________________
જ્ઞાનસાર સૂક્ત • રત્ન - મંજૂષા
५/८ पीयूषमसमुद्रोत्थं, रसायनमनौषधम् ।
अनन्यापेक्षमैश्वर्यं, ज्ञानमाहुर्मनीषिणः ॥११॥
પંડિતો જ્ઞાનને સમુદ્રમંથન વિના જ મળેલું અમૃત, ઔષધોના સંયોજન વિના જ બનેલું રસાયણ અને પરપદાર્થની અપેક્ષા વિનાનું ઐશ્વર્ય કહે છે.
– શમ ६/१ विकल्पविषयोत्तीर्णः, स्वभावालम्बनः सदा ।
જ્ઞાનસ્થ પરિપી યઃ, સ શH: પરિવર્તિતઃ ૨૨ાા
વિકલ્પોથી રહિત અને આત્માના શુદ્ધ સ્વભાવના આલંબનવાળો એવો જે જ્ઞાનનો પરિપાક તે “શમ' છે. ૬/૬ જ્ઞાનધ્ધાનતપ:શીત-સવિન્દસહિતોગવ્યો !
तं नाजोति गुणं साधुः, यं प्राप्नोति शमान्वितः ॥१३॥
અહો ! “શમ'ગુણયુક્ત સાધુ જે લાભ પામે છે, તે લાભ જ્ઞાન-ધ્યાન-તપ-ચારિત્ર-સમ્યત્વ બધાથી યુક્ત (પણ શમ વિનાનો) સાધુ પણ પામી શકતો નથી. ६/६ स्वयम्भूरमणस्पद्धि-वर्धिष्णुसमतारसः ।
मनिर्येनोपमीयेत, कोऽपि नासौ चराचरे ॥१४॥
સતત વૃદ્ધિ પામતી (અને તેથી જ) સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રની પણ સ્પર્ધા કરનાર એવી સમતાવાળા મુનિની તુલના થઈ શકે એવો કોઈ પદાર્થ આ જડ કે ચેતન જગતમાં નથી.
