Book Title: Pudgal Gita
Author(s): Dhirajlal Dahyalal Mehta
Publisher: Jain Dharm Prasaran Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032119/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purAla gItA pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI vaDe banAvAyelI (gujarAtI artha-vivecana sAthe) viveyanahAra dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA suIgAmavALA) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI vItarAgAya namo namaH | 0 SS pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI vaDe banAvAyelI pudgala gItA (gujarAtI artha-vivecana sAthe) : vivecana karanAraH dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA (suIgAmavALA) ja thI jenA dama prasAraNa TrasTa dahI che : prakAzaka: zrI jaina dharma prasAraNa TrasTa , surata ,, A Me >> I. AT) na / ' U/ S ::::://///************** Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : jaina dharma prasAraNa TrasTa e-602, pArzvadarzana koplekSa, navayuga koleja sAme, rAMdera roDa, surata-395009. gujarAta, (INDIA) phona: 0261-2763070, mo: 9898330835 dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA zrI yazovijayajI jenA e-602, pArthadarzana koplekSa, saMskRta pAThazALA navayuga koleja sAme, rAMdera roDa, sTezana roDa, raMga maholanA nAke, surata-9, Ph. (0261) 27630702 mahesANA. (u. gujarAta) | Mob. : 9898330835. Ph. (02762) 222927 (prAptisthAna sevaMtIlAla vI. jenA DI-para, sarvodayanagara, grAunDa phlora, sarasvatI pustaka bhaMDAra pAMjarApoLa, 1lI lena, hAthIkhAnA, ratanapoLa, sI.pI. Tenka roDa, muMbaI-4 amadAvAda, Ph. : (022) 2240 4717 phonaH (079) 25356692 22412445 prakAzana varSa vIra saMvata 2542 vikrama saMvata : 2072 IsvIsanuM 2016 kiMmata : rUA. 80-00 mudraka : bharata grAphIksa, 7, nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001 phona : 079-22134176, mo, 99250 20106 E-mail : bharatgraphics1@gmail.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra vIstAna varALanA anaMta upakArI paramAtmA zrI vItarAga deve kevaLajJAna prApta karyA pachI tIrthaMkara nAmakarmanA udayanA kAraNe bhavya jIvonA AtmakalyANane karanArI uttama evI dharmadezanA ApI. te sAMbhaLyA pachI temAM jIvo be bhAgamAM vahecAyA. keTalAke paramAtmAnI vAta saMpUrNa sAcI mAnIne hRdayanA bhAvapUrvaka svIkAra karyo ane paramAtmAnA mArgane anusaranArA thayA. tathA bIjA keTalAka jIvo mithyAtvamohanA udayanA kAraNe paramAtmAnI koIka koIka vAta na svIkAratAM ninava rUpe banyA. vAstavikapaNe vItarAga paramAtmAnI vANI sAdhaka-bAdhaka svarUpane samajAvanArI hoya che. je je mArgo AtmAnA zuddha svarUpanA sAdhaka che. teno svIkAra karIne AtmakalyANa karavA mATe te upakArI che. Ama samajAvanArI A vANI che tathA je je mArgo AtmAnA zuddha svarUpanA bAdhaka tattvo che. teno tyAga karIne arthAt tenAthI dUra rahIne AtmakalyANa karavA mATe te bAdhakano tyAga karavo te paNa upakArI mArga che. upAdeyano svIkAra karavo te jema upakAraka che. tema heyano tyAga karavo te paNa eTaluM ja upakArI tattvache. adhyAtma gItA nAmanA nAnakaDA graMthamAM pUjya zrI devacaMdrajI mahArAjazrIe AtmAnA zuddha svarUpanA sAdhaka mArgo jaNAvyA che. tevI ja rIte pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrIe A pudgala gItA nAmanA graMthamAM bAdhaka svarUpa na rAkhavA mATenI hita zikSA samajAvI che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstavikapaNe banne graMtho A AtmAnuM hita-kalyANa karanArA che. tethI ghaNA manana-ciMtanapUrvaka vAraMvAra vAMcavA jevA che. ekamAM potAnA zuddha guNo pragaTa karavAno upadeza che ane bIjAmAM paudgalika bhAvono eTale bAdhaka bhAvono moha tyajavAnuM samajAvela che. ame amArA kSayopazama pramANe tenA artha lakhyA che. vAraMvAra AvA grantho vAMcavA jevA tathA manana karavA jevA che. pUjya cidAnaMdajI mahArAjazrIe madhura vANImAM ghaNI ghaNI Atmahita zikSA A graMthamAM ApI che. teozrI to AvA graMtho banAvI gayA. have ApaNe satata tevA granthano abhyAsa karIe ane A AtmAne mohanA aMdhakArathI dUra karIne AtmakalyANa sAdhIe e ja AzA sAthe. phonaH (0261) 2763070 mo. : 9898330835 -dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA e-602, pArthadarzana komlekSa, navayuga koleja sAme, rAMdera roDa, muM. surata (dakSiNa gujarAta) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka amArA anya prakAzano dara 1. zrI jaina dharmanA maulika siddhAntaH- navakArathI sAmAiyavayajuro sudhInAM sUtro upara vivecana. navatattva, cauda guNasthAnako, karmanA 158 bhedo, sAta nayo, saptabhaMgI ane kAlAdi pAMca samavAyI kAraNo upara saraLa gujarAtI vivecana. 2. zrI jaina tattva prakAza :- devasI-rAia pratikramaNanAM sUtro upara saraLa gujarAtI vivecana. 3. jaina dhArmika praznottara mAlA :- prauDha baheno ane bhAIone upayogI cAraso prazna-uttarono suMdara saMgraha. 4. jaina dhArmika pAribhASika zabdakoSa :- jaina zAstromAM vAraMvAra vaparAtA pAribhASika dhArmika zabdonA artho, dhArmika zabdakoza. 5. yogaviMzikA - upAdhyAyajI kRta TIkAnA anuvAda sAthe. gujarAtI saraLa vivecana. 6. yogazataka - svopajJaTIkA tathA TIkAnA anuvAda sAthe. gujarAtI saraLa vivecana. 7. yogadRSTi samuccaya :- pU. zrI haribhadrasUrIzvarajI kRta svopajJa TIkA sAthe TIkAnuM atizaya saraLa gujarAtI vivecana. 8. prathamakarmagrantha (karmavipAka):-saraLa gujarAtI vivecana. 9. dvitIya karmagrantha (karmatava) :-saraLa gujarAtI vivecana. 10. tRtIya karmagrantha (baMdharavAmitva):-saraLa gujarAtI vivecana. 11. caturtha karmagrantha (SaDazIti):-saraLa gujarAtI vivecana. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ENTE 12. paMcamakarmagrantha (zataka) :- pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrI devendrasUrIzvarajI ma.sA. kRta so gAthAnA zataka nAmanA pAMcamA karmagranthanuM gAthA-gAthArtha-zabdArtha-saMskRta chAyA sAthe gujarAtI saraLa vivecana. 13. chaThTho karmagrantha (saptatikA) :- chaThThA karmagranthanuM gAthA-gAthArtha-zabdArthasaMskRta chAyA sAthe gujarAtI saraLa vivecana. 14. tattvArthAdhigamasUtraH- sUtronuM saraLa, rocaka saMkSipta vivecana. -- 15. samyaktvanA saDasaTha bolanI sajjhAya :- ghaNI ja rocaka kathAo sAthe tathA samyaktva saptatikAnI gAthAo sAthe saDasaTha guNonuM varNana. 16. ATha dRSTinI sajjhAya :- pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI ma. sA. kRta ATha dRSTinI sajjhAyanA saraLa gujarAtI artho. 17. savAso gAthAnuM stavana :- pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI ma.sA. kRta, zrI sImaMdharasvAmI paramAtmAne vinaMti karavArUpe nizcayanaya ane vyavahAranaya garbhita savAso gAthAnuM stavana gujarAtI arthavivecanasAthe. 18. navasmaraNa :- mULa gAthAo, gujarAtImAM gAthAonA saraLa artha, iMglIzamAM mULa gAthAo ane iMglIzamAM te gAthAonA artha. 19. pUjA saMgraha sArtha :- paMcakalyANaka, aMtarAyakarma nivAraNa, 45 AgamanI pUjA Adi pUjAo suMdara bhAvavAhI artha sAthe. 20. snAtrapUjA sArtha:- pU. vIravijayajI kRta snAtrapUjA artha sAthe. 21. zrI samyaktva mUla bAravrata H-vivecana saha. 22. zrI vAstupUjA sArtha :- pU. AcArya zrI buddhisAgarajI kRta vAstupUjAnuM suMdara-sa2La tathA jaina vidhi saha gujarAtI bhASAMtara. Xin Yue Jia Deng Jie Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. ratnAkarAvatArikA(bhAga-1) :- pramANanayatattvAloka uparanI pU. ratnAprabhAcArya racita TIkA tathA te TIkAno saraLa gujarAtI artha. (pariccheda 1-2) 24. ratnAkarAvatArikA (bhAga-2) :- pU. vAdidevasUrijI racita pramANanayatattvAloka uparanI pU. ratnaprabhAcArya racita TIkA tathA te TIkAno saraLa gujarAtImAM artha. (pariccheda 3-4-5) 25. ratnAkarAvatArikA (bhAga-3) :- pariccheda 6-7-8. pU. ratnaprabhAcArya ma.sA. racita TIkA tathA tenuM saraLa gujarAtI vivecana. 26. dravya-guNa-paryAyano rAsa : pU. u. zrI yazovijayajI ma. kRta gujarAtI TabA sAthe tathA TabAnI tamAmapaMkitaonA vivecana yukata artha sAthe. 27. aDhAra pApasthAnakanI sajjhAya H- artha vivecana sAthe. - 28. sammati prakaraNa :- pUjya A. zrI siddhasenadivAkarasUrIzvarajI kRta sammati prakaraNanuM pAThya pustakarUpe gujarAtI vivecana. 29. gaNadharavAda :- paramArAdhya siddhAntapAkSika pU. A.zrI jinabhadragaNikSamAzramaNajI viracita zrI vizeSAvazyakabhASya AdhArita zrI maladhArI hemacaMdrAcAryajI viracita TIkAnA anuvAda rUpe ''gaNadharavAda'. 30. jJAnasAra aSTaka tathA jJAnamaMjarI :- dravyAnuyoganA prakharAbhyAsI zrI devacaMdrajI ma. kRta jJAnamaMjarI TIkA tathA TIkAnA vivecana sAthe saraLa gujarAtI jJAnasArASTakanuM vivecana. 31. amRtavelanI sajjhAya H- arthasabhara suMda2 gujarAtIvivecana. 32. yogasAra :- pAMca prastAva upara artha sabhara suMdara-bhAvavAhI gujarAtI vistRta vivecana che. EELACLAROCERATEDIA [][232] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33. samyakatva SaTrasthAna cauui :- cha sthAnonuM pUrvapakSa-uttarapakSa pUrvaka A gAthAomAM khAsa takeyukta bAlAvabodha tathA saraLa gujarAtI savistRta varNana karela che. 34. zrI devacaMdrajI ma. kRta stavana covIzI (bhAgaH 1-2) : prathama bhAgamAM 1thI 12 bhagavAnanA stavanonA gujarAtImAM bhAvavAhI suMdara artho temaja bhAga 2mAM 13thI24 bhagavAnanA stavanonA gujarAtI bhASAmAM suMdara artho lakhelA che. 35. karmaprakRti :- pUjyapAd zrI zIvazarmasUrijIkRta kammapayaDI tathA tenuM gujarAtI bhASAmAM saraLa vivecana. (baMdhanakaraNa) 36. nilavavAda :- pUjaya AcAryadeva zrI jinabhadragaNikRta zrI vizeSAvazyakabhASya AdhArita bhagavAna mahAvIra prabhunI vAta na svIkAranArA nikUvonI mAnyatA tathA carcA. 37. adhyAtma gItA - pU. zrI devacaMdrajI mahArAja kRta adhyAtmarasathI bharelI gItA. 38. tIrthamAlA : vi. saM. 1775mAM (Azare 300 varSa pUrve) parama pUjaya zrI jJAnavimalasUrijI mahArAjazrInI nizrAmAM suratathI nikaLela cha' ri pAlita saMgha je vividha tIrthonI sparzanA karavA sAthe suigAma paNa padhArela te tIrthayAtrAnuM suMdara varNana che. bhAvimAM lakhavAnI bhAvanA 39. karmaprakRti - pUjyapAd zrI zIvazarmasUrijIkRta kammapayaDI tathA tenuM gujarAtI bhASAmAM saraLa vivecana. (saMkramakaraNa Adi bAkInAM sAta karaNo mATenA bIjA traNa bhAgo) SontI yoga Sense Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s & (sukRta sahoLI Oefecerateegedeemeteocentrecoteca = = rekhAbena lalitabhAI sAvalA zADIyAgo (yu.esa.e.) taraphathI prema chIe chIchachachachachachachachachachachacha sau koI vAMcI ciMtana-manana karI zIghAtIzIgha mokSasukha pAme e ja maMgala kAmanA. -veneen anumodanA abhinaMdana dhanyavAda Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI vaDe banAvAyelI yugala gItA (gujarAtI artha-vivecana sAthe). III Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | parama pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta pudagala gItA C saMto, dekhIe e, paragaTa pudgala jAla tamAsA: pudgalakhANo, pudgala pINo, pudgala huMkI kAyAA varNa gaMdha rasa pharasa sahue, pudgala huMkI mAyA saMto/1 khAna-pAna pugala banAve, nahIMpugalaviNa kAyA varNAdikanahIM jIvameM e, dIno bheda batAyAsaMtora gAthArtha: he saMtapurUSo ! tame dekho to kharA, ke A saMsAramAM pragaTa paNe pudgala dravyanI jALa kevI che! kevo eka tamAso che? A jIvane A tamAso kevo mohamAM phasAve che ! A tamAso (khela) to dekho. // 1 / A jIva je khAya che te pudgala che (jaDa che.) je pIvAya che. te paNa badhAM pINAM judA judA pudgala dravyo bhegAM karavAthI banelAM che. are, A kAyA (zarIra) paNa pudgala dravyanuM ja baneluM che. // 2 / bhAvArthaH zarIranI cAmaDInI zobhA (vaNa) tathA cAmaDInI ja sugaMdha tathA aMdaranA mAMsAdi pudgalono je rasa (svAda) tathA cAmaDInI je komaLatA-karkazatA ItyAdi sparza A sarve guNonI mulAyamatA te sarva pudgalanI (zarIranI) ja bAjI che. uparokta guNomAMthI koIpaNa varNAdi guNo AtmAnA nathI. AtmA to rUpa-rasa-gaMdha ane sparza Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta vinAnuM arUpI dravya che. to AtmAthI bhinna evA pudgala dravyanA varNAdi guNo pratye ATalo lagAva kema? ATaluM AkarSaNa kema? te jIva, A tArA guNo ja nathI. tuM temAM kema AkarSAya che ! nA khAvAnuM, pIvAnuM je kaMI bane che. te sarva pudgala dravyo ja che. are, A je kAyA che te paNa pudgala dravyanI banelI che. pudgala vinA kAyAmAM kaMI che ja nahi. are, tane je varNAdi rUpALA dekhAya che. te sarva pudgala dravya ja che. jIvamAM AvA guNo nathI. je varNAdithI tuM maskAya che. te jo jIvanA hota to siddha paramAtmAmAM paNa hota. paraMtu Ama nathI. mATe A badhI je bAhya zobhA che te pudgala dravyanI che. he jIva! tArI nathI. tuM tenAthI bhinna dravya cho. A vAta nahi samajavAnA kAraNe je jJAnI mahAtmA puruSo zarIrathI AtmAno bheda batAve che. samajAve che. tene ajJAnI loko dIna samaje che. zarIrathI AtmA bhinna padArtha ja che. paraMtu tenI samajaNa na hovAthI AvuM samajAvanArA guruo ApaNane dIna-bicArA garIbaDA lAge che. ajJAnI evA A jIvane bheda batAvanArA jJAnI mahAtmA mukha lAge che. aNasamaju dekhAya che. paraMtu vAstavikapaNe to te pote ja mUrkha che. te pote ja ajJAnI che. 2 // pudgala kAlA, nIlA, rAtA, pIlA pudgala hoya. dhavalA yuta e paMcavaraNa guNa, pudgala huM kA joyAphall saMto pugalaviNa kAlA nahIM e, nIla rakata aru pItA zveta varNa pugala vinA e, cetana meM nahIM pIta 4saMto. gAthArtha H pudgala dravya ja kALu, nIlu, lAla, pIluM hoya che. tathA pudgala dravya ja dhoLAzavALuM hoya che. A pAMca varNa nAmanA guNo pudgala dravyamAM ja hoya che. A sarve guNo kAyAnA ja che ane kAyA e pudgala dravya che. kAyA te jIvadravya nathI. eTale ja mRtyukALe kAyA ja ahIM rahe che. jIva rUpa haMsa ekalo ja parabhavamAM jAya che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA te jIvamAM kALA-nIlA-pILApaNuM vigere koI AvA guNo nathI. A jIva kAyAnA guNone potAnA mAnIne harSa-zoka kare che ane saMsAramAM duHkha pAme che. || 3-4 || bhAvArtha :- kharekhara UMDo vicAra karIe to pudgala dravya vinA bIju koI dravya kALuM nIluM rAtuM athavA pILuM nathI. are, dhoLuM paNa pudgala dravya vinA bIjuM koI dravya nathI. upara kahelA guNomAMnA koI guNo cetana dravyanA nathI.A jIva to varNa-gaMdha-rasa-sparza vinAno che. he jIva! A varNAdino tane je rasa lAgyo che. paNa te tArA guNo nathI. kAyAnA eTale ke pudgala dravyanA te guNo che. tArA guNo na hovAthI pArakA dravyanA A guNo che. temAM tuM kema aMjAyo che ! tuM temAM kema mohabdha banyo che? siddha paramAtmA jIva dravya che. temAM A guNomAMno eka paNa guNa nathI. jo varNAdi guNo jIvanA hota to siddha paramAtmAmAM paNa hota. paraMtu Ama nathI. mATe he jIva ! para dravyanA guNomAM tuM ATalo badho mohabdha ane vikArI kema banyo che ! he jIva! tuM tAruM svarUpa saMbhALa, paramAM Asakta na bana. //4tI surabhi gaMdha dUra gaMdhatA e, pugala huM meM hoya pugalakA parasaMgavinA te, jIvamAMhenavihoyApA saMto pugala tIkhA, kaDavA pudgala, phani phasAyela kahIe khATA, mIThA, pudgala kerA, rasa pAMca sahIeAdI saMto gAthArtha sArI gaMdha ane kharAba gaMdha A paNa pudgala dravyamAM ja hoya che. pudgala dravyanA saMbaMdha vinA kevaLa ekalA jIvadravyamAM A gaMdha kyAreya hotI nathI. 