________________ માટે હું પણ છકાયની વિરાધનાથી બચવા તેમજ સાધુપણાના ગુણોની અનુમોદના કરી ગુણમય જીવન જીવી સુખિયો બની જાઉં. ગાથા - 5 : સ્વદ્રવ્યગુણપર્યાય–ચર્યા વય પરાડન્યથા . ઈતિ દત્તાત્મસંતુષ્ટિ-સૃષ્ટિજ્ઞાનસ્થિતિર્મુનેઃ આપા ગાથાર્થ પોતાના શુદ્ધ આત્મ દ્રવ્યમાં અને શુદ્ધ જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્રાદિ ગુણોમાં અને શુદ્ધ વ્યંજન-અર્થ-પર્યાયમાં રમણતા હિતકર છે, પરમાં નહિ. આ પ્રમાણે મુનિના જ્ઞાનનો સંક્ષેપથી સાર છે. જે મુનિના આત્માને સંતોષ આપે છે. * મુનિની સ્થિતિ કેવી હોય? જે મુનિ પોતાના દ્રવ્ય-ગુણ–પર્યાયમાં જ ચર્યા કરે છે તેની મર્યાદા જેનામાં છે તેના દ્વારા જે સંતોષ પામે છે તેની જ જ્ઞાનસ્થિતિ છે. બાકી બધું પર છે. મુનિ પોતાની જ્ઞાનની રમણતામાં જ રમનારો હોય. તત્ત્વથી જાણનારો, સ્વીકારનારો અને તત્ત્વમાં જ રમનારો હોય. સ્વદ્રવ્યથી શું કહે છે? જે ગુણનો આધાર હોય તેને જ દ્રવ્ય કહેવાય. આત્માદ્રવ્ય છે. તેમાં ગુણો રહેલાં છે. તેના પર્યાયોમાં જ તેની વર્તના છે. પર્યાય ક્રમભાવી છે. ગુણ સદાય સાથે રહેનારાં છે માટે તે સહભાવી છે. ગુણ સદા દ્રવ્યમાં રહેનારા છે. ગુણની ભિન્ન-ભિન્ન અવસ્થાને પર્યાય - પર્યાયની ઉત્પત્તિ છે ને નાશ છે માટે ક્રમભાવી. માટી છે તેના ઘડાદિ જુદા-જુદા આકાર બન્યાએ પર્યાય થયો. અગ્નિમાં પકાવવામાં આવે તો તેના વર્ણમાં ફેરફાર થયો. વર્ણની અવસ્થા બદલાય તે પર્યાય ને વર્ણરૂપે વર્ણ રહ્યો તે ગુણ. પાંદડું ઉગે ત્યારે લાલ હોય પછી લીલો થાય પછી પીળો બને તે વર્ણરૂપે વર્ણ રહ્યો પણ પર્યાયો બદલાયા. વર્ણ કોઈપણ પુલમાં એક સરખો નહીં રહે પણ કોઈપણ એક વર્ણ અવશ્ય રહેશે. જ્ઞાનસાર-૨ // પ૯
