Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtma calA guNavaMta baravaLiyA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtma AbhA : lekhaka : guNavaMta baravaLiyA navabhArata sAhitya maMdira 400 002 134, prinsesa sTrITa, muMbaI derAsara pAse, gAMdhI roDa, amadAvAda 380 001 201, pelIkana hAusa, naTarAja TokIjha pAse, Azrama roDa, amadAvAda 380 006 E-mail : navbharat@icenet.net Visit us at: www.navbharatonline.com --
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhyatma Aabha by Gunvant Barvalia Published by Navbharat Sahitya Mandir, Ahmedabad-1 & Mumbai-2 E-mail : navbharat@icenet.net Visit us at : www.navbharatonline.com (c) MRS (DR) M. G. BAPVALIA prathama AvRtti H okTobara, 2003 mUlya : rU. 100-00 prakAzaka : azoka dhanajIbhAI zAha navabhArata sAhitya maMdira 134, prinsesa sTrITa, muMbaI - 400 002 derAsara pAse, gAMdhI roDa, amadAvAda - 380 001 201, pelIkana hAusa, naTarAja TokIjha pAse, Azrama roDa, amadAvAda - 380 006 TAipaseTiMga : InoveTiva prinTa eNnDa paeNka kacariyA poLa, bAlAhanumAna, gAMdhI roDa, amadAvAda-380 001 phona : 2137957, 2171948 mudraka : yunika ophaseTa ena. Ara. esTeTa, tAvaDIpurA, zAhIbAga, amadAvAda - 380 004
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ l anukramaNikA adhyAtma AzA 1. svanI Atma samRddhinuM bhAna karAve te svAdhyAya 2. siMhanI jema dIkSA laI, siMhavRttithI saMyama pALatA AtmAone abhivaMdanA 3. jaina darzanamAM rASTraciMtana 4. upAzrayane vAcA phUTI paryuSaNa vyAkhyAnamALAo sAtvika ciMtananI AbohavA sarjI zake 6. maMgalamaya karuNAnuM divya sAmrAjya 7. sAMprata jIvanamAM bhagavAna mahAvIrano daSTikoNa 8. khajAno...! 9. zithilAcArIne cAritryamAM sthira karavAno puruSArtha 10. bhagavAna mahAvIranI sUkSma saMvedanA 11. jinavANI parama hitakArI 12. satparuSo panihArI samAna che 13. vizvacetanAnA vaNajhArA : AMtarasamRddhithI chalaktA AcArya tulasI : eka darzana
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. zAsanasamrATa pU. dharmasiMhajI svAmI 15. saMyogathI svabhAva para daSTi te dharma 16. bhaktino hRdaya sAthe saMbaMdha che 17. saMjJAnA AkramaNathI bacAve te ja dharma 18. mahAvIradharmanA kaNakaNamAM mAnavatAnuM amRta chalakAI rahyuM che 19. labdhiprayoga dizAdarzana 20. mitranA gharanuM AmaMtraNa.....! 21. trIjo cUlo ...! 22. kaSAya : AtmaguNone haranAra cora 23. AvatuM varSa kevuM jaze? 24. zrImad rAjacaMdra aMtaraMga dazAnI kathA 25. jJAna : zuddhipUrvakanI buddhino vaibhava 26. bhagavAna mahAvIra : cyavanathI janmakalyANaka sudhInI yAtrA ra7. jainadharmamAM ArogyanI saMgIna vicAraNA 28. jainadharma paryAvaraNa saMtulanapoSaka che 29. jaina darzana : manovaijJAnika daSTie 30. ahiMsA paramo dharma 98 1 ) 104 107 111 115 119. 124
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakanuM nivedana parama upakArI saMtonI adhyAtma sabhara saMtavANI, svAdhyAya, pravacana, Adi. sAMbhaLavAno avasara prApta thayo tyAra pachI, hRdayamAM uThelA bhAvone kalama dvArA ciMtana manana rUpe rajU karavAno avasara maLyo. koI marmasparzI prasaMga vAcavAmAM Avyo ane pachInA vicAra maMthana dvArA kaMIka lakhavAnI preraNA maLI Ama A lakhANonI zRMkhalA racANI. A badhAM lakhANo mArI sAdhanA ke vidvatAbharyA jJAnathI lakhAyelA nathI A lakhANo saMtasamAgama ane vidvatavaryonA saMbaMdho nI nIpaja che. vidvatajano ne gurubhagavaMtonA pravacano sAMbhaLIne ane svAdhyAya dvArA je kAMI jANyuM tene mArI rIte A lekho dvArA rajU karavAno prayAsa karyo che. jemA mArA nija saMvedano ane nirikSaNo nuM Alekhana thayeluM jaNAze. prastuta graMthamAM dharma, adhyAtma, saMskRti vagere viSayaka mArA lekho graMthastha karyA che. te chellA paMderaka varSa daramyAna lakhAyelA che. A badhA lakhANo 'muMbaI samAcAra', 'janmabhUmi', 'kAThiyAvADI jaina', jaina prakAza', 'jAgRti saMdeza', jaiina saurabha', 'dharmadhArA', 'zAsana pragati', 'vaDalo vihAra', 'paramArtha va. vartamAna patro ane sAmayikomAM pragaTa thayelA che. A lakhANonI preraNA mATe aneka gurubhagavaMto ane satIo mArA upakArI che. pU. bApajI svAmInA ziSyA pU. DaoN. tarulatAjI vidyAguru navalabhAI joSI, vidvAna murabbI DaoN. jayaMta mahetA, ramaNIkabhAI zeTha, pannAlAla zAha ane DaoN. rasikabhAI mahetAno huM AbhArI chuM. | adhyAtma AbhA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArA dharma patnI DaoN. madhubahena baravALiyA putrIo amISA, nileSA, zaileSI ane putra ciMtane mArA A kAryamAM haMmezA sahayoga Apyo che. kaoNpyuTara TAIpa seTIMga mATe vidhAtA ArTasanA dhruva ajamerA no AbhAra. 'adhyAtma AbhA' nuM prakAzana karavA badala navabhArata sAhitya maMdiranA zrI azokabhAI zrI mahendrabhAI tthA murabbI zrI dhanajIbhAIno AbhAra mAnuM chuM. - guNavaMta baravALiyA 601, smita epArTamenTa, upAzraya lena, ghATakopara (I.), muMbaI - 400 077. okaTobara-2003
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ svatI Atma samRdhdhinuM bhAna karAve te svAdhyAya svAdhyAya eTale aMtarayAtrA, bahArathI aMdara taraphanI yAtrA. sva, AtmalakSI ciMtana ApaNI karmadhArAthI nIkaLI jJAnadhArA tarapha pravAhita thAya te svAdhyAya. jJAnadhArAmAM rahevA mATe karmadhArAmAMthI nIkaLavuM paDe. cetanA eka che tene vahevAnI dhArA be che. moTA bhAganA karmadhArAmAM vyasta che. sukhI jIvo sukha bhogavavAmAM gaLADUba che, vyasta che ane du:khI jIvo du:khamAMthI mukta thavAnA upAyomAM vyasta che. kSaNe kSaNe karmabaMdhananuM Aja kAraNa che mATe karmadhArAmAMthI jJAnadhArAmAM AvavAno puruSArtha karavAno che. to ja ApaNe upAdhithI samAdhi tarapha jaI zakIzuM. samatAbhAvane prApta thayelA satpuruSo dvArA praNIta, zAMtabhAvane utpanna karanArA, sAdhakane sAco rAha batAvanArA vacanonuM zravaNa, vAMcana, smaraNa ane ciMtana kare te svAdhyAya. jJAnArjananI bhAvanAthI prerita thaI satsaMganA yogamAM rahI satuzAstranA vAMcana vicAra pramAda rahita paNe karavo te svAdhyAya che. zAstrakAra parAmarza "svAdhyAya'nuM vizleSaNa karatAM kahe che ke va A adhika a Aya che svAdhyAya. "sva" eTale pote, adhi eTale "sanmukha thaIne "Aya" eTale joDAvuM. tenuM nAma svAdhyAya jemAM "sva" tatvanA vAMcana zravaNa ane manana abhipreta che. jJAnIoe svAdhyAyanA pAMca prakAra batAvyA che. satuzAstro, AtmalakSI graMthonuM vAMcana karavuM te vAMcanA, zaMkA upaje ke jijJAsAnuM samAdhAna karavA sadguru ke jJAnI puruSane prazno pUchIne "samAdhAna meLavavuM' svAdhyAyano trIjA prakAramAM je vAMcyuM zravaNa karyuM ke pUchyuM tenuM ciMtana manana ane punaHsmaraNa, karavuM dharmakathA karavI, vAMcavI ke sAMbhaLavI ane svAdhyAyano pAMcamAM prakArane jJAnIe anuprekSA kahI che. anuprekSA eTale bhAvanA, citavanA ke vizeSa prakAre jovuM. anuprekSA svAdhyAya rUpe tyAre ja pariName jyAre manano upayoga aMtarAtmA tarapha vaLe.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pAMca prakAranA svAdhyAyamAM anuprekSA svAdhyAya ja upayoga vinA thaI zake nahi. upayogamAM AMtmAnI ati saMpUrNa jAgRti hoya che. mATe anuprekSA ja uttama svAdhyAya che, upayoga vinA svAdhyAya te dravya svAdhyAya che. jyAre upayoga sahitano svAdhyAya ja bhAvasvAdhyAya che. svAdhyAyanA pahelA cAra prakAramAM dravya ane bhAva banne prakAranA svAdhyAya che. jyAre anuprekSA e bhAva svAdhyAya che. ahIM ApaNe AtmAne jovAno, sva tarapha jovAno aMtaradRSTi karavAno puruSArtha karavAno che. AtmAnI anuprekSA karavAnI che. AtmAnAM akhaMDa dravyane ane guNone najaramAM levAnA che ane pachI dhIme dhIme A svAdhyAya ja dhyAnarUpa banI jaze. svAdhyAya ApaNane ApaNI nijI Atma samRdhdhinuM bhAna karAve che. bAhabhyatara tapamAM svAdhyAya utkRSTha tapa che. svAdhyAyathI AtmahitanuM jJAna, azubhavicAronuM nivAraNa, nitya, nUtana vairAgya, cAritryamAM daDhatA, tapazudhdhi, uttama vicAra ane paropakAranI bhAvanA jAgRta thAya che. koI dardIne pIDA thatAM DokTara pAse jAya. DokTarane potAnA darda ane vyathAnI vItaka kathA vigate kahe. DokTara prIskrIpzana lakhI Ape paNa dardI DokTaranA kahyA pramANe auSadha ke anupAna na le ane carI na pALe to roga kema jAya? basa! pelA dardI jevuM ja ApaNuM che, ApaNe upAsanA bhakti ane prArthanAmAM bhagavAnane ApaNAM duHkha dardanI lAMbI lAMbI phariyAda karIe chIe. prabhu, saMtavANI ane satuzAstro dvArA ApaNane priskrIpzana Ape che, jemAM ApaNAM dardI ane du:khono upAya che, bhavaroganI davA che, paraMtu e priskrIpzana, sAMbhaLavA, vAMcavA ke anusaravAno ApaNane samaya ja kyAM che? prArthanA e bhakti che, sat puruSa saMga ane sadvAMcana e svAdhyAya che. bhaktimAM je ApaNI phariyAda che teno svAdhyAya dvArA ApaNane ukela maLe che. phariyAda e ukela nathI. bhaktimAM ApaNI abhivyakti to svAdhyAyamAM ApaNuM mona, bhaktimAM ApaNe vaktA ane bhagavAna zrotA, svAdhyAyamAM ApaNe zrotA ane bhagavAna vaktA che. bhakti ane svAdhyAyanA samanvayathI phalita thatI kriyA jIvanamAM satyam zivam ane suMdaramanI triveNI racaze. adhyAtma AbhA { 8 =
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMhatI jema dIkSA laI, siMhavRttithI saMyama pALatA AtmAone abhivaMdanA AtmasAkSAtkAra thayo che evA jJAnI puruSanI vANI sAMbhaLavA, sAdhaka AtmAo, cAtaka jema svAtinA jalabiMdunI pratIkSA kare tema Atura hoya che. AjathI lagabhaga 2530 varSa pahelA RjuvAlikA nadIne kinAre, godoha AsanamAM vaizAkha suda dazamane divase zramaNa bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAnanI prApti thaI. dIrgha mona sAdhanA pachI prabhunI pAvana vANInuM prAgaTya thayuM. vaizAkha suda 11nA pAvApurImAM samavasaraNanI racanA thaI jemA prabhue sarvadu:khono nAza karI jIvane mukti sudhI pahoMcADanAra dharmane jIvanamAM aMgIkAra karavAnI prarUpaNA karI. IndrabhUti gautama, caMdanabAlA Adi hajAro strI puruSoe saMsAra tyAgI saMyama mArge prayANaka2I dIkSA aMgIkAra karI. prabuddha karUNAnA karanArA mahA zramaNa bhagavAna mahAvIre dharmanA be mArga batAvyA. 'duvihe dhamme, paNNate agaradhamme deva, aNagAra dhamme cevA' dharma sAdhanAnA be mArga che, eka AgAra dharma ane bIjo aNagAra dharma. hakIkatamAM dharma to eka ja che. AtmAnI paramazudhdhi karI mokSapada prApta karavuM. paraMtu lakSanI prApti mATenI sAdhanAnA be mArga che. eka saraLa mArga ane eka kaThina mArga che. saraLa mArga para potAnI maryAdita zakti pramANe gRhasthAzramamAM rahIne dharma karI zake. AgAra eTale chUTa suvidhA-vikalpa jeTalAM niyama pALI zakAya teTalAM niyama levAnI chUTa te AgAradharma. - aNagAra dharmamAM AvI chUTa nathI. saMyama mArge zramaNa banI jIvanabhara paMcamahAvratonuM pAlana karavAnuM hoya che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIre saMyama jIvananI preraNA karI jethI aneka lokoe dIkSA grahaNa karI paraMtu, A dIkSA levA ane pALavAvALA lokonA bhinna prakArane darzAvavA prabhue darzAvelI copAI rasaprada che. catAri purisajAyA paNattA, ta jahAH sIhatAe NAmamege Nikkhate sIhattAe virhii| sIhato NAmamege Nikkhate siyAlatAe virahaI siyAlatAe NAmamege Nikkhate sihatAe viharaI siyAlatAe NAmamege Nikkhate siyAlatAe vihrii| AcArya nityAnaMda surIjIe A caubhaMgInuM arthasabhara rasadarzana karyuM che. ghara saMsAra, sagA saMbaMdhIno tyAga karI mahAbhiniSkramaNa karavAvALA puruSonA cAra prakAra che. keTalIka vyakti saMsAra tyAgatI vakhate siMhavRttivALI hoya ane jIvanaparyata siMhavRttithI saMyamanuM pAlana kare che. keTalIka vyakti gharano tyAga karatI vakhate siMhavRttivALI hoya che paraMtu, dhIre dhIre tenI bhAvanA badalatI jAya che. utsAha ThaMDo paDato jAya. vRttinI adhogatine kAraNe te vyakti ziyALa jevuM jIvana jIvavA lAge. keTalIka vyaktio saMsAra tyAga vakhate ziyALa vRtti jevA hoya paraMtu, sAdhanAmAM AgaLa vadhatA jJAna prApta karatAM, anubhava rasa cAkhatAM temanA utsAha ane jAgRtimAM vRddhi thAya che ane te siMhavRttivALA banI jAya che. cothA prakAranA puruSo ziyALavRttithI saMsAra tyAge ane jIvanabhara eja vRttimAM paDyA rahe che. siMha parAkramazIlatAnuM pratIka che. siMha Atma vizvAsanuM pratika che. mATe ja tIrthakarone pusi sadAM puruSomAM siMha samAna upamA Apela che. bhagavAna mahAvIra sAdhanA kALamAM pariSahone samatA bhAve sahetA ane upasargo para vijaya meLavI saMyama yAtrAmAM AgaLa vadhatA te vAta bhagavAnanA jIvananA samyak parAkramano nirdeza kare che. adhyAtma AbhA - 10 =
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziyALa luccAI ane lAlacayukta manovRttinuM pratinidhitva kare che. A banne manovRttine dhyAnamAM rAkhIne jJAnIo kahe che ke keTalIka vyaktio sAdhanAmArgamAM sihanI jema AgaLa vadhe che tenA manamAM vairAgyabhAvanI bharatI hiloLA le che ane je samagra saMsAranA sukho pratye udAsIna-virakta hoya che. bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtra 19/3ramAM pharamAvyuM che ke saMyamajIvana retinA koLIyA jevuM nirasa ane khAMDA (talavAra)nI dhAra para cAlavA jevuM kaThIna kAma che. dazavaikAlika sUtramAM prabhue pharamAvyuM che ke je ne saMyamamAM rasa Avyo ane je saMyama jIvanamAM sthira thaI gayela che, tene to saMyama jIvana svarganA sukhothI paNa adakeruM lAge che ane je saMyamajIvanamAM rata nathI ke je vyuta thayela che tene mATe te jIvana narkanA du:khonI bhAre vedanA samAna che. sAdhu mAraga Akaro, jema caDavuM jhADa khajUra; caDhe to cAkhe premarasa, paDe to cakanAcUra. khajUranA vRkSa para caDavA jevo sAdhu jIvanano mArga kaThIna che. khajuranA jhADa para caDI jAya to mIThA phaLa maLe ane paDe to hADakA bhAMge, tema sAdhu jIvanamAM saMyamamAM pAra utare to AtmAnubhUti thAya ane te mArgethI paDe to adhogati thAya. dRDha saMkalpa manobaLa ane utsAhane kAraNe keTalAMkanA manamAM virakti jAge, keTalAMkane pUrvanA saMskArane kAraNe jAge AImutA (atimuktaka) kumAranA manamAM gautama svAmInA darzana thatA ja bhagavAna mahAvIranA darzana karavAnI ane saMyamalevAnI bhAvanA jAgI. zreSThIvarya dhannAne subhadrAnuM eka vacana mAtra sAMbhaLI saMsAra tyAganI bhAvanA jAgI. havelInA sAtamA mALe devI sukho bhogavatA zAlibhadra, dhannAno eka sAda sAMbhaLatA saMsAra tyAgyo. 11
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ namirAjAno dAhajvara ane anAthI kumAranI AMkhonI vedanAnA nimittamAM siMhavRtti yukta mahAbhiniSkramaNa abhipreta hatuM. keTalAMka bhavya AtmAo mATe bhagavAnanI vANI saMyama jIvananuM nimita bane che. sthAvargAputra ane muni gajasukumAra bhagavAna ariSTaneminA pAvana vacanone kAraNe, ane bhagavAna mahAvIranI vANI sAMbhaLI meghakumAre siMhavRttithI mahAbhiniSkramaNa karyuM. bIjA prakAranA puruSo siMha jema vairAgyamArge nikaLe paNa dhIre dhIre nirUtsAhI banI ziyALavRttinA banI jAya. bAhya muniveSa siMhanuM pratika che. paraMtu AcaraNa ziyALa jevuM, bhogo mATe lAlacu banI jAya. jammukumAra caritramAM tenA pUrvabhavanuM varNana che. jammukumAra bhAvadeva tenA moTA bhAI mATe bhavadeva dIkSA le che. tenA saMyama jIvanathI prerAI bhAvadeva, yuvAna suMdara patnI nAgIlAne kahe che ke mAre dIkSA levI che. zrAvakakuLamAM janmelI samajadAra nAgIlA kahe che huM zrAvikAvrata dhAraNa karI dharma ArAdhanA karIza Apa saMyama mArge sIdhAvo. bhAvadeve dIkSA lIdhI. yovananA bhayaMkara prabhAve bhAvadevane thAya che ke AvI suMdara yuvAna patnIno tyAga karI meM bhUla karI che. tene saMsAra sukho sAMbharavA lAgyA. moTAbhAI muninA svargavAsa pachI ghara saMsAramAM pAchA javAnA bhAva sAthe te potAnA gAma pahoMcyo. gAma bahAranA udyAnamAM rokAyo. varSo vItI gayA che. patnI gAmamAM haze ke gAma choDI gaI haze, pIyara gaI haze mane oLakhaze ke nahI? vi. vicAro karato udyAnanA kUvA pAse ubho hato. kuvA para strIo pANI bharatI hatI. temAM nAgilA paNa hatI. nAgilA coMkI gaI. potAnI oLakha ApyA vinA nAgilAe muninA darzana karyA. adhyAtma AbhA = 12
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ munie pUchyuM, "bahena tuM, amUka zeThanI pUtravadhu. nAgIlAne oLakhe che' - "te to mArI sahelI che. paraMtu Apane tenuM zuM kAma che?' nAgilA kahyuM, bhAvadeva muni padhAryA che tene darzana karavA bolAve che teTalo saMdezo Apaje. nAgilA vicAre che muni patita thaze. zithila thayelA patine cAritryamAM kema sthira karavA teno nAgilA vicAra kare che. thoDI vAra pachI nAgilA eka nATaka race che. eka paDosI strIne laI nAgilA darzana karavA Ave che. thoDIvAramAM paDozI strIno putra AvIne kahe che mAM, mAM te mane je khIra pirasI hatI te meM pure purI khAI lIdhI. "sAruM thayuM beTA' - mA e kahyuM. putra kahe, "paraMtu mA, e khIramAM eka mAkhI paDI hatI te mAkhI sahIta khIra khAI lIdhI, eTale mane ulTI thaI gaI ane badhI khIra nikaLI gaI.' mA kahe, "sAruM thayuM mAkhI nIkaLI gaI." putra kahe, "mAM meM mAkhI kADhI pharIthI e khIra cATI lIdhI." mAM pUtranI pIDha thAbaDIne kahe, "vAha beTA sAruM thayuM tuM bahu hoziyAra cho. ATalI sarasa khIra nakAmI na javA detA te pharIthI cATI lIdhI sAruM karyuM.' bhAvadeva munie paDosI strI sAtheno vArtAlApa sAMbhaLI kahyuM "tu pAgala cho? ke tuM tArA putrane zAbAzI Ape che. khIra cATavA mATe vamana kareluM koNa khAya. ulTI to kutaruM cATe. mANasa potAnI ulTI na cATe! re mukhe tuM tArA putrane kevI khoTI zikhAmaNa Ape che?' 13
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre nAgilA kahe che 'kema mA'rAja A bALake ulTI cATI to tamane gaMdu-kharAba lAgyuM. paraMtu tame zuM karavA jaI rahyAM cho? tyAga karelA bhoga, tyAga karelI patnIne punaH svIkAravA jaI rahyA cho. A kriyA zuM ulTI cATavA jevI nathI? tame varSeluM cATazo? tamArA jevAM catura samajadAra puruSane A zobhe?' muni aTakacA! siMhavRttithI dIkSA laI ziyALavRtti tarapha jatAM zithila munine pUrvAzramanI patnIe cAritryamAM sthira karyA. muninuM siMhavRtti taraphanA punaHprayANamAM AtmotthAna abhipreta hatuM. ziyALavRttithI mahAbhiniSkramaNa karanAra siMhavRttithI paNa jIvana jIvI zeThane tyAM eka cAka2 kAma kare. zeThane tyAM muni gocarI mATe padhAre che. zeTha khUba bhaktibhAvathI munine ghevara vahorAve che. tAjA sugaMdhI ghevara joIne cAkaranuM mana lalacAya che. cAkara muninI pAchaLa pAchaLa upAzrayamAM jAya che. gurujI pUche che bhAI tuM kema Avyo? cAkara kahe ghevara khAvAnI mArI tIvra IcchA che. jJAnI guru vicAre che A jIva saraLa ane bhadrapariNAmI che. vairAgya bhAva nathI, mAtra ghevaranI IcchA che dharmabodha ApatA A jIva utkRSTa tapasvI paNa banI zake. guru kahe jo tu sAdhu banI jA to ame tane ghevara ApI zakIe. tuM manovAMcchita bhojana paNa prApta karI zake. zarta mAtra sAdhu banavAnuM che. ghevaranA lobhathI A sAdhu banela cAkaranA jIvanamAM svAdhyAya ane gurunA upadezathI parivartana Ave che. vAtAvaraNanA prabhAvathI A ghevarIyA muni utkRSTha tapasvI banI jAya che. zake. caubhaMgInA trIjA bhAgamAM lakhyA pramANe ziyALavRtti khAvAnI lAlacathI dIkSA lenAra siMha vRttithI dIkSAnuM pAlana karI jJAna prApta karI potAnA jIvananuM ucca lakSa prApta karI le che. AvA AtmAo dhanya che. adhyAtma AbhA 14
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ caubhaMgInA cothA bhAMgAmAM jenAmAM utthAnanI lagIre pAtratA nathI evA puruSanI vAta kahI che. ziyALa vRttithI dIkSA le ane ziyALa vRttithI ja dIkSAnuM pAlana karanAranI vAta karI che. eka yuvAna mahAtmA pAse jAya. tyAM roja miSTAna pakvAnanA bhoga caDatA joI teno celo banI gayo ane pachI khUba miSTAna khAya ane rAtadi sUto rahe. gurujIe kahyuM, bhAI bhojana to khUba karyuM have thoDuM bhajana kara. celo kahe, bhajana zuM kAma karavuM? gurujI kahe, mokSanI prApti mATe. celo kahe, mokSamAM zuM maLaze. gurujI kahe, mokSamAM AnaMda AnaMda che, mokSamAM anaMta sukha che. khAvA mATe khIcaDI, oDhavA mATe soDa celo gurune pUchato, mokSamAM AthI zuM vizeSa?' khAvA mATe ghImAM phINelI khIcaDI, ThaMDImAM oDhavA rajAI maLI jAya" to AnaMda che. mokSamAM AthI vizeSa zuM che, celAe pUchyuM. gurujI kahe mokSamAM to bhAI paramAnaMda che. celo kahe gurujI mane to Avu ja mokSa joIe. tame paramAnaMdavALuM mokSa meLavo, mAre nathI joItuM, gurujI zuM bole? ziyALavRttithI dIkSA laI prabhunA vacanomAM zradhdhAnvita thaI jJAna prApta kare to ziyALavRttithI mukta thaI bhItaramAM sutelA siMhane jAgRta karI siMhatvanA parAkramanI anubhUti karI zake. siMhanI jema dIkSA laI siMhavRttithI saMyama vALatA AtmAone abhinaMdanA karIe. = 15 F
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina darzanamAM rASTraciMtana darzana sAhityanuM prayojana sva ne oLakhavA mATenuM che. darzana sAhityanuM kendrasthAna AtmA che. Ama AtmaciMtana darzana sAhityanuM hRdaya che. chatAMya bhAratIya paraMparAnA tamAma darzanoe rASTra dharmanA ciMtananI avagaNanA karI nathI. rAjyakartAo, saMto ane RSionI AjJAmAM rahetA. e ja ArSadRSTA parAmarzioe dharma, artha, kAma ane mokSanI saMskRti nirdeza karyo. AtmalakSI jaina darzanamAM keTalIka jagyAe rASTraciMtanano ullekha jovA maLe che., Avazyaka sUtramAM zrAvakone rASTra virodhI pravRtti na karavAnI, tathA rAjyanA karanI corI nahi karavAnI salAha ApavAmAM AvI che ane koIka saMyogomAM corI thaI gaI hoya to tenuM prAyazcita karI pharI corI na karavAnA pratyAkhyAna levAnuM jaNAvAyuM che. Ama acorya vratamAM rASTradharmanuM ciMtana abhipreta vItarAgI paramAtmA sudeva che. nirgatha saMguru che ane ahiMsAnI prarUpaNA karanAra ja sudharma che, ema jaina dharma mAne che. mATe sudeva ane sadgarune ja mastaka namAvI vaMdanA karAya anya koIne nahi. anyanI anumodanA karavI te paNa mithyAtvanI prarUpaNA karyA barAbara che. paraMtu rAjA je devane mAnatA hoya ane rASTra para AvelI Aphata, kudaratI, mAnavasarjita ke anya rAjyo dvArA AvelI Aphaka, mUzkelI ke kaTokaTI dUra karavA te devonI pUjA arcanA kare. A pUjA prArthanA ahiMsaka vidhithI karavAmAM AvatI hoya to AvI jAhera prArthanAmAM rASTrahita mATe zrAvakone apavAdarUpe upasthita rahevAnI chUTa ApavAmAM AvI che Ama vaMdanA sUtramAM rASTraciMtana abhipreta che. adhyAtma AbhA na 16 =
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarUriyAtathI vadhAre saMpatti ke vastuono parigraha na karavAnuM aparigraha vratamAM jaNAvAyuM che. A vratanuM pAlana saMgrahakhorI naphAkhorI ane kRtrima achatanI paristhitine TALaze je rASTrahitamAM che. vadhArAnI saMpattinuM dAna dvArA visarjana karavAnuM aparigrahavratamAM jaNAvAyuM che. vadhu bheguM karI levAthI amaryAda bhoga-upabhoga nivAravA mATe aparigraha sAthe bhoga-upabhoga parimANanI vAta kahI che te upabhoktAvAdathI mAnavajAtane upayoganI saMskRti tarapha laI jaze. Ama aparigrahavrata rASTranA samAjavAdanA Adarzane caritArtha karavAmAM sahAyaka 'bane che. azAMti dUra karI zAMti sthApavA mATe ahiMsA e rAmabANa IlAja che. bIjAnA mata ane vicArane gaNatrImAM levAnI vAta anekAMtamAM che tenA dvArA AMtarika ane AMtararASTriya saMvAditA-sumeLa sthapAze. sthAnAMga sUtranA 10mAM adhyayananI 1ra7mI gAthAmAM 10 prakAranA dharmamAM rASTra dharmano ullekha che. daMsa vihe dhamma paNNate taM jahAM gAma dhamma Nagaradhamma rakRdhamma pAsaDa dhamma, kuladhamma saMgha dhamme carita dhamme UtthikAya dhmme| grAmadharma, nagaradharma, rASTradharma, anyadharma, kuladharma, gaNadharma, saMghadharma, zratadharma, cAritradharma ane astikAya dharma ema daza prakAranA dharma batAvela che. munizrI saMtabAlajI kahe che ke, A lokadharmo mAnavajIvananI dasa saMjJAna saMskaraNa kare che. satata karmabaMdhanane kAraNe jIvAtmAmAM vividha manovRttio janme che tene jaina paribhASAmAM "saMjJA' kahe che. = 17 =
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMjJA eTale vRtti, saMjJA eTale muccha, saMjJA eTale Asakti. Adhunika manovijJAna jene sahaja svAbhAvika manovRttionA nAme oLakhe che tene jaina darzane saMjJAnuM nAma ApyuM che. dasa lokadharma dvArA A saMjJAnuM saMskaraNa thAya to rASTranA lokonuM nItimattAnuM dhoraNa UMcu jaze. mAnavI sAthe janma-janmAMtarathI maithunasaMjJA joDAyelI che. kuladharma dvArA A saMjJAne niyaMtraNamAM rAkhI zakAya che. kuladharma dvArA nara-nArInA vividha prakAranA nirdoSa saMbaMdho dvArA saMskArAya che. kuladharmanI lagnasaMsthA, saMjJAnA saMskaraNanuM kArya kare che. AhAra saMjJA-grAmadharmamAM jagatAta banavAnI pArivArika bhAvanAthI annavastrAdInA saMvibhAgathI saMskArAya che. maLyuM che to badhuM ekaluM ArogI javuM (AhAra karI levo) tevuM nahiM, bIjAne paNa bhAga Apavo-peTabharA na thavuM. annadAna grAmadharmanI bhAvanAne vikasIta karaze. grAmadharma AhAra saMjJAnuM saMskaraNa karaze. - bhaya saMjJAne nagaradharmanA kAnuna-kartavyapAlana niyamothI suvyavasthita karI saMskarAya che. parigraha saMjJA, jarUra karatA vadhArAno saMgraha na karavo, dAna dvArA parigraha visarjana karI aparigraha vrata pAlanathI saMskArAya che. ahIM nyAyasaMpanna vaibhava ane sAdhana zudhdhinI pavitra bhAvanA abhipreta che. rASTranA loko avaicArika dazAmAM koInAthI doravAI gADarIyA pravAha jema cAle tene oghasaMjJA kahe che. A ogha saMjJAne saMskAravAnuM kAma saMto ane lokazikSakonuM che. nAta-jAta bhASA prAMta ke pradezanA bhedathI mukta sabhAva ane saujanyano saMgama ane samavAya karatAM rASTra dharmathI saMskAritA karAya che. AnAthI anya dharma pratye pUrvagraha ane dharma jhanUna ghaTaze. lokasaMjJA eTale paraMparAne jaDatAthI pakaDavI, rUDhi kurIvAjane poSavA, "loko kare che mATe karavuM" A lokasaMjJAne loka udyota karanAranA ne krAMti saMtonA mArgadarzane cAlanArI saMghanI sAmudAyika jIvana sAdhanAthI saMskArAya che. adhyAtma AbhA ( 18 E
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ krodha, vera, jhera, IrSAnI saMjJA sUtradharmanA pAlana ane zruta bhaktithI eTale samyakttAnanI sAdhanA karavAthI saMskAraya che. mAna, mada ane abhimAnanI saMjJA, vrata saMkalpanI arpaNatA zIkhavatA, vrata-dharma ane vinayathI saMskArAya che. daMbha, darpa, kapaTa ane mAyAnI saMjJA sat cAritrya ane zIladharmanA pAlanathI saMskArAya che. tRSNA ane lobhanI saMjJA "jIvana Atmadharma'' che. te zIkhavatA tyAga bhAvanA ane saMtoSa dvArA saMskArAya che. Ama kula, grAma, nagara, gaNa, rASTra, saMgha, sUtra, vrata, cAritra, Atmadharma tenA nAyako saMsthA ane saMgaThana dvArA saMjJA saMskAranI saMskRti nirmita thAya che. jo rASTranA nAgarikonI A dasa saMjJAthI saMskAritA thAya to rASTranA nAgariko cAritryavAna ojasvI ane tejasvI bane. jinAgamamAM varNavelA A darza dharma dvArA mAnavImAM rahelI dareka saMjJAnuM saMskaraNa karavAmAM Ave, to kuTuMba ane rASTranuM hita to thAya ja, paraMtu mAnavInuM AtmotthAna paNa jarUra thAya. gujarAtanA eka agraNI samAja sudhAraka zrI mahIpatarAma rUparAma ema mAnatA hatA ke jaina dharmathI bhAratavarSanI adhogati thaI che. ekavAra zrImad rAjacaMdrajI sAthe emano meLApa thayo. zrImadjIe pUchyuM, bhAI jaina dharma sarva prANIhita paramArtha paropakAra, nyAya nIti, Arogyaprada, AhArapAna, nirvyasanatA, ughama Adino bodha kare che? 19 ahiMsA satya, saMpa, dayA, mahIpatarAma kahe 'hA' zrImadjI kahe kaho dezanI adhogati zAthI thAta? ahiMsA, satya,
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpa, dayA, paropakAra, paramArtha, sarva prANIhIta, nyAya, nIti, Arogya Ape ane rakSe evA zudhdha sAdA AhArapAna, nirbasanatA udyama AdithI ke tethI viparita evA hiMsA, asatya, kusaMpa, kruratA, svArthapaTutA, chaLakapaTa, anyAya, anIti, Arogya bagADe ane zarIra ane manane azakta kare evA virUdhdha AhAra-vihAra vyasana, mojazokha, ALasa pramAda AdithI? mahIpatarAma - "bIjAthI arthAta viparIta evA hiMsA, asatya, kusaMpa, pramAda AdithI." zrImadjI - "tyAre dezanI unnati e bIjAthI ulaTA evA, ahiMsA, satya, saMpa, nirbasanatA, udyama AdithI thAya."? mahIpatarAma - "hA" zrImadjI - "tyAre jaina dharma dezanI adhogati thAya evo bodha kare che ke unnati thAya evo?" mahIpatarAya kahe - bhAI huM kabula karuM chuM ke "jainadharma' jethI dezanI unnati thAya tevI sAdhanAno bodha kare che Avo sukSma vivekapUrvaka meM kadI vicAra karyo na hato. nAnapaNamAM videzIothI cAlatI zALAmAM zIkhatA saMskAra thayelA, tethI vicAryA vagara pUrvagraha lakhI mAryuM. nirvyasanI thaI sadAcArI ane vatI jIvana jIvavAnI mahAtmA gAMdhIjI, saMtavinobAjI ane aneka rASTra saMtoe zIkha ApI che te mUlyonuM jatana ane saMvardhana zramaNa paraMparA yugothI karatI AvI che. gulAma dazAmAMthI mukta karI caMdanabALAne dIkSA ApI bhagavAna mahAvIre dAsI prathAne tilAMjali ApavA, zudra jAtimAM janmelA harikezIne dIkSita karI jAti nahI paNa karma ane jJAnane pratiSThA ApavA aMgulI nirdeza karyo. rASTramAM nArI gauravane ujAgara karavAnuM zreya jaina dharmane phALe jAya che. adhyAtma AbhA = 20 =
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre jyAre grAma nagara ane rASTramAM Apatti AvI tyAre te Apatti mITAvavA hemacaMdrAcArya, hiravijayasurI jevA aneka prabudhdha karUNAnA karanArA jainAcAryoe labdhi prayoga karI rASTranI prajAnI Apatti dUra karavAno samyaka puruSArtha karyo. bhadrabAhusvAmIjI racita "uvasaggahara stotra'nA jaya dhvaninA prabhAve rAjyamAMthI sarakI jevo roga dUra thayo hato. cAritryapAlana ane sAdhanAnA paripAka rUpe prApta thayelI A labdhino prayoga saMto svArtha, svasukha-sagavaDa, prasidhdhi ke camatkAra mATe kadI karatAM nathI. saMgha ke rASTra para AvelI Apatti nivAravA chellA zastra rUpe ja kare che A dvArA saMtonA labdhi prayoganuM dizA darzana thAya che. rAjya ane kendrIya karaverA bharavAmAM jaino agresara che. jainonA aparigraha ane tyAgabhAvanAno sidhdhAMta bhAratIya saMskRtinI dAnabhAvanAne puSTa kare che jethI dezanI keTalIya sAmAjika zaikSaNika dhArmika tabIbI (meDIkala) saMsthAomAM jainonuM moTuM yogadAna che. hospITalsa, skUlo, TAuna hola, dharmazALA, vi. nI sthApanA karavAmAM jenoe potAnA dAnano pravAha satata vahAvyo che. prAMta bhASA ane dharmanA bhedabhAva vinA samagra dezamAM dareka kSetramAM jenonI moTI sakhAvato che. sahaastitvano sidhdhAMta jaina dharmano pAyo che. "jIvo ane jIvavA do' ahiMsA karUNA ane dayA dharmano avibhAjya aMga rUpe svIkAra thayo che. jaina dharmamAM gAyo ane gauvaMzanI jALavaNIne prathamathI ja mahattva apAyuM che. bhagavAna mahAvIranA zrAvako AnaMda, kAmadeva, cUlanI pitA, cUlaNI zataka, kuMDa kolika, surAdeva, mahAzataka vigere pAse moTI saMkhyAmAM gokulo hatA. gorakSA mATe aneka jaina dharmI rAjAo, nagarazeTha ane aneka jainAcAryonuM yoMgadAna ItihAsamAM suvarNa akSare aMkita che. zAkAhAranI tarapheNa karato jainadharma rASTranA pazudhananA rakSaNa ane saMvardhanamAM satata sahAyaka bane che. moTA bhAganI jIvadayA saMsthAo, pAMjarApoLa ke gauzALA jainonA Arthika anudAnathI nabhe che. 21 |