3. pudagala dravya ja tIkhuM kaDavuM tathA pudgala dravya ja phAlyu phulyu . (mIThAsavALuM-vikAsa pAmeluM) kahevAya che. khATuM ane mIThuM A sarva Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta pAMce raso pudgala dravyanA ja che. (jIva dravyanA nathI.) te rasamAM tAre aMjAvuM joIe nahi. kAraNa ke, he jIva ! te guNo tArA nathI. II4 // bhAvArtha : puSpomAM je sugaMdha jaNAya che ane viSTAdimAM je durgaMdha jaNAya che. paraMtu vikaseluM phula e paNa Akhara to vanaspatikAyanuM zarIra ja che arthAt pudgala dravya ja che. te puSpa dravya ane viSTAdi padArtho sukAtA karamAtA-nAza pAmatA - rUpAMtara thatA najare dekhAya che. to AvA pudgalanA guNomAM ApaNe aMjAvAnuM kema hoya ? ane tenAthI viparIta guNo maLatAM ATalo udvega kema ? sugaMdha ane durgaMdha A banne 52 padArthonA guNo che he jIva ! AmAMno eke guNa tAro nathI. to pachI tuM e guNomAM kema lobhANo che ? kema aMjAyo che ? je svarUpa tArUM nathI. temAM Avo atyaMta dRSTirAga karavAnI tAre zI jarUra che ? A mohanA vikAro ke jIva ! bhaviSyamAM tArUM patana karAvaze. IIII pudgala dravyo ja tIkhAM hoya che. kaDavAM hoya che. pudgala dravya ja phAlyu ane phulyuM thAya che. bhAvatuM aNabhAvatuM thAya che. pudgala dravya ja khATu, khorU, mIThuM. atizaya gaLapaNavALuM bane che. A pAMca raso pudgala dravyanA che. he jIva ! tArA A guNo ja nathI ane je guNo tArA nathI. temAM tuM kema aMjAyo che ? he jIva ! tArA guNone tuM saMbhALa. jema pArakAnI saMpattino moha karAya nahi. tema AvA 52 dravyanA guNomAM he jIva ! tuM kema aMjAyo che ? tuM kema vikArI ane vilAsI banyo che ? je tArUM svarUpa nathI. tArI mAlikInuM nathI. tArI IcchA pramANe A rasAdi guNo rahevAnA nathI. te guNone game teTalo tuM sAcavIza to paNa parivartana pAmavAnA ja che. AvA calita svabhAvavALA 52 dravyanA guNomAM tane mArApaNuM kema lAge che ? ATalo badho tuM A paradravyomAM kema aMjAyo che ?kaMIka samaja. A to sarva pudgala dravyanI ja mAyA che. 5ra dravyanI ja jhAkajhamAla che. he jIva ! A tArUM svarUpa nathI. / / 6 / / Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pugala gItA zIta uSNa aru kAThA komala, haluvA bhArI hoya cikaNA rukhA ATha pharasa e, pudgalahuM hoyalNA saMto pugalathI nyArA sadA che, jANa apharasI jIvA tAkA anubhava bhedajJAnathI, gurugama karo savATA saMto gAthArtha zItaLatA, uSNatA athavA karkazatA ane komaLatA haLavApaNuM (laghutA), ane bhAre paNuM (gurutA) tathA cikaNApaNuM (snigdhatA) lukhApaNuM (rUkSatA) A ATha joke sparzanA bhedo che. paraMtu A AThe sparze mAtra pudgala dravyomAM ja hoya che. (eke sparza jIvadravyamAM hoto nathI.) (jIva dravya to sparza vinAno arUpI padArtha che.) IILA A jIva to sadAkAla pudgala dravyathI judo ja che. tethI te dravya to sparza vinAnuM (apharasI) ja che. teno anubhava bhedajJAnathI thAya che. te bhedajJAna meLavavA mATe haMmezAM gurugama karo. gurujInI vadhAre vadhAre sobata karo. IITA. bhAvArtha zItaLatA, uSNatA, karkazatA, komaLatA, laghutA, gurutA snigdhatA ane rUkSatA. A AThe sparzanA bhedo che. jene jaina zAstromAM zIta-uSNa-karkaza-mUdu, laghu, guru snigdha ane rUkSa AvAM saMskRta nAmothI bolAvAya che. kahevAya che. A sarve paNa sparzI pudgala dravyanA ja che. pudgala dravyamAM ja hoya che. jIva dravyanA nathI. jIva to sparza vinAno padArtha che. he jIva! je tArA guNo nathI. paradravyanA guNo che. temAM tuM kema aMjAyo che? jema parastrI ke parapurUSamAM aMjAvuM joIe nahi. kAraNa ke, te vyabhicAra ane durAcAranuM ja kAraNa bane. tenAthI jIvanuM patana ja thAya. tenI jema he jIva! tAre paradravyanA eTale ke pudgala dravyanA guNomAM aMjAvuM joIe nahi. temAM Asakti karavI te dUrAcAranA mArge ja laI jAya to pachI ATalo badho sparzano prema kema che ? ThaMDAM pINAnA zokha, erakanDIzanano zokha. tApaNe tApavAno zokha, hIrAno Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta zokha. A badhuM karavuM he jIva ! tane zobhatuM nathI. tuM para dravyanA guNomAM aMjAyelo hovAthI vyabhicAranA mArga tarapha AgaLa vadhI rahyo che. jarA ubho rahIne ciMtana kara. tArUM svarUpa varNAdi guNo vinAnuM che tethI te varNAdi tArUM svarUpa nathI. temAM ja tuM aMjAyo che. tAruM avazya patana ja thaze. caDatI thavAmAM ghaNI vAra lAgaze. vicAra kara. tArUM asalI svarUpa kyAM ? ane tuM magnatA kare che kyAM ? he jIva ! jarA ubho rahIne vicAra kara. A guNo tArA nathI. tuM temAM Asakta na bana. tenAthI nyAro rahe-tenAthI dUra ja rahe. IIchanA he jIva ! ApaNo jIva to sadAkALa pudgala dravyathI nyAro (bhinna) ja che. parabhavamAMthI AvyA pachI mAtAnI kukSimAM zarIra banAvyuM che ane mRtyu pAmatAM te zarIra (game teTaluM bhabhakAdAra hoya to paNa) mUkIne ja jAvAnuM che. zarIra e acetana dravya che ane AtmA e cetana dravya che. Ama banne bhinna padArtho che. AvA prakAranuM bhedanuM jJAna thavAthI ja A vAta anubhavAya che. A vAtane vadhAre spaSTa samajavA mATe tenA niraMtara anubhavI evA guruono sAtha-sahakAra ja avazya jarUrI che. te mATe harahaMmezAM gurugama karavo jarUrI che. kaMdaka ciMtanamanana karI pudgalano moha ocho kara. II8aa krodhI mAnI mAyI lobhI, pudgala rAge hoya / pudgala saMgavinA cetana e, zivanAyakanitya joya / / 9 / saMto nara nArI napuMsakavedI, pudgala ke parasaMga / jANa avedI sadA jIva e, pudgala vinA abhaMga / / 10 / saMto gAthArtha: : A jIva paudgalika padArthonA rAganA kA2Ne ja krodhavALo, mAnavALo, mAyAvALo ane lobhavALo bane che. jo A jIva paudgalika padArthonA saMgano tyAgI bane to A ja cetanadravya nitya muktidazAno adhikA2I thAya che ja. liA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA A jIva pudgalanA banelA zarIranA saMbaMdhanA kAraNe ja purUSaliMga, strIliMga ane napuMsakaliMga vALo bane che. hakIktathI jo vicArIe to A jIva pugalano saMga na kare to nirbhayapaNe sadAne mATe avedI (vikAra vinAno) ja rahe tevo che. 1LI | bhAvArtha A saMsAramAM vartatA sarve paNa jIvo paugalika sukhomAM rAgabuddhivALA hovAthI paulika sukho meLavavA mATe ja vacce AvatA vidgo upara krodhI ane vinA vighna paudgalika sukho prApta thaI jAya to abhimAnI ane te paudgalika sukho meLavavA mATe tathA maLelAne sAcavavA mATe mAyA-kapaTa-juTha kare che tathA na maLelAM paulika sukho meLavavAnI lAlasA-tatparatA ema lobha kare che. Ama cAre kaSAyonI caMDAla cokaDI paugalika padArthonA saMganA kAraNe ane rAganA kAraNe A jIvane bhUtanI jema vaLagelI che. tathA A jIva zarIranI sAthe ekAkAra che. tethI purUSAkAra, strI AkAra ane ubhayAkAra vALA paudgalika zarIrano saMbaMdha hovAthI A jIva para padArthano saMga karavA Icche che. strIno jIva purUSano saMga karavAne ane purUSano jIva strIno saMga karavAne Icche che. vedanA vikAro A jIvane pIDe che. bhoganI abhilASAomAM ja A jIva kiMmatI samaya gumAve che. jo A jIva A paudgalika padArthono ane khAsa karIne zarIrano ja saMbaMdha choDI de to te saMga vinA A jIva sadAne mATe akhaMDita evo avedI (viSayAbhilASa vinAno) nirvikArI thAya tevuM A zuddha Atmadravya che. he jIva! tuM tenuM mULasvarUpa vicAra. tenA mULa svarUpa tarapha dRSTipAta kara. //9-10nI buDhA bAlA tarUNa thayA te, pugalakA saMga dhArA trihuM avasthA nahIM jIvameM, pudgala saMganivAra 11AAsaMto Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta janma-jarA-maraNAdika cetana, nAnAvidha duHkha pAve pugala saMga nivArata tiNa dina, ajarAmara hoI javArA saMto gAthArthaH vRddhAvasthA-bAlyAvasthA ane yuvAvasthA je thAya che. te sarva pudgalanA ja khela che. A pudgalano saMga jo nivAravAmAM Ave. (eTale ke dUra karavAmAM Ave, to A jIvamAM tevI traNa avasthAo Ave nahi. pudgalanA saMganA kAraNe (zarIrano saMbaMdha hovAnA kAraNe jo A jIva aneka prakAranAM duHkho prApta kare che. jo A jIva paudgalika bhAvonI sobatano tyAga kare to te ja kSaNe, te ja divase A jIva ajarAmara nAmanA padane prApta kare. (jyAM janma-jarA ane maraNa kyAre ya Ave nahi evuM je pada te ajarAmara pada, tene A jIva prApta kare.) ||11-12 bhAvArtha H lokomAM manuSyanA jIvanamAM AvI traNa avasthAo hoya che. uMmara varSa 1 thI 25 sudhI bAlyAvasthA, umara varSa 26 thI 60 AsapAsa yuvAvasthA ane uMmara varSa 61 thI 100 AsapAsa vRddhAvasthA A traNe avasthAo zarIrano saMbaMdha hovAnA kAraNe che. pugalano je saMga che. tenA kAraNe che. muktimAM gayelA jIvone zarIrano saMbaMdha na hovAthI anaMtakALa pasAra thavA chatAM AvI koI avasthA AvatI nathI. tathA bAlyAvasthAmAM ramata-gamatanI prIti, yuvAvasthAmAM bhogasukhanI prIti, tathA vRddhAvasthAmAM mAna-mobhAnI tIvra IcchA AvAM paulika sukhonI tIvra IcchA varte che. jyAre mukatadazAmAM zarIrano saMbaMdha na hovAthI AvI traNa avasthAo nathI. tethI kyAreya ramata-gamatanI tathA bhautikasukhonI ane mAnamobhAnI icchA mAtra thatI nathI ane AtmAnA guNono je anubhava thAya che. temAM ja A jIva AnaMdamayapaNe samaya pasAra kare Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA che. eTale ja jJAnI mahAtmAo mokSamAM svaguNonI ramaNatAnuM ja anaMta anaMta sukha che Ama pharamAve che. jyAM sudhI A jIva A saMsAramAM rahe che. tyAM sudhI zarIrAdino saMbaMdha hovAthI ja prathama zarIrano saMbaMdha, tyAra bAda te zarIranA saMbaMdhane lIdhe thayelA putrAdika parivArano saMbaMdha ane te badhAnA saMrakSaNanI pAlanapoSaNanI javAbadArInA kAraNe dhana ane gharano saMbaMdha, A anivArya thaI paDe che ane divase divase A jIva A viDaMbaNAonI paraMparAmAM ja potAnuM jIvana pasAra kare che. kevaLa ekaluM ArtadhyAna ane raudradhyAna dharIne naraka-nigodanA bhavomAM rakhaDe che. Ama jJAnI mahAtmAo ApaNane kahe che. te mATe jo A jIva AvA duHkhadAyI pugalano saMga choDI de. pudgalanA saMgano tyAga kare to eka kSaNa mAtramAM ja ajarAmarapada (jayAM janma-jarAmaraNa-roga ane zoka kyAre ya nathI evuM pada) A jIva kSaNa mAtramAM ja prApta kare che. jema pRthvIcaMdra rAjA rAjyagAdI upara hovA chatAM ane guNasAgara lagnanI corImAM hovA chatAM uparokta vairAgyanA jore aMtarmuhUrta mAtramAM ja kevalajJAna-kevaLadarzana prApta karanArA banyA hatA. /11-12aa. pudgala rAga karI cetanaku, hota karmako baMdhA pudgala rAga visArata manathI, nirAgInibaMdhA13 saMtoul mana-vaca-kAya joga pudgalathI, nipajAve nitamevA pudgala saMga vinA ayogI thAya lahI nijameva 14 saMto gAthArthaH paugalika padArthono rAga karavAthI A jIvane karmano baMdha thAya che. te mATe paugalika padArthono rAga manathI paNa vicArIne he jIva ! tAre nirAgI ane nibaMdha thavuM joIe. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta pudgalonI sAthe saMga rAkhavAthI nitya (sadAkALa) A jIva . mana-vacana ane kAyAnA yogavALo bane che paraMtu pugalonA saMga vinAno thayelo A jIva ayogI thayo chato potAnA svarUpane prApta karanAro bane che. 13-14 bhAvArtha anAdikALathI A jIvane paudgalika padArthonI mAyA lAgelI che ane tenA ja kAraNe A jIva paudgalika sukhano tathA paudgalika sukhanAM sAdhanono ghaNo ja ghaNo rAgI banyo che. paudgalika tamAma padArtho parapadArtha hovAthI teno rAga karavAnA kAraNe ApaNo A jIva samaye samaye karmano baMdha kare che. "vibhAva dazAmAM javuM e ja karmabaMdhanuM kAraNa che ane A vibhAvadazAne A jIva hoMze hoMze seve che. jethI mohamAM sapaDAya che. ane karmathI baMdhAya che. jyAre A jIva sAcuM samaje che ke pudgala e paradravya che ema mAnIne manathI teno saMga, arthAt tenI sobata visAre che. tenI mitratA jatI kare che. tema tema A jIva nirAgI eTale ke rAga vinAno arthAt vItarAga thAya che ane vItarAga thavAthI ja nibaMdha eTale ke karmonA baMdhana vinAno thAya che. ane nitya mukta bane che. A jIva jema jema mana-vacana ane kAyAnA zubha ke azubha yogane seve che. tema tema puNya ke pApa karmonA baMdho ja nitya upajAve che. zubhAzubha yoganA kAraNe puNya ke pApa, paNa karmanA baMdhano ja bAMdhe che. sonAnI ke lokhaMDanI, paNa beDImAM ja jakaDAya che. temAMthI nIkaLI zakato nathI. jyAre A jIva A pugalanA saMgano tyAgI bane che. pugalanA sukhonI mamatA choDe che. tyAre ja dhIre dhIre pugalanA saMga vinAno thayo chato A jIva ayogI bane che ane ayogI banavAnA kAraNe A sarva AMdhI aTakI javAnA kAraNe navo navo karmano baMdha thato nathI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA ane rahyAM sahyAM karmo khapAvIne zuddha-buddha thayelo A jIva nivameva = potAnA AtmAnuM zuddha svarUpa prApta karanAro thAya che. Atma kalyANano A ja sAco mArga che ke pudgalanA saMgano tyAga karavo. tenA abhyAsa ane prekTIsa mATe ja (1) vratadhArI gRhastha jIvana, (2) dIkSita jIvana tathA (3) tapasvI jIvana che. 13-14 pugala piMDa thakI upajAve, bhalA bhayaMkara rUpA pugalakI parihAra kriyAthI, hove Apa arUpAlaposaMto pudgala rAgI thaI dharatanija deha gehathI nehA pudgala rAga bhAva taja dilathI, chinameM hota videha /16 saMto gAthArtha H A jIva pudgalonA piMDone grahaNa karIne tenuM ja suMdara rUpALuM ane bhayaMkara evuM potAnuM rUpa utpanna kare che ane te ja pugalonA piMDono tyAga karavAnI prakriyAthI Aja jIva svAbhAvika evA potAnA "arUpI" svarUpano anubhava karanAra bane che. 1panA paugalika bhAvono rAga karIne A jIva navA navA bhavo pAmavA dvArA zarIra ane navA navA gharono sneha kare che. paraMtu te jIva! pudgalabhAvono A rAgabhAva tuM dilathI (eTale AntarikapaNe) tyAga kara, jenAthI kSaNamAtramAM tuM videha (zarIra vinAno paramAtmA) thaI zake che. |16nI bhAvArtha: A jIva parabhavathI mRtyu pAmIne vivakSita bhavamAM Avyo chato zukra ane rUdhira Adi gugala piMDone grahaNa karIne koIkavAra bhalu (eTale suMdara zobhAyamAna) rUpa dhAraNa kare che. bhala bhalA mANaso aMjAI jAya evuM dedIpyamAna rUpavALuM zarIra dhAraNa kare che ane koIkavAra rAkSasa jevuM bhayaMkara bhaya upajAve tevuM paNa zarIra dhAraNa kare che. paraMtu pugala bhAvone tajavAnI kriyA karavAthI arthAta Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta ayogI thavAthI A ja jIva potAnA asalI "arUpI" paNAnA svarUpane pAme che. 15aa tathA A jIva paudgalika bhAvono rAgI thayo chato zarIrano, gharano, dhanano, parivArano ane mAna-mobhAno rAgI thAya che ane tenAthI karmo bAMdhIne he jIva ! tuM saMsArIpaNuM (aneka bhavomAM bhaTakavApaNuM) tuM prApta kare che. jyAre A ja paudgalika bhAvono rAgabhAva dilathI (hRdayathI) tajavAmAM Ave che. tyAre kSaNavAramAM ja azarIrI (vItarAga kevalI) paNa tuM thaI zake che. / 16 / / pudgalapiMDa lolupI cetana, jagamAM rAMka kahAve pudgala neha nivAra palakameM, jagapati birUda dharAve // 17 // saMto pudgala moha prasaMge cetana, cAra gati meM bhaTake pudgala neha tajI ziva jAtAM, samaya mAtra nahIM aTake // 18 // saMto H gAthArtha : pudgalonA samUhathI banelAM ghara, zarIra, dhana ityAdi padArthono lolupI (Asakta) banelo evo A AtmA jyAre dekho tyAre A jagatamAM te bhIkhArI ja dekhAya che. jyAre dekho tyAre pudgala sukhonI bhIkha ja mAgato hoya che. puddagalonA padArthono snehabhAva (rAgabhAga) je AtmAe nivAryo che. (rokyo che.) te AtmA A jagatamAM jagaddhatinuM birUda dharAve che. 17nA paudgalika padArthonA mohane kAraNe ja cetana evo A AtmA cAre gatimAM bhaTake che. paraMtu je AtmA paudgalika bhAvonA snehane (rAgane) tyaje che. nivAre che. te jIva mokSane meLavatAM eka kSaNa paNa vAra lagADato nathI. / / 18 / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 13 bhAvArtha : paudgalika bhAvono rAgI AtmA temAM Asakta ane lolupI banyo chato jagatanA lagabhaga ghaNA kharA jIvo pAse judI judI vastuo mAMgyA ja kare che. jenI pAse je je vastu dekhe tenI pAsethI te te vastu meLavavAnI cAhanA vALo te jIva bhIkhArInI jema kAlAvAlA kare che. AjIjI kare che ane potAnI lAcArI vyakta kare che. garaju garIbanI jema sarvatra hAtha joDato page paDato dekhAya che. paMga caMpI karatAM jarA paNa lajjA pAmato nathI. paraMtu je AtmAoe paudgalika bhAvono sneha tyajI dIdho che. paudgalika sukhomAMthI mana uThAvI lIdhuM che. te AtmA moharAjAne jItIne A jagatamAM jagatinuM arthAt tIrthaMkarapaNAnuM bIrUda prApta kare che. eTale ke sarvajJa kevalI tIrthaMkara paramAtmA thAya che. mohane jItanAro te jIva turata ja mokSagatine pAme che. ||17nA tathA vaLI paudgalika bhAvomAM Asakti eTale ke mamatAvALo te jIva ArtadhyAna raudradhyAna karIne hiMsAdi mahA pApo karato chato cAre gatimAM anaMtakALa bhaTake che. janma-maraNanAM duHkho pAme che. paraMtu je AtmA paudgalika bhAvono sneha tyaje che te jIvane nirvikArI ane nirmohI thaIne mokSe jatAM eka samaya jeTalI paNa vAra lAgatI nathI. mohane jItanAro te jIva turata ja muktipada prApta kare che. II18 / pudgala rasa rAgI jaga bhaTakata, kAla anaMta gamAyo / kAcI doya ghaDIneM nijaguNa, rAga tajI pragaTAyo ||19|saMto pudgala rAge vAra anaMtI, tAta mAta sUta thaIyA| kisakA beTA, kisakA bAbA, bheda satya jaba lahIyA||20|| saMto Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta gAthArtha : paudgalika padArthonA rAganA kAraNe temAM rAgI thayelA A jIve jagatamAM bhaTakatAM bhaTakatAM anaMto kALa gumAvyo che. jo A rAgadazA tyajavAmAM Ave to kAcI ghaDImAM A jIva potAnA (kevalajJAnAdika) guNone pragaTa karanAra bane che. 19 / 14 paudgalika padArthonA rAganA kAraNe ja mohadazA dvArA cIkaNAM karmo bAMdhIne A jIva anekavAra pitA-mAtA-putra thayo che. paraMtu jyAre sAco bheda jANyo tyAre khyAla Avyo ke koNa konA beTA che ane koNa kono bAbo che ? (A badhI mAnyatA to mAtra mohadazA ja che.) 52vA bhAvArtha : A AtmA anAdikALathI mohanIya karmane paravaza banyo che. dArUDIyAnI jema potAnuM asalI svarUpa bhUlI gayo che. tenA kAraNe gAMDA mANasanI jema A saMsAranI cAre gatimAM bhaTakyA ja kare che. jema gAMDo mANasa gAMDapaNanA kAraNe ahIM tahI bhaTake che. vivekazUnya bole che. tevI ja rIte mohAdhIna thayelo A jIva cAre gatimAM anaMtAM anaMtAM janma maraNamAM duHkho pAmyo che ane pAme che. virahanI vedanA, huMsA tuMsI, raghaDA-jhaghaDA ghaNA pAmyo che. paraMtu jJAnInAM vacano sAMbhaLIne teno Azraya laIne jo DAhyo thaI jAya arthAt mohane jitanAro jo banI jAya to kAcI be ghaDI jeTalA kALamAM eTale ke capaTI vagADIe teTalI ja vAramAM potAnA kevaLajJAnAdi guNone pragaTAvanAro bane che ane sAdi-anaMtakALanA mApavALA mukti sukhane bhogavanAro bane che. / / 19 / paudgalika sukhonA rAganA kAraNe ja bhogadazAmAM A jIva joDAya che. tethI ja koI jIva mAtA bane che. koI jIva pitA bane che. koI jIva putra bane che. Ama mohanA kAraNe sAMsArika judAM judAM sagapaNovALo A jIva bane che. paraMtu jyAre A jIvane tattvajJAna Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 15 pragaTa thAya che tyAre sAco bheda jaNAya che ane A jIva samaje che ke koNa kono beTo ane koNa kono bAbo, tathA koNa kono pitA ane koNa konI mAtA ? bhava palaTAtAM badhu ja palaTAI jAya che. aDhAra nAtarAvALA daSTAntanI jema A jIva aneka sagapaNavALo bane che. tethI sAcuM koI eka sagapaNa paNa rahetuM ja nathI. he jIva! tuM pote kaMIka samaja, dekhAtI duniyA anitya che. kSaNabhaMgura che. tuM tArA AtmAnA guNone jANa ane tene prApta karavA prayatna kara. je sadAkALa tArI sAthe ja raheze. ane tAre kyAreya parAdhInatA prApta karavI nahi paDe. 20 pudgala saMga nATaka bahu, naTavat karatAM pAra na pAyo bhavasthiti paripakava thaI taba, saheje mAraga Ayo 21. - saMto pudgala rAge dehAdikanija, mAnamithyAtvI socI dehagehano neha tajIne, samyagdaSTi hoyararAsaMto gAthArtha paudgalika bhAvonI sobatanA kAraNe teno eTale ke zarIra, ghara, gADI vADI vastra-AbharaNa ityAdi para padArthonA mohanA kAraNe naTavaiyAnI jema bhavobhavamAM pudgalanA sukhano anubhava karavAnAM ane temAM mhAlavAnAM ghaNAM vividha nATako A jIve karyA che. A nATakano kyAre ya pAra Avato nathI. paraMtu jyAre bhAvasthiti paripakava thAya che. tyAre temAMthI nIkaLavAno mArga A jIva svAbhAvikapaNe ja pAme che. [21 paugalika bhAvono atizaya gADha rAga hovAnA kAraNe mAna ane mithyAtva pAme che. te ja jIva DAhyo thAya to zarIra ane ghara Adi padArthono sneha (rAgabhAva) tyajIne samyagdaSTi thAya che. //rarA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta bhAvArthaH pugalanA sukhono anubhava karavAnA rAganA kAraNe bhinna bhinna prakAranA nATaka karanArA naTavaiyAnI jema A jIve bhavobhavamAM pugalanA sukhano anubhava karavAnAM ane temAM mhAlavAnAM ghaNAM nATako karyA che. tenA