________________
૨૪૨
હિંદુસ્તાનના પ્રાચીન ઇતિહાસ
ચેાલદેવ પહેલાએ તેના પિતાની મહત્ત્વાકાંક્ષાભરી કારકીર્દિ વધારે બળપૂર્વક અને વધારે સ્પષ્ટ સફળતા સાથે ચાલુ રાખી. બંગાળાના ઉપસાગરને ચીરી તેના કાલાએ પ્રોમ અથવા પેગુ રાજ્યના પ્રાચીન પાટનગર કદારમ તેમજ તે જ કિનારે આવેલાં તકકોલામ અને મતામ અથવા મર્તબાનનાં બંદર હુમલેા કરી કબ્જે કર્યાં. આ શહેરે પડતાં તુરતમાં થોડા સમય માટે તે આખું પેગુનું રાજ્ય ખાલસા થઈ. ચાલ સામ્રાજ્યમાં ભળી ગયું. પેગુ શહેરની પાસે આજ પણ ઊભેલા બે ગ્રેનાઇટ પથ્થરના સ્તંભો ઈ.સ. ૧૦૨૫ થી ૨૭ સુધીમાં થયેલી પેતાની જીતના સ્મારક તરીકે ચાલ રાજાએ ઊભા કરેલા મનાય છે. પેગુની જીત પછી નક્કવારમ (નીકોબારે) અને આંદામાન ટાપુએની જીત થઇ.
પાટનગર
તેના અમલનાં શરૂઆતનાં વર્ષોંનાં રાજેન્દ્ર ચેાલદેવ ઉત્તરના રાજ્યા જોડેના એક પછી એક થતા વિગ્રહેામાં રાકાયા હતા. આશરે ૧૦૨૩માં બિહાર અને બંગાળાના રાજા મહીતેના વિહે અને પાલ જેડે તે અથડાઇ પડયો અને છેક ગંગાને કિનારે પેાતાની સેનાને લઇ ગયા. આ પરાક્રમના સ્મરણમાં તેણે ગંગા કાંડાનું બિરૂદ ધારણ કર્યું અને ગંગા કાંડા-ચાલપુરમ નામનું એક નવું પાટનગર સ્થાપ્યું, તે શહેરની પાસે તેણે સેાળ માઇલ લાંબી પાળ ઊભી કરી એક કૃત્રિમ મહાસરાવરની રચના કરી. મેાટા વિસ્તારની ભૂમિને પવાણ કરવા માટે તેણે તેમાં દ્વાર તથા નહેરાની ગાઠવણ કરી હતી. એક ભવ્ય મહેલથી અને ૩૦ ફીટ ઊંચા કાળા કાળમીંઢ પથ્થરના એકશિલા શિવલિંગવાળા એક મેાટા મંદિરથી તે શહેરને શેશભીતું કરવામાં આવ્યું હતું. આંધકામને લાયકના સામાનની શોધમાં નીકળતા હાલના, માત્ર ઉપયેાગિતાની નજરે બધી ચીજો જોતા લેાકેાની લૂટથી બહુ જ ખીસમાર હાલતમાં આવી પડેલાં એ બાંધકામેાનાં ખંડિયેરા, ત્રિચિનાપાલી
રાજેન્દ્ર પહેલા ગંગાઇકોંડા. રાજ્યારાહણ ૧૦૧૮