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ upabhoga paribhoganA parimANa vratamAM saMyama ane ekendrIyathI paMcendriya jIvo pratyenI karUNAno bhAva abhipreta che. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA bephAma upayoga sAme vivekapUrvaka saMyamita upayoga karavA jaNAvyuM che. zAkAhAra ane ahiMsA rASTranA paryAvaraNa saMtulana poSaka paribaLo che. jyAre jyAre dezapara rASTriya Apatti ke Aphata Ave, sArvabhaumatva ane saMrakSaNano prazra, dharatIkaMpa, pura, duSkALa (ativRSTi-anAvRSTi) ke vAvAjhoDuM jevI kudaratI Aphato vakhate deza ane videzamAM vasatA jaino ane jainonI saMsthAonuM utkRSTa yogadAna hoya che. jainadharmano kSamA ane ahiMsAno sidhdhAMta kAyaratA nahi, paNa vIratAnI puSTi kare che. zatrunA AkramaNa samaye dezane, nagarane, parivArane, kuTuMbane ke potAnI jAtane bacAvavA mATe anyAyanA pratikAra karavA mATe AjhAdInI surakSA ke rASTranI zAMti mATe je yudhdha karavAmAM Ave che te virodhI hiMsA che te pratyAkramaNa hiMsA arthAta AkramaNano vaLato javAba. surakSA bacAva rUpe je hiMsA AcaravAmAM Ave che te virodhI hiMsA che. hiMsA saMkalpI, svArthayukta na hovI joIe. vaLI e kSaNe kaSAyanA bhAvo na hovA joIe, virodhI hiMsAnuM lakSa rakSA bacAvanA bhAgarUpa, naitika ke rASTriya pharajanA bhAgarUpa, aMtima sAdhanarUpa, dveSa ke mananA verabhAva rahita ja hoya che. . rASTraciMtanamAM rASTranA sArvabhaumatvanI rakSA, saMskRtinI rakSA, jaLa, jamIna, jaMgalonI rakSA, gorakSA, pazurakSA, sAMskRtika paraMparAnI vivekapUrNa rakSA, tIrthasthAno, maMdiro, mUrtio, zilpa jJAna bhaMDAro, prAcina tADapatrIya ke hastapatronI rakSA, Atmadharma ane sadAcArI jIvanano mArga batAvanAra sAdhu saMta-satIo, sadgurunI rakSA, rASTra ciMtanamAM abhipreta che. bhAratanI tamAma dArzanika paraMparAmAM rASTra ciMtananuM nirUpaNa thayeluM che, jenuM vivekapUrNa AcaraNa ja sAcI rASTrabhakti che. adhyAtma AbhA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAzrayane vAcA phUTI upAzrayanAM pagathiyAM UtaratA avAja saMbhaLAyo, UMDe UMDethI avAja Avato hato.... 'taMdrAmAM cho ke nidrAmAM, jAgRta thA, cAturmAsa zarU thaI gayuM. parvAdhirAja paryuSaNanuM svAgata karavA taiyAra thA." paryuSaNa eTale tene teDA karavAnuM punita parva. e prasaMge tejamAM avagAhana karavA tatpara thA." upAzrayanI dIvAlone jANe vAcA phUTI. "tuM prakAzapUMjano eka aMza cho e huM jANuM chuM.... paraMtu tArA para karma AvaraNonA thara che. puna :prakAzamAM pravezavAnI tArA aMtaranI Arata che, te mATe jarUra che eka cinagArInI. e cinagArI, pATa para birAjamAna saMta-satI pAsethI jarUra tane maLaze. vItarAga vANInA vimala vArIno heyAnI vasuMdharA para abhiSeka karavA ahIM saMto birAjamAna che. ahaMkArano ovarakoTa utArIne, svArthanI chatrIno tyAga karIne, AMkhamAM bhaktinA aMjana AMjIne Atma mastImAM nimagna thai bhItarathI bhIMjAvA mAruM tane nimaMtraNa che." Ubho re be paLa...! mArA gauravavaMta itihAsanI tane vAta karuM, ahIM je dAnavIroe A upAzrayanI imArata baMdhAvI, temAM saMta-satIonI apUrva preraNA maLelI, te saMtoe A upAzraya, gaccha, mata, saMpradAya ke bhASA AdhArita prAMtanA loko mATe banAvavA notuM kahyuM, mAtra dharmanI prabhAvanA mATe preraNA ApI hatI.' "je dAnavIroe A dharmasthAnaka banAvavA mATe dAna ApeluM temaNe potAnA nAmanI kIrtinA ke TrasTI banavAnI sattAnA moha mATe nahi, paraMtu ahIM saMghamAM jJAna, dAna, ziyaLa, tapa, bhAvanI vRddhi thAya mATe ullAsabhAvapUrvaka dAna dai potAnI lakSmIne mahAlakSmI banAvI....' bhAI tuM lakSmIne bhogave 23
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, tenI bhavyatAnA pradarzanamAM racyopacyo rahe che tyAre A dAnavIra zrAvakoe parigrahanA parvatamAM tirADa pADI dAnanI bhAgIrathI vahAvI lakSmInI divyatAnA darzana karAvyA.' 'ahIM je saMta-satIjIe vAsa karyo hato te sAdhujInI samAcArInA pAlanamAM cUsta hatAM. navavADe vizudhdha brahmacaryanA pAlana sAthe vizudhdha jJAna, darzana ane cAritrya pAlana temanI jIvanacaryA hatI. jAgRtivALA A zrAvako paNa zrAvakAcAranA pAlanamAM cUsta ane sAdhusaMtanA sAcA arthamAM 'ammA piyA' hatA.' 'saMta-satIjIonA svacchaMdAcArane ane zithilAcArane protsAhana na ApatAM jAgRta zrAvaka banI lAlabattI dharatAM.' atyAre tamArI jema satya-asatya jANyA vinA vartamAnapatro pAse jai, jaina ane jainetaranI dRSTimAM jainadharma paratve gerasamaja phelAvI zAsanane nabaLuM na pADatAM.' atyAre jyAre sAdhu-saMtonI nizrAmAM AraMbha-samAraMbha vadhyA, gurubhagavaMto, dAnavIro ane saMghapatio potAno pracAravizeSa kAryakramo karatA jAya che, to saMghanI pravRttimAM sAttvikatA kyAre Avaze?' upAzrayanI dIvAlomAMthI ghUMTAyelI vedanAbharyo avAja Avato hato ke, "...jyAM munitva DacakAM letuM jIvatuM haze tyAM tArA zrAvakatvanI zI vale thaze? zithilAcArIne cAritryamAM sthira karavAno puruSArtha koNa karaze?'' A dharmasthAnakamAMya rAjakAraNa? TrasTIo, kArobArInI cUMTaNImAM je dhamAla, bhraSTAcAra ane dveSabhAvavALuM pradUSita vAtAvaraNa sarjAya che, tenAthI to tobA. A kyA prakAranI sattAnI sAThamArI kahevAya! ahIM karmabaMdhana mATe nahIM. karmanirjharA mATe AvIe chIe. e paNa bhUlI javAya che. kevI karuNatA! saMghanAsaMcAlanamAM dharmanA kharA jANakAra ane AcArapAlanamAM utkRSTa zrAvaka, adhyAtma AbhA 24
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvikAo keTalA? dAtAonI binajarUrI dakhalagIrI saMghanA kArobAramAM baMdha thAya to svacchaMdAcAra para aMkuza rAkhavAnuM saraLa bane.' 'tArA gharamAM pANI cUrve to tAro inTirIyara raMgArA ane kaDIAnI phoja lAve, voTaraprUphiMga paNa karAve. ahIM mArI dIvAla ke chatanA samArakAma, mATe tuM traNa traNa miTiMgo bhare toya TharAva pAsa na thAya ane pAsa thAya to paNa samArakAmane keTalo samaya lAge, comAsu pUruM thavA Ave teTalo. bhAI! mArI dIvAlanuM to je thavuM haze te thAze paNa tArA AtmAnI dIvAlo para je Azravano dhodha vahe che, te karmabaMdhane rokavAno to puruSArtha kara...! bALakone to cokaleTa ApavI joIe te samajyA, paraMtu tAre tyAM to badhAyane lolIpopanI lAlaca che, tenuM zuM? tethI to saMta-satIoe navalakhA jApa, sAmAyikanI pacaraMgI, AyaMbila, chaThTha, aThThama, aThThAine mAsakhamaNa mATe bahumAnarUpI prAijha lIsTa nakkI karI nAkhyA. bIjA koI paNa dharmavALA dharmanA sthAnamAM jAya to kAMi letA nathI to gAMDAbhAI! dharmasthAnakamAM kaMI dai zakAya to devAya, paNa levAya kharuM? zuM lokottara anuSThAnonuM AvuM ane ATaluM mUlya. te to bhAvanA karatAM, prabhAvanAnuM mahattva vadhArI dIdhuM che.' 'pahelAM ahIM saMtonuM mahattva, tenA AcArapAlana ane jJAna pramANe thatuM. have te bhASAne badalAvI sAthe vyAkaraNa paNa badalI nAkhyuM ke zuM?' have to tuM jue che ke cAturmAsa pravezamAM keTalI saMkhyAnI hAjarI hatI? kayA mahAnubhAvo atithivizeSa rupe padhArelA, svAmivAtsalya jamaNamAM keTa22 koNa? menu zuM hatuM? kevI ane keTalI prabhAvanA thai, keTalA chApAmAM phoTA AvyA? basa! A ja che ne tAruM beromiTa2?' 'vividha prasaMgo nimitto ane jAtajAtanA phaMDakALA sAdhu-saMto prerita TrasTo ane phAunDezanomAM, karoDono vahIvaTa, kAMika ciMtana kara...' A AtmanirIkSaNano avasara che, tArA derAsara ane upAzrayamAM aneka dAnakhAtAo che chatAMya tene alaga vahIvaTa kema karAvavo paDyo. 25
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM tAro vahIvaTa binakAryakSama che? tuM guru AjJAmAM nathI? ke tArA aMgatasvArtha ke prasidhdhi mATe svacchaMdAcArane poSe che? 'tAre guru AjJAmAM rahevAnuM che ane sAthe e paNa jovAnuM che ke guru sAdhunI samAcArImAM che ke nahi? ni:svArtha sevA ane zrAvakAcAranuM pAlana ja tane sAcA arthamAM saMtasatIjInA "ammA piyA" banAvI zake. saMto koi paNa prakAranI labdhi mATe sAdhanA karatAM nathI, AtmakalyANanI ArAdhanAnA pariNAme sahaja labdhi pragaTe che, paNa kharo saMta to tenI AtmamastImAM ja nimagna che. maMtrelA dorAdhAgA, rakSApoTalIo, vAsakSepa, tAvIja ke zaMkha va. camatkAro saMsAranuM paribhramaNa vadhAranArA che. AtmadharmanA mArge cAlanArA saMtasatIne cIlo cAtaravo paDe tenA nimitta tAre zuM kAma thavuM?" bhAI ! tArI mahAjana saMsthAone DhaMDhoLa, mahAsaMgha, pariSada ane mahAmaMDaLone upAzraya ane derAsaranI AdhyAtmika pravRttimAM rasa letA kara, sAdhusaMtonI vaiyAvacca ane caturvidha saMghanA niyamana- dekharekhanI javAbadArI mahAjana saMsthAonI che, A saMsthAo majabUta banaze to jaina ekatAnuM kAma saraLa thaze. sAdhu-sAdhvIjIonI rakSA, tIrthasthAnonI rakSA, vahIvaTa ane mAlikI, jainone laghumatInI mAnyatAno prazra, devadravyano upayoga, sAMpradAyika kheMcAkheMcI ane tithinA vivAda A derAsaranA guMbaja ane upAzrayanA madhyastha khaMDamAM kaNase che. saMpa, ekatA ane saMgaThananI tAkAtamAM A praznono ukela che." upAzrayanI dIvAlamaMthI jANe niHzvAsabharyA avAja Avato hato. AgaLa saMbhaLAyuM - "sAmenA tArA derAsaramAM raMgaberaMgI lAiTanI rozanI maMdiranI bhavyatA vadhAraze, paraMtu bhagavAnanI pratimAjI sAme tenuM AlaMbana lai dhyAna dharavAmAM adhyAtma AbhA na 26 =
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ e caLakATa kAMi upayogI nathI, prabhunA mukha paranA prazamabhAvonuM AMtaradarzana ja atalamAM rahelI vItarAgatA pragaTAvavAnuM kAma karaze ane e ja divyatA AjakAla bhAvanAmAM gavAtAM gIto (stavano?) mAM paNa tuM manoraMjana zodhato hoya tevuM lAge che. philmIDhALamAM gavAtAM gIto vakhate tArI sAme bhagavAnane badale e philmonAM dazyo AvI jaze. Adhunika saMgIta vAjiMtronI tuM dhUma macAve che. stavananA vividha AlApo ane rAgomAM DhALIne gAvAthI bhakti kadAca bhavya lAgaze, paraMtu rAgamAM khovAI gayelo tuM hArdamAM jaiza to AtmAnI vadhu najIka AvI zakIza." pUrvanA zrAvako, TIpanI yAdI ke uchAmaNInI vyavasthAmAM tyAganI bhAvanAnuM darzana karatA, yAda kara gujarAtanA catura jaina maMtrI vAhaDa (vAgabhaTa)ne ke jeNe sAta damaDI dAnamAM denAra bhImAzAhanuM nAma dAnavIronI yAdImAM prathama lakhAvyuM hatuM.' 'tyAga ane anuSThAnonAM paccakhANa dvArA paNa koI koI uchAmaNI karI zakAya tenI to tane khabara che ne, tethI garIba pANa lAbha lai zake. pratikramaNa, AratI, maMgaLadIvo ke cauda svapnAnI bolIo ane caDhAvA te eTalA moMghA banAvI dIdhA ke bIcArA garIba zrAvakone puNyanI dukAnanAM pagathiyAM caDhavA bhAre paDe !' tapasyAnuM divyasaMgIta lahANIonA vAsaNonA khakhaDATamAM vilaya pAmI gayuM che; tenuM du:kha kone che? tapazcaryA pachInA vahevAro eTalA to vadhArI dIdhA che ke garIba zrAvakone tapazcaryA karatA pahelAM vicAra karavo paDe, zAtA pUchavA ane cAsaNI (mIThAi) devA koNa AvyuM ne koNa na AvyuM, cAlo, bheTa ane prabhAvanAnA lekhAjokhAmAMthI bahAra kyAre nIkaLIza? tapazcaryA to karmaniSTharAnuM utkRSTha sAdhana che, tenA UMcA bhAvo ane tapanI anumodanAmAM = 27 }
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRtta thA! lokottara dharmanAM anuSThAno para sAmAjika atikramaNamAM tAro siMhaphALo che. ahIM tapotsavanI bahAranI bhavyatA pAchaLa tuM tenI divyatAno mRtyughaMTa to nathI vagADI rahyo ne? jainazALA ane mahilAmaMDaLanI pravRttimAM AdhyAtmika sakriyatAnI jarUra che. jo tuM jainazALAo vadhu kholIza to bhaviSyamAM tAre gharaDAghara ochA kholavA paDaze, tArA saMtAnone TI.vI.mAMthI khaMDasamayanI mukti apAvI dharmasthAnakamAM AvavA preraze? sAthe sAthe e paNa vicAravuM paDaze ke, saMto mAtra zAstronI vAto ane daMtakathAo kahyA karaze, to yuvAno ane pAzcAtya jIvanazailInI asara nIce jIvatA lokone, e vAto aMdhazradhdhA lAgaze. temane dharmanI dalIlo, atArkika, kapoLa kalpita ke asatyamUlaka lAgaze, temane to maMtra meDITezana ane AhAranI vAto sAmAjika, Arthika, vaijJAnika ane paryAvaraNano saMdarbha ApI samajAvavI paDaze ane e rIte dharma pratye RRci jAgRta ka2vI paDaze.' 'tamAma pavitratAne potAnA pAlavamAM laine parvAdhirAja paryuSaNa padhArI rahyA che. A divasomAM tArI jAhera vyAkhyAnamALAo paNa cAlu thaze, paryuSaNaparva saMtonI nizrAmAM japa-tapa-dAna ane ziyaLa bhAvamAM rahI AtmakalyANanI sAdhanA karavAno parvasamUha che dharmasthAnakomAM birAjamAna saMtonA darzana zravaNane prathama prAdhAnya ApavuM joIe jethI vyAkhyAnamALAnA samayanuM evI rIte Ayojana ka2 ke jethI saMtonI nizrAmAM thatA vyAkhyAna vAMcaNI pratikramaNanA samayane khalela na pahoMce.' - 'megharAjAnI savArI dharatInI pyAsa bujhAvavA Ave che, tema AtmAnI pyAsa bujhAvavA paryuSaNaparva Ave che. tuM A samaktinA AnaMdaparvanI ujavaNI karavA ATha divasa niyamita derAsara ane upAzraye AvIza. sauMdaryaspardhA jevuM vAtAvaraNa na thAya te joje.... vastraparidhAna ane kezagUMphananI kalAnuM pradarzana.... koNe kevAM vastro ane ghareNAM paheryAM che te nihALavAno avasara.... dIkarA, dIkarInA vevizALa ane dhaMdhAnI vATAghATo para kharI tArI vahevArakuzaLatA ane rasikatA aMge thoDuM AtmanirIkSaNa karaje.' adhyAtma AbhA 28
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ parvAdhirAja paryuSaNanuM gaurIzikhara te saMvatsarIparva che. kALajAmAMthI kaTutAkaDavAza kADhI nAkhavAno kImiyo eTale kSamApanA! varSabhara kharekhara jemane te dubhavyA hoya ane jemaNe tane dubhavyA hoya temanI sAthe kSamAnI Apale karI leje, mAtra vyavahAra khAtara micchAmi dukkaDa nahi. kSamApanAmAM bhAva ane kriyAno samanvaya hoya to kSamA, samatA amRta ane kaSAyone upazAMta karanAra rasAyana che, teno upayoga karIne AMtarazudhdhi karI leje.' upAzrayanI dIvAlomAMthI ghUMTAtA avAjamAM kaMika alaga raNakAra saMbhaLAyo... tAjagIsabhara.... utsAhapreraka. tuM game tevuM vartana kare chatAMya mane AzA che - A dharmasthAnakamAM hajIe vizudhdha cAritryapAlana karanArA munio vAsa kare che, hajIe AtmamastImAM jIvanArA mAtra sva paranA kalyANa karanArA sAdhusaMtono ahIM varSAvAsa thAya che. hajI paNa zrAvakAcArane vaLagI rahenArA niSThAvAna zrAvaka - zrAvikAo ahIM zAzvata sukhanA mArganI AkAMkSAmAM ArAdhanA kare che. tapazcaryAo ane jApa Adi anuSThAnonuM pramANa paNa keTaluM vadhI rahyuM che. mAtra AtmakalyANa arthe sAtvika prabhupUjA karanArAo paNa derAsaramAM Ave che. tyAre mArI AMkho harSAzruthI ubharAi jAya che. bhale tuM tene amIjharaNAM kahI abhivAdana kare. zramaNasaMskRtinA saMvardhana ane rakSAmAM jaina nArInuM yogadAna paNa noMdhanIya che. huM AzAvAdI chuM. bALako ane yuvAno paNa A mArge vaLaze. bhautikavAdathI vAjha AvI gayela vizva, zAMti zodhavA adhyAtmane zaraNe AvI rahela che. ekavIsamI sadImAM adhyAtmane UMco AvakAra ane jinazAsananI prabhAvanAmAM mane zraddhA che. avAja baMdha thatA upAzrayanI dIvAlonI bhInAza palako bhIMjavI gai. = 29 E
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNa vyAkhyAnamALAo sAttvika ciMtananI AbohavA sarjI zake vANI e mA sarasvatInuM varadAna che. vakatRtvazakti eka zastra che. bhadrasamAjanAM saMskArI jano eno upayoga kare to e dharma, samAja ane rASTrane mATe kalyANakArI banaze ane vikRtanA hAthamAM mahAvinAza ! jainadarzana maunane mahatva Ape che. tIrthakara bhagavaMto kevaLajJAnanI prApti sudhI maunasAdhanA karatAM. maunasAdhanA pachI pragaTatI vANI, maMtra banIne anekanI tAraNahAra banI jatI. A to sAdhaka AtmAonI vAta thaI. samAjanA sAMprata pravAhe abhivyakti mATe dareka kSetramAM vakatRtvazakti Avazyaka che. ItihAsa sAkSI che ke vANI dvArA dareka kSetre krAMti thaI che. paryuSaNa parvanI paraMparAgata ujavaNImAM karmakAMDa ane AraMbhasamAraMbhanuM prAdhAnya vadhyuM. tyAre paMDita sukhalAlajIe samyakajJAnanA pracAra ane jainadarzanane vyApakarUpamAM janasamAjamAM pracalita karavA, vyAkhyAnamALA pravRttinI preraNA ApI. sva. paramANaMda kApaDiyA ane sva.cImanalAla cakubhAI zAhe muMbaImAM pravRttinA maMDANa karyA. vartamAna samayamAM gujarAta, muMbaI ane anya moTAzaheromAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAonuM moTA pramANamAM Ayojana thatuM hoya che. AvI vyAkhyAnamALAonuM Ayojana karatI vakhate, keTalAka lakSamAM levA jevA mahattvanA muddAonI ApaNe carcA karIzuM. paryuSaNa parva, saMtonI nizrAmAM japa-tapa, dAna ane ziyaLa bhAvamAM rahI AtmakalyANanI sAdhanA karavAno parvasamUha che. dharmasthAnakomAM birAjamAna saMtonA darzanazravaNane prathama prAdhAnya ApavuM joIe. vyAkhyAnamALAnA samayanuM evI rIte Ayojana karavuM joIe ke upAzrayomAM thatAM vyAkhyAna, vAMcaNI tathA pratikramaNanA samayane khalela na pahoMce. adhyAtma AbhA 30
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarthavatA ke vidvAnapaMDita, paMcamahAvratadhArI sAdhu-saMtono vikalpa banI zake nahIM. dharmasthAnakomAM teozrInI nizrAmAM japa-tapa thavAne kAraNe tyAMnA ucca pavitra paramANuM (vAibrezansa) ane pUjya mahArAja, mahAsatIjInA utkRSTacAritra pAlanane kAraNe teonA pravacananI UMDI, prabhAvaka ane lAMbA gALAnI asara paDe che. jainadharma pracAra karatAM AcaraNanA prabhAvane prAdhAnya Ape che. tethI sAdhakonI sAmAcArIne kAraNe guru bhagavaMtone kSetra kALanI maryAdAo hoya che. vaLI keTalAMka upakaraNono upayoga paNa na karI zake tethI AvI vyAkhyAna zreNIomAM sAdhusAdhvIjIono khUba ocho lAbha maLI zake che. atyAre eka evo paNa varga che jemAM yuvAno vizeSa, ke je upAzrayo ane derAsaronI dhArmika ane AdhyAtmika pravRttiomAM rasa leto nathI ane dhArmika zikSaNa paNa leto nathI, tenAM ghaNAM kAraNo che te carcAne ahIM avakAza nathI. te vargamAM dharmanI ruci jAgRta karavA vyAkhyAnamALA upayogI thai zake. paryuSaNavyAkhyAnamALAmAM evA ja vaktAone vakatavya mATe AmaMtraNa ApavuM joie ke je jainadharma, bhAratIyadarzano ane saMskRtinA UMDA abhyAsI hoya to ja te vyAkhyAnamALAne gaurava ke garimA apAvI zake. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA viSayo mAtra dhArmika, AdhyAtmika ke zuSkajJAnane lagatAM ja rAkhavA evuM kahevAno Azaya nathI, paraMtu kuTuMba, samAja, vijJAna, zikSaNa ke jIvanazailIne lagatA viSayo paNa dharmanA saMdarbhe carcAya to ja upakArI banI zake. kAraNa ke dharma, artha, kAma ane mokSa e bhAratIya saMskRtinA mukhya pAyA che. dharmazAstro ane kathAnakomAM AvatI camatkArika vAto zraddhAnI dRSTie ane vaijJAnika rIte sAcI hoya che paraMtu vaijJAnika daSTikoNathI A vAto nahi samajAvIe to ekavIsamI sadInA dvAra para ubhelA, jineTIka sAyansa, kompyuTara, meDikala ane spesa TekanolojI jevo ucca abhyAsa karatAM yuvaka yuvatIo jaladIthI te svIkArI nahIM zake. tene to A vAto mAtra daMtakathA ke aMdhazraddhA lAgaze. temane dharmanI dalIlo atArkika, kapoLakalpita ke asatyamUlaka lAgaze. temane to maMtra meDITezana ane AhAranI vAto sAmAjika, Arthika, vaijJAnika ane paryAvaraNanA sadaMrbha ApI samajAvavI paDaze. sadAcAra ke jIvanamUlyonuM svakIya tathA vAstavika mUlya ja yuvAno ke bALakonAM citamAM 31
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaTAvavuM joIe to sahajatAthI vAta gaLe UtarI jaze. vaijJAnika abhigamayukta zikSaNano A prayogasiddha siddhAMta che. vidvAna vaktAo, chellA vaijJAnika ane manovaijJAnika saMzodhano Adhunika upakaraNonA upayoga dvArA samajAvI zake. pravacana zreNImAM sTejanI sajAvaTa mAIka ane lAITanI uttamavyavasthA, vizALa oDIToriyama, zrotAone saMmohita kare tevuM maMtramugdha vakatavya, hAvabhAva, zailI Aroha avaroha ane AdarzavatAnuM upaniSada apanAvyuM hoya tevA vakatA e vyAkhyAnamALAnI bhavyatA che. paraMtu vaktAnA AcaraNa ane cAritramAMthI parAvartita thayelI vaicArika samRddhi, vicAratattvanuM UMDANa ane maulika tattvaciMtana vANInI divyatA che ane divyatA ja zrotAonuM kalyANa karI zake. vyAkhyAna zreNIomAM sapATI paranI vAto kahI manoraMjana karatAM vaktAo vartamAna samayanA pravAhamAM kadAca lokapriya banI zake. paraMtu kALanI kasoTI sAme vicAra tattvanuM UMDANa ane maulikatA ja TakI zake. AvA Adarza vakatAo dvArA ja vyAkhyAnamALA sAttvika ciMtananI AbohavA sarjI zake. samarthavaktAo pAsethI dharmanI vaijJAnika vAto sAMbhaLI, yathArtha tattvo rucipUrNa rIte samajI ane yuvAvarga saMtonA sAnnidhye jato thaze to ApaNA munibhagavaMto pAse to jabaradasta tAkAta che ke te, teone saMbhALI leze. viSayanA UMDANamAM gayelA vatAo svataMtra ane nyAyayukta rIte saMskRti ane dharmanAM rahasyo sacoTa rIte samajAve to te yuvAno ane mAtra pAzcAtya jIvazailInI asara nIce jIvatA lokone dharmabhimukha karavAnI pUrvabhUmikA pUrI pADaze ane zrotAomAM guru ane dharma pratye zraddhA pragaTAvaze. muMbaImAM jaina adhyAtma sTaDI sarkala mAtra jaina tattvajJAna para pravacanamALAo yoje che. zrI jaina yuvaka saMgha, mArgAnI zrI gaMbhIracaMda umedacaMda zAha vyAkhyAnamALA, ghATakoparanI zrI kAThiyAvADa sthA. jaina samAjanI vyAkhyAnamALAo khUba ja lokapriya banI che. muMbaInI aneka dhArmika, sAmAjika ane zaikSaNika saMsthAonI paryuSaNa vyAkhyAnamALAo mAnavInA cAritranirmANamAM potAno phALo ApI rahI che. AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALAone jAgRta saMyojako, surucipUrNa karI gauravavaMtI banAvI, navI cetanA pragaTAvaze evI abhyarthanA. adhyAtma AbhA 3ra F
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalamaya karuNAnuM divya sAmrAjya sUryanAM somya kiraNo rAtrinA aMdhArAne dUra karI nagarI para prakAzanuM Adhipatya jamAvI rahyA che. prabhAtanA ramya vAtAvaraNamAM, jyotiSa vidyAnA prakhara vidvAna chAyAzAstrI vidyApALa ane temanA mitra harSadatta cAlI rahyA hatA. zAMta vAtAvaraNamAM mauna toDatA harSadatte kahyuM, "mitra! thoDI kSaNo pahelAM A mArga parathI koI mahAna vyakti pasAra thaI hovI joIe." "mitra zA kAraNe Ama kahe che?" vidyApALe prazna karyo. koyalano Tahuko ane khaLakhaLa vahetA jharaNAMnA saMgItanuM sAmaMjasya, malayAnilane sugaMdhita banAvatI phUlonI parAga, sAmenI eka talAvaDImAM siMha ane haraNa banne sAthe pANI pI rahyA che. eka ja vRkSanI chAyAmAM sApa ane noLiyo vizrAma karI rahyA che. mArga niSphaTaka che. mitra! koI divya puruSanA paramANunI upasthitinI anubhUti karAve che. vAtAvaraNanuM mAdhurya ane prasannatA pratitI karAve che. adhyAtmasAdhanAmAM masta rahetA dharmaniSTha harSadatte vAta pUrI karI. - natamastaka cAlI rahelA paMDita chAyAzAstrI nIce rastA para joI daMga thaI gayA, thaMbhI gayA, ane bolyA, mitra tArI vAtamAM tathya lAge che, jo A pagalAM! koI samrATanA pagalA....zatadala kamaLanI pAMkhaDI mAMthI jANe parAvartita thayela rekhAo...! sAmudrika lakSaNa pramANe eka cakravartI samrATanA pagalAM ja hoya. paraMtu paMDita vidyApALa kSaNika camakyA ane pachI bolyA, cakravartI samrATa...ekalA.... ane khulle page.... jo samrATa jatA hoya to tenI sAthe parivAra, sevako ke senA paNa hoya paraMtu A pagalAM to eka ja vyaktinA che. mitra! zuM mArI jyotiSavidyA mane dago daI rahI che? zuM A uMmare mArI buddhi naSTa thaI rahI che? harSadatta kahe nA, mitra nirAza na thA, mane tArI jyotiSavidyAmAM zraddhA che ane banne mitro pelA pagalAnuM anusaraNa karatAM AgaLa cAlyA. A pagalAM rAjagRhInagaranA guNazIla cetyaudyAnamAM kAryotsarga mudrAmAM dhyAna karI rahelA eka sAdhaka pAse samApta thayAM. 33
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ khinna vadane vidyApALa bolyA, harSa! kyAM che samrATa? ahIM to eka bhikSuka..! harSavibhora harSadatta bolyA, vidyApALa tArI vidyAne gaurava apAve evI A ghaTanAnI vAta sAMbhaLa, "jemanA mukhAraviMda para prazama bhAvo ramI rahyA che tevA kalyANa mitra A bhikSuka bIjA koI nahIM paraMtu svayaM bhagavAna mahAvIra che." AMtarakarmo sAme dArUNa yuddha karI vijaya meLavanAra cakravartI che. aSTakarmanA ! kAlInAgane saMyamanAM zastrothI emaNe jItI lIdhAM che. nirvikalpa dhyAnarUpI pitAnA khoLAmAM te UbhA che. te ahiMsA rUpI aSTapravacana mAtAnI nizrAmAM che. brahmacarya rUpI bhAI, anAsaktirUpI bahenane emanuM sadeva sAnnidhya che. zAMtirUpI priyatamA enA jIvanamAM abhipreta che. vivekarUpI putra ane kSamArUpI putrI tenI sAthe ja hoya che. anekAMta teno maMtrI che." rAjAnI senAne eka nizcita sImA hoya, paraMtu prabhunA AbhAmaMDaLamAMthI nIkaLelA divya kiraNo agaNita lokonA kalyANanuM kAraNa banI jAya, akAraNa karUNA karanArA, A yugapuruSanA ucca puNya ane tIrthakaranA atizayonI asarane kAraNe temanI upasthitithI copAsa vaira vikhavAda maTe - roga na hoya, duSkALa na hoya, mAlakauMsa rAgamAM pravAhita thatI temanI pAvana vANI sRSTinA tamAma jIvo potAnI bhASAmAM samajI ane svanuM kalyANa sAdhI zake.' emanA zubhataraMgonI senA ja cAre bAju surakSA karI zake che. emanuM dharmacakra sarvatra AnaMda, zAMti ane mAdhurya phelAvatA rahe che. temane sparzeluM vAyumaMDaLa sarvatra pavitratA ane caMdana jevI zItaLatA prasarAve che. saMsAranA tamAma sAmrAjya karatAM A sAmrAjya utkRSTa che. koI paNa vyakti sAthe laDAI nathI karI, hiMsA nathI karI chatAM hRdaya siMhAsana para rAjya karanArA A rAjAnuM ja vAstavika rAjya che. kAraNa ke A sAmrAjyamAM, hiMsA nathI, corI nathI, abrahyam nathI, jUTha nathI ane parigraha nathI. ahIM satyanA siMhAsana para ahiMsA, brahmacarya, asteya ane aparigrahane rAjatilaka karAyuM che." adhyAtma AbhA - 34 -
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ harSadatte jyAre vAta pUrI karI tyAre banne mitro bhagavAnanAM zrIcaraNomAM bhAvapUrvaka vaMdanA karI ane chAyAzAstrI vidyApALe kahyuM, 'have mane samajAyuM ke sAmudrika lakSaNo mAtra bAhya cinho ke saMketo para AdhArIta nathI hotA. mAnavInI AMtarika lAkSaNikatAomAM agaNita saMbhAvanA chupAyelI paDI hoya che. Aje huM bhagavAna mahAvIranA AMtaravaibhavanA ghUghavatA sAgaranAM pracaMDa mojAo nihALI rahyo chuM.' mitra! Aje mArI jyotiSavidyA sAce ja sArthaka thaI. Aje mane sAcA samrATanuM darzana thayuM. paMcamahAvratanuM mahAtmya samajAyuM. praNAma ho anekAMta dRSTAne, vaMdana ho! maMgalamaya karUNAnA divya sAmrAjyane ! 35
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMprata jIvanamAM bhagavAna mahAvIrano daSTikoNa jainadharma mAnavajAtane sukhI, zAMta ane samRdhdha karavA dharma ane mokSanI bhUmikA sajja banAvavA mATe dharma, artha, kAma ane mokSa nAmanA cAra puruSArthonI ahiMsA AdhArita saMskRti batAvI. mAnavajIvananuM lakSa mokSa ja hovuM joIe. te sAdhya sidhdha karavA mATe dharma ja sAdhana banI zake. mokSamArgamAM artha ane kAma lakSe pahoMcavA mATe aMtarAya pedA kare tevA che te kharuM, paraMtu vahevArika jIvananA to A be avibhAjya aMgo che. paraMtu artha ane kAmamAM dharma, saMyama, niyama ane viveka hoya to temAnuM bAdhaka tattva dUra thaI zakaze. arthamAM nIti, namratA ane saMtoSa nAmanAM dharmo, kAmamAM sadAcAra, vairAgya ane saMtoSa nAmanA dharmo jo abhipreta hoya to te artha ane kAmane paNa puruSArtha banAvI de che. sAMpratajIvanamAM bhagavAna mahAvIranI vANIne lakSamAM rAkhIne jIvana zailI apanAvIe to jIvanamAM sattvazIlatA ane zAMti prasthApita thAya temAM koI zaMkA nathI. bhAratIya prajAnA bhautika ane adhyAtma vikAsanA mULa tapAsavA jevA che. sUkSma ane sthaLa ahiMsAno jIvanamAM svIkAra eTale koIne duHkha na pahoMcADavuM, koInuM zoSaNa paNa na karavuM. ane jIvamAtranA jIvananA pUrNa adhikArano svIkAra karavo. AmAM vanaspati ane prANIonI rakSA paNa sAmela thaI jatI hatI. bhautika jIvanamAM sAdhana zuddhinA svIkArane kAraNe jIvanamAM zAMti ane samRddhi hatAM. prajA ane zAsanakartAo saMtonA niyamana heThaLa hatA. dharmaguruonI AjJAmAM hatA. e bhAratIya prajAnA AdhyAtmika vikAsanuM mULa che. adhyAtma AbhA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIcchavI gaNarAjyanA pramukha mahArAjaceTaka, samrATaazoka, saMprati khAravela, zreNika, caMdragupta, siddharAja, kumArapALa, vastupALa, tejapALa ane zivAjI jevA zAsako bhagavAna mahAvIra, gautamabuddha, hemacaMdrAcArya ke samartha svAmI rAmadAsa jevA mahAmaniSIonI AjJAmAM rahetA. tethI prajA khUba ja sukhI hatI. anya dharmanA tahevAranA oThA heThaLa mahAvIra jayaMtI jevA ahiMsA dine paNa muMbaInI myunisipAlITIe "dhArmika vadha" mATe katalakhAnA cAlu rAkhavAnI maMjUrI ApI hatI. ahiMsA premIonA pracaMDa virodhane kAraNe A maMjUrI to pAchI kheMcAI gaI paNa zAsako "dharma' ane "vadha" zabda joDIne dharmanuM zuM arthaghaTana karatA haze? hiMsAnA pAyA para ubhela, jIvanadhoraNa, samAjaracanA ke zAsananuM patana nizcita thAya che. krUratAthI zarIranuM poSaNa e bhautika samRdhdhi nathI. jyAM karuNA ane dayAno stotra sukAI jAya tyAM pariNAme azAMti sarjAI che. prajAnuM zArIrika ane mAnasika svAstha annAhAra para AdhArita che paraMtu have to malTInezanala egrIkalcara kaMpanIono bhAratIya kRSipaddhati ane kheta-pedAza para DoLo che. teNe bhAratIya jIvanapaddhatine dUSita karavAnuM kArya kyAranuMya zarU karI dIdhuM che. hiMsakajaMtunAzaka davAo (pesTIsAIDajha)ne badale sajIva khetI jamInane phaLadrupa banAve che. jApAnI kheDUtoe prAcIna bhAratIya sajIva khetInA saphaLa prayogo karelA ane te mAne che ke rAsAyaNika khAtaro (pharTilAIjhara) karatA gAya, baLada ke anya pazuonA chANamAnA seMdriya tattvo khAtarUpa, jamInane ane pAkane vadhu samRddha banAve che ane puSkaLa poSaka tattvo (vITAmInsa) pUrAM pADe che. paraMtu ahIM to pazuono ghAsacAro rAjakAraNIo carI jAya che. ane videzI mekaDonAlDanI ceIna resTorAM samagra bhAratamAM hambargara-gAya ane baLadanuM mAMsa sulabha banAvI rahI che. meksamilana kaMpanInA taiyAra roTalInA pekeTo mAchalInA loTa sAthe meLavIne banAvelA hoya to navAI pAmavA jevuM nathI. geTa karAra ane 37 |