dvArA ghora karmo A jIve bAdhyAM che ane naraka-nigodanA bhavamAM bahu ja duHkha pAmyo che. ema jJAnI vItarAga bhagavaMto kahe che. temAMthI nIkaLavAnI je jIvanI bhavitavyatA pAkI che. kALano paripAka thayo che. te jIva pota potAnI tevI bhavitavyatA hovAthI potAnA svAbhAvika pariNAmanA jore ja thoDoka upara Ave che. tethI vikasendriya asaMjJI ane saMjJI paMcendriyanA bhava pAme che. jema jema vadhAre samajaNa Ave che. tema tema te samajanA kAraNe mohanA uchALA paNa tIvra bane che ja ane AnA kAraNe mAna-sanmAnanI buddhi vadhAre pragaTe che. mAyA prapaMca karIne dhana bhegu karavAno ane pAMca indriyonA viSayonI puSTi karavAnI bhAvanA vadhe che. jethI mithyAtvAdi pApamAM A jIva vadhAre vadhAre joDAya che ane pAcho ekendriyAdinA bhava pAme che. A pramANe vAraMvAra upara-nIce paDakAtAM paDakAtAM kyAreka jJAnI gItArtha gurunI sobata thatAM zarIra-ghara parivAra AdinA snehabhAvone gauNa karIne Atma kalyANane pradhAna karIne sAcA mArge A jIva kyAreka caDhe che ane tenA baLe samyagdaSTipaNAne paNa pAme che. have kaMIka Atma kalyANa karavAnI bhAvanA jAgRta thAya che. tethI he jIva ! tuM kaMIka samaja. /21-22aa. kALa anaMta nigoda dhAmameM, pugala rAge rahiyo. duHkha anaMta narakAdikathI tuM, adhika bahuvidha sahiyAra3 saMto Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA prAyaH akAmanirjarAko bala, kiMcita uMco Ayo| bAdaramAM pudgala rasa vazathI, kAla asaMkha gamAyo // 24 // saMto 17 gAthArtha : paudgalika sukhonA rAgane lIdhe mohAnyatAnA kAraNe nigoda jevA sthAnomAM anaMto kALa he jIva ! teM pasAra karyo che ane narakAdi jevA duHkhI bhavomAM javAnA kA2Ne he jIva ! tuM bhUtakALamAM bahu prakAranAM du:kho pAmyo che. 23 ghaNuM karIne akAma nirjarAnA baLe tuM kaMIka uMco Avyo. sUkSmanA bhavamAMthI bAdara AdinA bhavamAM Avyo. paraMtu tyAM paNa paudgalika sukhonA rAganA vazathI AvI ja paristhitimAM asaMkhyAto kALa gumAvyo che. 24aa bhAvArtha : bhautika sukhono rAga ane duHkhono dveSa AvA prakAranA A rAga ane dveSanA kAraNe he jIva ! teM nigodanA bhavomAM ane narakanA bhavomAM anaMto anaMto kALa pasAra karyo. jyAM tArI cetanA ghaNI DhaMkAyelI thaI. behoza dazA thaI. kartavyAkartavyano viveka na rahyo, zAnadazA AvRtta thavAnA kAraNe sUjha-bUjha na rahI. jaDa jevI buddhi thaI. mohAndhadazA vadhatI ja gaI. tattvAtattvanA viveka zUnya cittavALo tuM thayo. jIva hovA chatAM cetanavALo hovA chatAM mUrkhaziromaNi jevo thaIne duHkhadAyI vyasanomAM tuM joDAyo. dArU, parastrI sevana Adi mahApApo karIne nakAdinA bhavo karavA dvArA he jIva ! tuM anaMta anaMta duHkho pAmyo che. zabdothI kahI paNa na zakAya tevA bahuvidha kaSTo teM sahana karyA che. Ama karatAM karatAM akAma nirjarAnA baLe tuM beindriyAdinA bhavomAM AvavA dvArA kaMIka uMco Avyo che. paraMtu jema jema uMcA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta bhavomAM tuM Avyo ane tArI cetanA (samajaNa zakti) vadhI. tema tema paugalika bhAvonA sukhono ja tuM vadhAre rasika banyo ane tenI mohAzvetAnA kAraNe te asaMkhya kALa AvA bhavomAM rakhaDapaTTI ja karI. AtmakalyANa kaMI ja sAdhyuM nahi. 23-24l. lahI kSayopazama matijJAnako, paMcendriya jaba lAdhI viSayAsaktarAmapugalathI, dhAranarakagati pAIpIsaMto tADana mAraNa chedana bhedana, vedana bahuvidha dhAI kSetravedanA Adi daIne, vedabheda darasAI I26 saMto gAthArtha : nAmakarmanA udayanA kAraNe tathA matijJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamanA kAraNe pAMca indriyone tathA jJAna zaktine teM prApta karI. paraMtu vadhAre jJAna-samajaNa ane indriyonI sAnukULatA maLavAthI viSayomAM ja tuM vadhAre Asakta banyo. tenAthI pudgalonA sukhano ja ghaNo rAga dhAraNa karIne vAraMvAra naraka nigodanI gati he jIva ! te prApta karI. sAdhanA na karI paNa virAdhanA ja karI. tathA tevA halakA bhavomAM jaIne tADana-mAraNa chedana-bhedana vigere prApta karavA dvArA ghaNAM ghaNAM duHkho ane vedanAo ja te sahana karI che. kSetravedanA, zArIrika vedanA vigere prApta karIne bhinna bhinna prakAranI vedanAone ja sahana karI che. vedanAonA bhedone (prakArone) ja meM joyA che. ane mANyA che. 25-26 bhAvArtha : ekendriyanA bhava karatAM vikalendriyanA bhavamAM ane vikalendriyanA bhAva karatAM asaMjJI ane saMjJInA bhavamAM tuM Avyo. jema jema upara Avyo tema tema uparanA bhAvomAM AvavAthI matijJAnAvaraNAdi keTalAMka karmono kSayopazama vadhyo. jenAthI tArI jJAnazakti, darzanazakti, vIryazakti vadhI. paraMtu sAthe sAthe pAMce Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 19 indriyonA viSayonI Asakti paNa vadhI. paugalika bhAvo bhogavavAno rasa vadhyo. temAM ja majhA mAnIne ghaNA ja rasapUrvaka mohabdha thaIne asaMkhyAta kALa AvA prakAranA bhogasukhomAM te gumAvyo che ane vAraMvAra narakAdi duHkhadAyI gati prApta karI che. he jIva ! tAro bhUtakALa tuM jarA vicArI jo. tathA AvA prakAranA narakanA ane tiryacanA bhavo pAmavA dvArA vAraMvAra tADana ane mAraNanAM duHkho tathA cAmaDInA chedana ane bhedananAM duHkho tathA zArIrika apAra vedanAnAM duHkho tuM vAraMvAra pAmI cukyo che. narakAdinA bhavamAM kSetravedanA, paraspara vedanA ane paramAdhAmIkata vedanA je sahana karI che. teno to pAra paNa nathI. tathA varNavI zakAya tema paNa nathI. AvA prakAranI vedanAonA prakArone teM sAkSAt anubhavyA che ane jJAnIoe zAstromAM dekhADyA che. A badhu sAMbhaLIne-samajIne have kaMIka mArge AvavAnI koziza kara. he jIva ! samaya Amane Ama pasAra thato ja jAya che. pharI Avo anukuLa avasara kyAre Avaze? 25-26ll. pugala rAge naraka vedanA, vAra anaMtI vedI puNya saMyoge narabhava lAgho, azubha yugala gati bhedaiArA saMto ati durlabha devanakuM narabhava, zrI jinadeva vakhANe. zravaNa suNI te vacana sudhArasa, trAsa kema navi ANe 28 saMto gAthArtha : pugalo dvArA maLatA sukhanA kAraNe pugalo upara rAga dazA jIva kare che. tenA kAraNe anaMtIvAra narakanI vedanA A jIve bhogavI che. vAraMvAra duHkho vedatAM vedatAM koI pUrve karelA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta puNyanA yoge manuSyabhava he jIva ! tane Avyo che. azubha evI narakagati ane tiryaMcagati ema begatine toDIne trIjI manuSyagati tane maLI che. have kaMika jAgRta thA. terazI samartha zaktivALA deva jevA devanA jIvane paNa mAnavabhava maLavo atizaya duSkara che ema jinezvara bhagavaMto kahe che. te vacanane zravaNe (kAne) sAMbhaLIne te jIva tane manamAM trAsa kema thato nathI ? ATaluM durlabha gaNAtuM tatva pAmIne paNa huM ALasa karuM chuM. Ama tane hRdayamAM lAgI AvatuM kema nathI ? ||28 viSayAsakta rAga pudgala ko, dharI nara janma gumAve kAga uDAvaNa kAja viprajima, DAramaNi pachaDAveArA saMto daza dekhAjo dohilo, narabhava, jinavara Agama bhAkhyo. paNatikuM kilakhabarapaDe jiNa, kanakabIja rasa cAkhyo 30. saMto gAthArthaH pAMca indriyonA viSayomAM Asakta thaIne A jIva paugalika sukhono rAga ane upabhoga karavA dvArA durlabha evo manuSya janma gumAve che. jema koI brAhmaNe kAgaDAne uDAvavA mATe ghaNo kiMmatI evo ciMtAmaNi ratna tenA tarapha pheMkayo tenI jema A kArya jANavuM.rA. daza daSTAoe karI durlabha evo manuSya janma pharI pharI maLavo ghaNo ja vadhAre durlabha che. Ama zrI jinezvara bhagavaMto zAstromAM kahe che. paraMtu AvI vAta te jIvane kema samajAya ke je jIve sonAno mULabhUta rasa (sonAnA dharmo ane sonAnI kiMmato jANI na hoya ane kevaLa paheryuM ja hoya evA jIvanI jema.30nA bhAvArtha: A jIva pAMca indriyonA viSayomAM (sAruM rasaprada Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 1 pugala gItA sAMbhaLavAmAM, jovAmAM, suMghavAmAM, khAvA-pIvAmAM ane sparza karavAmAM) ja je jIvo racyA pacyA che te jIvo durlabhamAM durlabha evo A manuSya janma nirarthaka gumAve che. "manuSyabhavanI jiMdagI thoDI ane upAdhio ghaNI." AvuM jIvana jIvIne A janma sAdhanA nahi karavAnA kAraNe niSphaLa potAno janma A jIva gumAve che. A kArya kevuM murkhAI bhareluM che te vAta eka udAharaNa ApIne samajAve che ke chajA upara ke dorI upara beThelA kAgaDAne uDADavA mATe jema koI brAhmaNa ciMtAmaNi ratna nAkhe. tenI jema A kArya niSphaLa samajavuM. ciMtAmaNi ratna kAgaDo uDADavA mATe jorathI bhUmi upara pachADe to tenA avAjathI kAgaDo uDI to jAya. paraMtu lAkhonI kiMmatano A maNi bhAgI-tuTI jAya athavA kyAMyanA kyAMya paDe je pharI hAtha lAge nahi. tema pAMca IndriyonA viSaya sukhomAM ja A kiMmatI manuSya janma gumAvavo te AvuM murkhAI bhareluM kArya che. pAchaLathI kevaLa ekalo pastAvo na thAya tema che. hAthamAM bIjuM kaMI ja Ave nahIM. 29. A manuSya janma daza daSTAnto dvArA atyanta durlabha che. Ama jJAnI bhagavaMtoe zAstramAM kahyuM che. (A daza daSTAnto anya zAstrothI jANI levAM.) jema je AtmAe kevaLa ekalo suvarNa rasa ja cAkhyo hoya. bApa-dAdAnuM kamAyeluM ja sonuM paheryuM hoya pote mahenata na karI hoya. tenuM ja pAna karyuM hoya tene suvarNanI kiMmata kema samajAya ! vaibhavazALI jIva dararoja suvarNathI zarIra zobhAve. paNa tene khabara nathI ke A dAgInAnI keTalI kiMmata che? teNe vasAveluM nathI. bApadAdAnuM kamAyeluM che. eTale teno upayoga kare che. paraMtu samajAtuM nathI. ke A sonuM keTaluM kiMmatI che ! A jIva mUkyoga ja vadhAre kare che.l3O|I hArata vRthA anopama narabhava, khelI viSayarasa jAA pIche pachatAvaMta manamAMhI, jimasimalakA suA 31 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta koIka nara Ima vacana suNIne, dharma thakI citta lAve. paNa je pudgala AnaMdI tasa, svargataNAM sukha bhAve 3rA gAthArthaH mohAdhIna evo A jIva nirarthaka manuSya janma gumAve che. jema ke, zleSma (eTale ke moDhAnuM thuka athavA nAkanI lITa) AvA durgadha vALA padArthamAM paDelo kSudra jIva (arthAt krIDo) nirarthaka potAno bhava temAM ja Dubyo chato gumAve che eTale ke, mRtyu ja pAme che. tema ahIM jANavuM. Avo jIva pAchaLathI pastAya che. jema ke, koI koI jIva uparokta vairAgyavardhaka vacano sAMbhaLIne potAnA manane dharmamAM vALe (dharmamAM joDe) che. paraMtu temAM raheluM pudugalanA sukhomAM ja AnaMdIpaNuM mAnavAnI mAnyatA joramAM hovAthI bahu bahu to svarganAM arthAt devalokanAM sukho ja game che. duHkha gamatuM nathI. paNa bhautika sukha mAtra ja game che eTale saMyama pALe che. paNa AtmaguNonA anubhavano rasa lAgato nathI. [31-3rA | bhAvArtha jema thuMkamAM athavA nAkamAMthI nIkaLelA lIMTamAM paDelo zudra jIva (arthAt kIDo) temAM ja racyo pacyo rahe che. bahAra nIkaLI zakato nathI. tema puNyodaye prApta thayelo A narabhava AvA prakAranA viSayomAM Asakta evA jIvo nirarthaka gumAve che. AtmaguNo meLavavAnI kamANI kaMI karI zakato nathI ane Akho A saMpUrNa bhava nirarthaka hArI jAya che. manuSyano bhava samApta thavA Ave tyAre nirarthaka jiMdagI gumAvyAno prastAvo thAya che. paraMtu guNo ane kalyANa prApta karavAnI taka hArI jAya che pachI pastAvo karavAthI zuM lAbha? koIka manuSya uparokta mAnavabhavanI durlabhatA sAMbhaLIne manane dharmamAM vALe che. dharma kare che. paraMtu citta viSayarasothI dUra karyuM nathI. eTale viSayAsakti tevIne tevI ja hoya che. tevo jIva dharma karavA dvArA puNya bAMdhe che ane tenAthI devaloka pAme che. paraMtu AtmakalyANa prApta Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 23 karato nathI. AtmAne vairAgI ane vItarAga banAvI zakato nathI. puNya bAMdhavA dvArA saMsAranA sukhe sukhI thAya. paNa teno kALa samApta thaye chate pAchA hatA tyAMnA tyAM ja A jIva Ave che. guNonI vRddhi thatI nathI. Avo jIva sukhonA rAgathI ane duHkhonA dveSathI bharelo ja rahe che. II31-32 // saMjama kerA phaLa zivasaMpata, alpamati navi jANe / viNa jANa niyANAM karIne, gaja taja rAsabha ANe / / 33 / / paudgalika sukha rasa rasiyA nara, deva nidhi sukha dekhe / puNya hIna thayA durgati pAme, te lekhAM navi lekhe / / 34 / gAthArtha H "saMyama pAlananuM phala muktinI saMpatti che." A vAta alpa mativALo jIva jANI zakato nathI. AvA prakAranuM samyag jJAna na hovAthI kadAca dharma kare to paNa niyANAM karIne manuSya bhava hArI jAya che. jema ke koI buddhi hIna manuSya hAthInI prApti thatI hoya to tene tyajIne gadheDAne lAvIne ghare bAMdhe che. / / 33 / paudgalika sukhomAM ja AsaktibhAva vALA jIvo te sukhonA rasathI rasika banyA chatA manuSyo kadAca thoDo-ghaNo dharma kare to paNa pudgalAnaMdIpaNuM hovAnA kAraNe devanA bhavanAM sukho pAme che. paraMtu AtmAnA guNo prApta na ja kare. AvA jIvo bhAvapuNya vinA dravyapuNya mAtrathI devalokAdi sAMsArika sukha pAme. paraMtu tenA upabhogathI narakAdika durgatinAM duHkho pAme te lekhAM gaNatarImAM gaNe nahi / / 34 / bhAvArtha : durlabha evo manuSyano janma prApta karIne tyAga tapa ane saMyamAdi guNo meLavavA dvArA AtmAnA guNono vikAsa karavo joIe ke jenAthI kevaLajJAnanI ane muktidazAnI prApti thAya. tene badale alpabuddhivALo A jIva AvA prakAranuM yathArtha jJAna na Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta hovAthI bhogasukhonI ja vadhAre prApti thAya. tevA devabhavonI prApti karavAnAM niyANAM karIne A mAnava jIvana nirarthaka gumAve che. jema koI murkha manuSya hAthI jevuM zreSTha prANI prApta thatuM hoya to paNa tene tyajIne azubha gaNAtA gadheDAne rAkhavAnuM mana kare che. te jema murkha kahevAya che. tema A jIva paNa AtmAnA guNonI kamANI karavA vALA A bhavane hArIne tene viSayasukhamAM DubADI de che. Avo manuSya paNa mahAmUrkha che. / / 34 / devataNAM sukha vAra anaMtI, jIva jagata meM pAyA / nija sukha viNa pudgala sukha seMtI, mana saMtoSa na AyA ||35||saMto pudgalakI sukha sevata aharniza, mana Indriya na prApe / jima dhRta madhu Ahuti detAM, agni zAnta na thAve ||36||saMto gAthArtha : A jIva A saMsAramAM deva bhava saMbaMdhI sukho to anaMtavAra pAmyo che. (ane tene pAmIne bhogavIne naraka nigodamAM pAcho gayo che) paraMtu AtmaguNonI prAptinuM ane temAM AnaMda mAnavAnuM je potAnuM svAbhAvika sukha che te prApta karyA vinA pudgalanAM sukhonI hAramALA hoya to paNa A pudgalanA ja sukhamAM rasika evA jIvanuM mana saMtoSa prApta karatuM nathI. / / 35 / / paudgalika sukhone ja rAta-divasa sevatA evA A jIvanuM mana ane indriyo kyAreya dharAtI nathI. (saMtoSa pAmatI nathI.) jema ghI ane madhanI game teTalI Ati nAkhIe to paNa agni kyAreya zAnta na thAya. // 36 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 25 bhAvArthaH saMsArI evo A jIva bhUtakALamAM ghaNIvAra deva jevo uMco ane sukha samRddhivALo bhava pAmyo che. traiveyaka devonA bhava sudhI ghaNIvAra jaIne Avyo che. AvAM sAMsArika sukho ghaNIvAra bhogavyAM che. te te bhavanu AyuSya pUrNa thatAM pAcho A jIva naraka nigodanA bhavomAM javA vaDe pharI pharI anaMtu anaMtu duHkha pAmyo che. paraMtu duHkha kyAreya Ave ja nahi. Avo sadAkALa sukhavALo bhava kyAre ya maLyo nathI. kAraNa ke, evo koI bhava ja nathI ke jyAM janma-jarA-maraNa-vyAdhi ane zokanAM duHkho na hoya te mATe bhavonA AvAM duHkhathI bharapUra bharelA sukhone meLavavA karatAM kyAre ya du:kha Ave ja nahi evAM guNonuM ja sukha prApta karavuM sauthI zreSTha che. mATe he jIva ! tuM tArA guNone saMbhALa ane te sukho meLavavA prayatna kara te ja sAcu sukha che tathA te ja sukha kAyamI rahenAruM zAzvata sukha che. parAdhInatA vinAnuM sukha che. AtmAnA guNonA sukha vinA pudgalonA sukhanI jo kadAca hAramALA prApta thaI jAya. to paNa pAchaLa duHkhanA DhagalA ja hovAthI manane kyAre ya saMtoSa na thAya. jema phAMsInI sajA pAmelA jIvane phAMsI ApatAM pahelAM zIro-purI khavarAvavAmAM Ave to kyAre ya AnaMda na thAya tema ahIM samajavuM. A pudgalanAM sukho rAta-divasa meLavavAmAM Ave to paNa mana ane bAhya evI pAMca indriyo kyAre ya dharAtI nathI. sadAkALa atRpta ja rahe che. jema agnimAM game teTaluM ghI ane madha nAkhIne tenI Ahuti ApIe to paNa agni kyAre ya dharAto nathI. sadAkALa atRpta ja rahe che. tema he jIva ! A jIva paNa sAMsArika paudgalika sukhothI kyAreya dharAto nathI. sadAkALa atRpta ja rahe che. mATe paulika sukhanI icchAone he jIva ! tuM tyajI de. / / 36 / / jima jima adhika viSaya sukha seve, tima tima tRSNA dIpe / jima apeya jala pAna kriyAthI, tRSNA kaho kima chIpe ||37nA saMto Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta paudgalika sukhanA AsvAdI, eha marama navi jANe / jima jAtyaMgha puruSa dina karanuM, teja navi pahicANe II38 // saMto 26 gAthArtha : A saMsAramAM viSayAbhilASI jIva jema jema vadhAre vadhAre viSaya sukha seve che. tema tema tRSNA adhika adhika jAjvalyamAna thAya che. jema na pIvA lAyaka evuM khArU-pANI pIvAthI kaho to kharA ke tRSNA kema chIpAya ? na ja chIpAya paNa tRSNA vadhe ja. II3NA paudgalika sukhamAM Asakta banelo A jIva A marmane samajI zakato nathI. jema janmathI aMdha evo purUSa sUryanA tejane oLakhI zakato nathI. tema mohAMdha jIva AtmaguNanA sukhane oLakhI zakato nathI. / / 38 / / bhAvArtha : viSayAbhilASI jIvo jema jema pAMca IndriyonAM viSaya sukhone seve che. tema tema tenI viSayapipAsA vRddhi ja pAme che. viSayAbhilASA kyAreya saMtoSAtI nathI. jema agnimAM jema jema lAkaDAM nAkho tema tema agni vadhe che. kyAreya agni zAMta thato nathI. tathA na pIvA lAyaka evuM khArUM pANI pIvAthI jema tRSNA kyAreya zAnta thatI nathI. sadAkALa tRSNA vadhe ja che. tema samajIne he jIva ! tuM A tRSNAthI virAma pAma. II3nA paudgalika sukhono AsvAda ja evo che ke A bhoLo ane mohAMdha evo A jIva A bhramane jANI zakato nathI ke viSayonA sevanathI viSayonI abhilASA kyAreya paNa tRpta thatI nathI. jema je manuSya janmathI ja aMdha che. jeNe kyAreya sUryAdinuM darzana karyuM ja nathI. tevA jAhyaMdha jIvane dina karanuM eTale ke sUryanuM teja kevuM hoya ? ane keTaluM hoya - te kema jANI zake ? arthAt na ja jANI zake. te ja pramANe pudgalAnaMdI