________________ આવું જે માત્ર જ્ઞાન તે કેવળજ્ઞાન છે. આવા જ્ઞાનનો લાભ થાય તો અવશ્ય આનંદની અનુભૂતિ થાય જ! પછી શું પ્રાપ્ત કરવાનું બાકી રહે? કંઈ નહિ. પસમિતિ-૩ગુપ્તિના પાલનવાળો પણ ૧રમા ગુણસ્થાનકે પહોંચી જાય પણ જેને આત્મ તત્ત્વ પામવાનો અભિલાષ નથી તેને માટે તો માત્ર શ્રમની જ પ્રક્રિયા છે. તેને માટે બધું ગોળરૂપ નહિ પણ ખોળરૂપ જ બને છે. તેને માટે દ્રવ્યજ્ઞાન માત્ર બોજારૂપ બને. જેને જ્ઞાન પરિણામ પામ્યું છે તેને પરમ આનંદ આવે. નહિ તો બધું ભણીને પારંગત થઈ જવું ને સભા કેટલી ભરાઈ? કેટલા અનુષ્ઠાન થયા? શિષ્ય કેટલાં વધ્યા? વગેરે પંચાતમાં પોતાનું આત્મધન લૂંટાવશે અને ઘાંચીના બળદની જેમ ઠેરની ઠેર રહેશે. જ્ઞાન મેળવીને સ્થળાંતર કરવાનું છે. અર્થાત્ ગુણસ્થાનક પર આરોહણ કરવાનું છે. તે ન થાય તો શું લાભ? અભવિ પૂર્વ ભણીને પણ ઠેરની ઠેર. તાત્ત્વિક રીતે પ્રથમ ગુણસ્થાનકે પણ નથી આવી શકતો. જ્યારે પ સમિતિ૩ ગુપ્તિવાળો ગુણસ્થાનક પર આગળ વધે છે. જેને જ્ઞાન પામવાનો અભિલાષ છે પણ પરિણમન કરવાનો નિર્ધાર નથી તે શાસ્ત્રો વાંચી કંઠસ્થ કરીને માત્ર મજૂરી જ કરે છે. જ્ઞાન તો સ્વની પાસે જ રહે. માટે યથાર્થ જ્ઞાન પામવા માટેની જ આત્મામાં રુચિ ઊભી કરવી. સર્વજ્ઞ પરમાત્માએ કહેલ તત્ત્વને વિષે રુચિ પ્રગટી જાય અને આત્માને આત્માનો બોધ થાય. પોતાના દુઃખી આત્માને વર્તમાનમાં જોઈ તેના પ્રત્યે કરુણાનો પરિણામ પ્રગટી જાય તો જ જ્ઞાન પરિણમ્યું છે, તેમ કહેવાય. મારામાં સતત ધર્મની વૃદ્ધિ થતી જાય અને આત્મામાં સતત સંવેદના ચાલે કે હવે મારે આ દુઃખી જીવો સાથે નથી રહેવું. નહિતર મારા તરફથી પણ તેમની પીડામાં નિરંતર વૃદ્ધિ થયા જ કરશે. માટે હું સર્વવિરતિ સ્વીકારી શ્રમણ સંઘમાં ચાલ્યો જાઉં. કેમકે - 'સાધુ તો સુખિયા ભલા, દુઃખિયા નહીં લવલેશ, અષ્ટકર્મ ચૂરવા, પહેર્યો સાધુનો વેશ.' જ્ઞાનસાર-૨ // 58
