________________
ગુરુ ભગવંતો પુરુષો જ્ઞાતા-દષ્ટાભાવે જીવે છે. કોઈ સાધુ-સંત મૃત્યુ પામે ત્યારે આપણે એ મરી ગયા એમ કહેવાને બદલે તે કાળધર્મ પામ્યા તેમ કહીએ છીએ. પુદ્ગલ તો કાળે કરી ક્ષીણ થાય. તેનું સડન ગલન થાય. કાળધર્મ-દેહના નાશ ક્ષીણ થવાનો સ્વભાવ, આયુષ્ય પૂરું થવાથી દેહ નાશ પામ્યો જે સાધુ ભગવંતનો આત્મા તે શરીરમાં હતો તે તો દેહ મૂકીને સદ્ગતિને પંથે ગયો.
આપણે જે જગત જોઈએ છીએ તે જગતમાં મૃત્યુ એટલે શરીરથી આત્માનું અલગ થવું. દેહમાંથી જીવનું ચાલ્યા જવું એટલે મૃત્યુ. દાર્શનિકદષ્ટા મૃત્યુને ભિન્ન રીતે ઓળખાવે છે. ઘડીકમાં રાજી અને ધડીમાં નારાજ. આજે આશા કાલે નિરાશા, કોઈપળે શુભભાવ તો કેટલીક ક્ષણો કષાયભાવો, વિચારોનો ચઢાવ-ઉતાર, મનની ચંચળતા, વિહુળતા અને ભાવોની જે અનિત્યતા છે તે ક્ષણે ક્ષણે ભાવ મરણ છે. તેને જ અધ્યાત્મ ક્ષેત્રે મૃત્યુ ગણવામાં આવે છે.
આ ભાવમરણથી બચાવે તે ધર્મ. ભૌતિક વસ્તુઓ અને વ્યક્તિઓમાં સુખ દુઃખનું આરોપણ કર્યું છે. ત્યારે ધર્મ, અંતર સાથે અનુસંધાન કરવાનું કહે છે. અંતર્મુખ થવાનું કહે છે.
વસ્તુઓ, વ્યક્તિઓ, સંયોગો પ્રસંગો અને પરિસ્થિતિથી પર થઈ માત્ર સ્વભાવ પર દષ્ટિ કરીશું તો જ જીવનમાં ધર્મ અભિપ્રેત થશે. અમરત્વના રાજમાર્ગ પર લઈ જનાર એ ધર્મ જ મુક્તિ અપાવશે.
= ૭૧
|