jIva Atma guNonI ramaNatAnA sukhane jANI zakato nathI. / / 38 / / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 27 indriya janita viSayarasa sevata, vartamAna sukha ThANA paNa kiMpAka taNAM phaLanI pere, navivipAka tasa jANe 3lA saMto phaLa kipAka thakI eka ja bhava, prANa haraNa duHkha pAve. indriya janitaviSayarasa, teto cihuM gatiAbharamAve 40 gAthArthaH pAMce indriya janya viSayonA rasano AsvAda karatAM vartamAna kALe avazya sukha thAya che. paraMtu te sthAne paNa kiMpAkanA phaLane khAvA tulya sukha che. tenA vipAkane to te jIva jANato paNa nathI. kiMpAkanA phaLanA AsvAdathI A jIva eka bhava pUratuM prANa haraNa (maraNa)nuM phaLa prApta kare che. paraMtu indriyajanya viSayasukhanA AsvAdanathI to A jIva cAre gatimAM bhaTakavAnuM anaMtuM duHkha prApta kare che. 39-40nA | bhAvArthaH pAMca indriyo dvArA bhogavAtA bhoga sukhomAM sukha to che ja. tethI ja teno bhogavaTo karatAM karatAM sukhabuddhi thAya che. paraMtu te sukha bhogavatAM mohadazAnA kAraNe apAra duHkhanI prApti thAya che. tethI tene samajAvavA graMthakArazrI kipAkanA phaLanuM eka dRSTAnta kahe che. jema kiMpAka nAmanI vanaspatinAM phaLo khAvAmAM atyaMta mIThAsavALAM hoya che. bahu ja madhura lAge che. paraMtu khAnAro te jIva avazya dehAntano daMDa (arthAt mRtyu ja) pAme che. AvAM bhayaMkara A phaLo che. tenI jema bhogasukho paNa anubhava karavAnA kALe AnaMda ApanArAM che. paraMtu pariNAme naraka-nigodanA phaLane ApanArAM che. kiMpAkanAM phaLo khAvAthI eka bhavamAM ane eka ja vAra mRtyu thAya che. jayAre indriyothI utpanna thayela viSayarasanuM sukha to rAga dvArA cAre Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta gatimAM rakhaDAvI rakhaDAvIne anaMta duHkha ane anaMtavAra mRtyu ApanAra bane che. sArAMza ke kiMpAkanA phaLathI paNa adhika khataranAka che. mATe te jIva! bhogasukhothI tuM virAma pAma. 39-4nI ehavuM jANI viSaya sukha seMtI, vimukha rUpa nita rahIye trikaraNa yoge zuddha bhAva dhara, bheda yathAratha lahIe 41 saMto puNya-pApa doya sama karI jANo, bheda ma jANo kolA jima beDI kaMcana loDhAnI, baMdhana rUpI douMal4rAsaMto gAthArtha : upara kahelA bhAvone jANIne viSayasukhonA sevanathI haMmezAM vimukha (viparIta mukhavALA) rahevuM. mana-vacana ane kAyA ema traNe prakAranA karaNathI zuddha bhAvo hRdayamAM dhAraNa karIne yathArtha bhedanA jANakAra banavuM joIe. 41mAM puNyakarma hoya ke pApakarma hoya, Akhara banne karmo hovAthI pagamAM nAkhelI beDI samAna che. bannemAM kaMI bheda nathI. jema beDI sonAnI hoya ke lokhaMDanI hoya. paraMtu banne beDIo jIvane avazya baMdhanarUpa ja che.al4rA bhAvArtha : upara samajAvelI vigatane dhyAnamAM laIne pUrvAparano ghaNo vicAra karIne viSaya sukho ghaNAM ja phasAvanAra che. duHkho ApanAra che. khataranAka che. Ama jANIne tevA prakAranA anekavidha duHkho ApanArA evA viSaya sukhonA sevanathI zakya bane teTaluM vimukha rUpa vALA thaIne rahevuM arthAt temAM aMjAvuM nahi. joDAvuM nahi. paraMtu viSaya sevananA tyAgI banavuM. . jema sarpa tathA vAgha-siMha bhayaMkara che. tethI samaju mANasa tevA hiMsAkhora prANIothI dUra ja rahe che. tema samaju ane DAhyA mANase Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 29 viSayonI Asakti bhavobhavamAM rakhaDAvanArI hovAthI tathA Asakti karAvavA dvArA jIvane ghaNuM ja nukazAna karanAra che. te mATe tenAthI aLagA rahIne viSayothI dUra rahIne Atma sAdhanA karavI. mana-vacana ane kAyA A traNa karaNa kahevAya che. Ama A trikaraNa yoge eTale ke manathI uttama vicAro karavA vaDe, vacanathI svapara upakAraka zabda prayogo karavA dvArA ane kAyAthI sva-paranuM kalyANa karavA dvArA zuddha bhAva hRdayamAM dhAraNa karIne AtmA e zarIrAdithI judo padArtha che. tene mohadazAnI vRddhi na thAya te rIte barAbara sAcavI levo joIe. AvuM jANo. tathA puNyano udaya hoya to paNa karma rAjA che ane pApano udaya hoya to paNa karmarAjA che. ema banne tattvo AtmAthI bhinna padArtha che. banne tattvo AtmA mATe baMdhanarUpa beDI ja che. eka bhale sonAnI beDI tulya che. jyAre bIju pApatattva bhale lokhaMDanI beDI tulya che. to paNa AtmAne to banne tattvo purepurAM jakaDanArAM ja che. baMdhanarUpa ja che. mATe banne tattvothI dUra thaI kevaLa ekalI karmonI nirjarA ja sAdhavA jevI che. jo karmonAM baMdhana tuTyAM haze to ja Atma kalyANa thavuM zakya che. mATe ghaNo uMDo abhyAsa karI beDI tulya evA puNya ane pApa bannene tyajIne sAcA mArge AvavAno he jIva ! tu prayatna to kara. AvuM jainazAsana pharI pharI turata maLavAnuM nathI. AtmAnuM zemAM kalyANa che? teno vicAra kara. haju bAjI hAthamAM che. cetAya tyAM sudhI cetavA jevuM che. I41-42 nala bala jala jima dekho, saMto uMcA caData AkAza / pAchA DhaLI bhUmi paDe tima jANo puNya prakAza ||4||saMto jima sANasI lohanI re, kSaNa pANI, kSaNa Aga pApa puNyano iNa vidha nizce, phala jANo mahAbhAga 44 // saMto Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta gAthArtha : naLanA baLe pANI jema uMcu AkAzamAM naLa hoya tyAM sudhI caDhe che ane pachI turata ja naLa bahAra AvIne nIce bhUmi upara pachaDAya che. tema puNyanA baLe jIvo he saMto ! upa2 AkAzamAM caDhe che. pAchA puNya samApta thatAM bhUmi upara paDe che. Avo puNyano prakA2 che. tathA jema lokhaMDanI banAvelI sAMDasI (sAMNasI) kSaNavAramAM pANImAM (paDelA padArthane pakaDavA pANImAM) nAkhavAmAM Ave che ane bIjA ja kSaNe (AgamAM paDelA padArthane pakaDavA) AgamAM paNa nAkhavAmAM Ave che. tevI ja rIte puNya ane pApanA udayano krama paNa A ja pramANe che ema he mahAbhAgyazALI jIva ! tame jANo. jarA paNa ochuM-adhikuM nathI. II43-44aa 30 bhAvArtha: H puNya ane pApa A banne karmo hovAthI jIvane baMdhanarUpa ja che. bannemAM kaMI ja pharaka nathI. A vAta eka dAkhalo ApIne graMthakArazrI samajAve che ke naLa dvArA AvatuM pANI naLa jeTalo uMco hoya teTaluM uMcuM jAya che. naLanuM sAdhana hovAthI pANI teTaluM uMcuM caDhe che ane jyAM naLa samApta thayo tyAM naLamAMthI nIkaLeluM pANI turata ja nIce pachaDAya che. tevI ja rIte jyAM sudhI puNyano udaya A jIvane hoya che tyAM sudhI A jIva uMco jAya che. paraMtu jyAre A puNyano udaya samApta thAya che tyAre turata ja A jIva nIce pachaDAya che mATe puNya hoya ke pApa hoya. paraMtu A banne baMdhana hovAthI jIvane pakaDI rAkhanAra ja che. eka sukhamAM Asakta karIne pakaDI rAkhe che ane bIju duHkha ApIne paNa A jIvane pakaDI rAkhe che. eka A jIvane paudgalika sukhamAM Asakta kare che. jyAre bIjI bAju pApano udaya duHkha ApIne A jIvane udvegI ane pIDAmaya banAve che. Ama A banne prakAranAM karmo A jIvane paudgalika bhAvomAM laI jAya che. jethI banne baMdhana ja che. banne tyajavA jevAM ja che. bIjuM eka dRSTAnta Ape che ke jema sAMDasI ke je vastune pakaDavAnuM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 31 sAdhana che. te loDhAnI banAvelI sAMDasI eka kSaNamAM pANImAM nAkhavAmAM Ave ane bIjI ja kSaNe prayojana vazathI AgamAM paNa nAkhavAmAM Ave. sonI dAgInAne tapAvavA prathama dAgInAne sAMDasImAM pakaDIne AgamAM nAkhe pachI tapelo te ja dAgIno kADhavA AgamAM sAMDasI nAkhIne dAgIno kADhe ane ThAravA mATe te ja sAMDasI dvArA jalamAM nAkhe tyAM sAMDasIne jala ane agni banne sarakhAM che. banne sthAne sAMDasI to dAgInAne pakaDI rAkhanAra hovAthI banne baMdhanapaNe samAna che. tevI ja rIte pApa ane puNya A banne karyo hovAthI A jIvane duHkhamAM ane sAMsArika sukhamAM jakaDI rAkhanAra che. guNamaya uttama jIvana ApanAra A bannemAMthI eka paNa nathI. tethI banne baMdhana ja che. te bannemAMthI eke AtmaguNa ApanAra nathI. II43-44o. kaMpa rogameM vartamAna duHkha, akara mAMhI AgAhI! ividha dou duHkhanAM kAraNa, bhAkhe aMtarajAmI 4pA saMto koI kUpa meM paDI muve jima, kou giri jhapApAtA maraNa be sarikhA jANIe paNa, bheda dou kahevAyAdI. - saMto. gAthArtha zarIramAM "kaMpavA" nAmano roga thayo hoya to vartamAna kALe ja duHkha hoya che ane sarakArI kara arthAt TekSa jo bharavAmAM na Ave to bhaviSyamAM duHkha Ave che. paraMtu A banne sarakhAM duHkhanAM kAraNo che. A vAtanA vicAromAM jo jIva uMDo utare to barAbara jaNAya che. koI mANasa kUvAmAM nIce paDIne mRtyune prApta kare ane koIka vRkSa upara ke pahADa upara caDIne sarovaramAM ke samudramAM jhaMpApAta kare. te bane "mRtyu" thavA rUpa sarakhuM ja phaLa thAya che. chatAM mRtyu pAmavAnA be bheda che. Ama kahevAya che. 45-46ii Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta bhAvArthaH zarIramAM rogo thAya che. tAva kensara, duHkhAvo vigere rogo jyAre thAya che. tyAre vartamAna kALamAM arthAt rogakALamAM ja duHkha zarU thAya che ane majUra eTale jo sarakArI kAyadA pramANe je kara arthAt TekSa bharavAno thato hoya te jo na bharIe to bhAvimAM duHkha Ave ja che. sarakArI gunhAmAM pakaDAtAM kArAvAsa AdinAM duHkho Ave ja che. bhale eka vartamAnamAM duHkha Ape che ane bIjuM bhAvimAM paNa duHkha ja Ape che. aMte banne du:khanAM ja kAraNa che. tevI rIte pApa vartamAnamAM duHkhadAyI che ane puNya bhogavatAM sukha lAge che. paraMtu temAM AsaktithI karelI cittanI vRtti bhAvimAM duHkhadAyI ja thAya che. Ama banne duHkhanAM kAraNa sarakhAM ja che. ll4pA. bIjuM eka udAharaNa graMthakArazrI Ape che ke koI kUvAmAM paDIne mare che ane koIka parvata upara caDhIne jhapApAta karIne mare che. paraMtu bannane mota (mRtyu) to sarakhAM ja Ave che. tevI ja rIte pApano udaya hoya ke puNyano udaya hoya. Akhara vicArIe to banne paNa A jIvane baMdhanakartA che. banne jIvane pakaDI rAkhanAra che. bhale eka duHkhamAM ane eka sAMsArika sukhamAM paNa pakaDI rAkhavApaNuM ane temAM ja layalIna karavA paNuM bannemAM sarakhuM ja che. banne tattvo tyajavA jevAM ja che. II46ll puNya-pApa pugala dazA ima, je jANe sama tulA zubhakiriyA phala navi cAhe e, jANa adhyAtama mUla 4 saMto zubha kiriyA AcaraNa Acare, dhare na mamatA bhAvo nUtana baMdhana hoya nahi iNavidha, prathama ari zira dhAvaI48 saMto gAthArtha upara kahelA udAharaNa pramANe puNya hoya ke pApa hoya. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 33 paraMtu banne jIvane jakaDI rAkhavAmAM samAna ja che. banne pudgala dazA ja che. tethI je AtmA zubha kriyAnA phaLane paNa (puNyane paNa) Icche nahi. te ja sAco adhyAtmI AtmA che ema tuM jANa.l/4LI. zubhakriyAnuM AcaraNa Acare. paraMtu manamAM jarA paNa mamatA na rAkhe. tenA kAraNe navA navA karmanA baMdha kare nahi. A pramANe AvA jIvo doDIne zatruone (jItIne) tenA mAthA upara jaIne bese che. //48. | bhAvArthaH puNyano udaya hoya ke pApano udaya hoya. paraMtu A banne dazA A jIvane pakaDI rAkhavAnuM jakaDI rAkhavAnuM kAma karavAmAM samAna che. tulya ja che. eka sAMsArika bhoga sukhomAM jhakaDI rAkhe che. jyAre bIju duHkhamAM pakaDI rAkhe che. paraMtu banne jIvane pakaDI rAkhanAra che. A banne tattvomAMthI koI tattvajIvane mukta karanAra to nathI ja. Ama samajIne uttama AtmAo je zubhakriyAo che. e paNa yogAtmaka hovAthI tenA phaLa svarUpa puNya baMdhane paNa AvA jIvo IcchatA nathI. A rIte uttama jIvo to adhyAtmamArgamAM ja praveza kare che. upara javAmAM kriyA jarUrI che. eTale jIva AvI kriyAne Acare che. paraMtu puNyabaMdhanI ke sAMsArika phaLanI mamatA jarA paNa rAkhatA nathI. mamatAno tyAga karIne samabhAvadazArUpa samatAne dhAraNa karIne navA navA karmabaMdhane aMze paNa karatA nathI. Ama karavAthI junAM bAMdhelAM karmone toDIne karma rAjA rUpI ri = zatru, tenA zira = upara arthAt teno vijaya karIne rahe che. II47-48ii . vAra anaMta cukIyA cetana, INa avasara mata cUkI mAra nIzAnA moharAyakI, chAtI meM mata cUkIlA saMto.. nadI gola pASANa nyAya karI, durlabha avasara pAyo ciMtAmaNi taja kAcazakala sama,pugalathI lobhAyo paoll saMto Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta gAthArthaH he cetana ! tuM anaMtIvAra cukI gayo che. paraMtu have A avasara ceka nahi. evuM nizAna tAkIne mAra ke jethI moharAjAnI chAtImAM barAbara vAge, jarA paNa cukIza nahi. nadI gola ghola pASANanA nyAye karIne tane durlabha evo A manuSyajanma prApta thayo che. mATe sajAga thaI jA. pramAdI na bana. ciMtAmaNi ratna tane maLyuM che. tene tyajIne kAcanA TukaDA samAna paudgalika sukhothI tuM lobhAyo che. I49-5vo. bhAvArtha he cetana ! tuM kaMIka samaja. uMDo vicAra kara. vicakSaNa thA. bhUtakALamAM anekavAra mAnavajanma, pAMca indriyo ityAdi prApta karyA che. paraMtu mohanA nazAmAM tuM anaMtIvAra cukI gayo che. A have pharI avasara Avyo che. pharIthI jarA paNa cukato nahi. barAbara dhyAna ApIne ekAgra cittavALo thaIne evuM nizAna lagAva ane bANa mAra ke jenAthI moharAjAnI chAtImAM vAge ane moharAjA tArAmAMthI mRtyu pAmI jAya. jarA paNa avasara cukto nahi. AmAM ja tAruM kalyANa che. nadI gola dhola pASANa nyAya eTale ke parvatanI pAse vahetI evI nadImAM parvata uparathI vAyunA kAraNe paDelA evA pattharanA nAnA nAnA TukaDA jema athaDAtAM-pIDAtAM te pattharonI karacalIo kapAI javAthI goLa goLa thAya che tevA nyAyathI tane durlabha evo A manuSyano janma prApta thayo che. bhogasukhomAM Asakta thaIne A janma hArI na javAya tenuM pUrepUruM dhyAna rAkhaje. bhoga sukhonI khAtara manuSya bhava khoI nAkhavo. te ciMtAmaNi ratna maLyuM hoya tene choDIne kAcanA TukaDAne levA tulya che. pudgalonA sukhamAM lobhAvuM te AvuM kAma che. tuM samaju thaIne ciMtAmaNi ratna tulya karmonI nirjarAnA mArgane choDIne kAcanA TukaDA tulya puNya-pApanA cakkaramAM kema lobhAyo che? DAhyo thA, buddhi doDAva. A puNya ane pApa banne karyo hovAthI baMdhana ja che. Ama samaja. banne karmone toDIne nirjarA tarapha dhyAna Apa. ll49-5vA. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA paravazatA duHkha pAvata cetana, pudgalathI lobhAya / bhrama Aropita baMdha vicArata, marakaTa muThI nyAya ||51saMto 35 pudgala rAga bhAvathI cetana, thira sarUpa navi hota / cihuM gatimAM bhaTakatanizadinaima,jinabhamaribicapota||52|| saMto gAthArtha : paudgalika sukhomAM lobhAyelo A jIva AsaktinA kAraNe paravazatAnAM ghaNAM du:kho pAmyo che. A sAMsArika sukho bhrama svarUpa che. kalpita mAtra che ane baMdhanabhUta che. Ama samajIne tene choDIne tu bhAga. jema marakaTa (mAMkaDu) kudAkuda kare che. tema A sukho jIvane caDA-utara karAve che mATe muThIvALIne bhAgavAno ja nyAya ahIM lAgu paDe che. / / 51 // he cetana ! paudgalika sukhono rAga karavAthI A AtmAnuM sthira svarUpa prApta thatuM nathI. (mAMkaDAnI jema asthira ja rahe che.) jema kamaLonI vacce rahelI bhramarI bhaTakayA ja kare che. tema A jIva paNa rAganA kAraNe cAre gatimAM rAta ane divasa bhaTakayA ja kare che. zAparA bhAvArtha : anAdikALanA mohanA saMskAro hovAthI paudgalika sukhomAM Asakta banelo evo A jIva bhavobhavamAM paravazatAthI ghaNAM duHkho pAmyo che. karmonI paravazatAnA kAraNe nirdhanatA, lulA, laMgaDApaNuM tathA aneka prakAranAM zArIrika rogo vigerenAM duHkho pAmyo che. ghaDIkamAM narakano bhaya, ghaDIkamAM devano bhava ema mAMkaDAnA baccAnI jema kudA kuda karIne A jIva upara-nIce caDyo che ane paTakAyo che ema anekavidha duHkho pAmyo che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta saMsAranAM A tamAma sukho bhramamAtra che. kalpita che. A jIvane baMdhana svarUpa che. AvuM samajIne AvuM vicArIne mAMkaDAnA baccAnI jema muThI vALIne bhogasukhomAMthI bhAgavAnuM ja kAma karavA jevuM che. paudgalika sukhonA rAganA kAraNe A cetana duHkha ane sukhanI caDA-utAra sthiti pAmyo che. paraMtu sadAkALa sthira rahe tevuM svarUpa pAmyo nathI ane kamaLonI vacce bhramarI jema bhaTakyA kare che. tema A jIvapaNa mohadazAnA kAraNe cAregatimAM bhaTakyA ja kare che. mATe he jIva! tuM kaMIka samaja ane mohanA nazAne choDa. //pa1-parA jaDa lakSaNa paragaTa je pugala, tAsa marma navi jANe! madirApAna chakayo jima madyapa, sva-para navi pIchANe paDI, saMto jIva arUpI rUpa dharata te, para pariNati para saMgA vaja ratnamAM DaMkayogajima, darzita nAnAraMgAposaMto gAthArthaH "jaDatA-nirjIvatA' e pudgalanuM pratyakSa lakSaNa che. tenA marmane A jIva jANato nathI. jema madyapa eTale dArUDIyo mANasa dArUnA pINAthI chakyo chato mArU koNa? ane pAraku koNa? Avo viSaya jANato nathI. tevI ja rIte jIva pote arUpI che. to paNa zarIranA saMbaMdhanA kAraNe rUpa dhAraNa kare ja che ane tenA kAraNe parabhAve pariNAma pAme ja che. para padArthono saMga hovAthI rUpI banyo che. jema vaja nAmanA ratnamAM parapadArthonuM pratibiMba thavAnI zakti hovAthI eka ja ratnamAM aneka raMga-taraMga dekhAya che. tema A jIva paNa aneka rUpe thAya che. //pa3-54l bhAvArtha pudgalAstikAya dravyanuM "jaDapaNuM" arthAt jaDatA eTale acetananA e lakSaNa che ane A lakSaNa temAM pragaTapaNe ghaTe ja che. A Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 37 jIva mohAndhatAnA kAraNe A marmane jANato nathI ke A pudgala dravya e mArUM dravya nathI. mAre tenAthI mIThAsa vALo saMbaMdha karAya ja nahi. jema dArUnuM pAna karelo dArUDIyo mANasa sva-parano viveka jANato nathI. tema mohAndha jIva pudgala dravyane potAnuM dravya mAnIne temAM Asakti ane mamatA kare che. bhAna bhUlelo A jIva che. tathA A jIva to arUpI che. varNa-gaMdha-rasa ane sparza ema cAre guNo vinAnuM dravya che tathA akhaMDa dravya che. jIvadravyanA kyAre ya TukaDA na thAya tevuM dravya che. jyAre pudgala dravya to seMkaDo TukaDAo thAya tevuM vibhAgIkaraNavALuM dravya che mATe banne bhinna dravya che tathA varNAdi guNovALuM dravya che. tethI jIvadravyathI sarvathA aLagA svabhAvavALuM A pudgala dravya che. tathA Ama hovA chatAM paNa A jIva paradravyano je saMga kare che. paradravyamAM je aMjAI jAya che. paradravya sAthe je prIti kare che. te vaja nAmanA ratnamAM parapadArthonuM pratibiMba