________________
૨૦૪
તત્વ પૃછા
ઉત્તર-જે કર્મ આત્માને ઊંચ-નીચ કુળમાં ઉત્પન્ન કરાવે, તેને “ત્ર કર્મ કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૩૬-ગેવ કર્મની શી અસર છે?
ઉત્તર–જે રીતે કુંભાર નાના-મેટ ઘડા બનાવે છે. તેમાં કઈ ઘડામાં ઘી અને મધ ભરવામાં આવે તે તે શુભ ઘડે કહેવાય છે. અને કેઈ ઘડામાં દારૂ ભરવામાં આવે તે તે ઘડે અશુભ કહેવાય છે. તેમ જીવ તે બધા સરખા હોવા છતાં ઉંચ ગાત્રથી ઉંચા-સારા કુળમાં જન્મ થાય છે અને નીચ ગોત્રથી હલકા કુળમાં જન્મ થાય છે.
પ્રશ્ન ક૭-અંતરાય કર્મ કોને કહે છે?
ઉત્તર–જે કર્મ આત્માની દાન, લાભ, ગ, ઉપભેગ અને વીર્ય–શક્તિઓને ઘાત કરે છે, તેને “અંતરાય કર્મ ” કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૩૮-અંતરાય કર્મનો સ્વભાવ શું છે?
ઉત્તર-દાતા તથા લેનારની વચ્ચે અંતર ઉત્પન્ન કરે તે અંતરાય છે. રાજાની આજ્ઞા થવા પર ભંડારી દાનપ્રાપ્તિમાં બાધક હોય છે એ રીતે અંતરય કર્મને સ્વભાવ દાન-લાભાદિમાં વિહ્ન ઉત્પન્ન કરે છે.
પ્રશ્ન ૩૦-આત્માને અધિક હાનિ કયા કથી થાય છે?
ઉત્તર-ઘાતિકર્મોથી અધિક હાનિ થાય છે.
