________________
૨૦
આદર્શ ગૃહસ્થાશ્રમ કેટલી છે, તેને વિચાર કરીએ. મુક્ત સહચાર
જે યુવતીઓ બ્રહ્મચર્યાવસ્થામાં જીવન ગાળવાની ઈચ્છા ન હોવા છતાં પણ અવિવાહિત રહી પુરુષો સાથે મુક્ત સહચારથી જીવન ગાળવા ઈચ્છે છે, તથા તે સ્થિતિમાં સ્વતંત્ર સુખ મેળવવાની આશા રાખે છે, તેમની દશા કેટલીક વાર બજારુ સ્ત્રી કરતાં પણ સહસ્ત્રગણી બૂરી થઈ જાય છે, કારણ કે મુક્ત સહચારમાં એક જ પ્રેમનું પાત્ર હોય તેવી કશી નિશ્ચિતતા સંભવતી નથી. તેથી તે બિચારી પ્રેમના બહાના હેઠળ અનેક હવસનો શિકાર બની જવા પામે છે, આથી જે પરિણામની યૌવનકાળમાં કલ્પના સુદ્ધાં હોતી નથી તેવું અકથ્ય કષ્ટ પાછલી વયમાં તેને સોસવું પડે છે.
સમાજથી તો તે પ્રથમથી જ સ્વયં અલગ થયેલ હોય છે અને પાછળથી તેના કહેવાતા પ્રેમીઓથી પણ તરછોડાય છે. આવી પરિસ્થિતિમાં તેનું સ્નેહી કે સંરક્ષક કોઈ રહેતું નથી ત્યારે તે તેને પશ્ચાત્તાપ પરાકાષ્ઠાએ પહોંચી જાય છે.
તેવી જ રીતે જે યુવકો પણ આવી જાતનું જીવન ગુજારે છે તે નિવર્ય અને નિઃસાધન બની પોતાનું અને સાથે સાથે સમાજનું પણ બહુ બૂરું કરી નાખે છે.
આવાં યુવક અને યુવતીઓ અત્યાચાર, અધર્મ અને એવા કંઈક અનર્થોની પીડા પામે છે, અને તેમનું માની લીધેલું સ્વચ્છેદી સુખ પરિણામે તેમને પિતાને પણ એટલું તે ઠગે છે કે તેઓ પોતે જીવનપર્યત દુઃખની યાતનાઓ વહન કરે છે. અને સમાજ તથા રાષ્ટ્રને પણ તેને અંગે બહુ સોસવું પડે છે. અંગત જીવનમાં પણ વિશુદ્ધ પ્રેમનો વિકાસ રુંધાઈ જતાં સુખ અને સંતોષને બદલે તિરસ્કાર અને અસંતોષ જન્મે છે. માટે આવા દુઃખમય અને હાનિકારક ભવિષ્યથી બચવા સારુ “અન્યમા નોવાત વાનિત સદા” (મનુસ્મૃતિનીતિ)