paDavAnI zakti hovAthI jema eka ratnamAM aneka raMgataraMga dekhAya che. tema A jIva paNa jaDadravyanA yoge aneka rUpo vALo thato dekhAya che. A paradravyano yoga ja A jIvane raMga-beraMgI banAve che. mohAndha kare che. vikArI ane vilAsI banAve che. II53-54 // nija guNa tyAga rAga parathI thira, gahata azubha dalathoka zuddha rUcira taja gaMdo-lohI pAna, karata jima loka|55)saMto jaDa pudgala cetanakuM jagameM nAnA nAca nacAve / chAlI khAta vAghakuM yAro, e acaraja mana Ave padasaMto gAthArthaH potAnA guNone tyajIne para dravyanI sAthe atyanta sthira Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta (gADha, kyAre ya jAya nahi tevo) rAga A jIva kare che ane tenA kAraNe ja azubha pugalonA skaMdho grahaNa kare che. zuddha ane manohara evA khorAkane tyajIne gaMdAM evAM rUdhira-mAMsa mATI AdinuM jema halakA mANaso pAna kare tema A jIva paNa AvAM kAma kare che. jaDa (acetana evuM) pudgala dravya cetana dravyane bhinna bhinna prakAranA nAca nacAve che. anAdikAlIna mohanI vAsanAnA baLe A AtmA potAnA AtmAnA guNo rUpI dhanano tyAga karIne para padArtha (jadravya potAnuM nathI ja tevA paradravya eTale ke pudgala dravya)nI sAthe sthira (kyAreya ghaTe nahi ocho-hIna na thAya) tevo rAga karIne azubha varNAdivALo ane vAraMvAra sarva jIvo vaDe grahaNa karI karIne tajAyelo evo pudgalono Dhagalo grahaNa karyA ja kare che. tevA gaMdA pudgalo sAthe prIti karyA ja kare che. papa-padI zuddha ane manohara evuM AtmAnuM guNamaya sukha svarUpa tyajIne paugalikasukhane je che te gaMdu evuM ane durgadha mAratuM evuM lohInuM pAna, mAMsa mATInuM ja bhakSaNa jema koI gAMDo manuSya A lokamAM kare tema A jIva paNa jaDano prema kare che tathA jaDa evuM A pudgala dravya paNa cetana evA AtmAne potAnAmAM moTAnya karatuM chatuM. vikArI banAvatuM chatuM bhinna-bhinna nAca nacAve che. kSaNamAM harSita, kSaNamAM raDatuM ane kSaNamAM udAra tathA kSaNamAM viphareluM ema eka divasamAM jaDanI AsaktinA kAraNe jIvadravyanA mukha upara AvA bhinna bhinna prakAranAM rUpo thAya che. jaDadravya A cetana dravyane A rIte aneka prakAranA nAca nacAve che.papa-padI jJAna anaMta jIvano nija guNa, te pugala AvariyA je anaMta zaktino nAyaka, te iNa kAyara kariyo pAsaMto Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 39 cetanakuM pudgala kenizadina, nAnAvidha duHkha ghAle. paNa piMjara gata nAharanI pere, jora kachu navi cAle paTA. saMto gAthArtha: A jIva dravyano jJAnaguNa anaMto ane apAra che. paraMtu te jJAnaguNa pudgala dravya DhAMkI dIdho che. je A Atmadravya anaMta anaMta zaktio dhAraka che. te paNa A rIte kAyara (nibaLo banI gayo che. anaMta zaktinA dhAraka evA A AtmAne A pudgala dravya A rIte rAta-divasa judA judA prakAranAM aneka jAtanAM duHkhomAM nAkhe che. paraMtu A jIvanuM te pudgala sAme kaMI cAlatuM nathI. jema pAMjarAmAM purAyelA jaMgalI prANInuM baLa ghaNuM hovA chatAM pAMjarAmAM purAvAnA kAraNe kaMI paNa jora cAlatuM nathI. tema ahIM paNa samajavuM. pa7-58 bhAvArtha A cetana dravya to anaMtI cetanAno svAmI che. anaMta jJAnaguNano dhaNI che. te jIvadravyano jJAnaguNa anaMta ane apAra tathA akhuTa che. to paNa te guNane A pudgala dravya (kArmaNavargaNAnA paramANuoe tathA paradravyanA rAge) DhAMkI dIdho che. AvRta karI dIdho che. je A ApaNo AtmA che. te anaMta baLa ane anaMtavIryano svAmI hovA chatAM karmayugalonA udayane lIdhe ane ajIvadravyonI prItinA kAraNe kAyara banI cukyo che. sarvathA baLa vinAno banelo che. AvA anaMta zaktinA dhAraka cetanane A pudgala dravya rAta divasa mohabdha ane vikArI tathA vilAsI karavA dvArA aneka prakAranAM duHkho Ape che. tenI sAme A jIvanuM mohabdha hovAnA kAraNe kaMI cAlatuM nathI. jema pAMjarAmAM purAyelo koI siMha jevo baLavAna jaMgalI prANI hoya to paNa tenuM kaMI cAle nahi. tema pudgala dravyanA rAgamAM aMjAyelA A jIvanuM paNa kaMI jora cAlatuM nathI. //57-58. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kata Itane parabhI jo cetanakuM, pugala saMga sohAve rogI nara jima kupatha karIne, manamAM harSita thAva palAsaMto jAtyapAtya kula nyAta na jAkuM, nAma gAma navi koI pugala saMgata nAma dharAvata, nijaguNa saghalo khoI 60nA saMto gAthArtha pudgalanI sAtheno saMbaMdha ATalo badho du:khadAyI hovA chatAM paNa sonuM cAMdI tathA hIrA-mANeka vigere) pudgala padArthonI sobata A cetanane zobhAve che. cetananI zobhA vadhAre che. jema rogI mANasa kupatha sevIne (khoTA rastA sevIne na khAvAnA padArtho khAIne) manamAM harSita thAya che. tema A jIva paNa sonA rUpA ane hIrA mANekathI manamAM phulAya che. // 59 !! pudgalonI sobatamAM aMdha banelo mANasa jAti-apatya kulanAta-jAta nAma ke gAma kaMI jANe nahi. mAtra bahAranA dekhAva mAtrathI aMjAIne pudgalonI sobata karIne moTAM moTAM nAma dhAraNa kare. paNa potAnA sAcA saghaLA guNo A jIva khoI bese che. / 60 || bhAvArtha : uparanI badhI gAthAomAM kahyuM che. tema pudgalanI sAthenI sobata ghaNI ja duHkhadAyI che. bhavobhavamAM bhaTakAvanArI che. Ama jANavA chatAM paNa keTalAMka pudgalonI sobata A jIvanI bAhya zobhA vadhAre che. dunIyAmAM jIva sAro dekhAvAno prayatna kare che. tethI ja jIva temAM aMjAya che. jema ke, suMdara kapaDAM, suMdara sonAnA rUpAnA hIrA mANeka ane motInA dAgInA. A badhI paudgalika vastuo che. to paNa zarIranI zobhA vadhAravA dvArA jIvane khuza khuza rAkhe che. tenA kAraNe A jIva kapaDAmAM dAgInAmAM ane zarIranI zobhA karanArA padArthomAM aMjAI jAya che ane tenI TApaTIpa karIne zobhA zaNagAra karIne manamAM rAjI rAjI thaI jAya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 pudgala gItA jema rogI mANasa roga vadhe evA kupatha (avaLA rastA) sevIne paNa (jema DAyAbITIsanA rogavALo dUdhapAka ke zIkhaMDa khAIne paNa) ghaNo harSita thAya che. tema dAgInAnI zobhAthI A jIva rAjI rAjI thaI jAya che paNa A muddagaladravya hovAthI mAruM svarUpa nathI A vAta jIva bhUlI jAya che. jyAre jyAre AvA prakAranI sonA-rUpA-hIrA-mANeka AdinI zobhAmAM A jIva aMjAI jAya che. mohabdha bane che tyAre tyAre sAmenuM pAtra kaI jAtinuM che! konAM putra-putrI che? tenuM kula zuM che? tenI nAma - jAta zuM che? sAmenI vyaktinuM nAma zuM che? gAma kayuM che? ityAdi koI bhAvo jANe nahi to paNa tenA mukha upara zarIra upara ane kapaDAM tathA dAgInAnA dekhAva upara mohabdha thaI pudgalonI ja mAtra sobatanA kAraNe game tevA pAtra sAthe saMbaMdha bAMdhIne tevAM tevAM dekhAvakArI nAmo dhAraNa karIne potAnA AtmAnA sarve paNa guNo khoI bese che. jema halakA mANasanI sobata ApaNane premamAM pADIne vAtomAM joDIne badhu dhana luTI le che. tema A jIva paNa luMTAya che potAnA guNamaya sarva dhana khoI bese che. //pa9-60mA. pudgala ke vaza hAlata cAlata, pudgala ke vaza bole kahUkabeThA TakaTaka jue, kaNUMkanayana na khole 61saMto mana gamatA kahuM bhoga bhogave, sukha saMnjhAmeM sove kahUMka bhUkhyA tarasyA bAhara, paDyA galImeM rove 6rAsaMto gAthArthaH mohamAM aMdha banelA jIvo pudgalanA sukhane AdhIna thayA chatA hAle cAle, pudgalane AdhIna thayA chatA bole, keTalAka beThA beThA (jANe sInemAnA gharamAM beThA hoya tema) Taka Taka (tAkI tAkIne) pudgalonI zobhAne joyA ja kare che. tathA keTalAka evA aMjAI jAya che ke nayana paNa kholatA nathI. keTalAka jIvo managamatA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta IndriyonA bhogone bhogave che. keTalAka sukhapUrvaka zayyAmAM sutA sutA AnaMda camana kare che ane keTalAka bhUkhyA ane tarasyA bahAra oTalA upara paDyA hoya che ane keTalAka bhIkha mAgatA galI galImAM rakhaDatA hoya che ane rotA hoya che. II61-62aa bhAvArtha :- pudgalanA bhoga-upabhogamAM aMjAyelA jIvo mohamAM anya banyA chatA navAM navAM kapaDAM paherIne tathA navA navA dAgInA paherIne malakAtA malakAtA phulAtA phulAtA hAle che cAle che ane moTAImAM AvI jaIne moTA bola bole che. kapaDAM ane dAgInAnI zobhAnA jore potAnI jAtane rAjA-mahArAjA mAne che. keTalAka jIvo potAnA zarIranI kapaDAMnI ane dAgInAnI zobhAne Tagamaga Tagamaga rIte nIrakhyA ja kare che. tenA rUparaMgamAM atizaya mohAndha bane che tathA AvI paudgalika zobhAmAM mohAndha banIne evA vikArI ane vilAsI banI jAya che ke harSanA atirekamAM AMkho paNa kholatA nathI. tathA keTalAka rAjA pAThamAM AvyA chatA managamatA bhogo bhogave che. parastrI AdinA vyavahAro paNa kare che. tathA pudgalo dvArA karAyelI zarIranI zobhAmAM aMjAIne managamatI sukha zayyAmAM pAkI nidrA le che ane keTalAka jIvo ke jeo pApanA udayavALA che tevA jIvo pApanA udayanA kAraNe Arthika sthiti jenI ochI che tevA jIvo Arthika sthiti nabaLI hovA chatAM mohadazA tIvra hovAthI AvA prakAranA paudgalika sukhanA rasiyA banyA chatA puNyodaya na hovAthI tevI IcchAonI pUrti na thavAnA kAraNe bicArA tathA lAcAra sthiti vALA thayA chatA bhUkhyA ane tarasyA rahe che. ghara na hovAthI bahAra koInI dukAnonA oTalA upara UMghe che tathA AhAra-vastrAdi mATe galI galImAM bhaTake che. chatAM vastu na maLavAthI peTano khADo na purAvAthI raDe che. pudgalAnaMdI jIvonI AvI dazA che. ema jJAnI bhagavaMto jaNAve che. 61-62aa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 pudgala gItA pugalake vaza ekendrika bahuM, paMcendriyapaNuM pAve. lezyAvaMta jIva e jaga meM, pudgala saMga kahAve saMto caude guNathAnaka mAragaNA, pudgala saMge jANo pudgala bhAva vinA cetana meM, bhedabhAva navi ANo .64ll saMto gAthArtha H pudgalanA sukhane AdhIna thayelA jIvo AvA prakAranI mohAzvetAnA kAraNe ghaNIvAra ekendriyapaNuM pAme, koI koIvAra paMcendriyapaNuM paNa pAme. paraMtu zubha-azubha lezyAvALo A jIva jagatamAM pudgalanA saMgavALo kahevAya che. (pugalanA saMga vinAnA thayA vinA muktipada prApta thatuM nathI.) I 63 // zAstromAM jaNAvelAM cauda guNasthAnako ane caude (athavA bAsaTha) mArgaNAsthAno pugalanA saMgathI ja thAya che. jo A paugalika bhAva jIvamAM na hota to tenA vinA sarve paNa jIvo siddha samAna sarakhI ja kakSAnA hota. bhedabhAva hota ja nahi. //64nI bhAvArtha pudgalanA varNa-gaMdha-rasa ane sparza A cAre guNomAM Asakta banelA jIvo pudgalane vaza thayelA kahevAya che. AvI paugalika paravazatAnA kAraNe ja jIva ekendriyAdi jevA halakA bhavane prApta kare che. tethI ja A saMsAramAM ekendriya jIvo ghaNA che ane paMcendriyapaNuM pAmanArA jIvo bahu ja alpa che. temAM paNa manuSyano bhava pAmanArA jIvo to gaNatarInA ja che. A pramANe saMsArI jIvomAM kRSNa-nIla kApota Adi lezyAono saMga hovAnA kAraNe A saMsAramAM saMsArI jIvo paulika bhAvonA saMgavALA kahevAya che. saMsArI jIvo paudgalika bhAvonI AsaktivALA che ane tenAthI ja cIkaNAM karmo bAMdhe che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta tathA mithyAdaSTi Adi cauda guNasthAnako tathA devagati-narakagati vigere mULabhUta cauda mArgaNA ane uttarabheda rUpa bAsaTha mArgaNA vigere prakAro zAstromAM je Ave che. te badhA bhedo A pudgalanA saMganA kAraNe ja thayelA che. jo pugalanI sAthe prema bAMdhavA rUpa parabhAvanI sobata na hota to te cetanamAM AvA bhedo paData nahi. jema siddha zIlA upara birAjamAna anaMtA paNa siddha jIvomAM samAna jJAna samAna darzanasamAna vIrya samAna cAritra vigere samAna guNo che ane te guNo kyAreya jAya nahi. tathA kyAreya hAni pAme nahi tevA kSAyika bhAvanA sarvamAM samAna guNo che. A ja sAcuM Atma svarUpa che. pudgalAnaMdI thavAnA badale potAnA guNonI ramaNatAvALA thavuM. temAM ja DahApaNa che. te ja guNonI ramaNatA ApaNane bhavathI tAranAra che. I63-64ll pANImAMhe gale je vastu, jale agani saMyogA pugala piMDa jANa te cetana, tyAga harakha aru soga dipA saMto chAyA AkRti teja dhRti sahu, pudgala kI parajAyI saDana paDanavidhvaMsa dharma e,pugalako kahevAyA.66/saMto gAthArtha A saMsAramAM je je vastuo pANImAM nAkhatAM ja ogaLI jAya, pIgaLI jAya, lAMbA kALe saDI jAya, varNa-gaMdha-rasa ane sparza badalAI jAya arthAt kovAI jAya tathA je je vastuone agnimAM nAkhatAM baLI jAya. rAkha thaI jAya te sarva pudgala dravyano piMDa ja kahevAya che. jema ke ghAsa pANImAM nAkho to bhIMjAIne kALAntare saDI jAya ane AgamAM nAkhIe to baLI jAya. te mATe te pudgala dravya ja che. AvAM je pudgala dravyo che te che jIva ! tArAM dravya nathI. tArAthI vijAtIya dravya che. Ama samajIne tuM teno tyAga kara. te pudgala dravya Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 45 ghaNAM maLe to harakha na pAma ane te pudgala dravya na maLe to zoka na kara. kAraNa ke, te dravyo tArAM nathI. tuM tenAthI bhinna dravya cho. to pachI tenI prapti ane aprAptimAM ATalo badho harSa ane zoka kema kare che ? je dravya tAruM nathI. teno ATalo badho moha zA mATe che ? 64 tathA chAyA tathA paDachAyo (pratibiMba athavA AkRti) teja (prakAza) tathA kAnti A sarva pudgalAstikAyanA skaMdho che. nava tattvamAM kahyuM che ke, "sadhayAra khvanoJa pamA chAyAtavedi ya vaLa gaMdha rasA AsA puAtALa tu navavaLa' navatattva gAthA 11. A gAthAmAM A sarvane pudgala dravya ja kahevAmAM AvyAM che tathA saDI javuM, paDI javuM, kharI paDavuM. sukAI javuM. karamAI javuM ityAdi dharmo paNa pudgala dravyanA ja hoya che. AvA dharmavALo je padArtha hoya che. te niyamA pudgala dravya ja hoya che. / / 65-66ii maLyAM piMDa jehane baMdhe te, kAle vikharI jAya / carama nayana kharI dekhIe te, sahu pudgala kahevAya // 6 // saMto cauda rAjaloka dhRta ghaTa jima, pudgala dravya bhariyA / baMdha deza pradeza bheda tasa, paramANu jina kahiyA68||saMto gAthArthaH 52spa2 pudgalo maLyA chatAM je piMDAkA25Ne eka bIjAne bAMdhe che ane te ja pudgala dravyo kAle kAle vikherAI paNa jAya che. tathA cAmaDAnI AMkhoe karIne arthAt carmacakSuthI je kharekhara dekhAya te sarva pudgala dravya kahevAya che. tathA jema ghIno ghaDo ghIthI bharapUra bharelo hoya che. tema A cauda rAjaloka pramANa lokAkAza nAmanuM dravya pudgaladravyothI khIcokhIca bharapura bhareluM che. skaMdha-deza-pradeza tathA vaLI paramANu AvA jenA cAra bhedo che. AvuM pudgala dravya che. ema jinezvara bhagavaMtoe kahyuM che. 67-68 / / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta bhAvArthaH je paraspara bhegAM thAya ane ekAkAra banIne piMDarUpa arthAt skaMdha svarUpe bane che. tathA vikherAIne chuTA paNa paDe che. TukaDA TukaDA paNa thAya che tathA je padArtha carmacakSuthI dekhI zakAya che. tathA jemAM varNa-gaMdha-rasa ane sparza AvA cAra guNo varte che. te sarva pudgala dravya arthAt jaDadravya acetana dravya che. he jIva! A saghaLAM tArAM dravyo nathI. tuM tenAthI bhinna che ema samajo. tathA jema ghIthI bharelo ghaTa hoya ke je ghaDAmAM have eka TIpuM paNa samAya tema nathI. tevA ghInA ghaDAnI jema A cauda rAjaloka pramANa lokAkAza vALuM je AkAza dravya che. te lokAkAza dravya pudgala dravyothI khIcokhIca bhareluM che. saMpUrNa cauda rAjaloka pramANa kSetramAM anaMtAM anaMtAM pudgala dravyo bharapUra bharelAM che. kyAMya eka tasu paNa jagyA khAlI nathI. pudgala dravya vinAnI nathI tathA A pudgala dravyanA skaMdhadeza-pradeza ane paramANu ema cAra bheda che. Akho akhaMDa padArtha te skaMdha, jema kAgaLonI ekanoTate skaMdha kahevAya. temAMno eka savibhAjaya bhAga tenI sAthe joDAyelo hoya tyAM sudhI deza, jema ke te noTano eka kAgaLa, tathA te ja skaMdhamAM joDAyelo paNa nAnAmAM nAno nirvibhAjaya eka bhAga te pradeza ane skaMdhathI chUTo paDelo A ja je pradeza che te ja paramANuM kahevAya che. Ama pudgala dravyanA cAra bhedo zrI jinezvara bhagavaMtoe zAstromAM samajAvyA che./67-68. nitya anityAdika je aMtara, pakSa samAna vizeSA. syAdvAda samajaNanI zailI, jinavANIe dekhAdalA saMto.. pUraNa-galana dharmathI pudgala, nAma niNaMda vakhANe. kevaliviNa parajAya anaMtI, cAra jJAna navi jANe 70 saMto Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pugala gItA 47 gAthArthaH sarve paNa vastuo nitya ane anitya che Adi zabdathI bhinna-abhinna-vAcya--avAcya ityAdi ubhaya dharmavALI che tathA samAna ane vizeSa paNa che. sarve paNa vastuo ubhaya dharmavALI che. A pakSa che. paraspara virodhI be dharmo svIkAravA e syAdvAda (arthAt anekAnta vAta)nI zailI che. AvI zailI jinezvara prabhunI vANImAM ja jovA maLe che. dulA tathA pUraNa-galana thavuM e pudgalAstikAyano dharma che. ema jinezvara bhagavaMto kahe che. sarva vastuomAM rahelA anaMtA anaMtA paryAyone kevalajJAna vinA cAra jJAnavALA jIvo jANI na zake. chabasthathI anaMta anaMta paryAyo jANI zakAtA nathI. 70nA bhAvArtha saMsAramAM rahelI sarve paNa vastuo nityAnitya bhinnAbhinna, asti-nAsti tathA vAcyAvacca ema ubhaya dharmavALI che. dravyArthikanayathI nitya, paryAyArthika nayathI anitya che. vizeSa dharmathI bhinna ane sAmAnya dharmathI abhinna, svadravya svakSetra svakALa ane svabhAvanI apekSAe asti, paradravya parakSetra, parakALa ane parabhAvanI apekSAe nAsti. Ama sarva vastuo ubhayabhAvavALI che tathA dravya dRSTie sarva vastuo samAna che. eTale ke sAmAnya che. paraMtu paryAya dRSTie sarva vastuo vizeSa che. Ama sarva vastuomAM nayanI apekSAe aMtara dekhAya che. paraMtu svAduvAda zailIthI jo joIe to arthAt anekAntavAdanI samajaNa pUrvakanI zailIthI jo jovAmAM Ave ane Ama ubhaya dharmavALI vastu mAnavAmAM Ave to kaMI paNa virodha nathI. badhI ja vastuo ubhaya dharmavALI che. A vastune yathArthapaNe to zrI jinezvara prabhu ja joI zake che. chamastha jIvo ATaluM jANI zakatA nathI. tathA pagalAstikAyanuM nAma pudgala eTalA mATe paDyuM che ke, te pUraNa ane galana dharma vALo padArtha che. joDAvuM ane vikharAvuM A ja Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta pugala dravyano dharma che. pudgala dravyanA skaMdho bhAMge tuTe phuTe ane sanhAya mATe ja tenuM nAma pudgala rAkhavAmAM AvyuM che. Ama anaMta upakArI evA zrI jinezvara bhagavaMto kahe che. sarve paNa dravyo anaMtA che ane te eka eka dravyanA paryAyo paNa anaMtA anaMtA che te sarva viSayo kevaLajJAna vinA prathamanAM cAra jJAno vaDe jANI zakAtA nathI. cAra jJAno kSayopazama bhAvanAM che. tethI tenA vaDe sarva vastuo jaNAtI nathI. jayAre kevaLajJAna kSAyika bhAvanuM che. tenAthI A sarva bhAvo jANI zakAya che.