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ peTaMTanA kAyadA ApaNI artha vyavasthAmAM ja nahi paNa jIvanavyavasthA parano khataro che. lImaDA ke bAsamatI cokhAnI peTaMTano tAjo ja anubhava che. hiMsA AdhArita pravRttio mAnavInuM hIra haNI leze. matsyauchera (dariyAI khetI) posTrIphArma ke yAMtrika katalakhAnAnI pravRttio pANInA bephAma durthaya sAthe paryAvaraNa asaMtulita kare che. ekavAra videzamAM pharatA svAmI vivekAnaMdane yAMtrika katalakhAnuM batAvAyuM. eka bheMsane kApIne tenA taiyAra thayelA keTalAka pekeTo khUbaja tvarAthI tenI sAme mUkavAmAM AvyA. dhanyavAdanA zabdo sAMbhaLavAnI apekSAe katalakhAnAnA saMcAlako svAmIjI sAme jovA lAgyA. paNa aphasosa! svAmIjIe sAva alaga ja vAta karI. jo have A pekeTomAMthI eTalI ja tvarAthI tevI ja jIvatI bheMsa tame UbhI karI do to tamane dhanyavAda ApuM!" tyAra pachI videzonI hiMsaka saMskRti para mArmika kaTAkSa karatA svAmI vivekAnaMda bolyA, "je jIvane ApaNe jIvADI zakatA nathI tene mAravAno ApaNane koI adhikAra nathI. tame baMdUkanI goLIthI hAthIne mArI zako cho paNa kIDIne jIvADI zakatA nathI." bhagavAna mahAvIre Arthika ane bhautika vikAsanI vAtanA saMdarbhe sAdhana zuddhinI vAta karI che. Arthika vikAsa karavAmAM dharma vikhakartA nathI. sAdhana zuddhinI sAthe temaNe viveka ane parigraha parimANanI vAta karI che. mahAvIranA ghaNA bhakto Arthika samRddhithI saMpanna hatA. AnaMdazrAvakanI vAta karIe to tenI pAse hajAro vIdhA jamIna, hajAro gauzALA, seMkaDo vahANo, hajAro dhAnyanA koThAro ane karoDonI saMpatti vyApAramAM lAgelI hatI. te vratadhArI zrAvaka hato. arthopArjanamAM aprAmANika sAdhanono upayoga nahoto karyo. parigraha parimANanuM vrata hatuM. vadhArAnI saMpattino sadavyaya karatAM. saMpatti tene lAgelI hatI te saMpattine nahotA lAgyA, tenA cittamAM saMpatti pratye lezamAtra Asakti nahatI, nispRhI hatA. adhyAtma AbhA 38F
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyakti, kuTuMba, rAjyo ke rASTromAM A mAlikIbhAva, parigraha ja hiMsA ane azAMtinuM kAraNa bane che. azuddha sAdhano dvArA meLavelI saMpatti, sAdhano ke bhautika sukha aMte azAMti ke du:khamAM ja pariName che. e vAta samAja, rAjya ke zAsanane lAgu paDe che. koI rAjya jugAra, dArU, loTarI, kI-kalabo, abhadra viDIyo cenalo ke philamo va. nA vyavasAya ke evI ja anya pravRttio para karaverA dvArA Avaka meLavI te pravRttine poSaze to te dvArA ekaThI karelI saMpatti prajAnuM kalyANa to nahi karI zake paraMtu naitika adha:patana jarUra karAvaze. je rAjyo dArU ane pAna masAlA jevA nazIlA ane jherI dravyone karaverAnI Avaka meLavavA mATe pratibaMdhita nathI karatA te rASTra prajAnI zArIrika saMpatti ane ArogyanI pAyamAlI kare che. mAnasika svasthatA ane pArivArika saMtulanane hAni kare che. zrImadrAjacaMdranA sahavAsane kAraNe gAMdhIjIe paNa sAdhanazuddhinA vicArane mahattvanuM sthAna ApyuM hatuM. bhagavAna mahAvIranuM arthazAstra ahiMsA ane aparigrahanA siddhAMta para racAyeluM che. Adhunika arthazAstra IcchAo vadhAravAnI, jarUriyAto vadhAravAnI himAyata kare che. IcchAo, jarUriyAto vadhavAthI zodho vadhaze, pravRttio vadhaze paraMtu bhagavAne A vRttinuM vizleSaNa karI, alpaIcchA dvArA IcchAparimANa karavAnuM kahyuM ane sAdhako mATe to IcchA upara vijaya meLavI IcchAjayI banavA kahyuM. tethI jIvanamAM dhIre dhIre vikalpo ochA thatAM jaze. arthopArjananI Adhunika vicAradhArA A pravRttine, vyaktinA lAbhArjananA saMdarbhe mUlave che. jemAM koI lAbha nathI, te vahevAranuM, arthazAstranI dRSTie koI mUlya nathI. sAmenI vyaktinI sthiti mANasanI prakRtinI ke paristhitinI bilakula upekSA karavAmAM Ave che. arthaupArjananI pravRttimAM adhyAtma dharma abhipreta hoya tyAre e dharmamArge AjIvikA calAve che. jainadharmanA ananya zrAvaka zrImadrAjacaMdrajInA jhaverAtanA vepArano prasaMga ApaNe sau jANIe chIe. ahIM arthopArjanamAM agaMta lAbha ke. naphAnI vAta nathI hotI paNa maitrI, viveka ke karuNAbuddhinI bhAvanA hoya che. 3 39 |
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvazAMti mATe bhagavAna mahAvIre prarUpela anekAMtavAda uttama vicAra che. koIpaNa vAtane aneka dRSTikoNathI tapAsatA, dekhItI rIte khoTI lAgatI vAta paNa sAcI lAge, mitro, vyakti, kuTuMba, guruziSya, pati-patnI vacce, nokara-majUra mAlika vacce, be dharmo vacce, be rAjyo ke be rASTro vacce, zAsako ane prajA vacce be pakSo ke sahakAryakaro vaccenA vicAra vinimaya veLAe anekAMta dRSTikoNa najara samakSa rAkhatA gerasamajUtI dUra thaI maitrIbhAva jAgaze. visaMvAditA dUra thaI saMvAda sarjAze. vyakti potAnI dRSTithI jUe to aDadhu jagata zAMta thaI jAya e vAta bhagavAne anekAMtavAda dvArA samajAvI. Ama, sAMprata jIvanamAM bhagavAna mahAvIrano ahiMsA, aparigraha ane anekAMtanI vicAradhArA sAcA sukha, samRddhi ane zAMti ApanArI banI raheze. adhyAtma bhAbhA = adhyAtma AbhA YO
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ khajAno.....! nAnuDI gAmane pAdare dasa-bAra jhuMpaDAnA jhUMDamAM garIbo vasatA hatA, emAM kAnA kuMbhAranuM eka nAnuM sarakhuM jhupaDuMgharamAM mATIno cUlo ane thoDAM vAsaNo, mATInA ThAma-ThIkarA ane phATelI godaDIonA gAbhA, daridranArAyaNanAM darzana karAve. garIbImAM jIve, mahenata majUrI karatAM roTalA pUratAM paisA mAMDa raLI khAya ! enA manamAM haMmezAM zrImaMta thavAnA vicAro dhUmarAyA kare. eka rAtre UMghamAM eNe eka svapna joyuM. bAjumAM khAMbhAnagaramAM ghAtaravaDI nadI pAse ghaNuM badhuM dhana dATeluM paDyuM che. kAnAe svapnanI vAta para dhyAna ApyuM nahi. bIjIvAra rAtre eja svapna AvyuM. jANe koI tyAM javAnI preraNA karatuM hoya, paraMtu mAMDI vALyuM. trIjI rAtre pharI eja svapna, jANe tene koI tyAM javAnI AjJA karatuM hatuM. kAno have adhIro banyo, khAMbhA jaI dhAtaravaDInA pUla pAse javAno nizcaya karyo. e divasomAM bhArata sarakAra dIva-damaNa ane govAne porTugijha-phIraMgIothI mukta karavA kRtanizcayI banI hatI. dIva, damaNa ane govAmAM triraMgo laherAvavAnI naherujInI hAkalano pratichaMda jANe havAmAM gUMjI rahyo. sainikoe kUca karI. khAMbhA, unA, dIva sudhI milITarIe taMbU tANI paDAva nAkhyA. khAMbhA, unA dIva sudhI javAnA dareka pula para sainiko pahero bharatA. khAMbhAmAM rAjapUtAnA rejimenTanI rAvaTIomAM sainikonI chAvaNI hatI. saMdhyAsamaye corIchUpIthI lapAto chUpAto kAno dhAtaravaDI nadIne kinAre Avyo. premanA pUjArI, dhAtaravaDanA ghaNI, vIra mAMgaDAvALANI lupta thayelI nagarIno koI khajAno nadImAM taNAIne A pUla nIce daTAyelo haze. tevI AzAmAM bIjA nALA pAse pahoMcyo.... tyAM ja eka sainikanI najara enA para paDI. tarata ja ene pakaDyo ane pUchayuM, kema ahIM AMTA mAre che ? kAnAe DaranA mAryA potAnA sapanAnI sAcI vAta = 41 E
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI dIghI sapanAMnI vAta, khajAnAnI vAta sAMbhaLIne pelo sainika khaDakhaDATa hasI paDyo. kAnAne khoTuM lAgyuM. e khIjavAi gayo. zuM haso cho, Ama pAgalanI jema ? hasu nahi to zuM karuM ?AvAM sapanAM te kaMi sAcAM thatAM haze ? jo AvA sapanAM sAcAM paDatAM hota to huM atyAre ahIM pahero bharato na hota paNa nAnuDI gAmanA kAnA kuMbhAranA ghare hota ! kema ? kAno camakI uThayo.... kAraNa ke mane evuM sapanuM AveluM ke kAnA kuMbhAranI jhuMpaDImAM pANiyArA pAse, briTIzakALanA cAMdInA rANIsikkAthI bharelA be carU daTAyelA paDayA che. bola ? to to huM jaine kADhI na lAvata, paNa sapanAM i to bhAi sapanAM, huM e bhramaNAmAM nathI paDato. sAru, sAruM tyAre mAro dhakko nakAmo thayo, kahI kAno kuMbhAra jhaDapabhera potAne gAma Avyo. gharamAM jai bAraNuM baMdha karI, koza lai. pANiyAruM khodavA lAgyo, thoDIvAramAM koza, caru sAthe athaDAvavAthI khaDIMga karato avAja Avyo ne kAno kAnajIbhAI thai gayo.... khajAno ApaNI bhItaramAM che...ne ApaNe bahAra zodhavA bhaTakIe chIe. bhautika khajAno maLatAM, A upanaya kathAnA nAyaka, kAnAnuM A bhavanuM dAridraya TaLyuM paraMtu ApaNI bhItara to tejapUMja rUpa AtmakhajAno paDayo che. tene pAmatA ApaNI bhavaparaMparA sudharI jAya. ajJAna-dAridraya TaLe ne jJAnasamRddhi saMprApta thAya. kasturI zodhatA mRganI jema ApaNe bahAra bhaTakIe chIe. kAraNake ApaNI aMdara rahelI dIvya sugaMdhanuM saranAmu ApaNI pAse nathI, je kSaNe e sthaLanA bhALa maLe e dIna ApaNe mATe sugaMdha paryuM bane jyAre aMtarmukha thaie tyAre ApaNane ApaNI nija saMpattinuM bhAna thAya, aMdhArAmAM athaDatAM ApaNe svayaM prakAzathI jhaLAMhaLAM thaie ane evI saMpatti lAdhe ja dehI caitanyanuM vizva caitanya sAthe anusaMdhAna karAvI ApaNane amRtamArganA yAtrI banAvI de. adhyAtma AbhA 42
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zithilAcArIne cAritryamAM sthira karavAno puruSArtha tIrthaMkara paramAtmAe tIrthanI sthApanA karI jemAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e saMghanAM cAra avibhAjya aMgo che. zrAvakadharma ke sAdhudharma bannenuM aMtima dhyeya to mokSa ja che. sAdhudharma TUMko ane kaThIna mArga che, jyAre zrAvakadharma saraLa ane lAMbo mArga che. gaNadhara bhagavaMtoe sUtra siddhAMtonI racanA karI. AcArya bhagavaMtoe AcArasaMhitA batAvI. sAdhuo mATe "samAcArI' ane zrAvakoe pALavAnA niyamo te zrAvakAcAra. sAdhunI samAcArI ane zrAvakAcAra te khArA saMsAramAM mIThA jaLanuM moTuM sarovara che. haMsavRttivALAnuM sarovara tarapha AkarSaNa hoya. kAgavRtti khAbociyA tarapha kheMcAya. dArzanika saMdarbhamAM tapAsIe to zAstrokata AcArasaMhitAnA mULa sUtrasiddhAMto traNeya kALamAM eka ja hoya, kAraNa ke sarvajJa bhagavaMtoe racelA hoya. tethI kALanA pravAhamAM te kadI badalAya nahIM, chatAM mULabhUta siddhAMtomAM leza paNa parivartana karyA vinA gItArtha AcAryo arthaghaTana ane zAstrAnusArI parivartana aMge nirNaya laI zake. jainadharmano saMyamamArga ati kaThIna che. aneka pariSado sahIne upasargo sAme jhajhUmatAM saMta-satIo cAritrayAtrAmAM AgaLa dhape che. paMcamahAvratadhArI sAdhusaMto paNa ApaNA jevA mAnava che. kyAreka pramAda ke karmodayane kAraNe AcArapAlanamAM, mAnavasahaja maryAdAne kAraNe zithilatA AvavAno saMbhava che. AvI zithilatA ke svacchaMdIpaNA vize jyAre sAMbhaLIe tyAre AMkha ADA kAna na karAya. mauna paNa na sevAya ane vagaravicAryuM jAheramAM hobALo paNa na karAya. ziSyonA zithilAcAra ke svacchaMdAcAranA niyamananI javAbadArI ghaNuM karIne to je te gaccha ke saMpradAyanA AcArya gurubhagavaMto ja nibhAve che. vikramAdityanA samayamAM siddhasenasUrInA pAlakhInA upayoganA zithilAcAranI vAta temanA guru vAdIsUrIe jANI tyAre temanA vRddha guru vAdIsUrIe ziSyanI AMkha ughADavA khuda sAdhu veza para cAdara oDhI pAlakhI upADanAra bhoI banI ziSyamAM jAgRti lAvyA. = 43 =
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ muni dhanamitra potAnA bALaputra munidhanazarmA sAthe vihAra karatA hatA. grISmanA baLabaLatA baporamAM vihAramAM bALamuni kAramI tRSAthI pIDAtA hatA. pitA munie pAsenI nadInuM pANI pI levA tene jaNAvyuM ane potAne lAgyuM ke potAnI hAjarIthI bALamuni pANI nahIM pIe, jethI jhaDapathI AgaLa nIkaLI gayA, paraMtu dhagadhagatI retamAM prasannatAthI pariSaha sahI bALamuni prANa choDI devAtmA thayA. deve dharatI para AvI tamAma munine vaMdana karyuM, paraMtu pitAmunine na vaMdyA. devAtmAne kAraNa pUchatAM jaNAvyuM ke emaNe mane kAcuM pANI pIvAnI mohagarbhita salAha ApI hatI. AvI salAha ApanAra sAMsArikapaNe pitA hoya to paNa e vaMdanane pAtra nathI. pitAmunie pazcAttApa AlocanA karI. Ama ziSya gurunI bhUla sudhArI. zAsanamAM pahelI vikRtine dUra karavA krAMtivIra lokAzAhanI zahAdata jainaItihAsamAM suvarNa akSare aMkti che. zithilAcAra ke svacchaMdAcAranA vividha prasaMgomAM satyAsatyanuM anveSaNa ke saMzodhana bahu ja muzkela kArya che. jethI jANatA ke ajANatAM gurunI avahelanA ke niMdAnI pravRttithI bacavA mATe jAgRti ane vivekanI khUba ja AvazyaktA gaNAya. bhoLA zraddhALu ane yuvAvarga khUba ja saMvedanazIla hoya che. AvA samaye pracAra mAdhyamo dvArA vahetA thayelA vikRta ke ardhasatya ahevAlo zraddhALu vargane Thesa pahoMcADaze ane yuvAnone dharmavimukha karaze. AvI pravRtti dharmazAsananI hilanA ke kusevA ja gaNAya. je sAdhu ke sAdhvI, sAdhu dharmapALI zake tema nathI te aMgenuM tenuM sattva ja khatama thaI gayuM che. mahAvratonA pAlana sAthe je munivezane vaphAdAra rahI zake tema na hoya temaNe gRhastha jIvanano svIkAra karI uttama koTInA zrAvakanuM jIvana jIvavAno puruSArtha karavo te ja samyaka samajaNa che. saMyamajIvanamAM cUsta rIte vratAdinuM pAlana na karavA sAthe gocarI-pANI vahorIne lAvavAM, vAparavA ane sAdhuvezamAM rahevuM te naryo daMbha ke AtmavaMcanA che. vaLI zithilAcArI saMta-satInI dezanA, upadeza ke saMdezAnuM mUlya beMkamAM baMdha karI dIdhelA khAtAnA ceka jeTaluM paNa nathI. jJAnIoe svacchaMdI sAdhune, jhAMjhavAnA jaLa barabAda thatA kAgaDA sAthe sarakhAvyo che. svacchaMdAcArInI vAMjhaNI kriyAo niSphaLatAne vare che. Ane kAraNe dharmasaMsthAmAM devALiyA jevI paristhitinuM nirmANa thAya che, te pahelAM =adhyAtma AbhA na 44 F
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ammA piyA jevA mahAjano Tharela buddhinA dharmaniSTha zrAvakoe, zithilAcArIne cAritryamAM sthira karavAno puruSArtha karavo paDaze. je koI sAdhu udaMDa banyo hoya, sAdhuvezamAM rahIne keTalAMka pApa karato hoya, tene gamatA bhoga-upabhoga munivezamAM ja zakya jaNAtA hoya to te gRhastha banavA dharAra taiyAra nahIM ja thAya. tyAre saMpradAya saMrakSaNa samiti, zrAvakasamiti ke mahAjana saMsthAoe lAla AMkha karavI ja rahI. jarUra paDe to daMDo paNa hAthamAM levo ja rahyo. Avo sAdhu buddhino vyabhicArI, tarka ke kAvAdAvAno Azaro lenAra bane, atyaMta niSphara pariNAmI ane bhArekarmI hoya tenI pAse pahelethI ja badhI laDAI laDavAnI taiyArI hoya tethI mahAjanasaMsthA ane saMghe sAthe maLIne cAturya ane kaDakAIthI kAma levuM joIe. | supAtrane dIkSA ApavAmAM jeTalo lAbha che tethI paNa vadhu lAbha apAtra ke kupAtra banI gayelAne vidhivata dIkSA choDAvavAmAM che. zramaNa saMsthAnI vRddhi thAya tenA karatAM zramaNa saMsthAnI zuddhi thAya temAM vadhu lAbha che. zramaNa saMsthA dharmazAsananI utkRSTa saMsthA che. A ati ujajavala varatramAM zithilAcArathI dAga na paDe te jovAnI pharaja caturvidha saMghanI che. dIkSA pUrveno zAstrAbhyAsa ane sAdhujIvanano mahAvaro, sAdhusaMtonAM Arogya, vaiyAvacca ane bhaviSyanI salAmatI aMge saMghonI satarkatA jarUrI che. jainazALAnI pravRttine vega maLaze to saMghone bhaviSyamAM AdarzazrAvaka ane sAdhuo saMpanna thaze. saMghonI kAryavAhaka samitimAM dharmanA jANakAra ane AcArapAlanamAM utkRSTa zrAvaka-zrAvikAono samAveza karavAmAM Ave ane saMgha saMcAlanamAM dAtAonI binajarUrI dakhalagIrI baMdha karavAmAM Ave to svacchaMdAcAra para aMkuza rAkhavAnuM saraLa banaze. gurubhagavaMto, dAnavIro ane saMghapatio phakta potAnA pracAra vizeSa kAryakramo baMdhakare, mAtra AcArathI ja sAtvikatA Avaze. vaLI jainadharma pracArathI nahIM, AcAranA prabhAvathI TakI rahyo che te na bhUlavuM joIe. saMtasatIonA svacchaMdAcArane ane zithilAcArane zrAvaka-zrAvikAo keTale aMze poSe che ane protsAhana Ape che te aMge 45 |
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmanirIkSaNa karavuM rahyuM. parivAranA nAnAM bhAI, bahena ke saMtAno kAMI bhUla kare to ApaNA vaDIlo tene baMdhabAraNe zAma-dAma-daMDa-bhedanI prayuktithI avaLe rastethI savaLe raste lai javAno puruSArtha kare che. tyAre A to dharmanA kSetranI vAta thai. prathama tabakkAmAM jAheramAM nahIM paraMtu, vivekayukta maryAdAsaha ekAMtamAM dhyAna kheMcI satyazodhana pachI kaDaka pagalAM dvArA aMkuzamAM lAvI zakAya. satyAsatya ke tathya jANyA vinA ja samAcAro vartamAnapatro sudhI pahoMcI jAya ke vikRta rajUAta thAya to dharma paratve gerasamaja phelAya ane aMte dharmanuM zAsana nabaLuM paDe. koi paNa ghaTanAne paramatasahiSNutA ane anekAMtanA daSTikoNathI joyA pachI vivekapUrNa nirNayo levAya. bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM saMpradAyavAda, bhASA ane prAMtanA dhoraNe jUthavAda ane irSAvRttine sthAne saMgaThana, sahakAra ane maitrIbhAvanA vikAsamAM A samasyAno ukela che. jainadharma mukhyatve derAvAsI (mUrtipUjaka), sthAnakavAsI, terApaMthI ane digaMbara ema cAra phirakAomAM vaheMcAyelo che. temAMya vicArasaraNI, AcAra, bhASA ane prAMta ane AcAryanA dhoraNe alaga alaga saMpradAyo racAyelA che. jainonI akhila bhAratIya zvetAMbara pariSada, a.bhA.sthAnakavAsI pariSada, akhila bhAratIya digaMbara pariSada, akhila bhAratIya terApaMtha jaina sabhA, uparAMta pariSada maMDaLo ane mahAsaMgho, gaccha ane saMpradAyanI zrAvakasamitio sAdhujI, sAdhvIjInI dIkSA, saMghonA niyamananuM kAma kare che. AvI saMsthAo samayAMtare zrAvako ane sAdhuonAM saMmelano bolAvI ane zrAvakAcAra ane samAcArIne lagatI niyamAvali to bahAra pADe che, paraMtu tenuM pAlana keTale aMze thAya che tenuM avalokana, nirIkSaNa ane samIkSA karavI jarUrI che. dara varSe pragati, prApti, trUTi ke kSatinI samIkSA karavA terApaMtha saMpradAyanI jema 'maryAdAmahotsava' nuM Ayojana karI sAdhu-zrAvakonAM saMmelano bharavA jarUrI che. mahAjana saMsthAo sAdhuonA zithilAcAra ke saMghomAM cAlatI gerazista paratve jAgRta rahe to dhaNAM aniSTo nivArI zakAya. sAdhuonA zithilAcAra DAmavA mATe prathama to dareka zrAvake zrAvakAcAranuM kaDaka pAlana karavuM jarUrI gaNAya. adhyAtma AbhA 46
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAjanasaMsthAo taraphathI bahAra pADavAmAM AvatI sAmAnya niyamAvalinuM pAlana dareka saMgho kare to zithilAcAra aMkuzamAM AvI zake. mahAsaMdhonA paripatranA muddA, jemAM sAdhu-sAdhvIjIone jainazAsananI AjJAnuM vyavasthita pAlana karavA anivArya saMjogomAM dhvanivardhaka yaMtranA upayoga sivAya koI paNa IlekiTraka yaMtrano upayoga nahIM karavA jaNAvyuM che. navavADe vizuddha brahmacaryanA pAlana sAthe vizuddha jJAna, darzana, cAritryapAlananI jAgRti rAkhavA jaNAvyuM che. paisA saMbaMdhI vyavahAramAM sAdhusAdhvIjIe paDavuM nahIM. dorA, dhAgA, maMtrataMtrano upayoga karavo nahIM. bahenozrAvikAoe ekAMtamAM sAdhujIne maLavuM nahIM. rAtre bahenoe sAdhujInA sthAnakamAM ane puruSa-zrAvakoe sAdhvIjInA sthAnakamAM javuM nahIM. saMghapatione jaNAvyuM che ke jJAna, darzana cAritryanuM suMdara pAlana karanAra paMcamahAvratadhArI sAdhu-sAdhvIjIonuM ja cAturmAsa karAvavuM. A Adarza paripatranA muddAonA sucAru pAlana arthe: dareka cAturmAsamAM mahAsaMgha ke mahAjana saMsthAo-konpharansanA sabhyomAMthI traNa cAra sabhyoe ochAmAM ochI ekAda be ke traNa vAra upAzrayonI mulAkAta laI saMghamAM cAlatI pravRttio ane sAdhuonI jIvanacaryAno abhyAsa karavo joIe. saMghanA saMcAlako ke gurubhagavaMto sAthe saMghanI pravRttio ke saMghanI koI paNa samasyA hoya to te aMge vicAravimarza karavo anivArya che. pariSada ane mahAsaMdho jevI saMsthAone majabUta banAvavAmAM ja dharmazAsananuM zreya che. jyAre munita DacakAM letuM letuM AvatuM haze tyAre zrAvakatvanI zI vale thaze? aMdhazraddhA, dharmajhanUna, saMpradAyavAda, saMkucita dharmaguruo ane dharmasaMsthA ke saMgho para lakSmInuM Adhipatya dUra thaze tyAre adhyAtmavAda para AdhArita zramaNa saMskRtinA sattvanuM sAcuM darzana thaze-zramaNa saMskRti puraskRta dharma ke je vizvadharma banavAnI kSamatAvALo che tenA dvArA vizvazAMti ane kalyANanAM vadhune vadhu maMgala kAryo thatAM raheze. = 47 | 43
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIranI sUkSma saMvedanA jagatanA koIpaNa prANIne vedanA thatI joIe ke sAMbhaLIe tyAre ApaNane paNa evI vedanAnI sahaja anubhUti thAya e saMvedanA che. anukaMpA ke saMvedanA e Rju hRdayanA haLukarmI AtmAnI zubha pariNAmadhArA che. huM Ama karIza to anyane duHkha ke vedanA thaze evA vicAra ane vivekanI jAgRti sAthe jIvanAra vyakti saMvedanazIla to che ja, paraMtu tenuM AcaraNa paNa dharmayukta ja hoya. kuTuMbathI mAMDIne vaizvika starano kalaha, laDAI, jhagaDA, AtaMkavAda ane dharmajhanUna jotAM dekhAya che ke mAnavI jANe mAnavInA lohIno tarasyo banI gayo che. saMvedanAnI saritAnA nIra, kaThora retALa ane rUkSa saharAmAM dharabAIne lupta thaI gayA che. jIvamAtramAM pavitra Atmadarzana karanAra vizvamaitrInA puraskartA bhagavAna mahAvIre saMvedanAnA vicAranI potAnA AcaraNa dvArA prarUpaNA karI che. garbhasthakALa, zaizavakALathI sAdhanAkALanI caramasImA sudhInI bhagavAna mahAvIranI jIvanacaryA tapAsIe to anukaMpA ane saMvedanAnA amUlya vicAra ratnono pavitra jhaLahaLato prakAza ApaNane temanA AcaraNamAM parAvartita thato jarUra dekhAze. bhagavAnane saMvedanA tenA garbhasthakALathI ja jAgelI. mAtAne kaSTa na paDe mATe garbhamAM halanacalana baMdha kareluM ane mAtAnI saMvedanAthI punaH cAlu karyuM. bhagavAna mahAvIranI bAlyAvasthAnuM nAma vardhamAna hatuM. upavanamAMthI cUMTI lAvelA suMdara puSponI veNIthI, dAsIo trizalAmAtAno kezakalApa gUMthI rahI che. traNa varSanI vayanA bALaka vardhamAna e kezaguMphananI sajAvaTane joIne ekAeka raDavA lAge che. mAtA gabharAIne doDIne vardhamAnane teDI le che ane rUdananuM kAraNa jANavA Icche che. vedanAsabhara vANIthI bALaka vardhamAne prazna karyo, mA, phUlane kema mArI nAkhyA ? mAtA kahe, mAryA nathI, DALImAMthI cUMTI lIdhAM che. bALaka vardhamAna kahe che phUla DALI adhyAtma AbhA 48 E
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ para hoya tyAM sudhI ja jIvatA rahe che, cUMTI laIe to e marI jAya. mAtA kahe che, A phUla kyAM maryA che e to tAjo che, suMgadhI che. vardhamAna vyathAyukta svare kahe che, nA mA, ema nathI kSaNe kSaNe e karamAtA jAya che. sAce ja e marI gayA che. pharIthI phUlane cUMTIza nahi mA ! mane bahu du:kha thayuM. vardhamAnanuM divyajJAna ane sUkSma saMvedanA sarvatra AtmAnA darzana kare che. koI ekavAra, mAtA vardhamAnane laI pAsenA bagIcAmAM pharavA gaI. lIlAghAsanI hariyALI para mAtA, dAsIo sAthe cAlI rahI che. vardhamAna dUra UbhA UbhA emane jue che. mA tene potAnI pAse bolAve che paNa te AvatA nathI ane kahe che, mA, te A ghAsanA jIvone zA mATe kacarI nAkhyA ? ene keTalI pIDA thaI rahI che ? jo enA ujharaDA mArI pITha para paDyA che ! mAe doDIne vardhamAnane teDI lIdho. ane pITha para joyuM to kharekhara ujharaDAnA nizAna hatA. e joIne mAtA khUba duHkhI thaI. bALaka vardhamAna, mitro sAthe pazu-paMkhInuM saMgrahAlaya jevA jAya che. saMgrahAlayamAM paMkhIonI kriIDA joI bALako nAce che. khuza thAya che. vardhamAna to A joI udAsa thaI jAya che. ghare AvIne mAne pUche che, mukta gaganamAM UDatA paMkhIone kyA aparAdha mATe kedanI sajA karI che. zuM kAma tenI svataMtratAno adhikAra chInavI lIdho che ? vardhamAnanA vyAkuLa aMta:karaNane kyAMya cena paDatuM nathI. bIje divase saMgrahAlayamAM jaI paheregIrane dUra javA kahyuM. pAMjarAmAM rahelA tamAma pazupaMkhIne choDI mUkyA. bAla vardhamAnanI prabuddha karuNAne tophAnamAM khapAvavAmAM Ave che. pANI, agni, vAyu, vanaspati ke mATImAMnA ekendriyathI paMcendriya jIvonA jIvanano saMpUrNa svIkAra bhagavAna mahAvIre karyo. chakAyanArakSaka jagatanA jIvamAtranuM = 49 E
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalyANa IcchanAra bhagavAna mahAvIranA jIvananA A prasaMgo ahiMsA, jIvamAtra pratyenI dayA, anukaMpA ane sUkSma saMvedanA vyakta kare che. potAnA jamAI ane ziSya jamAlI tenI virUddha gayA. tenA pratye koI phariyAda nahi. pote zIkhavelI tejolesthAno prayoga bhagavAnanA ziSya gozALAe bhagavAna para ja karyo. chatAya prabhue to tenuM kalyANa ja vAMchayuM. caMDakauzike viSavarSA karI, paraMtu mahAvIranI anukaMpAe tenI bhavaparaMparA sudhArI dIdhI. zUlapANI yakSa eka sAthe aneka vIMchInA rUpa banAvI mahAvIranA romaromamAM DaMkha de che. hAthInuM rUpa laI sUMDhamAM pakaDI jamIna para paTake che. chatAMya mahAvIranI sUkSma saMvedanAnI madhura ghaMTaDI raNake che. prabhu kahe che, zUlapANI zAMta thA, huM to tAro mitra chuM. prabhue temane pUrvabhavanA aneka saMcita karmonuM smaraNa karAvyuM. veranI AgamAM baLato zUlapANI zAMta thayo. saMgame aneka pariSaho ApyA te samaye mahAvIranI AMkhamAM azru saryA, saMgama kahe basa, hArI gayA, bhagavAna kahe tuM mane pIDA Ape che tenA du:khanA AMsu nathI. paraMtu bhaviSyamAM AvA karmabaMdhanathI tArI zI gati thaze te vicAre mane AMsu AvyA, anyanI ciMtA karatI prabhunI sUkSma saMvedanAne vaMdana. sAMprata viSamakALamAM, savAre chApuM vAMcIe to, khUna, hatyA, laDAI, lUMTaphATanA samAcAro hoya ja. sAMjanA TI.vI. mAM paNa evA ja samAcAro jhaLakyA kare, satata AvuM joyA karavAthI vAMcavAthI ane sAMbhaLavAthI ApaNI saMvedanAnI mAtrA ghaTatI jAya * TI.vI., kebala, calacitromAM khUna laDAI ane mArAmArInAM dazyo, mAMsAhAranAM dazyo, mAnavI ke pazu paMkhI para thatAM amAnuSI atyAcAranA dazyoe ApaNI saMvedanAne bUThI karI nAkhI che. [adhyAtma AbhA { 50 = 50
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIranA jIvananI nAnI nAnI aneka ghaTanAonuM ciMtana karavA jevuM che. mahApuruSo aMta:karaNamAM jIve che. ApaNe emanA avataraNamAM jIvIe to paNa ApaNI Atmonnati thAya. aMtaHkaraNamAM jIvavuM eTale Atmatattva je kahe teja AcaraNa, te ja jIvanacaryA, avataraNamAM jIvavuM eTale, mahApuruSo je rIte jIvI gayA, te AtmaguNo ApaNI jIvanacaryAmAM Utare teno samyaphapuruSArtha karatuM jIvana. bhagavAna mahAvIranA janmane jyAre 2600 varSa pUrNa thaI rahyAM che tyAre temanI sUkSma saMvedanAnI bhAvanAnuM ApaNA jIvanamAM avataraNa thAya tevI maMgalabhAvanA. = 51 F
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinavANI parama hitakArI guNavaMta baravALiyA - mahArAja ! kAMika upAya karo, have to sahanazIlatAnI hada AvI gai che, DAku narapALa ane temanA sAgarItoe AkhA pradezamAM AtaMka phelAvI dIdho che. mahAjana, zreSThIo ane vepArIoe dardIlA kaMThe mALavA narezane phariyAda karI. rAjAno hukama chUTayo rAjAnA sIpAioe naravIranA aDDAno nAza karI nAkhyo. naravIranA tamAma sAthIo to mAryA gayA. paNa tenI sagarbhApatnI paNa mArI gai. tenA manamAM du:kha hatuM tIvra roSa hato. vedanA hatI, vadhAre roSa to patnInI hatyAthI pedA thayo hato. badalo levAnI prabaLabhAvanA enA hRdayamAM ubharAI UThI. krodhathI tenI naso phUlI gai hatI jANe samagrarAjyano nAza karavAnI vairabhAvanAnI javALA labakArA letI hatI. evAmAM eka AcArya ziSya parivAra sAthe tyAMthI pasAra thai rahyAM hatAM, sAdhunA mukha para adbhuta zAMtinA bhAvo hatA. mukhAraviMda paranA teja ane krAMti jANe vAtAvaraNane pAvana banAvatA hatA. naravIre AcAryane praNAma karyA AcAryazrIe naravIrane dharmalAbhanA AzIrvAda ApyA. A mahAjJAnI pratibhAzALI jainacArya zrI yazobhadrasurijI hatAM temaNe naravIranA vadanane vAMcatA kahyuM, mahAnubhAva, tuM khUba azAMta dekhAya che .... naravIre potAnI vyathAnI kathA kahI. AcAryadeve naravIrane karmodaya ane kSamAnA rahasya samajAvyA. naravIrane A jinavANI sAMbhaLatA Aga upara puSkarAvartamegha varasyAnI anubhUti thai. A pAvana jinavANI jANe saMsAranI baLabaLatI baporamAM caMdananA lepa samI zItaLatA ApanArI banI tIvra kaSAyothI baLatA naravIranA AtmAne zAMti maLI, vairanI Aga TharI gai. jinavANInA saMskAro AtmA para aMkita thai gayA AvA utkRSTha saMskAro laine mRtyu pAmela naravIrano AtmA pachInA bhavamAM manuSya adhyAtma AbhA mara
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ deha ane jainadharma pAmyo. pUrve jinavANI zravaNanA pratApe jinezvaradevano pUjaka, ArAdhaka e AtmA marIne kumArapALa banyo. kumArapALe 50 varSanI umara sudhI keTalAMya kaSTo sahana karI karmanirjarA karI gurudeva hemacaMdrasUrIno paricaya thavAthI tenuM AtmotthAna thayuM. jinavANI mAnavInA aMtaratalanuM AmUla parivartana karAvI zake che. tIrthakaronA divya vacanone gaNadharoe sUtromAM gUMthI lIdhA A jinavacano AgamagraMthomAM saMgrahita che A graMthonA mAdhyamathI mahAnazrutadhara AcAryoe aneka graMthonI racanA karI jemaNe guru paraMparAthI Agama graMthonuM adhyayana karyuM hoya, jeo sayaMmI ane prajJAvaMta hoya e gurujano jinavacanono yathArya bodha ApI zake che. sadagurunA mukhethI sAMbhaLela jinavANInuM zravaNa AtmAne vizuddha kare che. Adhi, vyAdhi ane upAdhithI bharela A saMsAramAM ApaNane samatA, zAMti ane prasannatA eka mAtra jinavacana ja ApI zake. varSonI jaladhArAthI bhIMjAIne jamIna pocI paDe che. pocI jamInamAMthI ja bIja jhaDapathI aMkurita thAya che. tema ApaNA para karuNA karanAra jinavANInI varSA ApaNA rUkSa hRdayane komaLa banAve che. anaMtakALathI AtmA upara ajJAnanAM AvaraNa che. jinavANInI varSA A AvaraNane bhedI jJAnabIjane aMkurita karavAmAM sahAya kare che. svAti nakSatramAM varasatI varSAnuM jalabiMdu kAlu mAchalInA mukhamAM paDavAthI te motI bane che tema jinavANI rUpa varSA mAtra jIvanA aMtaraAtmAne sparze to te samakit ratnanI prApti karAve che. rohiNIyA coranA kAne bhagavAna mahAvIranA mukhethI bolAyelAM jinavacana paDayA ne tenA jIvananI dizA badalAI gaI. = pa3 53
