________________
સંવર તત્વ
૧૨૧ ૮ સ્ત્રી પરિષહ–સ્ત્રીઓનાં અંગ, ઉપાંગ, આકૃતિ, હાસ્ય, કટાક્ષ આદિમાં ધ્યાન ન આપવું, વિકાર દષ્ટિથી તેના તરફ જેવું નહિ, બ્રહ્મચર્યમાં દઢ રહેવું.
૯ ચર્યા–પરિવહ–વિહારને પરિશ્રમ અને વિહારના કષ્ટો સહન કરવા.
૧૦. નિષદ્યા પરિષહ–સ્મશાન, શૂન્યઘર, સિંહની ગુફા આદિમાં ધ્યાન કરવાના સમયે વિવિધ ઉપસર્ગ આવવાથી, કામલુપ સ્ત્રીઓનાં અનુકૂળ ઉપસર્ગ થવાથી અને હિંસક પ્રાણીઓના પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગ આવવાથી સમભાવપૂર્વક સહન કરવા, પરંતુ નિષિદ્ધ ચેષ્ટા ન કરવી.
૧૧. શય્યા પરિષહ–રહેવાનું સ્થાન અને સુવાને માટે ઊંચી-નીચી-કઠોર આદિ કષ્ટપ્રદ ભૂમિને વેગ મળેથી થનારૂં કષ્ટ અને નિદ્રામાં ડખલ પહોંચતી હોય તે પણ મનમાં ઉદ્વેગ લાવ નહિ.
૧૨. આક્રોશ પરિષહ કેઈ ગાળ આપે કે કટુ વચન કહે, તેનાથી થનારા કષ્ટને સહન કરે.
૧૩. વધુ પરિષહ– કોઈ દુષ્ટ મારે, પીટે અથવા પ્રાણ રહિત કરી નાખે તે પણ કોઇ ન કરતા સમભાવપૂર્વક સહન કરવું.
૧૪. યાચના પરિષહ–સ્વયં ભિક્ષા યાચીને સંયમયાત્રાને નિર્વાહ કરે, યાચવાથી કેઈ અપમાન કરે તે ખોટું ન માનવું અને ભિક્ષા યાચવામાં લજજાને અનુભવ ન કરો.