//69-70gA. zubhathI azubha azubhathI je zubha, mULa svabhAve thAya dharmapAlaTaNa pugalano ima, sadguru dayo batAyA7inA saMto aSTa vargaNA pudgala kerI, pAmI tAsa saMyogA bhayo jIvakuM ema anAdi, baMdhana rUpI rogArA saMto gAthArtha zubha pudgalo kALAntare azubha thAya ane azubha pudgalo kALAntare zubha thAya. Ama zubhAzubha dharmano palaTo thavo te ja pagalAstikAyano dharma che. Ama sadguru purUSo kahe che. audArika vigere kula ATha vargaNAo pudgalAstikAyanI jaina zAstromAM kahI che. te pugalono saMyoga thavAthI ja A jIvane anAdikALathI karmonA baMdhana rUpI roga lAgu paDyo che. ll71-7rA | bhAvArthaH zubha pudgalo paNa paDyAM paDyAM havAmAnanA saMyogathI azubha thAya che. ghara saDI jAya che. udhaI lAge che. bAvA bAjI jAya che. pANI vigeremAM paDyA rahelA kAgaLo tathA lAkaDAM vigere saDI jAya che. Ama zubha ke azubha thAya che tathA je pudgalo azubha hoya te zubha thAya che. khAtara dvArA anAja uge che. phekTarIo dvArA pudgalonuM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 pudgala gItA rUpAMtara karAya che. Ama parivartana pAmavuM e pudgalAsti-kAyano mUla svabhAva ja che. paDyuM paDyuM meluM thavuM, saDI javuM. bhAMgI javuM. Ama mUlabhUta dharmano palaTo thavo dharmano badalo thavo e pudgalAsti-kAyano svabhAva ja che. AvuM sadguruoe (kevalajJAnI bhagavaMtoe) kahyuM che ane AvuM pratyakSa dekhAya paNa che ja. jaina zAstromAM pudgala dravyanI ATha vargaNA kahI che. (1) audArika, (2) vaikriya, (3) AhAraka, (4) taijasa, (5) bhASA, (6) zvAsozvAsa, (7) mana ane (8) kArpaNa vargaNA. Ama kula 8 vargaNA jANavI tathA A ja ATha vargaNA grAhya ane agrAhya ema be be prakAranI che. tathA dhruvAcitta-adhvAcitta ityAdi bIjI paNa 10 vargaNAo che. A sarva pudgalAstikAyanA bhedo che. (juo kamyaparyADa) A ApaNo jIva te pudgalono saMyoga pAmIne audArika vaikriya Adi zarIro dhAraNa karavA dvArA tenA bhoga-upabhogathI rAgAdinA kAraNe kSaNe kSaNe karmonA baMdhanane kare che. karmabaMdha karavA rUpI roga A jIvane lAgu paDyo che. A pudgalanA saMyoge rAga ane dveSa vigere karato A jIva samaye samaye ghaNAM ane cIkaNAM karmo bAMdhe che. A jIva mohanA rogane kAraNe karmabaMdhanA rogane bhajanAro thayo che. II71-72 // gahata varagaNA zubha pudgalakI, zubha pariNAme jIva / azubha azubha pariNAma yogI, jANo ema sadaiva // 3 // saMto zubha saMjoge puNya saMcave, azubha yogathI pApa / lahata vizuddha bhAva jaba cetana, samaje Apo Apa / / 74 // saMto Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta gAthArtha : saMsAramAM rahenAro A jIva haMmezAM upara kahelI vargaNAone potAnA upabhoga mATe grahaNa kare che. jyAre zubha vargaNAonAM yugalone grahaNa kare che tyAre te jIva zubha pariNAmavALo thAya che ane jyAre azubha mugalone grahaNa kare che. tyAre azubha thAya che. Ama A jIva harahaMmezAM pudgalone grahaNa karato ja rahe che ane zubhAzubha pariNAma vALo thayA ja kare che. jyAre zubha yoga vALo thAya che. tyAre zubha pugalono saMcaya kare che. tyAre puNyakarma bAMdhe che ane jyAre azubha yogavALo thAya che. tyAre pApakarma bAMdhe che. Ama karatAM karatAM kyAreka potAnI bhavitavyatA pAke tyAre vizuddha arthAt nirmaLa bhAvane dhAraNa kare che. tyAre A cetana pote ja Apo Apa samajato thAya che. ane nirjarAnA mArge Agama vadhe che. //73-74ll | bhAvArtha saMsAramAM vartato evo A jIva sadAkALa pudgalonI sAthe joDAyelo che. pratisamaye navAM navAM pugalo grahaNa kare che ane junAM junAM bhogavelAM pugalone choDe che. jyAre jyAre A jIva zubha pariNAmavALo thAya che. tyAre tyAre zubha pugalone ja grahaNa kare che ane 42 puNya prakRtio rUpI puNyakarma bAMdhe che. tathA jyAre jyAre A jIva azubha pariNAmavALo thAya che. tyAre tyAre azubha mugalone ja grahaNa kare che ane 82 pApa prakRtio rUpe pApa karma bAMdhe che. A pramANe sadaiva eTale ke haMmezAM A jIva zubha ane azubha karmo bAMdhe che. sadAkALa AzravanA svabhAva vALo ja rahe che. jyAre jyAre A jIva mana-vacana ane kAyAnA zubha yogavALo thAya che. eTale ke zubha yogavALo bane che tyAre tyAre puNyakarmano saMcaya kare che ane jyAre jyAre A jIva mana-vacana ane kAyAnA azubha saMjogavALo thAya che. tyAre tyAre pApakarmanI 82 karmaprakRtiono saMcaya karanAro thAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 51 ema karatAM karatAM kyAreka bhavitavyatA pAke tyAre vizuddha evA atyaMta nirmaLa evA bhAvane A jIva grahaNa kare che. evA uttamottama bhAvavALo bane che. tyAre svayaM pote ja Apo Apa samajato thAya che ke pApa e lokhaMDanI beDI che ane puNya e suvarNanI beDI che. Akhara to puNya ane pApa A banne beDI ja che. ema jJAnI bhagavaMtoe zAstromAM kahyuM che te mATe A bannene choDIne nirmaLa ane atyanta zuddha evo kSAyika bhAva ja AdaravA jevo che. te mArge ja mAro vikAsa thaze. AvuM A jIva pote ja potAno kALa pAkavAthI Apo Apa samaje che ane pApa tathA puNya A bannenA saMcayane khAlI karIne kSAyika bhAvamAM AgaLa vadhe che. II73-74 // tIna bhuvanameM dekhIe sahU, pudgalakA vyavahAra / pudgala viNa kou siddharUpameM, darasata nahi vikAra 75 // saMto pudgala phuMke mahela mAlIye, pudgala phuMkI seja / pudgala piMDa nArako tethI, sukha vilasata dharI heja / / 76 // saMto gAthArtha : traNe bhuvanamAM tame jozo to badhA ja vyavahAro pudgala dravyanA ja levaDa-devaDanA dekhAze. siddhipadamAM padhArela siddha jIvomAM pudgala dravyanI levaDa-devaDa kaMI nahi hovAthI te pudgala dravya vinA siddha jIvomAM bIjA koI vikAro thatA ja nathI. hotA ja nathI. moTA moTA mahelo paNa pudgalanA ja bane che. uMcA uMcA mALIyAM paNa pudagala dravyanAM ja hoya che. sukhakArI zayyA (beThaka, ughavAnI pathArI) paNa pudgala dravyanI ja hoya che. vaikriya vargaNAnAM pudgalonA piMDAtmaka zarIravALA nArakInA jIvo paNa haiyAmAM heta (prema) dhAraNa Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta karIne mana-gamatA evA te pudgala dravyothI ja sukhano anubhava kare che. //75-76ll bhAvArtha traNe bhuvanamAM koI paNa eka jIva bIjA jIvane je kaMI Ape athavA bIjA jIva pAsethI kaMI paNa le. to te levaDa-devaDa pudgala dravyanI ja thAya che. kAraNa ke, dharma-adharma-AkAza ane kALa A cAra dravyo to arUpI ane indriyothI agocara hovAthI levaDa-devaDane yogya ja nathI. jIva dravya paNa pota potAnA karmone AdhIna hovAthI levaDadevaDa yogya padArtha nathI. tethI jagatanA koI paNa jIvo koI paNa jIvane kaMIpaNa Ape athavA koIpaNa bIjA jIva pAsethI kaMI paNa le to te pudgala dravya ja hoya che. jema ke, eka bIjAne paisA apAya. sonArUpAnA ke jhaverAtanA dAgInAnI Apa - le karAya. kapaDAMnI Apa-le karAya, makAna paNa ApI zakAya ane laI zakAya. paraMtu A sarva pudgala dravya ja che. cha dravyomAMthI A eka ja dravya evuM che ke bIjAne ApI zakAya che ane bIjA pAsethI laI zakAya paNa che. siddhipadamAM gayelA siddha bhagavaMtomAM A pudgala dravyanuM grahaNa ane mocana na hovAthI tathA koIpaNa prakAranI pugalonI levaDa-devaDa na hovAthI. tenA vinA te bhagavaMtomAM harSa ke zokanA tathA prasannatA ke nAkhuzInA koI paNa AvA mohanA vikArAtmaka bhAvo dekhAtA nathI. sadAkALa potAnA samasvabhAvamAM ja vartanArA hoya che. moTA moTA mahelo, moTAM moTAM mALIyA tathA sukhAkArI zayyA vigere sarve paNa sAMsArika sukha sAmagrI paNa pugalonI ja banelI che tathA pudgalonA piMDAtmaka zarIra vALA nArakInA jIvo paNa temanA kSetramAM khANI-pINI rUpe je vaikriyavargaNAnAM pugalo meLave che. tene ja svIkArIne haiyAmAM hetadharIne Aroge che. khAya che. pIe che ane bhale gaMdAM pudgalo hoya to paNa tenAthI ja sukhano vilAsa kare che. A saghaLI pudgalanI bAjI che. levaDa-devaDamAM, duHkha-sukhamAM, anukULa Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pugala gItA 53 pratikuLatAmAM mAtra pudgala dravya ja kAma Ave che. saMsArI tamAma jIvo tenA vaDe ja jIvana jIve che. rAjA rAjamugaTa pahere ke vepArI sApho bAMdhe ke TopI pahere, zarIra DhAMkavA kapaDAM pahere, cAlatAM paga cAlavavA caMpala pahere ke buTa mojaDI pahere. paraMtu A sarva pudgala dravya ja che. tenAthI ja A saMsArI jIvo sukha duHkha anubhave che. bhogya padArtha rUpe A eka ja dravya che. II75-76ll. pugala piMDa dhArake cetana, bhUpati nAma dharAve pudgalabalathI pudgala upara, aharniza hakumata calAvaI7 saMto pudgala huM ke vastra AbhUSaNa, tethI bhUSita kAyAA pudgala huMkA cAmara chatra, siMhAsana ajaba banAyA 78 saMto gAthArthaH A ja jIva chatra-cAmara-muguTa Adi pugalono piMDa dhAraNa karIne "bhUpatipaNAnuM" rAjApaNAnuM nAma dharAve che. zarIra, jIbha, mAna ane mobho ItyAdi paudgalika baLathI ja rAta ane divasa paugalika padArtho upara ja potAnI johukamI calAve che tathA pudgalanAM ja banelAM vastra-AbhUSaNa tathA pAvaDara, tela, attara Adi padArthothI ja potAnI kAyAne zobhAve che tathA A jIvanA mAnAdi kaSAyone poSe evAM cAmara-chatra-siMhAsana vigere ajaba gajabanA padArtho pudgalanA banAvelA che. (A jIva AvA prakAranA paradravyanA padArthomAM ja mohAlpa banyo che. vikArI ane vilAsI thayo che.) II77-78 bhAvArthaH A saMsAramAM chatra-cAmara muguTa-rAjasiMhAsana rAjamahela vigere je kaMI bhoga sukhanAM sAdhano che ane AvA sAdhano prApta thavAthI A jIva potAnI jAtane "rAjA" tarIkenuM mAna-sanmAna dharAve Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta che. paraMtu te sarva padArtho jaDa acetana evA pudgala dravyanA ja banelA che. temAM jIvanuM koI aMza mAtra paNa potApaNuM nathI. kevaLa moha mAtra ja che. pa2 padArtho vaDe potAnI moTAI gAvI te kevaLa murkhAI mAtra ja che. he jIva ! uparokta padArthomAMthI kayo padArtha tArI sAthe Avyo che ane kayo padArtha tArI sAthe AvavAno che ? jarA vicAra to kara, pudgalonI banelI koI paNa jAtanI zobhA te tArA jIvanI zobhA nathI. paraMtu tene sAcavavAnI javAbadArI hovAthI mAtra baMdhanarUpa ane bhArabhUta ja che. he jIva ! tuM ajJAnadazA ane mohAndhadazAmAM gherAyelo hovAthI rAta divasa pudgalanA baLathI ja tane maLelA rAjyathI athavA koI padAdhikArathI athavA koI sattAnA adhikArathI jIbha Adi pudgala dvArA ja para padArtho rUpa pudgala dravyo upara ja tArI hakumata (tArI ANA) calAve che. AmAM tArUM kazuM che ja nahi. rAjya, pada ke padAdhikAra e sarva sAMyogika bhAvo che. kRtrima bhAvo ja mAtra che. be-pAMca varSe luTAI janArA ja adhikAro che. tuM AvA kRtrima ane mAna-mohavardhaka bhAvomAM kayAM aMjAyo che ? eka paNa padAdhikAra ke mobho parabhavamAM sAthe AvavAno nathI. tuM jarA UMDo vicAra kara. tArI kAyAne zobhAvavA suMdara suMdara vastro tuM pahere che. suMdara suMdara dAgInAnA sAja saje che. paraMtu vasra-dAgInA ane A kAyA A sarva vastuo AtmAnuM svarUpa nathI. puddagala dravya ja che. AtmAthI atyaMta bhinna che. mRtyu pAmIza tyAre ahIM ja raheze. mATe te sarva pudgala dravyanA ja banelA padArtho che. tArA nathI. tArI sAthe AvyA paNa nathI ane Avaze paNa nahi. kadAca tane rAjya maLI jAya ane cAre bAju sevaka loko cAmara vIMjhe, chatra dharAve, siMhAsana goThave. A badhA sAdhano ajaba-gajabanAM banAve. ghaDIbhara dRSTi temAM coTI ja jAya tevA rUpALAM ane mohaka Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 55 banAve. to paNa he jIva temAM tArUM zuM dravya che ? tuM cetana che. A saghaLuM ya acetana dravya che. mRtyukALe badhu ja mUkIne javAnuM che. tArI sAthe kaMI ja AvavAnuM nathI mATe tenA uparanI mamatAne choDa ane potAnA Atma dravyane saMbhALa. je anaMtakALa rahenAra che. tenA guNono ughADa kara. tArI sAthe rahenAruM sAcuM te dravya ja che. tenA guNa dharmone tuM oLakha ane tenA guNo sAthe prIti kara. // 77-785 pudgala phuMkA kilA koTa aru, pudgala phuMkI khAI / pudgala phuMkA dArU golA, raca paca topa banAI ||9|saMto parapudgala rAgI thaI cetana, karata mahA saMgrAma / chala, bala, kala karI ema ciMtave, rAkhu apanuM nAma 80nI saMto gAthArtha : moTo kilo hoya ke moTo koTa hoya ke UMDI UMDI khAI hoya. paraMtu A saghaLI pudgalonI ja bAjI che. pudgalonuM ja baneluM che. temAM AtmAnuM kaMI svarUpa nathI tathA je koI dArU goLA che. vyavasthita rIte racI pacIne (ghaDI ghaDIne) topo banAvAI hoya. paraMtu A sarva pudgala dravyonI ja bAjI che. he jIva ! temAM tArUM kazuM nathI. dArUgoLA ane topo vALu rAjya maLavAthI rAjI thavA jevuM kazuM ja nathI. para evA pudgala dravyo upara rAgAndha banIne cetana evo tuM moTI moTI laDAIo kare che. kapaTa karavAmAM baLa vAparIne tathA kalA karIne (koI vyavasthita yojanA karIne) bIjAno parAbhava karavAnuM tathA bIjAno nAza karavAnuM vicArIne manamAM tuM yojanA kare che ke mArUM nAma uMcuM rAkhuM paNa temAM tAruM kazuM ja nathI ta sarva 52dravya ja che. II79-80nA bhAvArtha : moTo kilo sara kare athavA moTo koTa jItI lAve athavA moTI UMDI khAI khodI lAve to paNa he jIva ! temAM zuM navuM AzcaryakArI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta kArya karyuM kahevAya. A sarva to pudgala dravyanA ja (paradravyanA ja) dharmo che. koTa kAMgarAM-kilo gAma-ThAma-jaMgala ityAdi to pudgala dravyanA judA judA paryAyo ja che ane te anAdikALathI che tathA bhAMge che. tuTe che ane navA navA thAya che. temAM tArUM zuM svarUpa che ? paranI zobhA ke azobhAmAM tuM ATalo rAjI-nArAjI kema thAya che ? tane A padArthomAMthI mAtra mohanA vikAro ane karmabandha A be bhAvo vinA bIjuM kaMI ja maLavAnuM nathI. je padArtho tArA nathI. tene joIne tAre rAjI-nArAjI thavAnI zuM jarUra che ? je rAjAne potAnA rAjyanI vyavasthA je rIte karavI gamI. te rAjAe te vyavasthA te rIte karI. tAre temAM khuza-nAkhuza thaI mohadazA vadhAravAnI zI jarUra che ? he jIva ! tuM ATalo badho paradravya pAchaLa kema aMjAyo che ? paradravya pAchaLa gAMDo kema thayo che ? jyAM sudhI A mohadazA choDIza nahi tyAM sudhI tArUM kalyANa thaze nahi. bIjA rAjAnuM rAjya joIne irSyA dveSa ane adekhAIthI tenI sAthe mahAsaMgrAma (moTuM yuddha) khelavA tuM taiyAra thAya che. yuddhamAM utaryA pachI baLa vAparIne athavA chaLa (kapaTa) karIne athavA kalA karIne (mAyApUrvakanI yojanA karIne) tArUM potAnuM nAma amara rAkhavAno cAhaDako ATalo badho he jIva ! tane kema thayo che ? hajAro varSomAM hajAro rAjAo thaI gayA. koInAM nAma amara rahyAM nathI ane raheze paNa nahi. nAma rAkhavAnI je buddhi che. te mAtra mAna ane mohadazA ja che. te te mohadazA he jIva ! tane satAve che. A caMDALa jevI mohadazAne choDI de. anyathA tArUM kalyANa thaze nahi. sarve paNa jIvone A mAnadazA ja laDAImAM utAre che. parAbhava thavAthI paztAya che. je deza ane je rAjya ApaNuM nathI. ApaNo jIva to caude rAjalokamAM sarvatra janmamaraNa pAmI cukyo che ane sarvatra janma-maraNa pAmanAra che mATe AvI mohadazAno tuM tyAga kara ane ekatvabhAvanA bhAva. / / 79-80 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 57 riddhi siddhi baMke? gaDha toDI, joDI agama apArI paNa te pudgala dravya svabhAve, viNasata lAge na vAra 81. * saMto pudgala ke saMyoga-viyoge, harakha-zoka citta dhArA athira vastu thira hoI kaho kima, INividha nahIMyavicAre 8rAsaMto gAthArthaH baMkAe (bahAdUra evA A jIve) ghaNA rAjyanA gaDha toDIne na jANI zakAya teTalI arthAt agamya ane apAra evI Rddhi siddhi joDI bhegI karI, paraMtu pudgala dravyano svabhAva japuraNa galanano hovAthI teno vinAza thatAM jarA paNa vAra lAgatI nathI. paudgalika padArthonA saMyogathI harSa ane viyogathI zoka A jIva cittamAM dhAraNa kare che. paraMtu je vastu potAnA svabhAve ja asthira che te sthira kema hoya! AvA prakArano vicAra A jIva karato ja nathI. ll81-82aa bhAvArtha baMke (eTale bahAdUra evA AjIve) ghaNA rAja-rAjavInA gaDha (killA) toDIne (ghaNA rAjAne harAvIne) agamya ane apAra evI riddhi siddhi prApta karI. paraMtu pudgala dravyano vinAzIsvabhAva hovAthI te rAjya lakSmIno vinAza thatAM vAra lAgatI nathI. A jIva pudgalasukhamAM mohAlva thayelo hovAthI pudgala sukhanA saMyoga kALe harSita thAya che ane viyogakALe zokAtura thAya che. paraMtu thoDo vicArato karake asthira svabhAva vALI vastu kyAreya paNa sthira rahetI nathI. paraMtu mohAlva evo A jIva AvA prakAranA uttama vicAro kyAre ya karato ja nathI. (pachI pAchaLathI pastAya che ane raDe che). ApaNo A jIva asthira vastune sthira samajIne mohAndha bane che. ane vikArI tathA vilAsI thAya che. tethI graMthakArazrI tevA ajJAnI A jIvanI mazkarI karatAM kahe che ke baMkAe (arthAt potAnI jAtane Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta bahAdUra ane majabUta baLa vALA mAnatA mANase) paNa ghaNA rAjarAjavInA gaDha ane rAjyo toDIne agamya (na jANI zakAya teTalI) ane apAra (jano cheDo na hoya teTalI) riddhi siddhi meLavI hoya. bhegI karI hoya to paNa A pugala dravya che. teno svabhAva ja caMcaLa che. eka gharathI bIjA dhare ane bIjA gharathI trIjA ghare javAno svabhAva hovAthI kyAMya kyAre ya sthira rahetI nathI. tethI viNasatAM eTale ke vinAza pAmatAM vAra lAgatI nathI. saMsArI evA ApaNA jIvane pugalanA saMyoga ane viyoga kAle harSa ane zokanA vicAro cittamAM thAya che. kAraNa ke, te paugalika padArthono moha tIvratama che. paraMtu je vastu potAnA svabhAvathI ja asthira che te sthira kema thAya? ghara-dhana-yauvana-zarIra zobhA A badhI vastuo asthira hovAthI teno kAla pAke tyAre javAnI ja che. to pachI kAyama raheze ja. ema mAnavAnI zI jarUra ! AvA mahemAna kAyama kyAreya rahetA nathI. saMsAranI tamAma vastuo