________________ 344 9 નમ્રતા-વિનયગુણ: 9 ઉદ્ધતાઈના કારણે : નમ્રતાને ગુણ હોય અને વિનયને અભિમાન ઘમંડ ભયંકર હોય, સ્વભાવ હોય, સર્વ સાથે નમ્ર-| નમ્રતા અને વિનય વિવેકને ભાવે, વિનયને વ્યવહાર કરવાથી | છાંટે પણ ન હોય. અને નાનાઉદ્ધતાઈથી ન વર્તવાથી અભિ- | મેટાને વિવેક ન રાખતાં માનરહિત ભાવે વર્તવાથી–ઉચ્ચ | ઉદ્ધતાઈથી વર્તનાર નીચગોત્રગોત્રકર્મ બાંધે. | કર્મ બાંધે. ઉપરોક્ત ગોત્રકમના આશ્રવ હતુઓ પરસ્પર વિરુદ્ધભાવવાળા છે. નીચગોત્રકર્મનાં જે કારણે છે તેનાથી નીચ ગોત્રકર્મ બંધાય છે. અને તેનાથી વિપરીત ઉચ્ચ ગોત્રબંધના આશ્રવ હેતુઓ છે, તેનાથી જીવ ઉચ્ચ ગોત્રકર્મ બાંધે છે. સંસારમાં જી ભિન્ન ભિન્ન સ્વભાવવાળા હોય છે. અને તેથી જ તે તે પ્રવૃત્તિ-સ્વભાવાદિ દ્વારા તે તે કર્મ બાંધે છે અને પરિણામે તે તે કર્મના વિપાક ભેગવવાનો વખત આવે છે. આ બંને કારણે આપ્યાં છે. બહુ સારી રીતે વિચાર કરીને નીચગોત્ર બંધાવનાર કારણ જાણીને તેનાથી બચવું ટાળવું અને ઉચ્ચગોત્રકમ બંધાવનાર કારણેને લક્ષમાં રાખીને સેવવાં, આચરણમાં મૂકવાં જેથી ઉચ્ચગોત્રકમ બંધાય અને તેને સારા વિપાક મળે. જેવાં ફળ જોઈતાં હોય તેવાં કારણેનું સેવન કરવું. ઉચ-નીચ ગોત્રકમના વિપાકે મળતા ભાવે: "आर्यदेश-सुजाति-कुलस्थान-सत्कारैश्वर्याद्युत्कर्षसम्पादकत्वमुच्चैत्रिकर्मणो लक्षणम् / –અર્થાતુ-આર્યદેશ, સારી જાતિ, સત્ કુલ, ઉચ્ચ સ્થાન, ઉચ્ચ પદવી અને માન-પાન સત્કાર તથા રદ્ધિ-સિદ્ધિ-સંપત્તિ આદિ ઐશ્વર્યાદિની પ્રાપ્તિ જીવને ઉચ્ચ ગોત્રકને કારણે પ્રાપ્ત થાય છે.