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagadguru hiravijayasUrIjI Adi saMtonA mukhethI saMbhaLAyelI jinavANInA prabhAve mogala bAdazAha akabare mAMsAhArano tyAga karyo. jinavANI mAtA paramahitakArI che. jinavacana AtmatattvanAM rahasyono sphoTa karI ane adhyAtmajIvanane sAcuM dizAdarzana karAve che. dareka AtmA svataMtra che, koI koIne AdhIna nathI, svAdhIna che. potAnuM kArya pUrNa karavAmAM saMpUrNa sAmarthyavAna che. badhA AtmAo samAna che. dareka AtmA anaMtasukhathI bharelo che. sukha, anubhavano viSaya che bahArathI prApta thAya tevI vastu nathI. AtmA ja nahi pratyeka padArtha svataMtra che. jinavacana kahe che ke ApaNAmAM rahelA ajJAnane oLakhIzuM toja sAcuM jJAna prApta thaze. potAne nahIM oLakhavo eja jIvanI sauthI moTI bhUla che. e bhUlane sudhAravI eTale potAnuM sAcuM svarUpa samajavuM. jo sAcI dizAmAM puruSArtha karavAmAM Ave to jIva ziva banI zake che. jainadharma pramANe pratyeka AtmA paramAtmA banI zake che. bhagavAna, jagata kartA hartA nathI eto samagra jagatanA jJAtA draSTA hoya che. jainadarzana e koI eka mata ke saMpradAya nathI eto vastunuM svarUpa che eka tathya che ane paramasatya che A paramasatyane pAmIne naramAMthI nArAyaNa banI zakAya che e ja eno saMdeza che. ApaNe ApaNane jANavAno che. ApaNe svanI oLakhANa karavAnI che ne svane jANe te sarvasva jANI zake che. je samasta jagatane jANIne enAthI pUrNa alipta vItarAga rahI zake athavA pUrNa rUpathI aprabhAvita rahI ne jagatane jANI zake te ja bhagavAna che. jenA vaDe saMsAra rUpI sAgara tarI zakAya tene tIrtha kahevAmAM Ave che ane je AvA tIrthane sthApe. eTale saMsAra sAgaramAMthI pAra utaravAnA mArganuM nirdezana kare tene tIrthakara kahevAmAM Ave che. adhyAtma AbhA
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinavacana e tIrthaMkara prarUpita eTale tIrthakare preraNA karela vacana che. AvI jinavANInuM zravaNa saMsArasAgara taravA mATe naukA samAna che. jinavacananuM zravaNa Adara ane premathI karIe, sAMbhaLatI vakhate daSTi vakatA tarapha rAkhIe, apramatabhAva-pramAda vagara besIne sAMbhaLIe, pravacana ApanAra gurUdeva pratye AdarabhAva rAkhI sAMbhaLIe, saraLahRdayathI, niSkapaTa bhAve pravacana sAMbhaLIe, jyAM na samajAya tyAre pravacana pachI vinayapUrvaka viSayane anurUpa prazno pUchIe, jina vacanamAM prIti sAthe sahRdaya, sacetasa ane sujJa zrotA banIe. gautama pRcchA dvArA jinavacanane potAnA aMtaramAM jhIlI adhyAtma jagatane ujALanAra gaNadhara gautamanA jIvanamAMthI preraNA laI jinavANIne jhIlIzuM to AtmakalyANanA mArge jaI zakIzuM.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapuruSo panihArI samAna che saMtonA cAturmAsa parivartanano divasa hato. dharmasabhAmAM jJAnajyota prajvalita thaI rahI hatI. tenA divya tejalIsauTAmAM adhyAtmanA adabhuta raMgonI chaTA hatI. saMte kahyuM ke zAstromAM je jJAna paDeluM che te kUvAmAM paDelA pANI jevuM che. ane jJAnIo sonAnI khANanA khANiyA samAna che. saMtanA zrImukhethI bolAyela ciMtananI cinagArI samAna A nAnakaDuM vAkya ApaNA jIvanane paramaprakAzanA paMthe laI janAra che. kUvAmAM pANI to puSkaLa che, paraMtu kUvA kAMThe UbhA UbhA pANI jovAthI pANI pI zakAtuM nathI ke tarasa chipAtI nathI. sIMcaNiyAne gAgara sAthe bAMdhI ane gAgarane kUvAmAM DubADavAmAM Ave ane te pANIthI bharAI jAya pachI sIMcI ane panihArI pANI bahAra kADhavAno puruSArtha kare che. kUvAthI ghara sudhI beDuM mAthe UMcakI ane panihArI te pANIne svaccha garaNAthI gALIne pANiyArAnA goLA ke ghaDAmAM ThAlave che. kUvA samudra ke sarovaranA pANIne alaga alaga sthAnanAM nAma daI zakAya, paraMtu AkAzamAMthI varasatI varSA ke jhAkaLabiMdune koI nAma na daI zakAya. bhale te vizvanA koIpaNa bhAgamAM varase ema, dharma AkAzI jaLa che. tene koIpaNa prAMta deza ke mAnavasamUhanA dharmanuM nAma ke koIpaNa saMpradAyanuM nAma ApIe chatAM tenA sanAtana tattvone tuSArabiMdu svarUpe svIkArIzuM to tenI pavitratA kAyama TakI raheze. jema panihArI, pANI sIMcavAno puruSArtha karI kUvAnA jaLane AptajanonI tRSAtRpta karavA samAna banAve che tevI ja rIte satparuSo zAstrarUpI kUvAmAMnA jJAna jaLane potAnA puruSArthathI AkAzI jaLa jevuM nirmaLa banAvI, jijJAsuonI jJAnapipAsA saMtoSe che. jJAnI puruSo A zAstro vAMcI vicArI, UMDuM, ciMtana manana karI pote samajI ane adhyAtmanA arthagaMbhIra rahasyo ApaNane saraLa bhASAmAM samajAvI ApaNA para upakAra kare che. adhyAtma AbhA 56
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ panihArI jyAre kUvAmAMthI pANI sIMcIne bahAra kADhatI hoya, tyAre panaghaTa pAsethI pasAra thato koi vaTemArgu pANI pIvA mATe Ave to panihArI tenI nAta-jAta kAMi paNa pUchayA vinA potAnI gAgaramAMthI pathikanA khobAmAM jaladhArA karI tRSAthI sukAtA tenA kaMThane zItaLa jaLathI tRpta kare che, evI ja rIte jJAnIo-satpuruSo pAse ApaNe jJAnanI tarasa lai parama vinayabhAvathI jaizuM to ApaNA para karuNA karanArA te saMto ApaNI jijJAsAne jJAnadAnathI paritoSa karaze. jJAnIone sonAnI khANanA khANiyA jevA kahyA che. khANiyAo sonAnI khANanA mATI mizrita paththaro toDI bahAra kADhI, paththara, mATImAMthI sonAnA kaNo alaga karavAno puruSArtha kare che, phaLasvarUpa zuddha sonAnI lagaDIo prApta kare che. zAstranuM jJAna kAcA sonA jevuM che. jJAnI puruSo saMtonAM vacanAmRta, zAstra svAdhyAya, tattvonA parizIlana, ane vicAramaMthananA paripAka rUpe prApta thatAM anubhavajJAna pachI zAstronuM arthaghaTana kare che. satpuruSo potAnA jIvananI prayogazALAmAM nizcaya ane vyavahAranA samanvaya dvArA, dharmanAM rahasyonI samajaNa ApaNane je svarUpamAM Ape che, te kiMmatI sonAnI lagaDI samAna che. sonAnI lagaDI jo tijorImAM ke sephamAM mUkI daie to ApaNe dAgInA paherI zakatA nathI. paraMtu te lagaDImAMthI manamohaka ghareNAM sonI pAse banAvavAno puruSArtha karIe to suvarNa alaMkArothI dehane suzobhita karavAno lahAvo mANI zakAya. jJAnIoe Apela sonAnI lagaDI jevA upadezane jo ApaNI pAtratA ane zakti pramANe viveka yukta puruSArthathI AcaraNamAM mUkIzuM to. jema suvarNa alaMkAro dehane suzobhita kare tema A AcaraNanAM alaMkAro ApaNA AtmAne zobhAvaze, je jIvanane samaktinA rAjamArga prati dorI jaze. 57
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvacetanAnA vaNajhArA AMtarasamRddhithI chalakatA AcArya tulasI : eka darzana zramaNasaMskRtine adhyAtmanI apUrva saMpatti vArasAmAM maLI che. A saMskRtinI samRddhinuM saMvardhana karanAra mAnavIya ekatAnA sUtradhAra aNuvrata anuzAstA AcArya tulasI zramaNa saMtaparaMparAnA eka tejasvI mahApuruSa hatAM. sAdhujIvananI samAcArI pramANe jainamunioe pALavAnA niyamone paMca mahAvrata kahevAmAM Ave che. je dhaNAM ja kaThina hoya che. zrAvakonI AcArasaMhitA pramANe, zrAvakoe pALavAnAM vratone aNuvrata kahe che je apekSAe saraLa hoya che. aNuvrata AMdolana dvArA AcAryazrIe zrAvakAcAranA pracAranuM pAyAnuM kArya karyuM. saMpradAya, bhASA, prAMta ke varganA bhedabhAva vinA mAnavanA caritra ghaDataranA vikAsa mATe aNuvrata (nAnA niyama)nA AcaraNanI samajanA kAryakramathI samAjano pratyeka varga prabhAvita thayo. AcAryazrIe aNuvrata parivArane viziSTa jaina jIvanazailIthI paricita karyA. ahIM kurUDhinA tyAganI sAthe vyasanamuktinI vAta hatI. sAMpradAyikatAthI para teozrInA svataMtra upadezano prabhAva lokamAnasa para paDyo. temaNe bIjA para AkSepa karyA vinA racanAtmaka nItithI vartana karI potAnI mAnyatAnuM pratipAdana karavA ane parama sahiSNu banavA kahyuM. sarvadharmasamabhAva sAthe dharmanA maulika tattvo ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane parigrahane jIvana vyApI banAvavAnA sAmUhika prayatnonI himAyata karI. adhyAtma AbhA 18
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadarzane dhyAnane atyaMtara tapa rUpe svIkAryuM che. gaNAdhipati AcAryazrI tulasInI preraNAthI temanA vidvAna ane dArzanika uttarAdhikArI AcAryazrI mahAprajJajIe, dhyAnanI vaijJAnika paddhatino vikAsa karyo. nirNayazakti vadhAravA ane vyasanamukti mATe A paddhati upakAraka nIvaDI, zArIrika, mAnasika ane bhAvanAtmaka viSamatA dUra karavA sAdhakono AtmavizvAsa vadhAryo. zramaNa saMskRtinI paraMparA jALavavA, Adhunika manovijJAna sAthe A paddhatinuM anusaMdhAna karI kAyotsarga ane lezyAdhyAna, zvAsaprekSA ane anuprekSA jevA prayogathI bhAvanAonuM vizuddhakaraNa karanArI A paddhati dvArA, nakArAtmaka bhAvone badale jIvanamAM vidheyAtmaka bhAvonuM AropaNa thaI zake che. jIvane upAdhimAMthI mukata karI samAdhi tarapha lai jatI prekSAdhyAnanI paddhati, mAnava mATe kalyANakArI puravAra thai che. jainonA terApaMtha saMpradAyamAM 750 sAdhu-sAdhvIjIo ane aneka zrAvakazrAvikAo mAtra ekaja AcAryanI dharma-AjJA, nirdezana heThaLa saMghabaddha sAdhanA kare che. te pUrvAcArya zrI bhikSusvAmI ane pU.zrI jayAcArye karelI vyavasthA ane maryAdAne AbhArI che. gaNAdhipati AcArya zrI tulasIe maryAdApatrane saMgha calAvavAnuM mArgadarzaka baMdhAraNa ke dastAveja rUpe svIkArI maryAdA mahotsavanI pavitra paraMparA jALavI rAkhI. prativarSa zeSakALamAM maryAdAmahotsava aMtargata caturvidha saMgha ekatrita thai vItelAM varSa daramiyAna thayelI bhUlo ane kSationuM avalokana karI AvI bhUlonuM punarAvartana na thAya tenI takedArI rAkhe che. je vyavasthA daMDa, bhaya ane lAlacathI na thai zakatI hoya te aMtaHkaraNanA anuzAsanane anusaravAthI sahaja bane che. ahIM saMprApti ke upalabdhine abhivaMdanA karavAmAM Ave che. eka ja gurunI AjJAmAM sAdhanA karavAvALA ziSya ziSyAo prAyazcita ke bahumAnane taTasthabhAve svIkArI le che. saMyamajIvananA kaThora niyamone kAraNe jaina sAdhu-sAdhvIjIone mATe dezavidezamAM paribhramaNa karavAmAM eka maryAdA hoya che. ahiMsA ane zAMtinA saMdezane dezavidezamAM pahoMcADavA mATe AcAryazrI tulasIe potAnI koThAsUjhathI sAdhujI ane gRhastha vaccenI samaNa zreNInI sthApanA karI ane dhArmika jagatamAM eka pracaMDa krAMti karI. gRhasthajIvanamAM zrAvakAcAranA saMpUrNapAlana sAthe 50 samaNa ane samaNIo 59
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezavidezamAM, aNuvrata, prekSAdhyAna, jIvanavijJAna ane jaina jIvanazailIno pavitra saMdeza pahoMcADI rahyA che. jainavidyA zikSaNa mATe emanI preraNAthI lADanUmAM jaina vizvabhAratI mAnya vizvavidyAlaya rUpe suvikhyAta banI che. dezanI AMtarika azAMti ane matabhedo vakhate eka Adarza madhyasthInA rUpamAM ApaNe emanA darzana karyA che. rAjIva-loMgovAlanI aitihAsika paMjAba samajUtInI pazvAdabhUmAM teozrInI bhUmikA mahattvapUrNa hatI. zrI tulasIe dharmAcAryanI bhUmikAmAM rahIne paNa bhAratIya rAjanItine potAnA vyaktitva ane tRtva vaDe prabhAvita karI che. saMtanI garimA choDIne kyAreya teo rAjanItimAM lapaTAyA nathI. temanuM dizAdarzana taTastha hatuM. DaoN. sarvapallI rAdhAkRSNane potAnA graMtha lIviMga vItha parapajha mAM 14 mahApuruSonA jIvanavRtta pragaTa karyA che. temAMnA AcAryazrI eka che. ekapakSe AtmabhAvanI adhyAtma-udAsInatA ane niSkriyatA to bIjepakSe rASTra pratye pharajanI mAdhyastha bhAvanAmAM temanI pratibhAnA darzana thAya che. ATalI sakriya pravRttiomAM paNa temanI AtmabhAvanI mastI. temanI nirlepatA ane nispRhItAnA ApaNane darzana karAve che. AcAryazrIne keTalAye evorDa ane puraskAra arpaNa karavAmAM AvyA che je temanI AMtarasamRddhinI apekSAe gauNa che. 23 jUna 1997mAM 83mAM varSanI umare gaMgAzahera rAjasthAnamAM mahAprayANa karyuM. vizvacetanAnA vaNajhArA gaNAdhipati AcAryatulasIne bhAvapUrvaka zraddhAMjali ! 1 adhyAtma AbhA ( 60 =
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanasamrATa pU.dharmasiMhajI svAmI saurASTranI dhIMgI dharAe bhAratavarSane aneka mahApuruSonI bheTa dharI che. eTale ja soraThanI vasuMdharAne saMtonI dharatI kahI che. bAvIzamA tIrthaMkara neminAtha svAmInA punita pagalAMthI pAvana thayelI yogezvara zrIkRSNathI samalaMkRta thayela jAmanagaranagarImAM nizIthanI ardhacAMdanI sAthe tArAo jhabUkI rahyA hatA. tyAre eka sitAro aMtarikSane alavidA kahI divya vasuMdharA para mIThI niMdarane mANatI eka saubhAgyavatI yuvatInA mukhamAM pravezyo. e dharmaparAyaNa sannArI jAgRta thaI, tenA manamAM prasannatAnA liMgo phUTyA ane te arihaMta kahetI namaskAramaMtra japavA lAgI. kALakrame lokAgacchanA dharmapremIzrAvaka jinadAsacaMdranA dharmapatnI zivabAnI kUkhe savaMta 1656nA vaizAkha suda bArasanA guruvAre zAsanasamrATa pU.dharmasiMha svAmIno janma thayo. temanuM bALapaNanuM nAma dharamacaMda hatuM A tejasvI bALakane sau koI dharmanA lADalA nAme saMbodhatA. zaizavakALanI tophAna mastI, nabaLAono nyAyI pakSa karanAra, koIvAra raMgamatI nadImAM jalamastI mANI Ave, to kyAreka bAlasamUhano nAyaka bananAra A bALaka, mA sAmAyika vratamAM bese to pote paNa muhapattI bAMdhI guccho Ama tema pherave. pAkhIne divase pitA sAthe sthAnakamAM dharmakriyAnuM anusaraNa karato. kALanI kone khabara ? A bAlasahaja nirdoSa ceSTAnuM nAnakaDuM jharaNuM bhAvimAM zAsanasamrATa rUpe dhUdhavato sAgara banaze. lokAgacchanA adhipati pU.ratnasiMhajIsvAmI ziSya parivAra sAthe jAmanagara zaheramAM padhAryA. 14 varSano kizora dharamacaMda pUjyazrInI nizrAmAM dharmane raMge raMgAyo. mAtApitAnI AjJA maLatA saMvata 167ranA mahAsuda terasane tA.2-2-1916nA lokAgaccha saMpradAyamAM jAmanagara zahere dIkSA thaI ane dharamacaMda, dharmasiMhamuni banyA.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALakrame pU.ratnasiMhasvAmI, pU.devajIsvAmI ane tyArabAda jinadAsamuni kALadharma pAmatAM zrI zivamunine mAthe lokAgacchanA yogakSemanI javAbadArIno mugaTa paherAvavAmAM Avyo. zrI zivajIsvAmI dharmasiMhamunino viveka vinayabhakti joI temanA para prasanna bhAva rAkhatA. loMkAzAhanA krAMtikAraka vicAro ane vidhAno pramANe AcaraNa karavAmAM lokAgacchanA zramaNo paNa kALasaMjoga mujaba mAna pAna pUjA, satkAra maMtra-taMtra, dorAdhAgA AdinA prayogo karavAmAM utsAhanA lIdhe mULa AgamAnusAre vartana, vANI, vyavahAramAM zithila thavA lAgyA hatAM. zrI dharmasiMhamunino AtmA, zramaNasaMskRtimAM peselI AvI vikRtio joI vikSubdha thato. temaNe kAryakarI gacchAdhipati zivajIruSi pAse savinaya vaMdana karI kahyuM - kRpALu gurudeva, zithilAcArIne cAritryamAM sthira karavAno puruSArtha AdaravAno samaya have pAkI gayo che. yativargamAM zithilatA UMDI pravezI che. sAdhucaryAno viparyAsa thayo che. jyAM munitva DacakA letuM hoya tyAM zrAvakatvanI zI vale thAya? dharmasiMhajIe vyathAne vAcA ApI. he vhAlA ziSya, lokAgacchane AcArya vihoNo karI huM koI sudhArAno prayoga karavA jAuM to. zithilAcArane vadhu uttejana maLe. nAnI nAnI ToLAzAhI saMghADAmAM phasAIne barabAda thaI jAya mATe dhIraja dharo. avasare gacchanA svarUpamAM rahI zuddha mArge viharIzuM. pU.dharmasiMhajamunie doDha dAyakAnA saMyamajIvanamAM svAdhyAya dvArA utkRSTa jJAnanI upAsanA karI saMskRta, prAkRta, kAvya, vyAkaraNa, nyAyadarzana, AgamanA sUtra siddhAMtono abhyAsa karatA temanuM ciMtana sapATI para AvyuM ane dharmAcAramAM pravezela zithilatAthI vadhu akaLAvA lAgyA. satAvIza AgamonA mULabhAva te samayanI lokabolImAM lakhI. A TIkA TabA stabaka-stavaka nAme prasidhdha che. jinAgamonI bhAvanAne ja dIvAdAMDI rUpa lakSa rAkhI adhyAtma bharyuM
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha rUpe prarUpyA. uparAMta, samavAyAMganI huMDI, prajJApanAno yaMtra, sthAnAMgano yaMtra, rAjapraznIyano yaMtra tathA jIvAbhigama, jaMbudrIpa tathA sUrya-caMdra prajJaptio pustaka sArarUpe temaja sUtrasamAdhi, sAdhusAmAcArI, draupadIcaryA, sAmAyikacarcA vagere suMdarapado racI munizrIe sAhityasaMpAdana ane sarjananuM utkRSTa kArya karyuM. zrI dharmasiMhe gurujIne vinayapUrvaka kahyuM gurubhagavaMta ! mArAmAM udbhavelA AgamAnusAranA jIvana jIvavAnA utsAhane have vadhu vakhata rokI zakavAnI sahiSNutA rahI nathI. jaina dharmAcAra sudhAravAnI krAMtino jhaMDo laherAvavA AgaLa Avo ane he pUjya amArA netA bano, dharmasiMhe siMhagarjanA karI. vatsa tArI Takora ane jAgRti sAcA che. paraMtu mogalasamrATa jahAMgIranuM tAjetaramAM avasAna thatAM, mogalavaMza zAhajahAM taraphathI ApaNA gacchane gauravayukta padavI, pAlakhI paTTo, cAmara dhvaja ane zAhI pharamAna enAyata karavAmAM Avela che. samayanA sAMprata vaheNe zahenazAhI bakSisano asvIkAra karavo ucita nathI. vaLI vRddhAvasthAne kAraNe huM parAzrayI jIvana jIvI rahyo chuM. gurujIe potAnA hRdayabhAva kahyA. gurujI, mane kSamA karo, ApazrI mane mukta karo ApanA upakArane huM nahi bhUluM. dharmasiMhe kahyuM. tAro mArga vikaTa che. dharmajhanUnI loko tArI avadazA karaze teno mane bhaya che. gurujIe vyathA vyakta karI. gurudeva mArA pratyeno Apano ativAtsalya bhAva AvI zaMkA karavA prere che. ApanuM hRdaya Azvasta pAme tevI koi paNa soTI mArA mATe pharamAvo huM temAMthI pasAra thavA taiyAra chuM. to he vatsa ! A amadAvAda zaheranA dariyApara daravAjethI nIkaLatA uttara dizAmAM dariyAkhAna pIranA AlIzAna dhummaTamAM ekAtri vAsa karI Avo ane tamAruM sAttvika khamIra dekhADavAnI taka jhaDapI lo. gurujIe kahyuM. gurujInA AzIrvAda lai amadAvAdanI uttara dizA bhaNI dharmasiMhajIe daDha manobaLa sAthe prasthAna karyuM. 63
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAbaramatI nadI kalakala ninAde akhaMDastrota dharIne nagarajanone mIThA nirmaLa jaLanI lhANI karI rahI che. tenA pUrvIya kinAre eka kotaranI samathala Toce eka UMcI vizALa kamaLa AkRtivALI khulI bhavya imArata UbhI che. A ImAratano mAlika che. zrImaMta telI dariyAkhAna. pUrvakarmanAM aMtarAya, saMtAna vihoNo dariyAkhAna AphAnI duniyA choDI cAlyo gayo. eka samayanI A ramaNIya mahelAta bhayaMkara bhUtAvaLavAsita ImArata manAvA lAgI ane dariyAkhAna pIra tarIke manAvA lAgyo. koI ajANyA pravAsI rAtavAso karavA Ave to savAre tenA mRtadeho ja maLatA. jogInI jaTA jevA jhAMkharA ane jhADavA nirjana ane verAnasthAnane vadhu bihAmaNuM banAvatA. paMcamahAvratathI zobhatA tejasvI dharmasiMha, tyAM UbhelA be traNa muslima bhAIo pAse A ImAratamAM rAtavAso karavAnI AjJA mAge che. sAMIbAbA Idhara rAta ThaharanekA ThIka nahIM hai. kyAM che ? yaha jagA madharAtako bhayaMkara bana jAtI hai, baDe bhaDavIra bhI subaha muDadA hI ho jAtA hai. Isa ImAratakA mAlika dariyAkhAna rAtako mAra DAlatA hai. ThIka hai, koI harja nahIM, mere ustAda kI AjJA se (mArA gurujInI AjJAthI) meM yahAM rAtako Thaharaneko AyA huM, merI jimevArI mere zira para, meM jaina sAdhu huM. sUraja DUbAne para meM dUsarI jagaha nahIM jA sakatA huM. mujhe Thaharane kI paravAnagI do! ThIka hai sAMI ! jaisI tumhArI marajI ! Amina ! AjJA maLatA munirAje ImAratanA IzAna khUNAmAM jagA pUMjI Asana bichAvI ArAdhanA zarU karI. madhyarAtrie pavana ane kaDAkA bhaDAkA vadhyA. bhayaMkara bihAmaNI AkRtie dhummaTavALI ImArata pAse dekhA dIdhI. devone varelI vaikriyazaktinA baLe dariyAkhAna pIre bhayaMkara pizAcanuM rUpa dhAraNa karyuM. adhyAtma AbhA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ koNa che, mRtyune bheTavAnI IcchAvALo bevakUpha ahIM mArA dhAmamAM sUranI zakti sAme kono kapUta Avyo che, pIre pracaMDa garjanA karI. are muMDiyA, maravA zuM kAma Avyo, A ImArata meM baMdhAvI che ahIM mArI marajI virUddha koI na rahI zake. zAMta samAdhivaMta saumya sUra muni bolyA, zA mATe AvA bihAmaNA svarUpe upasthita thayA cho. AvI dhora viDaMbanAno zo hetu? o magatarA jevA mAnavI ! A bhavya ImArata mAruM smAraka che. mArI IcchA virUddha lokoe tene pramodanuM vihAradhAma banAvyuM che. mArI avajJA karanAranuM savAre zaba jotAM mane AnaMda upaje che. pIre aTTahAsya karyuM. to che divya AtmA, Apa have zuM Iccho cho ? he boDiyA mAthAnA mAnavI, tuM jaldI cAlyo jA ! koInI paravAnagI vinA ame jaina sAdhu vAsa karatA nathI. traNa muslima birAdaronI meM paravAnagI lIdhI che. Apane du:kha pahoMcatuM hoya to huM ahIM rahevA na IcchuM, paraMtu rAtri daramyAna apakAya (sUkSma jIvo) varSA thatI hovAthI ane anya nAnA moTA jIvonI virAdhanAnA saMbhavane kAraNe bhagavAna mahAvIranA pharamAna mujaba vihAra na karI zakAya tethI huM bahAra eka vRkSa nIce rAtri pasAra karI laIza. paraMtu te divyAtmA, ApanI nekI ane paragajupaNAne kAraNe Apa devagati pAmyA cho. chatAM tamArI vAsanA AvA IMTa mATI cUnAnA tuccha vinAzI makAnamAM kema bhaTake che ? zuM A makAna karatAM ApanA devabhava ochA sArA che ? jethI Apa AvI kSullaka tRSNAmAM rAco cho. A krUratA-hiMsA ApanI bhava paraMparA vadhArI hIna gati-dazAnuM nirmANa karaze. prazamarasamAM vaheto munivaranI zAMta madhuravANIno pravAha AgaLa vadhyo. he pavitraAtmA, roSa choDI zAMta bano, bhAvi jIvanane sudhArI lo. zAMti samAdhi, samatA dharI lo.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ munivaranI mIThI, mArmika madhura chatAM nirbhIka ane bhASAsamitiyukta prerakavANI sAMbhaLI yakSa prasanna thayo. tAmasa yakSAyatanamAM prakAza phelAyo. dariyAkhAna pIrano divyAtmA nijasvarUpI vaikriya che saumya svarUpe hAjara thayo. munie keTaloka samaya upadeza ApatuM preraka saMbodhana karyuM. yakSanuM hRdayaparivartana thatA bolyo, he dhIra munivara mArI vAsanAno tyAga karuM chuM. jyAre taka Apazo tyAre ApanI sevAmAM upasthita rahIza. sarvathA Apano jaya ho, vijaya ho .... ahIM upAzrayamAM, zivajIguru ciMtAtura hatAM karmaTha munine pIranA yakSAyatanamAM rAtavAsAnI AkarI kasoTI karavA mokalyA badala potAnI matine avicArI gaNI arihaMta prabhune prArthanA karatA hatA. janasamUhane khabara paDatA mAnavamedanI yakSAyatanamAM ekaThI thaI. munidharmasiMhe rAtrinI ghaTanAnuM vRttAMta kahI A sthaLa vasAhata mATe surakSita ane yogya banela che tenI vAta kahI. loko dharmasiMhajInA jayakAra, pU.zivagurunA jayakAranA nAda sAthe muni sAthe upAzrayamAM AvyA gurujIe saphaLatA badala ArzIvAda ApyA. muni suMdarajI mohanajI bhIkhAjI .soLa sAdhue dharmasiMhajI sAthe javAnI AjJA mAgI. dariyApuranAM totiMga daravAjAnI keTalIka oraDIomAM munioe vAsa karyo ahIMthI ja janasamUhane upadeza Apavo zarU karyo. sulatAnanA kArabhArI dalapatarAyazAhe dharmasiMhajIne rahevA mATe anujJA ApI, cokIdAre tenuM DaheluM ApyuM. A joDiyA makAnomAM chIpApoLano upAzraya banyo A gaccha dariyApura ATha koTi sthAnakavAsI jaina saMpradAya tarIke lokajIbhe prasiddhi pAmyo. adhyAtma AbhA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ dariyApura zabda dariyApura daravAjAnA dharmapracArano AraMbha sUcave che te be padono banelo che. dariyA ane purI. dariyA zabdathI dariyAkhAna pIranI dhummaTavALI ImAratamAM banela prasaMganI smRti abhipreta che. krAMtivIra loMkAzAhanI dharmajyotane pU.dharmasiMhajI svAmIe vadhu prajvalita banAvI. amadAvAdanI pazcime sarakhejamAM dharmasiMhajInA upadezathI tyAMnA zrAvaka dharmadAsajI svayaM dIkSita banyA ane tenI paraMparA dharmadAsajI saMpradAyathI prasiddha thaI. dharmasiMhajI muninI dharmaprabhAvanA samagra vistAramAM khUbaja prasarI. ekavAra pU.dharmasiMhajImuni pAse eka brAhmaNa, vinayanuM adhyayana samajI rahyo hato. guru ratnAdhikonI paryupAsanA karavI, bahu vAcALa na banavuM. pUchyuM na hoya to kAMI na bolavuM. A vArtAlApa karatAM, svAdhyAya karatAM munine hAMka mArI. pUjyazrIe bolAvyA. munisuMdarajI, suMdaramuni AvyA, bolyA gurubhagavaMta, AjJA pharamAvazojI dharmasiMhajI dharmacarcAmAM rata rahyA. suMdaramunine kAMI na kahyuM. thoDI kSaNo pachI suMdara muni svasthAne jaI potAnuM svAdhyAya karavA lAgyA. AvuM pAMcavAra banyuM chatAM suMdaramuninA mukha para kaMTALo na hato. prasannatA ja chalakAtI. brAhmaNa AzcaryapUrvaka guru ziSyanA A prasaMgano marma pAmI gayo ane kahe guru bhagavaMta! have basa karo. mArA saMdehanuM samAdhAna thaI gayuM. vinayanA A virala prasaMgathI mane vinayadharmanuM mahattva samajAI gayuM. eka divasa eka prauDhajijJAsu vipravarya pU.dharmasiMhajI pAse eka daLadAra graMtha mUkIne kahyuM ke keTalAMka philaSTArthavALAM pado samajAtAM nathI. AvatI kAle samajavA AvIza. vipra jatA gurujIe ziSyane kahyuM suMdarajI, AmAMthI pAMcaso zloko tame mukhapATha karo, bAkI pAMcaso huM kaMThastha karIza. - sarvajJa bhagavaMte trIjo pahora gocarIno batAvyo che. pU.dharmasiMhajI tathA ziSyo ekAsaNAM karatA ne vadhu samaya svAdhyAyane ApatAM. pothI AkAranAM pAna vibhakta karI bannee ekaja divasamAM pAMcaso-pAMcaso zloka kaMThastha karyA. bIje divase brAhmaNanA hAthamAM graMtha soMpI teNe pUchelA zloko maukhika rIte graMtha joyA vinA sarala rIte gUDhArtha sahita samajAvyA. 67
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ saM.1723mAM pU.zrI bharUca padhAryA. zrI suMdaramuni narmadA nadInA paTamAM yogya jIMDIlabhUmino upayoga karI upAzrayamAM IriyAvahInA kAussagamAM besI gayA. dhyAnamAM cetanAnA prakaMpano vistAra thayo. gurudeva saMthArAnA bhAva jAge che. mane saMthAro adarAvo. suMdaramunie vinaya saha kahyuM pUrdhamasiMhajIe guruziSyanA saMbaMdhano vicchedakALa jANI saMthAro karAvyo saM.1723 mahAsuda bIjanA saMthAro sIkyo. rAtre, darzana ApI kahe gurudeva ! ApanI kRpAthI huM pahelA sudharmAdevalokamAM sAmAnika deva thayo chuM - suMdaradeva. kahezo tyAre AvIza. dharmasiMhajIthI prAye karI sAmAnya suMdarajI nAmoccAra thaI jatAM pragaTa thatAM tethI gurue kahyuM A rIte AvavuM yogya nathI. suMdaradeva gurunI e sUcanAno amala karatA. saM.1728nA ziyALo pUrNa thatA sUrata mATe vihAra Adaryo. sUratamAM dharmaprabhAvanAnI pravRtti soLe kaLAe khIlI. vikrama saM.1728nA Aso mAsanI suda cotha okTobara 1602no divasa hato. aMtevAsI munine pU.zrIe gocarIthI paravArI pAse AvavA sUcana karyuM. A saMketathI sUrata saMgrAmapura upAzraya AbAlavRddhothI UbharAvA lAgyo pUjyazrIe sarva jIvone khamAvyA. sarvane dhImA avAje aMtima pado saMbhaLAvyA. pavitra vAyumaMDaLamAM guMjArava thayo. kevalI patnatto dhamma zaraNe pavAmi.....! jinazAsanane moTI khoTa paDI. cAritrathI camakato cAMda asta thayo, dharma prabhAvaka pU.dharmasiMhajI svAmIne bhAvAMjali.....! adhyAtma AbhA adhyAtma AbhA - 28 ; 18
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyogathI svabhAva para daSTi ne dharma parama upakArI tIrthaMkara paramAtmA samagra jIvasRSTinA kalyANa arthe dharmatIrtha nI sthApanA kare che ane jIvone dharmano marma samajAve che. temaNe potAnA pUrNajJAnathI joyuM ke jIvAtmA pApothI duHkha pAme che ane dharmathI sukha pAme che. pApad duHkhama, dharmAt sukhm| paraMtu ApaNe ajJAna dazAmAM sukha meLavavA pApamArge cAlIe chIe ane aMte du:kha ane azAMtithI gherAI jaIe chIe. kalyANamitra gurubhagavaMto, ApaNane sukha ane zAMtinI prApti karAvavA sAcAramaya ane vratIjIvana jIvavAnI preraNA kare che. je ApaNane dharma mArge javAnI pUrvabhUmikA pUrI pADe che. pratyeka dharmakriyAno hetu ke aMtima phaLa to, AtmAnI zuddhi ja che e saMdarbhe ja dharmanA svarUpanI vicAraNA zreyaskara bane. AtmAno svabhAva te dharma, AtmAne svabhAvamAM dhAre te dharma eTale ke AtmAne svabhAvamAMthI parabhAvamAM na javA de te dharma, AtmapariNAmanI sahaja svarUpe pariNatI thavI te dharma. je ApaNane saMsAraparibhramaNathI choDAvI utkRSTa zAzvatA sukha tarapha laI jAya te dharma. vItarAgatA pragaTa karAve te dharma. jaina darzanamAM samyakadarzana-jJAna-cAritra rUpa triratmanI ArAdhanAne dharma kahyo. anekAnta e jainazAsanano AtmA che to syAdvAda e jainazAsananI kathanazailI che. aparigraha ane jIvarakSArUpa sthaLa ane sUkSma ahiMsAnuM vivecana jaina dharmanA svarUpanA divyadarzana karAve che. kSamApanA vizvane aNamola bheTa che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstromAM dharmano mArga AlekhAyelo paDyo che. dharmano rasto saraLa, svaccha ane sahaja che. dharmane nirmaLahRdaye satpuruSoe AtmasAta karyo che, te virala AtmAo pAsethI dharmano marma pAmI zAze. dharmano AdhAra svabhAva para che. jIvanamAM eka tarapha saMyoga ane bIjI tarapha svabhAva che. banne eka samaye che tyAre daSTi konA para paDI che tenA para dharmano AdhAra che. saMyoga para daSTi che to adharma thAya che, ane svabhAva para daSTi che to dharma thAya che. svadravya-AtmA svabhAva che ane badhA ja para dravyo saMyoga che. be divasathI jamavAnuM maLyuM nathI, anAyAse abhakSya AhArano yoga thayo, A saMyogomAM eka bAju AhArasaMzAe jora karyuM. kAraNa ke saMyoga para daSTi jatAM Ama thayuM pAchuM vicAryuM ke AtmAnuM svarUpa to aNaAhAraka che vaLI kAle to nirAmiSa, sAttvika AhAra maLavAno ja che to Ajano divasa samatAthI pasAra karI lauM. Ama saMyoga para svabhAvano vijaya thatAM jIvanamAM dharmanuM Adhipatya sthapAya che. rUpa-yauvana ane ekAMtanA saMyogomAM maithuna saMjJA jora kare tyAre AtmAnA avikArI-avedI svabhAvanuM svarUpa ciMtana saMyoga para prabhutva meLavavA upakArI bane che. agAu joyuM tema bhava-bhramaNanA pherAmAMthI mukti apAve te dharma. mukti eTale amaratva. amaratva prAptinI prakriyA dharma dvArA ja thaI zake che. karmonuM baMdhana AtmAne ja che tethI mukta, AtmAne ja karavAno che. nokaSAya-kaSAya bhAvo ja mRtyu che. anyanuM mRtyu joIne ApaNe mAnI laIe chIe ke eka divasa ApaNuM paNa mRtyu cokkasa thavAnuM ja che. Ama maraNane ApaNe ApaNo svabhAva mAnI laIe chIe. paraMtu hakIkatamAM joIe to maravAno svabhAva to AtmAne vaLagelA zarIrano che. dharma e samajAve che ke zarIra ane AtmA bhinna che. deha ApaNI potAno kaI rIte hoI zake? mATe ahIM mRtyunA anusaMdhAnane toDavAnI vAta karI che. muktinI jhaMkhanA hoya to AtmAnA amaratvanA svabhAva sAthe jIvavuM paDaze. IT adhyAtma AbhA = 90_F
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru bhagavaMto puruSo jJAtA-daSTAbhAve jIve che. koI sAdhu-saMta mRtyu pAme tyAre ApaNe e marI gayA ema kahevAne badale te kALadharma pAmyA tema kahIe chIe. pudgala to kALe karI kSINa thAya. tenuM saDana galana thAya. kALadharma-dehanA nAza kSINa thavAno svabhAva, AyuSya pUruM thavAthI deha nAza pAmyo je sAdhu bhagavaMtano AtmA te zarIramAM hato te to deha mUkIne sadgatine paMthe gayo. ApaNe je jagata joIe chIe te jagatamAM mRtyu eTale zarIrathI AtmAnuM alaga thavuM. dehamAMthI jIvanuM cAlyA javuM eTale mRtyu. dArzanikadaSTA mRtyune bhinna rIte oLakhAve che. ghaDIkamAM rAjI ane dhaDImAM nArAja. Aje AzA kAle nirAzA, koIpaLe zubhabhAva to keTalIka kSaNo kaSAyabhAvo, vicArono caDhAva-utAra, mananI caMcaLatA, vihuLatA ane bhAvonI je anityatA che te kSaNe kSaNe bhAva maraNa che. tene ja adhyAtma kSetre mRtyu gaNavAmAM Ave che. A bhAvamaraNathI bacAve te dharma. bhautika vastuo ane vyaktiomAM sukha duHkhanuM AropaNa karyuM che. tyAre dharma, aMtara sAthe anusaMdhAna karavAnuM kahe che. aMtarmukha thavAnuM kahe che. vastuo, vyaktio, saMyogo prasaMgo ane paristhitithI para thaI mAtra svabhAva para daSTi karIzuM to ja jIvanamAM dharma abhipreta thaze. amaratvanA rAjamArga para laI janAra e dharma ja mukti apAvaze. = 71 |
