________________
૧૬૦
આ હિંદુસ્તાનને પ્રાચીન ઇતિહાસ બેઠો હતો તે છે આથી તદ્દન આભે જ બની ગયો અને “ખુલ્લે પગે મહેલના પાછલા દરવાજા તરફ નાઠે. તેનો તમામ ખજાનો, તેની બધી રાણીઓ, દાસીઓ દાસ અને સ્ત્રીઓ હુમલો કરનારને હાથ પડ્યાં. અસંખ્ય હાથીઓ તેને હાથ આવ્યા અને ગણી ગણાય નહિ એવી જબર લૂંટ મુસલમાનોને મળી. લશ્કર આવી પહોંચ્યું ત્યારે આખું શહેર કબજે લેવામાં આવ્યું અને તેણે ત્યાં પિતાને મુકામ કર્યો.
લેખકના લખ્યા પ્રમાણે રાય લખમણીય ઢાકા જિલ્લામાંના વિક્રમપુર ગામે નાશી ગયું અને ત્યાંજ મરણ પામ્યો. વિજેતાએ તુરત જ
નદીઆ શહેરનો નાશ કર્યો અને પ્રાચીન હિંદી મુસલમાની પાટ- શહેર ગેંડ અથવા લખનાવટીમાં પોતાનું મથક નગર લખનાઉદી જમાવ્યું. રાજ્યના બધા ભાગમાં તેણે તથા
તેના અમલદારોએ મસી, મદ્રેસાઓ તથા મુસલમાની તકીઆઓને દાન આપ્યાં અને લૂંટનો માટે ભાગ વિવેકબુધ્ધિપૂર્વક પોતાના દૂર બેઠેલા સરદાર કુતુબ-ઉદ-દીનને મોકલી આપ્યો.
બંગાળા અને બિહારનાં હિંદુ રાજાનો આવો અપયશ ભર્યો અંત આવ્યો. તે જીવવા લાયક હોત તે તેણે પિતાનું ભવન ટકાવવા
વધારે સારી લડત આપી હોત. પરદેશી લશ્કર હિંદુ રાજેને આ બંગાળા ચીરી આવ્યું પણ કોઈને તેની જાણ અપમાનભર્યો અંત ન થઈ અને માત્રઅંટાર ઘોડેસવારો જેવી નજીવી
ટોળીએ રાજાના મહેલ પર છાપો માર્યો. આવું થઈ શક્યું એ બતાવી આપે છે કે તે વખતને રાજ્યવહીવટ કેટલે બધે અંધેર અને દળદરભર્યો હતો.
પહેલાના રાજા લક્ષ્મણસેનનું રાજ્ય ઠીકઠીક સાહિત્ય પ્રવૃત્તિ તથા સંસ્કૃત સાહિત્યને તેણે આપેલા ઉદાર આશ્રય માટે જાણવા જેવું
હતું. લક્ષ્મણસેનના રાજકવિ યિ અથવા ધાયિકે સાહિત્ય કાલિદાસના “મેઘદૂત' ના અનુકરણમાં લખેલું
એક કાવ્ય પ્રસિદ્ધ થયેલું છે. ગીતગોવિદ નોં
