________________
જાય છે.’
ભલે ભલે, ચિંતા કરશો નહિ. દમ આવે એવું નાક જ નહિ રહે,’ કાના પટેલે મશ્કરીમાં કહ્યું.
ડમરો નોકરીએ રહી ગયો.
રાત સારી ગઈ. સવારે કાના પટેલે હુકમ કર્યો : “લો આ હળ, ખેતરે જાઓ. પંદર એકર જમીન સુરજ આથમે એ પહેલાં ખેડી નાખજો, ને વખતસર ઘેર આવી જજો.'
રામ સવાય હળ લઈને ખેતરે ગયો. ધુમ તડકો તપે. થોડી વાર છાંયડા નીચે બેઠો. પછી ઊઠીને હળ સળગાવી દીધું. સાંજ પડી એટલે ટહેલો-ટકેલો રામ સવાયો ઘેર પાછો ફર્યો.
જેવું પટેલનું ઘર નજીક આવ્યું કે જોરજોરથી રડવા લાગ્યો. પોક મૂકી. આંખમાંથી આંસુની ધારા વહે. વચમાં મોટાં ડૂસકાં ખાય.
કાના પટેલે પૂછ્યું, ‘અલ્યા, શું થયું ?’
*ગજબ થયો..
પણ શો ગજબ થયું છે
‘હળ-રામ ગુજરી ગયા. ભારે ગજબ થયો.' ડમરાએ જોરથી રડતાં કહ્યું, ‘અરેરે ! તમારું હળ ! શેઠ, મરી ગયું !' આટલું કહી વળી જોરથી પોક મૂકી.
કાના શેઠ બરાડી ઊઠ્યા, ‘શું બોલ્યો ? હળ તે કંઈ મરી જાય?'
‘ા રોડ, અહીંથી અને તડકામાં લઈ ગયો. શરીરે ગરમી ચડી. લૂ લાગવાથી તાવ આવ્યો. આખું શરીર ગરમ ગરમ લાહ્ય થઈ ગયું હતું. એથી મેં છાંયડે મૂક્યું, તો સાવ ઠરી ગયું. મને મરી ગયેલું લાગ્યું. એથી ભારે દુઃખની સાથે મેં એની ઉત્તરક્રિયા કરી, એને બાળી મૂક્યું. શેઠ ! મરેલાને વધુ વાર તો ૨ખાય નહીં ને ? આભડછેટ પડે !'
કાના શેઠને થયું કે કાં તો આ સાવ મૂરખ છે, અથવા ઘણો ચતુર
નવ્વાણું નાક D P
