________________
૧૮૬
તત્ત્વ પૃચ્છા પ્રશ્ન ૨૦-રસ પરિત્યાગના કેટલા ભેદ છે?
ઉત્તર–તેને સામાન્યથી નવ ભેદ છેઃ (૧) વિગયત્યાગ-ઘી, તેલ, દૂધ, ગેળસાકર આદિ વિકાર વધારવાવાળી વસ્તુઓને ત્યાગ કરે. (૨) પ્રણુત રસ ત્યાગ–જેમાંથી ઘી વગેરેના ટીપાં પડી રહ્યા હોય, તેવા રસસભર આહારને ત્યાગ કરવો. (૩) આયંબિલ-લુફખી રોટલી, ભાત અથવા શેકેલા ચણા આદિ વાપરવા. (૪) આયામસિક ભેજીઓસામણ આદિની સાથે પડેલા ભાત આદિ લેવા. (૫) અરસાહાર-મીઠું, મરચું આદિ મસાલા વિનાનો રસરહિત આહાર લે. (૬) વિરસાહાર-જેને રસ ચાલ્યા ગયે છે, એવા જુના ધાન્ય અથવા ભાત આદિનો આહાર કર. (૭) અંતહાર-હલકે આહાર-જેને ગરીબ લોકે ખાય છે-એ આહાર લેવે. (૮) પ્રાંતાહાર–ખાધા પછી વધેલા આહાર લઈને વાપરે. (૯) રસાહાર-લુખ-સૂકે, જીભને અપ્રિય લાગે તે આહાર કરે.
પ્રશ્ન ૨૧-કાયકવેશ તપ શું છે?
ઉત્તર-શાસ્ત્ર સંમત રીતિથી શરીર દ્વારા કઠોર સાધના કરવી. ઉગ્ર વિરાસનાદિ આસન લગાવવા, લેચ કરે, શરીરની શોભા-શુષાને ત્યાગ કરવો કાયકલેશ” તપ કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૨૨-પ્રતિ સલીનતા કોને કહે છે? તેનાં મુખ્ય કેટલા ભેદ છે?
ઉત્તર-પ્રતિસંલીનતાને અર્થ છે—ગાપન (નિગ્રહ)