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktino hadaya sAthe saMbaMdha che muktimArganI tamAma pragadaMDIo AgaLa jatA eka jagAe maLI jAya che ane eka rAjamArga banI jAya che. zrImadjIe kahyuM che ke, satparUSanA caraNa samIpa rahIne thAya to bhakti e evo mUrvoparI mArga che ke kSaNavAramAM mokSa karI de. jJAnanI, prabhunI, tIrthakaranI, sadagurUnI sarvanI bhakti, kalyANa karavAmAM upayogI che. mokSa meLavavA mATe bhakti e dhuraMdhara mArga che. bhaktithI Atmazakti prakAza pAme che. mananI sthiratA Ave, AtmA vikArathI virakata thAya che. zAMti maLe che ane karmanI nirjarA thAya che. ahaMkAra, mAyA lobha Adi durguNo bhaktithI nAza pAme che. kAraNa ke bhaktimAM samarpaNa bhAva che. paramAtmA ane AtmAnuM ekarUpa thaI javuM te parAbhaktinI chevaTanI hada che. paramAtmAnI ja talapa, laya, jhaMkhanA rahevI te parAbhakti che. raNamAM pravAsa karatA pravAsIne zItaLa jaLanI jhaMkhanA hoya tevI prabhune pAmavAnI utkaTa abhIpsA. pelA kavinI jema tane meM jhaMkhI che prakhara saharAnI tarasathI... paramatattva sudhI pahoMcavAnI AvI abhilASA jIvanuM ghaNI tvarAthI kalyANa kare che. bhagavata bhaktane zAtA-azAtA sukha duHkha banne sarakhA ja che. mahAtmA kabIra, narasiMha mahetA, mIrAMbAI, gopIo AdinI bhakti ananya, alaukika ane sarvotkRSTa hatI. prabhu sAthenI prIta, nirUpAdhika che, jemAM hRdaya vizuddha, aMtaHkaraNa nirmaLa banI, kaSAyanI kAlimA dUra thAya che. rAgI sAthe prIti karavAthI rAganI vRddhi thAya che ane rAganI vRddhi thavAthI bhavanI vRddhi thAya che. jyAre vItarAganI prIti prazasta che. prabhunI prItithI ja vairAgya javalaMta bane che. gaNadharagautamano prabhu mahAvIra pratyeno bhaktibhAva vizvavaMdya banyo. stavana covIzImAM kavi AnaMdadhanajIno tIrthaMkara prati bhakti siMdhu laherAI rahyo che. sAMkaLo adhyAtma AbhA 72 E
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane beDIomAM baMdhAyela AcArya mAnatuMgano bhaktibhAva bhaktAmara dvArA vyakta thAya che. ane e bhAva temane baMdhanamukata karAve che. AvA ja utkRSTa bhaktibhAvanI anubhUti pratyeka jIvane saMsAra mukta karAvI zake. mokSa mATe kAraNabhUta che, yogabIja, bIjathI vRkSa bane che. te rIte mokSanI uttama sthiti pAmavA mATe yogabIjanI cittabhUmimAM ropaNI karavA te bIjamAMthI uttama yogabhavAMkura phUTI nIkaLe che je mokSarUpa prAptimAM kAraNabhUta bane che. yogabIjathI sAkSAta jinadarzananI phaLazruti thAya che. mATe prabhubhakti uttama sAdhana che. jinezvara vItarAga prabhunI bhakti e yogabIja mATe sarvathI uttama kAraNa che. kAraNa ke je vItarAga che, jeNe rAgadveSane jItI lIdhA che je zuddha sahaja AtmasvarUpamAM lIna che. evA purUSottama purUSanI eka niSThAthI ArAdhanA karavI e pradhAna yogabIja che. laukika AkAMkSA pUrNa karavA prabhubhakti karavI judI vAta che. lokottara bhaktimAM pAramArthika daSTi che. prabhu jevA padane pAmavA prabhune avalaMbana laI, paramapadanI sevanA karatAM svayaM jina banI javAya. zuddha svarUpanI prabhukti karatAM svayaM zuddha svarUpane dhAraNa karI zakAya te ja lokottara bhakti che. svAdhyAya-ciMtanane mana sAthe ane bhaktine hRdaya sAthe saMbaMdha che. jJAnIoe gurUnI bhakti karavAnuM kahyuM. kAraNa, prabhu sudhI pahoMcADanArA sAcA bhomiyA to gurU ja che. bhaktinA saMdarbhe dArzanikoe mAMjhArabhakti ane vAnarabhaktinA prakAro darzAvyA che. bilADI tenAM baccAMne laI ane ghara badalAve che. baccAne khUba ja kALajIthI moDhAmAM laIne pherave che. vAMdarInAM baccAM vAMdarIne eMTe che ane vAMdarI bephIkara doDAdoDI kare che. hiMdu saMskRtinA vaidikadarzanomAM mAMjhAra bhaktinuM mahattva batAvyuM che. ane zramaNa saMskRtinuM jainadarzana vAnara bhaktimAM zraddhA dharAve che. hiMduo mAne che, parama pitA prabhune zaraNe javAthI te ApaNane mukti ApAvaze. ApaNe mAtra zaraNe javAno purUSArtha karavAno che. jema bilADI potAnAM baccAMne komaLatAthI moMmAM laIne pheravaze tevI ja mAvajatathI prabhu ApaNane mukti apAvaze. 73 ]
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu jainadarzanamAM, zaraNAgatithI aTakavAnI vAta nathI. tyAMthI purUSArthanI prakriyA zarU thAya che. paMcaparameSThinA zaraNe gayA pachI AtmAe mokSa mATe purUSArtha karavAno che. jema vAnarane tenAM baccAM vaLagI rahe che. tema ApaNe paMcaparameSTine Adarza gaNI tenuM AlaMbana lai sAdhanAne vaLagI rahIzuM to AtmAnubhUti thaze. bhakti ane svAdhyAya dvArA phalita thatI kriyA jIvane ziva banavAnA rAjamArga prati dorI jaze. adhyAtma AbhA 74
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMjJAnA AkramaNathI bacAve te ja dharma AtmA ane karmano anAdi saMbaMdha che. jaina dharmamAM darzAvela ATha kamAM mohanIya karma sauthI vadhu prabaLa che, AtmA para teno moTo prabhAva che. sAta karmo to AtmAnA mULa guNo ane mULa svarUpane mAtra AvRtta kare che. jyAre A mohanIya karma AtmAnA mULa guNasvarUpane vikRta kare che. A karmanA kAraNe jIvAtmAmAM vividha manovRttio janme che tene jainaparibhASAmAM saMzA kahe che. - je che saMjJA eTale vRtti. saMjJA eTale mUccha. saMjJA eTale Asakti. Adhunika manovijJAna jene sahaja svAbhAvika manovRttionAM nAme oLakhe che. tene jainadarzane saMjJAnuM nAma ApyuM che. AvI dasa saMjJAo che. khAvAnI vRtti ane vicAra e AhArasaMjJA DaranI lAgaNI ane vicAra e bhayasaMjJA jAtIya vRtti ane vicAra maithunasaMjJA mAlikI hakka, mArApaNAnI vRtti, vicAra, mamatA ane Asakti e parigrahasaMjJA gussAnI vRtti ane vicAra e krodhasaMjJA ahaMkAranI vRtti ane vicAra e mAnasaMjJA kapaTanI vRtti ane vicAra e mAyAsaMjJA lAlaca, lubdhatA, bhegu karavAnI vRtti ane vicAra lobhasaMjJA 9. gADariyA pravAha jema gatAnugatika anukaraNanI vRtti ane vicAra e odha saMjJA 10. rUDhivAda heThaLa laukika mAnyatAne vaLagI rahevAnI vRtti ane vicAra e lokasaMjJA mukhya cAra saMjJAonI vicAraNA karIe to, AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha. A cAra saMjJAo karmothI lepAyela ApaNA AtmA sAthe janmajanmAMtarathI joDAyelI che. saM ha $ $ AtmAne mULa svabhAva to aNaAhAraka che. tene AhAranI koI jarUra nathI. paraMtu karmAdhIna cAra gatimAM paribhramaNa karato jIvAtmA zarIra dhAraNA kare che ane tene TakAvavA mATe te AhAra kare che. bALaka janmatA sAthe mAtAne stanapAna karavA mAMDe che. je zIkhavavuM nathI paDatuM, pUrvanI AhArasaMjJAnuM pariNAma che. 75 ;
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ A saMjJAomAM lepAI javAthI bhava-bhramaNa vadhI jAya che. jaina dArzanikoe A saMjJAone pAtaLI pADavA, tenA AkramaNathI bacavA ane kramaza: temAMthI mukti meLavavAno mArga batAvyo che. te AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna e cAre pravRttio manuSya ane pazumAM sarakhI che. paraMtu dharma manuSyane pazuthI alaga pADe che. tana, mana ane AtmA para AhArano nirNAyAtmaka prabhAva paDe che tethI ja kahyuM che ke anna tevuM mana ane AhAra tevo oDakAra, AtmasAdhanAmAM AhAra, sAdhaka ane bAdhaka bane che. AhAra saMjJAne pAtaLI pADavA mATe anazana, upavAsa, uNodarI eTale bhUkha karatAM thoDuM ochuM khAvuM, vRttisaMkSepa eTale bhojanamAM ochI vAnagIo levI, rasatyAga eTale vikAro janmAve che tevA rasa ane masAlAvALA AhArano tyAga, kAyAkaleza eTale svecchAe zarIranenkaSTa ApavuM, saMlinatA eTale mananI vRttione azubha bhAvamAM jatI vALIne zubha ane zuddha bhAvamAM sthira karavI te bAhya tapa ane AtyaMtara ke bhItaranA tapa karavAnuM kahyuM che. kaMdamULa Adi abhakSya AhArano tyAga, rAtri bhojanano tyAga karavA kahyuM ane sAtvika AhAra levA bhalAmaNa karelI che. manocikitsakonI eka TukaDIe potAnA abhyAsa mATe keTalAka khUnanA gunAmAM sajA pAmelA kedIonA InTaravyu lIdhA. A sarvekSaNamAM temane jaNAvyuM ke moTAbhAganA kedIo moDI rAtre jamavAvALA, becAra divasano vAsI, mAMsAhArI khorAka khAvAvALA hatA. e prakAranA kedIonI mAnasika dazA ane manovikAranuM stara lagabhaga sarakhuM ja hatuM. manovaijJAnika nirIkSaNanA niSkarSamAM jaNAvyuM ke moDI rAtre khavAyela AhAra, mAMsAhAra, vAsI AhAranI zArIrika prakriyA pachI nipajelI urjAnuM vikRtimAM pariNamana thAya che. ApaNe sau jANIe ja chIe ke jainAcAryoe mAMsAhAra, rAtribhojana ane vAsI khorAkano niSedha pharamAvyo che. ahIM jainadarzananA manovaijJAnika daSTikoNanAM darzana thaze, jenA AcaraNathI sUkSma ahiMsAdharmanI rakSA ane sAtvika urjAnuM sarjana jIvanane H | adhyAtma AbhA 4 76 -
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattva tarapha laI jaze. AhAramAM niyamana ane sAtvika AhArathI AhAra saMjJA pAtaLI paDaze. sAthe dayA, kSamA, prema jevA guNono vikAsa thaze. jJAnIoe bhayasaMjJAnAM mULa kAraNo ane nirAkaraNanA upAyo batAvyA che. jethI jIvanagaganamAM nirbhayatAno sUrya jhaLahaLI UThe. bhayanA mukhya sAta prakAro batAvavAmAM AvyA che. Alokano bhaya, paralokano bhaya, dhana, akasmAta, AjIvikA, mRtyu ane apayazanA bhayano samAveza thAya che. pUrvajanma saMskAra preritabhaya A jIvanamAM satata DokiyAM kare che. dA.ta. koIkane prANIno vadhu Dara lAge to koIkane Agano vadhu Dara lAge. jIvanapravAhamAM prItano bhaya ane bhayanI prIta hoya che. zaMkAzIla vyaktio potAnA jIvanamAM nirarthaka bhayanuM vartuLa pedA kare che. bhayamAM magajanAM tIvra AMdolano hoya che. cittavikAramAM sarvathI hAnikAraka bhaya che. bhayabhIta cittano saMbaMdha satya sAthe saMbhavI zake nahi. jIvanamAM satya, dharmamaya AcaraNa, dhyAna, kAryotsarga ane pavitra maMtronuM smaraNa abhayanI sthitie laI jAya che. jJAnasukha bhayarahita che. samajaNa ane jJAnanI amRtavarSAthI AtmabhUmipara bhaya-vedanAnI Aga bujhAI jAya che ane nijAnaMdanI mastInI anubhUti thAya che. naitika ke sAmAjika asvIkArya ane chUpI pravRtti karanArane bhaya satAve che. ApaNe nirbhaya thavuM hoya to sRSTinA tamAma jIvo mAnavI to zuM zuddha jaMtu paNa bhaya na pAme tevuM vartana karavuM joIe. mATe jainadharmamAM abhayanane zreSTha dAna kahyuM che. jJAnI bhagavaMtoe batAvela pAMca aNuvrata, ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigrahanA AcaraNomAM bhayanI samasyAno ukela che. pavitrazloka, stotra maMtranuM raTaNa, parama tattvamAM zraddhA ane sadgurUnuM zaraNa ApaNane nirbhayatAnA uttuMga zikhara para laI jaze. 3 77
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadarzananuM eka aMga vyAkhyAprajJami-bhagavatI sUtra che. jemAM varNana Ave che ke nArakI (narkamAM vasatA) ne bhaya saMjJA, devomAM parigraha saMjJA tiryaMca (pazu-paMkhI)mAM AhAra saMjJA ane manuSyagatie maithunasaMjJAnI adhikatA jovAmAM Ave che. Ama manuSyamAM kAmavAsanA-maithuna saMjJA vizeSa daSTigocara thAya che. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra e mokSasAdhanAnA paMcAcAra che. paMcAcAramAM vIryAcAranI pradhAnatA darzAvatA pa.pU.caMdrazekhara vijayajIe brahmacaryane jIvanano amRtakuMbha gaNAvyo che. mAnavajIvanamAM jAtIyavAsanAnA AvegothI bIjI moTI koI honArata nathI. jaina dArzanikoe batAvela paMcAcAranA pAlana dvArA dravyavIrya ane bhAvavIryanA rakSaNathI ApaNe A honAratathI bacI zakIe chIe. dravyavIrya eTale zarIranI saptadhAtumAM sAtamI ane utkRSTa dhAtu ane bhAvavIrya eTale AtmAno ullAsa. AtmAno ullAsabhAva avaLA mArge vaheto hoya to AtmAnuM bhAvavIrya azubha kahevAya. jethI dravyavIrya paNa azubhamAM pariName che. vIryane zarIrano rAjA kahyo che. vIryanuM oja ane tejamAM rUpAMtara thAya che jenA AdhyAtmika ane bhautika lAbho aparaMpAra che. navavADe vizuddha brahmacaryanuM pAlana karanArA ApaNAM gurU bhagavaMto ane pU.mahAsatIjIoe vIryarakSAnA upAyo batAvI ApaNI para anaMta upakAra karatAM kahyuM che ke, jheranAM pArakhAM kadI karavA jevA nathI, Agane aDanAra dAjhe che e nyAye nimittothI dUra rahevuM, upAdAnane nirmaLa karavuM. pAtratA keLavavI, sAduM ane sAtvika bhojana levuM. ekAMtamAM vijAtIyano paricaya-sahavAsa TALavo, udabhar veSano tyAga eTale vastrasauMdarya paridhAnamAM sAdagI ane saMskAritA, azlIla, zRMgArika dazya, zravaNa manoraMjanathI dUra rahevuM. bIbhatsa ke atizRMgArika pustakonuM vAMcana na karavuM. sat purUSono samAgama ane satsAhityanuM vAMcana A amRtakuMbhanI rakSA karavAmAM sahAyaka bane che. jarAsarakhI asAvadhAnI vidyummAlI vidyAdhara, lakSmaNA sAdhvI ane mahAtmA araNikamuni vAsanAnA A vAvAjhoDAno kevo bhoga banyA hatA te ciMtavavuM. mAnavadeha bhoga arthe nathI e samajAtA ghaNAM badhAM baMdhano ane AktothI bacI zakAze. adhyAtma AbhA 78 F
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnIoe jene tapamAM zreSTha tapa kahyuM che evA brahmacarya vize ApaNuM kahevAnuM zuM gaju? paraMtu AryasthUlibhadra, jhAMjhariyA muni, sudarzana zeTha, vijaya ane vijayA zrAvaka-zrAvikA ane pethaDazA daMpatI jevA vIraAtmAonA jIvananuM vAraMvAra smaraNa karavAthI maithunasaMjJA pAtaLI paDaze. parigrahano bhAra DUbADe, tyAganI haLavAza tAre. saMgraha e saDo che. vitaraNa e zucitA che. mahAtmA gAMdhIjIe kahyuM hatuM ke tamArI pAse je kAMI hoya te badhAno tame tyAga karo cho tyAre tame jagatanI saghaLI dolatanA mAlika bano cho. jarUriyAta karatAM vadhu bheguM karavuM, vadhu ekaThuM karI saMgraha karavo tene parigraha kahe che. parigraha e pApa ane guno tyAre ja bane che jyAre temAM Asakti, kaTTara mAlikIbhAva ane bhoga abhipreta bane. pUrvanA puNyodaye nyAyasaMpanna samRddhi Ave, tyAre ullAsabhAve supAtradAna, lakSmIno parigraha ghaTADI lakSmIne mahAlakSmI banAvI puNyanuM upArjana karAve che. saMpatti prati TrasTIzIpano siddhAMta tyAre ja svIkArI zakAya jyAre tenA para Asakti dUra thAya. mammaNazeThano parigraha tenA patananuM kAraNa banyo to kubera, zAlibhadra ane AnaMda zrAvakano parigraha te parigrahanA tyAgane kAraNe sva-paranA kalyANanuM kAraNa banyo. parigrahano vivekahIna bhoga e pApa che. phrAnsa jevA mUDIvAdI dezomAM parigrahanI mUccha eTalI hatI ke ekabAju muThThIbhara mUDIvAdI zAsakono vaibhava ane bIjI bAju vizALa samudAyanI bhayaMkara daridratA tethI prajAne eka (breDa) roTalAno TukaDo meLavavA mATe paNa zAsako viruddha baLavo karavo paDelo, vadhu paDatA parigrahe ja kAryamArkasa krAMtinuM sarjana thayuM. krAMtio lohiyALa paNa bane, jyAre nIja saMpattimAMthI thoDuMka paNa jarUriyAtavALA mAnavone, sAmAjika ke dhArmika saMsthAne anudAna ApyA karIzuM, parigrahanA pahADamAM tirADa pADI, dAnanI pAvanagaMgA vahAvIzuM to parigraha saMjJA pAtaLI paDaze ane bhagavAna mahAvIranA arthazAstranuM anusaraNa thaze je svane hitakArI ane parane upakArI banaze. 79 79 -
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIradharmanA kaNakaNamAM mAnavatAnuM amRta chalakAI rahyuM che. koipaNa mahAna AdhyAtmika puruSanA jIvana ane temanA dvArA prarupAyelA dharma mArga pratye vicAra ke ciMtana karIe tyAre e dharmapuruSanI pratibhA dvArA upasatI pratimA ApaNA mATe ArAdhyadeva ke bhagavAna rUpe prasthApita thaI jaze. jyAre koI paNa vyaktine ApaNe aizvarya daSTikoNathI joIe tyAre te ApaNA mATe Izvara banI jAya che ane e dharma puruSanA jIvana ane dezanAnA anya pAsAnI ApaNe upekSA karI ane tenuM mAtra ekAMgI darzana karIe chIe. A ekAMgIdarzana ApaNane saMkIrNatAnA eka cokaThAmAM baMdha karI de che. ApaNAM mATe mAtra eka dvAra khulluM rahe che. anya dvAro ane tamAma vAtAyano baMdha thaI jAya che. je saMpUrNadarzana mATe bAdhaka banI jAya che. bhagavAna mahAvIra vize jyAre vicAra karIe tyAre kyAreka ema lAge che ke ApaNe emane mAtra eka dharmapuruSa ke ArAdhyadeva rUpe svIkArI saMtoSa mAnI lIdho che. ApaNe enA jIvana ane kavananA sarvAgIpaNAne pUrNarUpa pAmavAno puruSArtha karyo ja nathI. e adhUrapanA ajaMpA sAthe ApaNe kyAM sudhI cAlyA karIzuM? bhagavAna mahAvIranA jIvana ane dezanAnA samAjagata pAsA upara najara nAkhIzuM to saMsAra pratye narI udAsInatA AdhyAtmika bAbato sivAya narI niSkrIyatAnI sAthe sAmAjika utthAna ane vizvanA tamAma jIvo pratye karuNAbhAva prerita prachanna sakriyatAnA sUkSma darzana thayA vinA raheze nahi. mahAvIre prarupelo dharma, AtmalakSI hovAthI temaNe jIvana ane upadeza dvArA AtmAne pAmavA mATe vItarAgI banavA mATe sAdhanA karavAnI vAta kahI. paraMtu ahIM aTakI javAnI vAta nathI karI. nivRttimAM pravRttinI adbhuta vAta kahI che. vyaktigata svArthano tyAga, maryAdAhIna vyaktigata bhoga-upabhogano tyAga, vyaktigata sukha mATenI pravRtti para aMkuza paraMtu, samaSTinA kalyANanI pravRttino nirakuMza vistAra eja sAcI nivRtti che. ==adhyAtma AbhA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIre prarupelA siddhAMto ke tattvajJAna rojabarojanA jIvanamAM apanAvIe to mAnavInA vyaktigata jIvana, samAjagata jIvana ke rASTra utthAna mATe kalyANakArI che. jIvamAtranA astitvano svIkAra (jIvo ane jIvavA do) e siddhAMta jIvone salAmatI ane zAMti bakSe che. mAMsAhArano niSedha karI annAhAra ane zAkAhAranI preraNA mAnavIne tananuM Arogya ane mananI nirmaLatA prati laI jAya che. je rASTrIya saMpattino durvyaya aTakAve che. paryAvaraNa saMtulanapoSaka che. aparigrahanA siddhAMtanA svIkAramAM vadhArAnI saMpattinuM visarjana karavAnA bhAva, dAna devAnI preraNA kare che. je anya prati anukaMpA dayA ane karuNAnuM uddabhavasthAna bane che. je samAjavAdanA Adarzane caritArtha karavAmAM sahAyaka bane che. aparigrahanA AcaraNathI sAmAjika IrSA aTake ane asalAmatInI bhAvanAmAMthI mukti maLe che. vyakti potAnI daSTi choDI bIjAnI daSTithI jue to aDadhuM jagata zAMta thaI jAya e ukti bhagavAnanA anekAMtavAda dvArA samajIzuM to keTalIya samasyAonuM nirAkaraNa thaze. ahIM koI eka ghaTanA, vacana ke vicArane dareka bAjuthI tapAsavAnI vAta che. anyanA matane svIkAravAnI ke gaNatarImAM levAnI vAta che. anekAMtavAda paramata sahiSNutAno poSaka che. kuTuMbamAM pitA-putra, sAsu-vahu, dhaMdhAmAM zeTha-nokara, prajAnetA, samAja, rAjya ane rASTramAM saMvAdItA sthapAze. anekAMtamAM bauddhika ke vaicArika ahiMsA, abhipreta che. bhagavAna mahAvIranA ciMtanamAM sAmAjika bhAvanAnA uccatama AdarzanA darzana thAya che. ahIM vyaktine mAtra vyaktinA rUpamAM nahi paraMtu samaSTinA rUpamAM jovAmAM AvI che. samAjanA hRdaya sAthe vyaktinuM hRdaya joDAyeluM che. vyaktinA saMkalpanuM pratibiMba sAmAjika saMkalpa sAthe saMkaLAyeluM che. vyaktine samAjanA eka avibhAjya aMga rUpe svIkAryuM che. Aja kAraNa jaina zAsananA caturvidha saMghamAM sAdhArmika bhaktinI bhAvanAno vikAsa thayo che. 81 F
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApI che. bhagavAna mahAvIranA jIvananA keTalAka prasaMgoe samAjagata Adarzone pratiSThA e samaye jyAre yajJo dvArA thatAM balidAnomAM hiMsA caramasImAe pahoMcI hatI tyAre ahiMsA jhaMDo pharakAvyo. brAhmaNa kuLanA gautama Adi vidvAnone ziSya banAvI gaNadharapade sthApI ahiMsA paramo dharma rUpa maMtra jagatane ApyA. e samayamAM zudro aspRzya gaNAtA, prabhue e batAvyuM ke dharmano adhikAra sahuno sarakho che. temaNe potAnA saMghamAM zudra jAtinA lokomAMthI metAryamuni ane muniharikezIne dIkSita karyA ane nArIne dIkSA ApI sahunA samAna adhikAra sthApita karyA. prabhu kozAmbI nagarImAM padhAryA che. AhAra (gaucarI) levA mATe abhigraha dhAraNa karyo che. dAsI banelI rAjaputrI yAtanA veThatI hoya, yAtanAnA cihnarUpe hAthe page beDI, mAthuM muMDAvela hoya, bhoMyarAmAM baMdha, traNa divasanI bhUkhI, sUpaDAmAM aDadanA bAkuLA, AMkhamAM AMsu Adi tera bolano prabhune abhigraha che. bhagavAne koi rAjakAraNI ke zreSThIputrInA hAthe AhAra levAno abhigraha kema na karyo ? AvI tiraskRta vyaktinA hAthe AhAra levAnA abhigraha pAchaLa bhagavAnanI karuNAbuddhi hatI. e samayamAM dAsatva prathA hatI. e prathA dvArA nara-nArInuM zoSaNa ane amAnavIya krUra vyavahAra cAlato hato. bhagavAna mahAvIranA aMtaramAM dAsaprathA zalyanI jema khUMcatI hatI mATe ja temaNe Avo abhigraha karelo. mahinAo sudhI gocarI na maLatA dIrgha tapasvI banatA jatAM hatAM. rAjaputrI caMdanA paristhitivaza dhanAvaha zeThane tyAM dAsI thai kharIdAine AvI hatI. pAMca mAsa ane paccIsa divasanA upavAsI prabhu gocarI mATe dhanAvaha zeThane AMgaNe padhAryA. makAnanA pAchaLanA bhAgamAM bhoMyarAmAM dvAra pAse yuvAna dAsI caMdanA, muMDita adhyAtma AbhA 82
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ mastake, hAthe page beDI, hAthamAM sUpaDuM lai, bAkuLA vahoravA, koi saMtanI rAha jotI UbhI che. prabhue eka dRSTi A dAsI para nAkhI-pAchA pharavA paga upADayA, tene pAchA jatAM joi caMdanAnI AMkhamAM AMsu AvyA. prabhue jarA pAchuM vALIne joyuM. caMdanAnI AMkhamAM AMsu joyA. prabhunA terabolano abhigraha pUrNa thatAM gocarI vaherAvI. caMdanAne dIkSA ApI-ziSyA banAvI. samagra rAjyamAM dAsIprathA dUra karavA rAjAne preraNA ApI. bhagavAna mahAvIra achaMdaka nAme pAkhaMDInAM gAmanI prajAne mUkta karI hatI. samrATa caMDapradyote kauzAmbI para caDAi karI. kauzAmbIno parAjaya ane tenA samrATa zatAnikanuM mRtyu thayuM. zatAnikanI patnI rANI mRgAvatInA rUpa para caMDapradyota pAgala banyo. bhagavAne kauzAmbImAM padhArI caMDapradyotane dharmadezanA saMbhaLAvI mRgAvatIne caMDapradyotathI mukti apAvI. laDAI thaI hoya te sthaLa rUdhira ane mAMsathI kharaDAyeluM hoya, yuddhabhUmimAM ugra vihAra karI sAdhue javuM keTaluM yogya ? ahIM doSa ke azAtAno prazna nathI. ahIM bhagavAna mahAvIranI prabuddha karuNA sAmAjika cetanAnA vikAsanuM preraka baLa banI eka strInA zIlanuM rakSaNa kare che. ekavAra rAjA zreNikane tenI patnI celaNA prati zaMkA UbhI thai. strI jAti pratyenI napharatane kAraNe samagra aMtaHpura ane tamAma rANIone Aga lagADI bhasmIbhUta karavAno Adeza Apyo. vahemanA vamaLamAM phasAyelA samrATane bhagavAne saMbodhana karyuM. zreNika ! mahArAjA ceTakanI sAte putrIo satI strI che, rANI celaNA pavitra che. tAro vahema bhayaMkara anarthane AmaMtraNa ApI rahyo che, ne samrATa zAMta thayA. saMta, saMsAranI baLabaLatI baporane caMdana jevI zItaLatA Ape che. mahAvIra dharmanA kaNa kaNamAM mAnavatAnuM amRta chalakAI rahyuM che. Ama, bhagavAna mahAvIranA jIvanamAM saMsArapratyenI niSkrIya udAsInatA pAchaLa lokakalyANa ane lokamAMgalyanI pracchanna sakriyatAnA darzana thAya che. 83
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ labdhiprayoga dizAdarzana saMyamapaMthamAM sAdhutA pagadaMDI para viharatA saMtonuM jIvana divya hoya che. matinI nirmalatA ane sAdhanAnA pariNAma rUpe saMtonA jIvanamAM sahaja bhAve labdhi pragaTa thatI hoya che. pUrvAcAryonAM AdhArabhUta caritro lakhavAnI jyAre prathA na hatI e kALamAM saMtonA jIvana vize daMtakathAo pracalita hatI. A daMtakathAo e saMtonA adhyAtma jIvanane samajavAmAM upayogI bane che. avadhUta AnaMdadhanajImAM keTalIka camatkArika zakti pragaTelI hatI ema temanI pAse AvanArAone lAgatuM hatuM. koI eka yogI mahAtmAne zrI AnaMdadhanajI sAthe mitratA thaI hatI. e-yogI suvarNasiddhi karavA aneka prayatno karatA hatA. te mATe temaNe rasasiddhi prApta karI hatI. temaNe rasasiddhinI eka zIzI AnaMdadhanajIne bheTa svarUpa potAnA ziSya sAthe mokalI. e samaye AnaMdadhanajI AbunI eka TekarInI zilA upara dhyAnArUDha thayA hatA. yogIno celo AnaMdadhanajI pAse rasanI zIzI laIne Avyo. jyAre zrI AnaMdadhanajI dhyAnamukta thayA tyAre pelA celAe, rasasiddhinI zIzI temanI AgaLa dharI ane kahyuM ke, amArA gurue Apane mATe bheTa svarUpa A zIzI mokalI che. AnaMdadhanajIe zIzI hAthamAM lIdhI ane paththaranI zilA para pachADI phoDI nAkhI. temane Ama karatAM joI pelo celo DadhAI gayo. enAthI rahevAyuM nahi. roSe bharAI teNe kahyuM, are zevaDA (sAdhu) tuM rasasiddhine zuM jANI zake ? mArA gurue keTalI badhI ugra sAdhanA karIne A rasasiddhi taiyAra karI hatI ane te tene DhoLI nAkhI ? tuM kharekhara mUDha gamAra che. AnaMdadhanajI pelA ajJAnI ziSyanuM ayogya vacana sAMbhaLI ane, tArA gurujI rasasiddhi vaDe zuM AtmakalyANa sAdhavAnA che, ema kahyuM. ziSya kahyuM, rasasiddhi vaDe paththaramAMthI suvarNa banAvI zakAya che. A camatkArathI jagatane vaza karI zakAya che. AnaMdadhanajIe kahyuM AtmasAdhanAnI AgaLa suvarNasiddhi koI moTI vAta nathI. ziSya kahe, AtmAnI moTI vAto karanArA ghaNA che adhyAtma AbhA { 84 =
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu AvI siddhio meLavanArA koika viralA ja hoya che. A zabdo sAMbhaLIne AnaMdadhanajIne thayuM ke e ziSyane sAdhanAno kaMika paricaya batAvavo joie. temaNe UThIne pAsenA paththaronI eka nAnA zilA para laghuzaMkA karI tethI te paththaranI zilA sonAnI thai gai, e joi pelo ziSya Azcaryacakti thai gayo ane bolyo, aho jenI ladhuzaMkAmAM(mutra) suvarNasiddhi che tene rasasiddhinuM zuM kAma ? potAnI laghuzaMkA vaDe jo suvarNa banAvI zakAtuM hoya to temanI yogazakti keTalI viziSTa haze ! je saMtonI vaDInIta - ladhunIta (viTA ane mutra) ke azuci je zarIramAMthI bahAra paDe che temAM eTalI siddhi hoya to te saMtomAM keTalI tAkAta haze. saurASTranA jaina saMta pU.mANekacaMdajI ma.sA. (tapasvImuni) nA jIvanano eka prasaMga che. eka vAInA dardIne, vAi AvatA pUjya mahArAjasAhebanI azucino sparza thatAM vAInuM darda gAyaba thaI gayuM hatuM. A saMtonA aNu ane paramANumAM zItaLatA ane vizuddhi hoya. emaNe potAnI sAdhanA dvArA kAyAkalpa karI, zarIranI sAthe AtmAnI AMtarika vizuddhi karI che tenuM pariNAma tenI azucimAM paNa hoya emanI azuci paNa ApaNI pAvana saMpadA banI mAMgalyano sAkSAtkAra karAve tethI ja to tIrthaMkaronA zvAsa ke zarIramAMthI sugaMdha Ave che. bhagavAnanA samosaraNamAM bhagavAnanI vANI zatruo mitra banIne sAMbhaLe. siMha ane bakarI sAthe Ave, tIrthaMkaranA bhAvonI prabaLatA maitrIbhAva ane vAtsalya pragaTAve che. sAdhune sAdhanAmAM svakalyANa sAthe lokakalyANanI bhAvanA hoya che. jyAre labdhi pragaTe tyAre teno bhAva sva para mAMgalya-kalyANanI bhAvanAthI kArya kare che. jainadarzana camatkAramAM mAnatuM nathI. sAdhuonI samAcArI pramANe saMtone ke satIone labdhiprayoganA pradarzanano niSedha che. svasukha ke lokapriyatA mATe saMto kadI AvA prayogo karatA nathI. 85
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje paNa keTalAya saMtonA jIvanamAM vacanasiddhi ane anya labdhio pragaTelI che. saMto pAse labdhi hoya te teno prayoga vinA kAraNa na ja kare. caturvidha saMghanI lAja sAcavavA, zIlanI rakSA ke kaTokaTI samaye saMgha ane dharma prabhAvanA TakAvavA mAtra karUNAbuddhithI ja kare che. tapasvI, tIrtha ane dharmanI rakSA arthe chellA upAya tarIke ja anivArya saMjogomAM A prayoga kare che. sAMsArika duHkha dUra karavA, bhautika sukha meLavavA ane kSullaka kAraNosara guru pAse labdhi prayoga karavA vinaMtI karavI te zrAvakAcAra viparIta che. devAdhideva paramatIrthakara bhagavAna mahAvIranA jIvanano eka preraka prasaMga labdhi prayoga aMge Adarza ne dizAdarzana karAvanAro che. magadhadezamAM morAka nAmanuM eka gAma hatuM ne gAmamAM eka pAkhaMDI rahe. acchedaka enuM nAma. maMtra, taMtra ane siddhionI e kaMIka vAto kare. loka to bicArA ajJAna ane aMdhazraddhALu camatkAranI jarAka vAta sAMbhaLe ke badhuM mUkIne ToLe vaLI jAya ane AvI vAtone so gaNI karI prasarAve tyAre ja teone saMtoSa thAya ane tethI camatkAra karanAranI badhe vAhavAha thaI jAya. bhautika sukhanI jhaMkhanA karatI A duniyAmAM tanamananA duHkhIono koI pAra nathI. zArIrika roga, saMtAnanI AzA, daridratA, vaLagADa, vahema, dhana ane pada mATe lAlaca, moha ane mamatA saMsAramAM bharyAM paDyAM che. AvuM hoya tyAM pAkhaMDInI bolabAlA, jeTalI vadhu cAlAkI eTalI vadhu bolabAlA. acchedaka to kaMIkaMI karato jAya. bhoLA loko to samaje ke kevo tyAgI, vairAgI ane yogI! acchedakano dhaMdho to dhIkato cAlavA lAgyo. kALakrame bhagavAna mahAvIra morAka gAme AvyA ane gAma bahAra rahyA. adhyAtma AbhA 86 F
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ achaMdakanI camatkArika vAto bhagavAnanA jANavAmAM AvI. emaNe joyuM ke divase sAdhu-saMta-yogI thaIne raheto acchedaka rAte na karavAnAM kAmo kare che, pApo Acare che. bhagavAna to karuNAnA avatAra. emane thayuM AmAM to loko DUbaze ane acchedaka paNa DUbaze. Ano kaMI upAya karavo ghaTe. paNa emaNe joyuM ke camatkAra vagara loka nahIM mAne. jJAnIbhagavaMta to bahAranA ane bhItaranA badhAya bheda kSaNamAM bhAkhI de. emaNe to koInA mananI vAta kahI, koIne tenA jIvananI rahasyamaya vAta batAvI to koInI bhUtakALanI vAta kahI saMbhaLAvI. lokasaMjJAno pravAha DhALa jue tyAM doDI jAya. e to acchedakane bhUlIne bhagavAna prati vaLavA lAgyo. have badhe bhagavAnanI vAha vAha thavA lAgI. bhagavAnanI lokapriyatA vadhavAthI acchedaka akaLAyo. loko parathI potAnI pakkaDa DhIlI paDavAthI teNe bhagavAnane badanAma karavAno prayatna karyo, bhaya batAvyo, lAlaca ApI paNa bhagavAna enAthI pAchA na paDyA. pachI to bhagavAnanI camatkAranI kaMIkaMI vAto lokajIbhe ramavA lAgI. paNa bhagavAna to AtmasAdhanA karavA nIkaLela yogI. AtmAmAM paramAtmAne pragaTAvavA temaNe sarvasvano tyAga karelo. emane to AMtarazuddhi sivAya bIjuM kazuM ja na khape. e to tarata cetI gayA. camatkArano mArga to saMsAra vadhAravAno ane AtmAne khovAno mArga, emAM to ApaNA aMtaraAtmAno avAja rUMdhAya ane duniyA chetarAya ne vaLI pAMca jAMbu mATe hIrAnA sodA jevo khoTano dhaMdho !
