________________
પુદ્ગલ ગીતા
૪૫
ઘણાં મળે તો હરખ ન પામ અને તે પુદ્ગલ દ્રવ્ય ન મળે તો શોક ન કર. કારણ કે, તે દ્રવ્યો તારાં નથી. તું તેનાથી ભિન્ન દ્રવ્ય છો. તો પછી તેની પ્રપ્તિ અને અપ્રાપ્તિમાં આટલો બધો હર્ષ અને શોક કેમ કરે છે ? જે દ્રવ્ય તારું નથી. તેનો આટલો બધો મોહ શા માટે છે ?
64
તથા છાયા તથા પડછાયો (પ્રતિબિંબ અથવા આકૃતિ) તેજ (પ્રકાશ) તથા કાન્તિ આ સર્વ પુદ્ગલાસ્તિકાયના સ્કંધો છે. નવ તત્ત્વમાં કહ્યું છે કે, “સધયાર ખ્વનોઞ પમા છાયાતવેદિ ય વળ ગંધ રસા ાસા પુાતાળ તુ નવવળ' નવતત્ત્વ ગાથા ૧૧. આ ગાથામાં આ સર્વને પુદ્ગલ દ્રવ્ય જ કહેવામાં આવ્યાં છે તથા સડી જવું, પડી જવું, ખરી પડવું. સુકાઈ જવું. કરમાઈ જવું ઇત્યાદિ ધર્મો પણ પુદ્ગલ દ્રવ્યના જ હોય છે. આવા ધર્મવાળો જે પદાર્થ હોય છે. તે નિયમા પુદ્ગલ દ્રવ્ય જ હોય છે. ।।૬૫-૬૬ી
મળ્યાં પિંડ જેહને બંધે તે, કાલે વિખરી જાય । ચરમ નયન ખરી દેખીએ તે, સહુ પુદ્ગલ કહેવાય ॥૬॥
સંતો
ચૌદ રાજલોક ધૃત ઘટ જિમ, પુદ્ગલ દ્રવ્ય ભરિયા । બંધ દેશ પ્રદેશ ભેદ તસ, પરમાણુ જિન કહિયા૬૮।।સંતો
ગાથાર્થઃ ૫૨સ્પ૨ પુદ્ગલો મળ્યા છતાં જે પિંડાકા૨૫ણે એક બીજાને બાંધે છે અને તે જ પુદ્ગલ દ્રવ્યો કાલે કાલે વિખેરાઈ પણ જાય છે. તથા ચામડાની આંખોએ કરીને અર્થાત્ ચર્મચક્ષુથી જે ખરેખર દેખાય તે સર્વ પુદ્ગલ દ્રવ્ય કહેવાય છે. તથા જેમ ઘીનો ઘડો ઘીથી ભરપૂર ભરેલો હોય છે. તેમ આ ચૌદ રાજલોક પ્રમાણ લોકાકાશ નામનું દ્રવ્ય પુદ્ગલદ્રવ્યોથી ખીચોખીચ ભરપુર ભરેલું છે. સ્કંધ-દેશ-પ્રદેશ તથા વળી પરમાણુ આવા જેના ચાર ભેદો છે. આવું પુદ્ગલ દ્રવ્ય છે. એમ જિનેશ્વર ભગવંતોએ કહ્યું છે. ૬૭-૬૮।।