asthira hovAthI kaho to kharA ke te vastuo sthira (kAyama rahevAvALI) kema thAya? padArthanA svarUpano Avo sAco ane yathArtha vicAra A jIvane kyAre ya Avato nathI. paugalika padArtho asthira che ane asthira ja rahevAnA che. AvuM samajIne teno jaldI jaldI sadupayoga karI levo sAro che. pAchaLa raDavAthI ke pastAvo karavAthI kaMI phaLa prApta thatuM nathI ja. I81-8rA jA tanako mane garva gharata he, china china rUpa nihAlA. te to pudgalapiDa palakameM, jalabala hove charAdA saMto iNa vidha jJAna haiye meM dhArI, garva na kIje mittA athira svabhAva jANa pudgalako, to anAdi rIta 84 saMto Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pugala gItA 59 gAthArthaH tana (zarIra) tarapha joIne zarIrane joI joIne) chupI chUpI rIte zarIranuM rUpa nihALIne. A jIva ghaNo garva kare che ke mArA zarIranI zobhA kevI dekhAya che?) huM keTalo suMdara chuM ityAdi. paraMtu te zarIra to pudgala piMDa hovAnA kAraNe eka kSaNamAM agni dvArA jaLIne (saLagIne) baLIne rakhA ja thAya che. AvA prakAranuM samyajJAna hRdayamAM dhAraNa karIne he mitra jIva ! jarA paNa zarIranA rUparaMgano garva na karIe. A zarIra svarUpa pudgalano asthira svabhAva ja che. Ama jANIne anAdikALathI vaLagelI A mohanI nIti-rItino he jIva! tuM tyAga kara. //83-84o. | bhAvArthaH potAnuM mana vAraMvAra potAnA tana (zarIra) tarapha jAya che ane zarIrane nirakhyA ja kare che. vadhAre jhINavaTathI zarIrane jovA mATe moTA kAca sAme A jIva ubho rahe che ane kAyAne vAraMvAra nirakhato manamAM phulAya che. manamAM garva dhAraNa kare che ke mArI kAyA ghaNI ja rUpALI che. huM bahu ja suMdara dekhAuM chuM. Ama ekAntamAM chupI chUpI rIte darpaNa sAme ubho rahIne A jIva potAnA rUpane vAraMvAra nirakhyA ja kare che ane sArA dekhAvApaNAno garva manamAM mANyA ja kare che. paraMtu A zarIra e to pudgala piMDa che. kyAre bagaDe ane kyAre rUpa vinAza pAme. A kaMI nakkI nahi. eka palakamAM eTale ke kSaNavAramAM saDI jAya. gharaDuM thaI jAya ane chelle chelle agnimAM jalakara eTale ke baLIne dagdha thaIne rakhyA svarUpa banI jAya che. to Avo avazya vinAza pAmavAno teno svabhAva ja che tenuM he jIva! abhimAna kema karAya ! AvuM samyajJAna hRdayamAM dhAraNa karIne he mitra ! jarA garva (abhimAna) na karazo. game tevuM bhavya rUpa zarIranuM hoya to paNa jIva gayA pachI teno agnidAha ja karAya che. jala bala eTale ke agnimAM baLIne hove khAra arthAt chelle rakhA ja thAya che. dedIpyamAna rUpa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta vALA zarIrane paNa koI saMgharatuM nathI ane mohathI kadAca rAkhI mUke to paNa saDI jAya. durgadha mAre ane kovAI jAya arthAt jIva vinAnA zarIranI koI kiMmata nahi mATe he jIva! tuM A pudgala uparano rAga (moha) tyajI de. A pramANe samyajJAna haiyAmAM dhAraNa karIne he mitra! zarIranuM ke rUpanuM abhimAna kyAreya karavuM nahIM pudgalano svabhAva ja asthira che ema jANIne anAdi kALanI lAgelI mohadazAno he jIva! tuM tyAga kara. 83-84 paramAtamathI mohaniraMtara, lAvo trikaraNa zuddhA pAvo gurutama jJAna sudhArasa, pUrava para aviruddha TapAsato jJAna bhAnu pUraNa ghaTa aMtara, thayA jihAM parakAzI moha nIzAcara tAsa teja dekha, nATha thaI udAsAl86osaMto gAthArthaH vItarAga paramAtmAnI sAthe traNe karaNe karIne zuddha thaIne niraMtara prema prApta karo ke jenAthI pUrvApara avirUddha evuM samyagU je jJAna che te rUpI amRtarasa tame prApta karo tathA jJAna rUpI sUryanA kiraNothI jyAre A AtmA rUpI ghaTamAM prakAza thaze tyAre moha rUpI je rAkSasa che. te tenuM (samyajJAnanuM) teja dekhIne udAsa thaIne bhAgI jaze. 85-86ll vivecanaH anaMta upakAra karanArA vItarAga paramAtmA mahApuNyodaye prApta thayA che. tethI mana-vacana ane kAyA ema trikaraNa karIne atyaMta zuddha thaIne jarA paNa malInatA hoya to teno tyAga karIne evo prema karo. arthAt vItarAga paramAtmA upara atyaMta hArdika prema karo ke jenAthI pUrvApara (AgaLa-pAchaLa sarvathA) avirUddha evuM samyajJAna jhaLahaLI uThe. AvA jJAna rUpI amRta rasanI prApti thAya. vItarAga paramAtmAnuM zAsana samyajJAna ApanAruM che. te mATe tenI ja sAdhanA he jIva! tuM kara, te ja tAro upakAra karanAra che-te ja tAranAra che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 6 1 tIrthaMkara prabhu pratye prema karIne temanI AjJAne anusaranArA gurujInI pAsethI samyajJAna prApta karavA jevuM che. jenAthI mananI vikArAtmaka dUSita bhAvanAo nAza pAme ane A AtmA kevaLa jJAnane prApta kare. paramAtmAnA zAsananA hArdika sparzathI samyajJAna rUpI sUrya he jIva ! tArA hRdaya rUpI pUrNa ghaTamAM jhaLahaLI uThe arthAt pUrNa evA Atma pradezomAM samyajJAnano prakAza phelAze ane A prakAza phelAvAnA kAraNe A AtmAmAM anAdikALathI ghara karIne rahelo mohadazA rUpI je rAkSasa che. te AvA samyajJAnI AtmAnuM teja dekhIne turata ja A AtmAmAMthI uThIne udAsa thaIne (have mAre ahIM rahevAya tema nathI. AvuM samajIne) nAsI jaze. tethI he cetana ! tuM kaMIka samaja. kaMIka vicAra kara ! anAdikALanA vaLagelA bhUta jevI mohadazAnA rAkSasane mAranArA (haNanArA) evA samyajJAnano tuM Azraya kara. teno tuM svIkAra kara. 185-86ll bhedajJAna aMtara hRdayadhArI, parihara pudgala jAlA khIra nIrakI bhinnatA jima, china meM karata marAloTazAsaMto ehavA bheda lakhI pudgalakA, mane saMtoSa dharIjA hANa-lAbha. sukha-duHkha avasara meM, harSazokanavikIje 88. saMto gAthArthaH jIva ane pudgalano vAstavika bheda ja che. banne dravyo bhinna bhinna ja che. AvuM bhedajJAna aMdaranA hRdayamAM dhAraNa karIne A pudgalonI jALano (pugalonI mohadazAno) he jIva! tuM parihAra kara. (tyAgakara) jema haMsa nAmanuM prANI kSaNa mAtramAM dUdha ane pANIno bheda kare ja che. tema tuM paNa AtmA ane zarIrano bheda kara. AtmAno ane pudgalano paNa Avo bheda ja che. Ama samajIne Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta he jIva! zarIrAdino moha choDIne manane ghaNA ja saMtoSI bhAvamAM dhAraNa kara. jethI hAni thAya ke lAbha thAya, duHkha Ave ke sukha Ave. paNa manamAM jarA paNa harSa ane zoka karavo nahi. duHkha ane sukha tathA caDhatI ane paDatI A badhI paugalika paristhiti che. I87-88. bhAvArthaH jIva e cetana dravya che ane zarIra dhana-ghara vigere padArtho e pudgala dravya che. pudgala dravya ahIM ja rahe che. jyAre cetana dravya zarIrane choDIne bhavAMtaramAM jAya che te mATe banne dravyo atyaMta bhinna che. eka dravya sAdi-sAMta che. jyAre bIjA dravya anAdi anaMta che. Ama bhinnatA barAbara samajIne hRdayanI aMdara A bhinnatAne dhAraNa karIne pudgala dravya e para dravya hovAthI tenI mamatAno he jIva tuM parihAra kara. tyAga kara. jema marAla (haMsa nAmanuM prANI) dUdha ane pANI bhegAM thayelA hoya to paNa kSaNavAramAM teno bheda kare che. Avo AtmAno ane zarIrAdika yugalono bheda manamAM barAbara lakhIne (kotarIne) manane khuzImAM rAkhavuM jeTaluM vadhAre bhedajJAna thAya. teTalo vairAgya vadhAre majabUta thAya. A vAta sArI rIte jANIne yathArtha jJAna thayAno AnaMda mAnavo. A saMsAramAM je hAni thAya ke lAbha thAya paraMtu te pudgala dravyanI ja thAya che. paisA jAya athavA Ave paNa te AtmAnuM dravya nathI. Ama samajIne duHkhanA prasaMgamAM ke sukhanA prasaMgamAM zoka ke harakha karavo nahi. kAraNa ke, jenI vRddhi joIne tane AnaMda thAya che te dravya he jIva! tAruM nathI. tathA jenI hAni thAya che te paNa pudgala dravya hovAthI tAruM nathI mATe A bannethI tuM virAma pAma. samabhAvamAM AvI. temAM ja he jIva ! tAruM kalyANa che. ll87-88 jo upaje to tuM nahi aru, viNase so tuM nAhi! tuM to acala akala avinAzi, samaja dekhadilamAMhipATalA saMto Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA tana mana vacana paNe je pudgala, vAra anaMtI dhArayA / vamyA AhAra ajJAna gahanathI, phiraphira lAgata pyArA 90nA saMto 63 gAthArthaH A saMsAramAM je je vastuo utpanna thAya che te te vastuo he jIva ! tuM nathI athavA je je vastu vinAza pAme che. te paNa he jIva ! tuM nathI. he jIva ! tuM to acala akala avinAzi ane akhaMDa dravya cho. A vAta kaMIka samaja ane dilamAM utAra. mana-vacana ane kAyA rUpe je je pudgalo che. te anaMtI vAra grahaNa karIne vamI dIdhAM che. te vamelAM pudgalo ajJAnatAnA vazathI pharI pharI vAraMvAra pyArAM lAge che. he jIva ! saMsAranI mAyA ja AvI che. 589-90aa bhAvArtha : jIva e caitanya guNavALo padArtha che. jyAre pudgala dravya e jaDa padArtha che. eTale zarIra-ghara-dhana A sarva acetana hovAthI jIvathI bhinna dravya che. he jIva ! tArI sAthe parabhavathI A dravyo AvyAM nathI ane A bhavathI bIjA bhavamAM jatAM sAthe AvavAnAM paNa nathI. ahIM AvyA pachI zarIra banAvyuM che ane aMte zarI2 tathA dhana kamANI badhuM ja mUkIne javAnuM che. tArAthI te padArtho atyaMta bhinna vastu che. tathA vaLI te zarIra-dhana vigere acetana padArtho vinAzI dravya che. kyAreka hoya, kyAreka na paNa hoya, tuM to nitya ane avinAzI dravya cho. Ama hovAthI pudgala dravyanI A mAthAkuTane tuM choDa. (tyajI de.) kaMIka samaja ane dhIraja rAkhIne kaMIka vicAra kara. dilamAM dekha. tArA AtmAmAM tuM jonAro thA. paradravyamAM mohAndha kema banyo che ? zarIra-mana ane vacana rUpe A jIve anaMtIvAra je pudgalo grahaNa karyAM che ane tyajyAM che. te ja pudgala dravyo he jIva ! tane pharI pharI atizaya Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 * pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta pyArAM (ATalAM badhAM vahAlAM) kema lAge che? A zarIramAMthI choDeluM eka paNa pudgala dravya (jhADo-pezAba-nAkanI lITa, moDhAnuM thuka ItyAdi eka paNa pudgala dravya) pharI grahaNa karavAM gamatAM nathI to pachI anaMtIvAra choDelAM A atizaya gaMdAM pudgalo tane kema game che? mAtra varNa-gaMdharasa ane sparza ja badalAyA che. bAkI pudgalo to tenAM te ja che. tArA vaDe ja anaMtIvAra bhogavAyAM che. eTaluM ja nathI. paraMtu anaMtA jIvo vaDe anaMtIvAra grahaNa karI karIne mukAyelAM A pugalo che. anaMtA jIvonI A eNTha che. te tane levAM kema zobhe? temAM ghaNo prema karavo kema zobhe? I89-90NI. dhanya dhanya jagamAM te prANI, je nita rahata udAsI zuddha vivekahaiyAmeM dhArI, kare naparakI AsAlA saMto dhanya dhanya jagamAM te prANI, jeha ghaTa samatA ANe. vAda vivAda haiye navi dhAre, paramAratha patha jANe hirAsaMto gAthArtha: A jagatamAM te prANIne dhanya che. vAraMvAra dhanya che ke je prANI nitya udAsIna bhAvamAM (alipta bhAvamAM) varte che. zuddha nirmaLa viveka hRdayamAM dhAraNa karIne potAnuM kalyANa karavAmAM koIpaNa para dravyanI AzA sevatA nathI. tathA vaLI te prANIne dhanya che. arthAt vAraMvAra dhanyavAda ghaTe che ke je prANI potAnA AtmAmAM samatAbhAva lAve che. vAda-vivAda-raghaDA-jhaghaDA-priya-apriya-pasaMda-nApasaMda AvI mohaka vAto haiyAmAM dhAraNa karatA nathI. mAtra AtmAnuM hita (kalyANa) zemAM thAya tevo paramArtha mArga ja dekhe che. 91-9rA | bhAvArtha H A saMsAramAM rahenArA jIvo sukhanA prasaMgo Ave tyAre rAjI rAjI thaI jAya che ane duHkhanA prasaMgo Ave tyAre zokAtura thaI jAya che. A badhI mohadazA che. te mATe A jagatamAM tevA AtmAone ja dhanyatA ghaTe che ke jeo game tevA duHkha ke sukhanA prasaMgo Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 pudgala gItA Ave tyAre kyAre ya harSita ane zokAtura banatA nathI. paraMtu udAsIna svabhAvavALA ja thaIne rahe che tathA potAnA hRdayamAM zuddha viveka dazAne barAbara jAgRta rAkhIne kyAre ya paNa pArakAnI AzA rAkhatA nathI. "parakI Aza sadA nirAzA, e hai jaga jana pAsA." tathA te manuSyone dhanyavAda che ke jeo potAnA Atma ghaTamAM samatAbhAva lAve che. koIpaNa manuSya vAMku-cuku bole to paNa tenI sAthe vAda-vivAda karavAnuM TALIne haiyAmAM vAda vivAdane sthAna ja Ape nahi. mAtra sAco paramArtha paMthane ja je jANe che. AtmAnuM hitakalyANa zemAM che. te ja mAtra vicAre che. bIjA koI bAhya bhAvo tarapha je AtmA dhyAna ApatA nathI. teone kharekhara dhanya che. vAda-vivAdane TALIne AtmAnuM hita thAya tevA paramArthane ja mAtra je dekhe che. teone dhanya che. ll91-9rA dhanya dhanya jagamAM te prANI, jeha guru vacana vicAre aSTa dayAnA marmalahIne, Atama kAja sudhArA-3IsaMto, dhanya dhanya jagamAM te prANI, jehapratijJA dhArA prANa jAya paNa dharma na mUke, zuddha vacana anusAra 94osaMto gAthArthaH A saMsAramAM kharekhara te prANIne dhanya che ke je AtmA guruonAM vacanone vAraMvAra yAda kare che. ATha prakAranI je dayA che. tenA marmane barAbara samajIne potAnA AtmAnuM kalyANa kema thAya ! te vAtanuM pUreparuM dhyAna ApIne AtmAnA kAryane sudhAre che. tathA A saMsAramAM te prANI dhanyavAdane pAtra che ke je viziSTaevA niyamo (pratijJAo) dhAraNa kare che. potAnA prANa kadAca cAlyA jAya to paNa jinezvara prabhunA zuddha vacanone anusAra dharma jarA paNa paDato muktA nathI. (arthAt svIkArelA dharmane vaLagI rahe che.) II93-94 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta H bhAvArtha : A saMsAramAM manuSya janma prApta karI Aryadeza, saMskAravALuM ghara, viziSTa kuLa, nirogI zarIra, pAMce indriyo sAjI tAjI, AvuM badhuM sukhAkArI jIvana prApta karIne gurujIe potAnA AtmAnA kalyANa mATe je mArga batAvyo hoya che te mArgane barAbara vaLagI rahe che. jarA paNa chuTa-chATa sevatA nathI. jaina zAstromAM je ATha prakAranI dayA kahI che. te dayAne (ahiMsAne) barAbara samajIne potAnA jIvanamAM utArIne potAnA AtmAnuM kalyANa kema thAya ? te rIte potAnA AtmAnuM hita thAya. kalyANa thAya, te rIte potAnuM kAmakAja sudhAre che. Azravo ochA ane saMva-nirjarA vadhAre vadhAre A rIte potAnA kAryano barAbara viveka kare che. tathA te ja manuSyo vadhAre vadhAre dhanyavAdane pAtra che ke jeo potAnAthI pALI zakAya tevI ja pratijJAo (niyamobAdhAo) grahaNa kare che. paraMtu te niyamonA pAlanamAM atyaMta ghaNA aDaga rahe che. potAnA prANa bhale cAlyA jAya. paraMtu lIdhelI pratijJA rUpa dharma cAlyo javo joIe nahi. jema ke harizcaMdra rAjA potAnI patnI mRtyu pAmelA potAnA putrano agni saMskAra karavA mATe smazAnamAM mRta putrane laIne Ave che. paraMtu lAkaDAnAM mAlikane anyAya na thAya te mATe vinA mUlye potAnI patnIne potAnA ja putranA agni saMskAra mATe paNa lAkaDAM ApatA nathI. putra potAno, patnI paNa potAnI, mAlika tyAM smazAnamAM hAjara nathI. chatAM mUlya vinA lAkaDAM ApatA nathI. AvI kasoTImAM aDaga rahe che. tyAre adhiSTAyaka deva prasanna thAya che ane te rAjAnA satya upara khuzI varasAve che. A pramANe uttama purUSo (uttama jIvo) vItarAga paramAtmAnA zuddha vacanone anusarIne ja cAle che. jarA paNa macaka mukatA nathI. bhale potAnA prANa cAlyA jAya. to paNa svIkAra karelo dharma jIvanamAMthI cAlyo javo joIe nahi. kevI uMcI uMcI umadA bhAvanA ? keTalI prabaLa zraddhA ? ||93-94|| 66 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pugala gItA Ima viveka hRdayameM dhArI, sva-para bhAva vicAro kAyA jIva jJAnadagadekhata, ahine kaMcukI jema nyAropA saMto garbhAdika duHkha vAra anaMtI, pugala saMge pAyA. pugala saMganivAra palakameM, ajarAmara kahavAyela96osaMto gAthArtha A pramANe tattvano vicAra karIne svabhAva zuM? ane parabhAva zuM? A viSaya hRdayamAM barAbara dhAraNa karo. jo kharekhara jJAnadaSTie joIzuM to kAyAno ane jIvano saMbaMdha sarpa ane kAMcaLInA jevo che. atyaMta bhinna che. I9pI. | he jIva! A pugala dravyanI sobata karavAthI garbhAdika (janmajarA ane maraNa vigere)nAM anaMtIvAra tuM duHkho pAmyo che. jo tuM A pudgala dravyano saMga tyajI daIza to kSaNavAra mAtramAM ja "ajarAmara" (jyAM jarA paNa nathI ane maraNa paNa nathI evuM) kalyANa tuM prApta karIza.II96ll | bhAvArtha uparanI gAthAomAM je pramANe samajAvavAmAM AvyuM che te pramANe vicAra karatAM svabhAva zuM? mAruM potAnuM eTale ke mArA potAnA AtmAnuM svarUpa zuM? ane parabhAva zuM? arthAt para dravyanuM svarUpa zuM. A bAbatano ghaNA ja uMDANa pUrvaka hRdayamAM vicAra karavAmAM Ave to uMcI evI jJAnadaSTithI jarUra sAcuM tattva samajAze ke, "kAyAno (eTale ke zarIrano) ane jIvano paraspara saMbaMdha sarpa ane tenI kAMcaLInA jevo ja che. jema sarpa samaya Ave tyAre potAnA zarIranI kAMcaLI choDI de che. mAtra te banneno saMyoga saMbaMdha che. paraMtu tAdAbhya saMbaMdha nathI. tethI ja sarpa tene choDI zake che. tema A jIva ane zarIrano saMbaMdha paNa saMyoga saMbaMdha mAtra che. paNa tAdamya saMbaMdha ke svarUpa saMbaMdha nathI mATe mAre kAyAnA raMgamAM raMgAvuM joIe nahi. kAyA ahIM ja rahevAnI che Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta ane jIvane bhavAMtaramAM javAnuM che. - tathA vaLI pugala dravya te AtmAnuM svarUpa na hovAthI teno saMbaMdha vadhAre paDato karavAthI rAgAdi bhAvo thavA vaDe tathA Asakti bhAva ane kaSAyonI mAtrA vadhavA vaDe A jIva garbhAdika (garbhAvasthA janmAvasthA jarAvasthA mRtyu avasthA roga ane zokavALI avasthA ema) anaMta anaMta duHkho prApta karanAra bane che kyAre ya zAnti prApta thatI nathI. tathA jo A pudgala dravyano saMbaMdha tyajI devAmAM Ave. tenA pratyeno moha-mamatA tathA vikArI bhAva jo tyajI devAmAM Ave to A jIva eka kSaNavAramAM (arthAt eka palakamAM) jyAM ghaDapaNa nathI tathA jyAM maraNa nathI. (upalakSaNathI jyAM janma nathI, jyAM roga nathI tathA jyAM zoka nathI) evuM ajarAmara (arthAt muktipada) A jIva prApta kare che. jo para dravya evA pudgala dravyano moha tyajavAmAM Ave to eka kSaNavAra mAtramAM A jIva mukti padane prApta kare che. 5-96ll rAga bhAva dharata pudgalathI, je avivekI jIvA pAyaviveka rAga tyajI cetana, baMdhanavigata sadevIchA saMto karmabaMdhanA hetu jIvakuM, rAga-dveSajina bhAkhA tajI rAga aru roSahaiyethI, anubhava rasa kou cAkhelA saMto - gAthArtha : je jIva avivekI che. te ja pudgala dravyanI sAthe rAgabhAvane dhAraNa kare che. te cetana ! jo tane