________________
૧૯૨
તત્વ પૃછા પ્રશ્ન ૪૩-ધર્મકથાના કેટલા ભેદ છે? ઉત્તર-ધર્મકથાના ૪ ભેદ આ પ્રમાણે છે –
(૧) આક્ષેપની ધમકથા-સંસાર અને વિષયાદિની તરફ જતા શ્રોતાઓના મેહને હટાવીને ધર્મમાં લગાવવાવાળી કથા.
(૨) વિક્ષેપની ધમકથા-શ્રોતાને કુમાર્ગમાંથી હટાવીને સુમાર્ગમાં લઈ જનારી કથા.
(૩) સંવેગની ધમકથા-શ્રોતાઓને સંસારના રાગથી છોડાવી ધર્મ તરફ પ્રેમ ઉત્પન્ન કરનારી કથા.
(૪) નિર્વેદની ધર્મસ્થા–આલેક ભય, પરલેકભય, આદિ અનિષ્ટ પરિણામ બતાવીને સંસારથી વિરક્તિ ઉત્પન્ન કરનારી કથા.
પ્રશ્ર ૪૪–દયાન કેને કહે છે?
ઉત્તર-એક લક્ષ્ય પર ચિત્તને એકાગ્ર કરવું તે “યાન” છે. તેના ચાર ભેદ છે –(૧) આર્તધ્યાન (૨) રૌદ્રધ્યાન (૩) ધર્મધ્યાન અને (૪) શુકલધ્યાન.
પ્રશ્ન પ-આધ્યાન કેને કહે છે?
ઉત્તર-આર્ત અર્થાત્ દુઃખના નિમિત્તથી યા ભાવી દુઃખની આશંકાથી થનારું ધ્યાન “આર્તધ્યાન” કહેવાય છે.
પ્રશ્ન કદ-આર્તધ્યાનના કેટલા લિંગ છે? ઉત્તર-ચાર લિંગ છે–(૧) આકંદન-ઉંચાસ્વરથી