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnanuM manomaMthana parAkaSTAe pahocyuM. pahelA AtmAne tAravo pachI ja duniyAnA uddhArano vicAra karavo. AtmakalyANa e ja sAco mArga, AvA camatkArathI dUra sArA. ane lokone sAvadhA karIne bhagavAne bIje vihAra karyo. jIvananI dunyavI bAbatothI para e mahAna AtmAne kaMcana ke kIrtinI koI kAmanA tyAM rokI na zakI. * 1 adhyAtma AbhA 88
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitranA gharanuM AmaMtraNa.....! gItArtha gurubhagavaMtoe jainazAsanamAM tapano mahImA TheraThera gAyo che. jaina dharmamAM AvatAM parvo lokottara paryo che. AyaMbilanI oLI e zAzvatu lokotara parva che. AyaMbila tapanI nava divasanI ArAdhanAmAM jainadarzananuM nava pada ciMtana abhipreta che. zrIpALa mayaNAe A nava divasa bAhya ane atyaMtara tapane AtmasAta karI, dehane parizuddha karI, AtmAnI urdhva gati karI te kathA ApaNe sahu jANIe chIe. AyaMbilano prathama divasa arihaMta prabhunI ArAdhanAno che. kevaLajJAna, zukladhyAna ane zukala lezyA hovAthI teno varNa zveta che ane te vizvavAtsalyanuM pratIka che. bIjo divasa siddhapadanI sAdhanAno che. je agninuM pratIka che, karmane bALe, prajhALe che. trIjA divase AcAryajIne vaMdanA karavAnI che jeno jJAnanA sUrya sama pILo varNa ane padmalezyA che. cotho divasa zItaLa chAMyaDI detA vRkSanA lIlA varNa jevA nIlalezyA vALA upAdhyAyajInI ArAdhanAno che. pAMcamo divasa sAdhanA karI kALA DIbAMga karmone aMdarathI vaMdana karavAno che. chellA cAra divasa samaktinI sAdhanA karavA mATenA che. darzana, jJAna, cAritra ane tapano varNa sapheda che e AtmAnA A nava padomAM pahelA pAMca padone zaraNe ApaNe javAnuM che jyAre, nirmaLa guNo che zeSa cAra pado AtmasAta karavAnI sAdhanAmAM joDAvAnuM che. jainadharma guNapUjaka che jethI A navapadanI sAdhanAmAM darekapadanA guNanI saMkhyA pramANe ApaNe te padanI mALA, vaMdanA ane kAussaga karIe chIe. ghaNA sAdhako A nava divasa, padanA varNa pramANenA raMganuM phakta eka dhAnanuM AyaMbila tapa paNa kare che. tucchaAhAra vAsanAone zAMta rAkhe che, rasa~parityAga ane RkSabhojana sAdhanAmAM sahAyaka bane che. varSamAM Aso ane caitra mAsa ema be vAra oLI Ave che. ArogyavijJAnanI daSTie AyaMbilane divase rasa vinAnA bhojanane kAraNe samagra pAcanataMtrane pAcanakriyAnA kAryamAMthI khaMDasamayanI mukti maLe che. zarIramAM paDI rahelA 89
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhArAnA rasono upayoga thaI jAya che. oTolIsIsa (Autolysis) nI prakriyA ane zarIra svazuddhikaraNane kAraNe nirmaLa ane nIrogI bane che. jJAnIo kahe che ke viMgaIo (rasa) e zatrunuM ghara che, AyaMbila e mitranuM ghara che, ane upavAsa e potAnI mAlikInuM gharanuM ghara che. jeNe rasa jItyo eNe jagata jItI lIdhuM che. (caitra suda 9) ane Aso suda, thI nava divasa AyaMbilanI oLI nimitte ApaNane mitranA gharanuM premabharyuM nimaMtraNa maLyuM che. =adhyAtma AbhA adhyAtma AbhA = 90
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo cUlo.....! phaibAnA Agamana sAthe ja jANe gharanuM vAtAvaraNa badalAI jAya, dharmanI vasaMtaRtu khIle, saMskArasaritA gRhadvAre khaLakhaLa karatI vahetI hoya. tapasvI sAdhvI jevo phaibAno deha, rasaparityAga ane dravya tapa jIvanamAM vaNAyelA. dravya tapa eTale cokkasa nakkI karelI thoDI vAnagIo ja jamavAmAM levI. dA.ta. dasa dravyathI zarU karatA jamavAmAM eka eka dravya ghaTADatuM javuM, tevA tapane dravya tapa kahe che. sAdagIpUrNa dharmayukta jIvana, sAthe sAthe karmayogI, parizramavALI jIvanacaryA, ALasanuM nAma nahi. phaibA caitra-vaizAkhamAM amArA gAma khAMbhAmAM Ave. sAvarakuMDalA emanuM sAsaruM. bharyuMbhAdaryuM emanuM kuTuMba, samRddha hovA chatAM saMyamIta jIvana, nirAbhimAnI, saraLatA ane saumyatAnA bhAvo temanA mukhAraviMda para ramatA rahe. savAre be sAmAyika kare, dararoja kAMika ne kAMika navI vAnagI vaDI, pApaDa, coLAphaLI banAve. godaDA sIvI de. rAtre pratikramaNa karyA pachI stavano gavarAve ane amane badhAM bALakone bhegA karI dharmapreraka kathAvArtA saMbhaLAve. bapore ame bahAra ramatA hoie tyAre pakaDIne gharamAM lAve ane kahe ke bahu taDako che, TADhe pahore ramajo, cAlo...tamArI parIkSA pUrI thai have tamArA copaDA ane kapaDAnA kabATa sApha karI goThavo, svacchatAnA AgrahI, jayaNA dharma viSe samajAve. zivakuMvarabena thoDA'di rokAvA AvyA cho to ArAma karo. jANe kAma sAthe ja letA AvyA cho ane vadhArAmAM A chokarAva sAthe mAthAkuTa mArI bA kahetA. bhAbhI, managamatA kAmamAM to thAka UtarI jAya. phaibA hasIne kahetA. 91
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA mATe to phaibAnuM Agamana eTale ghara AMgaNe phUTelA vAtsalya vIraDAnuM amRtapAna. caitramAsamAM AMbilanI oLI Ave. AyaMbila tapamAM rasa vinAno lukhkho AhAra divasamAM eka samaya ja levAno hoya, phaIbA nave nava divasanuM vidhisaha AyaMbila tapa kare. vArApharatI amane ekeka bhAMDaraDAne ekeka AyaMbila karAve. eka divasa phaibA sAthe huM upAzrayanI AyaMbilazALAmAM AyaMbila karavA gharethI nIkaLato hato. phaibA kahe tArI bacatapeTImAMthI AThAAnA sAthe laI le. mane ema ke vaLatA kalIMgara ke evo kAMI bhAga levAno haze. AyaMbila karyA pachI phaIbAe potAnA baTavAmAMthI eka rUpiyAno sikko kADhI upAzrayanI dAna peTImAM nAkhyo ane mane kahyuM ke pelA ATha AnA A peTImAM nAkhI de ! meM tema kyuM pachI mane kahyuM ke AyaMbilazALAmAM ApaNe jamyA eTale kAMIka dAna karavuM joIe. vaLI tapa sAthe tyAganuM mahattva samajAvyuM. upAzrayanAM pagathiyAM utaratA phaibAnA vevAI amIcaMdabhAI maLI gayA. daDhadhamI zrAvaka, upAzrayanI bAjumAM ja rahe. phaIbAne kahe ke, zivakuMvarabena oLI pUrI thAya pachI eka di mAre ghare jamavAnuM rAkho. bhAI, huM badhAne maLavA ghera AvI jaIza paNa jamavAnuM nahi bane. phaIbAe javAba Apyo, vismayathI amIcaMdabhAI kahe kema? eka mahinA mATe mAre paccakhANa che, mAre trIjA cUlAnuM nA khape. eka cUlo bhAInA gharano, bIjo upAzrayanI AMbila zALAno, have trIjA cUlAnuM nahi khape. Avate vakhate AvIza tyAre vAta. ApaNI sAMpratajIvana zailInuM nirIkSaNa karIe tyAre vicAra Ave ke dararoja ApaNe keTalA cUlAnuM khAIe chIe ? - savAre ghanuM bapora pachI oNphisanI cA, sAMje koIka hoTalamAM nAsto, kyAreka rastA paranuM, kyAreka mAkTanI gAdI para AvelI bheLa. dararoja ApaNe TalA cUlAnuM khAtA hazuM? phaIbA to have haiyAta nathI. kyAreka bIjIvAra bahAranuM khAvAnuM bane tyAre caukkasa phaIbAnA zabdonA bhaNakArA saMbhaLAya bhAI ! mAre trIjA cUlAnuM nA khape...! adhyAtma AbhA 92 =
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSAya : AtmaguNone haranAra co2 pUnarjanmarUpI saMsAra vRkSanA mULane sIMcana karavAvALA, krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAyo che kaSAyanI bhUmimAM aMkura phUTe che ane e viSavelI vistare che. kaSa + Aya = kaSAya kaSa eTale saMsAra Aya eTale vRddhi jenA kAraNe saMsAranI vRddhi thAya te kaSAya. jJAnIjanoe kaSAyane AtmaguNono haNanAra kahyo che. kaSAya, bhAvamaraNanuM kAraNa che AtmaguNone haranAra cora che. krodha, mAna, mAyA, lobha e cArenI cora cAla, AtamaguNo sarakAvIne, paLamAM nAsI jAya ! A cAra kaSAyone sItathI AtmAnuM dhana coranAra cAra cora kahyA che. mAnavIya guNono prathama zatru krodha che. krodha zabdathI to ApaNe paricita chIe paraMtu krodhathI bIlakula ajANa chIe. keTalIkavAra zabdonA paricayane satyano paricaya mAnavAnI ApaNe bhUla karI letA hoIe chIe A bhramane kAraNe ApaNe krodha paricayathI vaMcita chIe. dhaNIe vAra ApaNAM para koIe krodha karyo haze, keTalIe vAra ApaNe koI para krodha karyo haze. krodhathI ApaNe eTalA badhAM najIka hoIe chIe. kyAreka krodhamAM ApaNe DUbI jaIe chIe eTale ja dUrathI taTastha bhAve ApaNe krodhane jANI zakyA nathI. ApaNI krodhAgnimAM bIjAne ApaNe dajhADyA hoya, eTale e krodhane jANe, paraMtu ApaNe ApaNAM krodhane jANI zakyA nathI. krodhamAM bhAna bhUlI vairanI gAMTha bAMdhI lIdhI to durgati. A krodha sAmevALA karatAM ApaNane vadhu bALe che paraMtu te ApaNI jANanI bahAra. bhagavAna mahAvIre kahyuM che krodhanI sAme kSamA e AtmaguNono rakSaNa karanAra cokiyAta che. krodha e jhera che, to kSamA e samatA amRta che, kaSAyone upazAMta karanAra rasAyana che. vikRti krodha che to AtmAnI prakRti kSamA che. = 93 |
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ krodhane kAraNe sAdhunA jIve caMDakauzika sarpa banavuM paDayuM hatuM. saMjogathI svabhAva para dRSTi laI jaIzuM to nimittane doSI nahIM gaNIe ane karmodayano svIkAra karIzuM eTale phodhamAMthI bacI zakIzuM. jIvananA utkRSTa guNono khAtmo bolAvanAra bIje kaSAya mAna che. mAna ane svamAnane judI pADatI rekhA bahu pAtaLI che. svamAna eTale Atmagaurava ane mAna eTale ahaMkAra, zrImadjIe kahyuM che ke mAna na hota to ahIM ja mokSa hota, ghaNIvAra ApaNI sUkSmadaSTi ane vivekanA abhAvane kAraNe svamAna samajIne mAnane poSatA hoIe chIe. ahaMkArI mANasa khilakhilATa hasI paNa nA zake, temane sAcA mitro nA hoya, hA.. ghaNA khuzAmatIyA hoya. mAnavALo mAnavI ekadaMDiyA mahelano nivAsI hoya. mAnane kAraNe rAvaNanI durgati thaI. mAnanA vAdaLoe bAhubalinA kevaLajJAna sUrya ADe AvaraNa karyuM. akhAe cAbakhA mAratAM kahyuM ke, maratA pahelAM jAne marI, bAkI rahe te zrI hari tArA mRtyu pahelAM jo tAro alma mRtyu pAme to tuM ja bhagavAna ! adbha jatAM ama banAya. vhAlA ! tAro vaLa ja jAya vachUTI to deha, tAruM devaLa bane re lola... vaLa eTale mAna, ahIM saMpUrNa ahaMvisarjananI sAdhanAnI vAta karI che. ahaMkAra vinAnI vyakti maMdira jeTalI ja pavitra che. ahaMkAra ane bhakti sAthe rahI zakatA nathI. uttarAdhyayanasUtramAM carama tIrthakare kahyuM che ke mAnane jItavAthI jIva mAdava ke mRdutAnA guNonuM tenA jIvanamAM upArjana karI AtmAne urdhvagAmI banAvI zake che. adhyAtma AbhA - 94 =
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkArano artha che badhAM mane mAna Ape, e anyanI AMkhomAM dekhADavAnI ceSTA karanAra che bIjAnI AMkhamAM huM vasuM, anyanI daSTinuM huM kendrasthAna bane tevI tRSNA, nirAbhimAnI potAnI jAtane jovAno puruSArtha kare che. e pAmavAno puruSArtha che, vinaya namratA AtmadarzananA upAya che, dharma vinayamUlaka che. vaLI je vinayamAM, mokSa apAvAnI tAkAta che te mAna sanmAna to apAve ja ne! trIje kaSAya mAyA ke je mAnavanA saraLatAnA guNano vAsa kare che. sarpa eka bAju zAMta paDelo hoya chatAMya koI tenA para vizvAsa rAkhI tene sparza na kare, are tenI najIka suddhAM na jAya. jema sarpa samagra mAnavajAtano vizvAsa gumAve che, tema mAyAvI mANasa samagra snehI ane paricitajanono vizvAsa gumAvI de mAyA eTale jUTha, kUDakapaTa, dago, chetarapiMDI, chaLakapaTa vizvAsaghAta, vagere pramAdavaza thatAM kukarmo che. jUThanA siMhAsana para mAyA rAja kare che. kapaTayukta vyavahAra maitrIno nAza kare che, jIva zubhagatino nAza karI durgatine notare che. mAyA vizvAsadhAtanA mahApApanI javAbadAra che. mAyAvI banI kamAyeluM dhana sukha nahIM ApI zake. mAyAthI meLavelA hoddAo, sattAo sAcI pratiSThA nahIM ApI zake. mAyAnI vikRti vyaktitvane jhAMkhapa lagADe che. anyano vizvAsa saMpAdana na karI zake. duniyAne chetaranAra potAnA AtmAne chetarI rahI che. mAyAne jItavAthI ArjavatA ane saraLatAnA guNanuM upArjana karI zakAya che. jJAnIoe kahyuM che ke AtmajAgRti eTale apramattadazA. pramAdane kAraNe mAyA, amaravelanI jema AtmavRkSa para bharaDo le che. amaravelenI zakti abhuta hoya che. tene mULa hotA nathI chatAM e vRkSa para chAI vaLe che. pote lIlIchama rahI vRkSane dhIre dhIre sUkavavA mAMDe che vRkSanuM zoSaNa karI jIve che. eTale e maratI nathI. vRkSanA mULa, bhUmimAMthI je poSaNa meLave che e amaravela zoSI le che. 95
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRSNA ane pramAdane kAraNe mAyA AtmaguNono saMhAra kare che. lIlAlahera karatI mAyA ApaNane durgati tarapha dhakelatI rahe che. ApaNuM bhAvamaraNa thatuM jAya che ane mAyA khIlatI rahe che. mAyAnuM AbhAsI ane adrazya mULa hAthamAM AvavuM muzkela che. kalyANamitra gurubhagavaMta ja amaravela jevI mAyAthI bacAvI zake. cotho kaSAya lobha che. jJAnIe kahyuM che ke, jema akSayapAtra kadI khAlI thatuM nathI, tema lobhapAtra kadI bharAtuM nathI ! parigraha e lobhanuM saMtAna che. parigrahamAM Asakti-karmabaMdhanuM kAraNa bane . che. aDhaLaka saMpattinAsvAmI mammaNa zeThanI kRpaNatA - lobhIvRtti ane tenI parigrahamAM Asaktine kAraNe durgati thai. jyAre ADhaLaka saMpattinA svAmI AnaMda zrAvakanI udAratA ane saMtoSavRttine kAraNe dAnezvarI banyA ane AtmAnuM utthAna karyuM. kRpaNatA eka roga che. kaMjusAine karakasara tarIke oLakhAvavI te AtmavaMcanA che. tRSNA anaMta che bhagavAna mahAvIra kahe ke, tane AkhI pRthvInuM suvarNa maLI jAya AkhI pRthvI para tAruM Adhipatya sthapAya jAya, chatAMya tuM tRpta thai zakIza nahIM, kAraNa tRptino saMbaMdha bAhya padArtho para nathI, aMtara dazA para che. A bhagavAna mahAvIranA zabdo che. jene anubhavanI eraNapara cetana rUpa hathoDA TIpAya che. bhagavAnano anubhava kahe che. teo e rAjyanA rAjA hatA. badhuM ja hatuM temanI pAse svecchAe tamAma saMpattinuM dAna karI dIdhuM potAnAM vastro suddhAnuM dAna karI diMgabara banI vihAra karI gayA. temaNe banne sthitine anubhava karyo che. eka rAjyanA rAjA tarIkene ane bIjo tyAgI saMtarUpe, aparigrahI sAghakadazAno. banne adhyAtma AbhA 96
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitimAM teo samabhAvI samatAdhArI hatAM. kAraNa ke temane lobha na hato. parigrahamAM Asakti na hatI. bhagavAna kahe che samagra jagatanI saMpatti tane maLI jAya chatAM atRpta rahevAno. jyAre tuM tane maLIza tyAre ja parama tRptine pAmIza. ahIM svayaM AtmA sAthenA milananI vAtamAM atarmukha thavAno saMketa abhipreta che. - lobhadazA AtmAmAM prabaLa bane, eTale AtmAmAM mahAvinAzakArI pApono praveza thAya che. lobha vividha vyasano pAse pahoMcavAno rAjamArga che.. lobha sarva pAponuM AzrayasthAna ane sarva vinAzanuM vizrAmasthAna che. dAnabhAvanA dvArA lobhadazA ghaTatI jAya che. lobha jItavAthI saMtoSa dhana upAI zakAya che. kSamA-prIti, vinaya, vizvAsa ane saMtoSanI guNasamRddhinI corI karanAra, krodha, mAna, mAyA, lobha e cAra kaSAyacorane, AtmabhUmimAMthI hAMkI kADhavAnI sAdhanA, te ja kaSAya mukti mATeno samyaphapuruSArtha che. ( 97 97 -
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvatuM varSa kevuM jaze ? divALIno divasa hato, dharmasthAnakamAM saMtonA darzana karI AzIrvAda levA AvatAM bhAvikonuM AvAgamane savArathI ja vadhI gayuM hatuM. navalAM vastra paridhAnamAM AbAlavRddhanI vaNajhAra cAlu hatI. pAMtrIsa varSano eka yuvAna tenA nava varSanA bALaka sAthe dharmasthAnakamAM dAkhala thayo. saMtanA darzana karI pUchayuM. mahArAja AvatuM varSa kevuM jaze ? ame kAMI jyotiSI nathI jethI AvatA varSanI AgAhI karI tamane kahI zakIe, paraMtu gaNita ane vijJAnanI daSTie kahI zakAya. saMte javAba Apyo. kaI rIte ? yuvake pUchayuM. saMta kahe, pahelA tame kaho ke tame AvatuM varSa kevuM jaze e tamArA mATe pUchayuM ke AkhA deza mATe ke pachI AkhI duniyA mATe. dezanA duniyAnI paMcAta AvA parvane divase koNa kare huM to mArI ane mArA putranI vAta karuM chuM. - saMta kahe tame gata varSa jevuM jIvyA tenA pratyAdhAta rUpe AvatuM varSa javAnuM che. dArzanika karmavijJAnano A niyama che. lakSmIpUjana veLAe mAtra ApaNI ja lakSmI guNakanI gatie vadhyA kare e bhAvanA bhAvIzuM to samaja je ke lakSmI caMcaLa che no niyama tane lAgu paDaze. divALImAM mAtra tuM ane tArA parivArane navAM kapaDAM, mIThAI ane hilasTezana evA nitAMta svArthamAMthI bahAra nIkaLI kuTuMba-parivAranA dareka sabhya, sAdharmiko, nokaracAkarano paNa thoDo khyAla rAkhIza ane daridranArAyaNanA hoTha para dIpAvalInuM smita pharake evuM kArya karIza to lakSmI mahAlakSmI banaze ane svaMya guNakanI gatie AvatA varSe tAre tyAM lakSmIjInuM padArpaNa thaze. 98 = adhyAtma AbhA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAlibhadranI samRddhinI jhaMkhanA sAthe tenA tyAganuM smaraNa kara. pUrve karelAM dAnane kAraNe zAlibhadrane tyAM riddhisiddhie mAMDavA nAkhyA hatA. zAlibhadra ane mammaNa zeThanuM caritra vAMcatA ApaNane priya koNa lAge ? zAlibhadra ApaNo Adarza banI jAya. anyAya, zoSaNa, anIti ane hiMsAmaya sAdhano dvArA meLavelI saMpatti ane naphAnI enTrIo tArA copaDAmAM paDe ane tenuM pUjana tuM kare, A varSe meLavelI AvI saMpatti AvatA varSe tAruM kalyANa kaI rIte karI zake ? karmanuM gaNita spaSTa che. pachI saMte bALaka tarapha eka daSTi karI kahyuM : parvanA A divasomAM phaTAkaDA phoDI sUkSma, mAsuma jIvonI hatyA thAya, komaLa jIvone pArAvAra pIDA thAya, AvuM thayA pachI enA badalAmAM ApaNane sukha kema maLe? mAtra huM ane mAruM choDI vizvakalyANa bhAvanA bhAvyA pachI mAMgalika zravaNa karavA maMgala thaze. chelle kalyANa mitra gurubhagavaMte kahyuM mana, vacana ane kAyAnA yoga vaDe evo kAryo karajo ke, prabhu mahAvIre, divALI AtmaprakAzanuM jyotiparva banAvyuM, e para prakAzanuM ApaNAM saumAM avataraNa thAya gautamasvAmInA kevaLajJAnanI smRtirUpa gautama pratipadAnA maMgala prabhAte ApaNA jIvana nUtanajJAnano abhyadaya thAya, jIvana paropakAranI pAvApurI, samatA, satkarma e samaktinuM sametazikhara racAya. tana ane mana Arogya sAthe AMtarasamRddhimAM vRddhi thAya. keTalIka kSaNo nIrava zAMti pachI yuvakanA manamAM ciMtananI cinagArI cAMpI saMta prasannamudrAmAM dhyAnastha thayA. = 99 ]=
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad rAjacaMdra : aMtaraMga dazAnI kathA zrImad rAjacaMdrajIno janma saMvata 1924nA kArataka pUrNimAne divase saurASTranA morabI pAsenA vavANiyA gAme bhaktimaya ane saMskArI zrI ravajIbhAI paMcANabhAI mahetAnA dharmapatnI zrI devabAInA kUkhe thayo hato. zrImadjInuM hulAmaNAnuM nAma lakSmInaMdana hatuM pAchaLathI A hulAmaNuM nAma badalIne rAyacaMda pADavAmAM AvyuM hatuM. AgaLa jatA teo zrImad rAjacaMdra nAme sahunA AdarapAtra vibhUti banI gayA. zrImad rAjacaMdranA bAhya vyApArI gRhasthajIvana uparathI temanI aNizuddha prAmANikatA jANI zakAya. paraMtu teonI Atmika AtyaMtara dazAno khyAla AvI zake nahIM. temanA aMgata jIvanavyApAra ane AMtarika dazA viSe jANavA mATe temaNe je patra vyavahAra karyo che ane je sAhitya sarjana karyuM che tenuM UMDANapUrvaka ciMtana - manana karavuM rahyuM. AThamA varSe kavitAnuM sarjana, zikSaNakALamAM baLavatara smRti, kRSNabhakta kuTuMbamAM janma paraMtu jainonA pratikramaNa sUtramAMno kSamAno bhAva temanA aMta:talane sparzI gayo ane jainadarzana prati ruci thaI. zrImaddajInI umara sAta varSanI hatI e samaye potAnA gAmamAM amIcaMdabhAI nAmanA eka gRhastha gujarI gayA. maravuM te zuM? mRtadehane zA mATe bALI devo ? AvA potAnA manamAM uThelA savAlo parathI ciMtana karatAM, ciMtananA UMDANamAM jatA temane jAtismaraNa pragaTa thayuM. jAtismaraNa eTale potAnA pUrvabhavonuM jJAna, matinI nirmaLatAne kAraNe A jJAna thAya che. jaina kathAnakomAM caMDakauzika, meghakumAra vagerene bhagavAna mahAvIranA vacanothI jAtismaraNa thayAno ullekha che, AtmAnA astitvano bodha thavA mATe jAtismaraNa jJAna upakArI sAdhana che. zrImadajInA jIvanamAM AtmAnA AdhyAtmika vikAsa mATe A upalabdhi pAradarzaka banI hatI. adhyAtma AbhA 100
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno mULa guNa jJAna che. jJAnazakti e evI zakti che ke, A janmathI bIjA janmamAM sAthe jaI zake che pUrva janmanI AvI jJAnazaktine kAraNe teoe sAta varSano abhyAsakrama mAtra beja varSamAM pUrNa karyo hato. 17 varSanI umaramAM brahmacarya viSenI temanI samajaNa keTalI spaSTa ane samyaka che teno khyAla temaNe racelI nIcenI kAvyapaMkti parathI Avaze. nIrakhIne navayauvanA, leza na viSaya nidAna, gaNe kASTanI pUtaLI, te bhagavAna samAna ! huM ne pAmavAnI utkaTa jhaMkhanAne kAraNe mukhya baMdhana strInuM lAgatuM temane nija jIvananI aMtaraMga vAto kahevAnA pAtronI durlabhatAnuM duHkha hatuM. zrImadjI kuzaLa ane prAmANika vepArI hatA. temanI sAthenA motI ane jhaverAtanA sodAmAM eka Araba vepArIne aMgata muzkelI UbhI thaI. potAno tamAma napho jato karI zrImadjIe te vepArIne mAla parata karI dIdho. e Araba vepArI temane khudA samAna mAnato hato. zrImadjIe e vakhate e vepArI pAse evA bhAva vyakta karyA hatA ke, rAyacaMda dUdha pIe che, lohI pI nathI zakato. A zabdo temanI aMtaHkaraNanI AdhyAtmika dazAnA darzana karAve che. * zrImamAM adbhuta avadhAnazakti hatI. eka sAthe ghaNI vastuo smRtimAM rAkhavAnI zaktine avadhAnazakti kahe che. muMbaImAM temaNe viziSTa vyaktionI hAjarImAM karelA bAvana avadhAnathI prabhAvita thaI samAraMbhamAM temanuM suvarNacaMdrakathI bahumAna thayeluM. temaNe so avadhAna sudhInA prayogo paNa karelA. temane A prayogo batAvavAnuM IMglAMDa taraphathI AmaMtraNa maLeluM, paraMtu bhautika siddhiothI nahi AkarSAtA A AmaMtraNano vinayapUrvaka asvIkAra karelo. A prasaMgathI e yogAtmAnI alaukika pAtratAnA ApaNane darzana thAya che. - 101 -
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadjI pratye ghaNA mumukSu, jijJAsu, sAdhucarita gRhastho, ane munio AkarSAyA hatAM. lallujI mahArAja, munizrI devakaraNajI nyAyAdhIza dhArazIbhAI, zrI saubhAgabhAI, zrI jUThAbhAI zrI popaTalAla, zrI aMbAlAla, zrI manasukhabhAI, zrI kRSNadAsa, zrI tribhovanabhAI ane zrI prANajIvanadAsa vagere. saMvata 1944mAM popaTalAlabhAI mahetAnA suputrI jhabakabAI sAthe zrImadbhA lagna thayA hatAM. nispRhI gRhasthAzramano Adarza temanA jIvanamAM jaNAto hato. rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjI zrImadjInA dharmaciMtanathI khUbaja prabhAvita thayelA. gAMdhIjIe kahyuM hatuM ke, zrImanA jIvana - kavanamAMthI dayA dharmanuM meM kUMDA bharIne pAna karyuM che. zrImadghanA sarjananuM vividha vargIkaraNa karI zakAya. mumukSuo pratye lakhAyelA patro svataMtra kAvyo mokSamALA, bhAvanAbodha, AtmasiddhizAstra e traNa graMtho strI nItibodhaka garabAvaLI, bodhavacana, vacanAmRta mahAnIti paMcAstikAya graMthanuM gujarAtI bhASAMtara zrI ratnakaraMDa zrAvakAcAramAMthI traNa bhAvanAono anuvAda, svarodaya jJAna, dravyasaMgraha, AnaMdadadhananA stavanonA artha, dazavaikAlikanI gAthAonuM bhASAMtara vedAMta ane jaina darzana saMbaMdhI noMdho upadeza noMdha (mumukSuoe lIdhelI noMdho) traNa hAtha noMdho - AtyaMtara pariNAma avalokana va. zrImadjIe temanA sarjanamAM saddaguruno mahimA Thera Thera gAyo che. teoe koI gaccha mata ke saMpradAyanI tarapheNa karI nathI. paraMtu AtmadharmanI pradhAnatA batAvI che. koIpaNa dharma vize dhasAtuM lakhyuM nathI. teoe para mata sahiSNutAne caritArtha karI hatI. bhaktazrI ladhurAjasvAmIe temanA padono anaMta mahimA kahyo che. bhakti - jJAna =adhyAtma AbhA = 102 = 10ra.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kriyAno sumeLa, nizcaya ane vyavahArano samanvaya temanA tatvaciMtanamAM nikhare che. rAjakoTamAM saMvata 1957nA caitravada pAMcamanA divase zrImad rAjacaMdrajI A kSetra ane nAzavaMta dehano tyAga karI uttama gatine pAmyA. alpa AyuSyamAM AtmAnA agocara rahasso chatAM karI ciraMtana kRtio dvArA AdhyAtmika jagatane samRddha karanAra zrImad rAjacaMdra, jJAnI AtmadazAmAM rahenAra parama vaMdanIya divya puruSa hatA. temaNe ja racelI gAthA dvArA temane bhAvapUrvaka vaMdana karIe. deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta te jJAnInA caraNamAM ho vaMdana agaNita 103
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna : zudhdhipUrvakanI budhdhino vaibhava. - jJAna eTale jANavuM. eka DokaTara tenA tabIbI vijJAnane lagatuM jANe che, vakIla kAyadA jANe ke vepArI tenA vepArane lagatuM jANe te vyAvahArika jIvanamAM jJAna kahevAya. vyAvahArika jJAna A bhavamAM sukha samRddhi ApavA upakAraka nIvaDI zake paraMtu AdhyAtmika jJAna to bhavaparaMparA sudhArI zake. AtmAne jANavA mATenuM vAcana zravaNa te AdhyAtmikajJAna kahevAya. IndriyonA mAdhyama vaDe ApaNane je jJAna thAya che, anubhavAya, jovAya, saMbhaLAyuM, svAdano anubhava thAya tene vahevAranI apekSAe ApaNe pratyakSa jJAna kahIe chIe. dA. ta. meM mArI sagI AMkhe joyuM, meM mArA sagA kAne sAMbhaLyuM paraMtu A badhuM IndriyonA mAdhyamathI thayeluM jJAna eka apekSAe parokSa kahI zakAya. jema sUrya ADe vAdaLAM AvavAthI sUryano pUrNa prakAza ApaNe joI zakatA nathI tema AtmA para karmanAM AvaraNone kAraNe ApaNane jJAna thatuM nathI paraMtu A jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI, pAMca Indriyo ane chaThThA mananA mAdhyama vinA paNa keTaluMka jJAna pragaTe che. mAtra AtmAthI AtmA dvArA je jJAna thAya tene ja pratyakSajJAna kahevAya. jJAna aMtaranI jaDatA dUra karI, ajJAnanA aMdhArA ulecI ane prakAza pragaTAve che. jIvanamAM zuM svIkAravA jevuM che ane zuM choDavA jevuM che tenI sAcI samajaNa Ape che. mati ane zrutajJAna e parokSajJAna che je satparUSo pAsethI sAMbhaLIne ke satazAstro vAMcIne prApta thAya che. jAtismaraNajJAna matinI nirmaLatAne kAraNe thAya che. A jJAnane kAraNe pUrvabhAvo jJAnamAM bhaNAya A jJAna prAthamikadazAmAM parokSa che ane utkRSTadazAmAM pratyakSa che. adhyAtma AbhA 3 104 F 104.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ avadhi, mana:paryava ane kevaLajJAnano AtmA sAthe sIdho sabaMdha che. Indriyo ane mananI sahAya vinAnuM A jJAna atIndriya che. avadhijJAnamAM amuka vistAranI sImA (amuka kIlomiTaranI limiTa) mAM joI zakAya che. sAmA mANasanA manamAM zuM vicAra cAlI rahyo che te mana:paryavajJAnI jANI zakAya che. saMtasamAgama ke satazAstranA vAMcavAthI meLavelA jJAna para ciMtana karavAmAM Ave to e ciMtAjJAnanuM bhAvajJAnamAM rUpAMtara thAya che. vicAramaMthana pachInI anubhUti e jJAnanI parAkASThA che. A anubhavajJAnane dArzanika apekSAe sAkSAtkAra paNa kahI zakAya. jJAnanuM ajIrNa thAya to potAnI jAta mATe ane anya mATe tiraskAra bhAva Ave ane e pace to jJAnInA mananI vicAradhArA cAle ke jJAna to samudra jeTaluM vizALa che ane huM to mAtra Acamana jeTaluM paNa meLavI zakayo nathI. jJAna, jIvanamAM TharatuM jAya tema tema vadhune vadhu potAnI ajJAnatAnuM bhAna karAvaze. varSothI jJAna oLakhavA ApaNe mathAmaNa karIe chIe paraMtu ajJAna oLakhavAno purUSArtha ApaNA jJAnanI kSitijano vistAra karI deze. je jIvanamAM upazamabhAva samatva ane maitrI pragaTAvaze. jJAnanuM AcaraNamAM parivartana thAya eja jJAnanI phaLazruti, jJAna sahitanI kriyA karmanirjarAnuM kAraNa bane che. satapurUSoe AtmoddhAra mATe jJAna ane kriyAnA samanvayane mahattva ApyuM che. jenA jIvanamAM rAga dveSanI pariNatI maMda thatI hoya tene ja sAco jJAnI kahyo che. jJAnanI ArAdhanA vakhate mA sarasvatIne prArthanA karIe ke mArI avidyAno nAza karI mArAmAM tattvadaSTinuM aMjana karo, zuddhipUrvakanI buddhino mane vaibhava prApta thAya, ekAMta draSTinA aMdhApAmAMthI mane anekAMtanI divyadraSTi prApta thAya. bhrAMtinA 105
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayavRkSothI ghaTATopa jaMgalamAM huM bhUlo paDayo chuM mane samyakttAnanA rAjamArga prati dorI jAva.' ' sadgurUnI prApti ane satzAstronA lAbha mATenI upAsanA lAbhapaMcamIne jJAnapaMcamI banAvI deze. sadgurUnI kRpAthI maLelI jJAnanI eka cinagArI para ciMtana karatAM karatAM sahastra sUrya jevuM dedIpyamAna divyajJAna pragaTaze. adhyAtma AbhA 106
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra : cyavanathI janmakalyANa sudhInI yAtrA tIrthaMkaranI mAtAne AvelAM svapnAMo AtmadazAnA utkarSano saMkta kare che. tIrthakara bhagavAnanA jIvananI divyaghaTanAone kalyANaka rUpe oLakhavAmAM Ave che. aSADha suda-6ne divase tIrthakara bhagavAna mahAvIranuM pUrvabhavanA dazamAM devalokathI cyavana thaI mAtAnA garbhamAM AvavuM tene cyavanakalyANa kahevAmAM Ave che caitra suda-13ne divase mAtAnA garbhamAMthI pRthvI para janma le che tene janma kalyANa kahevAya. AtmAnA UrdhvagAmana mATe ghara kuTuMba, saMsAra, rAja vaibhava choDI kArata vada10ne dine dIkSA aMgIkAra kare che te dIkSAkalyANaka. vaizAkha suda-10ne dine go-doha Asana, dhyAnastha mudrAmAM sajuvAlikA nadIne kinAre kevaLajJAnanI prApti kare che tene kevaLa kalyANaka rUpe ApaNe ujavIe chIe Aso vada amAsanA dine sarvakarmanI nirjarA karI, aSTakarmanA kAlInAga para vijaya prApta karI siddhabuddha banI mokSa prApta kare che te nirvANa mahotsavane ApaNe mokSa kalyANaka rUpe ujavIe chIe. caramatIrthakara bhagavAna mahAvIranA jIvananI A divya ane apUrva ghaTanAo jagatanA sarvajIvo mATe kalyANakAraka hovAthI tene ApaNe sau kalyANaka rUpe ujavIe chIe. A pAMce kalyANakonA samaye samagra jagatanA tamAma jIvo zAtA-zAMti anubhave che. tIrthakaranA pracaMDa puNyodayane kAraNe kalyANakonA samaye, narkamAMnA nArakInA jIvo je satata vedanA ane pIDAnI anubhUti karanArA che tene paNa e kSaNa kalyANarUpa pariNAmI zAtA ApanArI bane che. bhagavAna mahAvIranA cyavanathI janmasudhInI viziSTa ghaTanAonuM ciMtana svaparanA kalyANanuM kAraNa banI raheze. = 107 -
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmasthiratAmAM nimagna bhagavAna mahAvIrano AtmA aSADha suda chaThThanI rAtrie devalokathI cyavI, brAhmaNa nagaranA RSabhata brAhmaNanI patnI devAnaMdAnI kukSimAM Avyo prabhuno garbhakALa sADAbAsI rAtrino thayo ane devAnaMdAnI kukSimAMthI prabhu mahAvIranA AtmAne laI trizalAdevInI kukSimAM mUkyo ane trizalAdevInI kukhe putrIrUpe je garbha hato tene devanaMdAnI kUkhe mukyo Ama, hiraNyagamaiSI devatAe banne mAtAone avasthApinI nidrA mUkI garbhanuM haraNa karI lIdhuM. A samaye devAnaMdAne svapna AvyuM ke tenA bahumUlya ratnano dAbaDo corAI rahyo che. pUrvabhavamAM trizalA ane devAnaMdA derANI jeThANI hatA. devAnaMdAe IrSAvaza trizalAno ratnano dAbaDo corI lIdho hato. A karmodayanA phaLasvarUpe ratna jevA dIkarAnuM garbhamAMthI saMharaNa thayuM ane tIrthakaranI mAtA banavAnuM saubhAgya gayuM. A ghaTanAne daMtakathA rUpe na letA tene karmavijJAna ane Adhunika tabIbI vijJAnane saMdarbhe tapAsavA jevI che. TesTa Tyuba bebI dvArA garbhamAMnA bALakano vikAsa A vAtane puSTi Ape che. pAchalI rAtrie trizalArANIe tejasvI cauda svapno joyAM. UMghamAMthI jAgIne maMdagatithI trizalArANI siddhArtha rAjAnAzayana bhavanamAM gayA e vAta pati patnInA sadAcAramaya maryAdAzIla jIvananI sAbitI Ape che. rAjAne abhivAdana karI snehathI svapnanI vAta karI. e vAta prasannadAmpatya jIvanamAM madhuratA ane viveka abhipreta che tenuM darzana karAve che. siddhArtha puruSa hatA temaNe kahyuM devI Aje tame ratnakukSi banI gayA. tamArI kUkhe koI mahAna AtmA Avyo che. vadhu nathI jANato paNa A covIzInA parama ane carama tIrthaMkara pragaTa thavAno samaya pAkI gayo che. banI zake ke e mahAna AtmA tamAre udare Avyo hoya ! bhAvi tIrthakaranI mAtAne mArA praNAma ho ! strIdAkSiNya ane strI sanmAnanI bhAvanAne caritArtha karato A saMvAda che. adhyAtma AbhA = 1 108 108
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ batrIza doSarahita garbhanuM pAlana karanAra mAtA parAkramI, vIra ane divya mahApuruSane janma ApI zake che. A AdezadaMpatImAM AvA saghaLA guNo abhipreta hatA. jainadarzanamAM AtmavikAsanA tabakkAne 14 guNasthAnakanA saMdarbhe nirdezavAmAM AvyA che trizalArANIne AvelAM 14 svapno addabhuta che. AtmavikAsanI zreNImAM je cauda bhUmikA che temAMthI dareka AtmAe pasAra thavAnuM che A bhUmikAno saMketa cauda svapnAmAM maLI rahe che. rAjAe svapna pAThakone bolAvyA ane svapnAnI dareka hakIkata jaNAvI svapna zAstrIoe AnaMdita thaI svapnAnuM pRthakakaraNa karyuM. trizalAdevIe svapnamAM siMha joyo teno artha batAvatA svapnazAstrIoe kahyuM ke siMha vIratAnuM pratIka che. tamAro putra jagatamAM ajoDa zUravIra thaze je svarUpa zuddhino puruSArtha pragaTa karaze. svapnamAMno hAthI acalatA ane aDolatAnuM pratIka che. upasargo ane pariSahomAM aDola raheze, svapnamAMno vRSabha-baLada daDhatAnuM pratIka che guNasthAnakanA sparza dvArA pragaTatA guNono saMketa vRSabhanA svapnathI maLe che. zata zata pAkhaMDIo para beThelA lakSmInuM svapnadarzana, A AtmA zAzvata AtmalakSmIno svAmI thaze tenuM darzana karAve che. svapnamAMnI be vijayamALAno saMketa che ke A AtmA, ghAtI tathA aghAtI banne prakAranAM karmo sAthe vijaya meLavI AMtara jagatanA duzmanone parAjita karI arihaMta banaze. caMdra-saumyatA, zAMtatA ane zItaLatAnuM pratIka che. ugatA sUrajanI prIta Atmokarma batAve che. vibhAskara sama sUryabiMba apramata paramArthI saMtanA AMtarabhAvanuM pratIka che svapnamAMno dhvaja, dharmakrAMtino dhvaja laherAvanAra pUrvakaraNone parizuddha karIdaze dizAmAM kIrti phelAvanAra AtmAno saMketa kare che. kaLaza uttama saubhAgyanuM pratIka che. AtmAnuzAsananI survaNaprabhA prasarAvavAno navamA guNasthAnano ullAsabhAva survaNakaLaza pragaTa kare che. = 109 E
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ padmasarovara nirlepabhAvano saMketa kare che caturvidha saMghanI pravRttio chatAM aMtaradazAnI nirlepatA jaLamAM kamaLa jevI je AtmAnI hoya te ja arihaMtapadane prApta kare che te vAtano saMketa kare che... svapnamAM sAgaranI garjanA karmazatruo paranA vijayanA pratIka samAna che. prazamatA ane kSIrasAgara dvArA anupama jagavAtsalyanA premarAzinuM agiyAramAM guNasthAnanuM darzana karAve che. devavimAna AtmotthAnanuM pratIka che. svapnAmAM amUlya ratnarAzinuM darzana, kevaLajJAna, kevaLadarzana, yathAkhyAta cAritrarUpa triratnane pAmavAno saMketa kare che. svapnamAM dhUmrahIna agnijavALA, amApa sAmarthya, puruSArtha ane sahiSNutA dvArA mukta dazA pratye prayANa karatA caudamAM guNa sthAna ayogI kevaLI avasthAno saMketa kare che. munizrI saMtabAlajI kahe che ke AtmAnI bhAvadazAno guNasthAnakanA saMdarbhe AtmotkarSano saMketa A 14 divya svapnomAMthI ApaNane maLe che. mAtAne pIDA na thAya e mATe garbhamAM bhagavAna mahAvIre halanacalana baMdha karyuM. garbha galana AdinA anumAnathI mAtA ciMtAmAM paDI gayAM. avadhijJAnathI prabhue jANyuM tyAre punaHhalanacalana zarU karyuM ahIM ApaNane mAtRbhakta mahAvIranAM darzana thAya che. bhagavAnano janmotsava ujavavA bhagavAna Indra merU parvata para eka hajAra ATha ghaDAno abhiSeka karavA saMkalpa kare che, tyAre Indrane zaMkA thAya che ke A komaLa bALaka ATalA ghaDAno abhiSeka jhIlI zakaze ? tyAre bhagavAna aMgUThAthI merUparvatane halAvI Indrane nizcita kare che. Ama, bhagavAnanA cyavanathI janmakalyANa sudhInI viziSTa ghaTanAo teonA sulakSaNanuM divyadarzana karAve che. adhyAtma AbhA adhyAtma AbhA = = 110 F 110
