________________
४४
પૂજ્ય શ્રી ચિદાનંદજી મહારાજશ્રી કૃત તથા મિથ્યાદષ્ટિ આદિ ચૌદ ગુણસ્થાનકો તથા દેવગતિ-નરકગતિ વિગેરે મૂળભૂત ચૌદ માર્ગણા અને ઉત્તરભેદ રૂપ બાસઠ માર્ગણા વિગેરે પ્રકારો શાસ્ત્રોમાં જે આવે છે. તે બધા ભેદો આ પુદ્ગલના સંગના કારણે જ થયેલા છે. જો પુગલની સાથે પ્રેમ બાંધવા રૂપ પરભાવની સોબત ન હોત તો તે ચેતનમાં આવા ભેદો પડત નહિ. જેમ સિદ્ધ શીલા ઉપર બિરાજમાન અનંતા પણ સિદ્ધ જીવોમાં સમાન જ્ઞાન સમાન દર્શનસમાન વીર્ય સમાન ચારિત્ર વિગેરે સમાન ગુણો છે અને તે ગુણો ક્યારેય જાય નહિ. તથા ક્યારેય હાનિ પામે નહિ તેવા ક્ષાયિક ભાવના સર્વમાં સમાન ગુણો છે. આ જ સાચું આત્મ સ્વરૂપ છે. પુદ્ગલાનંદી થવાના બદલે પોતાના ગુણોની રમણતાવાળા થવું. તેમાં જ ડહાપણ છે. તે જ ગુણોની રમણતા આપણને ભવથી તારનાર છે. I૬૩-૬૪ll પાણીમાંહે ગલે જે વસ્તુ, જલે અગનિ સંયોગા પુગલ પિંડ જાણ તે ચેતન, ત્યાગ હરખ અરુ સોગ દિપા
સંતો છાયા આકૃતિ તેજ ધૃતિ સહુ, પુદ્ગલ કી પરજાયી સડન પડનવિધ્વંસ ધર્મ એ,પુગલકો કહેવાયા.૬૬/સંતો
ગાથાર્થ આ સંસારમાં જે જે વસ્તુઓ પાણીમાં નાખતાં જ ઓગળી જાય, પીગળી જાય, લાંબા કાળે સડી જાય, વર્ણ-ગંધ-રસ અને સ્પર્શ બદલાઈ જાય અર્થાત્ કોવાઈ જાય તથા જે જે વસ્તુઓને અગ્નિમાં નાખતાં બળી જાય. રાખ થઈ જાય તે સર્વ પુદ્ગલ દ્રવ્યનો પિંડ જ કહેવાય છે. જેમ કે ઘાસ પાણીમાં નાખો તો ભીંજાઈને કાળાન્તરે સડી જાય અને આગમાં નાખીએ તો બળી જાય. તે માટે તે પુદ્ગલ દ્રવ્ય જ છે. આવાં જે પુદ્ગલ દ્રવ્યો છે તે છે જીવ ! તારાં દ્રવ્ય નથી. તારાથી વિજાતીય દ્રવ્ય છે. આમ સમજીને તું તેનો ત્યાગ કર. તે પુદ્ગલ દ્રવ્ય