vivekabuddhi thAya ane rAgabhAva tyajavAmAM Ave to sadAkALane mATe karmanAM baMdhano cAlyAM jAya. A "rAga ane dveSa" e be ja karmabaMdhanAM mukhya kAraNo che. ema Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 pugala gItA zrI jinezvara bhagavaMto kahe che te mATe haiyethI rAga ane dveSabhAvano tyAga karIne AtmAnA kSAyika bhAvanA guNono anubhava karavAnA rasane cAkhanArA koIka ja mahAtmA thAya che. I97-985 bhAvArtha AtmA cetana che. zarIra acetana che. AtmA jJAnAdi guNo vALo che. jyAre zarIra vadi guNo vALuM che. jIva sadAkALa asaMkhya pradezI ja che. jyAre zarIra to anaMta pradezovALuM aMdhAtmaka che. Ama zarIra A AtmAthI bhinna dravya che. A bhavamAM AvyA pachI banAvyuM che ane bhava samApta thatAM ja mUkIne javAnuM che. to paNa A jIva potAnAthI bhinna evA paNa zarIra upara atizaya rAgabhAvane dhAraNa kare che. tenA kAraNe ja saMsAramAM vase che. jo A jIvane viveka buddhi thAya. sAcI samaja Ave ane zarIra uparano rAgabhAva tyajavAmAM Ave to sadAkALa mATe A jIva A karmanA baMdhanothI mukAyelo thAya. eTale ke, janma-jarA-ghaDapaNa roga ane zoka vinAno thAya. zuddha-buddha thayo chato sadAkALa dhruvasthAne rahenAro nirAvaraNa dazAvALo AtmAnA kSAyika bhAvanA guNonA sukha vaDe sukhI thAya ke je sukha kyAre ya jAya. paNa nahi ane hAni paNa pAme nahIM. ll97-98 , pugala saMgavinA cetana meM, karma kalaMkana koyA jima vAyu saMyogavinA jala mAMhI taraMga nahoya 99lA saMto jIva ajIva tattva tribhuvana meM, yugala jinezvara bhAkhA apara tattva je sapta rahe te, sAMyogika jina dAkhe 100 saMto. gAthArthaH jema pavana vinA pANImAM taraMgo (mojAM)na Ave tema pudgala dravyonI sobata vinA A jIvamAM karmo bAMdhavAnuM kalaMka hoya ja nahi, A traNe jagatamAM jIva ane ajIva A be ja tattvo che. bAkInAM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta puNya-pApa vigere je tattvo che. te to sAMyogika tattvo che ema jinezvara bhagavaMto kahe che. 599-100 70 bhAvArtha : A jIva anAdi kALathI potAnAthI bhinna svabhAvavALA ane AtmAne mohAndha kare tevA vijAtIya evA pudgala dravyathI joDAyelo che. tenA upara atyaMta rAgI thayelo che. tenA ja kAraNe karmonI sAthe baMdhAvA rUpa kalaMkathI kalaMkita thayelo che. melo thayelo che. jema zarIrane dhULa coTe tenAthI zarIra gaMdu thAya tema A jIvane karmo rUpI pudgalo coMTelAM che. tenA kAraNe A jIva melo-gaMdo thayelo che. jema pANI sadA sthira svabhAvavALuM ja che. paraMtu jo joradAra pavana phuMkAya to pavananA kAraNe pANImAM taraMgo thAya. paraMtu jo pavana na phuMkAya to pANImAM taraMgo na thAya. tema jo A jIvane pudgala dravyanI sobata na hota to karma klaMka kyAreya lAgata nahi. pudgalanI sobatanA kA2Ne ja karma lAge che. A traNe bhuvanamAM cetanavALo je padArtha che. te jIva che ane cetanA vinAno je padArtha che. te ajIva che. Ama mUlabhUta be ja padArtho che. A pramANe jinezvara bhagavaMto kahe che. bAkInAM puNya-pApaAzrava-saMvara-nirjarA ane mokSa A je sAta tattvo che. te to jIva ane pudgalanA saMyoga mAtrathI ja bane che. jIva ane pudgala A be yathArtha padArtho che. jyAre bAkInAM tattvo e jIvanA bAdhaka ane sAdhaka pariNAma svarUpa mAtra che ane te paNa para dravyanA saMyoga tathA viyogathI pragaTa thayelA che. vAstavikapaNe te sAta tattva e koI padArtharUpa nathI ja. jIvanA ja zubhAzubha pariNAma svarUpa che. A viSayane navattvanA sUkSma abhyAsathI barAbara samajo. / / 99-100 guNa paryAya dravya douke, jue jue darasAye / e samajaNa jiNake haiye utarI, te to nijadhara Aye 101 saMto Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA bheda paMca zata adhika tresaTha, jIvataNA je kahIe te pudgala saMyoga thakI sahu, vyavahAre saddahIe 102 / / 71 saMto gAthArtha H jIva ane pudgala A banne dravyonA guNo ane paryAyo zAstromAM judA judA batAyelA che. (dekhAyelA che.) AvI sAcI samajaNa je AtmAnA hRdayamAM utare che te AtmA to sAcuM tattva samajavAnA kAraNe vibhAvadazA tyajIne svabhAva dazAmAM avazya Ave ja che. jIvavicAra vigere graMthomAM jIvonA je (563) pAMcaso ane tresaTha bheda kahyA che. te badhA ja bhedo zarIra rUpa pudgala dravyanA saMyoge ja thayA che. te mATe vyavahAra mAtrathI ja A bhedo che tattvathI sarve paNa jIvo sarakhA (anaMta guNa-paryAyavALA) ja che. 101-102 bhAvArtha : jaina zAstromAM ThekANe ThekANe A viSayonuM varNana Ave che ke jIva eka caitanya guNavALu judu dravya che tathA cetanA vinAnuM ane varNAdi guNovALuM pudgala dravya e jIvadravyathI bhinna dravya che. zAstromAM A banne dravyone bhinna bhinna dekhADelAM che tathA banne dravyonA guNo paNa bhinna bhinna che. jIvanA guNo jJAna-darzana cAritrAdi che. jyAre pudgaladravyanA guNo varNa-gaMdha-rasa ane sparza che. jIvanA paryAyo jJAnAdi guNonI hAni-vRddha rUpa che. kevaLajJAnamAM paNa zeya pramANe jJAnanuM parivartana thavuM te paryAya che. jyAre pudgala dravyamAM purAvuM (joDAvuM) ane vikherAvuM e paryAya che. Ama A banne dravyo bhinna bhinna svarUpavALA che. mAtra sAMyogika bhAve sAthe joDAyelAM che. tene potAnuM dravya kema manAya ? AvI sAcI samajaNa jenA haiyAmAM (hRdayamAM) utare che te ja jIva para dravyano moha tyajIne potAnA Atma gharamAM praveza pAme che. jIvavicAra Adi graMthomAM jIvanA je pAMcasoMha tresaTha bhedo jaNAvyA che. (nArakInA 14, tiryaMcanA 48, manuSyanA 303 ane Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta devonA 198) A sarva bhedo A jIvane zarIrAtmaka pudgalano je saMyoga thayelo che. tenA kAraNe ja che. jo zarIrano saMbaMdha na hoya to muktadazAmAM AvA koI bheda nathI. badhA ja jIvo potAnA guNaparyAyathI anaMta guNovALA ane anaMta paryAyavALA che. eTale A badhuM aupAdhika arthAt aupacArika svarUpa che. paramArthe jIva ane ajIva A banne bhinna bhinna padArtho che. mATe jIve ajIvanI mamatA tyajavI ja joIe. / / 101-102 nizcayanaya cirUpa dravya meM, bhedabhAva nahi koya / baMdha abaMdhakatA naya pakhathI, iNa vidha jANo doya / / 103 saMto bheda paMcazata trIza adhika, rUpI pudgalake jANo / trIza arUpI dravyataNe jina-AgamathI mana ANo / / 104 // saMto gAthArtha : nizcayanayathI A AtmA cittUpa arthAt jJAnadhana che. jJAnano eka prakArano piMDa hoya tevuM piMDAtmaka dravya che. sarve paNa AtmAo eka sarakhA samAnapaNe anaMta anaMta jJAna guNamaya che. teomAM vAstavikapaNe koI bhedabhAva nathI. nizcayanayathI badhA ja AtmAo samAna svarUpa vALA che. vyavahAra nayanA pakSathI baMdhakatA ane nizcayanayanA pakSathI abaMdhakatA A pramANe nayabhede banne svarUpa A AtmAmAM che. tathA pudgalAstikAya dravyanA pAMcasoha ane trIsa bheda che. tathA anya arUpI dravyonA trIsa bheda che. A saghaLI hakIkta zrI jinezvara prabhunA AgamathI vistArapaNe jANo. / / 103-104 bhAvArtha : gAthA naMbara 102mAM jIvanA (563) pAMcasoha ane tresaTha bhedo je kahyA te vyavahA2 nayathI jANo. paraMtu nizcayanayathI sarve Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 93 paNa AtmA jJAnanA ghana rUpa che. Atma dravyamAM nizcayanayanI apekSAe koI bheda bhAva nathI. sarve paNa AtmAo kevaLajJAnAdi anaMta anaMta guNovALA ane paraspara samAna samRddhivALA che. nathI koI adhika ke nathI koI hIna. sarve paNa jIvo samAna che. pota potAnA anaMta guNonA mAlika che. A tamAma guNo anAdikAlathI jIvamAM che ja, phakta saMsArI avasthAmAM karmothI AvRta che ane siddha avasthAmAM karmothI anAvRtta che. ATalo ja taphAvata che. bIjo koI taphAvata nathI. vyavahAra nayathI A jIva zarIravALo hovAthI mana-vacana ane kAyAnA yogavALo che. eTale karmonA AzrayavALo che. paraMtu nizcayanayathI to sarve paNa jIvo sarakhA ja che. koI jIva karma bAMdhAto ja nathI. temAM rahelI je apavitratA che. te karma baMdhAve che. A vyavahAra nayathI A jIva karmano baMdhaka ane nizcayanayathI A jIva karmano abaMdhaka che Ama samajavuM. tathA vyavahAranayathI jIvanA pAMcasoha ane tresaTha bhedo che. paraMtu nizcaya nayathI sarva jIvo samAna hovAthI koI paNa jAtano bheda nathI. evI ja rIte ajIva tattvanA pAMca bheda che. (1) dharmAstikAya, (2) adharmAstikAya, (3) AkAzAstikAya, (4) kALa ane (5) pAMcamuM pudgalAstikAya. A pAMce dravyonA anukrame 8 + 8 + 8 + 6 + 530 = kula 560 bhedo che. tyAM dharmAstikAyanA dravya-kSetra-kALa ane bhAva tathA skaMdha-deza ane pradeza ema kula ATha bheda che. dravyathI saMkhyAmAM eka ja che. kSetrathI A dharmAstikAya dravya cauda rAjaloka vyApI che tathA kALathI anAdi-anaMta che ane bhAvathI varNa-gaMdha-rasa-sparza rahita che. tathA gatimAM sahAyakatA dharmavALo A padArtha che. skaMdhathI piMDAtmaka che. dezathI aneka khaMDavALo A padArtha che tathA pradezathI asaMkhyAtA pradezovALo A padArtha che. A ja pramANe adharmAstikAya ane AkAzAstikAya dravyo paNa jANavAM. paraMtu adharmAstikAya sthiti sahAyaka ane AkAzAstikAya avakAza sahAyaka che. tathA AkAza anaMta Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta pradezAtmaka che ane lokAloka vyApta che. ATaluM vizeSa jANavuM. tathA kALa nAmanuM dravya aupacArika che. dravyathI eka che. kSetrathI vyavahArakALa aDhidvIpavyApI ane nizcayakALa lokAlokavyApI, kALathI anAdi-anaMta, bhAvathI vargAdithI rahita ane skaMdha-deza-pradeza ane paramANune badale jyAre juo tyAre vartamAnAtmaka ane eka samayAtmaka ja hoya che. pudgalAstikAyanA 530 bheda varNAdine AzrayI hoya che. tyAM varNane AzrayI 100, rasane AzrayI 100, saMsthAnane AzrayI 100, gaMdhane AzrayI 46 tathA sparzane AzrayI 184 ema kula 530 bheda thAya che. A rIte pudgala dravyanA (530) ane arUpI cAra ajIva dravyonA (30) maLIne kula ajIvanA 560 bhedo che. AvA prakAranA bheda-prabheda samajAvanArA evA jina Agamane viSe mana atizaya dRDha karo. te ja tAraNahAra che. tathA te ja uttamottama tattva che tathA A vItarAga vANI che. II103-104 pudgala bheda bhAva Ima jANI, para pakha rAga nivAro / zuddha ramaNatA rUpa bodha, aMtargata sadA vicAro 105 saMto rUpa rUpa rUpAMtara jANI, ANI atula viveka / tagata leza lInatA dhAre, so jJAtA atireka||1064saMto gAthArtha : pudgala dravyanA bhedono bhAva A pramANe jANIne parapakSano (pudgala nAmanA paradravya pratyeno) gADha je rAga che. tene nivAro (arthAt dUra karo), ane AtmabhAvamAM ja ramaNatA karavA svarUpa aMtargata evo bodha (hradayanI aMdaranI jAgRti) ne ja haMmezAM vicAro (te ja A AtmAnuM kalyANa karanAra che.) 105ll Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA 75 rUpe rUpe jAdu svarUpa che. ema jANIne je AtmA ghaNo ja vivekI bane che. ane te pugala saMbaMdhI layalInatA ochI ochI kare che. te ja sAco jJAnI ane vivekavALo jANavo. // 106ll bhAvArthaH uparanI gAthA 104mAM pudgala nAmanA dravyanA varNagaMdha-rasa ane sparzane anusarIne je je bhedo thAya che. te pa30 bhedo tyAM samajAvyA che te sarva pudgala dravyanA bheda che. paraMtu temAM kyAMya AtmAnuM svarUpa nathI tathA temAM AtmAnuM hita paNa nathI. balka anukULa varNAdi vALu pudgala dravya hoya to rAga karAvavA dvArA ane pratikula vaNadivALuM jo pudgala dravya hoya to tenA upara aMtargata dveSa karAvavA dvArA A AtmAnuM ahita ja (akalyANa ja) karanAra che. A vAtane barAbara samajIne para dravyano pakSa (pugala nAmanA paradravyano rAga) he jIva! tuM hRdayamAMthI nivArI nAkha. dUra kara. kalyANakArI nathI. A AtmAnuM te ahita ja karanAra che. tene tyajIne tArA potAnA AtmAnA zuddha svarUpamAM ramaNatA karavA svarUpa nirmaLa bodha (svaccha jJAnadazA) ne ja prApta kara ane haMmezAM AvA nirmaLa vicArone ja kara. jethI navAM karmo Ave nahi ane juno karyo baLIne bhasma thaI jAya. /10pA vastuonA svarUpe svarUpe bhinna bhinna aMtara hoya che. ghaNI sArI je vastu hoya tene dhArI dhArIne mananI pasaMdagI thavAthI ja lIdhI hoya to paNa jyAre tenAthI adhika kiMmatI vastu jovAmAM Ave che. tyAre A ja jIvane junI vastu uparano rAga ghaTI jAya che ane navI vastuno rAga jAge che. Ama A sarva paryAyo parivartanazIla ja che. AvuM jANIne targata eTale ke te pudgala dravya saMbaMdhI lInatAne A jIva ochI kare eTale ke te pugala dravya uparanI je Asakti che. tene ghaTADe tethI ghaTADato ghaTADato A jIva te Asaktine nahIMvat karI nAkhe, te ja sAco adhikajJAnI jIva samajavo. vicAra karIe to pugala dravya e Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta A jIvanuM svarUpa che ja nahi ane thavAnuM paNa nathI ja. mATe kAma purato ja pudgala dravyano upayoga (saMbaMdha) A jIva rAkhe. bAkI zeSa tamAma pudgala dravyano tyAga kare. lavaleza je pudgala dravya A jIva rAkhe te paNa jIvana jIvavAmAM asAdhAraNa kAraNa che te mATe rAkhe.paraMtu sonAnA dAgInAnI jema mamatAthI na rAkhe. arthAt A AtmA tamAma paudgalika bhAvothI alipta bane. zarI2 TakAvavA pUratuM bhojana, za2I2 DhAMkavA pUratuM vastra, rAtavAso rahevA pUratuM ja makAna (utAro) ityAdi bhAve vartatAM sarvatra abhilASA viAnAno bane. jethI vahelI vahelI mukti dazA pAme. 106 // dhAra lInatA lava lava lAI, capala bhAva visarAI / AvAgamana nahi jiNa thAnaka, rahIye tihAM samAI / / 107 bAlakhyAla raciyo e anupama, alpamati anusAra / bAla jIvakuM ati upagArI, cidAnaMda sukhakAra // 108 gAthArthaH lava lava (thoDI thoDI) lInatA (sthiratA athavA ekAgratA) lAvIne te lInatAne (sthiratAne) dhAraNa kara ane capalatA bhAva (caMcalatA-asthiratAne) visarI jA. vAraMvAra jyAMthI AvavA javAnuM thAya nahi. evA jinezvara prabhunA sthAnamAM samAI javAnuM prApta kara. jyAM jinezvara prabhu gayA che tyAM siddhazIlAmAM sadAne mATe tAro vasavATa thAya tema he jIva ! tuM kara. bALa jIvone pudgala dazAno moha utAravA ane vAstavika Atmatatvano khyAla Ave teTalA mATe ja anupama evuM A kAvya mArI potAnI alpa buddhine anusAre meM racyuM che. bALa jIvone (eTale uMmarathI bALa nahi. paraMtu tattvajJAna prApta karavAnI bAbatamAM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala gItA je ajJAnI che. tevA bALa jIvonA) upakAra mATe atyaMta upakArI evuM, tathA jJAnanA AnaMdarUpa evuM, tathA sukhane karanAruM evuM A kAvya meM batAvyuM che. (meM eTale vidvAnanda zabdamAMthI cidAnaMdavijayajIe A kAvya banAvyuM che.) 107-108 bhAvArtha: A kAvyanI A banne chellI gAthAo che. have A kAvya samApta thAya che. chelle chelle A kAvya banAvanArA parama pUjya cidAnaMdavijayajI mahArAjazrI kahe che ke te jIva ! mohanA nazAnA kAraNe rAga ane dveSa tathA tenA sahAyaka evA cAra kaSAyonA sahArAne lIdhe tuM ghaNo rakhaDyo. tuM ghaNuM bhaTakyo che. have thoDI thoDI sthiratA lAvIne manane tathA tanane atyaMta sthira kara. caMcaLatA dUra kara. je te kAmomAM mana nAkhIne AtmAnuM bagADa nahi. cittanI asthiratA arthAt caMcaLatA visarI jA. (bhUlI jA.) ane AtmakalyANa sAdhavA mATe tatpara thaI jAya. jyAM anaMta anaMta jinezvara bhagavaMto eTale ke sarvajJa bhagavaMtovItarAga bhagavaMto rahyA che. evA 4pa lAkha pramANa siddhazIlAnA taLIyA upara jaIne te sarvanI sAthe samAIne tyAM rahIe ke jyAMthI pharI A saMsAramAM duHkha-sukhanA anaMta cakkaramAM paDavAnuM banatuM nathI. atyaMta sthiratA (eka AkAza pradeza paNa hAlavA-cAlavAnuM ke khasavAnuM nathI. tevA sthAnamAM jaIne atyaMta sthiratA) dhAraNa karIne jyAMthI pharIthI saMsAramAM AvavuM ja na paDe. tevI muktidazAmAM sadAne mATe he jIva! tuM vasavATa karanAro bana. (jyAM janma nathI, ghaDapaNa nathI. mRtyuM nathI roga nathI tathA zoka nathI.) AvA nirbhaya sthAnamAM sadAne mATe vasavATa karanAro thA. // 107 A adhyAtma gItA nAmanuM nAnakaDuM zAstra bALajIvone sAcA tattvano khyAla Ave ane jIva dravya ane pudgala dravya e banne bhinna Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrI kRta dravya che. ema samajAvavA mATe, tathA pudgala dravyane viSe anAdikALathI tIvra mohasaMjJA lAgu paDelI che. tethI ja tenI prApti ane saraMkSaNa mATe A jIva aneka prakAranAM pApo kare che. te mATe mohadazAnA nazAne cUrI nAkhanA mATe tathA sAcuM Atmatatva zuM che ? tenuM svarUpa zuM che ? teno khyAla Ave tathA te meLavavAnI laganI (dhagaza) lAge. te mATe ame A kAvya banAvyuM che. ema pUjyapAda zrI ciMtAnaMdajI mahArAjazrI ApaNane kahe che. graMthakArazrI potAnI laghutA jaNAvatAM kahe che ke, alpamati anusAra = mArI alpa buddhi pramANe meM A kAvya banAvyuM che. sArI buddhi hoya to ja AvuM kAvya banI zake chatAM potAnI laghutA darzAvavA graMthakArazrI potAne alpamatti kahIne je sAra jaNAve che te atizaya namratA sUcaka vAkya che. A gItA bALa jIvone (ajJAnI jIvone/mohAndha jIvone) ghaNI ja upakArI che. tevA jIvonuM lakSya rAkhIne A suMdara kAvya pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrIe banAvyuM che. 107-108 A pramANe pUjyapAdazrI cidAnaMdajI mahArAja sAheba kRta pudgala gItAnA artha tathA vivecana samApta thayuM. vikrama saMvata 2072 7 I.sa. 2015 9. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A yugala gItA nAmano nAnakaDo graMtha parama pUjya zrI cidAnaMdajI mahArAjazrIe mahArAjazrInA samakAlIna athavA nikaTavarti kALamAM hatA. pudgala uparano A jIvane rAga anAdikALathI che ja, tenI sAthe ekAkArapaNuM atizaya che. te tyajavAnA AzayathI ja mahAtmA purUSo AvA kAvyo banAve che. jJAnagaMgAmAM snAna karanArA mahAtmAonI A ja apUrvI bhAvanA che ke saMsAra rasika jIvone tenA mohamAMthI bacAvavA, te mATe ja AvI anupama kRtio teo race che. dhanya che, teonA AvA paropakAra karavAnA guNane ane te guNathI alaMkRtA mahAtmAone paNa dhanya che. - ApaNe to teonI banAvelI AvI kRtione gAI gAIne atizaya svAnubhavanA sAgaramAM DubakI ja mAravAnI che. tenAthI ja A saMsAra taravAno che. A kAraNe AvI kRtio gAyA ja karIe basa gAyA ja karIe ane pIgalika sukhano rAga ocho karIe... e ja.... dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA BHARAT GRAPHICS - Ahmedabad-1 - Ph. : 079-22134176, M : 9925020106