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharmamAM ArogyanI saMgIna vicAraNA mAnavInA jIvanamAM Arogyane ghaNuM ja mahattva ApavAmAM AvyuM che. paheluM sukha te jAte naryA, e ukti Arogya mAnavInuM sauthI prathama sukha manAyuM che, e vAtanuM samarthana kare che. Arogyano prazna jIvana sAthe satata saMkaLAyelo che. tabIbo ane vaidyo mAnavInA zarIrano abhyAsa karI tenA zarIra ane jIvananA pheraphAronuM nirIkSaNa karI ane roganI cikitsA ane upacAra kare che. manovaijJAniko manocikitsako mAnavInA mananI dazAno abhyAsa karI tenuM pRththakaraNa karI keTalAMka tAraNo kADhe che. manocikitsako daihika ane manodaihika rogono potAnI kAryapaddhati dvArA upacAra kare che. koipaNa zArIrika roga mAnasika rugNatA sAthe saMbaMdha dharAve che. vaidyo ane tabIbo mana ane zarIrazuddhi sudhInA maryAdita upacAra kare che. jyAre jainadArzanikoe zarIrazuddhimAM aTakyA vinA AtmazuddhinI upacAra prakriyAne anivAryapaNe joDI dIdhI che. kAraNa ke te to bhavaroga nivAravAvALA parata vaidyarAja che. jainadharmamAM alaga rIte koi zarIrazAstra ke ArogyazAstrano vikAsa thayo nathI. kAraNa ke jainadarzana zarIramAM nahIM, AtmAmAM mAnanAruM darzana che. ahIM AtmAnA vikAsamAM sahayogI bane tevA zarIranuM mahattva che. adhyAtma ane Arogya alaga nathI, mATe jainadharma sAhityamAM ADakatarI rIte ArogyaciMtana vyakta thatuM jovA maLe che. jainadharmanAM vrato Arogyane puSTi karanArA hoya che. dhArmika anuSThAno paNa mAnasika ane zArIrika rogane dUra karI tana ane manane nirmaLatA denArA che. jaina dharmamAM zu khAvuM, keTaluM khAvuM ane kyA samaye khAvuMnI vizada vicAraNA che. tapane karmanirjarAnA sAdhana rUpe svIkAryuM che, chatAM bAhya ane atyaMtara tapanuM 111
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArogyanI daSTie ghaNuM ja mahattva che ane tenA vadhArAnA phAyadA maLe che. A tapathI keTalAka zArIrika ane mAnasika rogo dUra thAya che. vyasanamAMthI mukti maLe che. dhyAnathI vilapAvara vadhe che. vadhu paDatI caMcaLatA vIvarIMga mAInDa hoya to temAM sthiratA lAve che ane nirNayazakti vadhe che upavAsa daramiyAna bhojana na levAthI samagra pAcanataMtrane pAcanakriyAnA kAryamAMthI mukti maLavAthI pAcanataMtramAM zuddhi kArya AraMbhAya che ane AkhA zarIramAM svazuddhikaraNanI prakriyA thAya che. zarIramAM koI jagyAe viSa dravyono jamAva thayelo hoya to te upavAsa daramyAna oTolisIsanI prakriyA dvArA visarjita thavA mAMDe che. temanAmAM rahelA upayogI bhAga zarIranA mahattvanAM aMgo hRdaya, magaja vagerene poSaNa ApavAnA kAmamAM Ave che. jhera zarIramAMthI bahAra pheMkAya che. gAMTho ane ochI upayogI pezIonuM visarjana thAya zarIra nirmaLa ane nirogI bane che. jaina sAdhanApaddhatimAM tridaMDanI vAta Ave che. manodaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDa emAM kAyAne paNa eka daMDa gaNI tene sAdhI levAnI vAta kahI. dharmasAdhanA mATe kAyA paNa eka sAdhana che to tenI upekSA kema cAle ? tenI avagaNanA karavAthI to aniSTa thaze. kAraNa ke mana, vacana ane kAyAno AdhyAtmika sAdhanA sAthe UMDo saMbaMdha che. bhagavAna mahAvIre aneka prakAranA saMyama batAvyA che temAM cha prakAranA saMyama ArogyanI daSTie khUba mahattvanA che. AhAra, zarIra, indriya, zvAsa, bhASA ane manano saMyama. A cha prakAranA saMyamI jIvanazaktinuM rakSaNa ane saMvardhana karanArAM paribaLo che je Arogyavardhaka paNa che. zarIravijJAna sthULajagatano viSaya che, kAraNa ke zarIra sthaLa che. tenAthI AgaLa AgaLa vadhIe to sUkSma jagata che. jemanAmAM viSaya sAthe saMbaMdha dharAve che. mana zarIra karatAM sUkSma che. manovijJAna dvArA ApaNe tene paNa pakaDI zakIe chIe. temAM AgaLa vadhIe to eka atyaMta sUkSma bhAvajagata che. bhAvanuM jagata sUkSmatama hovAthI tene pakaDavuM muzkela che. adhyAtma AbhA 112
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIranI RNatAnAM kAraNo tabIbo jANI zake che. mAnasika rogone manocikitsako pakaDI zake che. mana zarIrane prabhAvita kare che. teno abhyAsa thatA manokAyika rogano svIkAra thayo ane tabIbIvijJAnamAM tenI cikitsApaddhati ane upacArapaddhatinA abhyAsa ane vikAsanI zarUAta thai. bhAva ApaNA Arogyane prabhAvita kare che. e khyAla hajI paNa spaSTa nathI. tenuM kAraNa che ke ApaNe mana ane bhAvane eka ja samajI lIdhA che. bhAva ane mananA bhedanI eka pAtaLI rekhAne oLakhavI paDaze. bhAva e jIvanuM svarUpa che. bhAva karmanA udaya-vilayathI pedA thAya che je svabhAvata: cAlato rahe che. Ama, karmano Arogya sAthe saMbaMdha sthApita thAya che. bhAvanAnI vizuddhi, zubhaciMtana, saMvega, lezyA AbhAmaMDaLa puruSArtha A badhAM paribaLo bhAva jagata sAthe saMkaLAyelAM che, jeno Arogya sAthe saMbaMdha che. samayanA sAMpratapravAhamAM eka evI mAnyatA pracalita che ke bauddhikavikAsa ane mAnasika vikAsa eka ja che. kharekhara A baMne vacce paNa eka sUkSma ane pAtaLI rekhA che. vaLI bhAvAtmaka vikAsa to A baMnethI paNa bhinna che. AtmAnuM ciMtana karanArA jainadArzaniko ane pUrvAcAryoe bhAvanAne khUba ja prAdhAnya ApyuM che. krodha, mada, mAyA, lobha, irSA, bhaya, dhRNA, vAsanA A badhI ApaNI bhAvanAo che. jevA bhAva haze tevo bhava thaze. mana mULa nathI, mULa to bhAva che. ApaNA samagra astitvanuM ApaNI aMtaraMgacetanAnuM pratinidhitva karanAruM zaktizALI tattva e bhAva che. tanane RkSa karanAra, manane dUSita karanAra AtmAne karmarogathI gherI lenAra A kaSAyothI mukata thavAnI prakriyA bhavaroga nivAranAra A parama vaidyoe batAvI che. sthULa vijJAnanI dRSTie vicArIe to tana-mananI svasthatAno AdhAra poSaka AhAra che. e rIte vicArIe to parama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra kadI svastha rahI zake ja nahIM. kAraNa ke temaNe temanA sADAbAra varSanA sAdhanAkALamAM poSaka AhAra 113
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdho ja na hato, upavAsa ane nirjaLA upavAsa, pAraNAmAM paNa je lakhuM sukuM maLI jAya tenAthI ja calAvI letA. poSaka tattvo na levA chatAM teo tana, mana ane bhAvathI taddana svastha rahyAM hatA. zarIravijJAna kahe che ke ApaNuM zarIra ghaNAM badhAM poSaka tattvo svayaM zarIramAMthI pedA karI le che. A prakriyAne bIjA saMdarbhe tapAsIe to e satya sudhI ApaNe pahoMcI zakIe ke je vyaktinuM bhAvataMtra vizuddha che, te potAne jarUrI tattvonuM svayaM sarjana karI le che. bhagavAna mahAvIranI cha mAsanI nirjaLA upavAsanI dIrdha tapasyA hovA chatAM AvA ja kAraNasara svastha rahI zakayA. vartamAnamAM jaina sAdhujIe eka varSa sudhInA upavAsa karyA, keTalAMka zrAvaka, zrAvikAoe mAsakSamaNa (30 divasanA upavAsa) thI mAMDIne cha mAsa sudhInA upavAsanI tapazcaryA karI che. keTalAka saMtoe Aza ane chAzanI parAzathI eka eka varSa sudhInI tapazcaryA karI che. rAjasthAnanA mevADapradezamAM chAzane garama kare ane tenI upara je pANI Ave tene AzanuM pANI kahe che. eka sAdhvIjIe mAtra AzanuM pANI laI eka varSa sudhI tapazcaryA karI. saurASTramAM tapasamrATa nAme prasiddha jaina sAdhujIe chAzanI parAzanA upayoga dvArA varSo sudhI tapazcaryA karelI. jyAre bhAvataMtra zaktizALI banI jAya tyAre bhItarathI zaktinA strotanuM sarjana thAya che. ApaNe bahAranI bAbatone mukhya gaNI roganuM mULa zodhavAno prayAsa karIe chIe. mana ane bhAvanI avagaNanA karIe chIe. mananI pavitratAmAM rogapratikAraka zakti utpanna karavAnI kSamatA che. bhAvonI pavitratA, vezyAnI pavitratA, adhyavasAyanI pavitratA ane kaSAyonI upazAMtimAM rogano nAza karI tana-manamAM ArogyanI sthApanA karavAnI pracaMDa tAkAta rahelI che. adhyAtma AbhA 114 114 =
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma paryAvaraNa saMtulanapoSaka che jainadharmanAM vrato, niyamo ane sUtra-siddhAMto dharmanI puSTi karanArAM che sAthe sAthe paryAvaraNanI saMtulanA mATe sahAyaka che e viSaya para ciMtana karIzuM to jainadharma vaijJAnika che tenI pratIti thaze. samayanA sAMprata pravAhamAM pradUSaNa samasyA eka vikarALa rAkSasa svarUpe ApaNA AMgaNAmAM AvIne UbhI che, jANe vikAsanI haraNaphALa para eka masa moTuM praznArtha cihna mukAI gayuM che ! sRSTinI samagra prakRti tAlabaddha cAlI rahI che. sRSTinA tamAma padArtho mAnavI mATe ja sarjAyA che, AvA khoTA khyAlane kAraNe upabhoktA saMskRtino udbhava thayo. mAnavIya jarUriyAto vadhI tethI utpAdana vadhAravAnI jarUra paDI. vivekahIna vaijJAnika pragati, asaMyama ane kudaratI sAdhanonA zoSaNa dvArA mAnavIe prakRti para AkramaNa karyuM. jainadharme saMyama, ahiMsA, ane aparigrahanA siddhAMtonI prarUpaNA karI che je siddhAMto paryAvaraNanA saMtulana mATe sahAyaka bane che. bhogalakSI jIvanazailInI sAme bhagavAna mahAvIre tyAga ane saMyamanI vAta karI. jIvanamAM saMyama Avaze to upabhoktA vRtti pAtaLI paDaze. divasamAM eka bAladI pANIthI cAlI zakatuM hoya to vadhu pANI na vAparavuM. paryAvaraNanA saMdarbhe ahiMsA vize vicAra karIzuM to jaNAze ke bhagavAna mahAvIre satyano sAkSAtkAra karyo hato, e kevaLajJAnanI prApti pachI temaNe kahyuM ke pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati e darekamAM jIva che, A darekane svataMtra sattA che, teo koIkanA mATe nathI banyA. A pAMca tatvomAM sthira rahenArA jIvonA astitvano svIkAra karI A sUkSma jIvonI hiMsAthI bacavA jainadarzane UMDuM ciMtana 115
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ karyuM che. pANI, vAyu, mATI, vRkSo ane prANIo A tamAma maLI paryAvaraNa athavA vAtAvaraNane race che. A tamAma ghaTakonuM paraspara saMtulana na jaLavAya to pradUSaNa utpanna thAya che, mAnavajIvana para paryAvaraNa saMkaTa AvI paDe che. jainadharma eka sajIva tattva rUpe svIkAre che temAM apakAyanA sthAvara jIvo paNa hoya che, pANInA AzrayamAM vanaspatikAyanA sthira-sthAvara jIvo temaja trasakAyanA eTale hAlatA-cAlatA jIvo uchera pAmatA hoya che. jaLapradUSaNathI pANImAMnI vanaspati ane hajAro prakAranA jaLacara jIvonI hiMsA thAya che. irAna-irAkanA khADI yuddhanA tela-kacarA dvArA samudramAM bhayaMkara jaLapradUSaNa thayuM, pANImAMnA asaMkhya jIvonI hiMsA to thai uparAMta mAnavajAte paNa khUba sahana karavuM paDayuM. jamIna para kabajo e sAmrAjya vadhAravAno parigraha, sattA ane mUDInuM kendrIkaraNa hiMsA vadhAranAru che. tenI sAme aparigrahanA siddhAMtamAM saMyama ane tyAga abhipreta che. hirozImA-nAgAsAkI para thayelA baoNmbavisphoTane kAraNe tApamAna (Temparecara) eTaluM vadhI gayuM ke (alphA, bITA, gAmA) reDIezanane kAraNe kensara jevA rogo thayA, jinsane asara thai jethI rogo vArasAmAM AvyA, pradUSaNane kAraNe e samaye esiDano varasAda thayo ane hajAro mANaso mAryA gayA ne e asarathI lAkho apaMga banyA, mAtAnA garbhamAM rahelAM bALako paNa apaMga avataryAM. amerikAnI sAmrAjyavAdanI ghelachAe vizvane yuddhasarjita pradUSaNanuM tAMDavanRtya batAvyuM che. vivekahIna upabhoga ane spardhAne kAraNe utpAdana vadhAravAnI AMdhaLI doTamAM mahAkAya kArakhAnAM pANIno vyApaka upayoga kare che. dilhInI yamunA nadI ane iMglenDanI Temsa nadI vagere nadIo pradUSita thai rahI che. dareka jIvane jIvavAno adhikAra che. ApaNe enuM jIvana chInavI zakIe nahi eTale mAMsAhArano jainadharma niSedha kare che. adhyAtma AbhA 116
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ AIsakrIma banAvanArI amerikAnI eka bahu moTI kaMpanInA mAlika jahona robinse lakhelA pustaka DAyeTa phora nyu amerikAmAM jaNAvyuM che ke mAMsAhArIone kAraNe amerikAmAM kudaratI saMpatti, UrjA, pANI ane vanaspationo je bhayaMkara durvyaya thAya che tenA pradUSaNane kAraNe paryAvaraNanI asaMtulitatA uddabhavI che. lekhakanA mate mAtra eka pAunDa bIpha pedA karavA mATe soLa pAunDa anAja ane soyAbIna, paccIso gelana pANI ane eka gelana peTrola vaparAya che. amerikAmAM ghara vaparAzathI laIne khetI ane kArakhAnAmAM badhuM maLIne jeTaluM pANI vaparAya che teTaluM pANI mAMsa mATe ucherAtA pazu mATe vaparAya che. kevaLa amerikAmAM bAvIsa karoDa ekara jamInamAM AvelAM jaMgalono khAtamo gomAMsanA utpAdana mATe bolAvavAmAM Avyo che. anAja ane zAkabhAjInA utpAdanamAM vaparAtAM sAdhano karatAM mAMsa utpAdana mATe vIza gaNu ro-maTIriyalsa vaparAya che. lekhakanA mate amerikA jo bephAma mAMsAhAra para pacAsa TakA kApa mUke to dara varSe duniyAnA trIsa karoDa lokone peTa pUratuM khAvAnuM pahoMcADI bhUkhamarAthI bacAvI zakAya. uparAMta, pANI ane vanaspatinI bacatathI paryAvaraNane saMtulita rAkhI zakAya. jaMgalomAM vRkSo kApavAthI tenI jaLasaMgraha karavAnI kSamatA ghaTI jAya. vanaspatinA vinAza dvArA raNo vistaraze. nA yuvAcArya mahAprajJa kahe che ke, vRkSavihIna dharatI lokomAM krUratA ane barbaratAnAM bIja ropaze. vana ApaNA prANavAyuno bhaMDAra che. eka vyaktine dararoja ochAmAM ocho 16 kilogrAma okisajana joIe ane eTalo oNksijana pedA karavA mATe 50 varSanuM AyuSya tathA 50 Tana vajana dharAvatAM pAMca cha vRkSo hovAM joIe. bIjA zabdomAM kahIe to pAMca-cha vRkSo kApavAM eTale parokSa rIte eka vyaktine prANavAyuthI sadaMtara vaMcita karI devI. vAstavamAM teno zvAsa ruMdhI tenI hatyA karavA samAna che. vAyunAM pradUSaNa ane dhvaninAM pradUSaNo ApaNe joI zakIe chIe. paryAvaraNaviddonA mate vAyumaMDaLamAM ojhona paDane nAITrojana oNkasAIDane kAraNe hAni thavAnuM jokhama UbhuM thayuM che. chellAM so varSamAM vAyumaMDaLamAM kArbana DAyokasAIDanA pramANamAM 16 TakAnI vRddhi thaI che. je mAnava-Arogya mATe hAnikAraka che. vAhanomAMthI 117
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIkaLato dhumADo paNa havAne pradUSita kare che. suparasonika jeTa vimAno nAITrika oNkasAIDa utpanna kare che, je vAyunuM pradUSaNa vadhAre che. jainadharme agnikAyane jIvono svIkAra karyo che. kolasA, peTrola vagere UrjA vaparAya tyAre agnikAyanA jIvone pIDA thAya che mATe zrAvakAcAramAM mahAhiMsA, AraMbhasamAraMbha thAya tevA karmAdAnanA dhaMdhAno niSedha che. ane nirarthaka paribhramaNano paNa niSedha karyo che. kolAhalanA kAraNe thatAM dhvani pradUSaNa sAme maunano mahimA pragaTa karyo che. Ama, jaina dharmanAM vrato ne siddhAMto paryAvaraNanA saMtulanamAM sahAyaka bane che. adhyAtma AbhA adhyAtma AbhA - na 118 = 118
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina darzana : manovaijJAnika daSTie manovaijJAniko, manocikitsako mAnavInA mananI dazAno abhyAsa karI tenuM prathakkaraNa karI keTalAMka tAraNo kADhe che. manocikitsako daihika ane manodaihika rogono potAnI kAryapaddhati dvArA upacAra kare che. koIpaNa zArIrika roga, mAnasika rUNatA sAthe saMbaMdha dharAve che. manocikitsako mana ane zarIrazuddhi sudhInA maryAdita upacAra kare che. jyAre jaina dArzanikoe zarIrazuddhimAM aTakyA vinA AtmazuddhinI upacAra prakriyAne anivAryapaNe joDI dIdhI che. kAraNa ke teno viroga nivAravAvALA parama vaidharAja che. yuropanI puna: jAgRtinA kALe traNa vidvAno udayamAM AvyA, mArkasa, AInsTAIna ane phroIDa A traNe vidvAnoe kramaza: sAmyavAda sApekSavAda ane manovijJAnanI vicAradhArAno prAraMbha karyo Aja dizAmAM ja jainadarzananuM manana karavAmAM Ave to vizvamaitrInI mitima savya bhUesu gAthA mArkasanA sAmyavAdanI samarthana karatI daSTigocara thAya che. AvI ja rIte jainadarzanano maulika siddhAMta anekAMtavAda paNa sApekSavAdanI taddana samIpa che. karmavAda jainadarzanano AdhArastaMbha che. jenI aspaSTa chAyA ApaNe phroIDavAdamAM joI zakIe chIe. phroIDavAdanA mata anusAra dareka vyaktinA mananI IcchAonI chApa tenA vyaktitva para paDe che. IcchApUrti na thAya tyAM sudhI tene zAMti maLatI nathI. jaina mata anusAra sarve manuSyano jIvAtmA sAMsArika kAryone kAraNe niraMtara karmabaMdha karato rahe che. jyAre Azrava rokI, saMvara bhAvamAM AvI, karmonI nirjarA kare tyAre ja parama AnaMda pAmI zake. phroIDavAde mAtra manuSya jAtinuM ja vizleSaNa karyuM che. jyAre jainadarzana saMpUrNa jIvAtmAne laIne AgaLa vadhe che. saMpUrNa jIvAtmA eTale ahIM jIva koIpaNa yonimAM, gatimAM ke paryAyamAM karmabaMdha ke karmanirjarA kare tene palpa gaNatrImAM le che. Ama pUrvajanmanA karma ane saMskAra paNa lakSamAM le che. = 119 - 119
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAzcAtya manovijJAnIo manane ja sarvesarvA mAne, jyAre jainadArzaniko mAne che ke manathI AgaLanI vastu che AtmA. Atmadarzana jaina sabhyatA tathA saMskRtinI maulika vizeSatA che. sAMsArika kriyAkalAponI jANakArI indriyonA mAdhyama dvArA dravya manane thAya che. rAgadveSanA kaSAyone bhAvamana grahaNa karI tenuM vizleSaNa kare che. phroIDavAdanA acetana mananI tulanA ApaNe kArmaNa zarIra sAthe karI zakIe. ApaNA damita mana, vacana ane kAyAnA vyApArono saMbaMdha kArmaNazarIra sAthe hoya che. Aje manovijJAnanAM kSetramAM jeTalAM paNa zodhakAryo thaI rahyA che, te kArmaNazarIra sudhI ja sImita che. jyAre jainadarzana anusAra audArika, tejasa ane kAryaNazarIrathI AgaLa che jIvAtmA-zuddhAtmA. samagrajIvanane aMte je karma ane saMskAra AtmA upara paDelA che, te pachInI janma-janmAMtara yAtrAmAM sAthe ja Ave che. kyAreka ApaNane anubhava thAya che ke vinA koI pratyakSa kAraNe paNa ApaNane bhayabhIta athavA krodhita thaI jaIe chIe. hakIkatamAM pUrve baMdhAyelA karmasaMskAra tenuM apratyakSa kAraNa avazya hoya che. phoIDa niyativAdI hatA jyAre jainadarzanamAM pAMca samavAya eTale kALa, svabhAva, karma, niyati ane puruSArtha A pAMceyanI anivAryatA batAvavAmAM AvI che. ane nimittene paNa lakSamAM levAmAM Ave che. phroIDavAdamAM jema zubha vicAra vagerene zubha saMkalpamAM parivartita karavAmAM Ave che. evI ja rIte jainadarzanamAM bhAvanAo ane vezyAonuM varNana thayuM che. karmavAdanA ciMtanamAM udvartana udIraNAthI saMkramaNa vigere avasthAomAM karma nijharA thAya che. dravya athavA bhAvamana dvArA ajANatA pAponuM sevana thaI jAya, ajAgrata avasthA athavA svapnamAM pAponuM sevana thaI jAya tevA sUkSma pAponA prAyazcita mATe paNa jaina dharmanA Avazyaka sUtramAM vistArathI mArgadarzana ApavAmAM AvyuM che. adhyAtma AbhA = 120 = 120
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIsamI sadInA prAraMbhamAM phroiDavAda astitvamAM Avyo A vicAradhArAthI bhAratanA aneka ciMtako vidvAno ane vicArako prabhAvita thayA temAMnA eka ozo rajanIza paNa hatAM emanA mata anusAra jo manuSyajAti sarvAdhika pIDita hoya to tenuM kAraNa mAtra kAmavAsanA che. A viSaye viSada carcA na karatAM ApaNe mAtra eka vyAkhyAprajJapti-bhagavatI sUtra che. jemAM varNana Ave che ke nArakI (narkamAM vasatA)mAM AhAra saMjJA ane manuSyagatimAM maithunasaMjJAnI adhikatA jovAmAM Ave che. A nAnI evI vAtamAM spaSTa thAya che ke manuSyamAM kAmavAsanA-maithunasaMjJA vizeSa dRSTigocara thAya che. e siddha karavA mATe phroiDa ane ozoe potAnA samagra jIvanano ghaNo samaya Apyo hato. AmAM jainadarzananI prAcInatA gahanatA ane vizALatAnA darzana thaze. manocikitsakonI eka TukaDIe potAnA abhyAsa mATe keTalAka khUnanA gunAmAM sajA pAmelA kedIonA inTaravyu lIdhA. A sarvekSaNamAM temane jaNAyuM ke, moTA bhAganA kedIo moDI rAtre jamavAvALA ane be cAra divasano vAsIkhorAka khAvAvALA hatA. e prakAranA kedIonI mAnasika dazA ne manovikAranuM stara lagabhaga sastuM ja hatuM. manovaijJAnika nirIkSaNanA niSkarSamAM jaNAvAyuM ke moDI rAtre khavAyelA AhAra ane vAsI AhAranI zArIrika prakriyA pachI nipajelI UrjAnuM vikRtimAM pariNamana thAya che. ApaNe sau jANIe chIe ke jainAcAryo e rAtribhojana ane vAsIkhorAkano niSedha pharamAvyo che. jenA AcAraNathI sUkSma ahiMsA dharmanI rakSA ane sAttvika urjAnuM sarjana jIvanane sattva tarapha lai jAya che. jainadarzanamAM saMmohananI vAta Ave che paNa te Adarza saMmohananA rUpamAM Ave che. manocikitsaka rogInA zarIrane zithila karI acetana manamAM ghara karI gayelI ciMtA ane vikAranI jaDa sudhI pahoMce che. jainadharmanA Avazyaka sUtra ane aMtaratapamAM kAyotsarganI vidhi batAvavAmAM AvI che kAyotsarga eTale kAyAne zithila karavI Atma saMmohananI kriyA dhyAna sAthenI A kriyA dvArA nIDaratA vyasanamukti ekAgratA sAthe nirNayazaktino vikAsa thAya che. logDasa paNa manovaijJAnika paddhati che je AtmAthI paramAtmA sudhI pahoMcavAnI zuddhikaraNanI prakriyA darzAve che. logDasa ApaNA ajAgRta mananI zaktione jAgRta karI AdhyAtmika UMcAie pahoMcavAmAM madada kare che. 121
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhunika vijJAne vyaktinA mananA phoTogrAphsa levAnuM kArya karyuM che aniyamita AkAra ane jhAMkhA gherA raMganA vAdaLono phoTAo mananA vividha bhAvo pragaTa kare che. laMDanamAM DaoN.brAkaDee A aMge ghaNuM saMzodhana kArya karyuM che. pazuonI orAnA phoTA letA jaNAyuM hatuM ke gAyanI AUURA AbhA sauthI moTI hatI. ApaNe tyAM gAyano svIkAra eka pavitra pazu rUpe thayo che. raziyAnI kirlIyana daMpatIe pAna-choDanI AbhAnA phoTAo laine prayoga karelA che. vRkSo ane pazuonA vikAsapara, krodha prema zubhaciMtana va. bhAvonI asara jovA maLI hatI. dareka vyaktinI copAsa eka AbhAmaMDaLa hoya che. satata zubha kalyANakAraka zuddha vicAradhArA pravAhita karatAM arihaMta paramAtmAnA mastaka para eka tejovalaya ane zarIra copAsa eka AbhAmaMDaLa hoya che. paraMparAgata citromAM paNa ApaNe te joyuM che. bhAratIya manovijJAnanA abhyAsI zrIdattanA kahevA ke maMDaLa hoya che. je sUkSma zarIrane kAraNe enI cAre taraphanuM eka prabhAvakSetra che. A sUkSma zarIra je sUkSma jagata sAthe saMbaMdhita che enI rakSA kare che.. ene zaktikavacanAma ApI zakAya ApaNI copAsa ApaNA ahamanuM adRzya surakSA vartuLa paNa hoya che. jainonA dareka anuSThAnomAM vaMdananI kriyA karavAnI hoya che je jainacAryoe namana karavAnuM kahyuM che tenI pAchaLa zarIravijJAna, yogavijJAna ane manovijJAnanAM paribaLo kAma kare che. namavAthI ApaNuM peTa dabAze ane peTa nIcenI penkrIyAsamAMthI rasa jharaze je tAmasI tattvone zAMta karaze. A zarIra vijJAnanI prakriyA thai. sASTAMga praNAmanI sthitimAM vaMdana karavuM eTale samagrakriyAthI samathaLa pRthvInA sAnniye samAntara paNe ApaNe daMDavata thaie tyAre vaizvika cetanAnuM ApaNI sAthe anusaMdhAna thatAM jagatanI zaktino sahaja praveza thAya che. bAhyakRti sAthe AMtara parivartana thatA, praNAma mATe ApaNe jyAre namIe chIe tyAre bhItarasthita ahaMkAra paNa namI jAya che. jhUkI jAya che. ApaNAmAMthI ApaNI copAsa satata nIkaLatuM, sarjatuM ahmanI surakSAnuM vartuLa bhAMgI paDe che A manovaijJAnika prakriyAthI ApaNe racelA ama ane mamanI dIvAlomAM adhyAtma AbhA 122
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ tirADa paDe che te zaraNAgatinA atyaMtara bhAvonA praveza mATe sahAyaka bane che. bhAvanA abhipreta thatAM lokottara vaMdananI yAtrA zaraNAgatimAM pariName che. Adhunika manovijJAnanA nirIkSaNa pramANe koI paNa vyaktinI cittanI ekAgratA sAmAnya saMjogomAM 48 miniTathI vadhu rahI zake nahi. jainadharmanA gaNadhara bhagavaMtoe sAmAyikanI avadhi be ghaDI eTale 48 miniTa rAkhI che. adhyAtma ane manovijJAna ekabIjAthI khUbaja najIka che. chellA dasa varSamAM raziyAnA manovijJAnIoe vidheyAtmaka vicAradhArA para ghaNuM saMzodhana karyuM che. manodaihika rogo maTADavA teno upayoga paNa thAya che. e ja pramANe jaina darzanamAM svapara kalyANanI bhAvanAnuM mahattva batAvyuM che. vizvamaitrInA vicArane pradhAnatA ApI che. kSamAno bhAva ane jagatano sarva jIvonA kalyANanI zubhaciMtananI vAtane mukhya gaNI che. manocikitsakoe mananA thAkane dUra karavA zarIra zithila karI nirvicAranI upacAravidhi batAvI che. jainAcAryoe vikasAvela prekSAdhyAna paddhatimAM nirvicAra tabakkAmAM AtmA saMvara bhAvamAM AvatA Azrava aTake che tethI karmabaMdha thatuM nathI. uparAMta A dhyAna paddhatimAM mana ane zarIranA svAsthaya sAthe karmanirjarAthI AtmA vizuddha bane che. Ama, jainadarzanamAM bAhya tapa, dhyAna sahita atyaMtara tapa, jApa ane vaMdanAnI vidhiomAM eka viziSTa vaijJAnika ane manovaijJAnika dRSTikoNa rahelo che. 123 123 -
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA paramo dharma dhammo maMgalamukkiTaThaM, ahiMsA saMjamo tavo / devA vi taM namasaMti, jassa dhamme sayA maNo / dharma sarvazreSTha maMgala che, kyo dharma? ahiMsA, saMyama ane tArUpI dharma sarvazreSTha che. AvA dharmamAM jenuM jIvana ramamANa che. AvA dharmayukta AcaraNathI jenI jIvanacaryA salagna rahe che, tene devo paNa namaskAra kare che. manuSyanA kudaratI pAMca dharmo che je dareka dArzanika paraMparAe svIkAryA che. sarvamAnya rIte apanAvyA che. manuSyamAtranA kudaratI dharmo eka samAna ja hoI koI paNa deza dharma jAti ke samAjano sabhya ema svIkAraze nahIM ke corI karavI joIe, brahmacarya nahi pALavuM, lobha karavo, hiMsA karavI, asatya bolavuM. eno artha e ke ahiMsA, satya, tyAga ane maithunavarjana dareka dharmavALAoe pavitra mAnela che. vizva dharmaparaMparAmAM ahiMsA duniyAno prAyaH dareka dharma, dharmagraMtha ane dharmAtmAoe eka yA bIjA svarUpe ahiMsAne prAdhAnya ApyuM che. tethI ja mAnavajAtinA ItihAsamAM ahiMsA viSayaka jevuM ane jeTaluM viSada chaNAvaTayukta varNana maLe che tevuM ane teTaluM varNana bIjA koIpaNa viSaya paratve nathI. mAnavInI cetanA ane mAnavInI karuNAno mULAdhAra tenAmAM rahelI ahiMsAvRtti che. ahiMsAvRtti mULabhUta vRtti hovA chatAM te sarvamAnya hovA uparAMta tenA siddhAMtomAM ekarUpatA jaNAtI nathI. hiMsA ane ahiMsAne alaga tAravavAnI bhedarekhA dareka dharmamAM alaga-alaga che. koI paraMparAmAM pazuvadha-mAnava vadhane mAnya karavAmAM Avato nathI. to kayAMka ekendriya jIva, vanaspati-jhADapAnane pIDA upajAvavI tene paNa hiMsA svarUpe darzAvavAmAM AvyA che. adhyAtma AbhA - 124 E
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUsAe dhArmika jIvana mATe dasa Adezo ApyA emAMno eka, 'hatyA na karo A Adezano artha yahudI samAje potAnA jAta bhAinI hiMsA na karavI te svArtha pUrato maryAdita rAkhyo islAmadharmamAM paNa ahiMsAne prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che te paNa sadhArmika baMdhuo sudhIja sImita rahyuM che. isAi dharmamAM paNa ahiMsAnI vAta che. Izue kahyuM ke zatruo prati paNa karuNA bhAva rAkhavo. isu verano badalo levAnI sApha nA pADatAM kahe che ke tamArA DAbAgAle koi tamAco mAre to tamAre jamaNo dharavo. kurAnezarIphnA khudAnuM nAmaja rahimAna che jenA jIvanamAM prANI mAtra pratye dayA abhipreta hovI dhaTe. azojarathuSTranA upadezanA sAramAM pavitra vicAra che. jarathosTrI prajAnA prabhunuM nAma ja jo pAka che to yA-pavitratA ane paropakAra tene priya kema na hoya ? A badhAnuM yogya arthaghaTanavALuM AcaraNa hoya toja ahiMsA teonA jIvanamAM caritArtha thAya. yajurvedamAM sarvaprANI pratye mitrabhAvanI kAmanA sevavAmAM AvI che, vedonI ahiMsaka cetanA mAnavajAta sudhIja sImita rahI che. apavAdarUpe bhagavAna mahAvIranA pUrvakALamAM vaidika paraMparAmAM vikRti bhaLavAne kAraNe pazubali svIkRta hatoja paraMtu, narabalinAM udAharaNo paNa itihAsamAM jovA maLe che. zramaNaparaMparAmAM ahiMsaka cetanAno sarvAMze vikAsa thayelo jovA maLe che. kAraNake temAM navakoTI pUrNa ahiMsAno vicAra abhipreta che ahIM mana vacana kAyAthI hiMsA karavI nahi, karAvavI nahi ane karatA pratye anumodana ApavuM nahi. Ama ahIM ahiMsAno artha gahanatA ane vyApakatA sAthe sAMkaLI levAmAM Avyo che. bauddhaparaMparAmAM navakoTI ahiMsAnI mAnyatA svayaM apekSA e karavAmAM Ave che. bIjA temanA nimitte zuM kare che zuM kahe che temanI vicAraNA thai nathI, mATe teo nimaMtrita bhojanano svIkAra kare che. jaina nigraMtho AvA nimaMtrita audezika AhArane grAhya karatA nathI kAraNake tyAM naimettika doSanI saMbhAvanA rahelI che. 125
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvanI ghaNI dArzanika paraMparAmAM ahiMsA aMgenI saMkSipta vicAraNA ApaNe karI. e uparathI eTaluM phalita thAya che ke ahiMsA eka yA bIjI rIte tamAma dharmane svIkArya che ja eTale ahiMsA tamAmadharmano ladhutama sAdhAraNa avayava che. ahiMsA sarvane hitakArI sarvamAnya siddhAMta che. jainadharmanA pariprekSyamAM ahiMsA jaina paraMparAmAM ahiMsAno vyApaka rIte upalabdha che jainadharma ahiMsApradhAna che mATe jainonuM svIkRta sUtra ahiMsA paramodharma che. ahiMsA ja parama ane utkRSTa dharma che, ahiMsA jainadharmano paryAya che, jaina dharmanI pratyeka sAdhanAmAM ahiMsAnuM madhura saMgIta vahetuM rahe che tethI manuSya AnaMdavibhora bane che. jo mAnava ahiMsAnI sAdhanAmAM saphaLa thAya to bAkInI anya sAdhanAmAM AsAnIthI saphaLa thaI zake. ahiMsAnuM manovaijJAnika vizleSaNa jainadharmamAM ahiMsAnA siddhAMtane manovaijJAnika AdhAre sthApita karavAmAM Avyo che. ahiMsAne ahata pravacanano sAra zuddha ane zAzvata dharma rUpe darzAvavAmAM Avyo che. kyAreka prazna UThe, ahiMsAne dharma kema mAnavAmAM Ave che ? manovaijJAnika stare teno pratyuttara che dareka prANImAM jijIviSA pradhAna che dareka jIvane sukha anukULa che du:kha pratikULa che mATe koIne na haNavA, na mAravA. hiTalaranI anumodanAnI bhayAnaktA koI vyaktine pratyakSa ke parokSarUpe kaSTa ApavAmAM Aveto hiMsA thavAnI ja. koI majUra mAthe khUba bhAra uMcakI hAMphato jato hoya, rastAmAM bhIDa hoya tyAre prathama tene anukULa rasto karI Apavo te parokSa rIte ahiMsAcaraNa thayuM kahevAya. prazna e udabhave ke hiMsA karavAmAM vadhu pApa, karAvavAmAM ke anumodana karavAmAM vadhu pApa, jaina dharma to anekAMta vAdanuM pratipAdana karavAvALo dharma che. dareka samasyAno = adhyAtma AbhA = 126 = 126 - -
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ anekAMta daSTie ukela zodhavo joIe. hiMsa AcaranAra na hoya paNa hiMsAcArane samarthana ApavAmAM AvatuM hoya tyAM pApakarma thavAnuM ja tenuM pratyakSa jANItuM udAharaNa hiTalara che. hiTalara vizvayuddhanI bhayaMkara jvALAmAM saMsArane dhasaDI janAro zAsaka hato. kahevAya che ke vizvayuddha vakhate pote eka paNa goLI calAvI nathI laDAI karI nathI zastra hAthamAM pakaDayuM nathI. potAnA hAthe eka paNa sainika mAryo ke dhAyala karyo nathI paraMtu, tenA Adeza, sUcanA Ayojana ane salAhathI laDAImAM aneka marAyA. lohInI nadIo vahI, hiMsAnuM sAmrAjya sthApAyuM. hiMsAnA pApanI nyUnAdhikatA, bhAvanA ane vivekazakti para AdhArita che. ahI mAnavasaMhAranA pApano bhAra hiTalaranA zire ja Ave. jainaparaMparAmAM ahiMsAno artha vistAra AcArAMga'mAM pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane prANIrUpa SaTu javanikAyanI hiMsAno nirodha pharamAvAyo che. dareka AtmA samAnarUpe sukha meLavavA Icche che. jyAre bIjAno jIva potAnA jIva jevo che te samajaNamAM Avaze tyAre svaAtmA ane para AtmA vaccenuM aMtara nAza pAmaze, nahIMtara ahiMsA zabda mAtra daMbha aDaMbara rUpe raheze. vyaktinI bhinnatA hovA chatAM bannemAM ekadharma samAna che ane te che duHkhanI apriyatA. A rahyuM tenuM udAharaNa. paMcAyatano prasaMga eka kALa evo hato jyAre gAmanI paMcAyata prabhAvI saMsthA hatI. paMcano pheMsalo nyAyAdhIzanuM kAma karato. be bhAIo vacce milkatanA mudde jhagaDo thayo. mAmalo nyAya mATe paMca pAse gayo moTAbhAI ne AropI TheravavamAM Avyo paraMtu moTAbhAI Aropa svIkAravA taiyAra na hato. paMcano nyAya dharmanyAya sarvamAnya gaNAya. nakkI thayuM ke garama karelo tavo AropInA hAtha para mUkavAmAM Ave che teno hAtha baLe nahi to AropamAMthI mukta thAya ane hAtha baLeto Aropa sAco puravAra thAya. = 127 = 127
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcita divase tavo garama karavAmAM Avyo. paMcamAMnA eke sANasAthI tavo pakaDIne AropInA hAtha para mUkavA mAMDyo ke tarata AropIe hAtha pAcho kheMcI lIdho, ne kahyuM ke paMcamahAzaya ! paMcanane hAtha te mAro hAtha, paMcamahAzaya Apa gunegAra nathI tethI Apa A to ApanA hAthathI upADIne Apo to mAro hAtha levA taiyAra che. samAnatAnA A sUtre paMcanA nirNayano mArga badalI nAkhyo. ahIM svaAtmA svane paraAtmA vaccenuM aMtara nAza pAmyuM ane utpana thayuM samAnatAnuM sUtra. mahAvIranA samAnatAnA sUtre hajAro mANasone jAgRta karyA ne tethI ja temaNe kahyuM ke ahiMsAno siddhAMta sarvajIvahitAya che. hiMsAnA prakAra : bhagavAna mahAvIre ahiMsAne samajavA mATe keTalAMka staro nirdhArita karelAM che. te staro tenI vastusthiti para AdhArita hoya che. temaNe hiMsAne cAra vibhAgomAM vibhakta karI che. (1) saMkalpI ( 2) AraMbhI (3) udhogI (4) virodhI. jANIbUjhIne koI khAsa saMkalpa-nirdhAra sAthe, IrAdA sAthe je hiMsA AcaravAmAM Ave che te saMkalpI hiMsA che. saMkalpI hiMsA AkramaNAtmaka hiMsA che. pratyeka mAnavI mATe te parihArya che. daDha saMkalpazakti vaDe te, aMkuzita karI zakAya che. saMkalpI hiMsA vairavRtti-dveSa IrSAnuM pariNAma che, jenuM pariNAma haMmeza nakArAtmaka hoya che kAraNa te anyane trAsa ApavA, pIDA karavA, taDapAvavA ja, AcaravAmAM AvatI hoya che. AraMbhI hiMsA AjIvikAtmaka hiMsA che. khAna-pAna, raheNIkaraNI, gharagRhasthI, saMsAranA vyavahAro calAvavA mATe je hiMsA AcaravAmAM Ave che te AraMbhI hiMsA che. je mAnava, bhautikasAdhanonA sarjana, saMrakSaNa dvArA potAnuM jIvana calAve che te A hiMsAno tyAga karavA, choDavA asamartha che. jIvanavyavahAramAM ghara calAvavA aneka prakAranI hiMsA nizcita che. paraMtu AvA rojiMdA vyavahAramAM paNa dareka jIve sAvadhAnI rAkhavI joIe ke jethI ochAmAM ochI hiMsA thAya, hiMsAne nivArI zakAya. adhyAtma AbhA. = 128 = - 128
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuTuMbanA bharaNapoSaNa arthe, dhaMdhA-vyavasAya mATe, khetI-vADI, vepAra-udyoga mATe je hiMsA AcaravAmAM Ave che te udhogI hiMsA che. jIvanamAM dareka jIvane karma karavuM ja paDe che pachI te sAdhu hoya ke gRhastha hoya, mAnava hoya ke prANI hoya. * na hi zcita, kSaNamafpa nItu tilyavarmata' arthAt koIpaNa vyakti kSaNa mATe paNa karma, kArya vinA rahI zakatI nathI. akarmaNya, ALasu, pramAdI banI pravRttimAMthI mukti meLavI zakAtI nathI. mAnava mana ja pravRttionuM mULa stotra che. sAMsArika-gRhasthAzramI jIvoe potAnA jIvananirvAha mATe udyogI hiMsA AcaravI paDe che. AmAM paNa pratyeka jIvanI sAvadhAnI rAkhI jayaNA vivekapUrvaka, nyAya-nItipUrvaka kArya karI hiMsAne nivArI zake che. zatrunA AkramaNa samaye dezane, nagarane, parivArane, kuTuMbane ke potAnI jAtane bacAvavA mATe, anyAyano pratikAra karavA mATe, AjhAdInI surakSA ane rASTranI zAMti mATe je yuddha karavAmAM Ave che te virodhI hiMsA che. te pratyAkramaNa hiMsA arthAt AkramaNano vaLato javAba. surakSA-bacAva mATe je hiMsA AcaravAmAM Ave che te virodhI hiMsA che. bhautika saMsthAno para potAnuM astitva rAkhavA jeo Icche che teo A hiMsA choDavA asamartha che. ahiMsA e dayA, maitrI, karuNA, samatA, sahiSNutA, anukaMpAno bhAva che jethI jainazAstromAM ahiMsAne prANImAtranI hitaiSaNImAtA kahevAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIre ahiMsAne mAtA bhagavatI kahI che. saMvedanAnI sUkSmatA ApaNA, zabdathI ke IzArAthI, halanacalanathI sAme vALI vyaktine duHkha pIDA ke vedanA thAya te hiMsA che. mATe ja jainadarzana mana, vacana ane kAyA dvArA thatAM kAryamAM viveka ane jayaNAnI vAta karI che. jainadharma mAne che ke ekendriya jIvomAM paNa saMvedanA hoya che mATe vanaspatinA jIvo pratye paNa anukaMpA rAkhavA kahyuM che. na 129 F
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIranA zaizavakALanA keTalAya prasaMgo A saMdarbhe rasaprada che. mA trizalA phUlonI dhaNI banAvarAve che tyAre vardhamAna kahe che A vIMdhAtA phUlo joI mane vedanA thAya che. mA trizalA dAsIo sAthe dhAsanI hariyALIvALA rastA para cAle che tyAre bALa vardhamAna kahe che A dhAsa para tame koI na cAlo, te kacaDAya che to mArA zarIra para pIDA thAya che. mAtAe vardhamAnano vAMso joyo to tenA para ujharaDAnA nizAna hatAM. AvI hatI bha.mahAvIranI sUkSma saMvedanA. hemacaMdrAcArya ane hIravijyajInI ahiMsAbhAvanA tIrthakaro, gaNadharo ane pUrvAcAryoe ahiMsAnI bhAvanAnuM rakSaNa ane sarvArdhana * karyuM che. parama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranuM jIvana ahiMsAno avatAra hatuM. bhAratavarSamAM samagra gujarAte ahiMsaka rAjya tarIke UMDI chApa pADI che. tenA mULamAM AcArya hemacaMdrAcArya che. AcAryanI dezanAnI asarane kAraNe kumArapALe amArI pravartana karAvI eTaluM ja nahi, pazune paNa gaLyA sivAya pANI na pIvaDAvavuM tevI sUkSma jIvadayAnA himAyatI hatA. caMpAzrAvikAe mAsakSamaNanuM tapa karyuM. bAdazAha akabarane jANa thatAM teNe kahyuM ke AvA ugraupavAsa kaI rIte zakaya bane ? caMpAzrAvikAe temane jaina dharmanI vAta karI. akabarane zrAvikAnA guru hIravijayanAM darzana karavAnI IcchA thaI. guru rAjyadarabAramAM padhAratAM gAlIcA para cAlavAnI nA pADI. akabare kAraNa pUchatAM kahyuM ke gAlIcA nIce asaMkhya jIvo hoya teno dhAta thAya. rAjA kahe darabAramAM dararoja sAphasUphI thAya che. gAlIco UMco karatAM aneka kaMthavA ane sUkSma jIvo dekhAyA. adhyAtma AbhA = 130 =
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ hIravijyajInA pratibodhathI akabare ahiMsA mATe dineIlAhI sthApyo ane pote je cakalAnI jIbhanuM svAdISTa bhojana karato hato te baMdha karyuM ane paryuSaNa vagere kula 15 divasa katalakhAnA baMdha karAvyAM. jagaDuzAno anukaMpAbhAva dAnavIra zreSThIvarya jagaDuzA dariyAnI musApharI karatA hato. khAravAe kahyuM ke ahIM eka devI A samaye mukha pherave che jethI vahANo DUbe che, amaMgaLa thAya che jethI amuka samaya pachI ja musApharI karI zakAya. jagaDuzA devInI arcanA pUjA dhyAna dvArA sAdhanA kare che. devI 108 bakarAno bhoga mAge che maMdiranAM 108 pagathiyAM para bhoga mUkavAno che. paheluM pagathiye pote talavAra laI bese che. bIje potAnA putrane besADe che ane kahe che ke he devI pahelA mAro pachI mArA putrano bhoga, bali svIkAro tyAra pachI A nirdoSa jIvono bhoga lo. devI jagaDuzAnI jIvadayAthI prabhAvita thaI abhayadAna Ape che. hiMsAnA prakAra : hiMsA be prakAre thAya che. (1) pratyakSahiMsA ane (2) parokSahiMsA. pratyakSa hiMsA - je hiMsA pratyakSa rIte dekhAya che, samajAya che te pratyakSa hiMsA. ekendriya jIvathI mAMDI paMcendriya jIva sudhInA jIvonI hiMsA sahaja rIte thAya che paraMtu te kyArekema thaI te jaNAI Ave che. jarA jeTalI sAvadhAnI vaDe te rokI zakAya che, aTakAvI zakAya che. parokSahiMsAnuM svarUpa ati sUkSma, vyApaka, kaThina ane durgama che. te sAmAnyarIte saraLatAthI joI-jANI zakAtuM nathI. parokSa hiMsAnA uMDANa, taLane samajavuM atyaMta Avazyaka che. parokSa hiMsA thatI nathI. hiMsAnAM anekavidha rUpo che ane tenA alaga-alaga agaNita prakAra che. jema jema tenA para vistRta, talasparzI ciMtana thaze. tema tema hiMsA-ahiMsAnA sUkSma ane vyApaka rUpe pragaTa thaze. na 131 - 131
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMsAnuM svarUpa AtmA sAthe jyAre hiMsAno baMdha thAya che tyAre AtmAmAM kaMpana utpanna thAya che, AMtarika halacala marce che ane sAthosAtha krodha, ahaMkAra, svArtha, lobha, daMbha jevA saMskAro jAgRta thAya che. jyAM sudhI AtmAmAM AvA saMskAra, kaMpana nathI hotAM tyAM sudhI tyAM hiMsAnuM baMdhana hotuM nathI. AtmA sthira, zAMta hoya che. pUrva jaNAvyuM tema hiMsAnA aneka bheda che. tenI gaNanA samudranI lahero jema asaMbhava, azakya che. paraMtu sthULa rIte jotAM sau prathama hiMsAnA traNa svarUpa dazyamAna thAya che. saraMbha, AraMbha, samAraMbha. hiMsA mATe sAmagrI ekatrita karavI eTale samAraMbha. ane pachI prAraMbhathI aMta sudhI hiMsAnI kriyA karavI te AraMbha - Ama A traNe bheda hiMsAnA thayA. hiMsA mATeno saMkalpa ke prayatna thAya che. tenI pAchaLanA kAraNa viSe vicAratAM spaSTa jaNAya che ke aMtarahRdayanI dUSita bhAvanAo ja hiMsA mATe prerita kare che. prAthamika avasthAmAM duHkhamAMthI krodha upaje che ane krodha hiMsAne AmaMtre che. Avo dUSita saMkalpa hiMsAnI prAthamika sAmagrIrUpe AgaLa Ave che ane pachI e saMkalpanA baLane AdhAre hiMsAno AraMbha thAya che. mananI dUSita bhAvanAone cAra bhAgomAM vibhAjita karI zakAya - krodha - mAna - mAyA ane lobha. hiMsAnA mULanA A cAra dUSita saMkalpo ja hiMsA pratye unmukha kare che. A saMkalpo jeTalAM UMDA, tIvra eTalI hiMsA prabaLa, baLavattara bane che. saraMbha, samAraMbha ane AraMbha - traNene krodha, mAna, mAyA ane lobha A cAra sAthe guNavAthI hiMsAnA bAra bheda thayA. tene mana, vacana ane kAyAnA sAdhano sAthe guNavAthI chatrIsa bheda thayA. pachI karavuM-karAvavuM ane anumodanA karavI traNe yogathI guNavAthI ekaso ATha bheda thAya che. Ama sthaLa rIte ekaso ATha bhede hiMsA thAya che ane tene rokavA mATe saMgharSa karavo paDe che. hiMsAno artha mArI nAkhavuM eTaluM ja nahIM paraMtu, manamAM Avato pratyeka dUSita saMkalpa hiMsA che. koIpaNa prANInI svataMtratAne aMkuzita karavI e paNa hiMsA che. adhyAtma AbhA na 132 = 13ra
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasika hiMsA jIvana, samAja ane rASTrane paraspara saMbaMdha che. A traNe stare mAnava potAnI anekavidha bhAvanAne mUrta svarUpa Ape che. upara joyuM tema hiMsA dvArA kaSAya-krodha utpanna thAya che. jene pariNAme sAmAjikatA khaMDita thAya che ane temAMthI uMca-nIca, jAtipAti, chUtAchUta jevA roga vikase che. harijana-cAMDALa jevI nIca jAtione mAnya karI temanI sAme nirdaya-krUra vyavahAra karavAmAM Ave che te paNa mAnasika hiMsAnuM svarUpa dareka manuSya paramapitA paramezvaranuM saMtAna che. koInuM koIpaNa rIte zoSaNa karavuM te mAnasika hiMsA che. hiMsAnI tIvratA ahIM eka prazna udbhave ke khAvuM, pIvuM, UThavuM, bolavuM, cAlavuM jevI pratyeka kriyA hiMsAtmaka che tethI jIvana pApamaya thayuM ja kahevAyane ApaNA zAstromAM A viSaya paratve ukela maLI Ave che. ekavAra gautame bhagavAna mahAvIrane pUchayuM, "te ! A jIvana pApamaya che. jIvananI pratyeka kriyAmAM cAlavuM-UThavuM, bolavuM, besavuM, khAvuM-pIvuM jevI keTakeTalI kriyAo karavAnI hoya che. pratyeka kriyAmAM pApa to thAya jane. to sarvatra pApa-pApa ane pApa ja bhAse che to Apa evo yogya mArga batAvo jethI pApamukta banI jIvI zakAya. prabhue kahyuM, gautama cAlavuM e pApa nathI, khAvuM e pApa nathI, bolavuM e pApa nathI. sUvuM e pApa nathI. AvI dainika Avazyaka kriyAomAM kayAMya evuM pApa nathI. zarata mAtra eTalI ke tame hareka kriyAmAM, kAryamAM viveka jALavI rAkho to jIvananI bAhyakriyAmAM Ama pApa nathI, puNya nathI. pApa to che vivekathI cUta thavAmAM. na 133 -
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrakRtAMga AgamamAM AAka nAme adhyAya che jemAM hastitApasonI carcA che. A hastitApaso ema mAne che ke AhAra mATe aneka vAnaspatika ekendriya jIvonI hiMsAnI apekSAe eka mahAkAya hAthIne mAravo alpa hiMsA che ane e prakAre teo potAne adhika ahiMsaka siddha kare che. jaina paraMparAnusAra te anucita-ayogya che. enA pratyuttara rUpe samajAvavAmAM AvyuM che ke hiMsA-ahiMsAnA vivekamAM keTalA prANIonI hiMsA thaI te mahattvanuM nathI paraMtu kyA prANInI hiMsA thaI che te vizeSa mahattvanuM che. bhagavatIsUtramAM A prazna viSaye chaNAvaTa karatAM darzAvavAmAM AvyuM che ke sthAvara jIvonI apekSAe trasa-jIvanI ane trasajIvomAM paMcendriya, ane paMcandriyomAM manuSyanI ane manuSyamAM RSinI hiMsA vizeSa nikRSTa mAnavAmAM AvI che. mAtra eTaluM ja nahIM jyAM trasa jIvonA ghAtaka aneka jIvonI hiMsAnA nimitta bane che tyAM RSinI hiMsA karanAra RSi ghAtaka, anaMta jIvonI hiMsAnA nimitta bane che. AthI hiMsA-ahiMsAnA vivekamAM saMkhyAnuM mahattva nathI. mahattva che prANInI aindrika ane AdhyAtmika kSamatAnA vikAsanuM. eka je mAnyatA che badhA AtmAo samAna che mATe badhI hiMsA samAna che paraMtu te yathAyogya nathI. keTalIka paraMparAomAM dareka prANIonI hiMsAne samastare sthApita karI ahiMsAnA vidhAyaka pakSano je niSedha karavAmAM Avyo che te tarkasaMgata nathI. ahIM hiMsAno saMbaMdha AtmA sAthe sthApita karavAmAM Avyo che. paraMtu vAstavikatA e che ke hiMsA AtmAnI nahIM, prANonI thAya che ane je prANIonI prANasaMkhyA arthAt jaivikazakti suvikasita che tenI hiMsA adhika nikRSTa che. vanaspatinI apekSAe pazuhiMsAmAM, pazuhiMsAnI apekSAe manuSyahiMsAmAM vizeSa krUratA apekSita che. mATe hiMsakabhAvo athavA kaSAyonI tIvratAne kAraNe manuSyanI hiMsA vizeSa nikRSTaadhamakoTinI lekhAze. hiMsA - ahiMsAmAM vivekapUrNa vyavahAra bAhyaghaTanA uparAMta kartAnI manovRtti para hiMsAno AdhAra che. adhyAtma AbhA 134
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAgatA : ahiMsAnI jananI vairAgya e rAganuM ja eka prazasta svarUpa che. huM ane mArA pratye rAga bhAva ane anya pratye dveSabhAva te vikRti che. jagatanA tamAma jIvo pratye snehabhAva te saMskRti che ane mAtra AtmA pratye ja rAga te prakRti che. rAganuM A prakRtijanya svarUpa te prazasta che. je bAhya jagatathI saMbaMdhita na hoya, je rAga bAhya jagatathI para thaI AMtarajagatamAM phelAya te vairAgya. vizvanA padArtho paranI prIti te rAga. AMtarika ucca dhyeya, koI ucca hetu pratyenI prIti te vairAgya. Ama rAga dveSathI para thAya te vItarAgI banI zake. ' jagatanI tamAma dharmaparaMparAe prema ane snehanI vAta kahI che. bhagavAna mahAvIre vItarAgatAnI vAta kahe che. rAga ane dveSa eka sikkAnI be bAju che. eka vyaktine koI eka saMpatti pratye rAga thayo. e saMpatti meLavavA mATe te baLajabarI karaze. pelI vyakti te saMpatti na Ape to hiMsA sudhI pahoMcI jaze. eka vyaktine eka rUpavatI para rAga thayo. kadAya te e rAgane prema evuM nAma paNa ApI zake. e rUpanA bhoga-upabhoga mATe te baLAtkAra ke hiMsA sudhI paNa pahoMcI zake. Ama prathama rAga ane pachI dveSa utpanna thAya che ane te hiMsAmAM pariName che eTale rAgane hiMsAnuM ugamasthAna kahI zakAya. vItarAgatA ahiMsAnI jananI che. vairAgyano dIvo daDhavairAgya Ave to ahiMsAnuM AcaraNa thAya. prasaMgopAtta Avato vairAgya zA kAmano ? eka vyaktie saMtane pUchayuM ke mAre kabIrane maLavuM che kyAM maLaze ? sAmenI galImAM kabIra rahe che. tapAsa karatAM jaNAyuM ke kabIra koI paricitanuM mRtyu thatAM smazAnamAM gayAM che. pelAe saMtane pUchayuM smazAnamAM ghaNAM hoya mATe kabIrane kema zodhavA saMta kahe jene mAthe dIvo baLato hoya te kabIra. pelo smazAnamAM jaI jue che badhA mAthe dIvA che. saMtane kahe have kema kabIrane zodhuM? saMta kahe A vairAgyanA dIvA che smazAnamAMthI bahAra nIkaLe pachI pAMca miniTa badhAM sAthe cAlaje jeno dIvo jalato hoya te kabIra ane pelAne kabara maLI gayo. 135
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ smazAnavairAgya kSaNika che. kabIra jevo ciMrajIva daDhavairAgya hoya to ahiMsAnI ArAdhanA saraLa bane. parigrahamUrchA hiMsAnuM kAraNa pratyeka vyaktine mAlikIbhAva game che. A vastu mAtra mArI mAlikInI ja hoya bIjA koInI nahi. lallu gAmaDethI zaheramAM pharavA Avyo eka hoTalamAM utaryo, ryo. pachI hoTala khAlI karI sAmAna TekSImAM mUkyo yAda AvyuM ke chatrI to rUmamAM ja bhUlAI gaI. pAcho dAdarA caDI hoTalanI rUma para Avyo ramato hanImuna para AvelA kapalane ApI dIdhelI. rUma baMdha hatI. aMdara koI vAto thatI hatI, lallu kI hola para kAna lagAvI sAMbhaLe che. yuvaka tenI patnIne kahe che. devI AkAzamAM chavAyelI kALI ghaTA jevA A vALa konA che ? tArA che priye mAchalI jevI caMcaLa AMkha konI che ? patnI bolI tArI che priye ! lallu muMjhAI gayo. chatrIno naMbara Avaze ! ane bolyo devI ! aMdara koNa che huM jANato nathI paNa chatrIno vAro Ave tyAre yAda rAkhajo.. chatrI mArI che. ahIM pati, potAnI patnInA pratyeka aMga para mAlikIbhAva sthApavA utsuka che jyAre, lallune chatrInI ciMtA che je potAnA mAlikIbhAvamAM, parigrahamAM jarA tirADa paDe to vyakti hiMsaka bane che. aparigraha ane anekAMtanuM AcaraNa ahiMsApoSaka che jainadarzane parigraha viSe sUkSma nirIkSaNo karyA che. parigraha e pApa ane guno tyAre bane che ke jyAre temAM Asakti, kaTTara mAlikIbhAva ane bhoga abhipreta bane. adhyAtma AbhA = 136 = 136
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAgane badale bhogalakSI jIvanazailIne kAraNe kuTuMbomAM kusaMpa vadhyA. sAgarIya telakSetronA bhUmibiMdu mATe eka ja rASTranA be rAjyo jhagaDe che. kAverI ane narmadAnA nIranI vaheMcaNI mATe paNa vivAda, tela mATe AMtararASTrIya laDAIo khaMjarathI laIne visphoTa bomba jevA dhAtaka zastro dvArA mAnavI Aje mAnavInA lohIno tarasyo thayo che. kudarate bakSelI jamIna ane jalarAzinA jhadhaDA jANe ApaNane ochA paDyA hoya tema, AkAzI kSetromAM spesa leboreTarI ane avakAzI sTezano sarca moracAnuM maMDANa thaI rahyuM che, kuTuMbathI zarU thaI vizva, ane have A kurukSetra kosmika vizva sudhI vistarI cUkyuM che. mahAtmA gAMdhIjIe kahyuM ke tamArI pAse je kAMI hoya te badhAno tame tyAga karo cho tyAre tame jagatanI saghaLI dolatanA mAlika bano cho. aparigrahanuM vrata zraddhApUrvaka AcaraNa pAme tyAre samAjavAdanA AdarzanI pratiSThA thaI zake. parigrahanA vivekahIna bhoge phrAnsa jevA mUDIvAdI dezomAM hiMsAe tAMDavanRtya karyuM. phrAMsamAM eka bAju mUDIvAdI zAsakono vaibhava ane bIjI bAju vizALa samudAyanI bhayaMkara daridratA, tethI prajAne eka (threDa) roTalAno TukaDo meLavavA zAsako virUddha baLavo karavo paDelo. vadhu paDatA parigrahane lIdhe ja kArlamArkasa krAMtinuM sarjana thayuM. krAtio lohiyALa paNa bane. bhagavAna mahAvIranuM arthazAstra ahiMsApoSaka che. munisaMtabAlajInI dharma AdhArIta samAjaracanAnI vAta ahiMsA poSaka che. potAnA vicAro bIjA para ThokI besADavA te hiMsA che. jainadharmamAM batAvela anekAMta vicAradhArAnuM AcaraNa hiMsA nivArI zake che. bIjAnI vAta paNa sAcI hoI zake. koIpaNa vicAra ke anyanA matane dareka bAjuethI jovo. je mAnavI potAnI daSTi choDI bIjAnI daSTithI jue to aDadhuM jagata zAMta thaI jAya, e suMdara vAta jainadarzane anekAMtavAda dvArA samajAvI che. mAtA-putra, pati-patnI, sAsu-vahu, zeTha-nokara-be pakSanA kAryakaro-prajAnetA, sarakAra-prajA, amaladAra-prajA, saMsthAnA kAryakaro dareka abhiprAya ane ghaTanAne = 137_F
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ anekAMta dvArA joze to moTAbhAganA prazno ukalI jaze. jainadharme anyanA mata prati udAra ane sahiSNu thavAnI vAta paramata sahiSNutAnA siddhAMtamAM samajAvI che. anekAMtanuM AcaraNa, ahiMsApoSaka bane che. anekAMtanuM AcaraNa vizvazAMtino mUlAdhAra che. dharmajhanUna ane pUrvagraha hiMsAnuM kAraNa AtmA ke padArthano mULa svabhAva dharma che eTale, dharma e prakRti che. potAnA dharmanI paraMparAmAM rahIne sadAcAra, ahiMsAyukta sat dharmanuM pAlana te saMskRti che, ane dharma jhanUna te vikRti che. dharma ane dharmajhanUna baMne aMtima cheDA che. hakIkatamAM dharmane jhanUna sAthe kazI nisbata nathI, kazo ja saMbaMdha na hoI zake, paraMtu durbhAgye dharma ane dharmajhanUna evI samAMtara cAlatI bAbata banI gaI che ke temane chUTI pADavI muzkela che. dharma to amRta che ane jhanUna viSa che, to A amRtamAM viSa koNa, kayAre, kevI rIte ane zA mATe bheLave che ? dharma sAthe jhanUna joDAya to dharmano cheda UDI jAya samajaNa na hoya tyAre jhanUna pragaTe che. keTalAMka mukhya tattvo dharmajhanUnapreraka che, emAnAM eka che kahevAtA dharmaguruo. teo potAno svArtha sAdhavA mATe cokkasa dharma ke sAMpradAyika ToLAMo UbhAM karIne potAnuM Adhipatya ke varcasva jamAvavAnuM kArya kare che. AvA dharmanetAonA sthApitahita (vesTeDa InTaresTa) dharmajhanUnanI jananI che. bIjuM tattva pUrvagraha che. eka sApanuM gAma hatuM. AkhA gAmamAM dareka jagyAe sApa dekhA de. sApa paga parathI cAlI jAya, sApa bALako sAthe rame. bahAragAmathI AvelA bhAIe gAmavALAne Azcarya sAthe pUchyuM, AvA kALotarA nAganA samUha sAthe rahetA tamane Dara nathI lAgato ? A sApanuM gAma che. ahIM nAga karaDatA nathI. gAmavALAe zAMtithI pratyuttara Apyo. A gAmamAM eka noLiyAe janma lIdho. noLiyAnA mA-bApe kahyuM ke ApaNe sApanA gAmamAM rahIe chIe, paraMtu e ApaNA duzmana che. noLiyAnuM baccuM kahe, kema adhyAtma AbhA - [ 138 = 138
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ duzamana ? bApA kahe A duzmanI, paraMparAthI che. keTalIya peDhI pahelAM ApaNA paradAdAne sApanA paradAdAe mArela, mATe tene sApa maLe tyAre lAga joIne tene mAraje. bacyuM kahe, mArI sAthe to A duzmanI nathI, to zA mATe mAruM ? A sApe mAruM to kazuM bagADyuM nathI. bApe gAmanA badhA ja vaDIlone bhegA karI kahyuM ke A baccuM mAruM mAnavuM nathI. samagra noLiyAnI jAta mATe A kalaMka che. badhAe maLIne noLiyAnA baccAMne samajAvyuM. na mAnyuM to badhAMe pUrvagrahane kAraNe bhegA maLIne ene mArI nAkhyuM. ApaNI mAnavajAtamAM AnA karatAM bhayaMkara jhera-dveSa che. bIjA dharmamAM janma levo te duzmanInuM kAraNa kema hoI zake ? mAtra pUrvagrahane kAraNe dharmamAM jhanUna bhaLe che ane pariNAme lohInI nadIo vahe che. koI paNa dharmamAM janmelI vyaktinA lohIno raMga lAla ja hoya, to bhedabhAva zA mATe ? bIjA dharma viSe gerasamajaNa thavAnuM vAstavika kAraNa anya dharmo viSenI jANakArI ke samajaNano abhAva hoya che. hakIkatamAM ApaNuM ciMtana tyAM sudhI pahoMcatuM nathI. pariNAme bIjA dharma pratye vaimanasya ke dharmajhanUna tarapha ApaNe vaLIe chIe. * bIjAnA mata pratye sahiSNu rahI ekabIjAnA dharmane, barAbara samajIe to ja pUrvagraha dUra thAya. kaTTara dhArmika ane sAMpradAyika vADAbaMdhI, najIka rahenAra vacce paNa vaicArika aMtara vadhArI de che. eka vastune vividha daSTikoNathI joIe, vastunA pratyeka bhAgane jovAthI, eka vicArane deza-kALa, vyakti ane paristhitine lakSyamAM laIne jevAthI te vyakti ke vicAranuM anekAMta daSTithI darzana ke ciMtana karatA te cokkasa pUrvagrahamukta bane. pUrvagraha ane svArthaprerita dharmajhanUna to anekAMtano hatyAro che. anekAMtadaSTi dharmanAM mULabhUta tattvonI rakSaka che. e jIvatI haze tyAM sudhI dharmamAM vikRti nahi pese. anuyAyIonI zraddhA ke aMdhazraddhA, bhoLapaNa ane ajJAnano phAyado kahevAtA dharmaguruo ja uThAvatA hoya che. rAjakAraNamAM dharma jarUrI che paraMtu dharmamAM rAjakaraNa keTalAMya aniSTone janmAve che. = 139
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuddha ane ahiMsA vizvanI koI paNa dharmamaraMparAe yuddhanI tarapheNa karI nathI. zabda sAmenuM AkramaNa khALavA, anyAyane khALavA svabacAva, saMdhanI Apatti dUra karavA strInA ziyaLanuM rakSaNa karavA je hiMsA AcaravAmAM Ave te virodhI hiMsA che. virodhI hiMsAnAM uttama udAharaNa che maryAdA puruSottama rAma ane zrIkRSNa. anyAyano pratikAra jyAre ahiMsAthI zakya na hoya tyAre virodhI hiMsAno Azraya anivArya thaI rahe che. sAmAnyajIvanamAM anyAyano pratikAra Avazyaka batAvyo che. anyAyano pratikAra na karanAra vyakti ADakatarI rIte to anyAyanI anumodaka ja gaNAya ne ? anyAyanA pratikAra mATe ja gAMdhIjIe svAtaMtrya saMgrAmanI ghoSaNA karelI. Adhunika yugamAM mahAtmAgAMdhIjIe AMdolana dvArA ahiMsaka satyAgraha dvArA dezane AjhAdI apAvI. AvI ahiMsA kAyarono dharma nathI. ahiMsA paramo dharma no aMcaLo oDhI ahiMsAne DhAla svarUpa rAkhI potAnI azakti chupAvavI te daMbha che. ahiMsAnA AvA mahorAM janatAne nirbaLa karI mUke che. aitihAsika yuddhaprasaMgonAM pAtro para ciMtana karIe tyAre satI sItAjI, vibhISaNa, yudhiSThira, arjuna, bhISma, droNAcArya, vidurajI, bhagavAna mahAvIranA samayanA biMbisAra, zreNika, ceDA rAjA, ceTaka rAjA, rAjA udAyana, kalIMganA rAjA azoka, kumArapALa rAjAnA maMtrI udayana ane mahAnItijJa cANakya jevA mahApuruSonI bhAvanA ane manomaMthana tapAsavA jevA pathadarzaka che, eka bAju samarAMgaNamAM yuddha to bIjI bAju haiyAnA kurukSetramAM AMtaramanomaMthananuM tumula yuddha caramasImAe pahoMcyuM hatuM. yuddhottara vinAzanAM karuNa dazyonI kalpanAthI eka rAkSasI vikSubdha banI sItAjI pAse jaI yuddhanAM bhayAnaka pariNAmonuM citra rajU karI kahe, A yuddhathI lAkho vidhavA banaze, he sItAjI, Apa strI cho to strI jAti pratye dayA anukaMpA lAvI laMkApatinA dAsI banI jAo ane A dAruNa yuddhane aTakAvI do. sItAjI bahu ja mArmika javAba Ape che, jyAre jyAre strIo mArA jevI paristhitino bhoga banaze adhyAtma AbhA 140
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre mAruM daSTAMta laI vicAraze ke rAmanI mahAsattvazAlinI sItA paNa jo laMkApatine zaraNe thaI gaI to ApaNuM zuM gajuM? Avo vicAra karI te kanyAo ane strIo parapuruSane AdhIna thavA lAge to ? bhaviSyamAM karoDo strIo kulaTA bane tevI paraMparA sArI ke vartamAnane yuddhamAM lAkho strIo vidhavA bane te sAruM ? rAkSasI zuM bole ? ahIM ziyaLanA rakSaNa mATe virodhI hiMsA anivArya banI jAya che. ItihAsamAM bIju AvuM ja udAharaNa che zrIkRSNa-arjunanuM. arjunane kurukSetramAM temanI sAme UbhelA temanAM svajano sAme yuddha karavAmAM rasa na hato. te udAsIna hato. viSAdayogamAM aTavAyelA arjunane AtmA, paramAtmA, dharma, pharaja ane kartavyanI preraNA zrIkRSNae ApI, ane arjunane yuddha mATe pravRtta karyo. baMne pakSe viSTikAra banI yuddha TALavA zrIkRSNa aneka prayatno karyA, svayaM dUta banI duryodhananI sabhAmAM jaI pAMDavone mAtra pAMca gAma ApavA vinaMtI karI, duryodhana na mAnyo. satya, nyAya ane nIti mATe yuddha eTale virodhI hiMsA zrIkRSNa mATe ahIM pharajano bhAga banI. zrIkRSNa to paritrAya sAdhunA dharmanI punaHsthApanA karavI te jIvana lakSya hatuM. sAtvikonA AdhAra ane saMrakSaka evA zrIkRSNa bhagavad bhaktinI Toca jevA bhISmapitAmaha ane droNAcArya jevA saguNasaMpanna ane satapravRtta mAnavono saMhAra zA mATe karAvyo ? sUkSma mAnavasaMbaMdho ane vahevAronA pAragAmI zrIkRSNanI prajJA adbhuta hatI. emanI najara mAnavajAtanA kalyANa para maMDAyelI hatI. satya, nIti ane nyAyanI sAme temane mana game te vyakti gauNa hatI. adharma ane anyAyane pakSe besanAra vyakti adharma ane anyAyano anumodaka banI jAya che. adharma ane anyAyane zaraNa ApanAra dharmI vyakti paNa adharmI banI jAya, e nyAye zrIkRSNae pArthane bANa caDAvavAnI preraNA karI, yuddhane ja kalyANa mAnyuM. = 141 F 141
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ droNAcArya game tevA bhadrapuruSa hovA chatAMya adharmano pakSa laI brahmazastra choDI hajAro nirdoSa mAnavono saMhAra karavA taiyAra thaI gayA hatA. zrIkRSNanuM tenI sAme levAyeluM pagaluM pote je pakSa UbhA hatA tenA yogakSema mATenuM hatuM. zrI kRSNanI raNanIti dharma ane nyAyanA rakSaNa mATe hatI. dharmapuruSa, adharma ane anItine zaraNa Ape to te adharmI banI jAya che, A uparathI ApaNe tAratamya kADhavAnuM ke je deza AtaMkavAdI ane trAsavAdIone zaraNa Ape te dezane AtaMkavAdI ke trAsavAdI jAhera karavo joIe ane tene aparAdhI gaNI daMDa devo joIe. bhagavAna mahAvIranA samayamAM bhavitavyatA ane karmodayane kAraNe keTalAMka yuddho thayAM. e samayanA rAjAo ane keTalAya senApatio zrAvakanAM vrato pALatA. adharma ane anyAyanA pratikAra mATe paNa yuddhane aMtima zastra tarIke ja apanAvatA. yuddhakALamAM paNa temanA jIvanamAM dharma, nIti, dayA ane nyAyane sthAna hatuM. udAyana rAjAe rAjA pradyotane parAsta karyo, rAjA potAnA nagaramAM pAchA pharI rahyA che. mArgamAM ja chAvaNI nAkhIne rahyA. udAyana rAjA saMgrAmamAM keda karelA pradyota rAjAnI bhojana vagerenI potAnI pramANe ja saMbhALa rAkhatA. paryuSaNa parva AvatAM udayana rAjAe upavAsa karyo. rasoIyAe pradyotane pUchayuM, Aje zuM jamazo ? A sAMbhaLI ujjayinI pati pradyotane lAgyuM ke Avo prazna Aja sudhI thayela nathI. nakkI A upahAsa mAruM baMdhana ke vadha sUcave che, AvuM vicArI rasoIyAne temaNe pUchyuM ke AvuM pUchavAnuM kAraNa zuM ? rasoIyo bolyo, rAjana, Aje paryuSaNa parva che tethI amArA svAmI, sAthIo sAthe upoSita thayA che, arthAtu saue upavAsa karela che. mATe tamArA ekalA mATe ja rasoI banAvavAnI che. pradyote kahyuM ke, he pAcaka, mArAM mAtA-pitA zrAvaka hatAM tethI huM paNa A mahAparvano upavAsa karIza. rasoIyAe pradyotanAM A vacano rAjA udayanane kahI saMbhaLAvyAM, tethI udayane kahyuM ke kArAgRhamAM rahIne paryuSaNa parva pALanAra pradyota mAro dharmabaMdhu thayo. tethI tarata ja temane kArAgrahamAMthI mukta karo. tamAma hiMsAnA prAyazcitta rUpe pratikramaNa karI pradyotanI kSamA mAgI ane pApathI nivRtta adhyAtma AbhA 142 142 -
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayelA te nirmaLa AtmAe rAjyalakSmI choDI zuddha sAdhupaNAno aMgIkAra karyo. udayana rAjA chellA rAjarSi thayA. bhagavAna mahAvIranA paramabhakta zreNikanA putra kuNika ane hallavihala vacce paNa yuddha khelAyuM. halla ane vihallanA bhAgamAM AvelAM divya kuMDala, vastro, hAra ane secanaka hAthI, moTAbhAI kuNikane paDAvI levA hatA. halla ane vihalla mAmA cUTaka rAjAne zaraNe gayA. caiTaka, dharmI zrAvaka puruSa hatA. yuddha, dharma, hiMsA, ahiMsAnuM tenuM manomaMthana abhuta hatuM. je paristhitimAM haNavA nimitte nahi chatAM anivArya rIte tyAM thatI hiMsA e dravyamAM hiMsA che ane bhAvamAM ahiMsA che, to tevI hiMsA evI pApakara nathI ane evI baMdhanakara paNa nathI ke je pApa ke baMdha-baMdhana na harI zake, kAraNa ke A samajaNavALI vyakti potAthI thayelI hiMsAno garva nathI letI ke hiMsAne phALe vijaya nathI caDAvatI. paraMtu UlaTI hiMsAmAM pote ja nimitta thayela che tenuM prAyazcitta jarUra karaze. rAjA ceTaka yuddhabhUmimAM paNa vratone aMgIkAra karatA ane ceDArAja to samarAMgaNamAM paNa sAmAyika ane pratikramaNanA pavitra bhAvomAM rahetA. ceTakane pakSe laDanAra nAgarathIno pautra varUNa, satya, nyAyI ane zrAvakanAM dvAdazavratane pALanAra hato. kaNikano senApati yuddhanI mAgaNI karato samarAMgaNamAM ghA kara, ghAkarano pokAra karato dhasyo. uttaramAM varUNa bolyo, ke, he mahAbhUja, huM zrAvaka chuM ane mAre evuM vrata che ke koInA upara prathama prahAra karavo nahIM. svarakSaNa mArI raNanIti ane dharma che. mRtyu samaye varUNe samArAMgaNamAM tRNano saMthAro karI saMlekhanA vrata sAthe samAdhimaraNane AtmasAt karyuM. abhayArANInI abrahmacaryanI mAgaNIno anAdara karanAra, sudarzanane abhayA rANIe zULIe caDAvavA lagI dAva khelyA chatAM, chevaTe sudarzananuM satya tarI AvyuM. tyAre rAjAne hAthe thato abhayArANIno vadha e ja sudarzane aTakAvyo. bharapUra hiMsAnA = 143 - : 143
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamAM AbAda ahiMsA paLAvI kaTTara virodhIno premabharyo sAmano karI vijaya meLavyA pachI vijayamALA virodhIne ja paherAvIne prema pAtharavo, e ahiMsAnI saphaLatA che. Aje samagra vizvamAM sattA ane jamInanI lAlasA, AtaMkavAda ane dharmajhanUnane kAraNe yuddhanAM nagArAM vAge che tyAre satya, nyAya, nIti ane vivekanuM ciMtana jarUrI che. satyanA pakSa mATe ane anyAyanA pratikAra mATe DAhyA ane zANA puruSo yuddhone aMtima sAdhana rUpe ja svIkAre che. zAMtine jhaMkhatI mAnavajAtane Aje yuddhanI nahi paraMtu yuddhane nivArI zake tevA prajJApuruSa buddhanI jarUra che. krodha, mAna, mAyA ane lobhanuM je UgamasthAna che, je bhItaramAM phaMphADA mArI rahela che, tevA aSTakarmanA kAlInAga sAme pratyeka mAnave yuddha karI tene parAsta karI nirmaLa banavAnI bhAvanA ja parama kalyANakArI che. dhaMdhAmAM ahiMsA zrAvaka hiMsAyukta dhaMdhAo na kare jemAM hiMsA samAyelI che, tevAM 15 karmAdAnanA dhaMdhA udyoga zrAvako na kare ane karavAnI anumodanA paNa nA kare Avo dhaMdho karatI kaMpanI ke udyogonA zera ke bonDamAM paNa rokANa na ja kare. jaino zAkAhAranI ja tarapheNa kare che abhayadAna ja zreSThadAna che. mATe zAkAhAra jarUrI che. mAMsAhAra to vajarya che paNa anaMtakAya abhakSayano paNa jainone tyAga hoya zAkAhAra pachI jainAhAramAM sthULanI sAthe sUkSma ahiMsAnI paNa vicAraNA che. katalakhAnA baMdha thAya toja zAMti sthapAya. katalakhAnAmAM kapAtA pazuonI cIsanA bhayaMkara spaMdano saMvedanothI dharatImAM kaMpa pedA thAya che ane tenA pariNAme dharatIkaMpa paNa thAya che. ahiMsA paryAvaraNa saMtulanapoSaka che ane sUkSma hiMsAno niSedha karato jaina dharma ekendriyathI paMcendriya jIvonA sukhamaya astitvanA samAna adhikAranuM samarthana kare che. jethI vAyu-agni-jamIna-pANI ane vanaspatinA jIvonI virAdhanA na karavA adhyAtma AbhA 144
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaNAve che. bhoga upabhogamAM sayaMma ane viveka jaina jIvanazailImAM abhipreta che. zAkAhAra-vanaspati ane pANInI rakSA dvArA kudaratI sAdhano ane saMpatino veDaphATa aTake che je paryAvaraNa saMtulana poSaka che. upabhoktAvAdathI upayoganI saMskRti ahiMsAnA poSaNa mATe vizve upabhoktA vAdathI upayoganI saMskRti tarapha javuM paDaze. pANImAM asaMkhya jIvo che. sAco zrAvaka to pANIne dhI jema vApare. pANI ane urjAno bephAma upayoga kudaratI saMpattinuM devALuM nIkaLaze, vanaspati kAgaLa va.no bephAma upayoga kudaratI saMpattino nAza karaze bhaviSyamAM pANI mATe pANIpata-yuddha sarjAya to navAI nahi. vikalpanA vanathI bhaTakavAnuM baMdha karavAnuM, bhogapabhogathI saMyamamAM AvavAnI vAtamAM jayaNA ane viveka abhipreta che. upabhoktAvAdathI upayoganI saMskRti tarapha pAchA pharavAno samaya pAkI gayo che. savAre UThI paMcamahAbhUtone vaMdanaka rI tenA viveka pUrNa upayoga mATenI AjJA mAgavAmAM ApaNuM saunuM kalyANa che. AveSaNA ane ahaMkAranuM mRtyu ahiMsA che. bhagavAna mahAvIra kahe che jene na jIvavAnI IcchA che jene na maravAnI IcchA che mAtra samabhAva ane samadaSTi che teja samatAno ArAdhaka banI zake che ane teja sAco ahiMsaka che. ahaMkAranA mRtyu daMTano chello TaMkArava ahiMsAnA janmanI madhura ghaMTaDI vagADI zake che. = 145 = 145.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAvaNano ahaMkAra ja mahAhiMsA ane vinAzanuM kAraNa banyo. ahIM sItAnA rUpa karatA sItA meLavavAnA vaTano savAla tene hiMsA bhaNI patana ane vinAzabhaNI laI gayo. latAmaMgezakarano svara bIjA pratyeno zubhabhAva ApaNuM zubha kare. svarasAmAzI latA maMgezakaranI taruNa avasthAno eka prasaMga che. tyAre te pAzvagAyikA tarIke prakhyAta na hatI teno pitarAI bhAI eka nAnA gAmamAM raheto. AmaMtraNa maLatAM te bhAIne tyAM gaI. gharanA vADAmAM ghaNA badhA koyalanAM baccAMno madhura avAja Avyo. bhAIne pUchayuM pakSIono A madhura avAja kyAMthI ? bhAIe vADAmAM rAkhela cAlIza koyala batAvatA kahyuM ke A cAlIza koyalamAMthI Aje tArA mATe khUba svAdiSTa bhojana banAvarAvIza ane tane premathI jamADIza. tarUNI latA vicAre che ke AvA madhurA kaMThavALA cAlIza nirdoSa koyala paMkhInI mArA bhojana mATe hatyA ? haragIja nahi ane bhAIne snehathI vinavI ane badhIja koyalane mukta kare che. jANe abhayadAna pAmelI cAlIza koyalano kaMTha latAnA kaMThamAM vasI gayo ane vizvamAM e svarasAmrAjJI kinnarakaMThI rUpe prakhyAta thaI. A che ahiMsAnuM vidheyAtmaka pariNAma. ahiMsAthI sAtvika banAya che. ahiMsAnA AcaraNathI saMvAda sthapAya che. zAMtine jhaMkhanI vizvanI samagra mAnavajAtane Aje bhagavAna mahAvIranI ahiMsAnI jarUra che. mA bhagavatI ahiMsA, ApaNA saumAM avatarIta thAo tevI maMgalakAmanA sAthe viramuM chuM. jaya jinendra ! (Paper for 12th Biennial Jaina Convention July 3-6-2003 cincinnati ohio U.S.A.) adhyAtma AbhA adhyAtma AbhA nuM 146 = 146
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNavaMta baravALiyA "guMjana'nA pustako (sarjana ane saMpAdana) * Ura nirkarA (svaracita kAvyono saMgraha) * tapAdhirAja varSItapa (jainadarzanamAM tapa) * kalApI darzana (kavi kalApInI janmazatAbdI nimite pragaTa thayela temanA jIvana-kavana ane vivecananA lekhono saMcaya) * hRdaya saMdeza (zikSaNa ane vidyA-jagatane lagatA lekho) * prIta - guMjana (so varSanA praNaya kAvyono pratinidhi saMgraha) * zaileSI (AlocanA ane upAsanA) * ahiMsA mImAMsA * Commentry on Non-Violence (ahiMsA mImAMsA aMgrejI) * vANInA jharUkhethI (vAmitA) * caMdrasena kathA. * adhyAtmaniSTha saMtabAlajI * saMkalpasiddhinA sopAna * amaratAnA ArAdhaka * Agama darzana (paricaya pustaka) * bhagavAna mahAvIra ane saMyama jIvana * dAmpatya vaibhava (dAmpatya jIvanane lagatAM lekhono saMcaya) * dArzanika draSTA * vizvavAtsalyano saMkalpa * abhivaMdanA * jIvananuM rahasya * kAmadhenuM (hindI-aMgrejI) * uttama zrAvako * adhyAtma sudhA * amRta dhArA = 147 | 14)
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ * adhyAtma amRta (jaina adhyAtma sTaDI sarkalanA dazAbdI varSa nimitte - sabhyonA adhyAtma viSayaka lekhano saMgraha) * zrImada rAjacaMdra-eka darzana (zrImadjInA jIvananA vaNasparzva pAsAnuM darzana) * sarvadharma darzana * vicAramaMthanA * amarasena vayarasena kathA : * Glimpses of world religions (sarvadharma darzana aMgrejI) * zAkAhAra (anuvAda-DaoN. madhubahena baravALiyA) * dulerAya mATaliyA kRta be virala vibhUtio zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI * jJAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA * marmasparza * mRtyunuM smaraNa * bhAratIya saMskRtimAM dAna bhAvanA * jainadharma (paricaya pustikA) * ApanI sanmukhI * adhyAtma AbhA. prApti sthAna : * navabhArata sAhitya maMdira 134, prinsesa sTrITa, muMbai-400002. gAMdhI roDa, derAsara pAse, amadAvAda-380001. ciMtana prakAzana : 1/316, siddhivinAyaka, hiMgavAlA lena ekSa., muMbai-75. phona : 2512 5658 / 2515 5476. | adhyAtma AbhA - 148
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
_