Book Title: Karm Tani Gati Nyari
Author(s): Arunvijay
Publisher: N M Vadi Gopipura Surat
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023540/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtsnakarma yo mokSaH" ) Bk saMga7 zAna saMs7 na te/ jJAnAvaraNIya sthati anajA jJAna/anan | M avani, atore SHT kanainAvara oyee) oleh GRU JOUR Shine PDevel by ( belove ST lis8 leshers 5rAmael es diarre ' tAthI gati hasya. -pa.pU.mRddhiwi4 zrI aTTANaughaTayahUjI mahAIjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vIrasavAmine nama: ka paka zrI vRddhi-dharmabhaktisUrI sadaguru nama: - karma taNI gati nyArI... : vyAkhyAtA : pa. pU. munirAja zrI aruNuvijayajI mahArAja [ rASTrabhASA rana-vadhI ] * [ sAhitya ratna-prayAga ] vi, saM. 2038 I. sa. 1982 zeTha ne. me. vADI upAzraya-gepIpurA-suratanagara pUjyazrInA cAturmAsa daramyAna cAlela dara ravivArIya karma viSayaka sacitra jAhera vyAkhyAnamALA-karma taNa gati nyArI".. pravacana zreNinI saMkalita pustikA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka : "kama taNuM gati nyArI". sacitra jAhera vyAkhyAnamAlA-"karma taNI gati nyArI' nI saMkalita pustikA * vyAkhyAtA : 5. pUmunirAja zrI aravijayajI mahArAja * avataraNakAra ? kapilarAya nAnAlAla ThAkara * prathama AvRtti-2000 prati * vi. saM. 2038. I. sa. 1882. vara saM. 2508 paDatara kiMmata rUA. 25=00 vecANa mUlya : rUA. 20=00 * prApti sthAna : zrI mahAvIra vidyAthI kalyANa kendra 39, vasaMta vilAsa 2 je mALe, gepAla nivAsa 2 je mALe, che. DI. DI. sAThe mArga, vI. pI. reDa, prArthanA samAja, | 133-prinsesa sTrITa, muMbaI-400004. | muMbaI-400002. zrI mahAvIra jaina sAdharmika kalyANa kendra ramaNa smRti' je mALe, ra35-vi. pI. reDa, prArthanA samAja, muMbaI-400004. * mudraka : mahAvIra prinTarsa, 10/ra70 gAMdhIceka, surata. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA... ' viSaya 133 je prakAzakIya nivedana * prastAvanA *** *** * saujanya dAtAonI nAmAvalI * avataraNakAranuM nivedana * vyAkhyAna naM- 1 saMsAracakra ane AtmAnuM paribhramaNa-1 2 vyAkhyAna .- 2 saMsAracakra ane AtmAnuM paribhramaNa-2 vyAkhyAna - 3 karmasattAnuM astitva maka vyAkhyAna naM- 4 jJAna ane jJAnAvaraNIya karma ... eka vyAkhyAna - 5 jaina darzanamAM jJAnanuM svarUpa ... * vyAkhyAna naM- 6 AtmaguNa-jJAna-darzananuM svarUpa .. * vyAkhyAna - 7 samyaga darzananuM pragaTIkaraNa .. * vyAkhyAna naM- 8 viSaya + kaSAya = saMsAra ... eka vyAkhyAna naM.- 9 duHkha-dAridrayAdinuM kAraNa aMtarAya karma * vyAkhyAna naM.-10 zarIra racanA ane nAmakarma ... * vyAkhyAna naM-11 adbhuta zarIra-racanA ane nAmakarma * vyAkhyAna naM.-12 uccanIcanA bheda ane gotrakama * vyAkhyAna naM-13 sukha-duHkhanuM kAraNa-vedanIyakarma... eka vyAkhyAna na-14 janma-maraNa ane AyuSyakarma .. * vyAkhyAna naM.-15 AyuSyakarmanuM spaSTa svarUpa .. * vyAkhyAna naM.-16 savvapAvapaNusaNa-mokSanuM svarUpa 161 193 229 257 283 329 357 389 417 457 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka saMsthAnI kalame.. pa. pU. gurudeva zrI aNuvijyajI mahArAja sAheba muMbaI nagarImAM dharmaprabhAvanA karatA yazasvI-sAdagAra cAtumaso karI sarva prathama gujarAtanI dharatI upara padhAryA. valasADa nagare AMkha, hRdaya tathA daMta cikitsAthe zrI mahAvIra netrayajJa zibira", hadaya cikitsA zibira tathA daMtayajJa zibire yojavAmAM AvI. jemAM lagabhaga 37pa AMkhanAM oparezana karavAmAM AvyAM. A sAthe sAthe zrI mahAvIra zikSaNa zibira" paNa pUjyazrInI nizrAmAM naI. ghaNu yuvAnoe suMdara abhyAsa karyo. valasADathI vihAra karI pUjyazrIe suratanI dharatI upara padArpaNa karyuM. gurudevanI vANI susta zaheramAM gUMjatI thaI. bhAvike zravaNArthe UmaTavA mAMDyA. zeTha ne. me. vADI upAzraya-gopIpurAmAM pUjyazrIne cAturmAsa praveza thaye. cAturmAsika 16 ravivArIya zrI mahAvIra jaina zikSaNa-zibiranuM AyeAjana zrI gepIpurA jaina saMghe karyuM. samasta suratanA zrI saMghe sAro e sAtha ane sahakAra Apyo. lagabhaga 1100 yuvAne A zibiramAM joDAyA..ane jJAnAmRta mA nI vAta caritArtha karI. - dara ravivAre 9-30 thI 12-30 zibira bAda bapore 12-30 thI 2-30 vividha dAtAo taraphathI zibirArthIonI "sAdharmika bhakti" rAkhavAmAM AvatI hatI. A bhagIratha kAryanI uttama vyavasthA karavA bala utsAhI yuvAna vinodabhAI bAbulAla zAha tathA navInabhAI jhaverIne ame hArdika AbhAra mAnIe chIe. - dara ravivAre bapore ra-30 thI 4-00 sakala zrI caturvidha saMgha mATe " sacitra jAhera vyAkhyAnamAlA" yojavAmAM AvI. jemAM pUjyazrIe "karma taNuM gati nyArI." A mukhya viSaya upara vyAkhyAnamALA zarU Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI. jainadharmamAM sarvajJa bhagavate samajAvela karmanuM svarUpa saraLa ane racaka bhASAmAM daSTAMta sAthe ATha karmanuM svarUpa samajAvavAnuM pUjyazrIe A vyAkhyAnamAlAmAM zarU karyuM. adbhuta ane saceTa karmanuM zAstrIya svarUpa sAMbhaLavA janatA cAre taraphathI UmaTavA mAMDI. AvAM aNamola vyAkhyAne chapAvI prasiddha karavAnI mAMgane saMtoSavA zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra" amArI saMsthAe bIDuM jhaDapyuM. ane zrI surata saMdhanA udAra murabI dAnavIra zreSThIonA (jemanI yAdI AgaLa ApelI che) sAtha ane sahakAranA udAra saujanyathI dara ravivAre pustikAo prakAzita karavAmAM AvI.A suMdara sahakAra Ape te badala dAtAono khUba khUba AbhAra mAnIe chIe. pUjyazrInA cAlu vyAkhyAnamAM besIne zrI kapilarAya nAnAlAla ThAkure jhaDapabhera pravacane utArI ApyAM ...temaNe suMdara avataraNa karyuM te badala temane AbhAra mAnIe chIe. ' A pustikAonA zuddhIkaraNa mATe vizeSa jhINavaTabharI daSTithI pitAnA samayane je bega suratanA jaina saMghanA jANItA ane mAnItA paMDitajI zrI guNavaMtalAla jecaMdabhAI ThAre Ave che te badala temane paNa ame aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. ane dara ravivAre ThIka samayasara dareka vyAkhyAnanI pustikAo chapAvIne prasiddha karavA badala zrI mahAvIra prinTarsavAlA dinezabhAI zAhane AbhAra paNa avazya mAnIe chIe. temaja nemubhAI vADI pAThazALAnA ajaya, nikeza, anila, jigneza vagere vidyAthIoe pustikAnA vitaraNanuM kArya saMbhALI je uttama sAthe Apyo che te badala temane paNa jarUra yAda karIe chIe. tathA vidabhAI bAbulAla zAha ane jitendra cInubhAI zAhe sarva vyavasthA mATe je sAtha Ape che te badala temane paNa AbhAra. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyazrInA "karmataNI gati nyArI..." viSayaka vyAkhyAnanI pustikA te ja ravivAre tAtkAlika muMbaI pahoMcatI hatI eTaluM ja nahIM.. paraMtu ame gaurava che e vAtane laIe chIe ke A pustikAo amerikA-AphrikA vagere paradezanI dharatI upara paNa pahoMcI gaI che. sUrata tathA muMbaI, amadAvAda, valasADa, madrAsa, kalakattA... Adi aneka zaheromAM tema ja pUjya sAdhu-sAdhvIomAM paNa cAre tarapha A pustikAo pahoMcI che e ja AnI cAhanA ane prasiddhi pragaTa kare che. - pU. harIzabhadravijyajI ma. dvArA prakAzita sacitra navatatva pustikAmAMthI keTalAka citro lIdhA te mATe temane upakAra. aMtamAM "rmataNI gati nyArI " sacitra jAhera vyAkhyAnamAlAnI saMkalita pustikA karmanuM gahana svarUpa samajAvavAmAM upayogI nIvaDe. karmanuM svarUpa samajI bhavIrU-pApabhIrU banI sarva jIve karmakSaya-nirjarAne mArga svIkAre, dharma paMthe vaLe te A pustikA prakAzita karavAne amAre A nAne pravAsa saphaLa nIvaDaze. e ja aMtarecchA A suda 10, dazaharA vijayAdazamI, saM. 2038 tA. 27-10-1982. prArthanA samAja, muMbaI. zrI mahAvIra vidyAthI kalyANa kendra TrasTI maMDaLa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA samasta vizvanA vizAla dharAtala upara siMhAvakana karatA aneka prakAranI viSamatA, vividhatA ane vicitratA najare paDe che. eka, rAjA te bIje raMka, eka gavarnara te bIjo tavaMgara, eka amIra te bIje garIba, eka sukhI te bIje duHkhI, eka sajajana te bIjo durjana... vagere aneka prakAranI viSamatA ane vicitratAnI ajAyabIothI bharele A saMsAra che. eka ja choDamAM ramaNIya gulAba paNa che ane aNIdAra kAMTA paNa che. eka paththara kALo che te bIje paththara hIra tarIke lAkhamAM khape che. ekendriyathI paMcendriya manuSya sudhI cAre gatimAM sarvatra A viSamatA prasarelI che. enuM eka kAraNa che-"karmasattA". kadAca koI Ane kismata, keI bhAgya, koI nazIba, koI kudarata, koI prakRti alaga-alaga nAmathI saMbodhatA haze. bhale game te nAme kahe paratu karma sattA mAnyA vagara chUTako nathI. naLa ane damayaMtI jevA pati-patnIne 14 varSane viga sahana kare paDyo. mahAsatI aMjanA ane pavanane 22 varSane viyega bahu Akaro lAge. rAjyAbhiSekanA muhUrta maryAdApuruSottama rAmacaMdrajIne 14 varSa mATe vanavAsa javuM paDyuM. mahAsatI sItAjInI paNa agniparIkSA thaI, paramAtmA mahAvIra jevAne paNa kAnamAM khIlA ThokAyA, gozAlAe tejalezyA mUkI...are! sAdhu marIne caMDakauzika sApa thayA, are ! sAdhvI marIne goLI thaI. A badhAne uttara eka ja vAkaya Ape che-"karma taNuM gati nyArI...". ghAMcInA baLadanI jema jIva anAdi-anantakALathI karmanA ajaba cakarAvAmAM paribhramaNa karI rahyo che-"karma nacAve tima hI nAcata..." mANu jevI satI koDhIyA pati sAthe pANIne paNa sukhI thaI, mahArANI thaI; zrIpAla mahArAjA bane. jyAre mayaNanI bahena surasuMdarIne pitAe dhAmadhUmathI rAjakumAra sAthe paraNAvI chatAM paNa jaMgalamAM lUI gaI, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bajAramAM vecAI, vezyA tarIke jIvavuM paDyuM, nATaka karIne peTa bharavuM paDyuM. caMdanabALA jevInI zuM dazA thaI ? te paNa kamasattAne AbhArI che. - karma sattAnuM eka haththu sAmrAjya nathI keI Izvara, uparavALe, ke nathI koI mAlika, je jIvone karmanAM sArAM-narasAM phaLa Apate hoya, chatAM paNa karmasattAnuM eka haththu sAmrAjya saMpUrNa vizva upara patharAyeluM che, enI sAMkaLa eTalI moTI ane majabUta che ke enA sakaMjAmAMthI meTA mAMdhAtA rAjAo paNa bAkAta nathI. jagatanA sUkSmathI bhUla sarva jIvo karmasattAnI pakaDamAM baMdhAyelA che. DaoN. elekajhAMDara kenane " hiTika-TrAnsa" nA aneka prayoga manuSya upara karIne pitAnA pustaka "dhI pevara vadhIna" mAM nedhyA che ane e spaSTa karyuM che ke pUrvajanmamAM Acarela zubhA-zubha pravRttinA badalAmAM loko A janmamAM evA banyA che. hakIkatamAM che A janmamAM je sAruM-narasuM pAmyA che te gata janma(pUrvajanma)nuM ja pariNAma che. jema parIkSAmAM pAsa-nApAsa thavAnuM pariNAma Ave che, te ja pramANe sArA-narasAnuM pariNAma paNa karelA karmane kAraNe maLe che. duHkhI-daridra, bhUkhyA-tarasyA, pIDita manuSyane joIne zuM ApaNe e niSkarSa nathI kADhI zaktA ke A jIve evAM ja bhAre karma bAMdhyAM haze, evuM ja karyuM haze, bIjAne trAsa-pIDA pamADI haze, bIjAne khAvApIvA nahIM dIdhuM hoya, chatI zaktie dAna-puNya nahIM karyuM hoya.... jenA pariNAme Aje emane A duHkhe bhogavavAM paDe che. ' Law of Cause and effect. vAve tevuM laNe ane kare tevuM pAme : karmasattAne A eka aphara niyama che. mAnavI kadAca game tevA ekAMta-nirjana chUpA pradezamAM pApa kare ane bhale koI dekhe ke na dekhe, paNa tenuM pApa tenA kapALe lakhAI ja jAya che. mATe ja kahyuM che ke-"manuSya ane pitA yaM hai !ApaNuM bhAvi ApaNuM hAthamAM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, ApaNe dhArIe evuM ghaDI zakIe chIe. sukhI thavuM hoya te sArI dAna-puNyanI pravRtti karIne zubhakarma bAMdhIne sAruM bhAgya ghaDe, athavA duHkhI thavuM hoya te hiMsA-jUTha-cerI, durAcAra, vyAbhicAra Adi kharAba pravRtti karIne kharAba bhAvi ghaDIe ane pariNAme duHkhI thaIe. paNa saMsAramAM duHkha koIne gamatuM nathI, sahune sukha ja joIe che, sukhI thavuM che; chatAM Azcarya te e vAtanuM che ke je pravRtti te kharAba pApanI kare che ane chatAM sukhI thavAnI AzA rAkhavI kharekhara e narI mUrkhatA ja che. kerI vAvazo te kerI khAvA maLaze, ane kAMTA vAvaze te kAMTo. paNu kAMTA vAvIne kerI meLavavAnI AzA kayAMthI rakhAya? karmasattAne A siddhAnta eka divasa vaijJAnikane samajAze ke-je zastra ApaNe bIjA sAme choDIe chIe te sAmevALAne te vAgaze athavA nahIM paNa vAge paraMtu je vRttithI cheDAyuM che te pAchuM AvIne choDanArane ja ghAyala karaze. gozAlAe choDelI tejeleNyA zAlAne ja bharakhI gaI. zAstramAM evA kathAnako Ave che ke "are! tArA hAtha kapAI gayA hatA" ema mAe kahyuM tyAre putre kahyuM, "are! tane zuM keIe zULIe caDhAvI hatI ?" basa, evI zyAmAM A zabdo belAI te gayA... paraMtu jyAre AgAmI bhave e karma udayamAM AvyuM tyAre bIjAne beleluM pitAne bhegavavuM paDyuM. jene ApaNe The law of action and Reaction" kahIe chIe te ja A karmasiddhAnta che. mATe jJAnIo kahe che ke sukha joItuM hoya te pahelAM bIjAne Ape. duHkha TALavuM hoya te pahelAM bIjAnuM TALe.. adhyAtmanI nizALamAM karmasiddhAntane A pATha ApaNe zIkhIe ane AcarIe te avazya sukhI thaIe, ApaNe te zuM, Akho saMsAra sukhI thaI jAya; koI duHkhI ja na rahe. paraMtu kamanazIbI e che ke A siddhAnta Aje UMdho cAle che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAIpha rIDIMjha"mAM eDagara kesIe lekanA pUrvajanmanA vicAra vartana ane vyavahAranA AdhAre je AgAhIo karI che te kharekhara sAcI pUravAra thaI che. eTale kesIne vadhAre zraddhA te e vAtanI thaI che ke pUrvajanmamAM Acarela pravRtti A janmanA pariNAmenuM prabala kAraNa che. (arthAta karmasattA) AvA vicArothI pazcimanuM jagata karmanA sacoTa ane sAcA siddhAntane mAnavA AkarSAyuM che. parA manovijJAna (Pera psychology) nA aneka prayogoe videzamAM karma ane punarjanmamAM vizvAsa karAvavAnuM pula bAMdhyuM che. - jema tiSazAstra e mAtra koI eka dharma ke paMthanuM nathI... tema karmazAstra mAtra jenenuM ja che ema nathI. hakIktamAM te sarva jIvamAtrane lAgu paDe che, paraMtu bIjA sarva darzana karatAM ATalA UMDANathI ane ati sUkSmatAthI je koIe gahana vicAra karyo hoya to te eka mAtra jainadharme ja karyo che. karmasiddhAnta te jyotiSazAstranI jema sarcalAITa pheMkIne jIvone sAvadhAna kare che. bhAvimAM narakagati, duHkha vagere dekhADIne cetave che ke bhayaMkara pApakarmothI baco. pApa karaze te duHkhI thaze, ane dharma karaze te sukhI thaze. karmazAstra jotiSazAstra karatAM paNa vadhAre sacoTa che, sAcuM che, ane vizvasanIya che. aphara niyamavALuM che, mATe jJAnIo kahe che ke-deva-guru-dharma upara jevI zraddhA rAkhe che tevI ja karmasiddhAnta upara paNa rAkhe, kAraNa ke A karmasiddhAnta paNa sarvasa evA anaMta jJAnIoe ja prarUpele che. karmane nyAya e sAce nyAya hoya che. karma kayAre ya keIne paNa anyAya karatuM ja nathI. karmanA siddhAntamAM bheLaseLa-ke lAMcarUzvata aMzamAtra paNa cAlatI ja nathI. sApha InsApha A karmasiddhAnta Ape che. karma baMdha nahIM, paNa have karmakSaya... karma vijJAne AtmAne oLakhAve, saMsAra oLakhAvya, kSayanA aMte makSa batAvya, AtmAnuM zuddha-azuddha svarUpa samajAvyuM, kamathI lepAyela Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 kharaDAyela evA AtmAne vizuddhine-muktine mArga dekhADIne AtmavikAsa (Soul Evolution theory) ne paMtha batAvyuM. AtmA vikAsa sAdhI pitAnuM aMtima dhyeyamekSa sAthe e ja lakSa A karmasiddhAnta samajAve che. karmataNI gati nyArI. ne prAdurbhAva- bhayaMkara kaparA kalikALanA pAMcamA ArAmAM samaya khUba badalAI gayA che. jagatamAM sarvatra hiMsA-jUTha-cerI, kaleza-kaSAya, viSaya-kaSAyanuM sAmrAjya chavAI gayuM che, paramAtmAnuM sthAna paisAe laI lIdhuM che. paise mAnavane lAsthAna banI gayo che, sarvasva banI gayo che. joke pApathI acakAtA nathI. pApane bhaya ane bhavane bhaya ocho thaI gayo che... cAturmAsa mATe muMbaIthI surata tarapha mAruM prayANa thayuM. mArgamAM kaI divya daivI saMketanI jema "ka" taNuM gati nyArI " A ja zabdo 2-4 vAra smRtipaTala upara AvyA, ane ane manamAM nirNaya karyo, "kama taNI gati nyArI..."ne ja kendrasthAne mULabhUta viSaya banAvIne paridhi upara cAlavuM ane cAturmAsika ravivArIya sacitra jAhera vyAkhyAnamALA A viSaya upara yojAI. vItarAga zAsananA karmavijJAnanA sAcA sacoTa siddhAnta samajAvavA yathAzakya prayatna karyo. jethI sarva AtmAne pApane AMcako lAge Atma-pradezamAM kharekhara dharatIkaMpa thAya...AMdolana jAge, jethI AtmA pApabhIru bane, bhavabhIrU bane..ane pApane mA cheDe, bhava-paraMparA ochI kare.. saMsAra parimita karIne vahele AtmakalyANa sAdhe. soccA jANai kallANaM, soccA jANai pAvagaM / ubhayaM pi jANai soccA, jaM seyaM taM samAyare // -kalyANane mArga paNa jANI lejo, ane pApane mArga paNa jANI leje; ane mArgo sArI rIte jANI lIdhA pachI je zreyaskara hoya tene Acarajo. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A "kama taNuM gati nyArI..." jAhera vyAkhyAna zreNInI saMkalita pustikAne prAdurbhAva vyAkhyAna nitte the che, cAturmAsika 16 ravIvArIya "zrI mahAvIra jaina zikSaNa zibiramAM thaze che. A pustikAmAM karmane siddhAnta samajAvavA aMguli niza mAtra karyo che. jijJAsue ruci jagADIne vizeSa vividha zAstromAMthI jANI levuM. ane uttarottara karmane saMsAra oLakhI, karmabaMdhanA mArgane tyAga karI, karmakSayanA mArge caDhI, AtmAne svaguNanI prAptinA ropAno caDhAvI anantanA dhAme pahoMcADa..... . | sarva yAtri anantanA dhAmamAM pahoMcavAnI yAtrA saphaLa kare e ja zubhecchA. vijyAdazamI, gopIpurA, surata, muni aruNavijaya tA. 27-10-1982, sacitra jAhera vyAkhyAnamALAmAM "ka taNI gati nyArI.."mAM zAstrAnusArI karmasiddhAnta samajAvavA, prabhukRpAe yatkiMcit prayatna karatA mati bhramathI kaI bhUla ke doSa rahI ne heya te te badala aMtaHkaraNapUrvaka .. micchAmi dukako...... sAze kSamA mAguM chuM. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI mahAvIra vidyAthI kalyANa kendranA preraka...... zrI mahAvIra jaina sAdharmika kalyANa kendranA preraka......... zrI mahAvIra jaina zikSaNa zibiranA sukAnI..... "kama taNI gati nyArI'' ... nA vyAkhyAtA......... - pa. pU. munirAja zrI aruNavijayajI mahArAja [ rASTrabhASA ratna-vardhA, sAhitya ratna-prayAga ] Page #15 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanA udAra saujanyathI...... vyAkhyAnanI pustikAo chapAIH :... zubha nAmAvalI ... - vyA. naM. 1 ane 2-zeThazrI phUlacaMdabhAI jekIzanadAsa vakhArIyA vyA. naM. 3-gaM. sva. maphatabena uttamalAla celajIbhAI pethANI vyA. naM. 4, 5 ane 6 traNa pustikA- zeThazrI suracaMdabhAI khumacaMdabhAI zAha vyA. naM. 7-zeThazrI amulakhabhAI premacaMda zAha . vyA. naM. 8-zeThazrI amRtalAla cunIlAla mAlaNavAlA vyA naM. 9-zeThazrI kacarAlAla lAlacaMda zAha vyA. naM. 10-zeThazrI amRtalAla govardhanadAsa bharavADA vyA. naM. 11-sva-sUracaMdabhAI pAnAcaMda jhaverInI puNyasmRtimAM azvina mahetA pablika ceriTebala TrasTa vyA. naM. 12-zeThazrI jayaMtilAla maphatalAla zAha khImatavAlA - tathA zeThazrI caMdulAla kacarAlAla zAha vyA, naM. 13-zeThazrI mehanalAla parasottamadAsa zAha tathA zeThazrI zAntilAla kacarAbhAI zAha vyA. naM. 14-zeThazrI jitendra cImanalAla zAha mAlaNavAlA - tathA zeThazrI rasikalAla bhIkhAlAla merakhIyA vyA. naM. 1pa-stha jayakerabena kAntilAla zAha bhAluMzanAvAlA tathA zrImatI lIlAvatIbena mehanalAla zAha pAlaNapuravALA vyA. naM. 16 zeThazrI kezavalAla mehanalAla zAha tathA zeThazrI kakalabhAI hakamacaMda zAha Apa sarvene saMsthA hArdika AbhAra mAne che... Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avataraNakAranuM namra nivedana... vizvanA vividha dharmomAM jainadarzana enA karma-vijJAnanA adbhuta siddhatine kAraNe AgavuM sthAna dharAve che, paraMtu karma-vijJAnane siddhAMta eTale aTapaTe ane kaThina che ke tattva kevaLa pustakavAcanathI pAmI zakAtuM nathI. AthI ja e durbodha tattvane pAmavAnI abhilASAvALAe jainadarzananA karmavijJAnanA siddhAMtane vartamAna pariprekSyamAM UMDe abhyAsa karyo hoya tema ja Adhunika vijJAnanA keTalAka pAsAMo sAthe samanvaya sAdhIne e tanuM pratipAdana karI zake evA gurunI pAse ja vinIta bhAve A siddhAMtanuM parizIlana karIne e tattvane pAmavuM paDe gAnuga kahe ke je kaho te suratane A lAbha anAyAse 5. pU. munirAja zrI aruNuvijayajI mahArAje A varSanA cAturmAsa daramiyAna cojAyela prati ravivAranI "kama taNI gati nyArI..." nAmaka 16 vyAkhyAnanI vyAkhyAnamALA dvArA Ape. ane ene lAbha samaya meLavIne je je jijJAsue meLavya emane mana A eka cirasmaraNIya prasaMga banI gayo che. pUjya mahArAjazrI jainadarzananA karmavijJAnanA siddhAMtanuM pratipAdana karavAmAM jyAre pravartamAnakAlIna vyavahArajJAna, vividha prakAranA zrutajJAne ane vaijJAnika siddhAMta dvArA tema ja ene anurUpa draSTAti dvArA pratipAdana karatA tyAre emanI e vyAkhyAnavANIne pravAha akhkhalita rIte vahete ja rahe evuM saune lAgatuM hatuM. pa. pU. mahArAjazrIe vyAkhyAna vANI dvArA vahevaDAvelI zrutajJAnanI gaMgAnI punita dhArAone jhIlI laI avataraNa rUpe rajU karavAnI anerI taka mane sAMpaDI ene huM mAruM parama saubhAgya samajuM chuM.' saMsAracakra, AtmA, AtmAnuM bhavabhramaNa, AtmAnI upara patharAyela bhinna bhinna prakAranAM karmabaMdhanAM AvaraNo vagerenuM UMDANathI nileSaNa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI jyAre mahArAjazrI ApaNI samakSa mUktA tyAre vikharAyela matInI suthati pramANabaddha mALAnuM svarUpa rajU thatuM. mAre vinamrabhAve e hakIkatane svIkAra kare ja joIe ke mArA avataraNa pachI savizeSa paNuM athAka zrama laIne taiyAra karela A vyAkhyAnamALAnI pustikAoe dUra dUra beThelA aneka jijJAsuone eka ucca koTinuM karmasiddhAMtanuM jJAna pUruM pADyuM che. have e eka pustakarUpe pragaTa thAya che tyAre susaMkalita samagra vyAkhyAnamALA jijJAsuone prApta thaze. tyAre e pustaka pa. pU. mahArAjazrInI AdarapUrNa smRtinuM sAdhana banI raheze ane e graMthane suratamAM ja thayela AviSkAra e surata, suratane jaina samAja ane sau koInA mATe eka mahAna gaurava banI raheze. zAMta, prasannamudrA dharAvatA, madhuravANuthI jIva mAtra pratye nirvyAja prema vahAvI rahelA jJAnavAridhi sama pa. pU. mahArAjazrIne sAdara vaMdana karI nA suratanuM icchuM chuM. vijyAdazamI, surata. : avataraNakAra kapilarAya nAnAlAla ThAkura Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. pU. munirAja zrI aruNavijayajI mahArAja -: nI zubha nizrAmAM :zrI mahAvIra vidyAthIM kalyANa kendra vividha sthaLe jelI zrI mahAvIra jaina zikSaNa zibira _griSmAvakAzakAlIna zibire ] (1) 1979 mAM sarvodaya pArzvanAtha jaina maMdira, mAtherAna nagare. (2) me-1980 mAM zrI AdinAtha saMsAyaTI, punA-satArA reDa, punA, (3) me-1981 mAM zrI vardhamAna ArAdhanA bhavana, gokuLanagara, bhIvaMDI. (4) me-1982 mAM zrI mahAvIra svAmI jaina daherAsara, valasADa, UF D cAturmAsika 16 ravivArIya zibira 0 (1) 1978 mAM zrI kalyANa pArzvanAtha jaina derAsara, pATI, muMbaI (2) 1980mAM zrI ArAdhanA bhavana, govAlIyA TeMka, muMbaI (3) 1981 mAM zrI caMdraprabhasvAmI jaina derAsara, prArthanAsamAja, muMbaI (4) 1982 mAM zeTha ne. me. vADI upAzraya, gopIpurA, surata, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jainadarzananA abhuta karma-vijJAnanA siddhAntone samajavA raNa zrI gopIpuza-surata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita ] . " sa jAhe4 vyAkhyAnamAyA | mukhya viSayavAthIzaGiLyAca.. 'pravakto-pa5.muBLdAjha ALM. TTadjayajI mahAjhA ' (rASTrabhASA2-vardhA,sAhityaratna-prayAga) 'cAturmAsika ravivArIya zrI mahAvIra zikSaNa zibira ? saMcAlakaHzrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra (muMbaI) che aSADha suda 7 vyAkhyAna paheluM| ravi tA. 27-6-82 viSaya: saMsAracakra ane AtmAnuM paribhramaNa vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aruNuvijayajI mahArAja avataraNakAraH kapilarAya nAnAlAla ThAkura caramatIrthapati zramaNabhagavAna zrI mahAvIrasvAmI pharamAve che ke anAdi anaMta A saMsAramAM jIvanuM paribhramaNa aviratapaNe cAlu ja che. jIvanuM janmamaraNanuM cakakara aTakyuM nathI. mRtyuthI ApaNe marIe chIe ke ApaNAthI mRtyu mare che? mRtyuthI ApaNe karIe chIe ke mRtyu ApaNAthI Dare che? mRtyuthI ApaNe maratA te nathI ja eTale mRtyuthI DaravAnuM hoya ja nahIM, chatAMya mRtyuthI ApaNe karIe chIe. je ke mRtyuthI DaravuM na ja joIe ema chatAM DarIe emAMya vAMdho nathI. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 2. mRtyuthI marIe chIe evuM ApaNe mAnIe chIe mATe mRtyuthI DarIe chIe, paNa cetana AtmA ajaraamara che, e maratuM ja nathI. Ama mAnavI janma-maraNathI Darate raheze ane marate raheze te saMsArathI chUTI nahIM zake. mAnavIe mRtyune mAravAnuM che. mRtyune mAravuM e ja nirvANa. mRtyune mAravuM e ja ekSa. . paranu azune mAravAnI ApaNI kaI taiyArI nathI. mRtyune satkAravAnI ApaNI keI taiyArI nathI. ApaNane mRtyune eTale badhe Dara lAge che ke aMdhArAmAM paNa sarpAkAre paDela deraDAne joIne sarpa mAnI cIsa paDAI jAya che. - A mRtyu che zuM? mare che keNu? mahApuruSe kahe che ke mRtyu che. AtmA ane jIva eka ja che. AtmAne paryAya eTale bIjuM nAma jIva che. mRtyu eTale deha ane AtmAne viyega. janma eTale deDa ane AtmAne saMga. jyAre dehanuM astitva rahetuM nathI tyAre paNa eka tava kAyama rahe che. te ja AtmA che. te pachI mare che ke zuM? ApaNe ema kahIe chIe ke deha mare che. AtmA ajara-ama 2che. je AtmA ajara-amara che enI pratIti thAya te pachI mRtyuthI DaravAnI jarUra zuM? ' .. mRtyune bhaya ja dUra thaI jAya che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu mAnavI mRtyuthI gabharAya che. kemake mRtyu kyAre Avaze e nakkI nathI. ane ethI e saMsAranA vyavahAra pUrA karavAmAM rapa rahe che. . paraMtu A jagatamAM mRtyu pAmanAra kaI paNa vyakti pitAnA vyavahAra pUrA karIne gaI nathI. . - mRtyu AvIne UbhuM rahe tyAre paNa kaMI kahetuM nathI ke 'huM maravA mATe taiyAra chuM." * - - Ajane mAnavI te yamarAjane mRtyune) kahe ke arere! tame vahelA AvI gayA? haju te mAre ghaNAM kAma bAkI che. dIkarI paraNAvavAnI che, dIkarAne videza mekalavAne che be dukAne khelavAnI che. - 18ra ne mAnavI te zakya hoya te mRtyune paNa No admission without permission nuM beDuM batAve ! kahe ke, epeInTamenTa laIne te AvavuM joIe? saMsAranA mAnavI badhAne epoInTamenTa Ape : paNa yamarAja AgaLa enI epoInTamenTa cAlatI nathI. ApaNe mRtyuthI keTalA gabharAIe chIe! mRtyuthI gabharAvAnuM che? ' jaina mRtyuthI gabharAya? jene karmonA niyama ane . gatinuM jJAna che te mRtyuthI Dare ? jo ke mRtyune bhaya che te paNa ApaNA mATe sAre che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyune je bhaya che, emAM je anizcitatA che, e kadAca ApaNA mATe sArAM che. kemake mRtyunA bhayathI paNa ghaNA leke sArA mArga-dharmanA mArge vaLe che. mRtyu eTale deha ane AtmAne viyega. AtmAnA viga pachI, mRta dehane eka divasa rAkhe ke be divasa rAkhe emAM punaH AtmA nahIM Ave, mRtyu pachI ja mAtra be cAra samayamAM ja jIva anya janma dhAraNa karI le che. 48 kalAka sudhI rAkhyA pachI e maDadAne tame bALI Ave tyAM sudhImAM te kadAca e jIvanA be-traNa bhava paNa thaI gayA hoya. saMsAra ane caka e be zabda che. saMsAranA cakramAM phasAyelAM badhAM cakrama ja che. je jIvane sAce mArga maLyo nathI, sAcI dizA sAMpaDI nathI te A cakkaramAM aTavAI gaye. saMsArarUpI cakaraDuM che. ane e ja cakaraDuM tamArA vepAramAM paNa AvyuM che. meLAmAM cakakara pharatuM cakaraDuM hoya che ne? : e bALakane bahu game che. ' nAnuM bALaka emAM khovAI jAya che. nAnA bALakane sleTa pina Ape te e paNa Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelAM sleTamAM cakaraDuM kADhaze. cakaraDuM gajabanuM che. * e cakramAM paNa tavajJAnanuM mULa che. mAnavI vicAra kare te pelA nAnA bALake sleTamAM derelA cakaraDAmAMthI ya tattvajJAna pAme. tatvajJAna saMsAramAM kayAM nathI? badhe ja che? paraMtu vicAra karIe te maLe. bALake darelA cakaraDAmAM kevI dArzanikatA che te vicAra karIe te ja jaNAya. AMkha micIne sAMbhaLIe te paNa cAle. kemake ethI suMdara AtmanirIkSaNa thaze. ane evuM , AtmanirIkSaNa e adhyAtmamArganuM prathama - 1 pAna che. praveza che. adhyAtmamArgamAM ApaNe kema praveza nathI e vicArIe te tarata ja jaNAze ke AtmanirIkSaNa thatuM nathI, citra sthira nathI. mALAmAM vicAra Ave che, peDhIne vicAra Ave che. gharanA ane chokarAMne vicAra Ave che. eTale mALA gaNatA nathI. sAheba! mALA gaNavA besuM chuM te jAtajAtanA vicAra Ave che, enA karatAM gAdIe besuM te sArA vicAra Ave. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ are bhAI ! ema mALA choDI devAya ? karo nApAsa thaye paraMtu te nizALe jate haze te A varSe nahi te bIje varSe pAsa thaze. paNa ene zALAmAMthI uThADI ja le te pAsa thavAnI zakyatA ja nathI. e keI kALe pAsa thavAnuM nathI. mATe mALA gaNatA rahevI paDaze. - mananI sthiratA lAvavI paDaze. mALA gaNavAnuM choDI devAthI kaMI vaLavAnuM nathI, tame jIvane pUche ke he jIva! cheDavA jevuM te cheDyuM che? AtmanirIkSaNanI eka prakriyA che. huM kayAM chuM? huM kahuM chuM? huM ke zuM? adhyAtmajIvananA A traNa prazno che. mAnavIe A praznone vicAra karI AtmanirIkSaNa karavuM joIe, - paNa mAnavIne AtmanirIkSaNa karavAnuM kahevAmAM Ave tyAre e ahIMnI beMka belensanuM nirIkSaNa kare che! svITjharalenDanI beMka belensanuM nirIkSaNa kare che!! e upalA traNa praznonA pariprekSyamAM AtmanirIkSaNa nathI karate. eka bhAI mArI pAse AvyA, meM emane kahyuM: tamane joIne mane thAya che ke tamane vahelAmAM vahelI take saMyama ApI dauM. bhagavAne gautamasvAmIne kahyuM hatuM tema meM ene kahyuM ke Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya" mAtrane pramAda karIza nahIM. pilA bhAI kahe, sAheba! mane 48 kalAkano samaya Ape. pahelAM huM kAle ja plenamAM svITjharalenDa jaI tyAMnI beMkamAMnI mUDI patnInA nAma para karI AvuM pachI ApanI vAta para vicAra karuM. Aje keIne kahIe ke 48 kalAka pachI tamAruM mRtyu che. eTale samaya ApIe te paNa 48 kalAka pachI paNa maravA mATe koI taiyAra nathI. ghaNane mRtyu AvyuM ne laI gayuM 5 kareDa ke 25 karoDa mUkIne gayAM. kareha mUkIne reDa para ja gayAM ne?! tame kayAM mare che? kayAre mare che? tene vicAra na kare paNa kevI rIte mare che ene vicAra kare. kema ke kevI rIte kare che e ja mahattvanuM che. saMsAra, paribhramaNa ane AtmA A traNeya paraspara saMkaLAyelA che. emAM AmAM mukhya che. AtmA na hatA te saMsAra na hota. paribhramaNa na hatA te saMsAra na heta. saMsAra che te paribhramaNa che ane paribhramaNa che te saMsAra che. AtmA para ja badhe AdhAra che. jaDa che, paraMtu enI kaI asara nathI. Ama chatAM, ApaNu para jaDanI pakaDa eTalI badhI jabarI che ke Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe jIva emAMthI chUTate nathI. ApaNe kadI vicAryuM ke, saMsAra choDavAne bhAva kema jAgatuM nathI ? " saMsAra cheDavAne vicAra kema AvatuM nathI ? e pahelAM ApaNe saMsArane oLakhe che kharo ? samaje che kharo? paribhramaNa, AtmA ane saMsAranA cakane vicAra karyo che kharo? A badhe vicAra karIe tyAre kevaLa ApaNe ApaNe ja vicAra karavAne che. bIjAne vicAra karavAne nathI. ahIM paribhramaNane artha jude che. paribhramaNa konuM che keNa kare che? jaDa paribhramaNa nathI karI zakatuM jaDa 14 rAjalakanA taLIyethI upara siddhazilA sudhI pahoMcI jAya paNa jaDane mekSa na kahevAya. mekSa jaDane nahIM, cetanano thAya che. * * ApaNe ApaNuM mULa zodhavuM joIe. eno vicAra karIzuM te prazna thaze ke AtmA A kevI rIte? kyAMthI AvyuM? ke banAvyuM ? ' jaina tatvajJAnamAM saMsArane kaI kartAhartA nathI. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu e prazna thAya ke dekhAya che te saMsArane paNa kaI kartA te haze ne? hakIkatamAM nathI. chatAM mAnI laIe ke haze. paraMtu jIvane kese banAvyuM? AjanuM vijJAna paNa hajI lehInuM TIpuM paNa banAvI zakyuM nathI. banAvI zakyuM heta te raktadAna Blood Donation nI jarUra ja na raheta ne? DAyAbITIsanA dardIne Insuline IsyulInanA iMjekazana apAya che te paNa vijJAna banAvI zakAyuM nathI. e paNa bIjA jIvanI graMthimAMthI laIne apAya che. arvAcIna vijJAna mAnavazarIranuM eka paNa avayava banAvI zakyuM nathI. are ! A "Arasa patthara paNa kaI phekaTarImAM banAvI zakAtuM nathI.' enA jevuM banAvI zakAtuM haze paNa e te nahIM ja. A lAkaDuM paNa kaI banAvI zakatuM nathI. kemake zakya ja nathI. Aje te ThIka paNa, lAkha varSa pachI paNa vijJAna e nahIM banAvI zake. jIvasRSTi ja evI gajabanI vicitra che ke kaI bIjuM e banAvI zakatuM nathI. ema AtmA paNa kaI banAvI zakatuM nathI. ghaNuM kahe che ke zIre banAva emAM ? Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leTa, ghI, pANI ane sAkara bhegAM kare eTale zIra. tapelImAM A cAreya cIje bhegI kare. thAya zIre? enI paNa nekhI prakriyA che. zIra te zuM? ghaNone khIcu banAvatAM paNa nathI AvaDatuM. ApaNe saMsAra banAvavAne nathI. ApaNe sRSTA nathI, draSTA chIe. pANInA pravAhamAM, dhasamasatA pUramAM huM kyAM chuM? te mAre jevuM che. "pramatta bAvacAropavi f " -tasvArtha sUtramAM umAsvAti bhagavaMte A vyAkhyA ApI che. deha ane AtmAne viyega e ja mRtyu. paraMtu deha ane AtmAne viyAga karAvavuM eja hiMsA. IriyAvahImAM je daza prakAranI hiMsA batAvI che e dazamA prakAranI jIvavirAdhanA che. jIvane jIvanathI cheDAve e virAdhanA. deha choDIne ApaNe joyuM che? deha ApaNe cheDyo che. e bhUtakALa hatuM. te pachI ApaNuM mULa che kyAM? mULabhUta rIte keIe jIva banAvyuM nathI te pachI chavuM A kyAMthI? e prazna UThe che. ApaNe jANIe chIe ke baTAkAmAM anaMtA jIva che. dhanya che vItarAga bhagavAnane ke jemaNe kevaLajJAnathI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 A badhuM jANe ApaNane jaNAvyuM. eka nAnakaDA baTAkAmAM anaMtA jIva! te ApaNuM mULa sthAna kyAM che? maraghI pahelI ke IMDu? bIja paheluM ke jhADa? A sthitine ApaNe anavasthA kahIe chIe. " virATa brahmAMDanuM svarUpa saMsAra anaMta che. ene bhUtakALa gajabane che. A anaMtAmAM ApaNe kyAM? ApaNuM mULabhUta sthAna kyAM? virATa brahmAMDa che. emAM kIDInA paga jeTaluM kAkAza che. bAkInA brahmAMDamAM keIpaNa prakAranI jIva ke ajIva sRSTi nathI.. ene ApaNe anaMta AkAza kahyuM. piluM kIDInA paga jeTaluM lekAkAza ke jyAM sarva prakAranA lekanI vastI che. jyAre bAkInuM akAkAza je anaMta che. ApaNe kAkAzane vicAra karIzuM te e 14 rAjalaka pramANunuM che. nigadanuM svarUpa emAM ThAMsI ThAMsIne jIva bharyA che. * kAjaLanI DabbImAM jema kAjalanA kaNane Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ThAMsI ThAMsIne bharIe e rIte bhaya che! e kAkAzamAM paNa asaMkhyAta zALA che. e geLAmAM rahelA ne nigada kahevAmAM Ave che. e pratyeka geLAmAM anaMtA jIva bharelA che. A asaMkhyAta geLAmAMthI eka zALAnA anaMtamA bhAganA ja che Aja sudhI mekSe gayA che. jI hajI eka ja geLAmAMthI bahAra AvyA che. siddha paramAtmAne ananta upakAra e gaLAmAMthI nIkaLele eka jIva jyAre mekSamAM jAya che. tyAre ja nigedamAMthI bIje eka jIva bahAra AvI zake che. jIvane mekSamAM jatAM eka "samaya" jeTale ja vakhata lAge. samaya" eTale AMkhanA palakArAmAM asaMkhya "samaya" thAya che. emAMnA "eka samayamAM ja jIva mekSe pahoMcI jAya. jyAre saMsAramAM AvanAra jIvane keTaluM pharavuM paDe che? enI zI avasthA haze? e badhuM tapAse. kemake ApaNe sau e ja pelA nigadanA gaLAmAMthI AvyA chIe. A nigodamAthI ApaNane janma ApanAra siddha bhagavaMta che. ane ethI ja ApaNe , namo siddhALa kahIe chIe. kemake ApaNane nidamAMthI bahAra kADhavA mATe keIkane kaI siddha bhagavaMta mokSe gayA. paNa ApaNe e nathI jANatA ke ApaNuM TAIme Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 vyaktigata kyA siddha bhagavaMta mekSe gayA haze? bhagavAnane paNa pUchavAmAM Ave te e kahe ke A gALAmAM anaMtA jIve che. mekSamAM paNa anaMtA ja gayA che. ane ethI nigedamAMthI janma ApanAra siddha bhagavaMta ApaNI mAtA che. have ja vicAra karavA jevuM che. kAkAzamAM je asaMkhyAta gaLA che temAMthI kayA gaLAmAMthI ApaNe AvyA? keTalA geLA khAlI thayA? haju te eka ja geLAmAMnA anaMtamA bhAgamAMthI ApaNe bahAra AvyA. chatAM rAjI thavA jevuM che ke emAM ApaNe naMbara lAgI gaye che.. jaina jIvavijJAnanI daSTie AtmAnA prakAra nathI. dehanA prakAra pramANe jIvane vicAra karavAne che. jIvanA cAra prakAra che. deva, nArakI, tiryaMca ane manuSya. narakamAM rahetAM jIva nArakI kahevAya. e naraka karatAM paNa nimedanI sthiti atyaMta bhayaMkara che. anatAne bhegA rahevA mATe zarIra eka ja tyAMnI sthitinI apekSAe tame badhA A sabhAmAM beThA che Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te te bahu sArI sukhada rIte beThelA gaNava. tiryaMca gati paNa keTalI vyApaka che? emAM pazupakSInI aneka gati che. (1) eka IndriyavALA, (2) be IndriyavALA, (3) traNa IndriyavALA, (4) cAra IndriyavALA ane (5) paMcendriya. . ekendriya eTale mAtra sparzendriyavALA ja jIva. emAM paNa pAchA prakAra pRthvIkAya, apakAya, agnikAya, vAyukAya ane vanasapatikAya. vanaspatikAya keTalA? pratikramaNamAM sAta lAkhanA sUtramAM ApaNe bolIe chIedaza lAkha pratyeka vanaspatikAya, cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya. emAM ya pAchA pratyeka ane sAdhAraNa sAdhAraNa eTale anaMtakAya. sAdhAraNamAM paNa be prakAra bAdara ane sUma. bAdara eTale dhULa....kAMdA baTAkA vagere. sUkSma-sAdhAraNa eTale AMkhe dekhAya nahIM te nige. nigodamAMthI bahAra nIkaLyA pachI AvI anaMta jIvasRSTinA cakkaramAM pharatA pharatA chele A mAnavajanma maLyo. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigadamAM jIvana prakAra nigedamAMthI jIva bahAra kevI rIte nIkaLe che? nigodamAM be prakAranA jIva che, eka avyavahAra rAzinA ane bIjA vyavahAra rAzinA. avyavahAra rAzivALA jIva nigodamAMthI je haju sudhI bahAra nIkaLyA nathI te. nigadanA gaLAmAMthI bahAra nIkaLI saMsAramAM paribhramaNa karI je pAchA gALAmAM AvyA che te vyavahArarAzivALA jIva. tamane navAI lAgaze ke jIva nigodamAMthI eka vAra nIkaLyA pachI pAcho jAya! paraMtu avyavahArarAzivALA jIvane eka sagavaDa che ke je saMsAramAMne keI eka jIva mekSe jAya te ene nigadamAMthI bahAra nIkaLavAnI taka rahe che. paraMtu vyavahArarAzi nigeTavALA jIvane AvI taka pharIthI maLatI nathI. tyAM keTale kALa rahevuM paDe tene khyAla na AvI zake. paraMtu jIvanA nigadamAM ja mULabhUta traNa prakAra che. e traNamAM abhavya, bhavya ane jAti bhavya samAveza thAya che, A bheda mULamAM ja che. jema eka ja choDa paranA magamAM eka keraDuM hoya ane bIjo sIjhe e heya. keraDuM game te kare paNa sIjhe nahIM. A traNa prakAramAM bhavya bhAgyazALI jIva che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mekSamAM jaI zake che. jyAre bIjA saMsAramAM paribhramaNa kare che. paribhramaNanA be prakAra che. eka, kendrIya biMdunI AsapAsanA pUrNa vartuLa jevA ane bIjA geLa gUMcaLAM jevAM Circle and Spiral jevA pahelA pUrNa vartuLamAM cheDe kyAM che e khabara ja na paDe. jyAre bIjA gUMcaLAvALA vartuLanA be cheDA kyAreya maLatA ja nathI. A paribhramaNa paNa gajabanuM che. anaMta kALa sudhI cAlyA kare. mahApuruSoe ene mATe anaMta pugalaparAvartana kALa zabda vAparyo che. jenazAsananI kALagaNanAnI thIyarI adbhuta che. enI joDa jagatamAM nathI. koI kaheze ke "prakAzavarSa nI (Light year nI) gaNanA vartamAna vijJAne karI che chatAM? hA. e jainadharmanI Time Theary kALagaNanA khAnagI nathI. jAhera che, je bIjA keI pAse nathI. jIva anaMtakALa sudhI paribhramaNa kare che. jIva nigadamAMthI bahAra AvyA pachI sUkSmamAMthI bAdara. pratyeka vanaspatikAya vageremAMnuM bhramaNa jANavA chatAM mAnavI pApa karatAM aTako nathI. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 enAM pApakarma cAlyA ja kare che. janmamaraNanuM cakra paNa cAlyA ja kare che. pRthvIkAya pRthvIkAyamAM paththaranI sthiti kevI! e jIvanI svakAya sthiti paNa keTalI lAMbI! e paththaramAM paNa jAtajAtanA ane bhAtabhAtanA paththara ! dariyAne paththara ane mIThuM paNa bane, ane emAM paNa kaMIka akAma nirjarA karI hoya ane zubha nAmakarma bAMdhyuM hoya te sArA svarUpe Ave suratanA hIrAbajAramAM. ekendriyamAM paNa sArI cAmaDIvALo caLakata paththara e hIre. paNa hIre Ave eTale enI cAmaDI ghasI nAMkhavAmAM Ave ene kApIne chelI nAMkhavAmAM Ave. pachI ene vIMTI, buTTI, hAra ke jaDamAM jaDIne kAna, nAka, AMgaLIe ane gaLAmAM paherIne mAnavI zabhA karatA nIkaLe. manuSya mare te enuM sthAna smazAnamAM paNa A ekendriya mare te e bhAgyazALI ke tamArA jevAnAM aMge para sthAna pAme. e ekenidraya tamArI khAtara mare che ke enI khAtara tame mare che? pRthvIkAyamAM e pachI te mATI, pAra, dhAtu, vagere paNa bane. dhAtuya ekendriya. khANamAMthI khAdI aneka AraMbha-samAraMbha pachI gALIne sonuM banAvAya. e senAne bheguM karAya ane zarIra para kile deDha kilo jeTaluM lAdavAmAM Ave ! Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 P = hAtha, paga, kamara, gaLuM e badhA aMgane zaNagArAya! mahApuruSane, tamane joIne dayA Ave che. ekendriyanA maDadAne laIne pharanAre ane e maDadAnuM pradarzana karanAre mAnava ke ajJAnI ane pAmara che. apUkAya jhAkaLa, kuvA, taLAva, varasAda, nadI ane dariyAnuM pANI. keTalAM prakAranAM pANI ? pRthvI para pANI traNa bhAga. eTale pRthvI karatAM traNagaNuM pANI. pANI te ThIka paraMtu emAM amukAya jIva keTalA? asaMkhya jIva pANIne eka biMdumAM ! agnikAya agnikAyamAM lAITa, lAITara vagere. sIgareTa saLagAvavI hoya eTale capa daIne lAITaranI cAMpa dabAya ane kyAMya ne kayAMyathI jIvane saLagavuM te paDe. ane jevI sIgareTa saLagI rahI ke tarata lAITara baMdha. e agnikAya jIvanuM janma ane maNa paNa keTaluM TUMkuM! ene janma ApavA mAnavA taiyAra ane mAravA mATe paNa mAnavA taiyAra ! tamArA zekhanI eka miniTamAM ke vinAza! eka kAyanA nahIM, cha e cha kAyanA jIva mare che. sIgareTane kAgaLa pRthvIkAyamAMthI bane, emAM bheja heya ja eTale apakAya. saLagAve eTale agnikAya. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhumADe kheMce emAM vAyukAyanA jIva mare. sIgareTamAM bharele tamAku vanaspatikAya. aMdara je nAnA che ke kaMthavA heya te trasakAya. Ama tame cha e cha kAya jIvane kaccaraghANa karI nAkhyuM. AnuM pariNAma? tame mAro che te ja tamane mAranAra thAya. ane ethI ja gatinuM cakra cAlyA ja kare. vAyukAya keTalI keTalI jAtanI havA. ThaMDI, sUkI, gulAbI. gharamAM cAMpa dabAvI ke paMkho cAlu, tamane thaDI hAza thaI paNa tame keTalA vAyukAya jIvane vinAza karyo? jIva keTalIya nijera kare tyAre pariNAme ekendriyamAMthI beIndriya gati jIvane prApta thAya. beIndriyamAM sukhaDI ne gaLapaNa khAdhAM, piTamAM karamiyAM thayAM. che. ne Dejha lIdhe. keTalAMya, rIMgavarma, breDa varma, Tepa varmane nAza thaye?! ahIMthI marIne e jIva varasAdamAM aLaziye thaye. rastA para gaye. tamArI gADInuM paiDuM AvI eno kaccaraghANa karI gayuM. emAMthI vaLI zaMkhele thaye. jIvane keI ne kaI deha dhAraNa karavuM ja paDe che. saMsAramAM kaI jIva deha dhAraNa karyA vinA keI kALe rahI zakato nathI ane hete nathI. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deha vinAnI jIvanI sthiti e ja mokSa vaNuM indriya gajabanI akAma nijerAnA pariNAme jIva traNa indriyamAM AvyA. traNa IndriyamAM kIDI, maMkoDe, ja, iyaLa, dhaneDA vigerenA bha kare che. cAra indriya caurendriyamAM AvI jIva mAkhI, macchara, bhamare, tIDa vagerenA bho kare che. paMcendriya e pachI jIva vadhu nirjarA karIne paMcendriya gati prApta kare. jema tema karIne maraghIne janma dhAraNa kare te e janme e pahelAM ja enAM iMDAne bhega levAya! kahevAya ke vejITeriyana iMDA che !! keIkanA jIvane tame zA mATe bhAga le che? vejITeriyana hoya te zAkabhAjInI jema jamIna para ugADene? keTalAMka iMDAne "nijIva kahe che! have te leke "jena IMDu' kahetAM paNa acakAze nahIM. jIva ane AtmAnA saMga vinA iMDo paranuM sapheda kecaluM thaI zake ja nahIM. eluM sapheda kecaluM paNa banAvI Ape ne? : A maraghInA pAlane mATe paNa vidyuta prakAza ane mAchalIne pAvaDara joIe!! Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema jema mAnavI buddhizALI bane che tema tema te vadhu vinAzanA mArgo pahece che. A hiMsAne vyApaka banAvavA mATe sarakAre pilaTrI pharmone karamukta karyA che. ApaNuM DekaTarane emAM ja proTIna ane kelerI dekhAya che! aDadanI dALa, caNA ane magaphaLImAM jeTalI kelerI ane proTIna che teTalAM emAM nathI. A badhAM bhayaMkara pAponAM pariNAma ApaNe jANatA nathI. kevaLI bhagavaMta te badhuM ja jANe che. guru-ziSyane prasaMga eka guru hatA. emanA be ziSya hatA. bemAMthI vArasadAra kone banAva e keyaDe hate. parIkSA karavA gurue baMne zine eka eka kabUtara ApI kahyuM ke A kabUtarane keIna jetuM hoya evA sthaLe mArIne Ave. eka ziSya vicAryuM ke A kayuM moTuM kAma che. e te gaye eka oraDAmAM. bAraNuM karyuM baMdha ane kabUtaranI Deka maraDI nAMkhI. . gurujI pAse AvIne kahe, meM Ape peluM kArya karyuM. gAdIne adhikArI huM chuM mATe mane Ape. gurujIe kahyuM ke bIjAne AvavA te de. bIje ziSya jaMgalamAM jhADa nIce gaye ane je kabUtaranI garadana maraDavA jAya che tyAM uparathI kAgaDAe kA, kA, pha, karI mUkyuM. zirthe kabUtarane na mAryuM. kAraNa? kAgaDo te jue che ne? eka DuMgaranI guphAmAM gayA te tyAM paNa kaMIka avAja saMbhaLA. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM paNa kabUtarane na mAryuM kemake kaIka letuM hatuM. kaI baMdha sthAnamAM gaye, ke jyAM ekAMta hatuM. ahIM ekAMta che. nirAMte kabUtarane mArI zakAze. kaI ja jotuM nathI. tame kahe che ne ke ekAMta pApa karAvanAra che. gIo paNa ekAMta Icche che. ekAMta, rogI ane bhogI baMnene game. . pelA ziSya vicAryuM ke gurujIe kahyuM che ke kaI jotuM na hoya tyAM kabUtarane mAra je. ahIM huM te jouM chuM ne? . . paNa huM AMkha baMdha karI dauM te?ema vicArI eNe AMkha baMdha karI. ajANatA ke AMkha baMdha karIne jhera pIdhuM hoya te enI asara thAya kharI ke nahIM? jhera kahe che ke tArA mATe huM bhale ajANuM chuM. paraMtu mArA mATe tuM ajAye nathI. ekAMtamAM ke ajANatA karela hoya chatAM pApakarma te baMdhAya ja che. zice AMkha baMdha karI. chatAM ene lAge che ke , " haju keIka joI rahyuM che. uparavALo-bhagavAna jue che. kaI bhale na jotuM hoya paraMtu kevaLajJAnI bhagavaMta te badhuM ja joI zake che. jue che. Avo vicAra kadI paNa Ave te pA5 5ra kA5 mukAI jAya. paNa tamAre tyAM pApa para kApa AvyuM nathI. 'gharakharcamAM kApa arthe nathI.. : - game te thAya ATaluM dUdha te Avaze ja. . Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ? game teTalI moMghavArI heya paNa gharakharcamAM kApa mukAya nahIM. je joIe te lAvavuM ja paDe. pelA ziSyane have thayuM ke evuM keI sthAna nathI ke jyAM kaI jotuM na hoya. e pAche gurujI pAse AvyuM ane kabUtarane uDADI mUkyuM. vaDa gurujIne kahyuM ke gurudeva! mAre gAdI joItI nathI. evI kaI jagyA nathI ke jyAM koI jotuM na hoya. ethI meM kabUtara mAyuM nathI, ene jIvatuM choDI dIdhuM che. ApaNuM jainazAsanamAM bhagavAnane bhaya nathI, bhavane bhaya che, pApane bhaya che. jene pApane bhaya lAgyo, bhavano bhaya lAge te jIva pAmI gaye. huM tamane saune pUchuM chuM. - javAba Apavo hoya te Apaje. tamane pApano bhaya che? ke pApa karatAM pakaDAvAne bhaya che? sabhAH pApa karatAM pakaDAvAne bhaya che. je mAnavIne pApano bhaya hota te bIjI vAra pApa karyuM na hata. keI jotuM nathI eTale pApa karIe, te paNa pApanI asara te thAya ja' * Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pura saujanya che zeThazrI phUlacaMdabhAI jekIzanadAsa vakhArIyA navApurA, surata, jamahApora, zALa kriyAbhyAM mokSa IsA vidhAyAvikraye? ja rA. rapa0 - prakAzaka :- zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra -: saMcAlita - zrI mahAvIra jaina sAhitya prakAzana - kAryAlaya tathA prAptisthAna :39, vasaMta vilAsa, bIje mALe, 133, gepAla nivAsa, Do. DI. DI. sAThe mArga, bIje mALe, vI.pI. reDa, prArthanA samAja, prinsesa sTrITa, muMbaI-4. muMbaI-400 002. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 jainadarzananA alata karmavijJAnanA siddhAntAna samajyA che zrI gopIpuza-surate cAturmAsa daramyAna dara ravivAreM Ayojita ' shares artNyAgAmanA mukhyaviSayakamANIgalijjAra.. pravaktopaparyAdAzrIaTTApajayajI mahAjAja * (rASTrabhASA2sna-va,sAhityaratna-prayAga) 'cAturmAsika ravivArIya zrI mahAvIra zikSaNa zibie - saMcAlakaHzrI mahAvIra vidhArthI kalyANa kendra (muMbaI). aSADha suda dvi, 13 vyAkhyAna bIju ! ravi tA. 4-82 viSaya : saMsAracakra ane AtmAnuM paribhramaNa vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aruNavijayajI mahArAja avataraNakAra : kapilarAya nAnAlAla ThAkura caramatIrthapati zramaNabhagavAna zrI mahAvIra svAmI pharamAve che ke anAdi anaMta A saMsAramAM jIvanuM paribhramaNa cAlu ja che. jIva cAre gatimAM gayo ane pAMceya jAtimAM janmyo. e jyAM game tyAM eka ja prakAranI ghaNI mahenata karI eNe mahenata ghaNI karI paNa kevaLa sukha meLavavAnI ane duHkha TALavAnI. jIva ekendriya, beIndriya ke paMcendriyamAM janamyA hoya paNa enI mahenata eka ja. sukha kema maLe ane duHkha kema TaLe enI ja satata mahenata. kIDI je jIva paNa sAkaranI kaNa meLavavA keTalI mahenata kare ? Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLyA pachI paNa tarata khAvA nathI besatI. tameya dukAnane gallo laI jaIne kekane seMpavAnAne? pachI e tamane kahe ke tamAre joIe teTalA mArI pAsethI mAgI lejekevI parAdhInatA ! ema kIDI paNa kaNa maTI heya, upaDatI na hoya te paNa bIjI kIDIonI sahAyathI UMcakIne dara bhegI kare ane pachI nirAMte khAya. sakhane mATe ja A mahenata che ne? sukhI thaI gayelA heya teya mahenata kare ! bhegA maLe tyAre kahe ke huM sukhI chuM. be abaja paDyA che. have te huM betraNa kalAka ja dhaMdhe karuM chuM. game teTaluM maLe paNa emane sukha, zAMti ane saMtoSa maLatAM nathI. teya pAchA amArI "sukhasAtA" pUche ! sukhasAtA" amArI pUchavAnI ke tamArI?! sAdhue te sukha cheDyuM che. sAdhue je choDayuM che te meLavavAnI tamArI mahenata che. sAdhune kaI ciMtA nathI. meLavavAnI mahenata nathI. kemake sAdhue te badhuM choDayuM che. paraMtu tame sau sAdhue je chevuM enI pAchaLa paDayA che. jIvana nAsabhAga cAlu che, doDadhAma cAlu ja che. janmamaraNanA cakarAvAnuM paribhramaNa paNa cAlu ja che. A koNa kare che? koNa karAve che? e paribhramaNa karAvanAra zakti zuM che? e ApaNe zedhavuM che. jANavuM che. vyavahAramAM leke kahe che ke : ' kismata, bhAgya, uparavALo. paNa mULa sattA koNa che? Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 e ApaNe jevuM che? jIva saMsAramAM kevI rIte kare che ? jIva saMsAramAM cAra gatimAM paribhramaNuM kare che ne? derAsaramAM UF sAthiye kADhe che ne? ene hetu ane lakSa judA che. jinazAsanamAM kaI paNa kiyA hetu vinAnI vyatha nathI. bhagavAnanA janmathI mAMDI nirvANa sudhInI kiyA. bhagavAnanI jaLapUjAthI mAMDI dayAna sudhInI kriyA. e sarvamAM adbhata rahasya che. ghaNu lake hetu samajyA na hoya ke hetu samajavAne kadI prayatna ja karyo na hoya te ema kahe ke "emAM zuM che? huM emAM mAnatA nathI." samajyA vinAnI tamArI mAnyatAthI kAMI thavAnuM nathI. tamArI mAnyatA tamArA mATe ja rahevAnI, bIjA mATe nahIM ! kALa, samaya, Time, anaMtakALa. jainazAsananI kALagaNanA anaMta pugalaparAvarta kALanI che. A jIve eTale kALa nigodamAM kADhyo. jJAnI bhagavaMte kahyuM che ke nigodamAM mAtra AMkhanA palakArAmAM sADAsattara janma-maraNa thAya che. janma-maraNanI akathya vedanA kahevAno kaI artha ja nathI. jJAnI bhagavaMta kahI zake paraMtu e vedanA te anubhave ja jANuM zakAya. tame 104 10 nI rUmamAM dasa jaNa rahetA ho te akaLAva ne ? pachI jAva ne phaleTamAM ? paNa 10x10 nI rUmamAM 10 ne badale eka ke hajArane khaDakavAmAM Ave che? zvAsa levAnI paNa Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jyAM takalIpha che tyAM keTakeTalI vedanA haze? nigedamAM te eka ja goLAmAM anaMtAe sAthe rahevAnuM eka ja sAthe zvAsa levAne, ekI sAthe AhAra levAne, ekI sAthe ja janma ane maraNa ! anaMta pugala parAvartAkALa thaI gaye. haju nidane eka goLa paNa khAlI tha nathI. evAM anaMtA geLA kyAre khAlI thaze. enI gaNatarI mUkI jeje. . paNa jIva nigodamAMthI bahAra nIkaLyA pachI A badhI nigodanI vedanA bhUlI gaye. jIvanI, nigadamAM pAchA javAnI te taiyArI nathI ne? evA bhayaMkara pApanA AraMbha-samAraMbha te nathI? AvA jIva pAchA jJAnI bhagavaMtene gati pUchavA jAya che! jJAnI bhagavaMta kahe che, "tuM tAre vicAra kara. jevuM kArya karyuM haze tevuM pariNAma maLavAnuM che." keI saMbaMdhI mare che tyAre tame chApAmAM chapAve che ne? ". svargavAsI thayA che." badhAM ja svargavAsa lakhe. keI narakavAsa lakhatuM ja nathI. pitAnI mRtyu vakhate putra patra lakhe temAM lakhe che ne ke mArA pUjya pitAzrI svargavAsa pAmyA che." e kAgaLa vevAIne paNa lakhAya ne? vevAI javAba Ape che ne? "ApanA pitAzrI svargavAsI thayA e bahu cheTuM thayuM? vevAI kahe che ke, "huM badhuM jANuM chuM. rAtre 12 vAge kaI hoTalamAM khAtA teya huM jANuM chuM. chatAM ya tamArA pitA svargamAM jAya? badhAne svargamAM javAnuM ! bIjI kaI gati ja nathI? Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame tamArA dIkarAne kahetA javAnA che ke beTA mArA mRtyu pachI patra lakhe temAM lakhaje ke, "mArA pitA narakavAsI thayA che? paNa tamane badhAne svarganI eTale sukhanI gati game che. mATe svargavAsa lakho cho ane icachA che. tame mAno cho ke devagati uttama! emAM ya cAra prakAra, bhavanapati, vyaMta, tiSa ane vimAnika devagatimAM ya vyaMtara gati pAmyA che? vyaMtaramAM bhUta, preta, DAkaNa thayAM te? e kadI vicAryuM nathI. paNa tamane lakhavuM te "svargavAsa ja game. paNa saMsAramAM eno rokaDe ja javAba maLI jAya che. jIva AzA laIne jIve che. . dIkarAnA lakhavAthI svargavAsa maLe? tamArI gati paNa dIkarAnA hAthamAM ?? keTalAka leke mAne che ke putra zrAddha kare ane piMDadAna Ape te jIva eka lekamAMthI bIjA lekamAM ema kamazaH mokSe jAya ane putra zrAddha na kare te avagati thAya. bApanI gati paNa dIkarAnA hAthamAM che?! ane putra na hoya te vyakti mare to? magjhaca nirita ! sAMbhaLyuM che ne? ane putra na hoya eTale tame leke doDe bApajI pAse. dorA, dhAgA maMtra taMtra mATe. bApajI kaMIka kare. putra thAya ema kare. jIva nIkaLe che ane phare che, pitAnA . rAgadveSanA kAraNe je karmo karyA te pramANe. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 agnizama ane guNasenanuM caritra jANe che ne? nava bhavane emane saMsAra. emAM e baMnee pati-patnI, putra-pitA, sAsu-vahu badhA bhava karyA. jIvane cAra gatinA gamanAgamananA paNa niyame che. e pramANe ja jIvanI gati thAya che. A cAra gati che deva, nArakI, tiryaMca ane manuSya. jIva pite kaI gatimAM jaze e mATe e pite ja kAraNabhUta che. paraMtu e A cAra gatimAM ja jAya. pAMcamI keI gati che ja nahIM. jinadarzana vidhimAM paNa kama geThaLe che emAM prathama pradakSiNa che. pradakSiNa prathama zA mATe? pradakSiNanA duhAmAM belAya che ke kALa anAdi anaMtathI, bhavabhramaNane nahIM pAra; te bhramaNa nivAravA, pradakSiNa dauM traNa vAra. pradakSiNA detAM thakA, bhava-bhAvaTha dUra palAya; pradakSiNe te kAraNe, bhAvikajana citta lAya." ema belIne traNa pradakSiNA kare che ne? tame evI bhAvunA bhAve che ke huM A saMsAranA cakamAM ghaNuM pharyo, rakhaDyo. A paribhramaNa batAvavA , sAthiyA che. emAM paNa ghaDiyALanA kAMTAnI jema gati karanArA sAthiyA paNa Ave che. paNa ApaNe vicAravAnuM che ke pharavAnuM che ke ne? phare che jIva. jaDane rakhaDavAnuM nathI. meLAmAM cakaraDuM khAlI pharatuM nathI. emAM kaI bese te e phare che. cAra gatimAM paNa darekamAM jIvana ghaNuM bhede che. 303 bheda. manuSya - deva-198 bheda 48 bheda, tiryaMca - - naraka-14 bheda Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 jIvanA kula bheda pa63 che jIvane ATalA prakAramAM ja pharavAnuM devagatimAMthI jIva narakamAM jaI zakatA nathI. devagatimAMthI jIva manuSya ke tiryaMcagatimAM jAya. tiryaMca ane manuSyamAMthI narakamAM jAya. game tyAM jAya tyAM bhava te che ja. eka bhava pUre thAya ke bIjo bhava che ja. 2.manuSyanuM cAre gatimAM gamana 3.tiryaMnvanuM cATaeNgatimAM gamana I 1.cAra gati manuSya deva , tiyenga naraka ja devanuM be gatimAM gamana pa.narakanuM be gatimAM gamana. ApaNe maDaduM eka divasa paNa rAkhIe chIe? kahyuM che ne? kA kADhe re sau kahe, jANe janmyA ja nahote." jIva devagatimAMthI nIkaLe te kyAM jAya? Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 devagatimAMthI nIkaLelA jIvanI be ja gati tiryaMca ane manuSya. narakagatimAMthI nIkaLelA jIvanI paNa be ja gati. tiryaMca ane manuSya. te prazna e thAya che ke devagatimAMnA ane nArakI gatimAMthI nIkaLelA badhA ja jIva zuM manuSya ja banavAnA ? nA, evuM nathI. emAMthI 99 TakA tiryaMcagatimAM jAya che, lAkha karoDe jIvamAMthI eka chava manuSyabhavamAM Ave. ema karatAM karatAM jIva rakhaDyA ja kare. devagati, narakagati, tiryaMcagati ane manuSyagati. manuSya mATe javAnuM cAreya gatimAM. tiya ane mATe paNa javAnuM cAreya gatimAM. tiryaMca devalekamAM paNa jAya! caMDakauzikane AtmA samajI gaye, manane vALI lIdhuM. 15 divasanuM anazana laI kama khapAvavA beThe. khUba samatA rAkhI pitAnA pApanuM pazcAttApapUrvaka prAyazcitta karI AThamA devaleke gaye, sAtamI narakano adhikArI jIva AThamA devalokamAM pahoMcI gaye. A sAmAnya vAta nathI. eka sApa je lAkaDAmAM baLatuM hatuM. kamaTha paMcAgni tapa karI rahyo hate. - bhagavAna pArzvakumAre sainikone navakAra saMbhaLAvavAnuM kahyuM. navakAra sAMbhaLI samAdhimAM mRtyu pAmela sApa nAgarAja dharaNendra thaye. zreNika mahArAjA bhagavAnanA darzane jatA hatA te varaghoDAmAM joDAvA deke AvyuM hatuM ne? Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 deDakAnA manamAM bhagavAnanA darzananI bhAvanA hatI. e taLAvamAMthI bahAra nIkaLyo. rastA para AvyA. mahArAjA zreNikanA sainike paNa dharmanA pariNAmavALA hatA. emane thayuM ke A bicAre deDake kyAMka gheDAnA paga nIce kacaDAI jaze. eTale UMcakIne ene taLAvamAM mUkI Ave che. deDake pAcho Ave che. sainike punaH taLAvamAM mUkI Ave che. Ama traNa vAra thayuM. siniko kaMTALyA. cethIvAra deDake taLAvamAMthI kUdIne bhagavAnanA darzananI bhAvanA sAthe bahAra AvyuM ke tarata ja gheDAnA paganI eDI nIce kacaDAI gaye. e devagatimAM gaye. kahyuM che ne ? darzanaM devadevasya, darzanaM pApanAzanaM / darzanaM svargasopAna, darzanaM mokSasAdhanaM // zreNika mahArAjA bhagavAnanA samavasaraNamAM jatA hatA, te pahelAM deDake marIne tiryaMcamAMthI sthaLe pahoMcyo ! svargamAM ApaNuM manuSyajanma jevI sADA nava mahinAnI garbhAvasthAnI vyavasthA nathI. svargano janma upapAta janma kahevAya. svargamAM janmatAM ja e ahIMnA 16 varSanA rAjakumAra je heya. tyAM to tarata ja ene InTaravyu levA. svarganA devadevIo deDakAnA jIvane pUche ke : tame kema AvyA che ? tame zuM karyuM hatuM ke ahIM AvyA ? svargamAM janmatAM ja avadhijJAna prApta thAya, eTale deDakAnA jIvane A vicAratAM avadhijJAna thayuM. pUrvajanmanuM maraNa thayuM. pite deDaka hatA ane bhagavAnanA darzananI bhAvanA hatI. e vAta pUchanArane kahI eTale durdazaMkadeva banI thaye. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ane e tyAMthI bhagavAnanA samavasaraNamAM darzanArthe Avyo. haju zreNika mahArAjAne varagheDe te AvyuM nathI. te pahelAM eka tiryaMca deDakAnI gati kevI thaI?! ane ahIM bApa mare te kahevAya ke rahevA de hajI dIkare videzathI AvyuM nathI. madrAsathI dIkarI AvI rahI che. e Ave tyAM sudhI maDadAne rAkhI mUke. paraMtu tame maDadAne 72 kalAka rAkhI mUkayuM. eTalAmAM e jIve keTakeTalAya bhava paNa karI nAMkhyA hoya. traNa divasamAM te traNa bhava paNa thaI jAya. vicAra kare te ja khyAla Ave evI vAta che. naraka sArI ke nigeda?. cauda rAjalaka asaMkhya nigodanA goLA Re 1.acs . : - 4 = iii 1 nigadano goLa anantA jIvo 496 - 9 1 me 1 00 , 4 50. 1ht:- . ;pter' * e 1 Avaka , t , , tt * 0646 : : Twi ' 'jas:, : 36'' .6 1 *, - * ** , " :.' 8 " ,* , deg : 'ka' * che.* * o ' 1 ' E r . * '' che 9M . B tiri 9 ke , oth - huM 0 , , s * * * * * * '' , * * * 3 v ke '' '' 8 , , , , * * * 6 ' 1) , saMsAranuM paribhramaNa keTaluM vicitra che! nigadamAMthI jIva nIkaLyA pachI judI judI gatimAM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 bhramaNa karyA pachI paMcendriyamAM ane emAM paNa manuSyabhava pAme. e pachI pApa karIne e jIva punaH nigodamAM paNa jAya. tamane thaze ke anaMtA bhava karIne manuSyajanma pAmI pachI pAchA nigodamAM kema jAya? paraMtu jevAM pApakarma karyA hoya e pramANe nigAdamAM javuM paDe. naraka sArI ke nida? naraka te sAta che paNa nigada eka ja. naraka karatAM anaMtagaNuM vedanA nigodamAM che. paNa emAMthI e jIvane pAchA nIkaLavAne kaI cAnsa kharo? jIvane pharavAnuM ja game che. saMskAra ja evA che. ravivAra che. eTale pharavA javAnuM ne? caudasa hoya teya pratikramaNa paDatuM mUkIne pharavA javAnuM ne? je mahArAja pAse gayA to, gharamAM ja jhaghaDe. gharavALI kahe, Akhe divasa mahArAja pAse javAnuM hoya te paraNavAnI jarUra zI hatI? tamArI IcchA hoya ke na hoya paNa pharavA javA ane pikacara jovA mATe te hAtha joDIne hA pADavI ja paDe! nigodamAM avyavahArarAziyA ane bIjA vyavahArarAziyA jIva che. have e bemAMthI ye jIva nigodanI bahAra nIkaLe? dara chamahine eka AtmA te mekSe javAnuM ja che. eTale cha mahine eka jIvane nigodamAMthI bahAra nIkaLavAnI taka maLe kharI. paNa te taka avyavahArarAzivALA jIvane ja maLe. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ArohaNa - aIkjhisiMha sAMpa taraDa siTI dhaneDo sAva sAharaNa 1 }I naraka noLIyo/kAgaDo kafbhamaNefbagaDo+rI koyala) gs fpopaTa vyaMtarakalacara taNe naraka jIvAda.faNIfmagara 7 kvANA gAya naraka manuSya jaya hajI 'narakafthatA IyaLa naramamanuSya haMsa III sarva citto zrI geDo rUstrI mokagamana sAvanajilacacaloTavaloka mAchalIekeri maga2pRthvI para jU 'caramAvartamAM aLasIyenarakamAM hIro sAva. bhavyAtmAno praveza / karAyasiMha ratna gAjara raka motI kuLa diyagAya leIvi pRthvI jo IyaLalgaLo, eka lIka +pAze paDI devalokamAMkaDa sonuM ja manuSya/DIDI Arasa, mArI vAtu Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lam Inored konsultatet POCJHct cicut lost. Teavit bome teaLasIne ajayae kAcabovijaLI vane kIDI alakApaDo kuvAmAM+ekti jU Villeta cit : RIIC vana 4 Iclot. fuisi LpahelAvaacha osa bakarI-vana bAda2 {balADI paNavatAla zahpAlika Bii kadI jhAkaLasarpa 5sAvA thI klerA 19NukApasiMha fie futaMgIyue vAdaLanArakI 3yakApasiMha lasaNa-ceminuSya varALIyevAla pratyekajhANasaoNtiSa : 19: stara vaMToLIya naraka jaLajhITad EAya. agnikApa-anArya aMgolikala-geDo +jvAlA manuSyafma manaNa pADo jJAtienTikoDo naraka bhUtapreta "ja manuNakAgaze, Bichinney J ja, olfgSya, . I Lane 51% devalAlA vaFkarImamaMkoDo+hAthI phakIra Imo sustentotheront jANo 'kalAva 1,vana.DIDI kAnAtaka | pratyekavana-sAvA. rUIyA dhyetarasiMha SI kabUtara - fkoyala/ 8- 17STC - - of I bozaic Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 bAkI nigedamAMthI nIkaLI bhavabhramaNa karI pApa karI punaH nigedamAM pAchA pharelA vyavahArarAzivALA nigadIA jIvanI gajabanI akAma nirjarA ane bhavitavyatA hoya te ja e bahAra nIkaLI zake. bAkI, tyAMthI bahAra kADhavAnI bIjA kaI mahenata kare nahIM. tame kema pAchA AvyA? AvyA te bhale AvyA. rahe ahIM nirAMte. are! narakamAM ya na game tene nigadamAM kyAMthI game? paraMtu nigadamAMthI te nIkaLavAnI IcchA hoya teya nIkaLAya nahIM. paraMtu dhAre ke mahAprayatna nIkaLI zakyA, te ene badhuM pharI ekaDe ekathI bhamavAnuM badhI ja gatimAM rakhaDavAnuM. sAta viSayanI parIkSA ApanAra chamAM pAsa thAya te tene bIje varSe eka ja viSayanI parIkSA ApavAnI jogavAI hoya che evuM ahIM nathI. mane muMbaImAM eka bhAI kaheH sAheba! 19 vAra sI. e. nI parIkSAmAM nApAsa thaye chuM. have A 20mI vAra pAsa thAuM e vAsakSepa nAMkhe ne ? meM kahyuM : pahelAM te tane dhanyavAda ApavAnA che ke tuM 19 vAra parIkSAmAM beThe. eTale pAsa thavAnI IcchA che. bAkI bIje te kaMTALI jAya ane parIkSAmAM besavAnuM choDI ja de. eTale nigedamAMthI bahAra nIkaLavAnI IcchA ja cheDI de che? paNa tyAM game tevuM ja nathI. A jagatamAM kaI jAti, kula, kSetra ke utpattisthAna evuM nathI ke jyAM anaMtIvAra janmamaraNa thayAM na heya. eka be vAra nahIM, anaMtIvAra ! eka asat ka9panAe jIvane bhUtakALanA anantA bhAnI gaNatarI karIe. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 kaI jIva je kevalajJAnI bhagavaMtane pUche : "he bhagavaMta ! mArA atyAra sudhImAM keTalA bha thayA haze? bhagavaMta kahe : kayA bhave? nidanA gaLAmAMnA? ke pachI nigadanA gaLAmAMthI bahAra nIkaLyA pachIne ? nigodamAM te A jIve eka AMkhanA palakArAmAM 173 bha karyA. eTale nigodamAMnA anantAbhanI gaNatarI te zI rIte thAya." pele jIva kahe : "nA prabhu! nigadamAMthI bahAra nIkaLyA pachI AjasudhImAM keTalA bhava thayA ?" asata ka95nAe eka daSTAMtathI samajIe. eka kevalajJAnI mahAtmA hAya, rAvaNane jema daza meDhAM hatAM... tema temane eka hajAra meDhAM hoya. dareka mahAmAM hajAra jIbha heya. te keTalI jIbha thaI? eka jIbhe eka sekaMDamAM 1 bhava kahe....mAtra nAmanideza ja kare. eka jIbhe 1 bhava.te hajAra meDhAM . ane dareka meDhe hajAra jIbha.. te 1 sekaDe keTalA bhava kahe? eka sekaMDe ATalA badhA bhava ?...te eka miniTanA keTalA ?... eka kalAkanA keTalA? eka divasamAM keTalA bhava kahe? eka aThavADiyAmAM keTalA? eka mahinAmAM eka varSamAM keTalA kahe ? se varSamAM keTalA kahe? : AvI rIte nAmanirdeza mAtra karatAM karatAM Non-stop eka hajAra varasa sudhI je kahetA ja jAya te keTalA bha kahevAyA? eTaluM ja nahIM kevalajJAnI bhagavaMta kahe: "eka hajAra varSanuM mAruM AyuSya pUruM thAya...ane turaMta bIjA kevalajJAnI kahevAnI zarUAta kare. ane te paNa Non-stop kahetA ja rahe! temanuM paNa AyuSya eka hajAra varSanuM pUruM thaI jAya. AvI rIte AvA eka hajAra kevalajJAnIo eka jIvanA bho Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 kahetA ja jAya." pile jIva kahe: "paNa he bhagavaMta! keTalA bha kahevAyA ane hajI keTalA bAkI che?' jJAnI bhagavaMte kahyuM--sAMbhaLa! Ama te saMkhyAmAM kahevAya tema nathI, daSTAMtathI kalpanA ApuM chuM. A ananta brahmAMDamAM tIvhaleka che. tIcchakamAM asaMkhyadvIpa samudro che. pahelo naMbudvIpa-1 lAkha yeAjananA vistAravALe... bIje lavaNasamudra-2 lAkha yeAjananA vistAravALe.... trIje dhAtakIkhaMDa dIpa-4 lAkha ejananA vistAravALo... cethI kAledadhi samudra-8 lAkha ejananA vistAravALe... pAMcame puSkaravara dvIpa-16 lAkha yejananA vistAravALe. ...A pramANe eka dvIpa eka samudra...ema jotAM chelle svayaMbhUramaNa samudra asaMkhya ejananA vistAravALe che. kalpanA karo! keTalo vizALa, keTalA agAdha, ane keTaluM pANI haze.. eha khUba agAdha...ghaNe vizALa...khUba UMDe .. ane pAchuM te...gajabanuM... ha bhagavaMta...AgaLa! evA vizAla samudra kAMThe eka cakale pANI pIvA Ave... e cakalAe samudra kAMThethI thoDuM pANI pIdhuM. cakalAe keTaluM pANI pIdhuM? sAva DuM. ane pIdhe ja rAkhe te AkhA samudranuM pANI hajI pIvAnuM bAkI che ne? hA bhagavan! paNa mArI bhava saMkhyAnI vAta te kare. basa- cakalAe jeTaluM pANuM pIdhuM teTalA tArA bhave kahyA ane hajI jeTaluM pANI pIvAnuM bAkI che teTalA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 tArA bha haja kahevAnA bAkI che. oha he...! arere.. he bhagavaMta! keTalA bhave...? kaI pAra ja nathI, ane A te hajI bhUtakALane bha! bhaviSyanI te vAta ja nathI karI! basa... basa... vicAra karatAM paNa kaMpArI chUTe... cakkara Ave. AvA anaMta saMsAramAM jIva paribhramaNa karI ja rahyo che. hajI kaI aMta Avyo nathI." pUjyazrI zAntisUri mahArAja jIvavicAra prakaraNamAM jaNAve che ke.. evaM aNorapAre, saMsAre sAyarammi bhImaMmi / patto aNaMtakhutto, jIvahiM apattadhamme hiM // -dukhe karIne pAra pAmI zakAya evA bhayaMkara saMsArasamudramAM jIva anaMtI vAra paDyo... khU... kAraNa ke jIva jina dharma prApta na karI zakyuM. aprAptajina dharmanA kAraNe jIvanuM anaMta saMsAramAM paribhramaNa thatuM rahyuM ! paNa have te cetavuM che ke nahIM! zuM vicAra che? jinadharmanI ArAdhanA vinA keI chUTake ja nathI. prabhunI AjJAnusAra dharmArAdhanA karI karmakSaya kare ja chUTake. he Atman ! bhale saMsAra anAdi-anaMta che. paNa tuM paNuM anaMta zaktizAlI cetana che.. tArI anaMta zakti tuM je pherave te zuM na karI zake? paraMtu zakti pApanA bhAge karmabaMdha mATe nathI pheravavI, janmajanamanA janA pApakarmonA je thara AtmA upara jAmelA che tene kSaya-nAza karavAmAM pherava... "HavigbArane lakSa rAkhI dharmAra dhanA karavAnI che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara tadaSTithI the vicAra karIeje je bhavi jIva che, te te mekSe jaze.. ke je je mekSe jaze, te bhavi jIva ja che? nahIM samajAyajarA vicAra karIe, bIjo dAkhalo laIe je je mANasa che, te te mare che ke..... je je mare che, te te mANasa che? A takathI te ema samajAya che ke, je je mANasa che, te te avazya maravAne ja kAraNa ke mAnava mAtra maraNadhIna cheEvery man is a mortal, parantu je je mare che, te te mANasa paNa hoya tema ja pazu paNa hoya. te ja pramANe- je je mekSe gayA ane jaze te te bhavi cokkasa paraMtu je je bhavi jIva che, te mekSe jaze ja evuM nahIM. ghaNuM jIve anantakALa sudhI paribhramaNa karatA ja raheze. parantu zaramAvartamAM praveza karI... utkRSTa karmanI sthitie ghaTADI mAtra aMtaH kaDAkaDI sAgaropamanI karI . yathApravRttikaraNaapUrvakaraNa. ane anivRttikaraNanI prakriyAmAM rAgadveSanI granthi bhedavAmAM apUrvazakti je jIva pherave ane anantAnubaMdhI saptakane jIva kSaya kare ane samyakatva pAme te avazya mukti.. je je samyaphalhI, te te avazya mekSe javAne janma ane te ja pramANe je je mekSe javAne, te te avazya samyakatvI ja A daSTie samyakatvane keTale ananta upakAra... . Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43. ke je divase samyaktva thAya te ja divase jIvane mokSa paNa nakkI thaI jAya che. A samyatvanuM mahAna phaLa .. have mekSa javA mATe phakta ardhapudgalaparAvarta kALa ja bAkI rahyo. anaMta pugala parAvartamAMthI mAtra ardha pudgalaparAvarta upara Avyo. ardhapagalaparAvartamAM bhalene asaMkhya bha thAya paraMtu eTalA ja kALamAM mekSa te avazya kesa. dhanya che prabhu tuja zAsana ! balihArI jAuM prabhu tArI. namo'stu tasmai tava zAsanAya ca / taMdulIyA malyanI vAta yAda che ne? magaramacchanI AMkhanI pAMpaNanA khUNAmAM eka nAnA cekhAnA dANA je taMdulI bharAI gaye. enuM AyuSya phakta aMtamuhUrtanuM. magaramaccha jyAre pANI pIe tyAre enI sAthe aneka mAchalAM paNa ene mukhamAM jAya. paraMtu e mukha baMdha kare tyAre dAMtanA pilANamAMthI ghaNuM nAnAM mAchalAM sarakIne bahAra jatA rahe. A joIne pile taMdulIye matsya vicAre che ke A magaramacchane kaI gatAgama nathI. A badhAM nAnAM mAchalAM bahAra nIkaLI jAya che. ene ThekANe huM hota te eka paNa mAchalAne mukhamAMthI bahAra javA na deta. enuM pariNAma kevuM? tiryaMca gatimAMthI sIdhe sAtamI narake gaye. tame badhA bole che ne ke tAre ThekANe je huM heta te.... mAnavI bhale ka9panAnA uDANamAM zekhacallInI jema game te. vicAra kare paraMtu e vicAra pramANe ja pApakarma baMdhAya che. je bhegavavuM paDe che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra svAmI 27 bhavamAM 2 vAra narake gayA. 18mA bhavamAM pApakarma karI 19mA bhAvamAM kamI narake gayA. 20mAM bhAvamAM siMhane bhava pAmyA. e bhavamAM paTane khAtara hiMsA karavI paDI. 21mAM bhavamAM pharI 4 thI narake gayA. 4thI narakamAMthI nIkaLI raramA bhave vimala rAjakumAra banyA. A te bhagavAnanA samyaktva pAmyA pachInA ra7 bhavanI vAta che. e pahelAM te anaMtA bhava thaI gayA. bhagavAna jevA bhagavAnane samyaktva prApta thayA pachI paNa babe vAra narakagati prApta thaI te ApaNe kaI vADInA mULa ? Ama chatAM ghaNuM kahe che ke te narake gaye nathI, javAne nathI ? keTalAka nI parIkSA nigodamAMthI nIkaLyA pachI jIva tiryaMca-jaLacara ke pachI khecaramAM kAgaDe bane te zuM e ghauM caNuM khAya? nA, e mAMsa ja khAya. jIvanI hiMsakavRtti rahe ja che. game teTalI bhUkha lAge paNa siha-vAgha, ghAsamAM ja rahe chatAM taNakhaluM paNa na khAya. hAthI ghAsa ja khAya kAgaDe ne kabUtaranA bheda che. ethI ja kabUtarane caNa naMkhAya che ne? jInI parIkSA kare. te jaNAze ke Dukakara jeTalI, baraphI nahIM khAya. ene te mAtra viSTAmAM ja rasa. gadheDo sAkaravALA dUdhapAka na khAya. ane tamane dUdhamAM sAkara na maLe te na cAle. jIva tiryaMcamAM pipaTa, kabUtara, cakalI, keyala bane paNa tyAMthI ekendriyamAM paNa jaIne paDe. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANI, pRthvIkAya vageremAM janme. paMcendriyamAM manuSyamAM jamyA pachI jIvanuM patana thAya te kyAM sudhI thAya ene kaI cheDe nathI. 25mA mALa parathI lIphaTa pakaDa gumAvI ne sarakI te ? ApaNe gayA ne? emAM vaLI eka paga bahAra ane eka paga lIphaTamAM hoya ne lIphaTa cAlu thaI jAya che? tamane UMce laI janAra upara ja pahoMcADI de ne ? bhagavAna gautamasvAmIne kahe che ke manuSyajanmamAM AvelA jIvane bhayaMkara mehanIyakarmane udaya hAya ane sAthe prabaLa ajJAnane paNa udaya hoya te jIva sIdhe ekendriyamAM paDe. caMcaLa ane capaLa markaTane madira pAI heya te? manuSyanuM paNa evuM ja che. ' jIva pApakarma kare te ene ekendriyamAM keTalIya vAra javuM paDaze. be bhAI hatA. pitAnA bhAvi bhava aMge kevaLajJAnI bhagavaMtane pUche che. nAnA tathA moTAbhAIe pitAnA bhAvi bhava aMge pUchatAM kevaLajJAnI bhagavaMte kahyuM : nAnAe vicAryuM ke sAta ja bhava che ne?! AMbela, upavAsa, SiA, pratikamaNa hamaNAM zA sAru? badhAM ja pApa karavA mAMDyAM. jyAre meTe bhAI dharmanA mArge vaLI gaye. varSo vItI gayAM. kevaLajJAnI bhagavaMta punaH padhAryA. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnA bhAIe pUchyuM mahArAja ! amArA benA bhava te tame kahyA paNa amArAmAMthI paheluM me kSe kaNa jaze? bhagavaMte kahyuM : asaMkhyAta bhavavALe. nAne bhAI kaheH mane pahelAM kIdhuM heta te? bhagavaMte kahyuM : tuM te sAta ja bhava karavAno che ne ? paNa eka eka janma utkRSTa-moTA AyuSyavALA bhodAkhalA tarIkesAtamI narakane utkRSTa AyuSyakALa 33 sAgaropamane. pilA moTAbhAInA asaMkhyAta bhava. ane temAM paNa cAreya gatimAM bhaTakavAnuM. paraMtu tArA sAta bhavanA kALamAM te A moTe bhAI nAnA-nAnA asaMkhya bhave karI nAkhaze. pANInA TIpAmAM asaMkhya jIva ke jenuM AyuSya mAtrA aMtamuhUrta jeTaluM. marUbhUmine AtmA mele gaye jyAre kamaThane AtmA te hajI paNa saMsAramAM rakhaDe che. bhagavAna para upasarga karanAra saMgamadevane jIva paNa haju saMsAramAM ja rakhaDe che. saMsAramAM paribhramaNanuM cakra gajabanuM che. tiryaMcamAM ahiMsaka janma maLe te gAya, gheDe, hAthI, UMTa, bakarI, kabUtara, baLada paNa bane. mANasa maitrI kare che te paNa ahiMsaka tiryaMca sAthe ja. hiMsaka sAthe maitrI nathI karate. siMha sAthe maitrI kare che? ahiMsaka bhavamAMthI punaH manuSyabhava paNa maLe. manuSyane jIva paNa nigadamAM jAya ane tyAM te pAchuM ekaDe ekathI ghUMTavAnuM. A rIte anaMta kALa vIte che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 ekaDA vinAnA mIMDAnI kimata keTalI? paNa ekaDA uparanA mIMDAnI kiMmata dazagaNI. Avarta eka caka jIve AvA anaMta Avarta karyA che. eTale ja anaMta pudgalaparAvarta kALa gaNAya che. emAM caramAvata chelluM gaNAya. jIva ekendriyamAMthI beIndriyamAM jAya. manuSyabhava paNa pAme, mArgAnusArI bane dharmane anusaravAnI pUrvabhUmikA sarjAya. e phakIra bane, bAvo bane. ema karatAM AgaLa vadhatAM enI bhavitavyatAne kAraNe ene samyaktva prApta thatAM ene ardhapudgalaparAvarta kALa bAkI rahe. e AtmAne deva, guru ane dharma para zraddhA jAge. dharmane anusaravAnI vRtti jAge. e AtmA mokSe gaye nathI paNa mekSa nakakI thaI gaye. ardhapagalaparAvarta kALa pachI jIva mekSe javAne. Ama chatAM bhavacaka phare che kema? enuM mULa kAraNa zuM? enuM kAraNa ApaNe zedhavAnuM che. kimata, bhAgya e zuM che? keNa che? bhAgyavidhAtA, lakhyA lekha lalATe evuM badhuM kaI kaMI kahe, keI kaMI kahe, keI uparavALe beThe che ema kahe paNa ApaNe maMthana karIne enuM mULa zodhavuM che. jIva zA kAraNe rakhaDavA taiyAra thAya che? e kaI prabaLa zakti che? tene zedhavA AvatA ravivAre pharIthI... karma taNuM gati nyArI. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T saujanya thaR zeThazrI phalacaMdabhAI jekIzanadAsa vakhArIyA navApurA, surata, US SET AFTIR jJALakriyAbhyAM mosA vidhAyAviktA -: prakAzaka :- zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra - saMcAlita - zrI mahAvIra jaina sAhitya prakAzana - kAryAlaya tathA prAptisthAna - 39, vasaMta vilAsa, bIje mALe, 133, geTapAla nivAsa, Do. DI. DI. sAThe mArga bIje mALe, vI. pI. reDa, prArthanA samAja, prinsesa sTrITa, muMbaI-4. muMbaI-400 002. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s ra. jainadarzananA addabhuta vijJAnanA siddhAntone samajavA paNa 'zrI gaupIpurA-surata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita 'sitra jAhejha vyAkhyAkAmAtA mukhyaviSayakamANIzaGiLyA. 'pravaktIpapa smabdAjazrI.prakRSNavajayajI mahArAja ' hASTrabhASA2na-vava sAhityaratna-prayAga) 'cAturmAsika ravivArIya zrI mahAvIra zikSaNa zibira saMcAlaka zrI mahAvIra vidhArthI kalyANa kendra (muMbaI) aSADha vada 5 | vyAkhyAna trIju ravi tA. 11-82 viSaya: karmasattAnuM astitva vyAkhyAtA : 5.pU. munirAja zrI aruNuvijayajI mahArAja avataraNakAra : kapilarAya nAnAlAla ThAkura carama tIrthapati zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI pharamAve che ke anAdi anaMta A saMsAramAM svayaM pite karelA karmane kAraNe jIvanuM paribhramaNa cAlu ja che. saMsAra paribhramaNa karAve che ke ApaNe paribhramaNa karIe chIe? paribhramaNanI kriyA keNa kare che? paribhramaNanuM kArya karanAra kezu? jaDa kaMI saMsAramAM rakhaData nathI. jaDane kaI saMsAra ja nathI. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jaDathI ApaNe baMdhAyA ke ApaNAthI jaDa baMdhAye? ApaNane jaDanI jarUra ke jaDane ApaNI jarUra ? tamane paisAnI jarUra ke paisAne tamArI jarUra? keNu tenA mATe? kenI jarUra kene? vicArIne javAba Apaje. sabhA : ApaNane jaDanI jarUra ApaNane jaDanI jarUra na hatI te ApaNe enI pAchaLa paData ja nahIM ne? noTa jaDa che. enA para AMkaDA lakhyA heya 100, 1000, 100000 nA paNa e noTane paisAne AnaMda thatuM nathI. ane tame . ? AtmAmAM ja kartA ane bhaktAbhAva che. tamane e neTa maLatAM AnaMda thAya che. ApaNane ja jaDanI jarUra lAge che. aMtamAM jaDa kartA nathI, sAdhana mAtra rahe che. jIva ja e jaDane upabhega kare che. AtmA svayaM zaktizALI che, e ja jaDane upayoga kare che. AtmA ja svayaM kartA che, bhaktA che. saMsAranuM paribhramaNa gajabanuM bhayaMkara che. e cakkaramAMthI hajI ApaNe nIkaLyA nathI. janma-maraNanuM e caka cAlyA ja kare che. Aje jene prema kare, kAle tenA para dveSa kare! Aje game, te kAle na game. eka yuvAna kekanI pAchaLa pAgala thayela. traNa traNa varSanI mahenata karI paraNI gayA. paMdara divasa pachI eka divasa meTaramAM pharavA gayA. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 meTarane akasmAta naDyo. bArInA kAca patnIne AkhAya meDhA para pisI gayA. hospiTalamAM dAkhala karI. oparezana karyuM. meDhA para vAgela kAcanI saMkhyAbaMdha karaze DekaTare kADhI. eka paNa rahI javA na pAmI. lAsTika sarjarIthI me huM lagabhaga pUrvavat banAvI devAyuM. DaoNkaTara kaheH A bAI puNyazALI lAge che. AMkhane keI IjA thaI nathI ane saMpUrNa rIte badhuM , sAruM thaI gayuM che. paMdara divasa pachI DaoNkaTare bAIne hespiTalamAMthI rajA ApavAnI taiyArI batAvI. yuvatI saMpUrNa rIte sArI thaI gaI hatI. -paNa yuvAnanuM mana jarA kacavAI gayuM hatuM. ' . paisA khavaDAvI jheranuM iMjekazana apAvI dIdhuM ! A e ja che karI ke jenI pAchaLa yuvAna pAgala thaIne bhaTakatA hatA. bApAe enI sAthe nA pADI tyAre e chokarI khAtara maravA taiyAra thayuM hatuM, e ja yuvAna Aje ene mAravA taiyAra thaye! keIke pUchyuM, tyAre yuvAne kahyuM ke have bagaDeluM meDhuM mane game ema nathI ! - gaI kAla sudhI je meTuM gamatuM hatuM e Aje gamatuM nathI! jIva rAgadveSanA cakkaramAM paDIne evAM pApakarma kare che ke e rAgadveSa keTalAya bhava sudhI cAlyA ja kare. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para marabhUti ane kamaTha e be sagA bhAIomAM 10 bhavanI veraparaMparA sajAI eka bIjAne jue che ne vera jAge che, tIra upADe che. saMsAranuM svarUpa ja saMsAramAM Aja rAgadveSa cAlyA ja kare che. saMsAra te UkaLatA caru che. saMsAramAM kaI jIva rAgadveSa vinAne nathI. A saMsAramAM rAgadveSa ane janmamaraNanuM caka ca lyA ja kare. AnuM ja nAma cakra. evuM te kayuM prabaLa kAraNa che ke saMsAramAM ke sukhI che, te kaI duHkhI che. saMsAramAM viSamatA, vicitratA ane vividhatA che. viSamatA saMsAramAM kyAM nathI? . eka ja mAtAnA cAra putra sarakhAM che? keI sukhI che, te kaI duHkhI che. kaI amIra che, te kaI garIba che. kaI buddhizALI che, te kaI budhdha che. kaI rAjA che, te kaI raMka che, paNa A viSamatAnuM kAraNa zuM? enuM kAraNa zodhavA mahenata kare, vicAra te baMdha kare che paNa vicAra-vicAramAM phera che. * - keI kahe che ke "lakhyA lekha lalATe.. jarA vicAra kare ke lekha lakhyAM ? lakhyA vaLI uparavALAe, ema paNa kaI kaDe che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 rAma jharUkhe beThake, sabakA mujarA letA jaisI jinakI karanI, paisA unaka deta." uparavALe paNa kahe che ne ke jevAM karma tevAM phaLa. uparavALe eTale zuM? uparavALAne traNa hAtha, 10 meDhAM, cAra kAna, cAra AMkha che? jyAM mAnavInI buddhi na cAle, tyAM havAle nAkhe uparavALAne nAme zuM mAnavI kAMI ja karatA nathI? zuM enA hAthamAM kaMI ja nathI ? tame te kahe che ke, sAheba! zuM mahenata karI che ! zuM parase pADyo che! tyAre mAMDa lAkhane sede thaye che. sAheba zuM vAMcyuM che! kephI ne cA pIne ujAgarA karIne AkhI rAta vAMcyuM che tyAre 86 TakA mArka AvyA che !' sAheba ! zuM sakhata majurI karI che ! keTalA paththara phekyA ! tyAre sAMje rUA. 10 majUrI maLI che. mAnavI paNa ke che ? pAsa thaye te, saphaLa thaye te, lAbha thaye te....kahe sAheba! zuM mahenata karI hatI ! ane nukasAna jAya te, nApAsa thAya te uparavALAne nAme!. mAnavIe zuM buddhi calAvI che! phAyado thAya che te kahe, mArI mahenata nukasAna thayuM te kahe, uparavALe jANe are! javAbadArI ApavI ja hoya te lAbha-nukasAna, sukha-duHkha, pAsa-nApAsa baMnenI javAbadArI uparavALA para nAMkho ne ? kahe che : gaI kAle ja paraNya, paNa Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 uparavALAnI IcchA nahotI eTale UpaDI gaI! gharaDAM kahe : uparavALe bahere che! sAMbhaLatuM nathI, amane upADI lete nathI. chokaro sAMbhaLatuM nathI, vaha pANIne pyAlaya ApatI nathI, vArdhakanA uMbare paNa A javAba ! ghaDapaNamAM paNa sukha hoya te jIvavuM game che ! ghaDapaNamAM duHkha Ave eTale maravuM game che! uparavALe kema laI jate nathI? ema kahe che. paNa uparavALe hoya te ne laI jAya ! jevAM karma karyA hoya tevAM phaLa bhegavavAM ja paDe. ekane tyAM lAkha heAya ane bIjAne tyAM dAMte ghasavA rAkha paNa na hoya! punAne eka prasaMga che. eka garIba cItharehAla kaMIka mAgate hate. meM kahyuMH ame sAdhu, amArI pAse zuM haiya! pelo kahe, mahArAja! kaMIka te Ape ! eTalAmAM eka bhAI AvyA, kahe : sAheba ! Ane oLakhe che? hAIkorTanA jajane A bhAI che! vicAra kare. Ama kema? AmAM deSa kone Apaze? ukela zodhavAne che; ukela na zodhAya te, badhuM ya dharmaArAdhana lakSavihoNuM banI jAya. zuM uparavALo tamArA sukhadukhanuM kAraNa che? eka jaDa melIMga mazIna che. emAM ya bharAvI pAvaDara nAkhe ane dabAve te eka sarakhAM pyAlA, baTana, thALo bahAra nIkaLe che ne? Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 55 emAM lezamAtra pharaka nahIM ne? uparavALA karatAM te A jaDa mazIna sAruM ne? uparavALA sarjanamAM ekasarakhuM kAMI nahIM ! keIne sukha ane kaIne duHkha. bhagavAna eTale zuM? bAIbala kahe che, "bhagavAna ! tAruM nAma ja dayA," 'God thou name is mercy.' kayA dharme pitAnA bhagavAnane dayALu kahyo nathI? IslAma paNa rahIma ane rahemAna kahe che. rahIma eTale zuM? tame dayALu kaho ke rahIma kaho, bhagavAnanA dilamAM karyuM hota te ekane sukhI ne bIjAne duHkhI banAvata zA mATe? paNa saMsAramAM sau sukhI ane duHkhI dekhAya che ne? eTale bhagavAna saMsArane kartA nathI. - je e nathI te saMsArane kartA che koNa? kaI kahe che ke mArA bhAgyamAM lakhyuM che. ' paNa vicAra kara ke tAruM bhAgya lakhyuM koNe? bhagavAnane deSa na apAya. bhagavAnane doSa de e mithyAtva. mAnava sukhaduHkhanuM kAraNa bhagavAnane mAthe nAMkhe che. e barAbara nathI. ApaNe ja ApaNuM bhAgyanA vidhAtA chIe. Man himself is a creator of his own fortune. ApaNAM karyo ApaNe ja bhegavavAnAM che. ' ' nArada jaMgalamAM nIkaLe che tyAM vAlmikI lUMTAre ene luTe che. nArada kahe: bhAI! mArI pAse che zuM ke tuM mane lUMTe che?! Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 - paNa tuM vicAra kara ke lUMTIne je pApakarma tuM bAMdhe che tenuM duHkha bhegavavAne avasara Avaze tyAre koNa bhagavaze? - vAlimakI kahe kema ! mArI patnI che, bALake che emanA mATe te huM A laMTane baMdha karuM chuM. tame jenA mATe kamAo cho? piTa bharavA mATe kamAo cho?' haju sudhI eTaluM maLyuM nathI? tame te eka TeliphinamAM vAta karIne se patAve te be lAkha kamAI jAone? paNa tamane peTa ja bharavAnI ciMtA nathI; tamane te paTArA bharavAnI ciMtA che ! AzcaryanI vAta che. game te kare paNa A piTa bharAya evuM nathI. kANAMvALI keThI zI rIte bharI zakAya? mAnavInI saMjJA ane lAlasA evI che ke huM ja badhuM meLavI lauM. paNa he jIva! keIne badhuM maLyuM nathI ane maLavAnuM paNa nathI. mAnavI sukhaduHkhanI kalapanAmAM rAcyA kare. keI kahe che ke kudarata. It is creature. paNa che zuM e kudarata? kaIka evI prabaLa zakti che ! ' je dhakko mArIne ApaNane calAve che, jenA kAraNe ApaNe cAlavAnuM che. keTalAka tAjagI meLavavA sIgareTa phUMke che. cAne Dejha caDhAve che; te keIka vaLI kaMI juduM ja pIe che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 kahe che ke ethI zakti maLe che! zuM A zarIra ejIna jevuM che? ejInamAM kelasa ne pANI nAMkhIe ane dhumADe nIkaLe eTale cAle. tamAre ya dhumADo nIkaLe eTale zakti Ave ?! eka nagaravAsIne tyAM gAmaDethI mahemAna Avela. rAtre aMdhArAne samaya. nagaravAsI pathArImAM ya sigareTa saLagAvIne dhumADA kADhe. grAmajanane thayuM, A gAdalAmAMthI dhumADA nIkaLe che ! Aga lAgI lAge che. e te UDyo, pANInuM mATaluM lAvIne reDyuM pelA dhumADA para. nagaravAsI 'hAM hAM karate UbhuM thaI gaye... are ! A zuM karyuM? grAmajana kahe : dhumADe nIkaLatuM hatuM eTale Aga ThAruM chuM. e kaI zakti che je ApaNane calAve che? keIka zakti che te kharI ja, nahIMtara saMsAramAM sukhaduHkhanI AvI viSamatA na hatA. bhagavAna mahAvIrasvAmInA samyaktva prApti pachInA 27 bhavanA jIvana para najara nAMkhe. e pahelAMnA te anaMtA bhaMva, enI te vAta ja na thAya. paNa 27 bhava para najara nAMkhIzuM te jaNAze ke bhagavAna paNa ochA du:khI thayA nathI ! babbe vAra narake gayA che. bhagavAnanA kAnamAM paNa khIlA ThekAyA che. enuM kAraNa zuM? kAraNa te hoya ja, keIne keI nimitta te nIkaLe ja.. dUdha pIdhuM ne jhADA thayA. emAM dUdha nimitta che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 kaI tiSane nimitta banAve che zaninI panotI che. sADA sAta varSa ema ja javAnA. bhadrabAhusvAmIe kalpasUtramAM nimittazAstra varNavyuM che. nimittazAstranA ATha bheda varNavyA che. je nimitta zodhavA jaze te : bilADI ADI UtarI, sApa dekhAye. | game te kahe, paNa A nimitta paNa karmanuM sUcaka che. bhagavAne 18mAM kRSNa vAsudevanA bhavamAM ziyApAlikAnA kAnamAM dhagadhagatuM sIsuM reDAvyuM tenA pariNAme 1bhA bhave 9mI narake javuM paDayuM ne? nyAya saunA mATe sara. kAyado saunA mATe samAna suprima korTa kadAca anyAya karI zake paNa karmamAM nyAya saunA mATe sarakhe. narakamAM jAo ane paramAdhAmIne tame kahe ke huM suratathI AvuM chuM. A, le mUkI hIrA, mane choDa. paNa e cheDe kharo ? karmane nyAya sarakhe. devalekamAM devanI mejaDImAM jaDelA eka hirAnI tele pRthvI parane keI hIro AvI zake ema nathI. bhalene e pRthvI para supara DIlakSa hoya ! jo mojaDImAM jaDele hIre Ave che te mukuTamAM jaDelA hIrA kevA haze? mAnatuMgasUri mahArAje bhaktAmara staMtramAM suMdara upamA ApI che ke marattAmara-jhara-masji-mana-kamamudyotkN dalita-pApatamo vitAnaM / samyak praNamya jinapAdayuga yugAdAvAlambanaM bhavajale patatAM janAnAm / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devatAo bhagavAnanA caraNamAM vaMde che. te vakhate emanA... mukuTanAM ratnonI prabhA bhagavAnanA paganA nakha para paDI, esabI, na parAvartita kiraNe puna: devatAonI upara paDe che e joIne. devatAo kahe che ke amArAM pApane ogALI nAMkhavA mATe ja paDe che. bhagavAnanA caraNakamaLanI sevA ane enuM darzana A saMsAramAM DUbatA prANI mATe parama AlaMbanarUpa che. paMca parameSThIne namaskAra zA mATe? RaviagrLa eTale sarva pApakarmono kSaya mATe ja, kaI bIjA kAraNa mATe nahIM. tame je bIju keI kAraNa mUkaze te navakAra te raheze ja paNa ApaNe DUbI jaIzuM. bhagavAna mahAvIrasvAmIne jIvana trIjA maricInA bhAvamAM be ja zabdo evA belyA, jethI samyakatva cAlyuM gayuM. bharata cakravartIe kahyuM ke tame vAsudeva thaze, cakravartI thaze ane aMtima tIrthaMkara paNa thaze. bhagavAnane thayuM ke huM vAsudeva, cakravartI ane tIrthakara thaIza. evuM abhimAnamAM bolyA. tamane kaI kahe ke tame rASTrapati thavAnA. ane evuM svapna paNa Ave te gAMDA thaI jAo ne? pAcanazakti hoya eTaluM ja abhimAna hovuM joIe. vadhu paDatuM aniSTa saje, kema ke abhimAna bhayaMkara che. maricInA bhavamAM bAMdhela karma 15 bhava sudhI udayamAM rahyuM. nIca getramAM janma levuM paDe. 15 bhava pachI ene udaya jhAMkho paDe, kama nAza notuM pAmyuM. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 26 mA bhave dazamA devalekamAM 20 sAgaropamanuM AyuSya pUruM karI, bhagavAna tyAMthI evI rahyA hatA tyAre punaH e karma udayamAM AvyuM ane karme dizA badalI. karme trizalAnA badale devAMganAnI kukSimAM nAkhyA; jyAM 82 divasa rahevuM paDayuM. AthI kaI prabaLa zakti che kharI, je ATalA bhayaMkara saMsAranuM kAraNa che. je enI menejamenTa kare che. je enuM eDaminisTrezana calAve che. pRthvI, pANI, teja, vAyu ane AkAza e dareka pitapotAnA svabhAva pramANe cAlyA ja kare. dariyAnI nIce keIe paMkhA mUkyA che ke jethI majA utpanna thAya che. A himAlayanA evaresTa para kaI pavanacakkI nathI je tyAMthI pavana pheke che ane ahIM Ave che. A badhA mATe uparavALe ke Izvara ja kAraNabhUta che, ema mAnavuM paNa nathI. -te pachI A zakti che zuM? evI kaI zakti jarUra che ke je ApaNe ja UbhI karI che, ApaNe ja bAMdhI che. e nacAve tema ApaNe nAcavuM paDe che. karma nacAve che tema nAcIe chIe. Izvara, kismata, bhagavAna, kudarata game te kahe nAma badalavAthI cAlavAnuM nathI. ' vedAMtanA sUtre paNa kahe che ke jeNe jevuM karyuM tevuM te pAme che. bAra mahinA vAMcyA vinA parIkSAmAM beThA. pachI uttarapathImAM zuM lakhe? Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 game te thoDuM lakhyuM ane DI noTa TAMkaNI mArIne mUkI. 24a avj : Sir, Please.... ghera AvIne e heziyAra vidyAthI zuM kahe che? cAra saplImenTarI bharI che ! Aje te parIkSAmAM beThe ja na hoya te pAsa thAya che, ane parIkSAmAM beThele hoziyAra nApAsa thAya che! AvuM ja badhuM cAle che. ApaNe ApaNe vicAra kare paDaze. brahmAe judI judI gativALA prANI kema saryA. ' brahmAjI kahe che ke jenAM jevAM karma te pramANe gati. je karma pramANe gati hoya te brahmAjInI jarUra zI? te pachI ApaNuM sukhaduHkhanuM kAraNa che keNu? vividhatA raziyAmAM sAmyavAda che, sarva samAna che? jarA emane pUche te teo kaheze ke tamArA jeTaluM sukhI keI nathI. ane amArA jeTaluM duHkhI keI nathI. amAre te gajabanuM duHkha; eka jAtanI parataMtratA che. tyAM kaI sarakhuM nathI. . koI kALe sarva sarakhAM thayAM nathI ane thavAnAM nathI. badhe karmane siddhAMta ja lAge karmanI vyAkhyA sUtramAM apAI che e aparivartita vyAkhyA che. je eka ja zlekamAM batAvI che. kirai jIeNa heuhiM jeNaM to bhannae kammaM / ' Amane eka eka akSara amUlya che. ' emAM jaNAvyuM che ke, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dira jIva vaDe hetupUrvaka karAya te karma kahevAya che kartA koNa? jIva. kriyA te karanAra ja kare ne? karanAra kriyA hetupUrvaka kare ne? kartA, kiyA ane hetupUrvaka e traNa zabdamAMthI eka paNa zabda kADhI nAMkhI zakAya ema nathI. jIva zabda kADhI nAMkhIe te keNa kare che kiyA? jIva vinA kriyA koNa kare? kartA na hoya te kriyA kevI ?, eTale kartA te kaIne kaI hoya ja ane karma kartAne ja baMdhAya. karma kene baMdhAya? jIvane ke jaDane? karma eTale zuM? je kAMI kare te karma? nA, hetupUrvaka karo te karma. jIva hetupUrvaka ja karma kare che. capu ke charInA sAdhanathI khUnI khUna paNa karI zake, jyAre DokaTara e ja charIthI kApa mUkI patharInuM oparezana karI daradIne jIvatadAna ApI zake che. capu vAparavAnI kriyA sarakhI che, paNa hetumAM pharaka che. hetu badalAtAM kama badalAya che.. DokaTaranuM karma e puNyakarma che. khUnInuM karma e pApakarma che.. gharamAM zeTha ane nekara baMneya zAka samAratA hoya te kriyA sarakhI che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa zeTha zAka samAraze te jayaNapUrvaka samAraze, jyAre nekara nirvasa pariNAmavALo che. e jANapUrvaka nahi samAre. pariNAme zeThane pApa pAMca TakA jyAre karane 5 TakA. kiyAnA ja bheda che. zubha ane azubha. ' vAcika kiyA, jevAnI kriyA, sAMbhaLavAnI kriyA, ' suMghavAnI kriyA, zarIranI kriyA, hAthanI kriyA. tame paNa narakanA paramAdhAmane kahe ke meM nathI khAdhuM. meM nathI pIdhuM, * e te mArA meDhAe khAdhuM hatuM ane pIdhuM hatuM. kiyAnA beja prakAra. zubha ane azubha. athavA kahIe ke eka puNyavaMtI, bIjI pApakArI. athavA kahe ke eka dharma ane bIjI adhame. karma karanAra jIva che. paNa emAM hetu zodhavo joIe. ' jagatamAM jAtajAtanA hetu che. paNa e badhA rAga ane dveSamAMthI ja pariName che mATe mULa rAga ane dveSa e be ja hetu. kAle jApAnathI ghaDiyALa lAvyA tyAre rAgane kAraNe keTale harSa hatuM. ane Aje corAI gaI te... koNe lIdhI che? huM enI khabara laI nAMkhIza? jevA jevI karIza. A baMne prakAranA hetuthI karma baMdhAya. zaMkha ane kalAvatInA bhAmAM rAgane hetu, Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marubhUti ane kamaThanA bhavamAM cheSane hetu agnizarmA ane guNasenanA bhAmAM vaiSane hetu, nemikamAra ane rAjulanA bhemAM rAgano hetu A rAga ane dveSa zuM svabhAva che? nA. svasya bhAva iti svabhAva: / pitAne AtmAne bhAva te ja svabhAva vicAra kare ke zuM mAre svabhAva rAga, dveSane che? zuM mAre svabhAva krodha, mAyA, mAna ane mehane che? pANIne svabhAva zItaLatA che. pANIne game teTaluM garama karIe paNa e ThaMDuM ja thaI jaze. garamI te agninA kAraNe che. tame UMghamAM kaI sAthe jhaghaDe che? tame thAMbhalA sAthe jhaghaDo che? nahIM ne? mAnavI nimitta maLe te ja jhaghaDe. samasta vizvamAM mULabhUta dravya (padArtho mAtra be ja che 1 cetana (jIva) | 2 jaDa ( jIva) dhamastikAya adhamastikAya AkAzAstikAya kALa pudgalAstikAya dha 2 deza 3 pradeza 4 paramANu Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva-anaMtajJAna-darzana-cAritra, tapa, vIrya, upaga, sukha duHkhAdi saMvedanAzIla cetanadravya-AtmA. ajIva-jJAna-darzana-sukha duHkhAdirahita varNa -gaMdha-rasa- spardhAdiyukta acetana ajIva dravya-jaDa. dharmAstikAya-14 rAjakamAM vyApela gati sahAyaka evuM - arUpI dravyo adhamastikAya-14 rAjakamAM vyApela sthiti sahAyaka evuM arUpI dravya. AkAzAstikAya-jIvAjIvAdi drA mATe AdhArabhUta, acchAza ApanAra arUpI dravya. kALa-nAnA-meTA-navA-jUnA ItyAdi parivartanalakSaNavALuM dravya. pagalAstikAya-jJAnAdiguNarahita varNa-gaMdha-rasa-parzAdi guNadharmayukta rUpI jaDa dravya ajIvane eka bheda. aSTa mahAvargaNA samasta 14 rAjakanA anaMta brahmAMDamAM ThAMsIThAMsIne bharelI atyaMta sUkSama svarUpe DabbImAM mezanI jema vyApelI AvI ATha mahAvargaNuo che. vargaNa zabdano artha che pugala-paramANuone ja, samUha A aSTa mahAvaNao uttarottara sUkSma-sUkSama che. " badhI jaDa galAtmaka che. jIva temane grahaNa karI upaga kare che. * dArika manuSya-tiryaMcane audArika zarIra banAvavA yogya evA pudgala paramANunA samUhane audArika vargaNa kahevAmAM Ave che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aSTa mahAvargaNA ities dekh dph d kr lu escue eux moor 4/ AtmA * vaikriya-deva-nArakAdine vaikriya zarIranI racanAmAM upayogI : mahAvaNa. . * AhAraka-14 pUrvadhArI munione AhAraka zarIra banAvavA gya vargaNuM. * taijasa-AtmA sAthe rahetuM sUkSma tejasa zarIra banAvavA - egya vargaNa. * kAmaNa-AtmA sAthe Azrava pachI karmarUpe baMdhAtI vargaNuM te kAmaNa varga : - * zvAsocchavAsa-dareka jIne zvAsocchavAsa levA gya pudgala-paramANune . Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * bhASA-jIne bolavA mATe levAmAM AvatA pudgala paramANunA jaththA svarUpa--te bhASA vagaNa. * manajIne vicAra karavA mATe banAvavAmAM AvatuM mana - te mane vargaNAnA pudgalene jaththa. AvI aSTa mahAvarga je samagra 14 rAjalakamAM ThAMsI-ThAMsIne bharelI che, tene upaga dareka saMsArI jIvane karavo paDe che. temAM jema kArpaNa vagaNa che ' te kArmaNa vargaNAnA pudgale jIva pitAnA roga-dveSAdi bhAve karI AkarSe che. ane te ja AtmA sAthe saMkaLAIne kama bane che. te karma kSIra-nIravat AtmA sAthe ekameka banI jAya che. jIva kArmaNavargaNAne kheMce che 549 V rA visamI sadInuM vikasatuM vijJAna Aje aNuyuga tarIke oLakhAya che. Nuclear Energy, Atomic EnergynA prage cAle che. jene jaina zAstro skaMdha kahe che tene vijJAna Molecule tarIke oLakhe che ane jene jaina zAse avibhAjaya, achedya, abhedya, akATaya, adAhya evA guNayukta paramANu (aNu) kahe che tene Modern Science Adhunika vijJAna Atom kahevA prayatna kare che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paratu vijJAnanI mAnyatAo parivartanazIla che- pahelAM aNu Atom avibhAjaya oLakhAtuM hatuM. paraMtu Aje Atom ne Blast karavAmAM Ave che. Nuclear Energy, Atom Energy | 2017122 Callahi cAle che. Aje aNuyugamAM ghaNA dezoe "aNu visphoTanA dhaDAkAo karyA che-eTale Atom ne Blast karyo. jaina dharmanA siddhAnta aphara-zAzvata che. mAtAnI kukSimAM AvIne jIva vargaNAo grahaNa kare che ane zarIrAdi banAve che. zvAsocchavAsa levA mATe zvAse vIsa vargaNa ane bolavA mATe bhASAvargaNa levI paDe che. saMpUrNa zvAsa kADhI nAMkhIne keI belI zakatuM nathI. eka zabda paNa nahIM bolAya. AkAzamAMthI bhASAvargaNone grahaNa karI ene piMDa banAvAya che. jIva pitAnI pharate paDelI kArmaNa vargaNAne rAgadveSa vaDe Ave che. pariNAme AtmA upara eka jAtanuM AvaraNa thAya che. AtmA upara baneluM A AvaraNa ja karmanA nAme oLakhAya che. siddha paramAtmAnI AjubAju paNa kAmaNa vargaNa te che; paraMtu teo rAga-dveSathI mukta vItarAga che, acala sthira che. eTale temane eka paNa karma baMdhAtuM nathI. prazna : kame tamane bAMdhe che ke tame kamane bAMdhe che ? Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 game te he paNa kama cuMTADanAra kezu? ApaNe bhASAne vyavahAra ke karIe chIe? basamAM besIne jatA he te kahe ke mAruM sTepa AvI gayuM. TrenamAM jatA he te kahe che ke mAruM sTezana AvI gayuM che. gADImAM jatA he tyAre kahe che ke mAruM gAma AvI gayuM che. paNa A bhASAnA upaga upara thaDe vicAra kare zuM A prayoga sAco che? sTezana AvyuM ke tame AvyA? gAma AvyuM ke tame AvyA? keNa AvyuM? basa sTopa AvI gayuM ke tame basa sTepa pAse AvI gayA ? eka yuvAna vijaLInA thAMbhalAne vaLagIne Ubhe che ane bUma pADe che...bacAvo, cheThA..are keI bacAve.. raste jatA lekene thayuM kaMIka jarUra haze. emAMthI be rAhadArIe kizorane choDAvavA prayatna karyo. eke eka hAtha pakaDyo, bIjAe bIje. baMne choDAvavA mATe hAtha khece chekizora jema jema kheMcAya che tema tema vadhu ne vadhu jerathI vaLagI rahe che. AthI pelA rAhadArI samajI gayA ke A jANajoIne ramata kare che. eka rAhadArIe be thappaDa lagAvI dIdhI. pilA kizere thAMbhale choDI dIdhe. ApaNuM paNa AvuM ja ne? Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame kamane bAMdhe che ke karma tamane bAMdhe che? saMsAramAMthI nIkaLavuM hoya te pakaDIne bese te cAle? bhagavAna paNa nahIM choDAve ane guru paNa nahIM choDAve. bacavuM hoya te jAte ja choDavuM paDaze. tamAre hAthe ja saMsAra cheDe paDaze. nahIMtara emAM paDele jIva bahAra nIkaLI zakatuM nathI. AtmA para karmane lepa jAmI gayuM che. mAnavI pite ja pitAnA karmane kartA ane bhaktA che. vAlmikIe nAradane kahyuM ke jemane mATe pApa karuM chuM te sau pApamAM bhAgIdAra thaze. nArade kahyuM na thAya. tAre ja badhAM pApa bhegavavAM paDaze. vAlmikI kahe huM pUchI AvuM. nArada hA ! pUchI Ava. huM ahIM ja UbhuM chuM jemanA mATe tame pApa kare che te tamane cempI "nA" saMbhaLAve te. zIrepUrI huM khAuM ane mAre tame khAo ema ja ne? mAla khAya jIbha ane mAra khAya gAla. parivartana mATe patnIne javAba joIe? koIe patnIne pUchayuM che? samajAvyuM che? nahIM. mATe ja ApaNe jyAM chIe tyAM chIe. bhale tame na badalAyA paNa have badalAyA vinA cAlavAnuM nathI, badalAyA vinA chUTake nathI. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 | AtmAnA ATha guNa ane tenA Avaka -ATha kaoN-- ) ko AyuSyakama na vinAyakampa akSayasthiti Halon (12 ananta zAna ) POHO 3 anantayAri che. agurulaghu Yra anAmI 6 anA kIya kama nAma kama - e (1) anantajJAna AtmAnA ATha prakAranA guNa che. e guNa para AvaraNa Ave eTale DhAMkaNa Ave te prakAranuM AvaraNaya karma kahevAya. AtmAne prathama guNa anaMtajJAna. jJAna jaDamAM nathI. svayaM AtmA ja evI pravRtti kare che. lAITa para kapaDAnuM AvaraNa hoya te prakAza jhAkhe thaI jAya. pUThuM ke patarAnuM AvaraNa hoya te tadana dekhAya nahIM. AtmA te anaMtajJAnane mAlika che paNa saMsAramAM keTalAka buddhizALI ane keTalAka budhdha dekhAya che ne? Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMganI taratamatAnA prakAra keTalA? eTalA ja bheda jJAnAvaraNanA. - eka ja vargamAM zikSaka sarakhuM ja zIkhave paNa hoMziyAra vidyArthI tarata grahaNa karI le. jyAre budadhu.....? Ama jJAnanA guNane DhAMkanAra karma te jJAnAvaraNIya karma. jJAnane prakAza sarvatra che. A jagatamAM jJAna vinAne keI ja nathI , (2) anaMta darzana AtmAnI javAnI zakti anaMta che. jANavuM ane jovuM e baMne karma jIvanAM che. je jANe che te jue che. je jAte nathI te jete nathI. ahIM UMghanA kAraNe kaMI na jANI zakAya te te darzanAvaraNaya karmane udaya. bhagavAna mahAvIrasvAmIe sADAbAra varSa sudhI UMgha ja lIdhI nahatI. apapramAdanI be ghaDInI nidrA ja mAtra (3) anaMta cAritra AtmAne trIjo guNa anaMta cAritra, avyAbAdha svarUpa. rAgane kAraNe enuM AkarSaNa e guNa para AvaraNa AvatAM mehanIya karma. (4) anaMta zakti AtmAmAM anaMta zakti che. bhagavAna mahAvIrasvAmI jamyA tyAre emane devatAe meru parvata para abhiSeka mATe laI gayA. tyAre Indrane zaMkA gaI ke bALasvarUpa bhagavAna A abhiSeka kevI rIte sahana karI zakaze. ane bhagavAna mahAvIrasvAmIe pitAne paga pRthvIne aDakADyo eTale eka lAkha yeAjanavALe meru parvata khaLabhaLI UThyo, paththare paDavA lAgyA. . A joIne Indra vicAramAM paDI gaye ke A Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 samaye A upadrava koNe karyo haze. InDe tarata ja avadhijJAnane upayoga karI joyuM te jaNAyuM ke A te pitAnA mananI zaMkAne javAba che. eTale tarata ja eNe bhagavAna mahAvIrasvAmInI kSamA yAcI. AtmAnI anaMta zaktine vicAra kare, bahAranI zaktine nahIM. hespiTalamAM paDyA che, pagathI mAthA sudhI plAsTara heya, paDakhuM pharavA mATe ya keInI sahAya letA che ane evAmAM Aga lAge te? bArImAMthI kUdake mAre ne? tyAre e zakti kyAMthI Ave che? AtmAnI zakti jenAthI DhaMkAya te aMtarAya ka. (5) anAmI guNa ame anAmI che, arUpI che. AtmAne nAma nathI, tamAre badhAM nAma che. mAnavI mRtyu pAme tyAre "jIva gaye ema kema belIe chIe? AtmAnuM nAma nathI, e anAmI che mATe ne? ahIM saMsAramAM AvyA pachI nAma dhAraNa karyA. enA para AvaraNa te nAmakarma kahevAya. ' (6) agurulaghu AtmAne bIje guNa vajana vihInatA che. AtmA nAne ke mATe nathI. chatAM saMsAranA vyavahAramAM tame kahe che ne ke e bahu moTA mANasa che, emane AgaLa besavA de. emane hAtha bahu moTo. AtmAnA A guNe para AvaraNane kAraNe brAhmaNa, kSatriya, vaizya vagere nAnA meTA jJAtibheda banyA, A AvaraNane kAraNe baMdhAyuM te gotrakama. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 (7) anaMta sukha AtmA anaMta sukhane mAlika che, jaDa nahIM. . cetanavaMta deha para attara lagADe te ene harSa thAya paNa mRtadeha para lagADe che? sukhane anubhava AtmA ja karI zake che. mAthuM dukhe che tyAre ghaNuM kahe che ke cA pIe eTale mAthuM Utare che. saMDAsa sApha Ave che. anaMta sukha paranA AvaraNathI baMdhAyela karma te vedanIyakarma, bahAranA tuccha padArthothI sukha thatuM nathI. (8) akSayasthiti AtmAne chelle guNa akSayasthiti che. AtmA kSINa thatuM nathI. e te kAyama eka ja sthitimAM rahe che. ene A dehamAM rahevuM paDe che. e jela che. A akSayasthiti paranA AvaraNane kAraNe AyuSyakarma baMdhAya. keInuM 75 varSanuM, te keInuM pa0 nuM, keInuM 25 nuM, te keInuM be ghaDInuM. e AyuSya bhegavavA taiyAra rahevAnuM ja. jIva mAtranI A sthiti che. karmanI gati nyArI che. kRtaM karma avazyameva bhoktavyam / vAmikI ghare pUchIne AvyA. patnI bALakee pApanA bhAgIdAra thavAnI sApha nA saMbhaLAvI. vAlmikIe DAkupaNuM choDayuM. sAdhu banyo. rAmAyaNa jevo mahAna graMtha banAvI amara banI gaye. mAnave pitAnI karaNa badalavI ja paDaze. karmaNyevAdhikAraste mA phaleSu kadAcana / -gItAmAM zrI kRSNa arjunane jaNAvatA kahe che ke he arjuna! A karma karavAne ja tAre adhikAra che. phalanI ciMtA tuM karIza nahIM. phala te mArA hAthamAM che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vAtathI karma zabda gItAmAM judA arthamAM che. jaina dharmamAM karma zabda karelA zubha-azubha-puNya-pApanA arthamAM vaparAya che. kArya kAraNabhAva saMbaMdha jema mATI ane ghaDe, dhumADo ane agni AdinI vacce kArya-kAraNabhAva saMbaMdha che. tevI ja rIte sukha-duHkhAdi bhAve je dekhAya che. te te kArya svarUpa che. te pachI tene kAraNa tarIke kone oLakhazuM? kAraNa vinA te kAryanuM nirmANa thatuM ja nathI. sukha-duHkhAdi kAryabhAve che te tenA ja kAraNa svarUpe zubhAzubha pravRtti-puNya-pApa--athavA dharma-adharmanI pravRttine ja kAraNa mAnavAnuM paramAtmAe pharamAvyuM che. saMsAramAM sukha ane sukhI, duHkha ane duHkhI, zrImaMta ane zrImaMtAI garIba ane garIbI, zatru ane zatrutA, jJAna ane jJAnI, dhana ane dAnI, rAga ane rAgI, dveSa ane dezI A badhA guNadoSa ane vyaktinI vacce je saMbaMdha che. temAM paNa je zubhAzubhanI taratamatA che te karmanA phaLanI ja avasthA che. vinA kameM eka sukhI ane bIje duHkhI, eka rAjA ane bIje raMka, eka amIra ane bIje garIba, eka jJAnI ane bIje ajJAnI, eka dAnI ane bIje kaMjusa. A badhI viSamatA saMsAramAM saMbhave ja nahIM. jIva svayaM pitAnA zubhAzubha karmane kartA che ane svayaM pite ja pitAnA karmanA phaLane bhaktA paNa che. saMaragri ...sarvenA sarva pApakarmo kSaya pAme e ja prabhu caraNe abhyarthanA. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DB saujanya thaR gaM. sva. maphatabena uttamalAla celajIbhAI pethANu-surata. taraphathI A pustikA prakAzita karavAmAM AvI che. #gvArA at 512 jamahApaS jJAna kriyAbhyAM mehasAvidhAyAvittiyeT - prakAzaka :zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra -: saMcAlita :- zrI mahAvIra jaina sAhitya prakAzana - kAryAlaya tathA prAptisthAna - 39, vasaMta vilAsa, bIje mALe, 133, gopAla nivAsa, De. DI. DI. sAThe mArga, ' bIje mALe, . vI. pI. roDa, prArthanA samAja, prinsesa sTrITa, muMbaI-4 , muMbaI-400 002.. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ una naMnA alata karmavijJAnanA siddhAntone samajavAno . zrI gaupIpara-jharata cAturmAsa daramyAna da2 ravivAre Ayojima che , AMdhazjAhejha vyAkhyAkAsANA mukhyavidhyArIgatizyAyana 'pravaktApa, mudaDY AugvajayajI mahAdam. ja ( hAlArana-vAM sAhityaratna-prayAga, 'cAturmAsika 2vivArIyazrI mahAvIra zikSaNa zibira kare saMcAlaka zrI mahAvIra vidhAtha kalyANa kendra (muMbaI) aSADha vada 1ra | vyAkhyAna cothuM ravi tA. 18-7-82 viSaya : jJAna ane jJAnAvaraNIya karma vyAkhyAtA : 5.pU. munirAja zrI aruNuvijayajI mahArAja avataraNakAra : kapilarAya nAnAlAla ThAkara caramatIrthapati zramaNabhagavAna zrI mahAvIrasvAmI pharamAve che ke anAdi anaMta A saMsAramAM jIva pApanI paraMparAmAM aTavAyA ja kare che. gautamasvAmIe bhagavAnane pUchyuM ke he bhagavaMta! evuM kyuM prabaLa kAraNa che ke jethI jIva pApanI pAchaLa kheMcAya che? bhagavaMte kahyuM : "3nari [ ma mAM " ajJAna e ja mahAbhayaMkara kAraNa che. ene kAraNe ja jIva keTalAMka pApa karyA kare che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 ajJAna e ja badhA pApanuM mULa che. jagatamAM keTalAka ja jJAnI che. jyAre keTalAka ajJAnI. ajJAnI eTale alapajhAnI jIva jJAnI banavA irache che ke ? jJAnI jIva ajJAnI banavA irache che? dravyanA mukhya be ja bheda-jaDa ane cetana. jIvane ja jJAna hoya che, jaDane hetuM nathI. jIvamAM ja jJAnadarzanAtmaka cetanAzakti che. jarA kalpanA karo ke je jagatamAM jJAna ja na hota to? ApaNe kahIe chIe ne ke he ke matimiranA ! jJAnavAna jIva ja vicAra karI zake che. paNa badhA eka sarakhe vicAra karI zaktA nathI. badhAnI buddhi eka sarakhI cAlatI nathI. indrabhUti jevA vedavidyAnA pAraMgAmI mahA vidvAnane paNa.. vijhana ghana gva te mUtebhyaH sarathAya ! tAnyeva vinazyati, na pretyasaMzAsti // ' veidanA A zlekamAM zaMkA thaI, ane "ra" akSarane artha bIjI bAju lagADyo. "" akSara kyAM mUke joIe evI zaMkAmAMthI na" akSara beTI rIte lagADyo ane meTe anartha thaI gaye. basa, tyArathI zaMkA manamAM ghara karI gaI ke-"AtmA jevI ke vastu che ja nahIM." vANInA vyavahAramAM jema artha che tema anartha paNa che. 'viSayane lAvaje, tene badale mAtrA "" nA umerAthI viSA' nAmanI kanyA ApavAne anartha sarjAye. e ja rIte "ciMtA ane citA," "zastra ane zAstramAM paNa pharaka thoDe ja che. "zastra ati khataranAka, "zAstra parama upakArI. zAstrane ApaNuM para mahAna upakAra che. jIva je zAstrAnusArI mativALo bane, te tarI jAya. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanI kiMmata keTalI? be ja jaNa tare. eka jJAnI ane bIjo jJAnInI nizrAmAM rahenAra. TrenamAM tame jAo che. paNa tame tamArI jiMdagI TrenanA DrAIvarane bharose choDe che ne? vimAnamAM jAo che tyAre tame vIme utarAvela hoya paNa pAyaleTane bharesA para jidagI choDe che ne? tame emanAmAM zraddhA mUkI che. kemake DrAIvara ane pAyaleTamAM Trena ane vimAna calAvavAnuM jJAna che. TrenamAM akasmAte thAya che. hamaNuM ja muMbaImAM vimAnI akasmAta sajA. vimAna tUTI paDe che, chatAM vimAnI akasmAtamAMthI rAjA rAmannA ja kema bacI gaye? e vyakti para ApaNe ke madAra bAMdhyuM che. e aNuvijJAnI hatA, e buddhizALI hatA mATe enI kiMmata dasagaNuM mukAIne? buddhizALInI ja tamAre tyAM kiMmata che ne? buddhi paNa pAchI kevI? Sharp-tIrNa. ' paNa evuM keI Sharpner nathI ke jenA para ghasatAM buddhi tIkSaNa thAya. be malla-kustIbAje laDe che kyAreka, paNa zarIrane reja vyAyAmathI sajaja rAkhe che ne? eka divasa paNa zarIranI Excercise choDatuM nathI. mukkAbAja paNa niyamita gharamAM retInA kothaLA sAthe mukkAbAjI karyA ja kare che ne? ane karATe mATe keTakeTalI mahenata karAya che! paraMtu keIne kadI buddhinI kasarata-vyAyAma karavAne vicAra AvyA? kaI gAthA gekhavAne, zloka yAda karavAne, ciMtana karavAne, sAruM vAMcavAne, sAruM lakhavAne, kadI prayatna karyo? zALInI ja sagIrAnI ane akti para thatAM buddhinI laDe che. eka divasa ame Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakane je sAruM sarjana karatA na AvaDe te ene hajAra lakane geraraste doravAnuM mahApApa lAge. lekhaka zRMgArika lekhana karIne, mAnasika galagaliyAM karAve, evI vAte lakhIne yuvAne ravADe caDhAve. AvA vAMcanathI yuvAna gADe thAya, nAcavA lAge, bAraNuM baMdha karI zRMgArika vArtA-navalakathA vAMce. enuM jIvana barabAda thaI jAya. ene emAMthI zuM maLe che? e lakhANamAMthI jIvananA kalyANa mATe . . eka paMkti paNa maLatI nathI. zAstra-pratanI kiMmata kone samajAya? eka brAhmaNa hate. enAM kuLadevI AzApurI mAtA pAse gaye, devInI bhakti karI devI pragaTa thayAM. brAhmaNe kahyuM ke mA, kaMIka Ape, mArI sthiti atidaridra che. devI kaheH he brAhmaNa! tArA bhAgyamAM kazuM nathI, huM zuM ApuM?" ApanAra paNuM nasIba joIne Ape che. brAhmaNa kahe "mA kaMIka te Apa." bahu AjIjI karI, tyAre devIe mAMDa mAMDa eka pithI ApI ane kahyuM ke A pothIne tuM rUpiyA pAMcamAM vecaje. brAhmaNa kaheH "devI! te pachI 500 rUpiyA ja Apa ne? ' devI kahe: "nA, tArA nasIbamAM ja nathI" gharanI pastInA cAra ATha AnA ja Ave ne? sArA graMthe paNa gharamAM rAkhavA gamatA nathI kemake tamAruM pharanIcara bagADe che, zebhA rUpa nathI lAgatA. dukAnamAM 10 lAkhanuM. pharanIcara banAve tyAM hisAbanA cepaDA zobhArUpa; paNa gharamAM sArA graMtho nahIM. chApAvALAne vecI ja devAnA. pachI bhalene rUpiye ke bAraAne kile vecAya! Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpanA karo ke sArA graMthanI che kiMmata? chApAvALA pAsethI jAya e kuTapAtha para. kyAreka koIne enI kimata samajAya ane levA Uche te kuTapAthano vecanAre ya pAMca rUpiyAnI kiMmatavALI pAMcaAnAmAM lIdhelI paDIne rUA. 50 mAgaze. e jANe che ke A pustaka kharIdanArane upAgI che. e te pAMcaDA para mAtra mIDuM ja caDhAve ! jhaverI hoya te ja jhaverAtanI kiMmata kare. jJAnI heya te ja jJAnanI kiMmata AMke. ajJAnIne te "bheMsa AgaLa bhAgavata." kaI jJAnI mahAtmA zodhavA jAo te ya Aje zedhyA jaDatA nathI. pele brAhmaNa nagaramAM phare che pithI vecavA mATe kahe che ke je ApavuM hoya te Apa paNa pAMcasethI ochuM nahIM. kaI kaMI bole che, kaI kaMI kahe che, paNa kaI kharIdatuM nathI. brAhmaNanA manamAM ema che ke kaMIka te leze. devIe kharI karI! brAhmaNa jyAM vecavA jAya che tyAMthI jAkAro maLe che. "nA bhAI nA, ravAnA thA. pa00 te apAtA haze!" Aje te kaI sArA graMthanI kiMmata rUA. pa00 rAkhI hoya te leke zuM kaheze? "sAheba! A graMtha te prabhAvanAmAM maphata Apa joIe. badhAne maphatanuM joIe che. brAhmaNanI pithInI kaI kiMmata karatuM nathI. Ama ne Ama mahine vItI gaye. keI letuM nathI. have karavuM zuM? chevaTe eka divase bIjA nagaramAM gaye. tyAM eka dukAne eka yuvAna vaNikaputra beThe hatuM. teNe brAhmaNane bolAvIne pUchyuM? pothInI kiMmata ATalI badhI kema?" brAhmaNe badhI vAta karI. devIe pithI ApI che, ane pAMcamAM vecavAnI kahI che . eTale pAMcasothI ochuM nahIM." Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaNikaputre pithI kharIdI lIdhI. rU. 500 rokaDA ApI dIdhA. brAhmaNa paisA laI pitAne nagara javA nIkaLyo, paNa rastAmAM khisuM kapAI gayuM! brAhmaNanA hAthamAM zuM rahyuM? brAhmaNa pitAnA karmane raDe che ane kahe che ke devInI vAta sAcI che," mArA nasIbamAM ja kaMI nathI." ghaNuM leke kahe che ne ? emane devIe kahyuM hoya ke emane zAna thayuM hoya ke emane anubhava thaye heya game te uparathI kahe che ke,-sAheba! mArA nasIbamAM ja nathI. jJAnAvaraNIya karma naDe che, jJAnanI vAta ja nathI, hajI jJAnane vega udayamAM Avyo nathI, jJAnaprAptine vega udayamAM Avaze tyAre vAta. ane dhaMdhAnI vAta Ave tyAre e ja leke zuM kahe che? sAheba! mahenata te karavI ja paDe ne? paraseve te pADa ja paDe ne? zodhavA nIkaLIe te paNa Aje jJAnanI rucivALA keTalA maLe? eka paNa nahIM ne? jJAnanI paNa eka mastI hoya che. jJAna e AtmAne gajabane guNa che. caitra mAsamAM oLInI ArAdhanA karIe chIe. jJAnapaMcamInI ArAdhanA paNa karIe chIe. kaI divasa pithI khelI nathI. kadI vAMcavAnI IcchA karI nathI. paNa jJAnapaMcamIe enA para vAsakSepa nAMkhI Ave! AkhuM varSa tame vAsakSepa naMkhAve. ane jJAnapaMcamIe eka divasa tame nAkhe ! bahu bahu te cAra AnAne kulaskepa kAgaLa mUko. basa! eTalAmAM jJAnAvaraNIya karma khapI gayuM?! AtmAne pradhAna guNa jJAna. jJAna e caitanyasvarUpa zakti che. vicAra kare ke jJAna na hoya te ApaNI kiMmata keTalI ? muMbaInA karoDapatine dIkarAnI vAta che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 DhagalAbaMdha naTe, bApa dIkaro gaNavA beThA. dIkare bhaNelagaNele heziyAra. paNa kyAMthI keI ne khabara paDI gaI. lUMTArAne bAtamI pahoMcI gaI. lUMTArA AvIne cIlajhaDape badhuM ya nANuM-DhagalAbaMdha noTo upADI gayA ! bApa-dIkaro jotA rahI gayA! bApe kahyuM: "kaMI nahIM dIkarA! ApaNuM jIvana te bacI gayuM. paisA te kAle maLaze." zira sAputa to paghahiyAM vaddIta paNa dIkare hAthanA AMgaLAthI nirdeza karate jAya ane pUche cheH "bApAjI ! paisA kyAM? bApAjI! paisA kyAM?" tyAre te bApane ema ke dIkarAne AghAta lAge che. savAra thatAM AghAta ocho thaI jaze. rAta AkhI UMda nathI. e ja raTaNa. eka divasa, be divasa ane traNa divasa thayA. bApa samajI gaye ke dIkarAnuM khasI gayuM che. kareDapatine dIkare sAva gAMDe ! zuM thayuM paNa? gAMDapaNa AvyuM kyAMthI ? e gAMDapaNa che zuM? varSa thaI gayA. e gAMDA dIkarAne nekara reja rastA upara pharavA laI jAya che. kaI maLe te tene pele dIkare pUche che? bApujI! paisA kyAM? bApujI! paisA kyAM?" bIjI kaI cIja samaje ja nahIM. varadatta-guNamaMjarIne prasaMge chokarAo pAThazALAe jAya. eka divasa zikSake chokarAne mAryo. chokarAo ghera AvyA. mAne rAga UchaLI AvyuM. he ! mArA chekarAne mAranAra kezu? chokarAo ! nathI javuM nizALe. be ghera. . " Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 chokarAMnA cepaDA laIne nAMkhyA cUlAmAM sAMje chokarAne bApa AvyuM. eNe vAta jANI bApa patnIne kaheH "te A zuM karyuM? tane khabara che? : seTI vAge camacama te vidyA Ave rUmajhuma. chokarAne jaza mAryuM emAM zuM thaI gayuM? patnI kahe: "mAre kaI vAte chokarAne nizALe mokalavA nathI." bApa kaheH "are! bhaNyA vinA cAle? abhaNa ne bhALa keNapUche? gharamAM eka pitA paNa cAra chokarAne sAcavI zakatuM nathI te zikSaka bicAre keTalAne sAcave ? abhaNa ane ajJAna chokarAne vaTAvavA zI rIte? kheTe rUpiye te haju ya game tema karIne vaTAvI nAMkhIe paNa abhaNa ne ajJAna chokarA zI rIte vaTAvAya? pati-patnI vacce jhaghaDo cAle. patnIne haThAgraha-chokarAne nizALe nahIM ja ekaluM. 15-20 varSa vItI gayA. bhaNyA vinAnA chokarAnuM pariNAma kevuM? kare maTe thaye, vaTAvavAne prazna AvyuM. pati patnIne kahe, tArA pApe A chokarAM have vaTAvAtAM nathI. have mAthe hAtha daIne raDa. patnI kahe che ke emAM doSa tamAre. pati-patnI vacce sAmasAmuM doSAropaNa thAya. jema phAve tema eka bIjAne bele. patnI patine gALo de.. evAmAM patine krodha caDhyo, paththara laIne jhIMkyo, mAthuM phUTI gayuM ane e paththare patnInA prANa lIdhA. AnuM kevuM pariNAma? chevaTe muMgA, bahasa ane ebaDA banavAnuM. A ja jJAnAvaraNIyakarmanA pApe va8ra ane guNamaMjarI thayAM. kalpanA kare. mAnavI janmathI AMdhaLo hoya, janma pachI AMdhaLo Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya, oparezanathI ke kula paDavAthI aMdha bane. A badhuM Ama kema? AMdhaLApaNuM, baherApaNuM ane bebADApaNuM e jJAnAvaraNIyakarma bAMdhyuM, tenuM pariNAma. ane ethI ja karyuM che ke jJAna, jJAnI ane jJAnanAM upakaraNanI AzAtanA karaze nahIM. . . ghaNA leke 120 rUpiye mITaranuM pinTana bagaDe e mATe 50 paisAnuM chApuM pAtharIne enA para besI jAya che. gharamAM bahene gaMdakI sApha karavA paNa ene upayoga kare che ne? zuM chApAmAM akSara nathI? emAM zrutajJAna che. akSara zrutajJAna ja che. emAM paNa ma. ha, va, ra vagere akSare haze ke jene "mahAvIra zabda banI zake. akSara-zrutajJAnanI AzAtanAvALA jIvanI gati kevI? kheDa-khAMpaNavALI ja gati thAya. muMgA paNa thAya. AtmAe jJAnAvaraNIyakarma bAMdhyuM. pachI ene bhAre puruSArtha haiya, tapa haya, kSapakazreNI mAMDIne cAra ghAtI karmone khapAvIne kevaLajJAna paNa pAme, paNa kevaLajJAna pachI paNa muMgApaNuM na jAya. zAstramAM mUka kevaLajJAnI mahAtmAnI vAta paNa che. kevaLajJAnI kharA; badhuM ja jue, paNa koIne dezanA ApI na zake. rAta divasa prayatna karIne ujAgara karIne bhaNyA, sakhata mahenata karI, gAIDa phADIne pAsa thayA! A vidyA pAsa thavA pUratI ja che, paraMtu InTaravyu levAya tyAre ? mAthuM khaMjavALavuM paDe ne ? Spelling ja nathI AvaData-zuM thAya? jJAnanI uparanAM A badhAM AvaraNe heya te keIkane yAda rahe che ane keIkane yAda nathI rahetuM. keIkanI smRti gajabanI hoya che, 20 varSa pachI paNa eka vAta yathAvat yAda rAkhe. pratyeka mAnavImAM tipitAnI maraNazakti heya che, buddhi hoya che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazune paNa smaraNazakti che. e keTaluM yAda rAkhe che! game tyAM pharI-carIne sAMje mAlikanA ghare pAchuM Ave che. ' jyAM jJAna che tyAM AtmA che. jyAM AtmA che tyAM jJAna che. jagatamAM keI AtmA jJAna vinAne nathI. jaDane jJAna hetuM ja nathI. amerikAmAM moTA sToramAM yaMtramAnava hoya che, te tamane AvakAre, zuM joIe che? amuka joIe che? evA prazno pUche, nyuyenI lAyabrerImAM kepyuTara gaThaveluM che, je mAnava jevuM kAma Ape che, paNa e gaThavyuM keNe? mAnave ne? be baTana dabAvyA eTale guNAkAra bhAgAkAra AvI jAya evA Calculator ne zuM jJAna kahevAya? mAnavI hisAba kare te bhUla kare paNa A Calculator bhUla na kare, ene vAra paNa na lAge ema badhA kahe che ne? buddhi badhAmAM ja che. DokaTaroe bhegA maLI magajanuM oparezana karyuM. emAM kyAMya emane jJAnanuM pratibiMba paNa na dekhAyuM. magaja te badhAmAM che, paNa mAnavadehamAM jJAnadhartA maLyo nahIM. badhAne svIkAravuM paDayuM ke buddhi ane jJAna jevuM tattva dhAraNa karanAra kaI prabaLa zakti mAnavamAM che. zAstramAM kahyuM che keH pu ivaSaranA vighA = rijhamInA ApaNe vidyA prApta karavA zuM karavAnuM? sarasvatInI mALA gaNe eTale jJAna AvI jAya ema ja ne? sarasvatInI mALA gaNe paNa sAthe sAthe, eka gAthA gokhavAno prayatna paNa kare. joIe ne? jJAnAvaraNIyakarma evuM che ke jJAnanI paDI hAthamAM le ane tamane jhe kuM Ave ane nevela hAthamAM mUkI hoya te... Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrI karyo ja chUTake ne? eTale jevuM game, tevuM vAMcavuM che. bhayaMkara jJAnAvaraNIyakarma bAMdhyuM hoya te amuka vAMcava nuM game ane amuka vAMcavAnuM na game. AtmAnA ATha guNanI vAta ApaNe vicArI gayA chIe. AtmAnA e guNe te AmAmAM che ja; paNa enA para AvaraNa Ave che. enI suMdara upamA che. paDapaDihAra'simajja-haDacittakulAlabhaMDagArINaM / kag guff mAvA, zaervisa nA tada mAvA | ATha karmane samajAvatAM upamAnAM ATha dRSTAnta (1) jJAnAvaraNIyakama pATA jevuM AMkhe pATA bAMdhyA jevo jema AMkhe pATA bAMdhavAthI kaI paNa vastu joI-jANI zakAtI nathI, tema AbhA upara jJAnanA Ava raNarUpa pATo AvavAthI AtmA zAnAvaraNIya beM kaI vastu jANI zakatuM nathI. A karma-AvaraNathI AbhAne anantajJAna guNa dhAya che A karmanI uttara pravRtio 5 che. (2) dazanAvaraNIyakama * dvArapALajevuM ha dvArapALa je A kamane svabhAva dvArapALa je che. dvArapALe rekele manuSya jema rAjAne joI zakatuM nathI, tema darzanAvaraNIya karmanA udayathI jIva darzAnAvaraNIyaA padArtha ane viSayane dekhI zako nathI A karmathI jIvane ananta darzanaguNa dhAya che. A karmanI uttaraprakRtie 9 che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhaliptatalavAra jevuM vedanIya karma (3) vedanIyakama madhayukta taravAra je A karmane svabhAva madha vaDe lepAyelI taravAra jevuM che. prathama cATatAM madhanA kAraNe te mIThI lAge che, paNa jIbha kapAvAthI pazcAta duHkhI thavAya che, tema A karma vaDe jIvane kRtrima-sukha-duHkhane anubhava thAya che. A karmathI jIva svasvAdhIna ananta avyAbAdha sukhAnubhavanA badale bAhya paudgalika sukha-duHkhane kharA sukha-duHkha samaje che. AnI 2 uttaraprakRtie che. (4) mehanIyakama madirA jevo A karma ne svabhAva madirA jevo che. jema madirA pIvAthI bhAna bhUlele mAnavI hitAhitane jANI zakti nathI, tema A karmane kAraNe jIva dharmA-dharma kaMI jANuM pALI zakta nathI. A kamathI AtmAne zuddha samyapha-svarUpa tathA ananta cAritraguNa dhAya che. A karmanI uttaraprakRtie 28 che. madirAjevuM mAhanIya karma Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 baDIjevuM | AyuSyakarma (5) AyuSyakama sAMkaLa (beDI) je A karmane beDInI upamA ApI che. jema beDImAM jakaDAyelA kedIne amuka samaya sudhI e hAlatamAM rahevuM ja paDe che, tema AyuSyakarmane lIdhe jIvane eka zarIramAM amuka samaya sudhI rahevuM paDe che. eka zarIramAM nizcita samaya sudhI rAkhanAra AyuSyakarma che. A kamathI jIvane akSayasthitiguNa rodhAya che. A 4 prakAranuM che. (6) nAmakarma citrakAra je citrakAranI upamA A karmane apAya che. eka citrakAra jema vividha raMgothI aMga-upAMga yukta deva-manuSya-pazu AdinA vividha rUpi cItare che, tema nAmakarmane lIdhe jIvane aneka rUparaMgavALAM zarIra tathA aMgopAMga prApta thAya che. A karmathI zarIra-racanA Adi kAryo thAya che. AtmAne arUpIguNa A karmathI relAya che. A karmanI 103 uttaraprakRti che. citrakAra javuM . | nAma kama Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' kuMbhAranA ghaDA jevuM gotrakame (7) gotrakama - kuMbhAra je kuMbhAra" sAthe A karmane sarakhAvavAmAM Ave che. jema eka kuMbhAra suvarNanAM ane mATInA maMgalakuMbha ane madirAnA ghaDA ema ucca ane nina zreNInA ghaDA banAve che. eka pUjAya che ane ekadanIya thAya che tema gotrakarmane lIdhe jIva ucca getramAM janmI pUjanIka tathA nIcagetramAM janmI niMdanIka thAya che. AtmAnA aguru laghu guNane rokavAne A kamane svabhAva che. AnI 2uttaraprakRti che. (8) aMtarAyakama bhaMDArI je rAjAnA bhaMDArI je A karmane svabhAva che. dAnavIra rAjanI dAna ApavAnI IcchA hovA chatAM khajAne saMbhALanAra bhaMDArI jema vidana nAMkhe, tema ananta dAna, lAbha, bhega, upabhega, tathA vIrya labdhivALe AtmA hovA chatAM paNa A karmanA kAraNe te pite pitAnA ananta dAnAdi svabhAva prakaTa karI zakate nathI. Ane antarAyakarma kahevAya che. A karmathI jIvanA anantavIryAdi guNe zekAya che. AnI 5 uttaraprakRtio che. bhaMDArI jevuM ITELINE aMtarAyakama Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 jaina darzanamAM jJAna mImAMsA jema sUrya svaprakAzathI jhaLahate tejasvI che. tema AtmA paNa svaguNa evA jJAnathI jhaLahaLane tejasvI ane jJAnamaya ja che. jJAna vinA AtmA, ane AtmA vinA jJAnanI kalpanA karI zakAya tema nathI. jJAna e ja jaDa ane cetananI vacceno bhedaka guNa che. "cetanA hRkSaNo :" athavA "3Apono DhakSAna" A lakSaNe AtmA mATe vaparAya che. upaga jJAnAmaka darzanAtmaka A ja jJAnadarzanAtmaka zaktine cetanAzakti kahevAya che. te ane cetanAzaktivAna ja AtmA kahevAya che. jJAnathI jaNAya che ane darzanathI jevAtha che. jANavA ane jovAnI jJAna-darzanAtmaka zakti AtmAnI ja che, jaDanI nahIM. "lava--avatAra jJAnuM pramANaH" - pramANanacataravA , jevA mahAna graMthamAM jJAnane sva-ane para ema ubhayaprakAzaka mAnyuM che. jema dIpaka prakAza pAthare che tyAre sva ane para ubhayane prakAze che. te ja svabhAva jJAnane che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca jJAna ane tenI vyAkhyAo A jJAnaguNane pAMca prakAre jainadarzanamAM mAnavAmAM Avyo che. "matiSNutAthamika arthavani zAna" tasvArtha sUtra. || 1 matijJAna | 2 | 3 zratajJAna avadhijJAna mana:paryavajJAna kevalajJAna jJAnanA mukhya bhede pAMca ane avAntara piTA bhede pa1 kahyA che. (1) matijJAna-Indri ane mana vaDe je jJAna thAya che te matijJAna kahevAya che. (2) zrutajJAnamatijJAnapUrvaka zAstrAdinA zravaNathI zabdArthanI paryAlacanA vaDe thatuM jJAna zrutajJAna kahevAya che. (3) avathijJAna-Indriya ane mananI sahAyatA vagara amuka avadhi-maryAdA sudhInA rUpI dravya jenA vaDe jaNAya che, te avadhijJAna kahevAya. (4) mana:paryavAna Indriya ane mananI sahAyatA vagara ja saMgni jInA manogata bhAvo jenA vaDe jANuM zakAya che. te mana:paryavajJAna kahevAya che. (5) kevalajJAna-saMpUrNa lekAlekanA sarva dravya-paryAne trikAlAbAdhita yugapata hastAmalakata jANanAra jJAna kevalajJAna che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be apekSAe pAMca jJAnanI sthApanA 1 paMcajJAna sthApanA I paMcajJAna sthApanA matijJAna kevalajJAna 5.Y banaparyave. anarthava kevalajJAna mutAnA FmatirAne zAna avaMvirona) vivijJAna) I paramAtmA cAre ghAtakarmone kSaya karI kevalajJAna pAme che. kevalajJAnI prabhu tIrthanI sthApanA kare che. kevalI bhagavaMtanI hayAtI sudhI kevalajJAnI bhagavaMtanuM zAsana kahevAya che. ane jyAre prabhu mekSe sidhAvI jAya che. ane keI kevalajJAnI bhagavaMta paNa nathI rahetA tyAre temanI anupasthitimAM zrutajJAnIo temanuM zAsana calAve che. zrutajJAnI kevalIsadaza eTale zrutakevalI paNa kahevAya. zrutanA baLe kevalajJAnI jevI ja prarUpaNA teo kare. prabhu mahAvIranuM 21000 varSa sudhI A zAsana zratajJAnIothI ja cAlavAnuM che. eka vakhate indra mahArAjA mahAvideha kSetramAM gayA. sImaMdharasvAmI bhagavaMtanA samavasaraNamAM besI dezanA zravaNa karI. nimedanuM sUkSama svarUpa spaSTa rIte samajyA. dezanAnA aMte vaMdana karI prabhune pUchyuM: Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "he bhagavaMta! ApanA jevuM ja nigodanuM svarUpa atyAre bharatakSetramAM kaI kahI zake kharA? kAraNa keIkevalajJAnI bhagavaMta atyAre bharatakhaMDamAM nathI." bhagavaMte kahyuM - "he Indra! bharatakSetramAM atyAre Arya kAlakasUri AcArya zrutajJAnanA AdhAre meM kahyuM evuM nigAnuM svarUpa kahI zakaze. A sAMbhaLI Indra mahAjA bharatakhaMDamAM AryakAlakasUri pAse eka vRddhanuM rUpa laIne AvyA. parIkSA karavA mATe Indra vRddha rUpa laI lAkaDIne Teke cAlatA, luhAranI dhamaNanI jema zvAsa letA letA akAlakasUri pAse AvyA ane pUche che, "he kRpALu! huM vRddha chuM, ane vRddhAvasthAthI pIDAuM chuM. haja mAruM keTaluM AyuSya bAkI che te jarA Apa mArI haratarekhA joIne kahe. mArA para kRpA kare, huM ekale chuM. mArA putroe gharamAMthI kADhI mUke che eTale have ema thAya che ke AyuSya jaldI pUruM thAya te sAruM, tethI Apa hAtha joIne jaNa... keTaluM AyuSya bAkI che... kahe, prabhu kahe.. zuM pAMca varasa bAkI che ke daza varasa?' guru mahArAje kahyuM, "tethI paNa ghaNuM vadhAre che." Indra kahyuM, "zuM. tyAre vIsa ke pacIsa varSamAM keTaluM che? he bhagavan! have ATale te vRddha thaI gaye chuM.. hajI keTaluM jIvavAnuM bAkI che?' suramahArAja AryakAlakasUrie kahyuM, he Indra tame vAraMvAra zuM pUche che tame te indra che ane be sAgarepamamAM thoDuM echuM eTaluM tamAruM AdhRSya hajI bAkI che. te Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 basa, A sAMbhaLatAM ja indra samajI gaye... ke mahArAja mane oLakhI gayA che. eNe pitAnuM rUpa badalyuM. ane nigadanuM svarUpa sAMbhaLI harSita thaIne sImaMdharasvAmIe kahelI hakIkata saMbhaLAvIne cAlyA gayA. A rIte zrutajJAna paNa agAdha che. kevalajJAnI jevA ja bhAve zruta-zAstranA baLe kahI zake che. - matijJAna ane tenA prakAre Indriya ane manathI thatA jJAnane matijJAna kahIe chIe. Indriye pAMca che ane cha mana te atIndriya che. -Indriya tenuM sthAna ane viye-- indriya sthAna viSaya 1. sparzendriya- cAmaDI- sparza-8 2. rasanendriya - jIbha- rasa-pa 3 dhrANendriya- nAka- gaMdha-2 4. cakSuIndriya AMkha varNa-5 5. zretrendriya- kAna- zabda-3 pAMca IndriyanA kula ra3 viSe matijJAna thavAne kama - apAya III avagraha Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) avagraha-kaMIka che evA prakAranuM jJAna te avagraha kahevAya. jemAM hajI kaMI ja nizcita nathI. kaMI ja spaSTa nathI. - dA.ta. paga nIce kaMIka AvyuM. kaMIka sparyuM. kaMIka sAMbhaLyuM. paNa zuM sAMbhaLyuM, zuM joyuM. zuM spezya..te spaSTa nathI. (2) IhA-zuM che? te jANavAnI icchA thavI te Ihi' nAmano bIjo prakAra che. zuM sAMbhaLyuM? zuM joyuM? zuM sparyu? zuM karyuM ? vageremAM jANavAnI icchA thAya che. tethI te IhA jJAna kahevAya che. (3) apAya-A prakAramAM nirNaya thAya che. dA. ta. hA, deraDuM nathI, sApa ja che, meM ghaDe je che vagere nirNayAtmaka-nizcayAtmaka jJAnane-apAya tarIke oLakhAya che. (4) dhAraNuM-apAyamAM thayelA nirNayane kAyama smRtimAM sthira rAkhavAnuM nAma che, dhAraNA-zakti. dhAraNAne artha e thAya che, dhArI rAkhavuM. jene smaraNa zakti, yAdazakti vagerenA nAme oLakhIe chIe. darekanI yAdazakti-smaraNazaktimAM pharaka hoya che. badhAne sarakhuM yAda nathI rahetuM. eka ja zikSaka skUlamAM badhAne ekasarakhuM zIkhave che, chatAM paNa badhA vidyAthIne kyAM ekasarakhuM yAda rahe che? Aje moTuM abhimAna levAya che. ane loka kahe che ke jUnA leke karatAM te AjanI navI janarezana vadhAre hoMziyAra che, vadhu buddhizALI che. jUnA jamAnAnA lekane kyAM eTalI badhI badhI gatAgama hatI. paraMtu Aje te vAte vAte pikeTa DAyarI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fy kADhavI paDe. eka eka vAta lakhavI paDe. neMdhavI paDe keInuM nAma ke naMbara paNa yAda nathI rahetA zuM A yAdazaktinuM mApadaMDa che! yAda-zakti ke dhAraNAzaktine navA ke jUnA jamAnAnI sAthe kaI ja saMbaMdha nathI. e te jIve jevA matijJAnAvaraNIya karmo bAMdhyAM hoya te pramANe buddhi ke yAdazakti kAma kare che. ghaNane gaI kAlanuM yAda nathI rahetuM; paNa 10-20 varSa pahelAMnuM rahe che, te nathI bhulAtuM ane ghaNane jUnuM jUnuM bhulAI jAya che ane navuM navuM yAda rahe che. A paNa matijJAna ane matijJAnAvaraNayakarmane spaSTapaNe sAbita kare che. mASatuSamunine prasaMga : gurue ziSyane dIkSA ApI. ziSya abhyAsa kare che. pitAnI smaraNazakti pramANe rejanI 10-20, kyAreka pa0 gAthA paNa kaMThastha karI letA. ema cheDe samaya gayA pachI....eka vakhata gurumahArAje gAthAo ApI. ghaNI vAra thaI gaI hajI gAthA thaI nahIM. gurumahArAja-kema bhAI! Aje gAthA nathI ApavI? ATaluM DuM kema? ziSya-gurudeva! hajI sudhI thaI nathI. mahenata karuM chuM. (kalAke vItI gayA pachI pharIthI) gurudeva-he vatsa! pATha thaI gaye? ziSya-(dInavada) gurudeva! Aje nathI caDhatuM. gurudeva-kema? Aje nathI caDhatuM, ke bhaNavuM nathI, zuM vAta che? ziSya-nA gurudeva! mahenata karuM chuM, paNa catuM nathI. yAda thatuM nathI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 gurumahArAja samajI gayA ke keI azubha matijJAnAvaraNIya karma udayamAM AvyuM lAge che. gurudeva-he ziSya! Aje tane A eka ja sUtra arthathI samajAvIne ApuM chuM - ziSyajI, gurudeva! jevI ApanI AjJA gurumahArAja-"mA mA tujha" artha--keInA upara tuM reSa karIza nahIM, tema ja keIna upara rAga paNa karIza nahIM basa, ATaluM yAda karI Apa ziSya--(AkhA divasanI mahenata pachI paNa)...gurudeva yAda thatuM nathI. ' gurumahArAja-bela pATha bela...bela te khare... ziSya--(bele che) mA tuSa.... gurumahArAja-are! mA tuSa nahIM. "nA jaya mA tuSa' ema belavAnuM. he ziSya! A bhAre jJAnAvaraNIyakarmane khapAvavA mATe tapa kara. ane karma khapAva. ziSya-tahatti, gurudeva! pharamAvo. gurumahArAja- jyAM sudhI pATha na caDhe tyAM sudhI AyaMbilanI tapazcaryA kare ane sAthe sAthe pATha yAda karate jA. ziSya reja yAda kare che. cAlatA-pharatA-gocarIe jatA paNa e ja gekhe che. paraMtu jJAnAvaraNayakarmanA kAraNe mars-suSamA tuSa..belatA jAya che. paNa vaccethI "" ane "mA" A be akSare UDI gayA. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rastAmAM chekarAo paNa khIjave ke..A te mAja suSa mahArAja AvyA. basa, ema ja mA tuja muni evuM nAma paDI gayuM . A pramANe AyaMbilane tapa karatAM karatAM 12 varSanAM vahANAM vItI gayAM. chatAM eka ja sUtra gokhatA ja rahyA. kevI dhIraja ! kevI aDaga zraddhA! kevI mahenata..! kaI kaMTALe nahIM. cheDI na dIdhuM. Aje te eka varasa nApAsa thayA te basa skUla-kelejamAMthI UDI javAnuM. nathI bhaNavAnuM. pappA! bhaNavAmAM mana nathI lAgatuM. bhaNavAnuM choDI devAnuM eTale basa .. paraMtu muni mahAtmAe choDyuM nahIM. bAra varSanA aMte mAMs 1s...mA tuja cintavatAM cintavatAM vicAra AvyuM mars eTale aDada ane tuSa eTale ketaruM. are... zuM huM mAtra aDadanuM phetaruM yAda karuM chuM... ' aDada ..paNa aDada ke sapheda ce zuddha ane phetaruM te kevuM kALuM....kevuM zyAma, kALuM...? aDada upara phetaruM....zuM e ja mA tuja?. AtmA paNa aDada je sapheda cakhe... zuddha... ane phetaruM. e te AtmaguNa upara AvaraNa che. A AvaraNathI A zuddha AtmA DhaMkAI jAya che.. basa, caDhI gayo muni mahAtmA kSapakazreNie....zubha adhyavasAyanI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 dvArA zarU thaI gaI. ane zukaladhyAnanA pAye caDhyA... AvaraNe tUTavA mAMDyAM ane jotajotAmAM kevalajJAna pAmI gayA.. anaMtajJAnI banI gayA... kevAM bhayaMkara AvaraNa hatAM. ane kevA karma bAMdhyAM haze? kevA gAMDA banI gayA hatA. ane kevA kevalajJAnI banI gayA . dhanya he munivara mAratuSa munine, vaMdanA he amArI matijJAnanA kula 340 bhedaH zrI naMdIsUtramAM matijJAnanA 340 bheda batAvyA che. avagraha vyaMjanAvagraha arthAvagraha (1) " rakSaratIndirAgAM"--tattvArthasUtramAM umAsvAti bhagavate jaNAvyA mujaba AMkha ane manane vyaMjanAvagraha nathI thatA. (2) arthAvagraha-pAMca Indriya ane mana vaDe darekane athavagraha * thAya che, te A pramANe (1) spazendriyanA avagrahAdi-4 bheda (2) rasanendriyanA avagrahAdi-4 bheda (3 dhrANendriyane avagrahAdi- bheda (4) cakSuIndriyanA avagrahAdi-4 bheda Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 (5) kSetrendriyanA avagrahAdi-4 bheda (6) mananA avagrahAdi-4 bheda ' arthAvagrahanA kula 24 bheda spa, rasa, ghANa ane zretranA vyaMjanAvagrahanA 4 bheda matijJAnanA kula 28 bheda turaduSikSiNAnizcitAnu tArA sevAnAm tattvArtha sUtramAM jaNAvyA pramANe, 1. bahu, 2. a9pa, 3. bahuvidha, 4. ekavidha, pa. kSipra, 6. vilaMbe, 7. anizrita, 8. nizrita, 9. anukta, 10. ukta, 11. dhruva, 12. aprava. pahelAMnA 28 bhedane A 12 bhede guNatA-2841=336 bheda kula thAya. tathA buddhine 4 bheda 1 otpAtikI, 2 vanayikI 3 kArmikI 4 pariNAmikI eTale 336+4 buddhinA=kulle 340 bheda matijJAnanA thAya che. jeTalA matijJAnanA kula prakAre che. teTalAM ja matijJAnanAM AvaraNIya karmo che. jagatanA tamAma jIve ATalA ja bhedamAM samAI jAya che. jene matijJAnane kSaye pazama sAre che. teo buddhizAlI, hoMziyAra che. jemane matijJAnAvaraNIya karmane udaya vadhAre che tevA che maMda mati, budhdha vagere jevA dekhAya che. tIkSaNa buddhi, gajabanI yAdazakti, AzcaryakArI sarjanazakti Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 vagere jevI hoya te mahA mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjane yAda karIe. yazovijayajI mahArAja ane vinayavijyajI mahArAja banne jaNAe sAthe dIkSA lIdhI, gurubaMdhu banyA. kAzI bhaNavA gayA, eka paMDitajInI pAse bhaNavA rahyA. bAra varSa sudhI suMdara abhyAsa karyo. . eka divasa paMDitajI eka divasa mATe bahAragAma gayA. thazevijayajIe mALIyA upara najara nAMkhI. dhULa jAmelAM kapaDAM vaccethI eka piothI hAthamAM AvI. khelIne joyuM....are! hajI paMDitajIe A te nathI bhaNAvI. basa, eka ja rAta hAthamAM hatI. eTale thazevijayajI mahArAja ane vinayavijayajI mahArAja bane jaNue aMdAje adha-adhI vaheMcI lIdhI. AkhI rAtamAM te kaMThastha karI lIdhI. kevI gajabanI yAdazakti.? dhanya-dhanya.. savAre te paMDitajI pAchA padhAryA. AvatAnI sAthe ja pahelI najara tyAM pithI upara nAMkhI. keI aDyuM che, evuM lAgyuM. tarata yazovijayane pUchayuM-kema tame kheLI che? "hA gurujI!"--ema thazevijayajIe javAba Ape. paMDitajI-are! paNa emAMthI zuM vAMcyuM? keTaluM AvaDyuM?' yazavijaya balavA beThA...Non-Stop-ekadhAruM belatA ja gayA. paMDitajIne Azcarya thayuM. pUchyuM-e tame keNa che? Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 brAhmaNa te nathI lAgatA ! tyAM te yazavijayajI, vinayavijayajI rUpa nAmAdi pragaTa karI tyAMthI bhAgyA. pitAnA vastro paridhAna karI nIkaLI gayA. . avasare kAzI narezanI paMDitasabhAmAM zAstrArtha geThavAyA. "T F = ma = ' A pAMca akSara eya che te belavAmAM vacce na ApavA joIe tevI zarata mukAI.. ane yazovijayajI mahArAje te jhaDapathI A akSare belyA vagara ja pUrva pakSa rajU karI khaMDana-maMDana karyuM. paraMtu keI paMDite belavA taiyAra na thayA. azakya lAgyuM. pU. upAdhyAyajI mahArAjathI zAsananI adbhuta prabhAvanA thaI kharekhara! evA mahApuruSanI gajabanI buddhi upara ApaNe ApharIna thaI jaIe. dhanya hatA e mahAtmA. ApaNe vicAra karatAM ApaNane spaSTa jaNAze ke ApaNAmAM matijJAna vadhAre che ke matijJAnAvaraNIya karmane udaya vadhAre che? agAdha samudra keTale vizAla ane temAMthI bharIne bahAra lAvela glAsamAM paNa te che ja paNa bahu ja thoDuM eTale ApaNuM matijJAna pANInA glAsa jeTaluM che ane matijJAnAvaraNIya karma te samudra jevuM agAdha che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UF saujanya thaR zeThazrI suracaMdabhAI gumacaMdabhAI zAha gopIpurA-surata. nA sahayogathI A pustikA prasiddha karavAmAM AvI che Gro. kAra zALakiyAjyiAM mosA vidhAyA vinA - prakAzaka :zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra -: saMcAlita :zrI mahAvIra jaina sAhitya prakAzana -: kAryAlaya tathA prAptisthAna :39, vasaMta vilAsa, bIje mALe, 133, gopAla nivAsa, Do. DI. DI. sAThe mArga, bIje mALe, vI. pI. roDa, prArthanA samAja, prinsesa sTrITa, muMbaI-4. muMbaI-400 002. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIcoka-surata. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S jainadarzananA adabhuta karma-vijJAnanA siddhAntone samajyA che 'zrI gopIpurA-surata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita ' Icatra jAhejha vyAkhyAkAmAkSA maviSayakamANIzaGibhyArI...' 'pravaktI-papa.IkiAja zrIkRSNapajayajI mahAdAja 'rASTrabhASA2tna-vala,sAhityaratna-prayAga) 'cAturmAsika ravivArIyaHzrI mahAvIra zikSaNa zibira saMcAlaka zrI mahAvIra vidhArthI kalyANa kendra (muMbaI) "| zrAvaNa suda 5 vyAkhyAna pAMcamuM ravi tA.25-7-82 viSaya: jaina darzanamAM jJAnanuM svarUpa vyAkhyAtA : pa.pU. munirAja zrI aruNavijayajI mahArAja avataraNakAra : kapilarAya nAnAlAla ThAkura samyagdarzanazuddha, yo jJAnaM viratimeva cApnoti / duHkhanibhittamapIdaM, tena sulabdhaM bhavati janma // caramatIrthapati zramaNa paramAtmA zrI mahAvIrasvAmI bhagavAnane namaskArapUrvaka umAsvAti vAcakamukhyajI pharamAve che ke samyam darzanathI vizuddha evuM je samyagU jJAna viratine prApta kare che, cAritrane prApta kare te duHkhanA nimittabhUta A janma paNa saphala thAya che, punaHprApti mATe sulabha bane che Aga lAgavAnI che-- amerikAmAM eka bahumALI makAnanA 7mA mALe bhISaNa Aga lAgI. 14 mA mALa para eka kuTuMba rahe. e lekane khabara nathI ke nIce Aga lAgI che. Aga vadhavAnI che e hakIkata che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 7 mAthI 14 mA mALe pahoMcatAM vAra keTalI? grIsa ethensamAM A kuTuMbanA sagA rahe. rAtre 10-20 kalAke eka AkhuM kuTuMba jAgI gayuM che. sau prathama ATha varSanI eka bALA jAgI gaI eNe badhAne uThADyA. gabharAyelI A bALA bUma pADe che. UThe ! UThe! mAmAne phena kare. "bhayaMkara Aga lAgI che. hajI paNa bacavAne cAnsa che. kahe ke tame badhA nIce UtarI jAo." jaladI kare pappA! TelIphana kare ne? pitA akaLAya che. A nAnI bALA zuM kahe che! pappA ! have cAra ja miniTa bAkI che. tame te kaMI karatA nathI. ema nahIM te cAle ApaNe te nIce UtarIe. ApaNe prArthanA karIe ke mAmAne AgamAMthI bhagavAna bacAvI le. huM Teliphena karuM chuM. ema kahI sau nIce UtaryA, prArthanA karI. nIce UtarIne pelI bALA eka miniTa beThI. pachI belI: have be ja miniTa bAkI che, mAmAne badhA nIce UtaravA mAMDyA che. ane pachI sAtamA mALanI Aga vipharI. uparanA keIka majalA paranA kemikalanAM drama phATayAM. badhuM bhasmIbhUta thaI gayuM. thoDIvAramAM mAmAne kela Ave. kelamAM bebInuM nAma daI belAve te pahelAM bebI belI UThe che ke mAmA, tame badhA bacI gayA ne? keIne kaMI thayuM nathI ne? sAruM thayuM, kemikalanAM drama phATatAM pahelAM tame UtarI gayA. A eka prasaMga evo che je vijJAnIone paNa paNu cakarAvAmAM nAMkhI de che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 bhUkaMpa thavAnI agAuthI khabara paDI bIjo eka bhUkaMpane prasaMga che. bhUkaMpa thavAne cAra miniTa bAkI hatI. rAtre doDha vAge eka vyakti jAge che ane kaMIka prakriyA kare che, vicAre che. eTalAmAM te eka hajAra mAIlane aMtare AveluM kuTuMba jAgI gayuM. gharamAMthI bahAra nIkaLI gayuM. medAnamAM AvIne UbhuM rahyuM. ane DI ja vAramAM bhUkaMpanA AMcakA sAthe makAna dharAzAyI thaI gayuM. badhA ja UgarI gayA, be mahinA bAbe paNa! jarA vicAra karo. A kevI rIte jaNAyuM? Telepathy ke Post Telepathy je hoya te, paNa A prasaMga vijJAnanI AMkha sAme neMdhA che. zreyAMsakumArane jAtismaraNa jJAna zreyAMsakumAranI vAta ApaNI jANamAM che. zrI AdIzvara bhagavAna hastinApuramAM padhAryA che. bhikSArthe nIkaLyA che. emane vaherAvavA mATe lokonI bhIDa jAmI che. kaI hIrA, keImetI, keI pitAnI dIkarI suddhAM vaharAvavA taiyAra che. paNa bhagavAna kAMI letA nathI. zerImAM kolAhala thato sAMbhaLatAM zreyAMsakumAra jharUkhAmAM Ave che. ane TeLAmAM kaMIka jue che. ane jotAMnI sAthe ja emane pUrvabhavanuM jJAna thaI jAya che. ane deDIne TeLA vacce jaI bhagavAnane vinaMtI kare che. padhAre prabhu! padhAre! Apane kaya e prAsuka AhAra taiyAra che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 prabhu padhAryA. zreyAMsakumAre bhagavAnane zeraDIne 108 ghaDA zuddha rasa vaherAvyo. e divasathI prAsuka AhAra vaherAvavAne supAtra dAnane pravAha zarU thaye. A prAsuka AhAra prabhune vaherAvanAra mekSane adhikArI kema na bane ? eTale akSaya tRtIyA parva kahevAyuM jharUkhAmAMthI UbhA UbhA prabhune jotAM ja pUrvajanmanuM jJAna thayuM. keTalAMkane pheTAnI prinTa jevuM jJAna thAya jyAre keTalAMkane Nagative nI Positive thatI ja nathI. keI prinTa ja AvatI nathI. kensaranI phormyulA jaDI. eka vaijJAnika kensaranI rIsarca karanAra vIsa vIsa varSathI rIsarca kare paNa kaMI na vaLyuM. eka divasa rAtre bhagavAnanuM nAma laI sUI gayA. rAtre ene svapna AvyuM emAM eNe zALAnA blekaberDa para lakhelI eka phormyulA joI A phormyulA enA manamAM saceTa ceTI gaI. DIvAramAM savAra thatAM e UThayo te pelI pharmyulA enA magajamAMthI haDatI nathI. e ene yAda rahI gaI. e eNe utArI lIdhI. e mujaba eNe prayoga zarU karyA. leboreTarImAM prayogane aMte eka IMjekazana taiyAra thayuM. e IMjekazana eNe kensaranA vedanAgrasta dardIne ApyuM. ethI dardIne rAhata jaNAI eNe e pachI ene upaga be, pAMca ane pacAsa dardI para karyo. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 DokaTare nirAMta ane saMtoSa anubhavyA. anya DokaTare pUche che ke DekaTara! tamane 20 varSamAM zuM kahyuM? te jaNa DekaTara kahe kazuM nahIM. 20 varSamAM kaMI nahIM. eka divasa prabhunuM nAma laIne sUte. svapnamAM eka pharmyulA prApta thaI ene para meM kAma karyuM enuM A pariNAma che, mArI mahenatanuM nahIM. huM kAMI jANatuM nathI. rAtanA svapnamAM A phermyulA koNe ApI? e phormyulA banAvI koNe? A badhuM zuM che? zrI vajasvAmIne jJAnano kSayapazamAM zreSThiputra dhanagiri ane sunaMdAne putra vajakumAra pUrvajanmanA jJAna-vairAgyanA saMskArathI bAlavayamAM ja teo virakta banyA. saMyamanA bhAvathI vairAgya svIkAravA rUdana karIne paNa icchA pUrNa karI, sunaMdA mAtAe vaherAvI dIdho. paraMtu 3 varSanI ja uMmarane vajakumAra hevAthI gurumahArAje sAdhvIjInA upAzrayanA zayyAtarane tyAM rAkhe. pAraNAmAM jhUlate jhUlate bAlaka sAdhvIonA pATha sAMbhaLe che, ane sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM 11 aMga sUtre te tene gheDIyAmAM ja kaMThastha thaI gayA. bAlakanI A vicakSaNa zaktithI 8 varSanI uMmare gurumahArAja AryasiMhagirie dIkSA ApI. eka divasa gurumahArAja UDilabhUmie bahAra gayA che. anya ziSya vAcanA levA beThA che. tyAre gurunI pATa upara besI jaIne vAsvAmIe vAcana ApavAnuM zarU karyuM. anya sAdhuo te samajyA ke A te bAlaceSTA haze. pachI te arthanI gaMbhIratA lAgatAM badhA stabdha thaI gayA, Azcarya lAgyuM. vAcanA cAlu ja rahI. gurumahArAja bahArathI AvyA. daravAjAnA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 pagathiye UbhA UbhA paga dhue che. tyAM te aMdarathI AvatA avAja tarapha najara karI joyuM te vajanamunine vAcanA ApatA joyA. thoDIvAra sAMbhaLI stabdha banI gayA. aMdara AvyA AnaMda pAmyA. A bAla vajamunine vAcanAcArya banAvavAmAM AvyA... dhanya hatA e mahApuruSa vajIsvAmI...ahA hA... bAlavayamAM te kevA jJAnI ! zrI hemacaMdrAcAryanI addabhuta pratibhA dhaMdhukAnA e meDha vaNika jJAtinA cAciMga ane mAtA pAhinIdevIne e putra cAMgadeva. eka divasa mAtA putra cAMgadevane laIne daherAsare darzana karavA gaI. mAtA te hajI caityavaMdana karatA hatA. tyAM te bAlaka 2mate 2mate upAzrayamAM jaI caDhyo ane AcArya mahArAja devacaMdrasUrijInI pATe jaI beThe. mAtAjI AvyA. tyAre AcArya mahArAje mAtA pAse putranI mAMgaNI karI...bena.gharamAM raheze te A bAlaka bahu bahu te tane sAruM kamAvI Apaze...paraMtu je zAsanane pIza te A bAlaka mahAna banaze. zAsanane ratna banaze ane zAsanane uddhAra karaze. gya avasare bAlyavayamAM ja dIkSA ApavAmAM AvI. somacaMdravijayanA nAme bAlamuni oLakhAyA. pragalma buddhipratibhAthI ane gajabanI tarkazaktithI nyAya-vyAkaraNa vagerene abhyAsa karyo. sarasvatI devI prasanna thayA... zakti gajabanI khIlI.. AcAryapade birAjatA hemacandrasUrinA nAme prasiddha thayA nyAya, vyAkaraNa, sAhityanA aneka kSetre gajabanI sAhitya racanA karI. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 jemanA siddhahema zabdAnuzAsana jevA mahAkAya vyAkaraNa graMthane siddharAja jayasiMhe hAthInI aMbADIe varaghaDe kADhyo hate. kumArapAla rAjA jevAe paNa yogazAstranI zobhAyAtrA kADhI hatI. e ja rAjAe pATaNa vagere kSetramAM 18 jJAnabhaMDAre banAvyA hatA. dhanya hatA e kalikAlasarvajJa ke jemaNe sADA traNa kroDa glaeNka pramANa graMthanI navIna racanAo karI.. keTale gajabane jJAnane kSaye pazama hatuM e mahApuruSone....... pragabha buddhipratibhAsaMpanna yazovijayajI upAdhyAya mAtA bALakane teDIne ja upAzraye jatI hatI. gurumahArAja pAse bhaktAmara stotranuM zravaNa karatI hatI. niyama rAkhe ke...je bhaktAmara stotranuM zravaNa na karuM te pANI paNa nahIM pIuM.... niyamanI kameTI thaI eka divasa muzaladhAra varSA zarU thaI... mAtAjI upAzraye jaI na zakyA. yegAnuyega...varasAda pAMca-sAta divasa sudhI varasate rahyo. mAtAjIne eTalA upavAsa thayA. bAlaka-mAtAjI tuM kema kaMI khAtI nathI. mAtAjI-dIkarA tuM tAre dUdha pI le. cAla. bAlaka-nA paNa tuM kema nathI khAtI? mAtAjI-dIkarA, mAre bhaktAmara sAMbhaLavAno niyama che. bAlaka-are paNa mAtAjI! mane ATalA divasa kIdhuM kema nahIM? le hamaNAM ja saMbhaLAvI dauM chuM ema kahI mattAmara stotra cAlu karI AkhuM saMbhaLAvI dIdhuM. mAtAjIe pAraNuM karyuM ane A AzcaryanI vAta gurumahArAjane karI. gurumahArAje kahyuM : mAtAjI, bAlakane vaherAvI de... mAtAjIe bAlakane apavayamAM dikSA apAvI. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 e ja ApaNu yazovijayajI mahArAja... je mahAmahopAdhyAya banyA. keTalAya graMtha racyA. keTalAya brAhmaNa paMDitene vAdamAM harAvyA...vAdamAlA racI. dhanya hatA te sattaramI zatAbdinA tejasvI sitArA... ahAhA.. ke pazama...kevI buddhipratibhA... anaMta jJAna e AtmAne mULabhUta guNa . jJAna AtmAthI alaga nathI. sUrya jema sUryanA prakAzathI chUTe paDatuM nathI ema jJAna AtmAthI chUTuM paDatuM nathI. jJAna e ja AtmA ane AtmA e ja jJAna. jJAna vinA AtmAnI kalpanA ja thaI zake tema nathI. guNa vinA dravyanI kaI kiMmata nathI. guNI vinA guNa rahI zakatuM nathI. guNa ane paryAyavALe ja dravya kahevAya che. jJAna guNa e ja AtmAne mukhya guNa che. jJAna vaDe ja jaDa ane cetananA bheda paDe che. jIvane cetana tarIke oLakhAvavAmAM mukhya jJAna guNa che. eka gAthA gekhavA ApI hoya paraMtu 24 kalAke ya eka lITI na yAda thAya ane chApAmAM Avele bhAva vAMcIne tarata yAda rahI jAya! eTale ApaNAmAM buddhi, zakti ke jJAna nathI evuM nathI. darekamAM buddhi, zakti ane jJAna che. DrAIvIMganuM lAyasansa lIdhA pachI varSo pachI paNa DrAIvIMga AvaDe che ne? Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 na javAya te paNa breka ane esIleTara kyAM che, e khabara paDe che ne? tarata paga dabAvIe chIe ne? eka ATha varSanA aMdha bALakanA matijJAnanI vAta che. ene matijJAna ane zrutajJAna je indriya vaDe thAya che, te cakSu indriya nathI. paraMtu e bAlaka Brail lipi zIkhI laIne e dvArA abhyAsa karI AkhA amerikAmAM sarva prathama naMbare Avyo. InAma prApta karyuM. A joI AMkhe dekhanArA che te zuM kahe ? eka indriyanI zakti haNAI jAya che tyAre bIjI indriyanI zakti bamaNI thaI jAya che. Hildelai 2015 Sixth Senge your leg Sense paraMtu eka indriya ochI kAma karatI hoya te bIjI IndriyamAM gajabanAka zakti Ave che. AMkha vinA e dUrathI kahI de ke phalANu bhAI Ave che. madArI eka chokarAnA mukha para kALuM kapaDuM oDhADIne e pachI lekenA TeLAmAMnA keIna khamIzane baTana keTalA che? keInI janma tArIkha kaI che? evA prazna pUchIne javAba Ape che. AMkhe pATA bAMdhI narImAna IiTa para skuTara calAvavuM A badhuM zuM che? jAdunA khela-ke. lAla ke gIyApAzA karI zake che. mahArASTramAM keTalAka baLada laIne phare che. baLadane prazna pUche eTale e tamArI pAse AvI mAthuM halAve, eTale tame sAcuM mAnI le. rIMchane vALa teDIne tAvIjamAM Ape eTale bhaya TaLI jAya! ghoDAne vALa bAMdhe te mase jAya ! Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zuM bIka TALavAnI zakti rIMchanA vALamAM che? AvAM badhAM nimitte lokee UbhA karyA che. paNa kharI zakti zuM che te kaI jANatuM nathI. jaina darzanamAM jJAnamImAMsA jaina darzanamAM jJAnanI je prakriyA ApI che te adbhuta che. jJAna svayaM prakAzita che ane anyane prakAzita kare che. jJAna dIvA jevuM che, pite prakAze che ane bIjAne paNa prakAzita kare che, dIvAne dIvA mATe bIjA dIvAnI jarUra paDatI nathI. te ja rIte eka jJAnane mATe bIjA jJAnanI jarUra paDatI nathI. mATe ja jJAnane "ravAra cakarAra kahyuM che. jJAna pratyakSa (Direct) ane pakSa (Indirect) banne rIte thAya che. ghaNuM muMbaI jAya che te Direct ke Indirect? muMbaI vAyA miDiyAja gayA ne? gADImAM gayA ne? eTale tame muMbaI gayA ke tamane muMbaI laI javAyA ? AMkhe joyuM nahIM, AMkha vaDe jovAya che. Ama chatAM ApaNe vyavahAramAM "AMkhe joyuM" ema belIe chIe. AMkhanI kIkImAM pratibiMba paDe che. vALa jevI Optic nerve netranADI dvArA e pratibiMbanA saMvedanAnA taraMge Waves of Sensation magajane pahoMcADe che. ApaNuM magajamAM be abaja Memory Cell che. enA para enI asara thAya che ane eka ja jhATake khabara paDe che. Poly Rode kemerA karatAM vadhu jhaDape ane vadhu spaSTa citra upasI Ave che. pelA Memory CellmAM saMgharAyela jJAna Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 baTana dabAvatAM je joIe te maLe tema" yAda Ave. A badhuM batAve che ke AtmAmAM koI jJAnavAna caitanyazakti paDelI che. pakSa jJAna indriya ane mana vaDe ja thAya, e ApaNe joyuM, have pratyakSa jJAna. prati + akSa. akSa eTale AtmA. " akSaNoti jAnAti iti akSaH, akSaM prati gataM pratyakSam" eTale Idriya ane mana vinA jaNAya te pratyakSa jJAna. pratyakSa jJAnamAM avadhi, mana:paryava ane kevaLajJAnane samAveza thAya che. A jJAnane pratyakSa jJAna kahevAya che. eka yuvaka navalakathA vAMce che athavA kalapanAnI navalakathAmAM rAce che. e thoDo samaya mAnasika galagaliyAM anubhave che paNa kyAreka keIka AmA vItarAga bhagavAnanI AjJA aMge vicArate hoya ane temAM keIka paLe je AnaMda Ave che te bhAgye ja pharI Ave che. ghaNuM kahe che ke pAlItANuM te 25 vakhata jaI AvyuM paraMtu eka vakhata je AnaMda Avyo hato te haju ya bhulAta nathI. zrutajJAnanuM svarUpa Indriya ane mana vaDe ja saMsArIjIvane sukha anubhavAya che. Indriya ane mana vinA matijJAna zakya nathI. matijJAna vinA zrutajJAna paNa zakya nathI. eTale ja zrutajJAna matipUrvaka kahyuM che, kRtaM tipUrva zrutajJAnanA 14 prakAra che. akSaragruta ja nahIM, saMketa, IzAre e paNa zrutajJAna ja che. akkhara-sannI sammaM, sAiaM khalu sapajjavasi ca / gamiaM aMgapaviTaM, satta vi ee sapaDivakkhA // zrutajJAnanA 14 prakAramAM, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 (1) akSaradyuta, (2) anakSazrata, (3) saMjJikRta, (4) agnikRta, (5) samyaphadbhuta, (6) mithyAzrata, (7) Adizrata, (8) anAdithuta, 9) saparyavasitazruta, (10) aparyavasitazruta, (11) gamikazruta, (12) agamikazruta, (13) aMgapraviSTazruta, (14) aMgabAhyazrutane samAveza thAya che. A jJAnamAMthI kone kyA prakAranuM jJAna thAya che? samyam daSTivALAne samyagU jJAna thAya. mithyA daSTivALAne mithyA jJAna thAya. samyam daSTivALAne badhuM samyaga rUpe pariName ane mithyA dRSTivAlAne badhu mithyA rUpe pariName. vidyA-jJAna te e ja kahevAya ke je mukti apAve sA vidyA yA vimuktye| navAMgIvRttikAra zrI abhayadevasUri navAMgIvRttikAra zrI abhayadevasUri thayA. emaNe nava aMge paranI adbhuta TIkAo lakhI che. A badhuM lakhavA samaya ocho paDate eTale bhejanamAMthI samaya bacAvavA emaNe AyaMbila tapa sAthe TIkAnuM lekhana karavA mAMDayuM.... Ama ne Ama bAra varSa vItI gayAM. zarIra para azAtAvedanIya karmane udaya thaye. zarIra upara keDha rega vyApI gaye. chatAM paNa ciMtA na karI. paNa emane A parizrama cAlu ja hate. sAdhuone A badhuM jJAna vAMcavA maLe e mATe emaNe keTaluM kaSTa veThayuM? Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 hemacandrAcAryajI ane kumArapAla mahArAjA kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUri mahArAja pAse sAtase lahiyAe ja lakhatA hatA. emane upAzraya lekhanazALA je ja banI gayuM hatuM. lekhanakArya niyamita cAlatuM hatuM. eka divasa kumArapAla mahArAja vaMdana karavA AvyA. gurubhagavaMta tathA dareka sAdhuone vidhipUrvaka vAMdIne rAjA lekhanazALA jevA gayA. tyAM lahiyAone tADapatranA badale kAgaLanA pAnAmAM lakhatA joIne rAjA Azcarya pAmya... pharIthI rAjA gurujI pAse AvyA. vaMdana karI sukhazAtA pUchI pAnA upara lakhAvavAnuM kAraNa pUchyuM. tyAre gurujIe kahyuMhe caulukya ziremaNi! jJAnabhaMDAramAM tADapatronI ghaNI khoTa che- eTale zuM thAya? kAgaLa upara lakhAya che. A sAMbhaLI lajijata thayele kumArapAla manamAM vicAra karavA lAgyaaha, graMthonuM navanirmANa karavAnI gurubhagavaMtanI ajabanI zakti che. ane mArAmAM te graMtha lakhAvavAnI paNa pUrI zakti nathI ? te pachI mAruM zrAvakapaNuM zuM? A pramANe vicArI Ubhe thaIne gurubhagavaMta samakSa hAtha joDI kahyuMhe gurubhagavaMta ! upavAsanuM paccakakhANa Ape. gurujIe kahyuM-are ! Aje zene upavAsa ? kumArapAla-gurujI! lekhana mATe tADapatra pUrA pADIza pachI ja bhejana karIza! gurujI-are kumAra! tADavRkSe kayAM najIka che? te tuM tAtkAlika pUrA zI rIte pADIza? gurujIe temaja sAmaMtoe paNa ghaNuM vAryA chatAM paNa kumArapAle upavAsa karyo. aho jinAgame bhaktirahI guruSu gauravam / zrIkumAramahIbharturaho niHsImasAhasam // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ahi zrI kumArapAla mahArAjAnI zrI jinAgama viSenI kevI uttama bhakti che. ane guru bhagavaMta viSe paNa ke suMdara bahumAna bhAva che, ane temanuM sAhasa paNa kevuM nisIma che? jJAna to AtmAnuM jharaNuM che seMkaDe varSo pahelAM vizvavikhyAta tattvajJa sekreTIse ziSya erisToTala (araDu) ne kahyuM hatuM keKnowledge is Nothing but it is Intutional. jJAna te aMtaramAMthI ja phure che-pragaTe che-AMtarastrota che. himAlaya parathI nIkaLatI gaMgAnI jema AtmAmAMthI pragaTatuM jJAnanuM jharaNuM ke jJAnagaMgA paNa kadI sukAtI nathI. keI paNa jIva kyAreya jJAna vinAne nahIM banI jAya. dareka jIvamAtramAM bhale te nAne sUkSama hoya ke moTe dhUla hoya paNa sattAmAM jJAna te paDayuM ja che-jJAna vinAne keI jIva nathImATe ja AtmA ane jJAna A baMne judA kalpI zakAya ja nahIM. AtmA jJAnavAna ja che ane jJAna AtmAmAM ja che. hA, eTaluM jarUra ke dareka jIvamAM pitApitAnA pazama pramANe ochuM vadhAre hoya. zrI naMdIsUtramAM paNa kahyuM che ke-jIvamAtramAM kevalajJAnane ananta bhAga te avazyapaNe pragaTa hoya ja che. zarIranI keTalIka kriyA aicchika hoya che ane keTalIka kriyA anaicchika hoya che. anaicchika kriyAmAM ApaNe vicAravuM paNa nathI paDatuM. dA. ta. ApaNe cAlIe chIe tyAre khyAla paNa nathI hatuM ke kayA paga sAthe karyo hAtha cAle che. DAbA paga sAthe DAbo hAtha cAle che ke jamaNe hAtha? te ja pramANe jamaNuM paga sAthe jamaNe hAtha cAle che ke kema? te jovA jevuM che. vAta sAva sAmAnya che. paNa ApaNe kyAreya vicAra nathI karyo. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 nirNaya spaSTa ja che ke-jamaNuM paga sAthe DAbo hAtha ja cAlavAne, te ja pramANe DAbA paga sAthe jamaNo hAtha ja cAlavAne. AnAthI viparIta jamaNuM paga sAthe jamaNe hAtha ane DAbA paga sAthe DAbe hAtha kyAreya nathI cAlate. zuM AmAM paNa ApaNuM jJAna kAma nathI karatuM? nathI tevI IcchA chatAM paNa vyavasthita cAlyA ja kare che. bhale anaicchika kriyA hoya paNa jJAnazUnya nathI. eka samaye eka ja upayoga heya jJAnI bhagavaMte pharamAve che ke kaI paNa AtmA eka samaye eka ja upaga rAkhI zake che. ekI sAthe eka samaye be upaga saMbhavI zake ja nahIM. dA. ta. (1) eka pAnAmAM lAIno te 20-25 lakhAyelI che. joIe chIe tyAre najara samakSa te badhI eka sAthe dekhAya te che, paNa zuM ekIsAthe 2 lAIna paNa mANasa vAMcI zake kharo? nA, saMbhava ja nathI. (2) ApaNe jamaNe hAtha jamaNethI DAbe ema goLa pheravIe. cokkasa phare che. dhArIe teTalI jhaDapathI paNa pheravI zakIe chIe paNa enI sAthe ja e ja samaye DAbe hAthe DAbethI jamaNe eTale jamaNe hAthathI uMdhI dizAmAM pheravIe te zuM pharaze?eka hAtha sIdhe ane bIjo hAtha uMdhA krame goLa pherava zakya ja nathI. kAraNa ekI sAthe eka samaye jIva 2 upaga rAkhI ja na zake. | (3) te ja pramANe navakAravAlI gaNavI ane vyAkhyAna paNa sAMbhaLavuM bane kriyA eka sAthe kevI rIte saMbhave! kAM te vyAkhyAnamAM mane lAgaze te navakAravAlI aTakaze, ane je navakAravAlImAM mana lAgaze te vyAkhyAna cukAze. A vAta anubhavasiddha eTalI ja sAcI che. prabhunuM kathana-"eka samaye jJAnane eka ja upaga' te kharekhara satya ja che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanI ArAdhanA : jJAna ane jJAnI tema ja jJAnanA upakaraNonuM paNa avazya bahumAna karavuM joIe. temanI AzAtanA-virAdhanA TALavI. jJAna caDhe te mATe sarasvatIne maMtra ke "jUna namAM nAkhara"ne jApa karIe, mAlA gaNIe, paNa zuM glaeNka ke gAthA kaMThastha karavA prayatna karI ja nahIM? nA, sAthesAthe gAthA pATha karavA paNa prayatna te avazya kare joIe. puruSArtha te jarUra karo. - jJAnapaMcamInA pavitra parva divase upavAsa karIe, khamAsamaNuM, kAussagga, devavaMdana, jApa badhuM ja karIe paraMtu abhinava-jJAnaprApti arthe bhaNavuM paNa joIe. nidarzanamAM jJAnanA bheda-prabhedanuM svarUpa jJAna 120 pratyakSa pakSa sAvyavahArika pAramArthika maMtijJAna . zrutajJAna 1 mana:paryavajJAna kevalajJAna - | - avadhijJAna bheda - 9 + 2 + 1 + 28 + 14 kula 51 bheda Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 zrI bhagavatIjI sUtranuM bahumAna AcArya bhagavaMta zrI bhagavatIjI sUtranuM vAMcana karatA hatA. 45 AgamasUtramAM mahAna khajAnA svarUpa A sUtra che. pAMcamuM aMgasUtra kahevAya. bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmInI vaccenI praznottarInI hAramALA che. vyAkhyAnamAM vAMcanAvasare jeTalI vAra geyamAM zabda Avate teTalI vAra suvarNamudrikA mUkIne bahumAna-pUjana karavAmAM AvatuM. dhanya hatA e zeTha-kevI apAra bhakti hatI! (3) avadhijJAna Indriya ane mananI madada vinA amuka maryAdA sudhI rUpIdravya padArthonuM jenA vaDe jJAna thAya che tene avadhijJAna kahevAya che. pAMca jJAnamAM A trIjA naMbaranuM jJAna gaNAya che. sAMvyavahArika pratyakSamAM prathama avadhijJAna gaNAya che. janmathI ane guNathI avadhijJAna banne rIte thAya che. avadhijJAna bhavapratyayika guNapratyayika (deva ane nArakIne) (manuSya ane tiryaMcane) (1) bhavapratyayika avadhijJAna * "mavAtya nArAvAat" tattvArtha mAM jaNAve che ke - je avadhijJAna janmatAnI sAthe ja thAya che tene bhavapratyayika avadhijJAna kahevAya che. devalokamAM sarva devatAone tema ja narakamAM nArakI jIvene janmathI ja avadhijJAna thAya che. te bhavapratyayika avadhijJAna kahevAya che. (2) guNapratyayika avadhijJAna 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 anugAmi ananugAmi vardhamAna hIyamAna pratipAti apratipAti Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 "jo nimitta pavilApa zeSA" tatvArthamAM umAsvAtijI A sUtrathI avadhijJAnanA cha bheda jaNAve che. A guNapratyayika avadhijJAna manuSya ane tiryaMcane thAya che. te 6 prakAre A pramANe che :(1) anugAmi-eka sthAnethI bIjA sthAne jatA AMkhanI jema je sAthe ja Ave tene anugAmi avadhijJAna kahevAya che. (2) anugAmi-A anugAmithI UlaTuM che. arthAt je jagyAe avadhijJAna thayuM hoya te sthAnathI bIje jAya te A jJAna sAthe nathI AvatuM eTale ananugAmi kahevAya che. (3) vadhamAna-pitAnI pariNAmavizuddhinI sAthe dravya, kSetra, kALa, bhAvanI maryAdAne sAthe laIne divase divase vadhe tene vardhamAna avadhijJAna kahyuM che. (4) hIyamAna -A vardhamAnanuM UlaTuM che. je pariNAmenI azuddhithI divase divase ghaTe tene hIyamAna avadhijJAna kahevAya che. (5) pratipAti-jema dave olavAI jAya, tema je avadhijJAna thaIne ekAeka cAlyuM jAya tene pratipAti avadhijJAna kahevAya che. (6) apratipAti-kevalajJAna thavAnA aMtamuhUrta pahelAM je pragaTa thAya che. ane kevalajJAna pragaTa thayA pachI je kevalajJAnamAM samAI jAya che tene apratipAti avadhijJAna kahevAya che. Ane ja paramAvadhijJAna paNa kahevAya che. devatAo, manuSya, nArakIo ane tiryaMce A cAreyane avadhijJAna thaI zake che. amuka Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 aMtara sudhI rUpI padArthone joI zake che. prakAromAM bheda jarUra che. tIrthakara bhagavAna te janmathI ja 3 jJAnanA dhaNI hoya che ane dIkSA le tyAre cothuM mana:paryavajJAna pragaTe che. ane cAre ghAtI karmono kSaye prabhune kevalajJAna thAya che. prabhune jJAnAtizaya mahAna che. samyagdaSTinA avadhijJAnane avadhijJAna ane mithyASTi jIvana avadhijJAnane vibhaMga-jJAna kahevAmAM Ave che. mana:paryavajJAna- vipumatI mana:paryAyaH II -tasvArtha sUtramAM pUjyazrI jaNAve che ke mana:paryavajJAna be prakAre che. Rjumati mana:paryAyajJAna vipulamati mana:paryAyajJAna jenA vaDe saMgni paMcendriya jenA mane gata vicArebhAvone Indriya ane mananI madada vinA jANI zakAya che, tene manapayaeNva jJAna kahevAya che. (1) jumati manaparyavajJAna A mANase ghaDe lAvavAno vicAra karyo che evA keIna mananA vicArane sAmAnyapaNe jANavuM te trAjumatimana:paryAyajJAna kahevAya che. (2) vipulamati mana:paryavajJAna amuka raMgane, amuka dhAtu vizeSane, amuka sthAnamAM banele e ghaDe A mANase pitAnA manamAM citavya che, evuM je keInA mananuM jANavuM te vipulamatimana:paryavajJAna kahevAya che. Rju karatAM vipula vadhAre spaSTa cekhuM jaNAve che. A mana:paryavajJAna tIrthaMkara prabhune dIkSA le tyAre ja thAya che. mana:paryavajJAna zrAvakane ja thaI ja na zake. sAdhune ja thAya che. eTale mana:paryavajJAna mATe sAdhu thavuM jarUrI che-Aje A jJAna Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 viccheda thayeluM gaNAya che. keIne paNa na thAya. kevalajJAna "sarvavathavs revana"--trikAlAbAdhita rIte hastAmalakavat anaMta (sarva) dravya-guNa paryAye ekI samaye ekI sAthe jenA vaDe jaNAya te kevalajJAna kahevAya che. A anaMta lokaalakAkAzaprakAzaka che. cAra ghAtikarmono kSaya pachI ja kevalajJAna pragaTa thAya che. 4 ghAtikama- (1) jJAnAvaraNIya karma (2)darzanAvaraNIya karma (3) mehanIya karma ane (4) aMtarAya karma A cArene kSaya thayA pachI ja kevalajJAna pragaTe che. mohakSayAjjJAnadarzanAvaraNAntarAyakSayAcca kevalam / -tavAthadhigamasUtranA dazamA adhyayanamAM jaNAve che ke prathama mehanIyakarmane sarvathA kSaya thAya. pachI jJAnAvaraNIya, darzanavaraNIya, pachI aMtarAya ema cAreya ghAtikarmone sarvathA kSaya thayA pachI kevalajJAna pragaTa thAya che. 14 | siddha 13 | aAgI kevalI 12 sagI kevalI kSINameha kSapakazreNi mAMDI karma kSaya karate karate AtmA bAramA kSINameha guNasthAnake Ave. tyAM mehanIyakarmane kSaya kare. ane terame pravezatA ja AtmA kevalajJAna prApta kare. cAre ghAtikarmone kSaya thatAM ja AtmA anantajJAnI sarvajJa vItarAga bane che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 kevalajJAnI sagI kevalI agI kevalI (1) mana-vacana-kAyAga sahita teramA guNasthAnakanA kevalI te sagI kevalI (2) traNe gene nirodha karIne caudamAM guNasthAnakanA kevalI bhagavaMta te agI kevalI. teramAM guNasthAnake te kevalajJAnI bhagavaMta ghaNe kALa rahIne dezanA vagere ApI jagata upara mahAna upakAra kare che. bhagavAna mahAvIra paramAtmAne sADA karamA varSe kevalajJAna prApta thayuM. ane prabhunuM AyuSya te 72 varSanuM hatuM eTale 30 varSa prabhu kevalI paryAye vicaryA ane aneka jIvone tAryA. jyAre caudamAM guNasthAnake te mAtra pAMca hastAkSara uccAra eTale kALa rahIne vega niSedha karIne AtmA siddhaparamAtmA banI jAya che. sadAne mATe saMsArane tyAga have anaMtakALa sudhI mekSamAM ja nijAnaMdamAM ja rahevAnuM. siddha, buddha, mukta, niraMjananirAkAra evA siddha paramAtmA saccidAnaMda svarUpI, AnaMda-ghana svarUpI hoya che. anaMta AnaMdanuM vedana kare che. anaMta jJAnathI sarva leka-elekAkAzanA sarva-dravya-bhA jotA-jANatA AnaMdamAM rahe che. . dhyAna zubha azubha dharmadhyAna zukaladhyAna ArtadhyAna raudradhyAna zukaladhyAnanA 4 pAyAmAMthI bIje pAye vaTAvI trIjA caraNamAM pravezatAM AtmA kevalajJAna prApta kare che. dhyAnanI A dhArA kevI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 uttama-nirmala ane pavitra hoya che ke kSapakazreNimAM A dhArAmAM caDhele jIva cAre ghAtika jhapATAmAM khapAvavA mAMDe che. eTale ja kahyuM che ke-jJAnI zvAse zvAsamAM kare karmane kSaya. sarvajJa, sarvavidda, sarvadaSTA, anantajJAnI, trikAlajJAnI bane che. lagnamaMDapamAMthI kevalajJAna sudhI mAtAjIe parANe Agraha karI 8 kanyAe guNasAgarane paraNAvI, paraMtu virakata vairAgI saMyamane. anurAgI te lagna maMDapanI cerImAM ja brAhmaNa vaDe karAvAtI lagnavidhimAM ja Azcarya pAmI rahyo hate. are A te lagna eTale baMdhanakartA are have te huM vadhAre saMsAramAM DUbavAne, lagnavidhinA "sAvadhAna!" nA zabdoe guNasAgarane vadhAre sAvadhAna karI dIdho. basa prAta:kALe ja ATha kanyAthI zubhatA A vararAjA pitAnA vizALa makAnamAM nATaka jotAM jotAM vicAranI dhArAe caDhyA. zrAkazreNi maMDAI gaI karmanAM baMdhane tUTatA gayAM, ane ghanaghAti kamenA kSaye kevalajJAna pAmyA. A najare jotI te navapariNita AThe kanyAo paNu-dharmadhyAnamAM ciMtana kastI zukaladhyAnamAM caDhI gaI, kSapakazreNie ArUDha thaI ane jotajotAmAM kevalajJAna pAmI gaI. A vRttAnta sughanazreSThio adhyA AvIne pRthvIcaMdra narezvarane kahyuM. vAta sAMbhaLatA sAMbhaLane pRthvIcaMdra rAjA Azcarya pAmyA sudhane kahyuM: he kRpALu! tyAM kevalI guNasAgara bhagavaMte te ema kahyuM che ke-"A zuM Azcarya, AthI vadhAre te tuM tyAM adhyAmAM joIza." ane kharekhara evuM ja thayuM-pRthvIcaMdra rAjA paNa zubha bhAvanA bhAvatA saMvegaraMgayukta manathI citavatA ciMtavatA kevalamaMdiramAM pahoMcavA taiyArI karavA lAgyA ane zukaladhyAne pahoMcyA. kSapakazreNimAM cAre ghanaghAtI karmone bhukako belAvyo. aneka jamAM je nahetuM meLavyuM te kevalajJAna kSaNabharamAM ja prApta Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 karyuM. kevalajJAnIne mahotsava thaye. dhanya dhanya pRthvIcaMdra-guNasAgara... lokAlokavyApI kevalajJAna : ananta lokA-alakAkAza, suvIkvalarAnI jUe che. kevalajJAnI mahAtmAnA jJAnanI bahAra kAkAza ke alakAkAzanuM rUpI ke arUpI eka paNa dravya-padArtha bAkI rahetuM nathI. alakAkAzamAM kaMI paNa nathI te paNa temanI jANamAM che. ane kAkAzamAM rUpI arUpI Adi sarva dravya-padArtho che. ane temanA bhUta-bhAvi vartamAnanA anaMtA paryAye hatA, che ane thavAnA che. te badhuM ja temane eka sAthe dekhAya che. mATe ja kevalajJAnane trikAlAbAdhita jJAna kahyuM che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 dattAmaDhasAvara-eTale jema hAthamAM AMbaLo hoya ane A paNane kevuM spaSTa cAre bAjuthI dekhAya che te ja pramANe kevalajJAnInI daSTimAM badhuM ja spaSTa dekhAya che. kAkAzamAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, anaMta jI, pudgala ane anaMta paramANuo vagere sarva temane kevalajJAnamAM jaNAya che. ApaNe ahIMyA chIe e paNa atyAre kevalajJAnI bhagavaMtene dekhAya che. siddhazilA upara beThelA siddhaparamAtmAne paNa kevalajJAna vaDe badhuM ja dekhAya che. ApaNuM bhUtakALamAM keTalAM bhave thaI gayA che ane bhaviSyamAM mekSe jatA pahelAM keTalA bhave thavAnA che, kyAM kayAM, kevA-kevA bha thavAnA che te badhA ja atyAre paNa spaSTa jaNAya che. kevalajJAnamAM samAnatA atre kaI sAmAnya kevalI hoya ke tIrthakara bhagavAnane kevalajJAna thayuM hoya; banenuM kevalajJAna te samAna-sarakhuM ja hoya. te ja pramANe siddhAvasthAmAM je kevalajJAna hoya che te paNa tevuM ja heya che evuM nathI ke koInuM kevalajJAna vadhAre ane koInuM kevalajJAn ochuM hoya evuM banatuM ja nathI. jarUra, tIrthakaranI puNyaprakRti utkRSTa che ane koI sAmAnya kevalInI nathI...paraMtu kevalajJAnamAM kaMI ja pharaka nathI hote. are! mUka kevalI paNa zAstramAM kahyA che. vararAjA kevalajJAnanA mAge, lagnamaMDapamAM lagnavidhi pUrI thaI gaI che, ane vararAjA ane sAthe 5-6 mitra avaMtI nagarInI bahAra pharavA gayA. udyAnamAM AcArya mahArAja pAse pahoMcyA mazkarA yuvAnoe jene hAthe hajI te lagnanuM mIMDhaLa bAMdheluM che tene AgaLa karyo. sAheba Ane dIkSA Apo. dIkSAnA sArA bhAva che-Apa-Apeema kahIne vararAjAne AgaLa ka-khUba hasyA. hA...hA...hA... AcArya caMDarUdrAcArya mahArAje te.. turaMta rAkha hAthamAM laI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 mAthe nAMkhI, eka hAthe mAthuM pakaDI, bIjA hAthe jhapATAbaMdha leca karavA mAMDyo-ghaDIbharamAM te mAthuM muMDAI gayuM eka bAju hAthe mIMDhaLa, lagnanAM kapaDAM, vararAjA, ane bIjI bAju mAthe muMDana have zuM karavuM....vararAjA muMjhAyA. namra-vinayI ane samayasUcaka bhadrika jIva hatuM. be bhe: gurudeva mayUeNa vaMdAmi....je thayuM te sArA mATe. sAheba paNa huM te vararAjA hate lagnamaMDapamAMthI UDIne Avele. A te mitroe mazkarI karI hatI . gurumahArAja-are bhAI! dIkSA levAnI AvI te kaMI mazkarI thatI haze ziSya-sAruM sAheba...! have te jaldI vihAra karI jaIenahIMtara jAna ahIMyA ja che hamaNuM khabara paDaze te.. sAheba, jaladI kare. gurumahArAja: paraMtu he ziSya! have te rAta paDaze...mArI pAkI uMmara ane rAtre dekhAya nahIM ne rAtre vihAra paNa zI rIte karAya? ziSya-sAheba! vihAra nahIM karIe te tamArI ane mArI baMnenI kapheDI hAlata thaze. sAheba-jaladI kare. vihAra karyo... rAta paDI.. aMdhAre dekhAya nahIM. ziSya sAcavIne hAtha pakaDIne dere che . jhaDapathI cAle che. aMdhArAmAM khADA-TekarAmAM paga, paDatAM kaeNdhI guru caMDarUdrAcArya khijAyA. ziSyanA mAthe dAMDe mAryo-alyA eya! sIdhe cAla. tAjA lecanuM mAthuM . hatuM-dAMDe paDatA ja lehI vahevA mAMDyuM. chatAM paNa kevI samatA...! dhanya dhanya. ziSya samatA rAkhI. manamAM vicAryuM..he jIva! AvI te keTalIya mAra khAdhI-narakanI vedanA keTalI sahana karI che? te Ate enI sAme kAMI ja nathI. ane A te gurubhagavaMta che..... gurUdeva : have sIdhe cAlIza.tahatti...tyAM te pharI paga khADAmAM paDe. guru paDavA jevA thaI gayA, ane bIjo dAMDo Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 ziSyanA mAthe jhIM. eka bAju lehInI dhArA ane bIjI bAju samatA .. AtmAne samajAvyuM-cintana karatA jAya ane cAlatA jAya. basa-AtmasAdhanA sAdhavA mAMDI. kSapakazreNi maMDAI gaI jotajotAmAM te cAreya ghanaghAti karmone bhukko bolAI gaye. zukaladhyAna dhyAtA bIjA caraNanA aMte te vararAjA nUtanamuni kevalajJAna pAmyA. prAta:kALe ajavALe gurujIe ziSyanA mAthe lehI joyuM. ane aphasesa karyo are re... huM te varasene dIkSita AcArya ane chatAM paNa samatA nathI rAkhI zakate. keTale kodha? ane A te na dIkSita..te ya pAcho lagnamaMDapanA mIMDhaLavA vararAjA... ema manamAM ne manamAM prAyazcitanI dhArAmAM calyA . kevalInI AzAtanA badala khamAvyA ane ghAtikarmo khapAvI kevalajJAnI banyA. dhanya dhanya guruziSyanI kevalInI jeDI.vaMdanA he.. ArIsA jevuM kevalajJAna kevalajJAna te ArIsA jevuM che. jema ArIsAmAM jevuM svaccha spaSTa hoya tevuM pratibimba dekhAya che te ja pramANe jevuM jagata che tevuM kevalajJAnamAM pratibibita thAya che. kevalajJAnIne jANavA jevuM nathI paDatuM. badhuM enI meLe jaNAya che. mATe siddha bhagavaMte te caudarAjalakanA mAthe ArIsA samAna che ke AkhuM jagata, samasta kaleka temanA jJAnamAM pratibiMbita thAya che. jJAna ane jJAnanAM AvaraNa eka jhaLahaLatA lAITanA gaLA upara eka kapaDuM DhAMkayuM hoya te pachI ene prakAza keTale paDe? enA upara hajI bIjuM kapaDuM, hajI trIju kapaDuM, hajI ceAthuM kapaDuM ane hajI eka vadhAre Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 pAMcamuM kapaDuM. je DhAMkIe te pachI prakAza keTale paDavAne? vicAra kare ! basa, A ja pramANe AtmA je svayaM ananta jJAnavAna che. mULasattAmAM te darekanA AtmAmAM kevalajJAna paDayuM ja che. badhA ja jJAnenI sattA che. paraMtu zuM thAya? AvaraNa keTalA badhA AvI gayA che! pelI meTI jhaLahaLatI lAITa upara kapaDAnI jema AtmA uparanA pAce jJAne upara pAMca AvaraNa. te te AvaraNathI te te jJAna DhaMkAI gayuM che. mAnAvaraNa | jJAnAvaraNa ' 9tAnA rAtanAvaNya - lAvara, ananta (nAvAna AtmA III { i ! (1) matijJAnAvaraNathI matijJAna DhaMkAI gayuM che te (1) matijJAnAvaraNIya karma, (2) zrutajJAnAvaraNathI zrutajJAna DhaMkAI gayuM che te (2) zrutajJAnAvaraNIya karma, (3) avadhijJAnAvaraNathI avadhijJAna DhaMkAI gayuM che te (3) avadhijJAnAvaraNIya karma. (4) mana:paryavajJAnAvaraNathI mana:paryavajJAna DhaMkAI gayuM che te (4) mana:paryavajJAnAvaraNIya kama. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra (5) kevalajJAnAvaraNathI kevalajJAna DhaMkAI gayuM che te " (5) kevalajJAnAvaraNIya karma. atyAre ApaNane avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevalajJAna te sarvathA aMzamAtra paNa udayamAM nathI. eTale te tene AvaraNa jabaradasta che. tene AvaraNane ja udaya che. paraMtu matijJAna ane zrutajJAnane kSapazama hovAthI matijJAna ane zratajJAna theDuM udayamAM che-paNa jeTaluM udayamAM che tenA karatAM aneka gaNuM tenuM AvaraNIya karma paNa udayamAM che. snAna karatA karatA kevalajJAna mahArAjA bharata cakavatI ArIsAbhuvanamAM snAnAgAramAM snAna karI rahyA che AMgaLImAMthI viTI paDI gaI vicAre caDhyAare-AMgaLIthI vIMTI zebhe che ke vIMTIthI AMgaLI ? hA...hA...are baMneya che te jaDa ja ne! baMne pudgala dravya che. AMgaLI ane TvaTI baMne baLavAnA che-kSaNika chenAzavaMta che-anitya che.... AvA anitya pudgala upara zuM meha karavAne...basa enityatAbhAve meha osaravA mAMDyo-kSapakazreNi maMDAI gaI ane jotajotAmAM te kevalajJAna pAmI gayA dhanya e mahApuruSa jenI ATha peDhI sudhI kevalajJAna cAlu rahyuM. BF saujanya thaR zeThazrI suracaMdabhAI khumacaMdabhAI zAha gopIpurA-surata nA sahayogathI A pustikA prasiddha karavAmAM AvI che. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIcoka-surata. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzananA adabhuta vijJAnanA siddhAntone samajavAmAM zrI gopIparI-jhUrata cAturmAsa daramyAna dara ravivAreM Ayojita X Brez HILL mukhyaviSayavathI vibhAva, pravaktApapa smRgaja majhAIjayajI mahArAja trANAnava sAhityaratnA-prayAga) cAturmAsika ravivArIyazrI mahAvIra zikSaNa zibira saMcAlakazrI mahAvIra vidhArthI kalyANa kendra (muMbaI) zrAvaNa suda 1ra | vyAkhyAna cha ravi tA. 1-8-82 viSaya: AtmaguNa-jJAna-darzananuM svarUpa vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aruNuvijayajI mahArAja avataraNakAraH kapilarAya nAnAlAla ThAkura nANeNa jANai bhAve, dasaNeNa ya saddahe / caritteNa nigiNhAi, taveNa ya parisujjhai / / caramatIrthapati zramaNaparamAtmA zrI mahAvIra prabhu aMtimadezanAmAM pharamAve che ke jJAna vaDe jIva padArthone jANe che, darzana vaDe zraddhA kare che, cAritrathI heya-reyane viveka karI nigraha kare che, ane tapa vaDe parizuddhi kare che. nANaM ca daMsaNaM ceva, carittaM ca tavo tahA / pIriyaM upaogo ya, eaM jIassa lakkhaNaM // jIvanuM lakSaNa batAvatAM navatattvamAM jaNAve che kejJAna, darzana, cAritra, tapa, virya tathA upaga lakSaNavALe jIva che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema anaMtajJAna AtmAne guNa che te ja pramANe anaMta darzana paNa AtmAne guNa che. jJAnaguNathI jaNAya che. jyAre darzanaguNathI jovAya che. jANavuM (jJAna) ane jevuM (darzana) A baMne AtmAnA ja guNe che. jaDamAM A saMbhava ja nathI. caitanya zakti--citanya zaktivALe cetana-eTale AtmA. A cetanAzakti-jJAna-darzanAtmaka ja hoya che. " cetanA jJAna - darzanAtmaka sAmAnya jJAna, athavA nirAkAra jJAna te ja darzana che. ane e ja jyAre vizeSa bane che, sAkAra bane che tyAre jJAna kahevAya che. jJAnadarzanAtmaka AtmAne upaga hoya che. jevAnI gajaba zakti yurIgelara nAmanI vyaktie vaijJAnikonI hAjarImAM 15 phUTa dUra paDeluM Tebala hAtha na lagADatAM khaseDI dIdhuM bIjI vakhata-sTIlanA camacAne dUrathI joIne ja teDI nAMkhe. pharI ekavAra-majabUta cAvIne paNa najarathI jovA mAtrathI vALI nAMkhI. yurIgelaranI AMkhamAM koI jAdu nathI-te evI te kaI zakti che ke jevA mAtrathI vastune khaseDI zake che, teDI zake che... pUrve trAkamudrAnA prAgethI Azcaryajanaka pariNAme AvelAnA prasaMge sAMbhaLyA che. zuM paramAtmAnA darzana vakhate AvI ekAgratA Ave che kharI? Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 paramAtmadarzana vakhate bhAvanA : adyAbhavat saphalatA nayanadvayasya, deva! tvadIya caraNAmbujavIkSaNena / adya trilokatilakaM pratibhAsate me , saMsAravAridhirayaM culUkapramANam // -he bhagavAna! ApanA caraNakamalanAM darzana thavAthI Aje mArA baMne netre saphala thaI gayA che. he prabhu! Aje tArA darzanathI traNe leka, saMsArarUpa samudra mane culu pramANa lAge che. dazana =ykSa dhAtuthI darzana zabda banyA. darzana=eTale jovuM To See. darzana=darzanazAstra darzana tatvajJAna. Philosophy. darzana--dazya. Vision. darzana=paramAtmadarzana. naM pheravaca, khAvanArAja ___darzanaM svargasopAnaM darzanaM mokSasAdhanam // devAdhideva paramAtmAnA darzana traNe hetusAdhaka che. (1) darzanathI pApa nAza thAya che. (2) dazana svarganA sopAna svarUpe che, (3) darzanathI mekSanI paNa prApti thAya che. deDake deva bane che zreNika mahArAjA vAjate-gAjate paramAtmA mahAvIranA darzanAthe samavasaraNe jaI rahyA che. rastAmAM eka deDake talAvethI nIkaLIne varaghoDA sAthe cAle... darzananI bhAvanA jAgI. paraMtu kyAMya gheDAnA paga nIce AvIne caDAI na jAya mATe sainikoe pharIthI laI jaI talAve mUkI dIdhe, paNa deDake pAchA AvyA. bIjI vAra pharI sainike pAchA mUkI AvyA. paraMtu darzananI bhAvanA, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 IcchA tIvradeDake pharIthI A...varaghoDA sAthe cAlavA lAge. paNa kamanasIba ! bicAre gheDAnA paga nIce AvI gaye. kacaDAtA turata mRtyu pAmyA ane devagati pAmyA. "tane yojAnAr"--darzananI bhAvanAthI svarganA pAna caDhI gaye ane durdazaMka deva ba. zreNika mahArAjA samavasaraNe pahoMcyA tyAM te deva durdazaka paNa prabhu darzane AvyA. prabhu dazana kevI rIte karIe ? ' svAmI guNa oLakhI. svAmIne je bhaje, darizana zuddhatA teha pAme . ! jJAna cAritra tapa vIrya ullAsathI, karma jItI vase mukti dhAme.... devacaMdrajI mahArAja jaNAve che ke svAmI-prabhunA guNane oLakhIne . najara sAme lAvatA lAvatA je prabhunAM darzana karavAmAM Ave te ja te darzananI zuddhi pAme che ane jJAna, cAritra, tapa ane vIrya evA AtamaguNone ullAsathI pAmI karmone jItIne mekSamAM jaIne vase che te ja "sarva mokSanAdhana sAcuM Thare. paraMtu A darzana zuddha bhAvathI. bhAvanI ekAgratAthI thavA joIe. darzana te ghaNI vAra karIe chIe paraMtu darzana ane re AnaMda te keIka ja vAra Ave che. AkarNito'pi mahito'pi nirIkSito'pi, nUnaM na cetasi mayA vidhRto'si bhakatyA / jAto'smi tena janabAMdhava ! duHkhapAtraM, yasmAt kriyAH pratiphalaMti na bhaavshuunyaaH|| kalyANamaMdiramAM pUjya zrI siddhasena divAkarasUri mahArAja jaNAve che ke he bhagavaMta! Apane sAMbhaLyA che, pUjyA che ane ApanAM darzana paNa karyA che. paraMtu kharekhara prabhubhakti dilamAM Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 dhArI nahIM. jethI karIne bhAvazUnya kriyA phalIbhUta nathI thatI. tethI he janabAMdhava! huM duHkhane pAtra banyo chuM. darzananI bhAvanAnI ajaba zakti * gurudevanuM pravacana sAMbhaLI AjJAnusAra mayaNa zrIpAlane sAthe laI bAjumAM yugAdidevanA darzanArthe jinacaityamAM jAya che. khUba ja bhAvathI AnaMda-utsAhathI prabhunAM darzana kare che. guNagarbhita stuti kare che...darzana karatAM ja prabhunA kaMThamAM rahelI mAlA ane hAthamAM raheluM bIjeruM UchaLe che. ane zrIpAla grahaNa kare che. paramAtmAnA darzanane A camatkAra kahe ke je kahe che paraMtu.... sAcAM darzana phaLyAM.. mahinA divasa baMdha daherAsaranA darzane zrIpAla rAjA Ave che. ane daravAjAnI bahAra ja UbhA UbhA stuti kare che...ane jotajotAmAM daravAjA khUlI jAya che... AkAzavANI sAcI paDe che A hatI darzanazakti ke jotAnI sAthe ja daravAjA khUlatA hatA te pachI yurIlara jevA mAtrathI camaca ke cAvI teDe emAM zuM navAI! * udayaratnajI mahArAja saMgha sAthe zrI zaMkhezvara mahAtIrthanI yAtrAe AvyA che... ThAkare daravAjA baMdha karI de che. nathI bolatA. mahArAja ane Akho saMgha daravAjA bahAra besI jAya che. ane stavanA karavA lAgyA... pAsa zaMkhezvarA sAra kara sevako... devakA evaDI vAra lAge.. keDI kara joDI darabAra Age khaDA... ThAkura cAkurA mAna mAMge... he pAsa zaMkhezvarA... -he prabhu! zuM karavuM? tArAM darzana karavA che paraMtu zuM thAya ? A ThAkare mAna mAMge che. (e vakhate ThAkaro mAMgatA hatA...ane ApanArane ja darzana karAvatA hatA )... he prabhu! saMgha tArA darabAra AgaLa hAtha joDIne Ubhe che. ane darzana karyA vagara pAcho nahIM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 phare.. he deva! darzana ApavAmAM tuM ATalI vAra kema lagADe che? ..basa, pachI te pUchavuM ja zuM.. dvAra khUlyAM ane saMghe darzana karyA. AnaMdaghanajI mahArAjajI pharamAve che ke- darisaNa darisaNa raTate jo phira, te raNa rejha samAna; jehane pipAsA he amRtapAnanI, kima bhAMje viSapAna. he prabhu! ApanA darzana darzana ema huM raTate raTate jaMgalanA rijhanI jema ahIMthI tyAM, tyAMthI ahIM pharyA ja karuM chuM. parantu jene amRta pIvAnI IcchA hoya tene viSapAnathI zuM vaLe? kharekhara darzananI jhaMkhanA che. tarasana Ave te maraNa jIvanataNI, sIjhe je darisaNa kAja | darisaNa durlabha sulabha kRpA thakI, AnaMdaghana mahArAja ! he abhinaMdana prabhu ! janama-maraNanI A tarasa zI rIte chipAya ? je darzananuM kArya sIjhe te ja A tarasa chipAya. paNa he prabhu! tArA darzana te ghaNuM durlabha che. A durlabha tArAM darzana sulabha te tyAre ja thAya. je Anandaghana-ananta AnandanA samUharUpa abhinaMdana prabhu mahArAja rIjhe te prabhu rIjhe te durlabha darzana paNa sulabha thaI jAya. nijaro mATe jJAnanI ArAdhanA bahu koDe varase khape, karma ajJAne jeha ! jJAnI zvAsocchavAsamAM, karma apAve teha . ajJAnathI je karmo karaDe varSe paNa na khape te karmo jJAnI AtmA zvAse zvAsamAM khapAvI zake che. eTalA mATe karmanirjarA mATe jJAnadazA mahAna upayogI che. "nA hu mahAmAM ajJAna e ja mahAbhayaMkara bhaya che. ajJAna ja badhA pApanuM mULa che... mATe jJAnadazA e ja Avazyaka che. jJAnanI ArAdhanAthI ja jJAnAvaraNIya karma khape che. eTalA mATe ja nirjarAnA bAra bhedamAM atyaMtara tapamAM cothA sthAne Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 svAdhyAya mUkayo che. sva-adhyAya svAdhyAya. svatra AtmA, adhyayana abhyAsa. jyAM pitAne ja vicAra-abhyAsa karavAnuM che te svAdhyAya. A svAdhyAyane atyaMtara tapamAM gaye che. enAthI nirjarA thAya che. kartavyamAM svAdhyAya paNa eka mahatvanuM kartavya che svAdhyAya 1 | 2 | vAcanA pRcchanA anuprekSA parAvartano dharmakathA (1) no pATha le te vAcanA. (2) thayelI zaMkAonA samAdhAnAthe prazna pUche te--pUchanA. (3) pAThanuM ciMtana karavuM te-anuprekSA. (4) thayelA pAThanuM punarAvartana karavuM te-parAvartAnA. (5) dAkhalA, udAharaNa, caritra ke kathAothI samajAvavuM te dharmakathA. bAra ghaDInA bAra varSa thayA pATalIpuramAM be bhAIoe dIkSA lIdhI. eka bhAIe buddhinA kSepazama anusAre khUba sAre abhyAsa karyo bahuzruta gItArtha thayA. ane 500 zivyAnA svAmI banyA. bIjA bhAI maMdabuddhinA kAraNe na bhaNI zakyA. pramAdI hovAthI gecarI-pANa karI ArAma karatA... moTAbhAI AcArya banyA. . bazrata sUrijI 500 ziSyane vAcanA ApatA-zikhavADatA, samajAvatA. temanI samajAvavAnI kalA gajabanI hatI. ziSyane tarata baMdha thata, samajAI jatuM eTale vAraMvAra ziSe pUchavA jatA. ethI AcArya mahArAjane rAtre paNa nidrAne samaya maLatuM nahIM. A kAraNe kaMTALelA AcAryazrIne vicAra Ave ke are.. mArA bhAI te kevA masta che. kevI majA, kevA nirAMte khAIpIne Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 UMghe che juo emane kaI satAve che....? are huM bhaNe chuM eTale sahu mane ja herAna kare che. nathI te nirAMte khavAtuM-pIvAtuM ke nathI to UMghatuM. are! mane dhikkAra che ke huM kyAM bhaNya...! eka kSaNa paNa mukta nathI. ane mArA bhAIne dhanya che je nirAMte UMghI te zake che ! kevI majA! ema vicAra karatA karatA... "mUrva di Na mama ivarta.." evA eka glaeNkano vicAra kare che. basa, have A kalezane huM tyajI dauM. basa, AvelA ane eka divasa savAre upAzrayamAMthI nIkaLI bahAra gayA. gAmanA mANase bhegA thaIne vasaMtetsava manAvI rahyA che phaLa, naivedya, vagere thAMbhalA AgaLa dharI, goLa pharatA nAcatA jAya che. saMgIta cAlI rahyuM che. sUri mahArAja te jotA ja rahI gayA. majA paDI.. basa, kalAka pachI mahotsava pUre thA. leke cAlyA gayA. eka kAgaDe e thAMbhalA upara AvIne beThe. uparathI caro . A joI AcArya mahArAje vicAra karyo. are! theDI vAra pahelAM A thAMbhalAnI paNa keTalI kiMmata hatI. leke pUjatA hatA. ane enI zobhA hatI. ane have...AnA upara kAgaDe...kharekhara! lekethI gherAyeluM hoya tyAre ja enI zobhA hatI. ekalAnI zuM kiMmata? basa, prannacaMdrarAjarSinI jema mana pAchuM vALyuM. are ! mArI ekalAnI zuM kiMmata? badhA ziSya hatA eTale ja huM AcArya kahevAtuM hatuM. atyAre mane ekalAne keNa pUchaze. ema pazcAtApane vicAra karI pAchA upAzraye AvI gayA. ArAdhanAmAM pUrvavat jIvana pasAra karyuM. nirmaLa cAritra pALI svarge gayA. svargathI vI eka rabArInA putra tarIke janamyA. yuvA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 vasthAmAM vairAgya pAmI gurubhagavaMta pAse dIkSA lIdhI. anukrame Avazyaka vagerene sUtrAbhyAsa karavA mAMDyA..ema karatA uttarAdhyayana sUtra bhaNavAnuM zarU karyuM...jyAM sudhI gatabhavanuM jJAnAvaraNIya karma udayamAM nahatuM AvyuM tyAM sudhI te pATha cAlyA paraMtu pUrvajanmanuM e jJAnAvaraNIya karma udayamAM AvatAM have pATha thatuM nathI, gAthA caDhatI nathI. tIvra jJAnAvaraNIya karmanA udaye jJAna caDhe nahIM. gurumahArAje kahyuM ke ziSya, tame A karmane khapAvavA mATe AyaMbilane tapa kare.. ane sAthe sAthe "mA has mA tuSa koInA upara zeSa na kare, ane keIna upara teSa na kare" ATale pATha gekhatA rahe che. jyAM sudhI pATha na caDhe tyAMsudhI gokhavAnuM ane AyaMbilane tapa ema baMne cAlu rAkho.. ApaNe jANIe chIe ke 12 varSa sudhI "mA ane mA tuSa" nA badale "mA tuSa" gokhatA ja rahyA. keTale jabaradasta udaya jJAnAvaraNIya karmane eka lITI paNa nathI caDhatI temAMthI paNa akSare khavAI gayA. chatAM paNa zraddhA gajabanI hatI. bAra varasa sudhI dhIrajathI gekhatA gayA. ane AyaMbila tapa paNa karatA gayA. ane aMte kevalajJAna prApta karyuM. dazanAvaraNIya kama AtmAne bIje guNa anaMtadarzana che. anaMtadarzana vaDe AtmA badhuM joI zake. A guNa upara AvatA AvaraNane darzanAvaraNIya karma kahevAya che. A karma pratihArI eTale dvArapAla Watch Man jevuM che. je pratihArI rAjAne jovA-maLavA jatA mANasane daravAjA upara ja rekI de. ane pariNAme pele mANasa rAjAne joI-maLI na zake. te ja pramANe A darzanA AtmAnI javAnI zakti upara AvaraNa UbhuM kare che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14ra dazanAvaraNIya karma dazanacatuSka nidrApaMcaka 1. cakSudarzana 1. nidrA 2. acakSudarzana 2. nidrAnidrA 3. avadhidarzana 3. pracalA 4. kevaladarzana 4. pracalapracalA 5. thINuddhI jema ghaTATopa kALA bhammara vAdaLAMo khUba gherAI gayAM hoya tyAre sUryane prakAza nIce nathI AvI zakata-hovA chatAM nIce nathI dekhAte. pariNAma svarUpe ApaNe aMdhAruM thaI gayuM. dhoLA divase paNa aMdhAruM". A vyavahAra karIe chIe. basa, darzanAvaraNaya karmanA udaye AvuM ja bane che. darzanazakti AtmAnI gajabanI hovA chatAM paNa AbhA joI zakatuM nathI. tenA upara AvaraNa jAmI jAya che. te ja AvaraNa darzanAvaraNIya karma nAme oLakhAya che. darzana catuSka ane tenAM 4 AvaraNe 1. cakSudarzana- ] 1. cakSudarzanAvaraNIya karma 2, cakSudarzana-| 2. acakSudarzanAvaraNIya karma 3. avadhidarzana- ' 3. avadhidarzanAvaraNIya karma 4. kevaladarzana- 7 ka. kevaladarzanAvaraNIya karma 1, cakSudazana-cakSudazanAvaraNya kama AMkha vaDe padArthone sAmAnya dharmane jyAre jovAya che te cakSudarzana kahevAya che. ane tene rokanAra karma te cakSudarzanAvaraNIya karma. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 suMdara AMkha, nIrogI tejasvI netre chatAM tenA upara cakSudarzanAvaraNIya karmanA udayanA vividha kAraNe-ochuM dekhAya, jhAMkhuM dekhAya. dUranuM na dekhAya, najIkanuM dekhAya, cazmA lagAvavA paDe. motI, jhamara, aMdhatva, ratAMdhaLA, rAtre aMdha, divase aMdha, janmAMdha vagere. enA udaye ekendriya, beIndriya, teIndriyane AMkhe hetI nathI. darzanAvaraNa nivAraNa kAraNuM, arihAne abhiSeka re, name re name darzanadAyakane... -A pramANe zrI zubhavIra mahArAjajI jaNAve che ke A darzanAvaraNane TALavA mATe darzanadAyaka evA zrI arihaMta bhagavaMtane abhiSekAdithI pUjavA joIe. 2. acakSudazanAvaraNIya karma parIndriya rasanendriya ghaNendriya zrendriya acakSu da. acakSu da. acakSu da. acakSu da. acakSu aTele=AMkhane choDI zeSa cAra Indri-sparzendriya, rasanendriya, ghrANendriya, ane zregnendriya vaDe je padArthane sAmAnya dharma pratibhAsita thAya che te acakSudarzana. - (1) sparzendriya vaDe vastu sAmAnya rIte ThaMDI ke garama, suMvALI, ke kharabacaDI, bhArI ke halakI vagere sparzane baMdha thAya. tenA AvaraNIyakarma pazendriya acakSudarzanAvaraNayakarmanA kAraNe teTaluM paNa jJAna sparzathI nathI thatuM. (2) rasanendriya acakSudarzana. rasanA=jIbha. jIbha vaDe khAruM, mIThuM, kaDavuM, tIkhuM, gaLyuM, tUruM vagere rasane sAmAnya bodha thAya che. ane tenA AvaraNIya rasanendriya acakSudarzanAvaraNIya vaDe teTalI paNa svAda-rasanI khabara na paDe. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 (3) ghrANendriya acakSudarzana. ghANa nAka, nAka vaDe sugaMdhadurgadhane sAmAnyapaNe baMdha thAya che. ane tenA AvaraNaya karma dhrANendriya acakSudarzanAvaraNIya karma vaDe sugaMdha, durgadhanI teTalI paNa khabara na paDe. (4) zregendriya acakSudarzana. zretra kAna. zravaNa karavuM, zabdAdika sAMbhaLavA te A darzana vaDe thAya che. ane tenA AvaraNIya karma vaDe teTale paNa dhvani zretra vaDe spaSTa na saMbhaLAya. te zregendriya acakSudarzanAvaraNIya kama. avadhijJAna-avadhidarzana Indriya ane mananI madada vinA ja AtmAne je rUpI dravyone sAmAnya bodha je thAya che te avadhidarzana. ane teTaluM paNa na thavA denAra te avadhidarzanAvaraNIya karma prabhu mahAvIranA upAsaka AnaMda zrAvakane avadhijJAna-darzana thayuM. gautama gaNadhara prabhu padhAryA. AnaMde gautamasvAmInA caraNasparza karyA. he prabhu! mane AvA prakAranuM avadhijJAna thayuM che... ATale sudhI spaSTa dekhAya che... A pramANe nivedana karyuM. gautamasvAmI--AnaMda! zrAvakane ATaluM avadhijJAna na thAya. mRSAvacananuM "micchA mi dukkaDa' ApI de. AnaMda-he prabhu ! paramAtmAnA zAsanamAM zuM satya vacana mATe paNa "micchA mi dukkaDa" ApavuM paDe che? AnaMda-he prabhu! te pachI "micchA mi dukkaDa mAre devAnuM ke Apane? gautamasvAmI-AnaMda! huM jaIne prabhu mahAvIrane pUchI AvuM chuM. (bhagavAna mahAvIra pAse jaI samavasaraNamAM prabhune Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 vaMdana karI pUche che: he bhagavAna! micchA mi dukkaDa mAre ApavAnuM ke AnaMdane? bhagavAna-gautama! jAo jaladI micchA mi dukkaDaM ApI Ave. bharabapore gerarI bAjumAM mUkI dhUma tApamAM tarata kSamApanAthe "micchA mi dukkaDa' ApavA AvyA. gautamasvAmI--he AnaMda ! "micchA mi dukkaDaM." bhUla mArI che. AnaMda zrAvakane paNa avadhijJAna-darzana thayuM hatuM. A avadhidarzanathI dUra rahelA padArtho paNa amuka avadhi sudhInA joI zakAya, ane avadhijJAnathI jANI zakAya. ananta lokA-alakAkAza muvIvUla zAnI jUe che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 kevaladarzana kevalajJAnanA jevuM ja kevaladarzana paNa che. phakta jANavAnA badale jovAya che. vizeSane badale sAmAnya bedha che, ATale pharaka. kevalajJAnanI sAthe sAthe ja kevaladarzana paNa thAya che. eka jANavAnA svabhAvavALuM che ane bIju jevAnA svabhAvavALuM che. anaMta kAlakAkAzanA anaMta dravya-padArtho hastAmalakavat trikAlAbAdhita rIte ekI sAthe dekhAya che. jevAya che, sAmAnya avadha thAya che te kevaladarzana ane samasta padArthone ekI sAthe je sAmAnya avadha paNa na thAya te kevaladarzanAvaraNaya karma. karaga munine kevalajJAna-kevaladazana A cAra munie suMdara mAsakSamaNanI tapazcaryA karatA hatA. paraMtu kuragaDu muni tapazcaryA karI zakatA nahatA. nitya navakArazI karatA. parvatithie paNa temanAthI rahevAtuM nahotuM. upavAsa te thaI zake tema ja nahatuM. gocarI laIne AvyA. vaDIla munione gocarI-AhAra dekhADe che. tapasvI munie theDA khijAya che. bele paNa che. are kuragaDu! tuM te ja khA-khA ja karyA kare che. eka divasa paNa khAdhA vagara cAlatuM nathI. zuM vAta che! karagaDu-manamAM aphasesa kare che.....arere huM ke kamanasIba chuM... are mArI A kevI avadazA. huM kema tapa nathI karI zakato ? manamAM jarUra pazcAtApa kare che paraMtu nathI rahevAtuM eTale pAchA jaI gocarI laI Ave che. AhAra-gocarI mAsakSamaNanA tapasvIene dekhADe che. mAsakSamaNanA tapasvI munie jotAnI sAthe ja thoDA garama thayA. belyA...khUba bolyA.. ane... "eya anAjanA kIDA..! khA...le khA...' ema kahI gocarImAM cUkayA. chatAM paNa kuragaDu muni te zAMta, samatAmAM ja rahyA."tapa karIe samatA rAkhI ghaTamAM"..basa, mArAthI tapa nathI thatuM te samatA te rAkhuM.. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 basa, gocarI laI jaI eka bAju AhAra karavA besI jAya che. manamAM pArAvAra duHkha che. pitA upara ja phiTakAra che. AhAranI vRtti upara dhikkAra che. pazcAtApanI dhArAmAM tapasvI mahAmunionI anamedanAnA vicAramAM caDhyA....adhyavasAyanI pavitra dhArAmAM... karmone bhukkA bolAvA mAMDyA...kSapakazreNi maMDAI gaI ane munione yUkele ja AhAra pahelA keLIyAmAM le che...moDhAmAM mUke che.. ane utAratA utAratA pavitra-zukaladhyAnanI dhArAmAM caDhatA kevalajJAna-darzana pAmyA. anaMtajJAnI thayA. ja IlAyacIkumAra-deraDA upara nAcatA nAcatA... acAnaka eka gharanI bArImAM najara paDI. jue che. ahIM Azcarya! yuvAna strI vaherAve che, ekAMta che...uttama AhAra che. chatAM paNa dhanya che muni mahAtmA ne pADe che, UMcI najara karIne paNa nathI jotA. basa, vicAranI pavitra dhArA zarU thaI gaI. naTaDIne meha UtaravA mAMDyo....aMtara pazcAtApanI dhArAmAM caDhI gayuM...jotajotAmAM te deraDA upara ja kevalajJAna-kevaladarzana pAmI gayA......eka naTInI pAchaLa pAgala banelA IlAyacI anaMtajJAnI mahAtmA banI gayA... * aImuttA muni-bAla vayanA nAnA munie badhA chokarAonI kAgaLanI hoDI pANImAM taratI jeIne-bAlasulabha svabhAvathI taraNuM pANImAM taravA mUkI dIdhI.taratI joIne nAce che. hase che. rAjI thayA. paramAtmA pAse AvyA...prabhue jAgrata karyA. pApanI kSamApanA karavA taiyAra thayA. IriyAvahInI prakriyA zarU thaI. "paNaga...daga...maTTI. makkaDA..." basa... bolatA bolatA te pApanA pArAvAra prAyazcitamAM.calyA. zukaladhyAna zarU thayuM. kSapakazreNuM maMDAI gaI..ane IriyAvahI pratikamatA te kevalajJAna pAmI gayA...dhanya dhanya, atimuktaka muni. bAlamuni e kevalI muni banyA.. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 4 vartamAna zikSaNa paddhati-mekolee A deza upara je zikSaNa paddhati lAdI che. te paddhati keTalA dethI bharelI che...te de jagajAhera che. paraMtu pAzcAtya saMskRtinA aMdha anukaraNa pAchaLa gAMDI thayelI bhAratIya prajAne e ja game che. sahazikSaNa ane jAtIya zikSaNe vidyArthI jIvananuM adha:patana karyuM che. bhAratadeza AjhAda te thaye-AjhAdIne Aje trIsa trIsa varasanAM vahANuM vItI gayA chatAM deza zikSaNa paddhatinuM mALakhuM nathI sudhArI zakahyuM. Azcarya che. ane Aje paNa AjhAda deza bauddhika rIte bIjAne gulAma ja rahyo che. A mekolenI zikSaNa paddhatinuM mALakhuM nathI te saMskArapradhAna ke nathI te dharmapradhAna; mAtra arthapradhAna ja rahyuM che. - eTale ja saMskRta vagere bhASAo have visarjananA Are beThI che. mAMDa jIve che. jyAM saMskRta jevI bhASA naSTa thavA beThI che te saMskRti te kevI rIte Takaze ? saMskRti mATe paNa zikSaNanI pUrI AvazyakatA che. paNa kevuM zikSaNa? vartamAna vidyAthI Alama upara najara nAMkhIe chIe te jIvanamAM nIti-niyama, mAna-maryAdA, vinaya-viveka, sabhyatAsaumyatA vagere kaMI dekhAtuM ja nathI... zuM A che zikSaNanuM pariNAma? ekalI Arthika bhUkha bhAMganArA A zikSaNane pAmelA paNa lAkhonI saMkhyAmAM bekArInA khapparamAM homAI rahyA che- suzikSitenI bekArI..? deza mATe moTI samasyA che. suhapaDibohA niddA, nihAnihAya dukkhapaDibohA / payalA ThiovaviTThassa, payalapayalA u caMkamao // . Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 nidrA paMcaka nidrA nidrAnidrA pracalA pracalA pracalA thINuddhI darzanAvaraNIya karmanI 9 uttara pravRtio che. prathama vibhAga darzana catuSkane ane bIjo vibhAga nidrA paMcakane che. jene karmasAhityamAM pAMca prakAranI nidrA-UMgha kahI che. tenAM pAMca nAme A pramANe ApelAM che : vyAkhyA : (1) nidrA-supafjA niMda-sukhe karIne-saralatAthI jAgI javAya che, evI UMghane nidrA kahIe chIe. AvI nidrA nidrAdarzanAvaraNIya karmane udaye Ave che. (2) nidrAnidrA-"nihAnidA ja guNapatiiA"-jene khUba bUma pADavA chatAM, hAtha vagere halAvavA chatAM, ghaNI mahenata muzkelIo jAge te nidrAnidrA kahevAya che. AvI nidrA A nidrAnidrAdazanAvaraNIya karmanA udaye Ave che. (3) pracalA-"TcA Tivirata" - jene UbhA UbhA, athavA beThA beThA UMgha AvatI hoya tevI UMghane "pracalA" nAme oLakhAya che. jenA udaye AvI UMgha Ave tene "pracalAdarzanAvaraNIya karma" kahevAya che. (4) pracalA pracalA-"caDhapayA ca raMgo "--cAlatApharatA jene UMgha AvatI hoya tevI UMghane "pracalA pracalA" kahevAya che. AvI UMgha tenA AvaraNIya karma pracalA pracalA darzanAvaraNIya karmanA udaye Ave che. (5) thINuddhI "vaLattirathALA thIbaddhI" - divase ciMtaveluM kArya rAtre UMghamAM karavuM tene thINuddhI nidrA tarIke Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 oLakhAya che. ene "tyAddhi" athavA "tyAnagRddhi" paNa kahevAya che. " a kra -gavarA-eTale A UMghamAM ardhacakI eTale vAsudevanA ardhA baLa jeTaluM baLa heAya che. kuMbhakarNanI nidrA viSe sAMbhaLIe chIe. keTalI ghera nidrA. keTalA lAMbA kALanI nidrA....ghaNuM UghanAra UMghaNazI mATe paNa kuMbhakarNa jevI nidrA kahevAnI prathA paDI gaI che. AhAranidrAbhayamaithunaM ca, sAmAnyametat pazubhirnarANAm / AhAra, nidrA, bhaya ane maithunasaMjJA A 4 te manuSya ane pazuo sarvemAM sAmAnyarUpe paDelI ja che. temAM ya AhAra ane nidrAne te nikaTane saMbaMdha che. kahevAya che ke--jema AhAra vadhe tema tema UMgha paNa vadhe. AhArathI UMgha vadhe-ane UMghathI AhAra vadhe...basa, ema ja cAlyA kare che.... paraMtu je AhAra ghaTe te UMgha paNa ghaTe.. eTale UMghaNazI vadhu khAya che. ane vadhu khAnAra vadhAre UMghaNazI hoya che. AhAra ane UMgha ghaTADyA ghaTe, ane vadhAryAM vadhe. kUtarA jevI (dhAnanidrA) alpa nidrA hevI joIe. UMghamAM te kUtarAnA jevI UMghanI ja prazaMsA thAya che ? vadhu UMdha paNa sArI nathI. ghera kheMcavI ene kaMI sArI UMgha nathI kahevAtI. jeTalI UMgha vadhAre eTale darzanAvaraNaya karmane ulya vadhAre...A karmanA kAraNe UMgha vadhAre Ave che. " UMghamAM paNa kaMI ja jANe ke joI zakAtuM nathI. A nidrA sarvaghAti karmanI prakRti che-ghaNAnI AMkhe UMghamAM paNa adhI khullI rahe che. te zuM. emane badhuM ja dekhAya che? nA. A karmanA AvaraNanA kAraNe nathI dekhAtuM paramAtmA mahAvIra prabhunI nidrA trIza varasanI yuvAnavaye mahAbhiniSkramaNanA paMthe nIkaLI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 paDelA prabhu satata dhyAna-kAyetsargamAM ja rahe che. prabhune kevalajJAna na thayuM tyAM sudhI te 12aa sADAbAra varasane gALe.dhyAnasAdhanA-tapazcaryAne uttamamAM uttama gaNAya che. sAdhaka evA prabhue sADAbAra varasamAM nidrA paNa mAtra be-ghaDI pUratI ja lIdhI che... bAkI te prabhu dhyAnamAM ja rahyA. sADAbAra varasamAM mAtra be ghaDI nidrA ane 349 divasa ja pAraNuMnA. bAkI badhA upavAsamAM...dhanyaprabhu..dhanya dhanya.... "bhUmi na ThAyA he jinajI?" prabhu bhUmi upara nirAMte beThA paNa nathI. sADAbAra varasanA aMte prabhu kevalajJAna-kevaladarzana pAmyA. basa bane AvaraNIya karmo khapI gayA pachI te UMgha levAnI hoya ja nahi. UMghanI goLIo :-amerikAnI eka kelejiyana yuvatIe eka sAthe ghaNuM UMghanI goLIo khAI lIdhI. basa, UMgha caDhI te evI caDhI ke mahinAo sudhI AMkha khUle ja nahIM. bebhAna avasthAmAM bIjI badhI dehanI prakriyA cAlyA kare..paNa nA jaNAya ke na jovAya....kevI nidrA..! tabiyata vadhu kathaLatI gaI.. e UMghanI goLIonuM jhera vyApatuM gayuM. chevaTe hospiTalamAM mAtra Oxygen upara enA zvAsa cAle che. cha mahinAnA aMte mA-bApoe A trAsamAMthI choDAvavA mAravAnI salAha ApI. Dekaree kahyuM : "nA, ame te jIve tyAM sudhI jIvADavA prayatna karIe, mAravA nahIM. kerTamAM kesa maMDAye...... chevaTe nyAyamUrti jaja paNa zuM javAba Ape?--nA, marAya te nahIM ja. paNa A te kevI UMdha......! hAthe karI UMgha lAvavA jatAAvI hAlatamAM mukAI gayA, magajanA jJAnataMtuo je ekavAra Degenerate thavA mAMDyA te pachI pharIthI kayAreya paNa Re-Generate nathI thaI zaktA- chevaTe mRtyune bheTatAM ja A rege cAlyA jAya che. 18 varSanI eka kanyAne mAthuM duHkhatuM hatuM. DekaTarane Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra batAvyuM. menejAITIsa roganuM nidAna thayuM. pachI oparezana karI magajanuM pANI kADhI naMkhAyuM..paNa koNa jANe kema dhImedhIme enuM dekhAvAnuM baMdha thaI gayuM. chatI AMkhe dekhAvAnuM baMdha... basa, eka varSane aMte te kAne sAMbhaLavAnuM baMdha thaI gayuM, bIjA varase te khAvuM kema, tenuM paNa bhAna javA mAMDayuM. trIjA varase te pathArImAM paDakhuM paNa kema pheravavuM, tenI paNa khabara nathI paDatI...mAtra zvAcchavAsanI prakriyA cAle che. bAkI te mRtaka-maDadAnI jema zarIra paDyuM che. DokaTaree kahyuM : " Tayuba ane naLI vaDe badhuM karAve. bAkI A rega hajI sudhI sudharyA nathI, chelle cAra varSa sudhI bhayaMkara vedanA-yAtanA bheLavIne e jIve chUTakAre lIdhe..A te hajI hamaNuM ja sAntAkrujhamuMbaImAM banyuM che. A hatuM : Degeneration of Brain Memory Cell. jayati zrAvikA jayati zrAvikAe paramAtmA mahAvIrane pUchayuM-he prabhu! kenuM UMghavuM sAruM ane konuM jAgavuM sAruM?-- - paramAtmA mahAvIre kahyuM : kAriyA kit 1Sai tu suttayA seyA / -dharmI AtmAone jAgRta rahevuM sAruM che, ane adharmI AtmAonuM UMghavuM sAruM che. je cera, DAku vagere adhamI jAgatA raheze te anartha sajAze. paraMtu Aje kaMIka evuM ja dekhAya che. dhama UMghe che, pramAdI che. tyAre adhama jAgatA hoya che. eTale ja cerI-lUMTaphATa, khUna vagere vadhatA ja jAya che. kharekhara ! sAcuM ja kahevAyuM che ke- sovata hai to vAta che, ko gata hai, to parata che ! - je UMghe che te ve che ane je jAgrata che te pAme che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa3 bahu UMgha paNa nakAmI che-jeTalI UMgha vadhAre AvatI heya. jeTalI gADha UMgha, jeTalI sArI UMgha AvatI hoya te samajavuM ke darzanAvaraNIya karmane udaya bahu bhAre che. "anidrA" yogya gaNAya che. UMgha bahu lAvavA prayatna karavAnI jarUra nathI have te UMgha UDADavAnI jarUra che. anAdi kALathI dareka bhavamAM jIva ghaNuM UMdhe...ghaNuM thayuM UMghavAnuM UMghatAne jagADe sahele che, paNa jAgatAne zI rIte jagADa? je jAgate ja pathArImAM paDyo che. UMghamAM nathI. paNa UMghanA DaLa kare che.... e pramAda-ALasa. moDe sudhI UMghatA ja rahevuM ghaNuM meDa UThe che. moDA UThavAnI paNa phezana paDI che. zuM meDA UThavAmAM, meDA AvavA-ke pahoMcavAmAM zuM moTAI che? nA, ..uparathI Ayurveda zAstra te ema kahe che ke - je sUryodaya pachI UMghavAmAM Ave te AyuSya-baLa ghaTe che. sUryodaya pachI jeTaluM vadhAre UMghavAmAM Ave che teTale vahele mare che. eTalA mATe te prAta:kALe brAhmamuhUrta-sUryodaya karatAM paNa be ghaDI pahelAM UThI prabhunA smaraNamAM, prArthanA, dhyAna, pratikamaNamAM besatA hatA. A hatI AryasaMskRti. paNa enA upara vikRti AvI gaI A sabhya samAja meDA UThavA ane meDA sUvAmAM sabhyatA ane phezana gaNe che. hAya re durdazA ! enA karatAM vahelA UThanArA vadhAre Punctual hoya che. dareka kAmamAM samayasara acUka pahoMcI zake che. jyAre moDA UThanAra badhe meDA paDe che. vahelA UThavAthI taMdurastI, jAgRti ane vyavasthitatA sArI rahe che. kahyuM che ke " Early to rise and Early to Bed, always healthy, wealthy and wise. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 vahelA sUve ane vahelA UThe te vIra, baLa-buddhi dhana vadhe ne sukhamAM rahe zarIra. paraMtu badalAtA yugamAM A kahevata paNa badalAI gaI che ane viparIta arthane pAmI gaI che. thIdI (satyAnadI) nidrA - eka zeThanA putravadhUne thINuddhI nidrAne udaya hatuM. A nidrA putravadhUne AvatI hatI. eka vakhata A nidrAmAM rAtre bharaUMghamAMthI putravadhu UcyAM ane kabATa khelIne badhA dAgInA laIne gharanI bahAra nIkaLyAM. dUra eka TekarA upara jaI eka moTI zilA ekalAe khaseDIne nIce cheDe khADe khedI ghareNAMnA DAbalAM nIce saMtADI pharIthI e meTI zilA pAchI upara DhAMkI dIdhI ane ghare AvIne pAchA pathArImAM sUI gayAM. savAra thaI badhA UDyA. sAMje ghareNAM paherIne bahAra prasaMgamAM javAnuM hatuM eTale kabATa khelya ghareNuM na dekhAtAM putravadhU cIsa pADIne raDavA mAMDyAM...are! mArA dAgInA kaNa laI gayuM? are re... keIcAra cerI gayA lAge che. patine pUchayuM: "zuM tame saMtADyA che? zuM AvI mazkarI kare che?" patie nA pADI. khUba re-kakaLa karI. ane emane ema TAIma pasAra thaI gaye. A nidrA cha mahine pharI Ave. putravadhUne cha mahine A nidrA pharIthI AvatAM pahelAMnI ja rIte UMghamAMthI UThIne rAtre gayAM. zilA khaseDI..ane ghareNAMnA DAbalA laI AvyA. kabATamAM mukIne sUI gayA... savAre kabATa khelyuM ghareNAMne DAbalA joIne pati upara khijAyAM. "are ! zuM AvI mazkarI kare che. cha-cha mahinA sudhI AvI mazkarI? paNa A UMghamAM kArya karyAnI paNa khabara nathI paDatI.... eka vakhate kaI jJAnI muni mahAtmA padhAryA, temane putravadhU viSe zeThe pUchayuM. tyAM te munimahAtmAe kahyuM-zeTha! Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 tamArA putravadhUne AvI thINuddhI nidrA Ave che-ane A niMdrAmAM A kArya karavAmAM AvyuM che... A hakIkata jANI zeThe putravadhune. piyara mokalAvI dIdhI.... - jai ca udasapuvadharo, vasai nigIesu NaMnaya kAlaM / niddApamAyavasago, tA hohisi kahaM tumaM jIva // saMbaMdhasittarI graMthamAM jaNAve che ke-je nidrA tathA pramAdanA vazathI cauda pUrvadhara paNa paDIne yAvat nigadamAM cAlyA jAya che.. ane ghaNA kALa temAM vase che. te he jIva! tAruM zuM thaze ? teno te vicAra kara ! kharekhara, pramAdathI dUra rahevA jevuM che. paramAtmA mahAvIra prabhu vAraMvAra gautama jevA apramatta jJAnI gaNadharane paNa kahetA ke- jo mA ! samartha mA vmAyaNa' he gautama ! samayamAtra paNa pramAda karIza nahIM. pUrvadhara muni durgatimAM gayA | munimahAtmA AcAryabhagavaMtanA ziSya hatA. bhAnudattamuni mahAprayane abhyAsa karatA karatA caudapUrvane abhyAsa karyo. vidyA ane lakSmI bane evI ja varatu che.. ke maLyA pachI paNa khUba sAcavavI paDe che. paraMtu bhAnudattamuni pramAdI banI gayA. ane nidrAne udaya vadhate gaye. saMdhyA samaya thatAM ja temanI AMkhe gherAvA mAMDe. gurubhagavaMta apramatta rahevA mATe jagADe. paNa ziSyane kaidha AvI jatuM. gurumahArAja jaNAvatA : "he pUrvadhara muni ! pUrvenI AvRtti karI lo. nahIM te vismRta thaI jaze" paraMtu bhAnudattamunine pramAda-nidrA vadhatI gaI. krodhamAM sAmA thaI jatA gurUbhagavaMte kahevAnuM choDI dIdhuM..basa, pachI te nidrA vadhatI ja gaI. have jagADe koNa? A pramANe divaso vItatA jAya che. have te pratikramaNa paNa AkhuM UMghamAM jAya kyAre zarU karyuM, zuM zuM bolAyuM ke na bolAyuM. ane kyAre pUruM thayuM te paNa Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 khabara na paDe...basa saMdhyAkALathI ja gheravA mAMDatA.. aMte pramAdamAM pUrve bhulAI gayA... ane AyukSaye kALa karI durgatimAM gayA. oho ! pUrvadhara jevA mahAna muni paNa nidrA darzanAvaraNIyakarmanA kAraNe durgatimAM cAlyA gayA! kevI vairI A niMdrA che.... ene kSaya kare ja joIe. jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNIya kamabaMdhanAM kAraNe : paDiNIyattaNa ninhava uvaghAyapaosaaMtarAeNaM / accAsAyaNayAe AvaraNadurga jIA jayai // prathama karmagranthamAM zrI devendrasUri mahArAja jaNAve che ke(1) jJAnI mahAtmAothI pratikUla AcaraNa, (2) bhaNIne paNa emanI pAse nathI bhaNya, (3) jANavA chatAM paNa huM A nathI jANate e mRSAvAda seva, (4) jJAnI ane jJAnanAM upakaraNonI AzAtanA-virAdhanA karavI, aruci rAkhavI, (5) bhaNatAne aMtarAya karavAthI, bhaNatAne UThADIne anya karma karAvavAthI, (6) jJAnI mATe halakuM belI atyanta AzAtanA karavA vagere ghaNAM kAraNothI baMne prakAranA AvaraNa eTale jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya baMne karma baMdhAya che. tatpradoSanihnavamAtsaryAntarAyAsAdanopaghAtAjJAnadarzanAvaraNayoH // jJAna-jJAnI ane jJAnanA sAdhanane viSe pradoSa, ninhava, mAtsarya, antarAya, AsAdana, upaghAta Adi kAraNathI jJAnAvaraNaya ane darzanAvaraNaya karma baMdhAya che ema tavArtha sUtramAM jaNAvavAmAM AvyuM che. UMghamAM khaTAre bharI pahoMcADe che makAna bAMdhakAmanuM kAma cAlatuM hatuM nirIkSake majUrone orDara karyo ke AvatI kAle savAre eka Traka paththare ahIMyA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 pahoMcADI deje. hA kahI majUro nIkaLyA. eka majUra ghare AvI patnIne kahe che: "mane savAre vahele uThADaje, vaheluM kAle javAnuM che." ema kahI sUI gayA. madhya rAtre ekale UThI tyAMthI nIkaLI paththare levA gaye. bAjunA khaTArAmAM paththare bharavA mAMDyo. cAra mANasethI paNa na upaDe evA paththare ekalAe upADIne Traka bharI dhakako mArI Trakane makAna pAse pahoMcADIne pAcho AvI pathArImAM sUI gaye. savAre uThyo, khabara paNa nathI ke meM zuM karyuM che. A badhuM kAma thINuddhI nidrAmAM thayuM che. gajaba baLathI A nidrA kAma karAve che thINuddhI nidrAmAM nAnA muni hAthIne mAre che dinacitita rAtre kare re, karaNI je naranAra saluNuM, baLadevanuM baLa te same re, narakagati avatAra saluNA. ji ema vizeSAvazyaka che. varaNava adhikAra saluNA, sAdhu maMDaLImAM rahe che, eka laghu aNagAra saluNA. ji. thaNadvInidrA vize re. haNi hastI mahaMta saluNa, sUte bharanidrAvaze re, bhUtaLIye heya daMta saluNA....ji. aMga azuci ziSyanuM re, saMzaya bharIyA sAdha saluNA, jJAnIvayaNe kahiye re, haMsavanethI vyAdha... saluNA...ji. SaTramAze nidrA lahe re, zeThavadhu daSTAMta saluNa, niMdavige kevaLI re, zrI zubhavIra bhaNaMta saluNA... ji... zrI vizeSAvazyaka sUtramAM eka nAnA sAdhunI A vAta che. sAdhuonA samUha sAthe vihAra karyo. eka gAmanI bahAra UtaryA. divase eka hAthI tyAM khUba herAna karate hate. nAnA sAdhue manamAM ne manamAM mAravAne vicAra karavA lAgyA. rAtre muni sUI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 gayA. "dinaciMtita rAtre kare che. (vizvaticasthaLa thAdri) A thINuddhI nidrAnI vyAkhyA che. A pramANe nAnA muni rAtre UThayA...nIkaLyA bahAra. sAme ja hAthI hatA. munie enA dAMta kheMcI kADhyA ane e vaDe prahAra karavA mAMDyA. thoDI kSaNamAM hAthIne mArI nAMkhyuM. "baLadevanuM baLa te samere". AvA samaye thINuddhInidrAvAlAe baLadeva jeTalI zakti-baLa hoya che. hAthI marI gaye. dAMta tyAM ja paDyA rahyA ane muni turaMta AvIne bharanidrAmAM sUI gayA. savAre badhA UDyA. paDilehaNa vidhi patI gaI. vihAra karyo. rastAmAM hAthIne marele je che. are AvI rIte hAthIne mAranAra keNa che? baMne dAMta kheMcI nAMkhyA che? koNa haze? vAte thavA mAMDI pelA nAnA sAdhu paNa bolavA mAMDyA...are A te keNe karyuM. DI vAra pachI bIjA badhA sAdhuoe prakAzamAM pelA nAnA sAdhunA kapaDA upara lehInA DAgha joyA...ane ene pUchyuM "kema tame hAthI mAryo che? nAnA muni bolyA: "are! hoya! huM hAthI mArate haIza. avasare mahAna jJAnI bhagavaMtane pUchyuM.. ane jJAnI mahAtmAe jaNAvyuM ke Ane thINuddhi nidrAne udaya che. ane A kArya eNe ja karyuM che. ane pachI jJAnInI AjJA pramANe haMsanA vanamAM kAgaDAne jema kADhI mUkAya tema te nAnA munine gacchAmAMthI kADhI mUkavAmAM AvyA. A nidrAvALe jIva marIne narakamAM jAya che. cesaTha prakArI pUjAmAM darzanAvaraNayakarmanI pUjAmAM zrI zubhavIra mahArAja A adhikAra jaNAve che ke A nidrA cha mAse pharI Ave che. dazanAvaraNIyakamanI prakRttio darzanAvaraNIyakarmanI nidrApaMcakanI prakRti te kharekhara meharAjAnI dAsI che. nidrAnI pAMce prakRti sarvaghAtI prakRti che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 darzana catuSkanI cAre darzanAvaraNIyakarmanI prakRti dazame sUmasaMparAya guNasthAnake baMdhamAMthI jAya che. bAkInI pAMca nidrA te baMdhamAMthI pahelAM jAya che. ane udaya-udIraNA ane sattAmAMthI bArame kSINameha guNasthAne jAya che. A darzanAvaraNIyanI nave prakRti dhuvabaMdhI ane dhruvasattAka che. ane prathama cAra darzanacatuSkanI dhrudayI ane pAMca nidrAnI pAMca prakRti abrudayI che. jema gADha vAdaLe AkAzamAM chavAI gayA hoya. tyAre tapa sUrya e vAdaLomAMthI kevI rIte dekhI zakAya. kAraNa vAdaLe sUryane sarvathA DhAMkI de che. chatAM paNa temAMthI kAMIka kAMIka jhAMkhuM prakAza bahAra Ave che. ane tethI padArtho joI zakAya che. tema he prabhu! A darzanAvaraNIya karmanI prakRtine udaya hovA chatAM paNa AtmAne anaMtadarzana guNa cheDe jhAMkha-jhAkha prakAze che. te DuM thoDuM joI zakAya che. A janmamAM paNa prabhunA darzanAdi thaI zake che. he prabhu! have A bhavamAM A dazanAvaraNIya karma apAvavA mATe tAre AlaMbana sArAmAM sAro maLe che. have te tArA darzanathI ja, tArI vANune zravaNathI ja. tArA dhyAnanI laganathI ja tArI bhaktithI ja. A darzanAvaraNaya karma khapAvavAne che. je A janmamA A karma khapAvavA mahenata na karI te kayA bhavamAM karI zakaze? je becArA ekaIndriyavAlA, be indriyavAlA, traNa IndriyavAlA, cAra indriyavAlA jIvo te kevA bhAre karmanA udayanA kAraNe duHkha-trAsa bhegavI rahyA che. e jIne ka kSaya mATe keTalI anukuLatA maLI che? kharekhara joIe te karma khapAvavAnI pUrepUrI yogyatA-manuSyane maLI che. manuSya dhAre te kamene bhUkako bolAvI nAkhe. ane dhAre te bhAre karmo bAMdhI paNa zake che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 baMne mAge che. je mArga hAthamAM le-kame baMdhane? ke karma kSayane? saMaviscure" nI bhAvanA ApaNI hovI joIe basa A ja karma kSayane ekamAtra lakSa ApaNe te joIe. karma baMdhanA mArgamAM te jIva anAdi-anaMta kALathI rahyo che. have e Teva choDavI che. ane jIvane karmakSayanA mArge vALave che. je jIva dhAre te badhuM zakaya che. AtmA anaMta zaktine mAlika che. deva-gurU, dharmanI ArAdhanA, tapa, tyAga, bhaktibhAvanA, jJAnadayAna-sAdhanA vagere badhuM Aje sulabha che. ApaNuM hAthamAM che jeTaluM dhArIe eTaluM karIne karma khapAvI zakIe. basa karma kSayane ja lakSa rAkhIne ArAdhanA-dharmadhyAna karavAnuM che. A lakSa paNa Ave te kalyANa AvA bhayaMkara darzanAvaraNIya karmathI bacavA mATe paramAtmAnuM dhyAna-ArAdhanA-bhakti karavI e ja uttama mArga che. sahu AtmAo kevalajJAna-kevaladarzana pAme ke jethI kaI paNa prakAranI nidrA ja na rahe e ja zubhecchA. Bra saujanya thaF zeThazrI suracaMdabhAI gumacaMdabhAI zAha gepIpurA-surata. nA sahagathI A pustikA prasiddha karavAmAM AvI che. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzananAM abhata karma-vijJAnanA siddhAntonA samavA be zrI gopIpuza-surata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita * citra jAhera vyAkhyAkAsANA | mukhyaviSayavAthIzaGiLyAI... 'pravaktA-papU.muted zrImagNauvyajI mahAnTAijha 'rASTrabhASA2na-vava sAhityaratna-prayAga) ' cAturmAsika ravivArIyaH zrI mahAvIra zikSaNa zibira saMcAlaka zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra (muMbaI). | zrAvaNa suda 3 vyAkhyAna sAtamuM | ravi tA. 8-8-82 viSaya: samyagadarzananuM pragaTIkaraNa vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aNuvijayajI mahArAja avataraNakAra ? kapilarAya nAnAlAla ThAkura "sakhyattanajJAnavAritrALa mokSamA" paramapUjya caramatIrthapati zramaNaparamAtmA zrI mahAvIra prabhune namaskArapUrvaka .. zrI vAcakamukhyajI umAsvAtijI mahArAja tattvArthasUtramAM sarva prathama mekSa meLavavAne upAya batAvatA kahe che ke-samyagadarzana, samyagAna, ane samyakyAritra e ja mokSano mArga che...Aja ratnatrayInI ArAdhanAthI mokSa maLavAne che. AtmAne aMtima dhyeya-mekSa meLavavAne che. The Ultimate Gole is to achieve the solvation. 2124 meLavavAne sAce lakSa ja AtmAne samyagadaSTi tarIke jAhera kare che. jema dhumADe joIne agninuM anumAna thAya che. te ja pramANe Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 - - mekSanI IcchAthI A AtmA samyaphalvI che evuM anumAna thaI zake. A mekSaviSayaka zraddhA ane mekSaprAptinA lakSanA kAraNe ja bhavi ane abhavi jInA bheda judA judA paDe che. abhavine mokSanI IcchA paNa thatI nathI. abhavi te ahIMthI ja pAcho paDe che. eTalA mATe ja kyAreya paNa samyagrasAcI daSTivALe banI ja nathI zakate.. samyam eTale sAcI-satya daSTi, mAnavanI buddhimAM satya pratye rUci te avazya hevI ja joIe. asatya nveSI banIne zaMkAzIla buddhi rAkhIne mithyAdaSTi banavA karatAM to satyAnveSI buddhi rAkhIne satyanA pakSapAtI banavuM bahu jarUrI che. sAcuM zodhavuM, ane satya samajAtAM ajJAna TaLaze, zraddhA jAgaze, vAstavikatAnuM svarUpa samajAze. mATe ja zraddhALu banavuM bahu ja lAbhadAyI hoya che. sulasAnI daDha zraddhA - aMbaDa parivrAjaka eka divasa rAjagRhI nagarI tarapha javA nIkaLyo. prabhu mahAvIra paramAtmAne namana karIne nIkaLe che. te samaye prabhu mahAvIrasvAmIe kahyuM--"he aMbaDa! tame rAjagRhI nagarI tarapha jAo cho te sulasA zrAvikAne mArA dharmalAbha kahejo." A sAMbhaLI aMbai manamAM vicAra kare che-are, bhagavAna jevA eka zrAvikAne dharmalAbha kahevarAve che te e zrAvikA kevI haze? kevI zraddhALu ke bhaktivAna kevI haze? A vicArI parIkSA karavAnuM mana thayuM. aMbaDe rAjagRhI nagarInI bahAra rahIne brahmAnuM rUpa vikuvyuM, tyAra pachI zaMkaranuM, kRSNanuM, viSNunuM sAkSAt rUpa banAvyuM. A joIne nagarInA seMkaDo leke AvyA paraMtu sulasA zrAvikA te na gaI te na ja gaI. aMte aMbaDe samavasaraNa banAvyuM. temAM prabhunI jema birAjamAna thaIne dezanA ApavAnI racanA paNa Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 svamAyAbaLa banAvI. ane eka vyakti sAthe susAne kahevarAvyuM ke nagarInI bahAra paccIsamA tIrthaMkara padhAryA che, ane samavasaraNamAM dezanA ApavAnA che. A pramANe vyaktie sulatAne kahyuM. paraMtu tavadaSTi ane sAcI zraddhALu sulasA zrAvikA manamAM vicAra kare che ke-are, kyAreya paccIsamA tIrthaMkara te thatA ja nathI. ane bharata kSetramAM eka sAthe be tIrthaMkara paNa hatA ja nathI. prabhu mahAvIra atyAre vidyamAna che, te pachI A bIjA tIrthakara kyAMthI AvyA? ( A pramANe tavadaSTithI paramArthane vicAra karIne sulasA na gaI te na ja gaI jyAre ApaNI evI tINa parIkSaka ke taravadaSTinI buddhi paNa nathI. sAcAkheTAne kaI vicAra paNa nathI karatA. ane kArya karI besIe chIe. aMtamAM aMbai parivrAjaka eka zrAvakanuM rUpa laIne Avyo ane sulasAne kahyuM ke prabhu mahAvIre tamane dharmalAbha kahevarAvyA che. sulasAne A sAMbhaLI khUba AnaMda thaye. harSaghelI banI. AnaMda vibhera banI prabhunI stuti karI. A hatI satyazodhaka daDhabuddhi..zuM satyamAM daDhatA rAkhavI e khoTI jida che? nA, satyanA AgrahI te banavuM ja paDaze, satyanA zedhaka te banavuM ja joIe. te ja samyagraSTi banI zakIe. zuddha AtmasvarUpa anaMtajJAnavAna, anaMtadarzanavAna, ane anaMta cAritryavAna Adi guNavALe zuddha AtmA sarvathA vikArazUnya, deSarahita, nirmaLa pavitra hoya che. AmAne trIjo guNa che anaMtacAritra. yathAkhyAta svarUpa..pitAnuM jevuM vAstavika svarUpa che tevA ja svarUpamAM rahevuM ane tevI pravRtti karavI e ja sAcI svabhAvadazA che. paraMtu anAdi anaMtakALathI jIva A saMsAramAM rahyo che. saMsAramAM jIvane deha dhAraNa karIne ja rahevuM paDe che. phakta Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muktAtmA ja deha vinAnA hoya che. bAkI saMsAramAM ekendriyanA sUkSama jIvathI mAMDI moTA jIva sudhI keIpaNa jIva deha vinA rahI ja na zake. jema keI drava padArthane mATe pAtranI AdhAranI AvazyakatA paDe che temaja AtmAne mATe saMsAramAM dehanI eTalI ja AvazyakatA che. e vinA cAle nahi. basa, deha Avyo ke-AhAra-nidrA-bhaya...vagere badhA AvavA mAMDe. A badhAmAM jIva rAgAdibhAthI ja rahI zake che, eTale saMsAramAM Dagale ne pagale rAgAdi bhAve che. pitAne mULabhUta svabhAva vitarAgatAne, rAga-dveSa vinAne hovA chatAM paNa jIva rAga-dveSa karate karate tanmaya-te svarUpe-rAga-dveSI banI gaye... banate gaye.... ane anaMta kALa vItI gaye. Aje vicAra karIe te AtmA upara keTalA jabaradasta anAdi-anaMtakALanA rAgazreSanA saMskAra paDyA che-AtmA te rUpe ja thaI gayuM che. have ene kyAMthI pitAnA vAstavika svarUpanuM bhAna thAya? eka siMhanA baccAne janmathI ja bakarAnA TeLAmAM ucheravAmAM AvyuM, basa emAM ja rahevAnuM...pUrI takedArI rakhAI ke siMhane je paNa nahIM. enI garjanA paNa sAMbhaLavAnI nahIM. ema karatAM karatAM 2-4 varasa vItI gayAM. siMhanuM baccuM paNa beM....beM...meM..ryA kare che. e ja pramANe rahe che. kharekhara! atyAre ApaNe AtmA paNa e ja thaI gayo che. saMsAramAM saMsArIo sAthe rahIne temanI jema ja mAruM..mAruM karate thaI gaye che! ene vAstaviktAnuM bhAna ja nathI. paraMtu eka divasa siMhanA baccAne zelatI hatI enI mA AvI.te garajI. garjanA sAMbhaLIne siMhane kAna khaDA thaI gayA ane bhAgye...mAne maLyo...be ja divasamAM khabara paDI gaI-are kaI jAtane chuM..? mAruM svarUpa zuM..? ApaNane paNa saMsArInI anAdinI batamAM mAruM..mAruM... Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 karIne rahevAnA saMskAra paDyA che. eTale saMsAramaya ja banI gayA chIe. rAga-dveSI, krodha-mAna-mAyAvI-lobhI tarIke oLakhAIe chIe. ApaNane hajI vAstavikatAnuM bhAna ja nathI thatuM. siddha paramAtmAne joIe ane vicArIe te khabara paDe ke huM kaI jAtane chuM? mAruM svarUpa zuM?.... paNa kyAMthI khyAla Ave. kodhAdi je svabhAva nathI te ApaNo svabhAva banI gaye che.hAya kevI viparItatA-je ApaNane ApaNuM pitAnuM ja bhAna bhulAvI nAkhe che. mehanIyakama anaMta cAritraguNa AtmAne pitAne guNa che. vAstavika yathArtha svarUpamAM ramavuM. e ja cAritraguNa che. arthAt rAga-dveSakaidhAdi na karatAM vItarAga thaI kSamA, samatAmAM AnaMdamAM rahevuM e ApaNo svabhAva che. A ja cAritraguNa che. paraMtu dArU pIdhele mANasa jema bhAna bhUle che... ke patnI? keNa mA, keNa bahena keNa dIkarI? A bhedabhAvanuM bhAna bhUlI jAya che, temAM kAraNa dArU che. tema ja saMsAramAM jIva paNa mAruM mAruM karate karate rAgAdi rUpa banIne pitAnA svarUpanuM bhAna jenA vaDe bhUle che... tene ja mehanIyakarma kahIe chIe... mehanIya-eTale meha pamADavuM. mujhavaNamAM madira jevuM nAMkha..A mehanIyakarma te AtmAnA anaMta cAritraguNane DhAMkI de che. jema madirA vicAra-vivekazaktine DhAMkI de che tema ja mehanIya AtmAnA anaMta cAritraguNane DhAMkI de che...basa, pachI AtmA paNa dArU A mAhanIyaDame || pIdhelAnI jema bhAna bhUle che.... je mAruM nathI tene paNa mAruM mAruM kahete phare cheeTalA mATe ja mehanIyakarmane madirA pIdhelA mANasa je kahyo che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 basa, have A mehanIyakarmanA kAraNe jIvanI badhI pravRtti UMdhI ja cAlavAnI... gaMgA avaLI ja cAlavAnI..... * je mAruM nathI tene mAruM kahevuM. * je mAruM che tene mAruM na mAnavuM. * jemAM nathI bhAvAnuM temAM ja lebhAre. * je sAcuM che tene sAcuM na kahevuM, beTAne sAcuM kahevuM. * je beThuM che tene beTuM na kahetAM sAcAne khoTuM kahevuM. * je arihaMta che tene paramAtmA na kahetAM.. viparItane ja bhagavAna mAnavA. * je karavA jevuM che te na karavuM, paNa je nathI karavA jevuM te ja karavuM. A badhI pravRtti have mehanIyakarmanA kAraNe cAle che... ane e mehanIyakarma haze tyAMsudhI cAlavAnI. samasta saMsAranI mehamAyA basa A ja karmane kAraNe che-A badhe prabhAva mehanIyakarmane che....zuddha evA AtmA upara kevuM jabaradasta AvaraNa ke je-anAdi anaMtakALathI ja ghara karI beThuM che. zuM e khoTuM che, ene kADhavA jevuM che. ene te kADhIne ja jaMpIza. A vicAra paNa Ave che? mithyAtva je vastunuM ja svarUpa che te vastune tevI ne kahetAM viparIta mAnavI ke kahevI tene ja mithyAtva kahIe chIe. mithyAtva eTale viparIta mAnyatA, UlaTI-UMdhI-mAnyatA. jema pILI thaye hoya te sapheda vastu paNa pILI ja dekhAya kALA cazmA paheryA hoya te sapheda paNa kALuM ja dekhAya tevI A viparIta buddhi che, eTale ene mithyAtva kahIe chIe, ane gADha mehanIyanA AvaraNathI AvI mithyA=viparIta =asatya daSTi thaI gaI che. sAcAne sAcuM na kahevuM, beTAne sAcuM kahevuM. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 kheTAne khoTuM na kahevuM, sAcAne cheTuM kahevuM...evI A taddana viparIta buddhi e ApaNane tatvanuM, satyanuM, vAstaviktAnuM bhAna bhulAvI de che ane viparIta pravRtti karAve che te ja A mithyAmati e mithyAtva che. A mithyAtvane zAstrakAroe 5 prakAranAM kahyAM che. mithyAtva 1 | 2 - 5 | "AbhiggahiamaNabhiggaha, ca taha abhinivesi ceva / saMsaiamaNAbhoga, micchattaM pazcahA eaM // 1. Abhigrahika AgrahathI vivekarUpI dIpaka jene bujhAI gayuM che evA avivekI, pAkhaMDI lekonI durAgrahI, kadAgrahI vicAradhArAne Abhigrahika kahI che. 2, anAbhigrahika nAma alaga alaga hai| cAhe jo bhI nAma bhajo, saba guru eka hI hai kare nava dharma ma pa hI hai , DIka tarka-yuktithI vicAraNA karIe te A vAta yegya nathI lAgatI. kevI rIte ja ghara hai Ama bele che? saMsAramAM badhI vastuone eka kahI zakatA paNa nathI. zuM hIrAbajArane jhaverI ema kaheze ke.. nA, badhA hIrA eka sarakhA ja che. badhA hIrA eka ja che, bhalene nAma alaga alaga hoya. nA, kyAreya nahIM kahe. kAcanA TukaDA, sAkaranA TukaDA ane hIrA A badhAne eka te kema kahevAya?...te pachI "sava mAvAna, saka Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 dharma cva " A paNa kema belAya? zuM emAM koI sArAsArane viveka nathI karavAne? je hIrAmAM thAya te bhagavAnamAM kema nahIM? samyaphatvane artha ema nathI ke-"sava che ! mAnA 3rAma sara cha cha gAnA" A pramANe eka pherIvALA rastA upara bele che. pacAsa jAtanI vastuo che . keI nAnI-kaI TI. paNa chatAM badhI eka ja kiMmate vece che. eTale zuM badhI vastu eka sarakhI thaI gaI? nA, kema thAya? vicAra kare-samyaktva AmAM nathI ke "mAvAna ge. hai Nava dharma haiAma bolavAmAM samatva nathI hotuM. ghaNuM kahe che-sAheba, A te keTalI udAra bhAvanA che, vizAtA che ke badhAne ekasarakhA bhagavAna mAnuM chuM. A te uparathI vadhu daDha ane vadhu sArI vAta kahevAya te samyakatva kema nahIM? ema pUchuM chuM... ke tamArI patnI paNa ema bele ke isameM kyA hai, saba puruSa mere pati hai..." eka hI puruSa ko pati mAnanA" isakI apekSA to mana kI udAratA rakhovizAlatA rakho, maiM to saba puruSa ko pati mAnatI hUM-ne AvuM bele te cAle? (sabhAmAMthI)-nA, nA, sAheba bole te kharI? jIbha kheMcI laIe-e patnI zenI kahevAya. e te vezyA kahevAya. vezyAne eka pati na hoya, ene te hajAro pati haya. paNa patnI te e ja kahevAya ke jene eka ja pati hoya-mATe ene "eka pativratA" kahI che. je aneka pati mAnanArIne vezyA kahevAya te pachI savAre mAvAna taka maLavAna zu che lava - mAnanArane vezyA je zuM nahIM kahe? kema na kahevAya ? ApaNe paNa paramAtmA pratye eka pativratA dharmane saMbaMdha jeDa ja paDaze. ekane ja oLakhIne, ene ja sAcA tarIke Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 oLakhIne sAcAne ja sAcA mAnavA e ja samyaktva che. AnaMdaghanajI mahArAja te kahe che ke, aSabha jinezvara protama mAre, aura na cAhuM re kaMta.. he rASabhadeva bhagavAna! tuM ja mAre pritama che. tane cheDIne bIjAne kaMta (bhartAra) kema mAnuM? na ja cAhuM. prazna-jeTaluM pILuM eTaluM sonuM ke senuM eTaluM pILuM ? bajAramAM jAo te kevI rIte kaI dRSTithI kharIde? jeTaluM pILuM eTaluM sonuM ema je mAnIne kharIde te ThagAI jAo. sabhA-nA sAheba, jeTaluM sonuM eTaluM pILuM. pILuM eTaluM sonuM nahIM. basa A ja samyam buddhi che. enAthI viparIta-te mithyA buddhi. tava-atava, satya-asatya, sAcuM-khoTuM badhuM bheguM samAna-sarakhuM mAnanArane A anAbhigrahika mithyAtvI (3) Abhinivezika satya ane asatyane, tattva ane atavane, sAcA ane boTAne spaSTapaNe jANe che chatAM paNa jANatA hovA chatAM paNa durAgraha, kadAgraha vagerenI buddhinA kAraNe satyane lepa karIne asatya ja mAnavuM-basa, ene ja pakaDavuM e abhinivezika mithyAtva kahevAya. jema zAstromAM gaThAmAhilanI vAta Ave che. 4. sazayika mithyAtva , deva-guru ke dharmane vAstavika svarUpamAM paNa A rIte haze ke kema e vicAra Avavo te zaMkA che. samyakRtvamAM durAgraha-kadAgraha ke pUrvagrahanI zaMkA jAgavI tene sAMzayika mithyAtva kahevAya che. pa, anAbhogika mithyAtva ekendriyAdi jene ajJAnanI pradhAnatAnA kAraNe A mithyAtva hoya che. vastuviSayaka ajJAnanA kAraNe keIne paNa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 A mithyAtva heI zake che.' "mannA mAmaze-kharekhara ajJAna ja mahAbhayaMkara che. ajJAna ja badhAM pApanI jaDa che. je jIvaviSayaka jJAna ja nathI te e jIvanI dayA ke rakSA kyAMthI paLAze. mATe ja kahyuM che ke "gharSa nA to cA " prathama jJAna ane pachI dayA joIe. jIvane jIva tarIke mAnavAnuM jJAna haze te ja dayA paLAze. mithyAtvane mATe AdhAra ja ajJAna che. ajJAnadazA ane mithyAtvane udaya te jIvane karmanI bhayaMkara utkRSTa sthiti baMdhAvI nAMkhe. "saMsAdhAma virati, zraddhAvAnuM mane sTa". zaMkAzIla svabhAvavAle AtmA vinAzane notare che. ane zraddhALu AtmA phaLa meLave che. zaMkAzIla buddhi ghaNI vakhata viparIta pariNAma lAve che. tyAre zraddhALu buddhi ghaNI vakhata bagaDelI bAjI paNa sudhAre che. zaMkAthI te saMsAra paNa nathI cAlatuM. pati-patnIne jIvanamAM paNa vizvAsa joIe che. zaMkAzIla je hoya te saMsAra bagaDIne UbhuM rahe che. zaMkA ane zraddhA e baMne eka myAnamAM bhegI nathI rahetI. zraddhALu AmA zaMkAzIla nathI hete. zaMkA jijJAsAnI thAya, na jANatuM hoya te jANavA mATe zaMkA kare. paraMtu e zaMkAmAMthI paNa chevaTe te enI zraddhA ja vadhu daDha thAya che. dhanya hatI e sulasA zrAvikA, jenI paramAtmA upara kevI gajabanI atUTa aTala zraddhA hatI. jenA pariNAme e AtmAe tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. ane AvatI vIzImAM tIrthakara banaze. zreNika mahArAjAnI aDaga zraddhA anaMta upakArI paramAtmA mahAvIra upara zreNika mahArAjAnI kevI aDaga zraddhA hatI...ke jethI paramAtmA mahAvIra Aje kaI dizAmAM vicare che te samAcAra rajeraja niyamita maLatA rahe te Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 mATe zreNike pitAne mANase gaThavIne vyavasthA karI hatI. savAranA prabhAte te samAcAra maLatA ke prabhu Aje A dizAmAM A bAju vicArI rahyA che. eTale sAMbhaLatA ja zreNika AvA samAcAra lAvI ApanArane paNa suvarNAdi mudrAnuM dAna ApI tRpta karato hato. ane pachI rAjasiMhAsanethI nIce UtarIne prabhu sanmukha e dizAmAM jaIne, prabhune vaMdana karI, stuti karI, suvarNa javane sAthiye karI pachI ja pitAnA kAryo lAgatuM hatuM. AvI suMdara nirmala bhAvanA ane zraddhAnA baLe ja zreNika mahArAjA paNa AgaLa vadhI zakyA, jIvananuM dhyeya sAdhI zakyA. aMte samyaktvanI daDha zraddhAthI ja paramAtmA pratyenI apUrva bhaktithI ja tIrthakara nAmakarma bAMdhI zakyA. samyakatva upara te mATe AdhAra che mekSane AdhAra sa tva upara che. jema phaLane AdhAra jhADane AdhAra eka bIja upara che tema zreSTha ane aMtima phaLa evA mekSane AdhAra paNa samyaphatva upara ja che. samyakatva vinA kyAre ya mekSa maLatuM nathI. samyakatva pAmyA vinA anaMtakALa sudhI jIvane bhaTakavuM ja paDe che. anaMta pudgalaparAvarta kALa jIva samyapha vinA mithyAtvanA kAraNe saMsAramAM rakhaDe che. jyAM sudhI mithyAtva nahIM khase tyAM sudhI zraddhA nahIM thAya. tyAM sudhI jIva sabhyatva nahIM pAme. ane sabhyatva vinA cAritra nahIM ane cAritra vinA mokSa kyAMthI maLe? udayaratnajI mahArAja te kahe che ke - samakita viNa cAritra nahIM, cAritra viNa nahIM mukti re, muktinAM sukha che zAzvatAM, te kima lahIe yukti re jIva... samyatvanA kAraNe jIva have karmanI utkRSTa sthiti nahIM bAMdhe. samyaktvathI AtmAnI pariNAmadhArA nirmala ane sArI pavitra bane che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 samyakatvane mahAna lAbha je jIva je ghaDIe samyaphava pAme che ke turaMta e ja vakhate ene mekSa nakkI thaI jAya che Aja divasa sudhI je saMsAra anaMta kALane hatuM te have maryAdita thaI gaye. kALa je anaMta pugalaparAvartana hatuM te have maryAdita thaIne mAtra ardhapugalaparAvartane ja zeSa rahI gayA che. have e jIvane bhUtakALanI mAphaka anaMta kALa sudhI saMsAramAM rakhaDavuM nahIM paDe. have te ardhapagalaparAvarta kALamAM jIva mekSe javAno javAno ne javAne. keTaluM Azcarya! eka mAtra samyaphavanA pAmavAthI jIvane mekSa nakakI thaI jAya che. bhale ne ardhapudgalaparAvarta kALa game te mATe hAya, bhavasaMkhyA asaMkhyanI paNa thavAnI hoya te paNa ATalA kALamAM te jIva mekSe javAne ja. bhale samyakatva AvIne cAlyuM paNa jAya paraMtu eka ja vArane sparza paNa mahAna lAbhadAyaka nIvaDe che. paraMtu AvuM A samyakatva che zuM? viya-nira-09-jAvA-sA-saMvara-vadha-va-nijharabA | jeNaM saddahai tayaM, sammaM khigaaibhubheaN|| karmagraMthamAM devendrasUri mahArAja jaNAve che ke jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirja, baMdha tathA mekSa A navata upara je zraddhA thAya tene samyakatva kahevAya che. "tameva saJca nisaMkaM jaM jiNehiM paveiyam" te ja zaMkArahitapaNe satya che ke je jinezvara bhagavaMte kahyuM che. prazna-satya pratyenI zraddhAne samyaphatva kahIe chIe? ke jinezvara bhagavaMta pratyenI zraddhAne ? - vicAra kare te spaSTa jaNAya che ke A vAkyamAM je zabda vAparyo che. arthAt prarUpita. sava jJa evA bhagavaMte je tatvanI prarUpaNa karI che tene viSe daDha zraddhA te samyaktva. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 prazna-te pachI jenA bhagavAne ja kaheluM mAnavAmAM samyatva kema? dareka dharmonA dareka bhagavAne kaheluM samyakRtva kema nahIM? satya e keInI mAlikInI vastu nathI. satya pakSapAtI paNa nathI hetuM satya mATe evuM paNa nathI ke eka jaNa kahe te ja e satya satya kahevAya ke manAya-ane bIje kahe te e asatya thaI jaze evuM paNa nathI. satya e te zAzvata che. satya traNe kALamAM badalAtuM nathI. pachI ene kaI paNa kahe. paraMtu vAstavika yathArtha yathAtathya satyasvarUpa jaNAvanAra je kaI hoya te te vItarAga evA sarvajJa arihaMta paramAtmA ja che. je svayaM anaMta dharmAtmaka vastunuM yathArtha svarUpa kevalajJAna vaDe jANe che te ja jaNAvI zakaze. na jANanAra kyAMthI jaNAve ? ane jANeluM jaNAvavA mATe vItarAgatAnI parama AvazyaktA hoya che. vItarAgI paramAtmAne asatya kahevAnuM keI kAraNa ja nathI. khoTuM bolavAnAM kAraNe saMsAramAM khoTuM bolanArA ghaNuM che, ane satya bolanAra bahu ochA che, paNa vicAra karIe ke khoTuM bolavuM saheluM che ke sAcuM bolavuM? sAcuM bolavuM sahaja che, saraLa che; jyAre beTuM bolavuM bahu muzkela che. ghaNe vicAra karIne, goThavI karIne pachI ja bolAya che. satya sahajabhAve nirdoSatAthI belAI jAya che. satya bolavAmAM kaI kAraNa zodhavA javuM nathI paDatuM, jyAre khe huM bolavA mATe ghaNuM kAraNa che. krodhathI, lebhathI, bhayathI, ane hAsyathI A cAra te mukhya kAraNe che. sAthe sAthe mAnamAyA, rAga-dveSAdi aneka kAraNe che. paramAtmA vItarAga banyA eTale emAMnuM eka kAraNa have hAjara nathI. vItarAga eTale ja rAga-dveSa vagaranAM rAga ane dveSanA ja peTA vibhAgamAM krodha, mAna, mAyA ane lebha gaNAya che. eTale vItarAga-evA sarvajJa paramAtmA mATe asatya Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 balavAnuM kaI ja kAraNa nathI. mATe paramAtmAnuM vacana satya ja heya. eTale paramAtmAnA satya vacanamAM zaMkA vagara zraddhA rAkhavI te samyakRtva kahevAya che. eTalA mATe niraMka zabda vApI che. "higvivAre gharAvarakAra " nItizAstrakArane A eka e niyama che ke je prathama puruSamAM vizvAsa besI jAya te tenA vacanamAM te vizvAsa avazya bese. puruSamAM ja vizvAsa na bese te tenA vacanamAM te kyAMthI vizvAsa thAya? mATe prathama paramAtmAne sarva-vItarAga-arihaMta mAnyA ane pachI temanA vacanamAM ja vizvAsa rAkhe te sAcI zraddhA-samyak zraddhA. sarvajJa ane sarvAnA vacanamAM abhedabhAva prabhu sarvajJa che, vItarAga che, arihaMta che te temanuM vacana paNa satya ja che, eTale prabhune mAnavA ane prabhunI AjJA (vacana) na mAnavI e te bane ja nahIM, kAraNa ke prabhue kahyuM che mATe satya che ane satya che mATe prabhue kahyuM che. prazna-jagatamAM jeTaluM ya prabhue kahyuM che eTaluM satya ja che ke pachI je je satya che te te prabhue kahyuM che. uparokta baMne vAkya upara vicAra karIe te samajAze ke satya ane prabhunI vacce abhedabhAvane saMbaMdha che. je je prabhue kahyuM che te te sarvajJa prabhue kahyuM che, kAraNa ke paramAtmA sarvajJa-vItarAga-arihaMta che. temane asatya bolavAnuM kaI kAraNa ja nathI, ane je je satya che te te sarvajJa paramAtmae ja kahyuM che kAraNa ke teo sarvajJa-vItarAgI, kevalIsarvajJAtA che, sarvadaSTA che. mATe, A abheda-daSTithI joIe te paramAtmAmAM jeTalI zraddhA hoya teTalI ja zraddhA paramAtmAnA vacana(AjJA-dharma)mAM paNa hovI ja joIe. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 basa hu mAva"--"salya hI maLavAna hai" bhagavatIsUtramAM jyAre satyane ja bhagavAna kahevAyA che tyAre A ja abheda daSTithI eTale satya ane prabhu ubhayamAM eka sarakhI samyapha zraddhA rAkhavI te ja samyaktva kahevAya. dAkhalA tarIke vicAra karIe ke-eka pitAne 4 putra che. cAre judI judI daSTivALA che. badhAnI mAnyatA judI judI che. (1) pahele putra kahe che-pitAjI! huM tamane mAnIza, paNa tamArI A jJA nahIM mAnuM. (2) bIjo putra kahe che-pitAjI! huM tamArI AjJA mAnIza paNa tamane nahIM mAnuM. (3) trIjo putra kahe che-pitAjI! huM tamane paNa nathI mAnate ane tamArI AjJA paNa nathI mAnato. (4) e putra kahe che-pitAjI! huM tamane paNa mAnuM chuM ane tamArI AjJA paNa mAnuM chuM. bhAgyazAlIe ! thaDe vicAra kare. tame ghaNuM pitAnA sthAne che. sAcuM bolaje, ye dIkare game? tame pitA che te A cAramAMthI kyo dIkaro game? sabhAmAMthI-sAheba, cothA naMbarane dIkaro game. dIkare te e huM joIe, je pitAne paNa mAne ane pitAnI AjJA paNa mAne. pahelA traNa dIkarA te keIne paNa nathI gamatA. paraMtu A saMsAra che saMsAramAM zuM nathI? cAre prakAranA dIkarAo che. basa, A te putranI vAta hatI eTale badhAe javAba ApI dIdho. paNa cAle have vicAra karIe-bhaktane, pUrvavata A ja vAtane bhaktanA nAme bhagavAnanI sAthe vicArIe- (1) eka mANasa kahe che--huM bhagavAnane mAnuM chuM paNa bhagavAnane kahele dharma nathI mAnate. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 (2) bIje kahe che -huM bhagavAnane kahela dharma mAnuM chuM paNa bhagavAnane nathI mAnate. (3) trIje kahe che--huM bhagavAnane ya nathI mAnate ane bhagavAne kahela dharma paNa nathI mAnate. (4) e kahe che--huM te bhagavAnane paNa mAnuM chuM ane bhagavAne kahelo dharma paNa mAnuM chuM. buddhizAlIo! pahelAnI jema ja vicAra kare che ke mANasa sAro? kema pahele ke bIje? sabhAmAMthI-nA...nA.... mANasa ja sAre. je kharekhara bhagavAnane ane bhagavAnane kahele dharma(vacana-AjJA) baMne mAne che. jarA ApaNe ApaNe paNa vicAra te karIe. ke ApaNo naMbara A cAramAMthI karyo che? zuM kharekhara ApaNe badhA cothA naMbaravALA ja chIe? vicAra kare. je cethA naMbare nathI te sAcA samyagadaSTi bhakta kevI rIte? bhagavAnane mAnavAnI vAta sahelI che. emAM kaMI ja takalIpha nathI. paraMtu bhagavAnanI AjJArUpa dharma mAna muzkila che. kAraNa dharmamAM te ghaNuM cheDavuM paDe che ane ghaNuM niyamita-vyavasthita thavuM paDe che. kAraNa ke tyAga-ane tapanA mUla pAyA upara ja dharmanI ImArata baMdhAyelI che. | darzanadharmanI ArAdhanA caraNa che. jyAre jJAna, cAritra ane tapadharmanI ArAdhanA eTalI sarala nathI detI. eTalA mATe darzana-pUjA karavAnI pratijJA levA jaladI taiyAra thaI jaIe. paraMtu rAtribhejanane tyAga, brahmacarya, kaMdamUla-abhakSya-anaMtakAya Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 tyAga vagere tyAgapradhAna niyama ke pratijJAo levA eTalA jaladI taiyAra nathI thatA. * zreNika mahArAjA jevA avatI hatA. be ghaDInA vrata- paccakkhANa paNa temanA mATe muzkila hatA paraMtu mAtra darzananI pratijJAthI taryA. * deDake paNa mAtra paramAtmAnA darzananI bhAvanAthI devagati pAme. 29 zaMkharAjAne jIva pipaTanA pUrvabhave "darzana karyA vinA AhAra pAchuM levA nahIM evI pratijJA karI. aMte anazana karI pAMca divasamAM paNa devagati sAdhI. svarge gaye. devapAlanI zraddhA ane bhakti-jaMgalamAM javuM, lAkaDAMchANa vINI lAvavAnuM kAma. niyamita raja jaMgalamAM cAlyA jAya che. eka divasa eka sthAne khADe khedatA kaMIka sapheda Arasa jevuM dekhAyuM. sAvadhAnIthI mATI kADhI..prabhujInI pratimA bahAra kADhI. basa A ja mAre bhagavAna....ema kahI zraddhA bhaktithI eka ghara jevuM baMdhAvI ja darzana karavA lAgyuM. pratijJA karIprabhunA darzana karyA vinA meMDhAmAM pANI na nAkhavuM. eka vAra sAta divasanI varasAdanI meTI helI zarU thaI. ane devapAla darzanArthe jaI ja na zako... eka-be ema karatA sAta upavAsa thaI gayA ane pachI varasAda baMdha rahetA, jaIne-prabhu darzana karIne pachI pAraNuM karyuM. A pratijJA pAlanane lAbha paNa ene bahu sAro maLyo. eka sAmAnya mAnavInI gajabanI zraddhA. - eka indranI bhakti-Indra mahArAjA paNa pitAnA siMhAsana uparathI nIce UtarI prabhu je dizAmAM vicAratA hoya te dizA tarapha sAta DagalAM AgaLa jaI yegamudrAe namutthaNe pUrvaka namaskAra karI pachI bIjI pravRttimAM lAgatA. * prabhu dazanano naMbara chelle-zraddhAnA abhAve badhuM kArya patAvI pachI prabhu darzane javAnI bhAvanA zA mATe ? * savAre Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 dUdha levA nIkaLyo chuM. daherAsara khUlyuM haze te darzana karate AvIza. * zAkabhAjI levA mATe nIkaLyo chuM. samaya maLaze te darzana karI laIza. * ophise dhaMdhe nIkaLyo chuM-gADI pArkiMga karavAnI jagyA maLaze te darzana karate jaIza. * rAtre bAlabaccA sAthe pharavA nIkaLyo chuM, je daherAsara maMgAlika nahIM thayuM heya te darzana thaI jaze. AvA vicAra karIne ApaNe jIvananI dinacarcA gaThavI che. jyAM ghaDiyALanA kAMTA jevuM-Dadhuma-nAsa-bhAganuM jIvana hoya tyAM kyAMthI nirAMte-zAntithI paramAtmabhaktinI anukULatA maLe? pahelAM saMsAranAM badhAM kAma patAvI dauM-kAraNake dUdha, zAkabhAjI, ophisa vagere baha ja mahatvanAM kAma lAge che... pachI chelle naMbara bhagavAnane. ane tema chatAM paNa bhagavAnanA darzana karavAne naMbara na lAge te vAta jAya kAla upara vicAra kare-paramAtmAnuM tema ja prabhubhaktinuM keTaluM mahatva samajAyuM che ? je AvI sthiti heya te zraddhA keTalI ane kevI samajavI? dareka kAryamAM je First Priority prAthamikatA prabhudarzana bhaktine na apAya te..kaI lAbha nathI. prabhAte-brahmamuhUrta pahelAM ja prabhunuM smaraNa karavuM. zAstrakAra bhagavaMte te kahe che ke - jinadarzana karavAnI bhAvanAthI bhAvanA-bhAvatA bhAvatA je daherAsara javAya te kramazaH keTalA upavAsane lAbha maLe che te juo - prabhudazanane phala-mahimA - -00 dehare jAvA mana kare, ethataNuM phala pAve, jinavara juhAravA uThatAM, chaTha pite Ave che 1 che Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jAvA mAMDyuM eTale e, aThThama taNe phaLa joya, DagaluM bharatAM jinabhaNI, dazama taNe phaLa heya ne 2 che jaIzya jinavara bhaNI, mAraga cAlaMtA, have dvAdaza taNuM, puNya bhakate hAlatA. | 3 | ardhapaMtha jinavara bhaNI, panare upavAsa, dIThuM svAmitaNuM bhavana, lahIe eka mAsa. | 4 | jinavara pAse AvatAe, cha mAsI phala siddha, AvyA jinavara bAraNe, varasItapa phala siddha che paI se varasa upavAsa puNya, pradakSiNa detA, sahasa varasa upavAsa puNya, jina najare jotA. 5 6 che bhAve jinavara juhArIe, phala have anaMta, tehathI lahIe e guNe, je puje bhagavaMta. 7 mehanIyakama- majjaM va mohaNIaM, dudhiha dasaNacaraNamohA // dasaNamohaM tivihaM, sammaM mIsaM taheva micchattaM / suddhaM addhavisuddhaM, avisuddhaM taM havai kamaso / pUjyazrI devendrasUri mahArAja karma granthamAM mohanIya karma viSe jaNAve che ke-jema madirA mANasane vivekabhraSTa kare che, mUMjhave che eTale mUMjhavanAra, vivekahIna karanArane madirA kahIe te ja pramANe svayaM-zuddha-buddha evA AtmAne paNa sArAsArane viveka na karavA de, ane viveka bhraSTa kare, je mAruM nathI tene viSe je mUMjhave, moha pamADe te mehanIyakarma kahevAya che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehanIyakarma darzana mehanIya cAritra mehanIya samyakatva mehanIya [mizramohanIya | mithyAtva mehanIya samyakatvamAM mUMjhave tenuM mizrapaNumAM mUMjhave | mithyAtvamAM mUMjhAI samyaktva mehanIya. te mizra mehanIya | rahevuM paDe te mithyAtva mehanIya eka upamAnA daSTAtathI A samajI zakAya che samyaphatva mohanIya mizra mehanIya III zuddha elarahita vastra. nI mithyAtva mehanIya | | II ardha zuddha vastra jevuM. | meluM masotA jevuM malina azuddha vastranI jema. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 zuddha cekhuM sapheda vastra jema jamIna upara ghasatAM ghasAtAM meluM, gaMduM thaI jAya che. ane rasoDAmAM te bilakula meluM masatA jevuM thaI jAya che. have ene zuddha sapheda raMga dekhAte paNa nathI, chatAM paNa sapheda kapaDuM nathI ema nahIM. mULamAM te sapheda ja che. A te melanuM AvaraNa che mele DhAMkI dIdhuM che evA melathI malina kALuMzyAma thayeluM azuddha malina vastra jevuM che, te ja pramANe ajJAnanA kAraNe rAga-dveSAdi bhAvamAM azuddha pudgalethI azuddha-malina thaI gayele AtmA mithyAtva mehanIya karmavALe kahevAya che. have e ja kALA matAne dhevA besIeene zuddha karavA prayatna karIe ane ardha dhevAI gayuM hoya, kaMIka kALAza ochI thaI gaI hoya evI ardhazuddha avasthAnI jema AtmAe paNa mithyAtvanA muddagale ardhazuddha karyA hoya tene mizra mehanIya karma kahevAya che. ane trIjI avasthAmAM jyAM e masetuM dhevAIne cokhuM zuddha sapheda thaI gayuM che. have mela cAlyA gayA che. ane vastra zuddha thaI gayuM che. te ja pramANe AtmA uparathI mithyAtvanA malina azuddha pudagale nIkaLI gayA che ane AtmAe je mithyAtvanA pagale zuddha karyA che te samyakatva mehanIya kahevAya che. svabhAva : A traNeya mehanIyanA svabhAva bhinna bhinna che. ane tevA ja prakAranA svabhAvavALA cha saMsAramAM jovA maLe che. (1) jene zuddha dharma, sAcuM tattva, samyaktatva, satya svarUpa sarvathA ruce ja nahi. game ja nahi ane viparIta mati hoya tene mithyAtva mehanIya kahevAya che. ghaNA ja A bhedanA spaSTa daSTAMtarUpe dekhAya che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 (2) nAliyeradvIpanA mANase jema anAja joyuM ja nathI tene kyAreka anna jevA ke khAvA maLe tyAre jema tene anAja viSe rAga paNa nathI ke je paNa nathI te ja pramANe jene satya samyaka jina dharma viSe rAga paNa nathI ane anya pratye dveSa paNa nathI e svabhAva te mizra mehanIya kahevAya che. samyakatvanuM pragaTIkaraNa - je jene mULabhUta svabhAva che te te tenAmAM paDyo ja heya che. te kadApi tenAthI chUTuM nathI paDatuM-naSTa nathI thatuM, sapheda vastra bhale malina thaI gayuM heya. azuddha thaI gayuM paNa mULamAM enI saphedI je paDI che te kayAM jAya? te ja pramANe jIva mULamAM ja mithyAtvanA svabhAvavALo nathI. che te zuddha samyapha svabhAvavA paraMtu A rAgAdi kAraNe jIva rAga-dveSI banIne vAstavikatAnuM bhAna bhUlIne beThe che. tIvra-mehadazAmAM mithyAtvadazAmAM paribhramaNa karate jAya che, mithyAtvanA AzravamAM jIvane karmabaMdha paNa ghaNuM, tema ja karmanI sthitimAM paNa utkRSTa baMdhAya che. anAdi ananta kALathI ananta pudgalaparAvartakALathI saMsAraparibhramaNanA cakramAM bhaTakta bhaTakate jIva jyAre bhavitavyatAnA yege caramAvartamAM praveza kare che. ane temAM paNa AgaLa vadhe che. "nIgoDhANA -jema eka patthara DuMgara uparathI nIkaLatI nadInI sAthe ghasaDAte ghasaDAte pANInA pravAhanI sAthe kheMcAta jAya che ane pANInI sAthe seMkaDe mAIla dUra pahoMcI jAya che. paththarane keI prayatna nathI chatAM paNa eka samaye geLa, suMdara, mane hara AkRtivALo lIso thaI jAya che. te ja pramANe anAdi saMsAramAM paribhramaNa karate karate, aneka janma dhAraNa karate jIva svayaM akAmanirjarA karate karate karmasthiti ghaTADe che. svayaM jIvanA prayatna karatAM tathAbhavyatvanI paripakava sthitinA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 kAraNe jIva karma sthiti ghaTADate svayaM samyakatvane egya bane che. dhUNakSara nyAya jema dhUNa nAmane kIDe jyAre lAkaDuM kare che ane lAkaDuM ke tarate ke tarate AgaLa vadhe che. e kIDAne khabara paNa nathI hotI ke huM zuM karuM chuM e kotarate jAya che tyAre enI sAthe A I tu ka la ya 2 na ta AvA akSaranI AkRtio katarAtI jAya che. dhUNane khyAla paNa nathI hoto. A ja "dhUNakSaranyAya" nI jema janma-maraNanA anaMta saMsAramAM karmanI thapeDamAM TIpA TIpA jIva sabhyatva pAmavAnI pUrvabhUmikAnI najadIka Ave che. yathApravRttikaraNa-jema kapaDAM upara paDelA DAgha upara dhULa vagere jAmI gaI hoya te te DAgha barobara najaramAM paNa na Ave, dekhAya nahIM. paraMtu te dhULa vagere AvaraNane je barobara dUra karavAmAM Ave te DAgha dekhI zakAya. samakitaprAptine samajAvatuM yaMtra 1 mithyAtvIno yathA.pra.DALa paDyuM. 5.saMpUrNa anivRtikaraNa Gii paNausa.nakALakhaM = samaktipa11.mithyAtvaja - heThalI sthiti karaNa-niSThAkALa 2graMthI deza ja 9 mika----- ani.pUrvArdhakULa mi.uparanI sthiti e ja pramANe AtmA upara rAga-dveSanI nibiDa gAMTha (ranthi) rUpa je DAgha paDele che, tenA upara karmonI dIrgha sthiti rUpI dhULa bAjhI gaI che. have te karmasthitirUpa dhULane dUra karavI joIe jethI nIce paDelI rAga-dveSanI gAMTha barAbara joI zakAya-basa A karmasthitine ghaTADavAnI pravRttinuM nAma te yathApravRttikaraNa kahevAya Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 che. sArA adhyavasAyanI madadathI AvI karmasthitine ochI karI rAga-dveSanI gAMThane jIva barebara joI zake ane teDavA prayatna karI zake te mATe yathApravRttikaraNanI AvazyakatA paDe che. adhyavasAye keTalA prabala hoya che! adhyavasAya eTale AtmAnA pariNAma vizeSa-vicAre. mANasa dhAre te zubha adhyavasAya athavA azuddha adhyavasAya karI zake che. azuddha adhyavasAyathI karma baMdhAya che. ane zuddha adhyavasAyathI nirjarA thAya che. kevA avyavasAya karavA te ApaNuM upara AdhAra rAkhe che. dAkhalA tarIke prasannacaMdra rAjarSinuM draSTAMta laIe te temane eka aMtamuhUrtamAM te evA azubha vicAre karyo ke jenA baLe sAtamI narake sidhAvavA lAyaka karmanA dALiyA ekaThA karI zakyA. ane pariNAmanI dhArA badalAtAM pazcAtApanI dhArAmAM caDhatA caDhatA karma nijara karatA karatA, kSapakazreNuM mAMDIne kevalajJAna paNa pAmI gayA..vicArenuM keI ThekANuM nathI hotuM. kyAre kaI bAju vaLe che ane kyAre kaI bAju vaLe che. rAgadveSanI nibiDa gADha evI gAMThane bhedavA mATe paNa jIvane zubha adhyavasAnI madadathI jabaradasta mahenata karavI ja paDaze. yathApravRttikaraNane artha e che ke AtmAnI je karma khapAvavAnI anAdinI pravRtti cAlI Ave che, tevI ne tevI pravRtti vizeSa karIne granthi bhedavA mATe karavI. AtmA karmonuM sthiti baLa ghaTADe che, mithyAtvane manda banAve che. AmAM AtmAne je anAga pariNAmavizeSa kAraNarUpa che te yathApravRttikaraNa nadIpASANa nyAye, dhUNakSara nyAye jIva yathApravRttikaraNa karate karate granthine bhedavA najadIka Ave che. abhavyo kyAreya A granthine bhedI zakatA ja nathI. bhavya jIva ja Ane adhikArI che. bhavya jIvo paNa A prapanna karatA karatA ghaNIvAra gAMTha sudhI najadIka Ave che ane pAchA paDe che. asaMkhyavAra Ave ane jAya che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 A gAMThane teDI zakatA nathI ane pAchA vaLe che ane pharIthI karmanI e moTI sthitimAM paTakAI jAya che. ghaNA te e gAMThanI pAse granthi-dezamAM) paDyA ja rahe che. nathI teDI zakatA ane pAchA paDe che. traNa mitrane cere maLyA - traNa mitre eka gAmathI bIjA gAme javA nIkaLyA. rastAmAM luTArU gere maLyA. baMne cere sAme dhasI AvyA. A carone AvatA joIne eka mitra te gabharAIne bhAgI ja ga, ane bIje mitra DarIne corane zaraNe thaI gayo. jyAre trIje mitra hiMmatavALe ane nIDara hatuM, te te cerene sAmane karavA taiyAra thaye DIvAra sudhI cere haMphAvyo. himmatathI laDyo ane bahAdUrIthI cerene bhagADI mUkyA. A dRSTAMtathI vicAratAM jaNAya che ke baMne cere jevA rAga ane dveSa che. te sAmethI dhasI Ave che. emanI gAMTha baMdhAyelI paDI che. have emanI sAme jIva Ave che. paraMtu jI traNa mitre jevA che. eka te AvI jabaradasta bhayaMkara gAMThane joIne ja bhAgI jAya che, bhedI zakatuM nathI. jyAre bIje te gabharAI ne zaraNe thaI jAya arthAt varSo sudhI tyAM ja (graMthideza samIpe) besI rahe che. trIje hiMmatavAna che. te prabala zaktithI balapUrvaka gAMThane sAmane kare che. ane tene teDe ja chUTake kare che. A gAMTha bhedIne ja AgaLa vadhe che. ApaNe paNa nahIM bhedI haze te bhedyA vinA chUTake ja nathI. A rAga-dveSanI gAMTha bhedAze te ja AgaLa vadhaze. bALakane nizALamAM besADaze te ja eka divasa B. A. M. A. thaze. nahIM te AkhI jiMdagI e ne e ja raheze. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 gaMThi tti sudubbheo, kakkha'ghaNarUDhagUDhagaMThinya / jIvassa kammaNio, ghnnraagdosprinnaamo|| graMthi eTale gAMTha, je durbheda che. AtmAne rAgadveSa-rUpa je karmajanita malina pariNAma te graMthi-gAMTha kahevAya che. apUrvakaraNa-yathApravRttikaraNa pachI apUrvakaraNa karavuM paDe che. ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya sudhInA che te apUrvakaraNa karI zakatA ja nathI. mAtra ApaNu jevA saMjJi paMcendriya paryAptA jIve ja AnA adhikArI che. ardhapugalaparAvartakALamAM je jI mekSe javAnA che te ja jIve apUrvakaraNa karI zake che. evI jabaradasta A gAMThane bhedavAmAM apUrvakaraNane hathiyAra-zastra tarIke jIva upaga kare che. te ja gAMTha bhedI zake che. apUrvakaraNane artha e che ke-pUve (pahelAM) kyAreya paNa nahIM anubhave e jIvane adhyavasAya vizeSa A baMne kAraNe AtmAnI unnatimAM sAdhaka che. apUrvakaraNa yathApravRttikaraNathI caDiyAtuM che. pahelAM yathApravRttikaraNamAM AtmAnI nirmaLatAne pAye naMkhAya che ane apUrvakaraNa daramyAna vizeSa nirmaLatA sadhAya che ane AtmA graMthi bhedavA samartha thAya che. anivRttikaraNa-anivRtti-te-anivRtti. samyaktva prApta karAvyA vinA je nivRtta nathI thatuM te anivRttikaraNa A karaNa samyaktva apAvIne ja khase che. antarakaraNa anivRttikaraNarUpa vizuddha pariNAmanI madadathI mithyAtvamahanIyakarmane dalike ke je aMtakeDIkeDI sAgaropama jeTalI dIrthasthativALA che tene be bhAga pADIne ghaNokharo bhAga aMtarmuhUrtamAM khalAsa karI nAMkhave. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 A pramANe anivRttikaraNanA baLe aMtakaraNa karatAM jyAre niSThAkALanuM aMtamuhUrta bAkI rahe tyAre pahelavaheluM mithyAtva aTake che. kAraNa ke pahelethI ja mithyAtvanA daLiyA tyAMthI khaseDI dIdhA hoya che. ahIMyA je mithyAtvane upazama kahevAya che ane te upazama dvArA pragaTa thatuM samyakatva tene aupazamika samyaktva kahIe chIe. A te aMtamuhUrta sudhI Take che... tyAra pachI sAme rahelA traNa puMjamAMthI je puMja pAme tevuM bane... - mithyAtva mohanIya ane anantAnubaMdhI phradha-mAna, mAyAlebhane anudaya eTale upazama ane e upazama dvArA thatuM samyaktva te aupazAmaka, A samyaktva A traNa karo vaDe thAya che. graMthibheda thayA pachI A pragaTe che. ane je mithyAtvanA udaya pAmelA pudgalene kSaya tema ja na udayamAM AvyA hoya te upazama-ema A baMnenA mizritabhA thatuM samyaktva te kSe pazamika samyakatva kahevAya che. - 20 samyakatva TV - sAsvAdana madhyAtva A pramANe samyakatva pAmatAM ja jIva sIdhe pahelA guNa sthAnakethI kudako mArI cethA samyakatvanA guNasthAnake AvI jAya Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 che. zreNika mahArAjA kRSNa mahArAjA A guNasthAnake rahI jinabhakti-zraddhAthI kSAyika samyaktvanA mAlika banyA. tIrthakara nAmakarma bAMdhIne gayA ane AvatI covIzImAM tIrthaMkara paramAtmA banaze. samyakatva prApti nisargathI adhigamathI sannidhinAda"--tavArthamAM baMne mA samyaktvanI prApti batAvI che. (1) nisargathI--viralA ja jagatanA bhAve-padArtho jetA svayaM samyakatva pAmI jAya te mArga nisarga samyakatvane kahevAya che. (2) adhigama--gurunA upadezathI, tIrthaMkaraprabhunA upadeza ityAdi upadeza AdinA nimitte je jIva samyaktva pAme tene adhigama samyakatvane mArga kahyo che. bhagavAna zrI mahAvIra svAmI paramAtmA nayasAranA prathama bhavamAM jaMgalamAM muni mahArAjene AhAradAna karI, mArga batAvatAM guruupadezathI adhigama mAge samyakatva pAmyA hatA. basa, A ja mULa bIja je paDayuM hatuM te sattAvIsamA bhave jhADa thayuM ane phaLa UgyAM. ane te nayasArane AtmA prabhu mahAvIra banyA. dhanasArthavAhanA bhavamAM samyaktava pAmIne teramA bhave e AbhA jhASabhadeva bhagavAna banyA. marabhUtinA janmamAM samatva pAmIne dazamA bhavamAM bhagavAna zrI pArzvanAtha banyA. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 A rIte joIe te samyapha te mULamAM bIja tarIke paDayuM hoya che ane pachI te ja bIja jhADa-phaLa bane che eTale samyapha te mULabhUta pAyAmAM bIja tarIke bahu jarUrI che. eTalA mATe samyakatva pAmyA pachI ja bhavanI gaNatarI thAya che. te pahelAMnA te anantA bhave. kyAM gaNavA besavA ?! prathama ja samyakatva pAmyAne AnaMda yathApravRttikaraNadi traNe karaNanA aMte jIva je samyatva pAme che eno AnaMda te adbhuta che. kharekhara te te avarNanIya AnaMda che. (1) jANe bhayaMkara garamInI RtumAM jaMgalamAM cAlatA paga baLatA hoya tyAre acAnaka ThaMDakanuM sthAna maLI jAya te keTale AnaMda? (2) eTaluM ja nahIM tyAM ThaMDuM pANI maLe, kaI zarIre caMdanane lepa lagADI Ape ane kevI madhura ThaMDakane anubhava thAya ! e keTale AnaMda? (3) jema keI janmathI ja aMdha hoya ane Aja sudhI kaMI ja joyuM nathI evI vyaktine ekAeka AMkha khUlI jAya ke maLI jAya te keTale gajabano AnaMda Ave? (4) bhayaMkara duHsAdhya jIvaleNa rogathI pIDAtA rogIne suMdara rAmabANa auSaNa-davA je maLI jAya te. evA aneka dRSTA tenI sAthe sarakhAvIe enA karatAM paNa A gajabane adbhuta AnaMda jIva samyakatva pAme tyAre anubhave che. samyagadaSTi have samyakatva pAmyA pachI jIvanI dRSTi sAva badalAI jAya che. jalakamalavat saMsArathI nirlepa thaIne rahe che. deva-guru-dharmane Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 oLakhavA-samajavAnI sAcI daSTi maLI jAya che. te samyaga daSTi kahevAya che. enI daSTi tAtvika ane satyAnveSI banI jAya che. tavadaSTi banI jAya che. zrI hemacandrAcArya mahArAje yegazAstramAM kahyuM che - yA deve devatAbuddhi, gurau ca gurutAmatiH / dharme dharmadhIryasya, samyaktvaM tadudIritam // - vItarAga paramAtmAmAM ja bhagavAna mAnavAnI buddhi, paMcamahAvratadhArI tyAgI-tapasvI-kacana-kAminInA tyAgIne guru mAnavA, ane vAstavika sAcA dharmane ja dharma mAnavAnI buddhinezraddhAne samyakatva karyuM. arihaMto mahadevo, jAvajjIvaM susAhuNo guruNA / jiNapaNNattaM tattaM, ia sammattaM mae gahiyaM // -arihaMta paramAtmA e ja mArA bhagavAna, sAdhu bhagavaMte e ja mArA guru, ane jinezvara bhagavaMte kahela dharma e ja sAce dharma AvI tavadaSTine ja samyatva karyuM che, AvuM samyatva meM grahaNa karyuM che. _ " tameva saccaM niHsaMkaM jaM jiNehiM paveiyaM" je jinezvara bhagavaMte e kevalajJAnathI joIne kahyuM che te ja zaMkArahitapaNe satya che. A samyakatvanI mAnyatA rahe che. namutyu sarihaMtA mAtALa"] -namutthaNuM sUtranI A prathama gAthA ja kevI tarkazuddha, yuktiyukta ApelI che -"namaskAra thAo arihaMta evA bhagavAnane." "namo arihRtA >> kahyuM che. name bhagavaMtANuM ekaluM nathI karyuM. jema jyAM jyAM dhumADe che tyAM tyAM agni hoya; paraMtu agni hoya tyAM dhumADe hoya ke na paNa hoya. e ja Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 pramANe je je arihaMta hoya che te te cakkasa bhagavAna hoya che. paraMtu je je bhagavAna hoya te te arihaMta hoya ke na paNa hoya. atyAre AdhunikakALamAM nIkaLI paDelA kahevAtA bhagavAne arihaMta te cakkasa nathI. mATe te kaI saMjogomAM mAnya nathI. arihaMta hoya evA ja bhagavAnane namaskAra thAo e tarkazuddha bhAva A namutthaNuM sUtramAM che. zreNika mahArAjA kRSNa mahArAjA, sulasA zrAvikAnI zraddhA kevI zuddha hatI? adbhuta, aTala ane daizraddhAnA baLe e mahAna AtmAo tarI gayA. samyagdaSTi haMmezA satyane AgrahI hoya. satyadaSTi hoya, eTale "Right is Might-sAcuM te mAruM" AvI bhAvanAvALe hoya; "Might is Right mAruM te sAcuM" evI kadAgrahI buddhivALo na hoya. jIva-ajIva-puNya-pApa, Azrava, saMvara, nirjara, baMdha, mekSAdi nave tane sArI rIte mAne, samaje; te ja pramANe paramAtmA, pUrvajanma, punarjanma, sukha-duHkha, puNya-pApa, dharma-adharma, svarga-naraka, karma-karmabaMdha-karmakSaya, tema ja mekSa di to samyakatvanI mAnyatAmAM rahe che, ane tethI ja samyagdaSTi Astika hoya che. samyagadaSTi vaimAnikAdi suMdara sadgatine prApta kare che. zAstramAM samyakatvanA vibhinna prakAra tathA tenA lakSaNAdi 67 bela je batAvelA che te samajavA, jANavA. sarva jI samyakatva pAme, save samyagadaSTi bane e ja zubha abhilASA sAthe sarva maMgala. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga saujanya UR zeThazrI amulakhabhAI premacaMdabhAI savANuM nAnapurA-surata. nA sahayogathI A pustikA prasiddha karavAmAM AvI che. - S zALa kriyAbhyAM moDIsA vidhAyAvijAthe - prakAzaka :- zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra - saMcAlita - zrI mahAvIra jaina sAhitya prakAzana - kAryAlaya tathA prAptisthAna :39, vasaMta vilAsa, bIje mALe, 133, ge pAla nivAsa, Do. DI. DI. sAThe mArga, bIje mALe, vI. pI. roDa, prArthanA samAja, prinsesa sTrITa, muMbaI-4. muMbaI-400 002. - - mahAvIra prinTa, gAMdhIceka-surata. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadarzananA adbhuta karma-vijJAnanA siddhAntAna samakvA che 'zrI gopIpurA-surata cAturmAsa daramyAna dara ravivA2e Ayojita jas tdhyasthAnAnA mukhyaviSaya-mANIgaliyAra.' pravaktA-pa5.biA 4 zrI arUNaupjayajI mahArAja '(rASTrabhASA2na-vadha sAhityaratna-prayAga) cAturmAsika ravivArIyaHzrI mahAvIra zikSaNa zibie saMcAlakaHzrI mahAvIra vidhArthI kalyANa kendra (muMbaI) i bhAdaravA suda 10 | vyAkhyAna AThamuM ravi tA. ra9-8-82 viSaya: viSaya+ kaSAya=saMsAra vyAkhyAtA : 5.pU. munirAja zrI aruNavijayajI mahArAja avataraNakAraH kapilarAya nAnAlAla ThAkura jahA mohodao tivo, annANaM khu mahAbhayaM / tayA egidie jammo, sammaM jANAhi goyamA ! // guru gautamasvAmIne jaNAvatAM caramatIrthapati zramaNabhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA pharamAve che ke he gautama! jyAre mehane udaya tIvra hoya ane ajJAnane bhayaMkara udaya hoya tyAre paMcendriyamAMthI paDIne jIva sIdhe ekendriyamAM paNa janma dhAraNa kare che. saMsAramAM meha mamatvane ja udaya tIvra che. ane AThe karmomAM paNa mehanIya karma ja sahuthI vadhu prabaLa che. AtmAne mULabhUta guNa che ananta cAritra, yathAkhyAtasvarUpa. AtmaguNanI Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ramaNatA e ja ananta cAritra. paraMtu e guNa upara AvaraNa Ave che tenuM nAma "mehanIya karma" che. ' mehanIya karma madirA jevuM che. jema dArU madirAjevuM | madirA pIdhelo mANasa viveka-bhAna-bhUle che ke A mArI bahena che ke patnI? A mArI mAtA che ke bhAbhI, ke patnI ane bhAna bhUlI nazAmAM vivekahIna maryAdahIna viparIta vartana kare che. basa, mehanIya karma paNa Mi mohanIyaMkamAM madirA pIdhelA mANasa jevuM ja che. mehanIyanA kAraNe jIva sAcAne sAcuM, mAruM je che tene pitAnuM na samajatA, khoTAne sAcuM, sAcAne che TuM, ane pArakuM paugalika te mAruM paNa mArA AtmaguNo tarapha pitApaNAno kaMI lakSa nathI. anAdikALathI jIva A bhAna bhUlI beThe che. ane enA ja kAraNe Ajadina sudhI mAruM-mAruM raTayA kare che. ahaM mameti mantro'yaM, mohasya jagadAndhakRt / nA'haM na mameti mantro'yaM, pratimantro'pi mohajit // upAdhyAyajI mahArAja jaNAve che ke-basa "huM ane mAruM A ja jagatane AMdhaLuM karanAre mehane maMtra che. ane AnuM viparIta karIe. "nASEUR" " mama" "huM keIno nathI ane mAruM kaI nathI "--A maMtra mehanIya karmane jItavAne maMtra che. huM ane mAruM / huM ane mAruM_gujarAtI bhASAmAM meM baira rA-hindI bhASAmAM I and My-aMgrejI bhASAmAM bIja mANA-marAThI bhASAmAM --mama--saMskRta bhASAmAM Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 AvI rIte joIe te dareka bhASAmAM huM ane mArApaNune bhAva prabaLapaNe rahele che. kaI paNa bhASAbhASI vyakti A prAga te acUka kare che. e vinA cAlatuM ja nathI. darekane AnA vinA te vyavahAra ja nathI cAlatuM. paraMtu A zabda paNa kaMIka sUcave che. A zabdane praga karatA ApaNe belIe chIe-mAruM makAna, mAruM ghara, mArAM kapaDAM, mArI patnI, mArA chokarA, mArA paisA, mArI gADI, mArI ghaDiyALa vagere...parantu kyAreya ApaNe huM gADI, huM ghara, huM mana, huM kapaDAM, huM patnI, huM kare, huM paisA, huM ghaDiyALa AvI bhASA nathI bolatA. kaI gamANasa paNa nathI belata. AvI bhASA keIne bolatA paNa ApaNe nathI sAMbhaLI. eTale "mAruM" zabda vAparIe chIe. "mAruM" zabda saMbaMdhavAcI che. vastunI sAthe mArApaNune saMbaMdha sUcave che. paraMtu A saMbaMdhathI saMbaMdhI e AtmA te jude ja che. e AtmA "mArA zabdathI vAcya nathI paraMtu "huM padathI vAcya che. huM-AtmA. huM zarIra paNa nathI bolatA. mAruM zarIra kahIe chIe. eTale mAruM zarIra emAM A saMbaMdha darzAvanAra mAruM kahenAra aMdara kaI bIje ja che. ane te ja "AtmA." paraMtu AtmA kahenArA jIve "mAruM mAruM karIne keTale jabaradasta meha-mamatvane saMsAra UbhuM karI dIdhuM che. basa, enA vinA cAlatuM ja nathI. saMsAra kevI rIte banyo? H0=Water. jema ApaNe zIkhyA chIe. eTale HydrogennA 2 bhAga ane Oxygen no eka bhAga ema baMnenA saMyojanathI pANI bane che. te pachI saMsAra kevI rIte banyA? A saMsAra konA saMyojanathI bane che? eTale Amira uttara ApatA jaNAve che ke Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 viSayakaSAya=saMsAra. viSaya ane kaSAya A be bhegA thAya-A benuM saMyojana thAya eTale A saMsAra UbhuM thaI jAya che ane A ja vastu saMsAramAM sarvatra jovA maLe che. viSaya-vAsanA ane kalezakaSAyane ja banele A saMsAra che, te AmAM te bIjuM jovA maLe? je hoya te ja ne ? mehanIyathI ja saMsAra bane. saMsAramAM pAchuM meha-mamatva eTale pharI mehanIya karma baMdhAya, eTale ene keI aMta ja nathI. uttarAdhyayana sUtramAM jaNAvatAM prabhue kahyuM che ke - rAgo ya doSo vi ya kammabIya, kammaM ca mahippabhavaM vayanti / kammaM ca jAimaraNastamUlaM, dukkhaM ca jAimaraNaM vayanti // rAga ane dveSa e ja karmanA bIja che, ane karmathI meha utpanna thAya che, janma-maraNanuM mULa paNa karma ja che, ane janma-maraNa e ja duHkha kahevAya che. darzanamehanIyane vibhAga gata vyAkhyAnamAM ApaNe joI gayA chIe. darzana mehanIyanA pazame jIvane samyaktva prApta thAya che. sAthe anaMtAnubaMdhI cAre kaSA jAya te AtmA Astika mativALo zraddhALu bane che. dharma game khare. tatva ruce paraMtu cAritramehanIyane je tIvra udaya hoya te jIvane AcaraNa na game. eTalA mATe jeTalA aMze cAritra mehanIyane upazama teTalA aMze AtmAne dharma-ta-paccaphakhANa vagere karavAnI ruci jAge. bhAvanA thAya-jIva Acare paNa khare. samasta saMsAramAM sarvatra kaleza-kaSAyane Akhe nATaka A ja mehanIyakarmanA prabaLa udayanA kAraNe dekhAya che. jenuM laDavuM-jhaghaDavuM, mArA-mArI, kApA-kApI, gALAgALI, bola-cAla, AkarSaNa ane adekhAI vera-jhera, kaleza-kaSAya, IrSyA-adekhAI mAnaapamAna, mAyA-kapaTa, chaLa-prapaMca, dago-vizvAsaghAta, lobha Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 pralebhana, lAlaca-lAlasA, hasavuM raDavuM, bhaya-zaka, game-aNagame, viSaya-vAsanA, Adi aneka bAbate mehanIyakarmanA kAraNe ja dekhAya che. rAga-dveSano saMsAra : - bhagavAna zrI pArzvanAtha prabhunA daza bhavamAM daSTipAta karIe te spaSTa dekhAya che ke eka mAnA sagA be dIkarA-marubhUti ane kamaTha sagA be bhAIonI draSanI vaira paraMparA-daza bhava sudhI kevI bhayaMkara cAlI kamaTha prathama bhavathI ja e vairI banyuM ke pachI te dareka bhavamAM bhagavAna para jIvaleNa humalo karIne mAranAra ja thaye. dveSane-vairanA niyANAne bhayaMkara saMsAra cAlyA. paraMtu samatAnA sAdhaka paramAtmA bhavaparaMparAmAMthI chUTI gayA. ane tIrthakara banIne daza ja bhavamAM saMsArane aMta lAvIne mekSe cAlyA gayA. jyAre kamaTha keTalIya vAra narakanAM bhayaMkara duHkha bhegavIne Aje paNa saMsAramAM ja rakhaDI rahyo che. saMsAra rAga-dveSa vadhAranAra che. ane rAga-dveSa saMsAra vadhAranArA che. mATe saMsAre choDavA lAyaka che ane rAga-dveSa te sarvathA tyAjya anAcaraNIya ja che. bhagavAna neminAtha ane rAjulano rAgano saMsAra nava-nava bhava sudhI cAlyuM. nava-nava bhava sudhI eka sAthe saMbaMdha baMdhAyelA rahe ane sAthe rahevuM vagere badhuM rAgamahanIyanA kAraNe thayuM. aMte nemikumAre rAgane teDyo. rAjula sAtheno saMbaMdha chUTyo. baMne AtmAe saMsAra tyAgI mekSe gayA. * zaMkha ane kalAvatIne ekavIsa bhavane saMsAra cAlyA. rAga mehanIyanA tAMtaNe baMdhAyelAnI bhavaparaMparA gajabanI cAlI ane rAga kayAM ekale rahe che. rAga pachI dveSa ane dveSa pachI rAga A te saMsAramAM cakanI mAphaka cAlyA ja kare che. rAga pachI Sa te lagabhaga e ka dekhAya che. paraMtu draSa pachI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 rAga ghaNuM ochA pramANamAM dekhAya che. jIvanamAM taDakA-chAyAnI nma janma ma Le ja che. ane evA vaNAI gayA che ke rAga-dveSa vinAne eka divasa paNa nathI ja. sucanA rAjakumArIe pipaTanI pAMkhe kApI ane te bAMdhelA vaira-jheranA pApakarmI pipaTanA jIve zaMkhanA bhAvamAM pitAnI patnI kalAvatI tarIke janmelI sulocanAnuM vara kAMDA kapAvIne vALyuM. rAga-dveSanA saMsAramAM te vaira-jheranI paraMparAnuM cakra sadAya cAlatuM ja rahe che. basa, enuM ja nAma saMsAra che. saMsAra kaMI bIjI vastunuM nAma nathI. saMsaraNazIla svabhAva ja saMsArane che. saMsAra paNa anAdi-anaMtakALa zAzvata che. saMsArane aMta nathI AvavAne. ApaNe ApaNe aMta lAvavAne che. saMsAra ApaNe aMta lAvavAne? ke ApaNe saMsArane aMta lAvavAne che? jarA vicAra karIe-saMsAra ApaNane pakaDIne beThe che ke ApaNane saMsArane pakaDIne beThA chIe? ApaNe saMsArane nathI choDatA? ke saMsAra ApaNane nathI choDate? saMsAranuM baMdhana : eka yuvAna rastA upara IlekaTrIkanA thAMbhalAne pakaDIne Ubhe che. bUma pADe che-bacAve..bacAve.cheDo .. cheDA...be-cAra musApharane raste cAlatA dayA AvI. cAle cheDAvIe. be jaNe jamaNe hAtha, ane bIjA be jaNe DAbe hAtha pakaDIne kheMcavA mAMDyo..paNa pele vadhu jorathI kasIne pakaDe che ane chatAM paNa bacAvo..bacAvanI bUma pADe che. aMte pelA musAphare samajI gayA...be lAphA mArIne belyA... bhalA mANasa thAMbhalAe tane pakaDyo che? ke te thAMbhalAne pakaDyo che? tAre choDe nathI ? ke pachI thAle tane cheDate nathI? are thAMbhale te pakaDatuM haze? Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 te te jaDa che. tAre ja choDe nathI ane beTI bUme zuM karavA pADe che? choDa heya te hAtha DhIlA karIne choDahamaNAM chUTI jaze. pelA yuvAne kahyuM, "te pachI tame bhagavAna pAse, upAzrayamAM mahArAje pAse jAo che ane karagare che sAheba ! cheDA A saMsArathI ! kema? te tamane saMsAre pakaDI rAkhe che? ke tame saMsArane pakaDI rAkhe che? te pachI cheDI de ne saMsAra. zuM karavA reja mahArAje pAse jAo che. zuM karuM sAheba, choDa te che paNa chUTa nathI...vAha bhAI vAha ! kevuM belAya che. cheDe te che paNa chUTate nathI...A te kone ThagavAnI vAta? mahArAjane ke pitAnA AtmAne ?" che... cha , khaMDanA cakavatIo saMsAra choDIne cAlyA gayA. aDhaLaka trAddhi-siddhi ane cesaTha hajAra strIono parivAra cheDI dIdhe te tamAre saMsAra che keTalA? be-cAra-cha mANasano parivAra che.. ane DI mUDI.. te pachI ATale nAnakaDe saMsAra te cheDatA vAra zI? ramatamAM chUTI jAya... pa27 sAthe dIkSA...jabU kumAra jevA AgalI rAtre ATha kumArikAo paraNyA chatAM paNa rAtrIe badhAne vairAgyabhAvathI samajAvI virakta karI. ane vacce sAthe prabhavAdi 500 cera AvyA te temane paNa bodha ApI vairAgI banAvyA. pitAnA mAtA-pitA, kanyAonA mAtA-pitA ema prabhAte te para7 nA kAphalA sAthe sudharmAsvAmI pAse dIkSA levA pahoMcyA. dhanya hatA e aMtima kevalI jabUsvAmI, jeNe pAMcase ene paNa tAryA, svayaM taryA ane bIjAne paNa tAryA. vairAgya pamADavAno upAya-svayaM potAnA ja jevI AbehUba rUpa-lAvaNyavALI kASThaputaLI banAvIne je reja pite khAya te ja tene paNa khavaDAvatI..ane thoDA divaso pachI pitAne paraNavA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 200 AvelA eka pachI eka rAjakumArane e oraDAmAM laI jaIe putaLInuM rUpa dekhADI...mAthuM ughADIne vairAgya pamADI anekane vairAgyavAsita karyA ane eka hajAra yuvAna rAjakumAra sAthe mithilAnI rAjakumArI malIkumArIe dIkSA lIdhI ane ogaNIsamA tIrthaMkara mallInAtha bhagavAna banyA. A te kevI meha dazA-vIza vIza varasanAM hANuM vItI gayAM chatAM hajI paNa IlAcIkumAra eka naTInA mehamAMthI chUTI zakatuM nathI. eka ucca gharanA mA-bApane lADakavA sukhI nabIre jene paraNavA eka ekathI caDhiyAtI seMkaDo yuvatIo taiyAra hatI chatAM paNa e IlAcIkumAra eka rastA uparanI naTIne nAcatI joIne emAM mehita thaI gaye. basa, enI pAchaLa pAgala thaI gaye. vIza varasathI ene paraNavA mATe mahenata karI rahyo che. keTalI gajabanI mehadazA ! mehanIyakama bhalabhalAne kevA gAMDA karIne nacAve che. loko kevA pAgala banIne nAce che, rakhaDe che evA te aneka lekene Aje paNa ApaNe joIe chIe. paraMtu dhanya hatA e IlAcIkumAra ke jeNe mehadazAne kepha kSaNabharamAM utArI nAkhyuM ane deraDA upara nAcatA nAcatA ja kevalajJAna pAmI gayA. pite pAmatA gayA ane bIjAne paNa pamADatA gayA. putra-mamatva-AryAzI lAkha pUrvamAMthI vyAzI lAkha pUrvane kALa te saMsAramAM kADhyo ane mAtra 1 lAkha pUrva AyuSya bAkI rahyuM tyAre e putranA pitA evA rASabhadeva bhagavAne saMsAra choDI dIkSA lIdhI. chatAM e uMmare paNa marUdevA mAtAne putra upara ke gajabane meha haze ke putraviyogamAM vilApa karI raDatAM raDatAM mAtAjIe AMkhe paNa beI nAMkhI. putranI pAchaLa AvI mohadazA.... ane mAtAjI manamAM ne manamAM Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 keTalA duHkhI thatA..bharatane elarbha detA. are bharata! tuM te sukhasAhebI bhegave che, mejazekha kare che, ane mArA saMtanI te vAta paNa nathI pUchate.... AvI te vilApamAM rAganI bhASA keTalI ya vApare che. eka divasa bhArata marudevA mAtAne hAthInI aMbADIe besADIne trASabhadeva prabhunA darzane laI jAya che, tyAre dUrathI ja apUrva dhvani sAMbhaLI mAtAjI Azcarya pAmI bharatane pUche che- eha apUrava vAjA, kihA vAje che eha tAjAM.." tyAre bhArate prabhunI ThakurAInuM varNana karyuM, ane mAtAjI e jovA utsuka banyAM. ge meha anityatA bhAve..." basa, anitya bhAvanAe, ekava bhAvanAe mehadazA jhapATAbaMdha ogaLavA mAMDI ane kSapakazreNi maMDAI gaI ane hAthInI aMbADIe ja beThA beThA kevalajJAna pAmI...aMtarmuhUrtamAM AyuSya pUrNa karI meze sidhAvyA-gajabanI mehadazAne paNa jhaDapathI kSaya karI kevalI banI mekSa meLavyuM. rAga-dveSanAM paryAyavAcI nAma : chA-nUra-kAma-ne-rtha-mamahamafmanA abhilASa ityanekAni rAgaparyAyavacanAni / / IcchA, mUcha, kAma, neha, gArdha, mamatva, abhinanda, abhilASA ityAdi aneka zabdo rAganA mATe paryAyarUpe vaparAya che. irSyA roSo doSo dveSaH parivAdamatsarAmayAH / bairapracNDanAdyaneke dveSasya paryAyAH / / IrSA, roSa, deSa, dveSa, parivAda, matsara, asUyA, vara ane pracaNDana Adi aneka za Sa mATe paryAyarUpe vaparAya che. rAga-dveSa ja mULabhUta kaSAya che. hakIkatamAM rAga-dveSa e Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 jIvane svabhAva nathI, vibhAva che. prakRti nathI, vikRti che. chatAM paNa rAga-dveSa jIvo sAthe evA vaNAI gayA che ke rAga-dveSa vinA cAlatuM ja nathI. enuM ja AlaMbana "Dagale ne pagale levuM paDe che. ane enA ja Azraye cAle che. ghaNuM jIne kaidha na kare te nathI cAlatuM..paNa sAheba. e te thoDe ghaNe te krodha karavo ja paDe nahIM te chokarA sAthe caDhI jAya. theDI AMkha kADhIe, DIvAra hAkoTA pADI jorathI bolIe te nekara-paNa sIdhuM cAle. ane kAma kare..." hAza ! mANasane jIvavA mATe, saMsAramAM rahevA mATe, ane kAma karavA ane karAvavA mATe paNa kedhAdi kaSAyane Azraya levo paDe che. e vinA nathI cAlatuM e vinA nathI jIvAtuM. ghaNAne kedha karavAthI-be zabda jorathI utAvaLathI, AMkha kADhIne bele ane kAma thaI jAya, athavA vijaya maLI jAya eTale basa. eka vAra be vAra AvuM bane eTale pachI te nakkI ja karI le ke have te jIvavA ane jItavA mATe A ja raste che. anAdinI kaNAnI Teva-rAga-dveSAdinI anAdinI Teva jIvanI paDI che. cAre ya gatimAM ane ekendriyathI mAMDI paMcendriya sudhInI pAMce ya jAtimAM kaSAnI Teva sarvatra jovAmAM Ave che. kaI gatimAM jIve krodha nathI karyo, kayAM jIve lebha nathI karyo, ka bhava rAga-dveSa vagarane karyo che? A ja kAraNe jIvane rAgadveSanI Teva paDI gaI che. have A anAdinI Teva jatI nathI. A saMskAro bhuMsAtA nathI. ane jIva ene ja pitAnI prakRtisvabhAva mAnI beThA che. ApaNe ekabIjAnI oLakha ApatA paNa kahIe chIe ke A te bhayaMkara kodhI che, A te khUba abhimAnI che. A te e lebhiye che ke koI paNa vastu dekhI na choDe. eTale ke dhAdi kaSAye te ApaNe sAthe dUdhamAM Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 sAkaranI jema evA bhaLI gayA che, maLI gayA che ke tenAthI ja ApaNI oLakha apAya che. kadhamAM marI caMDakauzika sApa thayA sAdhu ghaNe tapiyA hate, dharate mane vairAgya; ziSyane kaidha thakI thaye, caMDakeziye nAgakaDavAM... vihAra karatAM cAlatAM cAlatAM gurujInA paga nIce deDakI cagadAI gaI ziSya pratikamaNa samaye yAda karAvyuM. gurune apamAna lAgyuM ane dADe laIne jIvane mAravA doDyA. rAtrinA aMdhArAne samaya...upAzrayamAM thAMbhalA sAthe mAthuM bhaTakAyuM ane mRtyu pAmyA. marIne kanakakhala AzramamAM kauzika nAme tApasa thayA, paraMtu pracaMDa-caMDa) eTale bhayaMkara krodha karatA hovAthI caMDa zabda temanA nAma AgaLa joDAI gaye ane caMDakauzikanA nAme oLakhAyA. AzramamAM phaLa teDavA AvelA chokarAone mAravA dAtaraDuM hAthamAM laI deDatA, khADAmAM paga Abe, paDI gayA. ane pitAnA ja hAthamAMnA zAstranA kAraNe mAravAnI daidhanI buddhimAM mRtyu pAmyA ane caMDakauzika sApa thayA...eka rakSaka maTI bhakSaka banyA. SaDajIvanikAyanA rakSaka sAdhu maTIne anekanA bhakSaka banyA. caMDakauzikane krodha eTale keTale bhayaMkara krodha? daSTimAM paNa jhera, eTale daSTiviSI sarSa kahevAya....ane prabhunA caraNamAM Daspe. eka chokaro baTakuM bhare ane sApa marI jAya ghaNuM sAponI vacce rahete e chekare AphrikAne habasI hate. jherI sApa ene karaDe te ene keI asara nahatI thatI paraMtu e chokare je sApane baTakuM bhare te sApa turaMta marI jatA hatA. Azcarya e vAtanuM hatuM ke sApa jherI ke chokare jherI? - sApanA zarIramAM te dAMtanI dADhAmAM jhera hoya che, jheranI kathaLI hoya che. gADika sApane pakaDIne jheranI kethaLI kADhI Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 nAkhe eTale sApa nirviSa thaI jAya. paraMtu mANasanA zarIramAM jhera kyAM rahe che? nathI te dAMtamAM ke nathI dADhAmAM. zarIramAM kaI evI kethaLI paNa nathI. mANasanA zarIra upara evAM oparezane karIne prayoga paNa karavAmAM AvyA che. paraMtu keI bhAgamAM jhera nathI maLyuM. paraMtu bhayaMkara krodhanA AvezamAM lehImAMthI eka Poison jherI tattva chUTuM paDe che te ja A jhera...keTaluM khataranAka hoya che ke je sva ane para baMnene bhayaMkara nukazAna kare che. kaSAya mehanIya ( 2 . 3 | anantAnubaMdhI apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya saMjavalana krodha, mAna, krodha, mAna krodha, mAna dha, mAna mAyA, lebha mAyA, lebha mAyA, lebha mAyA, lobha kALa maryAdA, tema ja tIvra-mandatAnI taratamatA Adi kAraNethI dedhAdi kaSAyenA 4 vibhAga pADavAmAM AvyA che. je cAre prakAre AtmAne bhayaMkara nukazAna pahoMcADanArA che, AtmaguNene pragaTa na thavA devAmAM pratibaMdhaka che. pratikramaNa vyavasthA : kaSAya sthitine anurUpa pratikamaNa vyavasthA che. kAraNa ke te te kaSAyenA nAza mATe te te pratikramaNa kALa pramANe karavAmAM Ave ane micchA mi dukkaDaM ApavAmAM Ave te te kaSAya rahe nahIM, nAza pAme. (1) anaMtAnubaMdhI mATe te kaMIja nathI. kAraNa ke te te AjIvana che mATe. (2) apratyAkhyAnIya kaSAyanI kSamApanAthe sAMvatsarika eka varSe pratikramaNa karavAnuM vidhAna che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) pratyAkhyAnIya kakSAnI kSamApanAthe 4 mAse-(dara cAra mahine) cAturmAsika pratikramaNa karavAnI vyavasthA che. (4) saMjavalana kaSAnA kSamApanAthe dara paMdara divase pAkSika pratikramaNanI vyavasthAnuM vidhAna che. ane jerejanA kaSAye rojeroja khamAvI levA, udhAra na rAkhavA mATe daivisakarAtrika pratikamaNanI vyavasthA che. paraMtu ajitanAtha prabhuthI pArzvanAtha bhagavaMta sudhInA rara jinanA kALanA sAdhuo svabhAve sarala ane buddhizALI (ju ane prAjJa) che tethI teo te pApa aticAra lAgatAM ja vinA vilaMbe turaMta pratikramaNa karI kSamApanA karI le che. pApa udhAra rAkhatA ja nathI mATe temanA kALamAM sAMvatsarika, cAturmAsika, pAkSika pratikramaNanI vyavasthA nathI hotI. ' nIcenA kaSTathI kaSAnI sthiti samajI zakAze- anantAnubaMdhI apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya | saMjavalana kALa maryAdA---ma AjIvana eka varSa cAra mAsa 15 divasa gatine baMdha--narakagati baMdhaka | tiryaMcagati baMdhaka | manuSyagati baMdhaka | devagati baMdhaka guNane ghAta- | samyaktvaguNa redhaka dezaviratiguNarodhaka sarvaviratiguNa redhaka yathAkhyAtacAritrarodhaka Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 anantAnubaMdhI Adi cAre krodha-mAna-mAyA-lobhanI upamA ORONTOXOKONZOVOOXEO, EKONOPLUXORCIO 'ka che 1 '' 50 guo cha006.:+9405 200g), OBS BECOMG 05Us BOOBACCO Do eDOSO DON (1) anatAnubaMdhI ke-no svabhAva taDaphaDa karI TukaDAbhAgalA pADavAnuM hovAthI ene rekhAnA udAharaNathI samajAvavAmAM Ave che. temAM prathama anantAnubaMdhI ke parvatamAM taDa pADavA je che. jema parvata vacce tIrADa paDyA pachI pharI saMdhAtI nathI-te A anantAnubaMdhI kedhane svabhAva che. (2) apratyAkhyAnIya krodha-bIjA citranI jema haLAdinA kAraNe jamInamAM paDelI rekhA samAna che. varase divase eka vAra varasAda paDavAnA kAraNe jema jamIne te pharI bhegI thaI jAya tema ja A kaidha 1 varase te ogaLI jAya. (3) pratyAkhyAnIya kredha-jema nAne bAlaka retImAM rekhA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 dere che ane pracaMDa pavana phukAtA tenA jhapATe pharI be bhAga pAchA bhegA thaI jAya. te ja pramANe pratyAkhyAnIya krodha cAra mahine pAchA bhegA maLI jAya. (4) saMjavalana kedha-jema pANInA jalAzayamAM bALaka lAkaDI vaDe be bhAga pADate rekhA dere che paraMtu pharIthI turaMta pANI maLatAM pAchuM eka banI jAya che. te ja pramANe A krodha tevI jalarekhA jevA svabhAvavALe che. 15 divasamAM turaMta bane pakSe eka thaI jAya. (2) anantAnubaMdhI Adi 4 mAna : - * * * * * o) ERaa RESS. LaZ5THO eToo Koo sizeASIONSORG GALS @ TOUT RE mAna-abhimAna, mada, ahaMkAra, ghamaSTha, vagere enAM ja nAme che. jema mAnI name nahIM. te pramANe upamA ApI che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 (1) anantAnubaMdhI mAna-A te paththaranA thAMbhalA jevuM akakaDa hoya che. keI saMjogomAM na mAne, na samaje ane na vaLe. (2) apratyAkhyAnIya mAna--e hADakA jevuM che. jema hADakA bahu ja majabUta che. ghaNI mAliza vagerenA kAraNe varase divase to thoDA ghaNuM hADakA name-vaLa-tevuM A mAna che. (3) pratyAkhyAnIya mAna-jema lAkaDAne thAMbhalo turaMta vALyo na vaLe paNa hADakA jeTale bahu majabUta nathI. prayatna lAkaDAnA thAMbhalAne vALatAM vaLI paNa jAya. tevuM A mAna che. basa, cAra mahine te vaLI zake che. (4) saMjvalana mAna-A te netaranI seTInI jema turaMta hAthamAM letAnI sAthe vaLI jAya te ja pramANe A mAna turaMta namI jAya tevuM che. SCOXULCOZ OZOOZOROZOODOO ja , , O GOD) OSD)) )))))) ja over @seoSo-roso - ' Ochocops sarosoy! Go Road Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 anantAnubaMdhI Adi 4 mAyA- mAyAne svabhAva vaka che. khaTapaTa-vAMkocUko vicitra che. eTale vakatA sAthe sarakhAmaNanI upamA ApavAmAM AvI che- (1) anantAnubaMdhI mAyA-jema vAMsanA jhADanAM mULiyAM jamInamAM heya che tyAre ene kuTilatA-vakatA bahu ja jabbara hoya che. sIdhA na thAya. tevI A mAyA che. A mAyAnI kuTilatA-kuTeva TaLatI nathI. (2) gheTAnA mAthe vAMkAM-cUkAM je ziMgaDAM hoya che tenA jevI apratyAkhyAnI mAyA che. je varSe divase sarala thaI zake. (3) baLada cAlatA cAlatA mUtare evI baLadanI mUtradhArA jevI vakatAvALI pratyAkhyAnI mAyA che. (4) vAMsanI chAla cholAI gayA pachI vAMke hAya-parantu turaMta ja sIdhI thaI jAya. tevI mAyAne saMjavalana mAyA kahevAmAM Ave che. anantAnubaMdhI Adi 4 bha- lebhane svabhAva saMgraha karavAnuM che. kIDI paNa kevA lebhanA udayavALI che ke e paNa kaNa kaNa lAvIne pitAnA daramAM badhuM bheguM kare...uMdara paNa kevA lobhI hoya che. A lebha kALA raMga je azubha gaNAya che. eTale lebhanI upamA raMga sAthe sarakhAvavAmAM-ApavAmAM AvI che- (1) anantAnubaMdhI leza--kiramajIne raMga ke pAke raMga heya che ke kyAreya na Utare-e A pAka lebha che. gADha lebha che. (2) baLadagADInA paiDAnI kALI maLI je kapaDe eMTyA pachI mahAprayane anekavAra detAM - detAM-vaSe divase jAya e apratyAkhyAnIya lAbha che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210. haka A0 Rs. 09/0%b925E02 Sep 0 8 E lessode 18 ISUNDIZONAZONOWASADVANOCO ==' OLIGFSPILGAOLOXOZORETORTOROZC. T , g Wooowooo 000000000000000000000 nayana sonI AVONSIVTODOMONTANTOS OVO (3) AMkhamAM AMjavAmAM AvatI kAjaLanA raMga je pratyAkhyAnIya lebha che. () haLadarane raMga jema bahu kA hoya che. ane taDakAmAM te turaMta UDavA mAMDe che. e saMjavalana lebha che je jaldI naSTa thAya che. kaSAyothI thatuM bhayaMkara nukazAna anAdi-anantakALathI jIva heya-tyAjya evA kaSAnuM sevana karate ja AvyA che. je AtmAnA zatru (ari) che tene Azraya ApIe eTale te te AtmAnuM bagADavAnA ja che. ane AvA krodhAdi kaSAyamAM bhayaMkara karma bAMdhIne jIvane keTalAM Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 duHkha sahana karavA paDyAM che. kaSAye vaDe karma te bAMdhyAM paraMtu enA vipAkanA udaye dareka gatimAM kevAM duHkhe bhegavyAM che. paramAtmA mahAvIra mahArAjAnA TaMkazAlI vacane dazavaikAlikasUtramAM A pramANe AlekhyA che- koho pIiM paNAsei, mANo viNayanAsaNo / mAyA mittANi nAsei, loho sabaviNAsaNo // -odha prIti-premane nAza kare che, mAna vinaya-namratA guNane nAza kare che, mAyA mitratAne saMbaMdha teDe che, saralatAne nAza kare che ane zeSa sarva vinAza karanAra lebha che. kedhathI thatAM nukazAne- krodhaH paritApakaraH sarvasyodvegakArakaH krodhaH / vairAnujana zoSa, zodhaH sunitA I -prazamarati granthamAM zrImad umAsvAtijI mahArAja jaNAve che ke-dha tAvanI jema aMdara aMdara bALanAre che. badhAne uga karAvanAra paNa kaidha ja che, ane kodhanA vAraMvAra sevanathI vairanI paraMparA sarjAya che. ane sadgatine nAza karI AtmAne durgatimAM pADanAra paNa A krodha ja che. marubhUti ane kamaTha jevA eka bhavanA sagA be bhAIo vacce vairajheranI heLI saLagAvanAra A krodha ja kaSAya hate. ane pariNAme daza-daza bhava sudhI A vairanI paraMparA cAlI. dareka bhavamAM kamaTha moTo bhAI te mAranAra ja thaye ane chevaTe pite bhayaMkara narakanAM duHkha bhegavate. agnizamAM ane guNasenane nava-nava bhavane saMsAra bhayaMkara vara-vaimanasyavALe cAlyA. ane kevI bhayaMkara duzmanAvaTatA agnizarmAne jIve rAkhI ke dareka bhavamAM mArI ja nAMkhate. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 paramAtmA mahAvIra prabhunA jIve aDhAramA tripRSTa vAsudevanA bhavamAM tIvra ThedhAvezamAM zayyApAlakonA kAnamAM tapatuM sIsuM reDAvIne je rIte karma bAMdhyAM enA pariNAme ogaNIsamA bhave sAtamI narakamAM javuM paDyuM ane chatAM paNa sattAvIzamA bhave pAchA kAnamAM khIlA te ThekAyA ja. bAMdhyuM karma jAya kyAM? "zata karma ane mojI["- karyA karma bhegavyA sivAya chUTako nathI. krodhe kreDa pUravataNuM, saMjamaphaLa jAyA kaidha sahita tapa je kare, te te lekhe na thAya che. keTalAya janma sudhI cAritranuM pAlana kare tyAre mAMDa kreDa pUrvane cAritraparyAya bhegA thAya ane ATale sarva cAritraparyAya mAtra ghaDIbharanA dedhamAM te sApha thaI jAya, dhovAI jAya, cAritranuM phaLa naSTa thaI jAya. eha ! Azcarya che-cAritra pALatA keTale samaya, keTalA bha lAgyA...jyAre enuM phaLa te thoDAka iMdhamAMja naSTa thaI jAya? ane jaidhanA tIvra AvezamAM kareluM tapa niSphaLa jAya che. e lekhe nathI lAgatuM. mAnathI thatuM nukazAna zrutazIlavinayasaMdRSaNasya dharmArthakAmavinnasya / mAnasya ko'vakAzaM muhUrtamapi paNDito dadyAt // -"vijayakUdyo dhamA"--dharma te vinayaguNapradhAna che. vinaya te mekSa meLavavAne mULabhUta pAyAne guNa che paraMtu zrutajJAna, zIla temaja vinayane nAza te mAnakaSAya jhaDapathI karI nAkhe che, ane dharma, artha ane kAma puruSArthomAM vidana-bAdhA karanAra che. samaju evA paNDita mANase e AvA mAnane ghaDIbhara paNa avakAza ApavA jevuM nathI. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 zratanuM abhimAna- seNe veNu Adi sAta bahene bhAI mahArAja sthUlibhadrajIne vaMdana karavA AvI paraMtu e samaye sthUlibhadrajIe guphAmAM siMhanuM rUpa karIne batAvyuM. bahene te bhAgI gaI.bhadrabAhu gurumahArAja samajI gayA ke A jJAnane pacAvI nathI zakyA. AvuM abhimAna AvyuM. basa, have AgaLa bIjA pUrve bhaNAvavA jevA nathI. nA pADI dIdhI. AvA jJAnI ane AvuM abhimAna paNa zA mATe? jema jema jJAna vadhatuM jAya tema tema namratA-vinaya vadhe ke pachI abhimAna vadhe?--basa, pachI cAra pUrve saMghanA AgrahathI mAtra mULathI ApyA, arthathI nahIM. abhimAnathI patana| lakSamaNajI mATe jaDIbuTTInI jarUriyAta paDatA A garaja upADIne cAlyA. mArgamAM nIce bharatajIe zatru samajIne eka tIra choDayuM. tIra hanumAnajIne vAgyuM ane nIce paDyA...paDatAM mukhamAMthI rAma...rAma... zabda nIkaLyA-bharatajI rAma.. rAma... sAMbhaLatAM ja doDI AvyAM. tIra kheMcI laI jaDIbuTTInA upacArathI sAjA karI mAphI mAMgavA lAgyA . bhAI! mAro aparAdha kSamA kare. hanumAnajInA , nA. .. bharatajI aparAdha tamAre nathI, mAre ja che... huM tamArA tIre nathI paDyo. huM te mArA abhimAne paDyo chuM UDatA UDatA mane je abhimAna AvyuM...tenA kAraNe paDyo chuM mATe mAphI te mAre mAMgavAnI che..." mAna te patana karAvanAra ja che. bAra mahinA kAussagnadhyAnamAM rahyA yuddha-medAnanA kSetre ja bhAIne mAravA upADelI muThThI pitAnA ja mAthe mArI pAMca muSTie lonca karI dIkSA laIne Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 bAhubalIjI kAussaga dhyAne UbhA rahyA. basa, huM meTe-ane mArA sarva dIkSita bhAIo nAnA eTale kevalajJAna pAmyA pachI jaIza.. bAra mahinA kAussagnamAM vItI gayA. paga upara velaDIo vaTAI gaI, kAnamAM cakalAe mALA nAkhyA...... chatAM paNa thira-aDaga UbhA che. eka nAnakaDuM abhimAna kevalajJAnane aTakAvanAra banyuM. "vIrA ! mArA gaja thakI Utare... gaja caDhe kevala na hAya re...." A pramANe bahenasAdhvInAM vacane sAMbhaLI vicArI... oho! huM te gaja upara eTale abhimAna upara beThe chuM, kyAMthI kevaLajJAna thAya? Ama vicArI-"paga upADayo re vAMdavA ...upavuM kevalajJAna. " laghubaMdhuone vaMdana karavA javA paga upADatAM ja abhimAna ogaLyuM ane turaMta kevalajJAnanI prApti thaI mAyA-chala-kapaTa saralatA e ja dharma mATe mULabhUta pAye che, pAtratA che, yegyatA tarIke mahAna guNa che. saralatA tAranAra che. paraMtu mAyAvI vRtti A guNane DhAMkI de che. saralatA-jatA gaI eTale mANasa zaTha, mAyAvI banI jaze. mAyAhu ane mAyAvImAM ghaNe pharaka che. mAyAdhu keInA pratye mamatAvAle prema ane lAgaNIzIla haze jyAre mAyAvI te phuva vizvAjI" sApanI jema avizvasanIya gaNAya che. mAyAvI dhIme rahI te kyAre mitranuM ja khIsuM kApI nAMkhaze jenI khabara paNa nahIM paDe. chala-kapaTanI vRtti mAyAvImAM hoya che. mAyA mitratAne nAza karanArI ane saralatAne khatama karanArI che. kahyuM che ke- "sAcAmAM samakti vase, mAyAmAM mithyAtvare jIvaDA ! ma karIza mAyA lagAra....." Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 sarvavinAzaka lebha sarvavinAzAyiNaH sarvavyasanaikarAjamArgasya / lobhasya ko mukhagataH kSaNamapi duHkhAntaramupeyAt // -sarvavinAza karanAra lebha ja che. ane sarva vyasanone lAvanAra A te rAjamArga che. arthAta badhAM dUSaNe lebhanA kAraNe Ave che. lebhanA moDhAmAM-enI jALamAM gayele karyo mANasa kSaNabhara sukha pAmI zake? arthAt saMbhava ja nathI. lebhI deza-videza bhaTake, dhanane kAraNe pite kaSTo sahana kare. najIvA lebha khAtara-bApa-beTA jhaghaDe, lebhe rAjA yuddha kheDe, lebhe bhAI-bhAI laDe...are aneka rIte A lAbha vinAzaka kahyo che. jugArI mANasa lebhamAM ne lebhamAM lAlasAthI jugAra khelate ja jAya che ane aMte badhuM hArI karIne sApha thaI jAya che. pachI mAthe daIne raDavAne vakhata Ave che. lebhe jIva svAthI bane che. parigrahI bane che. dhanavastra-patrAdi upara bhayaMkara mUcha-mamatva rAkhe che. pariNAme marIne daramAM sApa-uMdara-naLiyAnA bhe karavA paDe athavA naraka gatimAM paNa javuM paDe che. lobhe cerI AdinAM dUSaNe AvatAM jAya che. pApane bApa lAbha vIza vaza varasa kAzI bhaNIne AvelA prakASTha vidvAna paMDitajIne gAmamAM prazna pUchavAmAM Avya-paMDitajI! pApane bApa ke?" paMDitajI zAstranI piMthIo pheMdavA mAMDyA...javAba na jaDyo. paMDitajI pAchA kAzI tarapha bhaNavA nIkaLyA. mArgamAM vezyAe kahyuM. "padhAre paMDitajI ApanuM svAgata karuM chuM. AnAkAnI karatA paNa paMDitajI gayA. vezyAe jamavAnuM AmaMtraNa ApyuM. paMDitajI garama thayA. "are ! hAya, huM brAhmaNa thaIne vezyAnA ghare khAuM? kema khavAya? " Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 vezyA-paDitajI mArA upara kRpA kare..eka senAmahera ApIza....basa, Apane priya lADavAnuM suMdara bhajana che ." ane paMDitajInuM mana lebhAyuM, cAlone atyAre te khAI lauM. pachI gaMgAsnAna karI laIza . ane khAvA beThA bhajana zarU thayuM. aMte vezyAe kahyuM--"paMDitajI! mArA hAthe eka gulAbajAMbu te khAo." paMDitajI gusse thatAM--are ! vezyAne sparza kema thAya? ane vezyAnA hAthe khAvuM eTale..?" vezyA-"paMDitajI, bIjI cAra sonAmahere ApIza...huM pavitra thaIza." ane paMDitajI lebhAyA..meTuM kheltha-Deka AgaLa karI.. vezyAe meDhAmAM gulAbajAMbu padharAvyuM . lebhamAM ne lobhamAM akarAMtIyA karatA paMDitajIe khUba miSTAnna khAdhuM. rAtre jaMgala jatAM vezyAe kahyuM, "paMDitajIA daravAjAmAM paDeluM kutarAnuM mRtaka (zaba) letA jAone....... gaMgAmAM nAkhI deje..." paMDitajI garama thayA. "are huM brAhmaNa...A aspRzya." karI suvarNamudrAnuM pralobhana dekhADatAM vezyAe paMDitajI pAse e paNa kAma karAvyuM. ane mArge jaI kAma patAvIne paMDitajI suvarNa mahore levA AvyA-vezyAe kahyuM, "paMDitajI suvarNa mahAre zenI? ene badale Apane pelA praznane uttara huM zikhavADI dauM, Apane kAzI pharI nahIM javuM paDe...." ane javAba ApatAM kahyuM - "pApane bApa lebha....pApane bApa lebha." kema paMDitajI! vezyAnA ghare, e vezyAnA hAthe khAdhuM ane kutarAnuM maDaduM upADyuM. zenA kAraNe e lebhanA kAraNe ne? eTale ja pApane bApa lobha . ." Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * 217 baMdhasthiti- mehanIyakarmanI utkRSTa baMdhasthiti 70 kreDakroDI sAgaropama sudhInI che. jyAre cAritra mehanIyAntargata kaSayamehanIyanI baMdhasthiti utkRSTathI 40 koDAkoDI sAgaropamanI che. vipAkedaya 4000 varSa ochA evA 40 kroDAkoDI sAgaropama che. krodhAdi kaSAye ATalA dIrghakALa sudhI AtmAne herAna karanArA che mehanIyakarmanI jaghanya baMdha sthiti eka aMtarmuhUrta pramANa che. eka mithyAtva+16 kaSAya+bhayajugupsA=19 prakRtie dhavabaMdhI che. * 3 vedahAsya-rati arati zeka=A sAta adhuvabaMdhI che. ja mithyAtva dhRdayI che. eka mithyAtva sivAyanI bAkInI 26 adhrudayI che. eka samyaphatva mo+mizra mo sivAyanI 26 prakRtio dhruvasattAka che. ja samyapha meo+mizra meTa = A be adhuvasattAka che. mehanIya karmabaMdhanAM vividha kAraNe- umaggadesaNAmagganAsaNA devadatvaharaNehiM / dasaNamohaM jiNamuNi-ceiyasaMghAi-paDiNio // -beTA mArga (unamArga)ne sAcA mArga tarIke batAva, ane sAcA mArgane lepa kare, devadravyanuM haraNa karavuM, tathA jinaparamAtmA, sAdhu-munirAja, maMdira-mUrti tathA saMghAdine pratyanika (viruddha belanAra) darzanamohanIyakarma bAMdhe che. duvihaM pi caraNamohaM, kasAyahAsAivisaya vivasamaNo / -kodhAdi kaleza-kaSAyane karanAre, kaSAne parAdhIna kaSAyacAritramehanIya tathA hAsya-ThaThThAmazkarI, bhaya-zekAdi tema ja vedAdine AdhIna thayela jIva nava kaSAya mehanIyakarma bAMdhe che. * Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 -TA ALaAropa devAthI, kheTA seMgaDhaMga ke DALa karavAthI, pazu-pakSI Adine mAravAthI, deva-guru-dharmanA avarNavAda balavAthI, kharAba bhASA apazabdAdi balavAthI, tIvra kalezakaSAyAdi karavAthI, parastrIgamana, vezyAgamana AdithI, IrSA, dveSa, adekhAI mRSAvAda, mithyAbhASAthI, khATI sAkSI, tIvra rAga ke bhalAlaca karavAthI, chaLa-kapaTa-ane vizvAsaghAta karavAthI, pApakarma karavAM. avinaya, vaDIlanI helanA-apamAnAdi karavAthI vagere aneka kAraNathI mehanIyakarma jIva bAMdhe che. mehanIyakarma bAMdhavAnA AvA aneka Azrava che. jethI jIva mehanIyakarmathI baMdhAya che. ane A kAraNathI bacanAra A karmabaMdhanathI paNa bace che. nekaSAya mehanIya 3 4 5 hAsya rati arati zeka bhaya jugusA -nekaSAya eTale sahAyaka kaSAya. "nane artha ahIMyA sahAyaka tarIke karyo che AnA vibhAgamAM hAsyAdi Saka tathA 3 veda ema nava nekaSAya gaNAya che. je karmanA udaya thakI jIvane sakAraNa athavA vinA kAraNe paNa hasavuM te hAsya, zAtA vedAya te rati, azAtA Ananda na Ave te arati, ciMtA-viSAda ke kheda upaje te zoka, ane vividha kAraNe bhaya upaje te bhaya, ane sUga-durgacchA thAya te jugusA. A rIte hAsyAdi che mahanIyanA bhAve saMsAramAM sarvatra daSTigocara thAya che. ghaNuM lekene mazkarIne svabhAva hoya che. vinadAtmaka svabhAva hoya che. hasati mazkarImAM ghaNuM viparIta ke ghaNuM mithyA paNa bolAya che. samaya pasAra karavA mATe cAra mANase bhegA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 thaIne gapAM mAravAM, hasavuM, keInI mazkarI karavI vagere prapaMca UbhA karIe chIe. amerikA Adi videzamAM jyAM ekalavAyApaNAne rega phelAya che. mANaso ekalA-aluTA paDI gayA hoya che. dIkarAdIkarIo, bhAI-bahena-patnI vagere chUTA paDI gayA hoya che. choDIne cAlyA gayA hoya che. tyAre ekalavAyApaNuM gAMDapaNa UbhuM karAve evuM hoya che. tyAre kalAkanA DelanA kharce kaI kaMpanI ApavA, sAtha ApavA Ave che. zekagrastane hasAvavA mATe paNa kaMpanI Ave che. kalAka-be kalAka kaMpanI AvI hasAvI, mazkarI kahI, sekasa kahI, kathAvArtAne vinoda karAvIne cAlyA jAya che. tiryaMcagatimAM bicArA pazu pakSIne hasatA paNa nathI jatA. emane emane Ananda ke sukha vyakta karavuM hoya te zuM kare? mANasanI jema dAMta dekhADIne hasI nathI zakatA. paraMtu raDI zake che. paravaza dInatAmAM keTaluMya raDavuM paDe che. bicArA pazu-pakSIo raDI raDIne janama pUro kare che. hAsya te vyakta ja nathI karI zakatA. jyAre manuSya hAsyamAM samaya pasAra karavA mAMgatA hoya che. hisavAthI avadhijJAna cAlyuM gayuM- eka muni mahArAja kAje kADhIne paraThavavA saMbaMdhI IriyAvahIne kAussaga karI rahyA hatA. te vakhate bhAvanI vizuddhio caDhyA. bhAvavizuddhi bahu ja uttama hatI...ane avadhijJAnAvaraNa vizeSa karmane vilaya thatA muni mahArAja kAussagamAM avadhijJAna pAmyA. avadhijJAnathI vinA IndriyanI sahAye paNa dara dara badhuM pratyakSa dekhAvA mAMDyuM. te vakhate saudharma devaleka dekhAye. saudharmendra pitAnI IndrANane manAvI rahyA hatA. IndrANI jida laIne beThA hatAM. teo mAnatA na hatAM, ane saudharmendra mahArAjA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 manAvI rahyA hatA.avadhijJAnamAM A joIne muni mahAtmAne hasavuM AvyuM che. ane te hAsya mehanIyamAM te AveluM avadhijJAna cAlyuM gayuM. eTaluM hAsyAdinuM baLa kahyuM che. hAsya mehanIyane vaza thavAthI jema tema mazkarI AdimAM belAya che. koI vakhate ratimAM te kaI vakhate aratimAM lIna thavAya che. ane ghaNuM hasatA kayAreka zeka mehanIyamAM paNa paDavuM paDe che. ciMtA-viSAdanA kAraNe UbhA thAya che. mahArASTramAM marAThImAM kahevata che ke-"vA to strA' e hasya te pharyo. ane gujarAtamAM judI ja kahevata che-"hase tenuM ghara vase", ane bIjuM paNa kahevAya che "hase tenuM khase." muni mahAtmAnuM gaMbhIra hAsya gocarI vaheravA padhArelA muni mahAtmA UbhA rahyA, zeTha putrane khoLAmAM laI jamI rahyA hatA.ane bALake thALImAM pizAbanI dhAra cheDI. ane zeTha vATakI vagere bAjumAM karI khAI rahyA hatA-muni mahAtmAne joI hasavuM AvyuM. bIjI vAra muni mahAtmA mArgamAMthI pasAra thatA hatA-ane zeTha raMga karanArA kArIgarone kahI rahyA hatA. "evo raMga karavAne che ke mArI sAtamI peDhInA bALaka sudhI paNa raMga jhAMkhe na paDe." A sAMbhaLI munimahAtmAne hasavuM AvyuM. zeThe joyuM ke mahArAja hasyA kema? bIjA divase mahArAja gocarIe jatA hatA.ane zeTha pitAnI dukAnamAMthI bakarAne kAna pakaDI mArIne bahAra kADhatA hatA... A dazya joI mahArAjane hasavuM AvyuM... zeThe joyuM ane mahArAja upAzraye pahoMcI gayA. zeTha paNa savAre upAzraye gayA. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 mahArAjane pUchayuM "sAheba, Apane hasavuM kema AvyuM? mahArAja-"are bhAI! javA de, tamAre jANavAnI jarUra nathI. nA..nA...ema ja hasavuM AvI jAya." zeTha - "nA mahArAja ! mahApuruSe te gabhIra hoya. ane ApanA gaMbhIra hAsyamAM paNa kaMIka rahasya haze. mATe kaho." mahArAja bolyA. "bhAgyazAlI! phakta sAta ja divasanuM tAruM AyuSya bAkI dekhAya che! sAtamA divase tuM mRtyu pAmavAno che ema dekhAya che.......ane tane sAtamI peDhI sudhI raMga Ta rahe tenI ciMtA che? ane pele bakare e tamArA pitA hatA. Aje e ja mehavaza pUrvanA saMskArathI dukAnamAM AvyA che ane tame kAna pakaDI bakarAne (bApane) bahAra kADhe cho? zeTha, A ke saMsAra! hasavuM na Ave te zuM thAya? vedamehanIya karma strInuM puruSa pratye ane puruSanuM strI pratye, tathA napuMsakavedInuM ubhaya pratye AvA vijAtIya AkarSaNa te jIvemAM anAdianantakALathI paDyA che. jIva AvA vedamehanIya karmane AdhIna che ane tadanurUpa enI pravRtti cAlyA kare che. A traNane vedamehanIyanA nAme oLakhAvyA che. A hAsyAdi cha nI sAthe traNa veda gaNatAM nava nekavAya tarIke gaNatarI thAya che. eTale A nekaSA mULa kalAne jagADavAmAM bhaDakAvavAmAM sahAyaka bane che. saMsAranA tamAma jIve A traNa vedamAM samAI gayA che. siddho nikkI che. Aje paNuM saMsAramAM apaharaNa, balAtkAra, parastrIgamana, vezyAgamana Adi A vedamehanIyanAM ja tene joIe chIe. enA udaye pAchuM A karma baMdhAya ane A karmanA udaye Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 pAche jIva evI ceSTA kare... A rIte ene saMsAra cAlyA tIvra kAmavAsanA ane enA sahAyaka pAMceya indriyanA 23 viSaye hoya che. varNa + gaMdha + rasa + sparza + zabda = 23 viSaye rUpAdinuM gamavuM. amuka strI game ane amuka na game. pitAnI muMjhavaNa e hatI ke doDha kanyAo batAvI chatAM paNa putrane eka paNa nathI gamatI ane batrIza varSanI vaye hajI lagna karavA taiyAra nathI. A kevI samasyA....pitA cintAgrasta thaI samaya kADhe che. mehanIya karmane nATaka ke veSa bhajave che! bhAI-bahene sAthe lagna karyA puSpaketu rAjAe pitAnA putra puSpazUla ane putrI puSpacUlAne rUpasaundaryanA mehamAM paDIne sAthe ja paraNAvI lidhA. rakhe kayAMya A bane chUTA na paDe eTale dIkarA-dIkarIne (bhAI bahenane) sAthe paraNavyA. AthI samAja-nagara-rAjyamAM khUba carcA thavA mAMDI. lekanA meDhe vAte thavA mAMDI. are gRhastha jIvananA saMsAramAM paNa dharmanI jarUra pahelAM paDe che. dharma vagara te DagaluM paNa cAlI zakAya nahIM. dharmanI jarUra kayAM nathI? lagnajIvananA saMbaMdhamAM paNa konI sAthe lagna karavA ane tenI sAthe na karavA temAM paNa AryadezamAM dharmanI vyavasthA che. svagetrI, svakulI na hoya, svadharmI hoya, svajJAtIya heya...vagere aneka dRSTie joIyegya lagna karavAnuM vidhAna mArgAnusArI jIvanamAM karavAmAM AvyuM che. mAtA puSpAvatI rANIe A kAraNathI saMsAra choDI dIkSA laI lIdhI. sAdhvI thaIne ArAdhanA karIne anazana karI kALadharma Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 pAmI devake deva thayA. ekadI manamAM picAra AvyA. mArA putra-putrI je sAthe paraNyA che temane pratibodha pamADIne vairAgyavAsita karuM, ane je saMsAra choDI dIkSA laIne pApa kama khapAvI de te sAruM. devIe AvIne pitAnI puSpacUlAne svapnamAM narakanuM bihAmaNuM rUpa dekhADayuM. ane DarIne jAgelI dIkarI puSpacUlA najIkamAM AcAryazrIne pUchavA jAya che. pUchIne bhayabhIta thaI, bIjI vAra devI svapnamAM svarganAM sukhe dekhADe che. ane puSpacUlA pharI AcAryazrI pAse gaI. belI, "narakamAM na javuM hoya ane sArA svargamAM javuM hoya te zuM karavuM ?" gurue kahyuM : bena, dIkSA laI le." gya avasare vairAgyathI saMsAra choDa-dIkSA lIdhI. vaiyAvacce bhakita vagere karatAM-tIvra pazcAtApamAM pApakarma khapAve che kSapakazreNI mAMDI. mehanAM baMdhane teDayAM ane puSpacUlA sAdhvI kevalajJAna pAmI..dhanya dhanya. bahene bhAI sAthe saMsAra mAM. ke mehane nATaka remyA. ane e ja saMsAra choDatAM mehe paNa chUTa ane kevalajJAna pAmI mokSe gayA....saMdAnA mATe meha mamatvane saMbaMdha chUTI gaye. pUrvabhavamAM cAritradharmanI durgachA karIne durgachA mehanIyakarmanA kAraNe metAryamuni caMDALanA kuLamAM utpanna thayA. karmo jevA karIe te enI sajA paNa evI ja bhayaMkara bhegavavI paDe che. veda mehanIyanA bhayaMkara udaye nadiSaNamuni, aSADhAmuni, araNikamuni Adi AtmAo cAritrathI paNa paDayA. karmane ke gADha udaya, ane mehanAM kevAM tIvra baMdhana Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 lADavAnA lAbhe paDelA aSADhAbhUtiaSADhAbhUtimuni gocarI vaheravA rAjagRhI nagarImAM pharI rahyA hatA. keI eka naTanA gharamAM jaI caDyA. tenI putrI bhuvanasuMdarI ane jayasuMdarIe lADa vArA. munie vicAryuM-A eka lADave te gurune ja ApI devA paDaze. te huM zuM khAIza...? pachI potAnI zaktithI rU5 vikuvI bIjI-trIjI, ema pAMcamIsAtamI vAra AvyA ane ghaNA lADavA vahArIne gayA. A naTe joyuM ane dIkarIone kahyuM "Ane phasAve.A kalAvAna ApaNe kAme Avaze." lADavA vaheravA AvatA muni patita thaIne paDyA. cAritra mUkIne tyAM ja rahyA ane bAra varasa sudhI saMsAranA bhAge bhagavyA. eka vakhata bane strIone khUba madirApAna karI sUtelI joI. gaMdhAtuM meM joI aSADhAbhUti naTa pratijJAne yAda karI camakayA- tyAMthI cAlI nIkaLyA- basa, pazcAtApa zarU thaye. are meM A zuM karyuM? pharI pAcho jAuM ane pApanuM prAyazcitta kare. paNa banne strIoe kahyuM, "svAminAtha ! have amAruM ke Apa bhale jAo. paNa amArA nirvAha mATe dhana te mUkatA jAo. sAruM ema kahI aSADhAbhUti rAjAne tyAM gayA. he rAjana ! huM eka adbhuta moTuM nATaka karavA mAMguM chuM? rAjAe anumati ApI. ane aSADhAbhUtie bharata cakravartInuM nATaka karavAnuM zarU karyuM. addabhuta rUpa, cakavatIne ThATha, aizvarya, cha khaMDa, yuddha vagere sAthe Azcarya pamADe evuM nATaka aSADhAbhUti bhajavavA mAMDaye ane nATakanA aMte bharata mahArAjA kevalajJAna kevI rIte pAmyA e batAvavAnuM che. eTale arIsA bhuvana ane snAnAgAramAM snAna karavA beThA-hAthamAMthI vIMTI paDI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 gaI ane have kevalajJAna pAmyA tenI kiyA bhajavavAnI hatI aSADhAbhUtine vairAgyanI bhAvanA jAgI, anitya bhAvanAnI dhArAmAM caDhyA. keInuM nATaka bhajavatA ane pitAnuM nATaka jotA-ramatA muninI jJAnadhArA jAgRta thaI have nATaka mAtra nATaka nathI rahyuMbadhuM sAcuM banI gayuM... ane e vIMTInA nimitte citavatAkSapakazreNi maMDAI gaI, pazcAtApanI agnimAM karmo baLava mAMDyAM, zukaladhyAnamAM caDhI gayA. muni aSADhAbhUti e ja nATa karatA karatA kevalajJAna pAmyA-dhanya banyA, kRtakRtya banya, keInuM nATaka bhajavatA bhajavatA paNa pApa khapAvI kevalajJAna pAmyA.ApaNuM sahunuM eka nATaka che. A saMsAranA sTeja upara eka ja pAtra banIne AvyA che. ane cAra divasanI cAMdanInA saMsArama sahu nATaka ramI rahyA che. keI strInuM pAtra che ane keI puruSa pAtra che. basa, nATaka bhajavAI rahyAM che. paraMtu mAnavIne bIjAnuM nATaka jevuM game che. pitAne potAnuM nATaka jevuM paNa nathI gamatuM. aSADhAbhUtinI jema nATaka paNa ekAgratA, ekarasatAnI jema bhajavAya te kaMI sArA pariNAma paNa Ave. kaSAyathI bacavAnA upAya uvasameNa haNe kohaM, mANaM madavayA jiNe / mAyaM cAjjavabhAveNa, lobhaM saMtosao jile // -zrI dazavaikAlikasUtramAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke kaSAyane upazamabhAvathI arthAt kSamA, samatAnA bhAvathI jItI zakAya che. mAnane mRdutA-namratA, laghutA, vinayane guNa keLavIne jItI zakAya che. Arjava-eTale jutA-saralatA, nikhAlasatAnA bhAvathI mAyAne jItavI joIe ane saMteSa, zani, tRptinA bhAvathI lebhane jIta joIe. kAdhAdi kaSA karavA e te nabaLAnuM kAma che. "kaSAyane Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 Azraya le e te AtmAnI nabaLAI che. kSamA vIrasya mUvana" kSamA e te vIra puruSanuM lakSaNa kahyuM che. krodhanI sAme cokIdAra - mahAtmAe kiMgaogasTane salAha ApatAM mArga samajAvyuM. he rAjana! dhane jItavA tame eka paheredAra-cokIdAra re. tamane dhadha AvatAM ja e turaMta kahe rAjana! dha bahu ja kharAba che. A karavA jevuM nathI... vagere. zarUAtamAM rAjAne apamAna jevuM lAgavA mAMDayuM. apamAna te vadhAre Bdhane bhaDAvanAra che. paraMtu dhIme dhIme samajavA mAMDayuM ane bhayaMkara ugra kejI rAjA zAnta svabhAvI banyuM. jJAnI AtmA ja kaSAyone jItI zake kaleza-kaSAne jItavA jJAnadazA joIe, vairAgyabhAva joIe. jyAre ajJAnI vadhu kaSAyane AdhIna bane che. kaleze vAsita mana saMsAra, kalezarahita mana heya bhavapAra." upAdhyAyajI yazovijayajI mahArAja kaleSa-kaSAyayukta manane ja saMsAra kahe che. ane te rahita mana hoya te te kalyANa mATe vicAra karIeApaNe saMsAramAM chIe ke saMsAra ApaNAmAM che? A prazna ApaNI jAtane ApaNe pUchavuM paDaze. ApaNe saMsAramAM hAIe paNa ApaNAmAM saMsAra na hoya te vAMdho nathIsAdhu mahAtmAo paNa jarUra saMsAramAM che... vastra-pAtra, AhAra-vihAra AdinI sarva pravRtti temane karavI paDe che. paraMtu meha-mamatva-rAga-bhAva vagara rahe che eTale teo saMsAramAM hovA chatAM paNa temanAmAM saMsAra nathI mATe tarI jAya che. saMsArI gRhastha mANasa pite te saMsAramAM che ja, paraMtu enA Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 karatAM paNa adhika te enAmAM saMsAra che. rAga-dveSa mehamamatva, mAyA-mUcha-Asakita enA manamAM khUba bharelI paDI che. guNasthAnake mehakSayanI sAdhanAguNasthAnake caDhavAnI sAdhanAmAM bAramA guNasthAnaka sudhInA badhA sthAnomAM mukhyatve meha-mAyA, kaleza-kaSAye ja choDavAnI prakriyA che. Aja sAdhanA mukhya che. AtmasAdhanAne A ja rAjamArga che. mehanIya karmanI pracuratAnA kAraNe ja saMsAramAM bhaTakavAnuM che ane e ja mehadazA ochI thatAM tarI zakAya che. mATe guNasthAnakanA eka eka pagathiyA caDhavA mATe mehanIya karma eTaluM ochuM karatA javuM.....anaMtAnubaMdhI kaSAya khape eTale jIve the guNasthAnake AvI samyakatva pAme che. apratyAkhyAna kaSAye khape eTale jIva pAMcame guNasthAnake caDhI dezaviratidhara zrAvaka bane che, pratyAkhyAnIya kaSAya khape eTale jIva chachuM guNasthAnake caDhI sAdhu bane che. AgaLa apramatta banI zreNi mAMDe che. apUrva zakita pherave che. navame guNasthAnake AvI saMjavalana kedha, mAna, ane mAyA tema ja sAthe sAthe hAsyAdi ane veda-moha paNa khalAsa kare che. ane saMjavalana lebha khalAsa karI sUkSmasaMparAya dazamA guNasthAnakathI yathAkhyAta cAritra pAmI AgaLa vadhe che. vItarAgI banI. bArame kSINameha guNasthAnake AvI mohanIya karma khalAsa kare che. ane mehanIya jatAMja jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya paNa jAya che. cAreya ghAtakarma khapatA-teramA guNasthAnake AtmA kevalajJAnI bane che. ane pachI te mukta... paraMtu ATalI moTI lAMbI sAdhanAnI musApharImAM sAdhavAnuM te mehanIya kSaya ja ne? eTale mehakSayanI sAdhanA e ja uttama sAdhanA che, e ja rAjamArga che. ane A ja sAdhanAne Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 'ArAdhanA banAvI devAnI che. ane A ArAdhanAmAM ArAdhya tarIke vItarAgIne ja rAkhavAnA che. rAga kare te paNa vitarAgIthI virAgIthI, verAgIthI ja, rAgI sAthe rAga na karAya. rAgI te saMsArI che, rAgI sAthe rAga karatAM te saMsAra ja vadhavAne. paraMtu je saMsAranA rAgathI vimukha che evA virAgI saMsArathI virakata evA vairAgI ane saMsArabhAva-rAga-dveSane tajelA evA vItarAgI. eTalA mATe ja virAgI, vairAgI ane vItarAgI sAthe ja rAga kare, emanA pratye ja rAMga rAkhave. rAgI evA ApaNe je vItarAgI pratye rAga rAkhazuM te ja ApaNe paNa rAga ocho thaze. prathama tabakake te vItarAgInA rAganuM ja AlaMbana levuM paDaze. te ja vItarAgI banI zakAze. vItarAgI tAraze, rAgI DubADaze. jevA banavuM che, evA banelAne ja rAga rAkhe, evAnI ja sAdhanA karavI. basa, eja ArAdhya, eja sAdhya, eja lakSa. saujanya zAha amRtalAla cunIlAla mAlaNavAlA nAnapurA-surata nA saujanyathI A pustikA prakAzita karavAmAM AvI che. * Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jainadunanA abhuta karma-vijJAnanA siddhAntone samajvA zrI gaupIpuza-sarata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita 'iicatra jAhejha vyAkhyAkAmAtA mukhyaviSayamavALIgali kyAca.. pravakatApapa.znabidAja zrI.pruSNasvajayajI mahAdAja ' (rASTrabhASA2na-vardhA,sAhityaratna-prayAga) cAturmAsika ravivArIyaHzrI mahAvIra zikSaNa zibira saMcAlaka zrI mahAvIra vidhArthI kalyANa kendra (muMbaI) bhAdaravA vada 2! vyAkhyAna navamuM. ravi tA. 5-9-82 viSaya : duHkha-dAridrayAdinuM kAraNa aMtarAyakarma vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aNuvijayajI mahArAja avataraNakAra , kapilarAya nAnAlAla ThAkura ananta zakitasa5na AtmA- akhila brahmAMDamAM jaDa ane cetana ubhaya padArtho zaktisampanna che. AtmA anantavIryaguNa yukta che. AtmA svapradezane vistArIne samasta leka jeTaluM vyApaka banI zake che. AvI AtmaguNarUpa anantazaktine pAMca vibhAgamAM alaga alaga jovAya che. je kSAyikabhAve AtmAne prApta thAya che. evI anantAnAdi pAMca labdhio che. jJAnaranavAnarAmamavmAnavIna vAcakamukhyajI tavArthasUtramAM kSAyikabhAve pragaTa thatA nava Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I " . 230 guNemAM-jJAna, darzana, dAna, lAbha, bhaga, upabhoga, vI, tathA kSAyika samyakatva, kSAyika cAritra AtmAne prApta thAya che. dAnAdi pAMca labdhi 1 - - - 2 3 4 pI. dAno lAbha bhoga upabhoga vIrya dAnAdi svabhAva paNa jIvane ja hoya che, jaDane nahIM. jaDane nathI te dAna karavAnuM, jaDane nathI te kaMI lAbha thatuM. jaDa keIne paNa bhega ke upabhega kaMIja karI zakatuM nathI. tema ja anantavIrya guNa paNa jaDane nathI, AtmAne ja che. mATe ene AtmaguNa tarIke Atmalabdhi tarIke varNavavAmAM AvI che. 1. kSAyika dAna-arthAt eka ja tRNa(taNakhalA)nA agra bhAga mAtrathI jema traNe lekane Azcarya pamADe tema keI yAcakane paNa saMteSa - pamADavAnI zaktivizeSa te "kSAyika dAna". 2. kSAyika lAbha-lAbhAntarAya karmane saMpUrNataH kSaya thatAM je acitya mAhAsya-vibhUti utpanna thAya che tene AvirbhAvane "kSAyika lAbha" kahevAthe che. 3. kSAyika bhegabhegAntarAya karmane kSaya thavAthI je yatheSTa _ sukhane anubhava thAya che te kSAyika bhega". 4. kSAyika upabhega-upabhogAntarAya karmane kSaya thatAM lekettara saMpattine je upabhegarUpa anubhava thAya te-"kSAyika upabhega". 5. kSAyika vIrya-vayarAya karmanA kSayathI udbhavatI AtmAnI apratihata anantazakti te kSAyika virya". Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 saMsAranA vyavahAramAM : anaMta zaktizALI-anaMtajJAnAdi guNavALe e AtmA karmasattAnI thapeDa khAte Aje saMsAramAM bhaTakI rahyo che. saMsAramAM jIva dehadhArI che. zarIra te ene rahevA mATenuM mULabhUta AdhArasthAna che. saMsAramAM kadApi jIva dehavinA rahetuM ja nathI. dehAtIta avasthA te mokSamAM ja che. | jIva zarIradhArI che eTale zarIranI pAchaLa te ghaNI jarUriyAta UbhI thaI jAya che. zarIranA mATe sAdhana sAmagrIonI jarUra paDe che. te mATe koInI pAse mAMgavA-levA te rojiMdA jIvanamAM javuM paDe che. dehane TakAvavA mATe AhArAdinI jarUriyAta te rejanI rahe che. ane dehane zaNagAravA, dehanI lAja DhAMkavA. dehane zobhAvavA vastra-AbhUSaNa AdinI jarUriyAta paNa che. ane saMsAranA vyavahAramAM nirbaLanuM kAma nahIM eTale zArIrika zakti paNa joIe che. A pramANe saMsAranA vyavahAramAM rahevA mATe paNa jIvane dAna-lAbha-bhega-upabhega-vIryanI te pUrepUrI jarUra paDe che. paraMtu zuM badhAne joItuM maLI jAya che kharuM? kene keTaluM maLyuM che? bicArA garIbane keTaluM maLyuM che? zuM ene jarUra nathI? jarUra na hota to te mAMge zuM karavA..? ane zuM mAMge che te maLI jAya che? saMsAranI vicitratA : saMsAra aneka ajAyabIothI bhareluM che. paNa badhI ajAyabIomAM AtmAnI pitAnI ja ajAyabI AzcaryakArI che. bAkI jaDanI te kaMI nathI. ghaNuM loko pAse ghaNuM che, aDhaLaka dhana che; paraMtu ApavAne svabhAva nathI. mananI udAratA nathI maLI. pa maLavAthI dAtAdAnavIra nathI banatuM. dilanI udAratAthI ApatA-ApatA udAra Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 banAya che. ghaNAne ghaNuM ApavuM che paNa lenAra keI nathI. ane saMsAramAM ghaNuM lekene anAja, vastra, dhana-paisA ApavuM che te lenAra yogya pAtra nathI maLatuM. ghaNAne tyAM khAvAnuM khUba paDyuM che, pheMkI devAya che, paNa khAnAra keI nathI. ghaNAne bIjAne khavarAvavuM hoya che paNa zuM thAya? khAnAra maLatA nathI eTale pheMkI de che, ane ghaNuM bhUkhyA tarasyAne khAvuM che, kherAkanI jarUra che, bicArA apUratA piSaNanA kAraNe marI rahyA che. evA te apUratA piSaNanA kAraNe dara varSe duniyAmAM lAkho leke mRtyune zaraNa thAya che-duniyAnA lAkho loko bicArA eka TaMka khAIne calAvI le che. ane eka TaMka paNa khAvA nathI maLatuM evA paNa lAkho le A saMsAramAM che. ghaNAne khAvA maLatuM nathI. te ghaNune tyAM khAnAra keI nathI. lAkhe-karoDanI saMpatti che paNa saMtati ja nathI tyAM zuM kare. ghaNAne tyAM aDhaLaka dhana, saMpatti, kapaDAM lattA, makAne phaleTe khUba che-jarUriyAta karatAM dasagaNuM che paraMtu bhegavanAravAparanAra ja keI nathI. eka mAnavI jogavI jogavIne keTaluM bhegavI zake? tenI paNa kaI sImA hoya che ane aMte bicArA mUkIne khAlI hAthe cAlyA jAya che. na IcchA hoya te paNa saMsArathI vidAya levI ja paDe che. ghaNA bicArA mAMge che te maLatuM nathI. mAMgI-mAMgIne marI jAya che paNa maLatuM nathI.. na maLatAM bhikhArIe badhAne mAravAne vicAra karyo; rAjagRha nagarImAM dramaka nAmane bhikhArI hatuM. te bicAro mAMgI-mAMgIne mAMDa pitAnuM peTa bharate hate..paraMtu ghaNuM rakhaDI ghaNuM mAMgavA chatAM paNa peTane khADe purAya eTaluM paNuM maLatuM nahIM...eTale peTanI bhUkhanA kAraNe ene bhayaMkara krodha caDhayo. lAbhAntarAyakarmane udaya eTale dhAryuM maLe nahIM. eTale ke upara Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 dveSa jAge. ane vaibhAra parvata upara caDhIne nagara upara moTI zilA pADIne badhAne mArI nAkhuM e vicAra Avyo. parvata upara caDha, meTI zilA joI. ane tene gabaDAvavA AgaLathI mATI, retI, paththaro vagere dUra karavA lAgyA, ane pachI dhakko mArIne zilA gabaDAvI daIza. paraMtu dhAravA karatAM viparIta ghaNI vAra banatuM hoya che, e ja karmanI vicitratA che ane thayuM evuM ja. zilAne gabaDAvavA AgaLathI retI-mATI-paththara kADhatAM zilA enA upara ja paDI. mATI bhAre zilAnI nIce e pote ja AvI gaye. cIse pADatAM jIva gaye. paraMtu badhA nagarajanene mAravAnI bhayaMkara legyAmAM kacaDAIne maratA bicAre dramaka bhikhArI sAtamI narake gaye. bIjAnuM bagADavA jatAM potAnuM ja bagaDyuM. aMtarAyaka-- ApavuM che paNa nathI apAtuM, meLavavuM che paNa nathI maLatuM, khAvuM che paNa nathI khavAtuM, paheravuM che paNa nathI paherAtuM, vAparavuM che paNa nathI vaparAtuM, dehanI zaktimAM paNa karavuM che paNa nathI karAtuM, AvA aneka kAraNonA javAbamAM eka ja kAraNa che-eka mAtra uttara che-"aMtarAya karma" AtmAnI anaMta zaktine avarodhaka te aMtarAyakarma. siri hariasamaM eaM, jaha paDikUleNa teNa rAyAI / na kuNai dANAiaM, evaM vigdheNa jIvo vi // jima rAjA rIjhayo thakI, detA dAna apAra bhaMDArI khIje thake, vArato teNuvAra che tima e karma udaya thakI, saMsArI kahevAya ! dharma karma sAdhana bhaNI, vina kare apAra ! Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jema rAjA bhaMDArIne orDara kare ke bhAI bhaMDArIjevuM AvanArane ApI deje. AvanArane rAjA lakhI Ape kahI de ke jAo bhaMDArI ApI deze; paNa pila lenAra jyAM bhaMDArI pAse jAya che tyAM te bhaMDArI kahe ema ne ema na maLe. tame pahelAne hisAba Apa, pahelAMnA bAkI aMtarAyakarma | che te Apa, 2 divasa pachI Avaje, hamaNAM mAre kAma che, hamaNuM huM bahAra jAuM chuM, mane samaya nathI, utAvaLa che vagere aneka bahAnA batAvIne nA pADI de che. jema rAjAne hukama chatAM paNa na maLe..basa, evuM ja aMtarAyakarma rAjAnA bhaMDArI jevuM che. jyAre joIe tyAre na maLe, dhAryuM na thAya. AtmAne pitAne dharmArAdhanA karavI hoya, khAvuM-pIvuM hoya, bIje dAna Ape che ane meLavavuM che paNa vacce je vidana AvIne UbhuM rahe che, te che aMtarAyakarma zrI AdIzvara prabhune naDeluM aMtarAyakama- A avasarpiNIne Adya tIrthakara zrI RSabhadeva prabhue 84 lAkha pUrva AyuSyamAMthI 83 lAkha pUrvakALa saMsAramAM nigamana karyuM. e putrAdino parivAra thaye. 1 lAkha pUrvanuM mAtra AyuSya zeSa rahyuM tyAre prabhue dIkSA lIdhI. prabhu te rAjA hatA. rAjavaibhavane tyAga karIne bhagavaMte dIkSA lIdhI hatI. dIkSA lIdhA pachI bhagavaMta gecarIe jAya che... paraMtu leke keI vaherAvatA ja nathI. vaherAvavuM zuM kahevAya, gocarI ApavI eTale zuM? ane zuM vaherAvavuM vagerenuM keIne paNa jJAna ja nathI, te kyAMthI vaherAve ? lake te ema ja samaje ke rAjA AvyA che te emane zuM apAya? eTale keI pitAnI kanyA, keI hIrAmotI, keI bheTa najarANuM vagere laIne Ave che paraMtu prabhu kyAMthI Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 svIkAre ? saMsAranA tyAgI, virakta prabhue je choDI dIdhuM che, je tyAgI dIdhuM che tene pharI svIkAra kyAMthI thAya? AhAranI gaveSaNamAM prabhu bhikSA levA jatA ane maLatuM nahIM... AnuM kAraNa ApatA zrI AdinAtha caritramAM zAstrakAra bhagavaMte jaNAve che ke pUrva janmamAM bhagavaMtanA jIve khetaramAM eka kheDUtane salAha ApI ane kahyuM ke je AvI rIte te baLada mAnavAne nathI, paraMtu te baLadanA meDhe zIkuM bAMdhI de jethI e khAI nahIM zake. ane enI salAha pramANe kheDUte karyuM. meDhe zI ke baMdhAyA pachI have baLada sAme ghAsa jevA chatAM bicAre khAI zakatuM nathI. ghAsa sAme besIne nisAsA nAkhe... ane lagabhaga baLade 400 nisAsA nAMkhyA haze, jethI salAha ApanAra prabhunA jIvanane aMtarAyakarma baMdhAyuM. bhegAntarAyakama baMdhAyuM, kAraNa ke khAtAM karyo aMtarAya ane tenA phaLa svarUpe rASabhadeva prabhune dIkSA lIdhA pachI 400 divasa sudhI AhAra na maLe, upavAsI rahevuM paDayuM.. ane ene Aje paNa vaSItapanA nAme oLakhIne karavAne rivAja che. jethI ApaNe paNa aMtarAyakarma khape. aMte zreyAMsakumAranA hAthe IkSurasathI pAraNuM thayuM. e pavitra parvane akSayatRtIyA kahevAmAM AvyuM. ane prabhunuM aMtarAyakarma khapyuM. aMtarAyakarma bAMdhavAnAM kAraNe- jiNapUAvigdhakaro, hiMsAiparAyaNo jayai vigdhaM / ' .. prathama karmagraMthanA aMtamAM devendrasUri mahArAja jaNAvatA kahe che ke zrI jinezvara bhagavAnanI pUjAmAM je vidana karIe, karatAne aTakAvIe, na karavA daIe, paramAtmabhaktimAM vidana UbhuM karIe, tema ja hiMsAdi-eTale hiMsA, jUTha, cerI, mithuna, durAcAra, baLAtkAra ane parigrAdi mukhya pAMca pApAcAramAM rata e jIva aMtarAyakarma upArjana kare che. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 * * * * * * * * Agamane lepa karavAthI, dharmane lepa karavAthI, dharmanI niMdA avahelanA karavAthI. * pArakI niMdA karavAthI viparIta prarUpaNa karavAthI, sAcA mArgane lepa karavAthI. * dIna-daridra-garIba upara karuNa na karatAM, sAva dayA choDI ja devAthI. * tapasvI Adi jJAnI munio vagerene namaskAra-vaMdana na karavAthI. * pazu-pakSI Adi koI paNa jIne bhUkhyA-tarasyA rAkhavAthI, - mAravAthI, herAna karavAthI * rAMka-bicArA garIba nekara-cAkarAdi upara kredha-kaSAya karavAthI, paisA pUrA na ApavAthI. * kenAM kharAba kAryo prakAzita karavAthI. * paramArtha-dharma-tavanI vAta karanAranI hAMsI karavAthI. ke bhaNanArane bhaNavAmAM-lakhavA-vAMcavAmAM aMtarAya karavAthI. * dAtA dAna ApatA hoya ane vacce paDIne nA pADIne aTakAvavAthI. * gItArtha-jJAnI munionI helanA karavAthI, apamAna karavAthI. * khoTuM bolIne chetaravAthI, paradravya ceravAthI, pacAvI pADavAthI. * nekara-cAkara, pazu-pakSI, bALake, dIna-garIbane bhUkhyA rAkhI pite jamIe. temane khAvA na ApavAthI. * dharmArAdhanA karatAM zakti gepave, nabaLe thaIne parANe kiyA karavAthI, zArIrika zaktine uga karIne kiyA-ArAdhanA na karavAthI. * parastrIgamana, vezyAgamana, baLAtkAra, Adi kAraNathI. * khoTA kAgaLa lakhI, kheTI huMDI lakhIne khoTA vyApAra karavAthI. * pArakI thApaNa oLavI levAthI. * nAnAM bALake ane kumArI kanyA vagerene bheLavIne deza-paradeze vecavAthI, zIla khaMDita karavAthI. * pazu-pakSI pipaTa Adine pAMjarAmAM pUrI rAkhavAthI. * * * Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 * chatI zaktie dravyane upayoga na karavAthI. vagere AvAM seMkaDo kAraNethI jIva svayaM pite aMtarAyakama bAMdhe che. "Tit for Tat" "jevuM kare tevuM bhare" nA niyama pramANe jevuM aMtarAyakarma bAMdhIe chIe tevAM phaLa bhegavavAM maLe che, tevAM dukhe bhegavIe chIe. DhaMDhaNu haSine lAbhanaMtarAyakama : zrIkRSNa vAsudevanA putra DhaMDhaNakumAre zrI neminAtha prabhu pAse dIkSA aMgIkAra karI, jJAna-dhyAna-sAdhanA karatA uttama aNagAra banyA. sAdhujIvanamAM gocarI Adi vahoravAmAM deSa Adino barobara vicAra karI AhAra grahaNa karatA. je kAMI prAsuka AhAra maLI jAya tene AhAra karatA. pUve bAMdhela lAbhAMtarAyakarmane udaya thaye eTale gecarIe. javA chatAM zuddha bhikSA pAme nahIM, eTale munimahAtmA DhaMDhaNa RSie abhigraha karyo ke-"Aja pachI mane svalabdhio AhAra maLaze tyAre ja vAparIza, te sivAyane tyAga karIza. tema ja anya munioe lAvela AhAra paNa grahaNa nahIM karuM??" A abhigraha karI bhagavaMta neminAtha prabhu sAthe vihAra karatA karatA dvArakAnagarImAM padhAryA. zrImaMtenA ghara vageremAM ghaNAM pharyA paNa AhAra na maLyo. * eka vakhata bIjA sAdhu paNa DhaMDhaNatraSi sAthe gocarIe gayA te temane paNa AhAra na maLyo. samaya vItato gayo. bIjA sAdhu mahAtmAe zrIneminAtha prabhune pUchayuM--"he prabhe! DhaMDhaNatraSi kema gocarI nathI pAmatA? " paramAtmAe pUrvajanma jaNAvatAM kahyuM- jamavA na detAM bAMdhela kama- DhaMDhaNajhaSine AtmA pUrvajanma pArAsara nAmanA eka brAhmaNa hatA, ane ghaNuM kheDUte vagere tema ja pazuo mATe Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 AhAra-ghAsa vagere AveluM. paraMtu pArAsare kahyuM-"pahelAM mArA khetaramAM thoDI jamIna kheDI le pachI ja jamavA maLaze" jamavAnuM mUkIne kheDUtee tenI AjJA pramANe karyuM ane baLadene paNa khetImAM joDyA. tethI badhA bhUkhyA rahyA . basa, A kAraNe pArAsare aMtarAyakarma bAMdhyuM. ghaNe bha bhaTakI Aje A bhavamAM daMDhaNa thayA che, paNa piluM karma te hajI paNa udayamAM che, tenA gayA sivAya AhAra nahIM maLe. AhAra nathI maLate chatAM paNa muni alAbha parisahane samatAbhAve sArI rIte sahana karI rahyA che. deSamukta ane svaabhigraha pramANe AhAra cheDatA jAya che. A pramANe AhAra na maLatAM DhaMDhaNutrASine cha mahinA vItI gayA. zrIkRSNanA pUchelA praznanA javAbamAM paramAtmA zrI neminAthe paNa DhaMDhaNaRSinI prazaMsA karI...ghaNA loke bedhibIja pAmyA. DhaMDhaNanI prazaMsA karI zrIkRSNa vAMdavA AvyA. traNa pradakSiNA ApI sukha-zAtA pUchI bhagavaMtane zrI ThaMdaNa bAbatamAM pUche che-"he prabhu! te muni kyAM che?" bhagavaMte kahyuM--"he kRSNa! hamaNAM vaherIne AvatA te muni tamane rastAmAM sAme ja maLaze." zrIkRSNa dvArakA nagarImAM praveza kare che tyAM te praveza dvAre ja taMdaNa Si maLyA. zrIkRSNa pradakSiNapUrvaka namaskAra karyo ane prazaMsA karI. mArganI eka bAju rahetA gRhastha bArImAMthI zrIkRSNane namana karatA joIne Azcarya pAmyA. muninI zreSThatA samajI temane svagRhe bolAvI siMhakesariyA meda, vaherAvyA. lADavA paraThavatA kevalajJAna : DhaMDhaNa muni lADavA vaherI neminAtha bhagavaMta pAse padhAryA. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 vaMdana karI pUchayuM-"he bhagavaMta! zuM Aje mAre abhigraha pUre thaye che, zuM mane yegya AhAra maLyo che?" bhagavaMte kahyuM--"he daMDhaNu! A AhAra paNa tamane tamArI sva labdhie nahIM paNa zrIkRSNanA kAraNe maLyo che. prabhumukhe A javAba sAMbhaLIne DhaMDhaNa muni jaMgalamAM paraThavavA cAlyA. ekAntamAM besI paraDavavA mATe lADavAne bhUke kare che-cUrNa kare che. are! lADavAne zuM paraMtu jANe pitAnAM karmone bhukko na karatA hoya tema.. cha... cha... mAsathI lAbhAMtarAyanA udaye sahana karatA alAbha parISahane teDyo.. eTaluM ja nahIM...cAre ghanaghAtI kamene khapAvIne kevalajJAna pAmyA...lAbhAntarAya ja nahIM, badhA ja antarA teDIne pAMce ya dAnAdi lAbdhio kSAyikabhAve pAmyA. aMtarAyakarmanI uttara pravRtio : aMtarAyakarma ] 1. | 2 dAnAntarAya lAbhAntarAya bhegAntarAya upabhegAntarAya vIryAntarAya AtmAnI dAnAdi pAMceya lAbdhione sUryane vAdaLanI jema DhAMkI rAkhanAra te aMtarAyakarma che. AnI A pAMce ya uttara prakRtirUpe gaNAya che. e ja mULabhUta AmAnI pAMca labdhi che. ane tene AvaranAra te te aMtarAyakarma kahevAya che. te te aMtarAyakamanA udayanA kAraNe jIvane te te labdhi yogya padArtho prApta karavAmAM vidana naDe che, aMtarAya paDe che. (1) dAnAntarAyakama lenAra yAcaka sAme che ane dAnamAM mahAna lAbha che evuM jANatA hovA chatAM ane chatI vastu ke paisA hovA chatAM paNa Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 dAtA ApavA yogya dravyAdi na ApI zake te karmane dAnAntarAya karma" kahevAya che. pUrvajanma kaI dAtAne dAna ApatA rokIne je karma bAMdhyuM hoya te A dAnAntarAyakarma kahevAya che. pharI enA udaye ApaNI evI ja sthiti thAya che. enA kAraNe kRpaNutA, kaMjUsAI vagerenA durgaNe Ave che, ane gurubhagavaMte AdinA upadeza tathA zAstro vAMcatA ke zravaNa karatA paNa dAnaguNa ke udAratA pragaTa nathI thatA. lADavA vaherAvIne pAchA levAnuM mana thayuM - zreNikanA praznane uttara ApatA zrI mahAvIra paramAtmAe kahyuM ke he zreNika! pUrva janmamAM-gharamAM-raImAM modaka lADavA banAvyA hatA. eka muni mahAtmA ghare vaheravA padhAryA. eNe te baMne medika sAdhune vaherAvI dIdhA. muni te dharmalAbha ApIne cAlyA gayA. pachI zeSa lADu khAvAthI bahu ja svAdiSTa suMdara mIThA lAgavAthI..eNe manamAM ne manamAM vicAra karyo-are! AvA svAdiSTa mIThA majAnA lADu meM sAdhune vaherAvI dIdhA. are re! have zuM thaze? are re have zuM karuM? zuM pAchA jaIne laI AvuM? vagere vicAra karatA karatA vaharAvyAne pazcAtApa karatA bhegAntarAya ane upabhegAntarAya karma bAMdhyuM, jenA udaye mammaNa zeTha A jIvana paryanta tela ane cekhA sivAya kaMI ja khAI nathI zakyA, ane aDhaLaka dhana-saMpatti, Rddhi-siddhi havA chatAM paNa bhegavI nathI zakyA. be-be-baLade senAnA ane tenA upara hIrA-motI jaDIne zaNagAryA hatA ..AkhI jindagI kAramI mahenata karIne ATaluM bheguM karyuM hatuM chatAM paNa mahA mahinAnI kaDakaDatI ThaMDImAM madhyarAtrie paNa nadImAM jaI taratAM AvatAM lAkaDAM paNa lAvate-vecate ane dhana bheguM karate, paraMtu AkhI jindagImAM na te bhogavavAmAM ke na te upabhegamAM laI zakyA, na te Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 khAI zakyA. mahAkRpaNutAmAM janma pUro karyo. A hate bhAre antarAya karmane udaya. zrIbhagavatIjI sUtramAM e ullekha Ave che ke-tuMgIyA nagarIne zrAvakenAM dvAra yAcake mATe niraMtara khullAM rahetAM hatAM. sadA ya dAna devAmAM udAra manavRttivALA zrAvake hatA. dAna ApavAthI lakSamI khUTatI nathI, paraMtu uparathI vadhe che. mAtra saMgrahAyelI lakSmI cere AdinA hAthamAM jAya che, je vinAzane mArga che. - sAnaM mo nArAzva tinno jarirvittA yo na dadAti na bhukte, tasya tRtIyA gatirbhavati // -dAna, bhega ane nAza-A traNa ja mArga che lakSmIne javAnA. je dAnamAM ApI paNa nathI zakatA ane svayaM bhegavI (khAI) paNa nathI zakata; te te pachI tenI trIjI gati nAzanI ja che. ema nItikAre spaSTa jaNAve che. pUrve bharavADanA bhave muni mahAtmAne bhAvathI khIra vaherAvIne je gajabanI puNyAI bAMdhI tenA kAraNe zAlibhadranA bhAvamAM rajanI 99 peTIo UtaratI hatI. ane A ja lebhanA kAraNe ApaNe paNa dara besatA varSe "zAlibhadranI addhi-siddhi heje"... A pramANe lakhIe chIe. paraMtu thaDe vicAra karIe ke AnuM mULa kAraNa zuM? te khyAla Ave ke supAtre khIranuM dAna...te ApaNe thoDuM parivartana karIne paDe lakhavuM joIe ke-"bharavADanI dAnabuddhi he"--te vadhAre gya lAge che. kAraNuM sAruM te kArya paNa sAruM. zreNika mahArAjAnI AjJA hovA chatAM ane kahevA chatAM paNa kapilA dAsIe munirAjane na vaherAvyuM te nahIM ja. bhAva bilakula na thayo. ane svadravya paNa nahIM, pAchuM dravya te rAjAnuM. pArakI vastu chatAM paNa vaherAvavAnI bhAvanA na thaI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra42 lAbhArAyakarma: ISTa vastu sAme pratyakSa hovA chatAM paNa lAbha gya padArtha pAmI na zake. maLe nahIM te "lAbhAntarAyakarmane udaya kahevAya. dhana-vyavasAya-vyApAra mATe nokarI-dhaMdhA mATe deza-paradeza bhaTake, chatAM paNa na maLe, paradeza varSo sudhI bhaTakIne Ave chatAM paNa kaMI ja na maLe, pArakI sevA-cAkarI-karI ghaNuM kare chatAM paNa eka paise ya na maLe-dhAryo lAbha na thAya, kaI paNa vastumAM sAme hovA chatAM IcchA pUrI na thAya te lAbhAntarAyakarmane udaya che. pUrve koIne thatA lAbhAdimAM vividha prakAranAM vidane karIne bAMdhelAM lAbhAntarAyakarmane kAraNe A janmamAM evAM ja phaLa bhegavavAM paDe che. meDhe dekhAte keLiye paNa hAthamAMthI cAlyA jAya. ghara AMgaNe Avele grAhaka paNa cAlyA jAya. hAthamAM AvelA lAbha paNa cAlyA jAya. eka mArkeTamAM eka ja sarakhI, eka ja mIlane mAla rAkhanArI, ane eka ja bhAve vecanArI seMkaDe dukAne hovA chatAM paNa ghaNuM kamAya che, ane keTalAka gumAve paNa che, nukazAna paNa kare che ane pATI UThI paNa jAya che. A te aMtarAyakarmanA nATaka khUba jovA maLe che. rejanA ra AnAnI kamANI jema puNiye zrAvaka re, saMteSa bhAva dhare ! nitya jinavara pUjI re, phUlanA pagara bhare che aMtarAyakarmanI pUjAnI DhALamAM jaNAvatAM zrI zubhavIra mahArAja jaNAve che ke pUrvajanmamAM bAMdhela lAbhAntarAya karmanA udayanA kAraNe puNiye zrAvaka reja rUnI paNa vecIne mAtra 1rA dekaDA (eTale phakta 2 AnA ja) ja kamAte hate. vadhAre kamANI thatI ja nahIM, paraMtu zAstrakAra bhagavaMta jaNAve che ke Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 mithyAtve vAhyo , Arata dhyAna kare, tuja Agama vANI re, samakti citta dhare. -mithyAtvI jIva lAbhAntarAyakarmanA udaye asahya avasthAmAM AdhyAna kare che, jyAre samakitI jIva he prabhu! tuja Agama vANIne manamAM dhArIne samatAne bhAva dhAraNa kare che te tarI javAya che. parama saMteSabhAvavALe puNiye zrAvaka AnA kamAIne paNa 1 divasa pite upavAsa, bIjA divase patnI upavAsa kare. ema vArApharatI karavA chatAM paNa reja eka sAdharmika baMdhune ghare jamADate hate. AvI suMdara bhaktimAM te aMtarAyakarma baMdhAya kyAMthI? te te UlaTuM khape ane reja phUla vaDe jinabhakti karate. zreNika je rAjA paNa prabhunA kahevAthI sva-narakagati teDavA mATe puNiyA jevAnuM sAmAyika jevA mATe AvyA... dhanya e puNiye zrAvaka. bhege paga sAmagrI - ekavAra je bhegamAM, Ave vastu aneka ! azana-pAna-vilepane, bhega kahe jina cheka che bhegavI vastu bhegave, te kahIe upabhegA bhUSaNa cIvara valalabhA, gehAdika saMga che samasta saMsAramAM sarva jIne bhege paga sAmagrI vagara cAlatuM nathI. ApaNuM dainika jIvanamAM ja khAvApIvA joIe che. mAthe tela nAkhavA, senTa, attara, vilepana joIe che. eTaluM ja nahi, AbhUSaNa-kapaDAM-vezabhUSA tathA strI vagere paNa joIe che. sAdhana-sAmagrI vinA sukha-sAhebI kahevAtI ja nathI. evI je khAvA-pIvAnI, nhAvA-sAbu-tela-attara vagerenI jerejanA jIvanamAM eka ja vAra vaparAI jAya che te sAmagrIne Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 bhegasAmagrI kahevAya che. ane eka vastu ekavAra vAparavAthI pUrI nathI thaI jatI, vAraMvAra vAparavI paDe che dA. ta. kapaDAM, dAgIne strI vagere-kapaDAM eka vAra paherIne pheMkI nathI detA. tema ja dAgInA ekavAra paherIne pheMkI nathI detA. vAraMvAra pharI pharIne paherIe chIe. vAparIe chIe. tene upaga sAmagrI kahevAya che. A bhege paga sAmagrI vinA te jIvana nathI cAlatuM, darekane jarUra paDe che. paNa darekane jarUriyAta pramANe athavA icchA pramANe maLI kayAM jAya che? je kAraNe nathI maLatI temAM prabala kAraNa che ke te prakAranA bhegAntarAya ane upabhegAntarAya kamena udaya. ekalA cAra bhIMtane phaleTa levAthI nathI cAlatuM. te phaleTamAM pharanIcarathI mAMDIne seMya-derA-kAtarathI mAMDIne.. pATapATalA-palaMga badhuM ja joIe che. aneka gharavakharInI cIjothI ghara bharavuM ja paDe che, sajAvavuM paDe che, tyAre zebhe che. bhego pagaparimANa vratamAM zrAvakane ghaNo tyAga karavAne kahI vividha maryAdA rAkhavAnuM kahyuM che. nirarthaka pApAraMbhanuM kAraNa hovAthI tyAga kare hitAvaha che, ema jaNAvAyuM che. te dharmamArgamAM gaNAzuM. A sarva bhege paga sAmagrI maLe te ThIka ane na maLe tathA prakArane aMtarAyakarma gaNa. eka daridra bhikhArIne pUrA kapaDAM paNa paheravAM nathI maLatAM kAraNa ke upabhegAntarAya karmane udaya keTalo bhAre che e juo bhogAntarAyakama-anna, pANI, phUla-vilepana, caMdana, attara vagere eka vAra bhegavAtI bhegasAmagrI hovA chatAM paNa na bhegAvI zakAya te karma bhegAntarAyakarma kahevAya che. padaye ghaNI vAra sAdhana-sAmagrI maLatI hoya, kAraNa puNyanuM te kAma eTaluM ja che vastu apAvI devI.....pachI thAya che te tenuM kAma Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 nathI. chatI vastuo paNa bhegavI na zake, khAI na zake te bhegAntarAyakarma kahevAya. senAnA cAMdInA vATakAmAM dUdhapAka maLe che paNa pIvA beThA tyAM te arjanTa tAra Ave che- "chokare akasmAtamAM marI gayA che." have ? dUdhapAka pIvAne ke pachI deDIne akasmAta sthaLe javAnA ? bhegAntarAya karmanA udaye regI, varavaza thAya. anna upara aruci thAya, bhAve ja nahIM, game nahIM, sAruM dhAnya, sArI vAnagI, rasaMI bhAve nahIM, khavAya nahIM, pace nahIM ..vagere aneka hetuo udaye che. sasare ghebara na khAI zaka- nagama eka nArI dhUtI; paNa ghebara bhUkha na bhAMgI; jamI jamAI pAchA vaLiye, jJAnadazA tava jAgI ! bhUlyA bAjI eka vyApArI vaNike vyApAramAM eka strIne chetarI ane temAMthI sArA be paisA kamAye. ghare jatAM te paisAthI mArgamAM ghI, sAkara, leTa vagere laIne AvyA. ghare AvI patnIne kahyuM, "Aje te sarasa ghebara banAvaje. huM nhAvA jAuM chuM pachI AvIne jamavA besIza.." sasarA gayA nhAvA... tyAM te jamAIrAja AvyA...jamavA beThA. ane sAsue ghebara pIrasyAM... jamAI te bhAvatAM maLyAM eTale badhAM khAI gayAM.. nhAIne zeTha pAchA vaLyA...tyAre daravAje ja mArgamAM jamAI sAmethI AvatA sasarAne maLyA ane pachI zeTha ghare AvyA...jamavA beThA. patnIe zAka-dALa-bhAta badhuM pIrasyuM. zeThe kahyuM, ghebara ?!" patnIe kahyuM, "te te jamAI khAI gayA. have zuM thAya...? zeTha mAthe hAtha daIne pastAyA.. are! strIne chetarIne paisA lAvyuM. ghebara banAvyA chatAM paNa khAvA na maLyAM... (nasIbamAM) karmamAM ja nathI .. bhegAntarAya karma... chevaTe jamAI ja khAI gayA... pachI jJAnadazA jAgI. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 samajAI gayuM, A te mAre ja bhegAntarAya karmane udaya....ema kahIne mana vALI dIdhuM upagAntarAya kama- vastra, AbhUSaNa, zayana, palaMga, strI vagere upaganI sAmagrI upalabdha hovA chatAM paNa je na vAparI zakAya-bhogavI na zakAya te upabhegAntarAya karma kahevAya che. upabhegAntarAya karmanA udaye jIva nirdhana-daridrI thAya che. paravaza thAya che. deza-dezAMtara bhaTakavuM paDe che. jokara thaIne rahIne paNa sevA karavI paDe che. ASA te paravaza-dInatAnA aneka draSTAMte A karmanAM che. jema kUvAnI chAyA kUvAmAM ja samAI jAya che. kAraNa ke dhana vinA te mane ratha pUrNa thaI zakatA nathI. saMsAranA vyavahAramAM te dhananI pradhAnatA che ane tenA vinA te jIvana vyavahAra nathI cAlate, IcchA pUrI thaI zaktI nathI. rAjAne paNa ghara ghara bhaTakavuM paDayuM- deza-videza-paraghara sevA, bhImasena nariMdanA re, suNiya vipAka sukhI giranAra, helaka teha muNiMdanA re jinarAja jaMgalamAM zikAra karavA gayela rAjA zaktisiMha haraNanI pAchaLa paDyo. haraNanI pAchaLa pAchaLa deDatA jatA rAjAe pUchyuM. paraMtu kAussaga dhyAnamAM sthira muni kAMI ja na bolyA... eTale rAjAne kodha caDhyo. sainikane hukama karIne rassI vaDe baMdhAvIne munine nAkhI dIdhA. ane rAjA AgaLa vadhyA.. jaMgalamAM khUba bhaTakyA. aMte pAchA pharatAM...yAda AvyuM. muni sAme dekhAyA. rassInA baMdhanamAM 18 ghaDI thaI gaI hatI. sAdhusaMtenI virAdhanA te bhUlecUke paNa na karavI joIe, mahApApa bAMdhavAnuM kAraNa bane che. te te ArAdhya che. ArAdhanA karavI, paNa virAdhanA te na ja karavI...kadarthanA, pIDA trAsa pahoMcADe Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 te mahApAtaka bAMdhavA jevuM che. tenA udaye kaSTa thAya, bhayaMkara aMtarAyakarma baMdhAtA jIvane bhegavavuM bahu ja bhAre paDe che. rAjAe 18 ghaDI pachI rassInAM baMdhana choDI dIdhAM ane munine mukta karIne cAlyA gayA. parantu 18 ghaDI bAMdhI rAkhavAthI rAjAe bhayaMkara aMtarAya karma bAMdhyuM jethI 18 varSa sudhI e karma raDI raDIne bhaTakI bhaTakIne bhegavavuM paDyuM. sAcuM ja kahyuM che ke "hasatAM te bAMdhyAM karma, retAM navi chUTe re prANiyA..." hasatAM-hasatAM, mazkarI. ramata vageremAM paNa jIva je cIkaNuM karmo bAMdhI de che te raDatAM-raDatAM paNa nathI chUTatAM... mATe jJAnI bhagavaMte kahe che ke-baMdha samaya citta cetIe, udaye ke saMtApa re... he jIva! karma bAMdhatI samaye ja cetavuM joIe...bAMdhatI vakhate je sAvadhAna rahIe te bacI javAya... udaya vakhate raDavAthI zuM phAyade..? have kaMI ja na vaLe, have te bhegave ja chUTako. lAkha lAkhkhA ta movallo ratha " -zrI uttarAdhyayananA cothA adhyayanamAM bhagavaMte kahyuM ke karelA nikAcita cIkaNuM karmane mekSa (kSaya) nathI. te te bhegave ja chUTe. 18 ghaDInAM 18 varSa thayAM :- | munine dhyAnamAM aMtarAya karI 18 ghaDI sudhI bAMdhI rAkhI tIvra aMtarAyakarma bAMdhanAra rAjA zaktisiMha marIne zrAvastInagarImAM rAjA vAsenanA putra bhImasena thayA. yauvanavayamAM prajAnuM dhanaharaNa, lekanI strIonuM apaharaNa vagere karavAne kAraNe rAjAe rAjakumArane jelamAM nAMkhe. paraMtu kedamAMthI chUTI teNe mAtA-pitAne mArI nakhAvyA ane svayaM rAjA banI beThe... paraMtu cerI jugAra zikAra Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 parastrI apaharaNa, madyapAna vagerenI Teva gaI nahIM. aMte prajA trAsI gaI maMtrI ane prajAe baLa karI rAjAne bhagADI mULe, dezanikAla karyo. pUrvajanma bAMdhela aMtarAya karmane udaya zarU thaye. kyAMka mALIne ghare karI rahyo. paraMtu cerInI Teve tyAMthI paNa kADhI mULe. pachI e ja vyApArIne tyAM nekarI karavA mAMDyo. vahANavaTiyAnA vyavasAyamAM te vahANa tUTatAM samudramAM paDyo. sadbhAgye bacI gaye. jaMgalamAM bhaTakavA lAge. maLelA tridaMDI sAthe rahyo. paraMtu tridaMDIe paNa doraDuM kApI khANamAM utArI dIdhA. pachI eka vyApArIne tyAM vakhAra upara dekharekha karavA rahyo. tyAMthI chUTyo.. durbhAgyane upabhegAntarAya ane lAbhAntarAyanA yege maLeluM ratna paNa hAthamAMthI cAlI gayuM. rastAmAM ceree tenuM bhAtuM-kapaDAM vagere badhuM lUMTI lIdhuM. chevaTe 18 varasa sudhI duHkhI thaIne kaMTALIne AtmahatyA karavA taiyAra thaye. paraMtu jJAnI muni mahAtmA maLyA. temaNe karma sthiti samajAvIne vAryo. 18 varSanI aMtarAyakarmanI tArI sthiti pUrI thavA AvI che.... ane have pharI badhuM sAruM thaze. pratibaMdha pA. giranAra tIrthanI yAtrA karI. banne bhAIone pharI meLApa thayo. bhImasena pharI rAjA banya. aneka jinamaMdire baMdhAvyAM, pratimAo bharAvI, tIrtha yAtrAo karI.. garIbone khUba dAna ApyuM ane aMte vairAgya pAmI dIkSA lIdhI .. karma khapAvavAne nirdhAra karyo. RSie adbhuta ArAdhanA tapazcaryA karI e ja bhave karma khapAvI kevaLajJAna pAmI mekSe gayA. karmanI sajA eka vAra bhegavavI paNa khUba AkarI lAgI... pArAvAra duHkha veThavuM paDyuM... rAjA jevA rAjAne paNa ghara ghara rakhaDavuM paDayuM. bhIkha mAMgIne piTa bharavuM paDayuM...aMtarAya karma Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 kevI dayanIya dIna hAlata karI nAkhe che....! chevaTe kama upara ja gusso Avyo..basa, have te A kamene kADhe ja chUTake..evA makkama nirdhAranI jarUra che. karmonI pAchaLa paDavuM paDaze. kamene paMpALavAthI-piSavAthI nahi cAle, anantakALa vItI gaye.. have te thAkyA A karmothI...kaMTALe AvI gayo che...basa, kADhe ja chUTako.. A rIte paNa cheDe AtmAne taiyAra karavA paDaze. aMtarAya kamanI sthiti-keIne 18 ghaDInAM 18 varSa thayAM che, te rAma ane sItAne viyega 6 mAsane rahyo che. naLadamayaMtIne bAra varSane viga sahevo paDe che. aMjanA satIne 22 varSa paNa kArame viga sahana karavo paDe che. surasuMdarIe paNa A karmanA udaye badhuM ja gumAvyuM che. A kama paNa AtmA sAthe ghaNuM lAMbA kALa sudhI rahe che. 30 kalAkeDI sAgaropama e aMtarAya karmanI utkRSTa baMdha sthiti che. baMdhAyela aMtarAyakarma ATalA dIrghakALa sudhI AtmA sAthe cAMTI rahe che ane jIvane duHkhI thavuM paDe che. 1 aMtarmuhUrta kALa e enI jaghanya sthiti che. ATalA a5 kALanuM paNa baMdhAI zake che. ane abAdhAkALa 3000 varSano che. e pachI udaya cAlu thaI jAya che. ane jaghanya abAdhAkALa te 1 aMtamuMdune che. surasuMdarInI dayanIya dazA- mAlavapati prajApALa rAjAnI putrI ane zrIpALa rAjAnI patnI mahAsatI mayaNAsuMdarInI sagI bahena surasuMdarIne pitAe aridamana rAjakumAra sAthe paraNAvI hatI. ane mayaNAne uMbararANa (zrIpAla) kaDhI kaMta sAthe paraNAvI hatI. chatAM paNa sadbhAge navapadabhaktithI mayaNuM te apAra pulakSamI pAmI, sukhI thaI. ane .. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 : jyAre aDhaLaka dhanasaMpatti ApIne aridamana rAjakumAra sAthe rAjAe surasuMdarIne vaLAvI. sAsare javA vidAya ApI. gAmanI bahAra je madhyarAtrIe ceree luMTyA...badhI saMpattipaise laI gayA. ane aridamana rAjakumAra te bhAgI gaye. aMte ekalI paDelI surasuMdarIne cere nepALa laI gayA ane tyAM bhara bajAramAM vecI dIdhI. eka vezyAe kharIdI lIdhI. nRtyakalA zIkhavADI naTaDI banAvI. rAjAne naTamaMDaLImAM nATaka karavA tyAM naTI tarIke rahI.. ane zrIpALa-mayaNe tyAM AvatAM A naTamaMDaLI nATaka karI mane raMjana karavA lAgI. tyAre pitAnI bahena mayane oLakhI ne surasuMdarI gAvA lAgI-- kyAM mALava, kyAM zaMkhapura, kyAM babara kahyAM naTa? surasuMdarI nacAvIne, deve daLyo vimaraTa che A sAMbhaLIne mayaNuM samajI gaI nATaka baMdha karAvIne AvIne bahenane bheTI paDI.. sAmasAme Aje varSo pachI maLyAM. pitA rAjAe jene duHkhI karavA dhAryuM hatuM te te adhika ghaNuM sukhI thaI ane jene aDhaLaka dhana ApI sukhI karavA dhAryuM hatuM te te atyaMta duHkhI thaIA che karma taNI gati nyArI." eka rAjAnI dIkarI rAjakumArIne paNa bajAramAM vecAvuM paDayuM, vezyAne tyAM rahI, naTI thaI, nAcIne peTa bharavuM paDayuM. bAvIza varasa vige rahetI, pavanapriyA satI aMjanA re.." jinarAja jinapUjAmAM aMtarAya karatAM bAMdheluM kama- dhanavAna zrImaMta zeThanI be patnIo hatI. eka mithyAdaSTi ane bIjI , samyagadaSTi. samakitI jinadharmamAM zraddhAvALI sapatnI jinadrapUjA-bhakti ja karatI. ane A pilIne na gamatI. basa, eTale IrSyA-dveSa vadhavA mAMDyo. eka divase pahelI patnIe bIjInI jinamUrtine ja saMtADI dIdhI ane tenA upara Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 kAje-kacaro-dhULa vagere nAMkhIne DhAMkI dIdhI. pilI sapatnI kalpAMta karatI rahI. jinapUjA karyA vinA meDhAmAM pANI na nAMkhavAne tene niyama hatuM. te bicArI raDatI rahI, kalpAMta karatI rahI. jinapUjA vinA ene cena paDe nahIM. AkuLavyAkuLa thaI gaI khUba zedhAzeAdha karI paNa na maLI..anta sapatnInI dazA joIne pelIne dayA AvI...chevaTe bAra pachI mUrti maLI. tenA pariNAme bhAre aMtarAya karma pahelI patnIe bAMdhyuM. jenA pariNAme A karma bhAre duHkhapUrvaka sahana karavuM paDyuM. te strI mRtyu pAmI prahAdana rAjAnA putra pavanaMjayanI patnI aMjanA nAme thaI lagnanA divasathI ja aMtarAya karmane - bhayaMkara udaya zarU thayuM. ane paraNyA pachI patie aMjanAnuM me huM paNa joyuM nahi ane premathI bolAvI paNa nahi. ane te paradeza cAlI gaye. A pramANe kALa vItavA mAMDyo. bhegAntarAya-upabhegAntarAya karmanA bhAre udaye patinA viyege patnI mahAsatI aMjanA bhAre duHkhI thaIne rahevA lAgI. 12 varasane kArame kALa viraha vedanAmAM pasAra thaye. bhAre vilApa karatI duHkha bhegavavA lAgI, paraMtu have kone kahevAya ane kevI rIte sahevAya ? - aMjanAnI sAmuM paNa joyA karyA vagara cAlI nIkaLelA pavanaMjaye mAnasarovara AgaLa paDAva nAMkhyA. tyAM rahyA. rAtrinA samaye cakavAka-cakravAkInI viraha vedanA ane kapAta rudana sAMbhaLe che. dhArIdhArIne jue che patine viyegathI Atura evI cakravAkI rAtre Ava-jA kare che, pAMkho phaphaDAve che, unmAda kare che A joIne pavanaMjaya Azcarya pAmyA. mitrane pUche che-"are! A zuM che? mitra RSabhadatte vAta samajAvI.-devage rAtre A cakravAka mithunane viga thAya che ane patinA viyege virahamAM patnI cakavAkI kalpAMta karI rahI che..." Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMpara * basa, ATaluM sAMbhaLatAM ja pavanaya vicAramAM paDyo. are! pakSIne paNa ATale viraha lAge che te huM je aMjanAne paraNyo tenuM me tuM paNa nathI joyuM te tenI kevI sthiti thatI haze? are! bicArIe ATalA varSe viyegamAM zI rIte vItAvyAM haze! Ama vicArI gupta rIte ghare pahoMcyuM ane aMjanAne bheTe thaye. patnIne svanAma cihna aMkita mudrikA vIMTI ApI ane pAchA cAlyA gayA. aMjanA garbhavatI banI .. sAsue gharamAMthI kADhI mUkI. piyaramAM mA-bApe paga na mUkavA dIdhe.... mAthe kalaMka AvyuM ane bahu duHkhI thavuM paDayuM. aMte pharI pati sAthe 22 varSa meLApa thaye. A mAtra karyA karmanA kAraNe phaLa bhegavavAM paDyAM. aMtarAya kameM ATale viyAga karAvI duHkhI karyA. vIryantarAya kama anantavIrya e AbhAne guNa che ane tenA upara AvatuM AvaraNa A vintarAya karma che chatI zakti hovA chatAM, zarIre nIrogI sazakta hovA chatAM, hRSTapuSTa zarIra hovA chatAM paNa utsAha, zakti na pheravI zake ane kAryane pAra na pADI zake, puruSArtha na karI zake te varyAntarAya karma kahevAya che. vIryavighana ghana paDaLasuM, avarANuM ravi teja, kALa grISmasamajJAnathI, dIpe Atama sateja che sUrya jevA tejasvI evA AtmAnuM teja vIryantarAya rUpa karmanA paDaLa-AvaraNe avarAI gayuM che, haMkAI gayuM che vItarAya karmanA udaye cha lUlA, laMgaDA, pAMgaLA, baLahIna, azakta, zaktihIna nabaLA thAya che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 vire sALavI zrI kRSNanI sAthe aDhAra hajAra sAdhuone vaMdana karavA sAthe joDAye. paraMtu vIryAntarAya karmanA udaye thAkI gayA. badhAne vaMdana na karI zakyA.. vAsudeva, cakavatI, Indra, baLadeva jevA atula baLavALA parAkramI paNa A karmanA udaye AgAmI janmamAM nirbaLa kuLamAM janme che. 500 munionI adbhuta sevA-vaiyAvacca-bhakti karavAthI vIryAntarAma karmane kSapazama karatA bAhubalI atula baLa pAmyA. hAthamAM ja (bAhumAM) baLa kevuM, ke eka muThThI mAre te cUrecUrA thaI jAya. evA baLavAna ke jene cakavatI paNa jItI zakatA nathI. A ja vIryAtrAmanA kSapazame vAlIkumAra je evuM gajabanuM baLa pAmyA ke jene rAvaNa jevA prativAsudevane paNa kAkhamAM ghAlI samudranI cAre tarapha phera pharIne pAchA lAvyA. ane pachI che. AvI gajabanI zakti paNa prApta thAya che. dhamarAdhanAmAM pratikamaNa-kriyAmAM, tapazcaryA vageremAM dAnAdimAM lakSmIne sadvyaya karavAmAM je utsAhapUrvaka tana-manadhananI zakti pheravavAthI A karmanI prakRtione kSaya thAya che. navuM karma baMdhAtuM nathI. ane je chatI zaktie tapa na karyuM, yathAzakti dAnAdi na ApyA. chatI zakita gepavI ... vagere kAraNothI pharI A karma baMdhAya che. sarva prakAranI dharmArAdhanA-utsAha, ullAsa ane zakti pheravIne karavAmAM AvatAM A aMtarAyakarmane khapAvI zakAya che. A ja vI ke jene kAra karIne Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 vizeSe karIne jinabhakti jinapUjA AdimAM vizeSa bhakti karavAthI A karmane pazama thAya che ane AtmA sarva sukha-saMpatti prApta kare che. ane jinabhakti AdimAM aMtarAya karavAthI vidana karavAthI jIva aMtarAyakarma bAMdhe che. zuka-gukI (kayugala) bhakitathI taryA jinaprAsAdanI bahAra AmravRkSa upara besatA eka pipaTa yugale paramAtmAnI pUjA zarU karI.reja eka puSpa lAvIne prabhunA caraNe caDhAvatA. bane ja bhaktimAM lIna banyA ane pachI te AgaLa vadhatA sArI rIte prabhunI AMgImAM phUle gaThavavA lAgyA. suzobhita AMgI jeIne nAcatA, AnaMda prApta karatA, maMdiramAM ja UDatA. A pramANe rajanI dinakriyA thaI gaI. A jinabhakitamAM zuka-zukIe tiryaMcagati nAmakarmane kSaya karIne zAtavedanIya sAthe manuSyagati nAmakarma bAMdhyuM ane bane rAjA-rANI thayA. jinabhakitathI tiryaMcagati chedI manuSyagati pAmyA. "tAre na va nA ghA", ane nItiriNag navA vaMti na turataja jaM" A te sUtromAM ja ApaNe belIe chIe. paramAtmAnI bhaktithI manuSya ane tiryaMca pazu-pakSIo paNa tarI jAya che. duHkha-durgati pAmatA nathI. jaLapUjAnA bhAvathI brAhmaNuM tarI gaI- kUve pANI bharavA gayelI vahu pANInuM mATaluM bharIne laIne AvatI hatI. rastAmAM jinamaMdira joyuM....jaLapUjAnuM mahatva sAMbhaLyuM. jaLa pUjA jugate karI mela anAdi vinAza.... jalapUjA phala muja hajo, mAge ema prabhu pAsa / A sAMbhaLI bhAva jAgyA. pANInuM mATaluM prabhujInI, Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 pUjAmAM ApI dIdhuM, paraMtu ghare AvatAM sAsu laDyAM. khUba belyAM...ane eTale sudhI kahyuM ke-"are!...mAruM mATaluM paNa ApI dIdhuM, te ApavuM hatuM ne tAruM mAthuM ?" ema kahI mArIne brAhmaNI sAsue gharamAMthI kADhI mUkI. vahu gharamAMthI nIkaLIne kuMbhAranA ghare AvI....2DatA avAje kahyuM - kuMbhArabhAI! A mArI baMgaDI laIne paNa mane eka mATaluM Ape..' kuMbhAra paNa bhAva samajI gaye-rAjI thaye. hakIkata jANatAM AnaMda thaye. vAha bhagavAnanI bhaktine bhAva keTale sAre che. "le bena, emane ema mATaluM laI jAo.." ApI dIdhuM. ane vahu pharI jaLapUjA karatI rahI kuMbhAra anumodanA karato rahyo ane sAsu IrSyA-dveSathI kalaha karatI rahI . ane badhA mRtyu pAmI . kuMbhakAra rAjA banyA. samazrI vahu tenI putrI rAjakumArI kuMbhazrI nAme banI. khUba sukha-apAra saMpatti pAmyA. paraMtu sAsu marIne, eka strI banyAM. DosI tarIke paMkAyAM. paraMtu bAlavAnA pApe mAthA upara moTI raLI thaI jANe mAthe mATaluM na hoya..! jevAM karma bAMdhIe chIe evAM phaLa bhegavavAM paDe che. aghAtI karma: karmo be prakAranA hoya che. kama ghAtI aghAtI jJA. da. mA. aMtarAya nAma getra veda. Aya. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 cAra ghAtakarmanA kSaye jIva kevalajJAna pAme che. " mohakSayAdajJAnadarzanAvaraNAntarAyakSayAJca kevalam " -tatvArthasUtramAM jaNAvatA vAcakamukhya A sUtramAM lakhe che. mehanIyakarmanA kSayathI ane sAthe sAthe jJAnAvaraNIya, darzanavaraNaya ane aMtarAyakarmanA kSayathI arthAt cAre ghAtI karmonA kSaye jIva kevalajJAna pAme che. aMtarAyakarmanI chellI prakRti vayantarAyakarmane kSaya thatAM ja kevalajJAna pAmI jAya che. | tIrthaMkara paramAtmA aDhAra deSathI rahita hoya che, temAM A pAMce aMtarAyakarmanI prakRtine kSaya thatAM pace labdhi kSAyikabhAve pAme che. | sarva jIva mAtra aMtarAyakarma khapAvI mukti meLave e ja zubhecchA. ka para saujanya thaR zeThazrI kacarAlAla lAlacaMda zAha nAnapurA-surata nA saujanyathI A puritakA prasiddha karavAmAM AvI che. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIcoka-surata. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 jainadarzananA aTulata karma-vijJAnanA siddhAntAna samajjA zrI gopIpurA-jhUrata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita 'icatra jAheruM dhyAgAgAsANA | mukhyaviSayakhamavAthIzaGibhyAI ...' pravaktI-papU.mubtak A.HprANaawyajI mahAdAja '(ASTrabhASA2tna-vadha sAhityaratna-prayAga) | 'cAturmAsikaravivArIyaHzrI mahAvIra zikSaNa zibira saMcAlakazrI mahAvIra vidhArthI kalyANakendra (muMbaI) che bhAdaravA vada 9 | vyAkhyAna dazamuM ravi tA. 12-9-82 viSaya: "zarIraracanA ane nAmakarma, vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aruNavijayajI mahArAja avataraNakAra : kapilarAya nAnAlAla ThAkura nAmakammaM tu duvihaM, suhamasuhaM ca AhiyaM / suhasta tu bahu bheyA, emeva asuhassa vi // zrI uttarAdhyayanasUtranA kammapayaDI adhyayanamAM jaNAvatA caramatIrthapati paramAtmA zrI mahAvIra prabhue kahyuM ke-nAmakarma be prakAre che. eka zubha nAmakarma ane bIjuM azubha nAmakarma. zubha nAmakarmanA paNa ghaNu bheda che ane azubha nAmakarmane paNa ghaNA bhede che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 guNa A | B jJAna, darzana, cAritra, anAmI, arUpI, avyAbAdha tapa, vIrya, upaga. sthiti, akSaya sthiti, varNa, anAmI, arUpI, avyAbAdhasthiti gaMdha, rasa, sparza Adi akSaya sthiti vagere A vibhAgane guNe ekalA jIvanA guNe che. jIvamAM ja heya che. jyAre B vibhAgane guNe ajIvanA che. A ja mULabhUta - be dra brahmAMDamAM che. A be sivAya bIjuM kaMI paNa dravya saMsAramAM astitva dharAvatuM nathI. AkAzAdi sarvene ajIvatavamAM samAveza thAya che. jJAna-darzanAtmaka cetanAzaktiyukta jIva (AtmA) anaMtajJAnAdi guNavAna che. jyAre ajIvatavamAM jJAnAdi guNo nathI letA. jIva-achavamAM sAmya je guNe jIvamAM che te badhA guNe ajIvamAM nathI. ane ajIvamAM je guNe che te badhA jIvamAM nathI. chatAM paNa kAMIka aMze sAmyatA che. anAmIpaNuM, arUpIpaNuM, agurulaghupaNuM, avyAbAdhapaNuM, akSayasthitipaNuM A guNe AtmAmAM paNa che ane dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya evA ajIvamAM paNa che. AkAzanuM paNa kaI rUpa nathI, nAma nathI, AkAzanuM vajana nathI hatuM, e paNa avyAbAdhasvabhAvavALe che, ane enI paNa akSayasthiti hoya che. ATalA guNe dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya A traNemAM hovA chatAM paNa te jJAnAdi mULaguNonA abhAve jIva nathI kahevAtA. eTale jJAnAdi guNo ja jIvAjIvanA mULabhUta bhedaka guNa che. zatA che Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 ghAtI-aghAtI AtmAnA ananta jJAnAdi mULabhUta cAra guNone ghAta karanAra karmane ghAtI karma kahevAya che. guNe ghAtakarma- -1 ananta jJAna guNa- -1 jJAnAvaraNIya karma -2 ananta darzana guNa- - darzanAvaraNIya karma -3 yathAkhyAta (a.cAritra)svarUpaguNa-3 mehanIya karma -4 anantavIrya guNa -4 aMtarAya karma je AtmAnA mULabhUta jJAnAdi guNane DhAMke che, AvarI le che te ghAtakarma kahevAya che. ane AtmAnA anAmI, arUpI Adi cAra guNane DhAMkanAra karma-te aghAtI karma aghAtI karma anAmI Adi guNone sarvAza-sarvathA nathI AvatA. guNe aghAtI karma- . -1 anAmIpaNuM -1 nAmakarma -2 agurulaghuguNa-- --2 netrakama -3 anantasukha guNa- -3 vedanIyakarma - akSayasthiti guNa- karma-8 ghAtI-4 adyAtI-4 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 A ATha karmomAMthI 4 ghAtI karmone kSaya thatAM jIva kevalajJAna, kevaladarzana, vItarAgatA ane anantavIrya-eTale anantadAnAdi pAMcalabdhi. nAmakarma- ghAtakamane vibhAga pUre thaye. have aghAtIkanA vibhAgamAM ApaNe prathama nAmakarmane vicAra karIe. varNa-gaMdha-rasa-sparzAdi A ajIvane guNe che, jIvanA nahIM. eTale ja raMga, gaMdha, rasa, sparza vagere pudgalanA hoya che. ane tavAna paugalika padArtha hoya che. A lAla che, A pILA che, ghaDe kALe che, kapaDuM sapheda che, ane gaMdhamAM paNa te ja pramANe-A sugaMdhita padArtha che, A durgaMdhayukta che. rasa pAMca cheH A rasa mIThe che, sAkara mIThI-gaLI che, kariyAtuM kaDavuM che, mIThuM khAruM che ane maracuM tIkhuM che. te ja prakAre sparza 8 che. A snigdha che, A barachaTa che, A suMvALuM che, A ThaMDuM che, A garama che vagere vyavahAra thAya che. mATe varNa--gaMdharasasparzane vyavahAra paugalika vastu mATe ja karIe chIe, je jaDa che. paraMtu kyAreya AtmA lAla che, pILe che, AtmA sugaMdhavALe che ke AmA durgadhavALe che, ane AbhA khATe che ke mIThe che, AtmA tIkhe che ke khAre che ke kahe che, te ja pramANe AtmA suMvALo che ke AtmA barachaTa che, AtmA ThaMDo che ke AtmA garama che e vyavahAra kyAreya joye nathI, evI bhASA kyAreya sAMbhaLI nathI. keI evI bhASA vAparatuM paNa nathI. mATe AtmA varNa-gaMdha-rasa-sparzatmaka nathI. tethI taddana jada ja che. varNa-gaMdharasa-sparza AtmAnA guNe nathI mATe AtmAne varNarahita-avarNa, gaMdharahita-agadhI, rasarahita-arasI, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 sparza rahita-asparza kahIe chIe. avarNa-varNarahita hevAthI arUpI kahIe chIe. e ja pramANe je varNa-baMdha rasa-sparzAtmaka nathI mATe ene keInAma AkAra kaMI ja nathI, mATe anAmI, arUpI, kahIe chIe. nAma nathI mATe anAmI, rUpa ke AkAra nathI mATe arUpI kahIe chIe prazna-je AtmAnuM kaMI ja nAma nathI, ane AkAra ke rUpa nathI te pachI mohanabhAI sehanabhAI kAntibhAI ane A jADe, moTo, nAne. lAMbe, ThIMgaNe, kALa, gere, vagere vyavahAra kema thAya che? zA mATe thAya che? uttara-vAta bilakula sAcI che. AtmA te lAla, lIle, pILe ke gera-kALo nathI, chatAM paNa jagatamAM kALA-gorAne vyavahAra te cAle ja che. saMsAramAM jIva-ajIvane saMga saMsAramAM AtmAne rahevA mATe keI AdhAra te joIe ja che. jema pANI jevA drava padArthane rahevA mATe keI AdhAranI jarUra paDe che. vATakI ke glAsa ke tapeluM, je hoya te ja pramANe AtmAne rahevA mATe saMsAramAM dehanI jarUra paDe che. zarIra vinA AmAM rahI zakatuM nathI. jyAM zarIranI paNa jarUra nathI paDatI. zarIra vinA paNa jyAM AbhA rahe che tenuM ja nAma mokSa che jyAM sadAnA mATe zarIrane saMbaMdha ja choDI dIdhuM che. zarIra maLe che tyAre janma ane zarIrane viyega thAya che, zarIra chUTI jAya che tyAre mRtyu. mATe ja saMsArane janma-maraNapradhAna kahyo che. jyAM janma-maraNanuM cakra cAlyA ja kare tenuM nAma saMsAra, ane jyAM janma maraNanuM cakra Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI tenuM nAma mikSa, siddhAvasthA. azarIrI banavuM eTale ja janma-maraNarUpa saMsArarahita banavuM-enuM ja nAma mokSa. "fsaddhA tathi devo"..A zabda zAstrakAra bhagavaMtoe vAparyA che. eTale siddhone deha nathI hote. ane jene deha hoya che te siddha nathI hata-saMsArI ja hoya che. ApaNe sarve dehadhArI ja chIe. AtmA deha vinA saMsAramAM nathI rahetuM. deha vinA bhaTake janma-mare zI rIte ? saMsAramAM janma-maraNanI ghaTamALa te pratyakSa ja che, raja joIe chIe. bALaka janamya ane vRddha mRtyu pAmyA. basa, te janmane artha ja che-zarIra navuM dhAraNa karavuM, ane mRtyune artha ja che ke zarIra choDIne cAlyA javuM. nivaNa anAdi-anantakALathI A saMsAramAM ApaNe janamatA rahyA ane. maratA rahyA. "jJAtasya juvo mRtyu:" janmelAne maravAnuM nizcita ja che. anantakALathI mRtyu AvatuM gayuM ane ApaNe maratA rahyA. hajI sudhI kyAreya paNa AbhAe evI himmata nathI karI ke huM have mRtyune mArIne maruM? je mRtyune ja mArI nAkhIe, mRtyune ja anta lAvIe te pachI ApaNane vArevAre maravuM nahIM paDe. basa, mRtyune aMta lAva, sadAyanA mATe mRtyune mArI nAkhavuM ke jethI pharI bIjIvAra mRtyu na AveenuM ja nAma che nivaNa. ane je mRtyuno aMta lAvIne nirvANa pAme che te ja mukta thaI jAya che, mele cAlyA jAya che. The Life after death and the death after life. janma pachI maraNa ane maraNa pachI janma. jIvana pachI mRtyu ane mRtyu pachI jIvana"-A ghaTamALa te cAlyA ja kare che-basa, enuM ja nAma che-"saMsAra." Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 ApaNe paNa marIe chIe paraMtu maryA pachI turata pAchA janamavAnA. ane janamyA eTale pharIthI navuM zarIra dhAraNa karavuM, eka zarIra choDIne bIjA zarIramAM javuM. ananta janma-maraNa saMsAra anAdi-ananta che. A saMsAramAM jIva anantIvAra jamya ane anantIvAra maye. anantAM zarIre ApaNe dhAraNa karyA ane anantIvAra zarIra choDIne gayA. anantA zarIre bALI nAkhyAM... paraMtu hajI paNa jIva zarIrarahita azarIrI nathI banyA. dareka bhavamAM jaIe chIe ane pharIthI navuM zarIra dhAraNa karavAnuM.. A badhuM kaNa karAve che? kevI rIte bane che? zarIranI racanA keNa karI Ape che? zuM kaI uparavAlI zakita che? zuM zarIra Izvare banAvyuM che? zuM A zarIra reDImeDa taiyAra maLyuM che? addabhuta zarIra-yaMtranI ajAyabI "The Seven wonders of the world."-52914 che ke saMsAramAM sAta Azcarya che. keI "tAjamahala"ne Azcarya gaNe che. are! rANakapura jevuM hoya te tenI kArIgarI ane racanAnI sAme tAjamahala te kaMI ja nathI. paNa prasiddhi tAjanI thaI gaI che. paraMtu have leke samajyA che. tAjane joyA pachI jyAre rANakapura javAya che tyAre bhalabhalAnI akkala kAma nathI karatI ! are, A kevI adbhuta racanA che..! paraMtu tAja jue ke kadAca rANakapura juo...paNa badhA karatAM adbhuta racanA te A zarIra taMtranI che. AzcaryakArI racanA che. A zarIrataMtranI racanA jatAM akkala kAma nathI karatI ! kevI ajaba racanA che! 1 thI 2 IMcanI AMkhamAM te keTalI khUbI bharI che. eka veMtanI parImAM te keTalI gajabanI zakti bharI che-keTalI nAnakaDI jagyAmAM Sound Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Box_Vocal Box nI goThavaNa karI che...suMdara jAta-jAtanA badhA sure nIkaLe che mIThA madhure rAga paNa nIkaLe che. are ! kAnanI racanA te juo... ATalA nAnakaDA yaMtramAM te sAMbhaLavAnI kevI gajabanI zakti che! magajamAM rahelI eka nAnI "piTyuTarI graMthi joIe chIe. ATalI nAnakaDI mAtra kesula jeTalI ja che paNa chatAM AkhA zarIranuM niyaMtraNa kare che. raktasaMcAra upara niyaMtraNa rAkhe che. hadayanI racanA juo. satata dhabakatuM rahIne "raktazuddhi niyamita karatuM rahe che, jenA upara jIvanane pUra AdhAra che. AvI aneka ajAyabIthI bhareluM A zarIra koNe banAvyuM? zuM Izvara banAvanAra che? paNa zarIra banAvanAra Izvarane kevI rIte mAnIe? kAraNa ke strI-puruSanA saMge thatA putrane ApaNe jetA AvyA chIe. AkAra viSamatA kharuM Azcarya te e che ke badhA manuSyanI AMkhe vyavasthita AMkhane sthAne ja che. keInI paNa AMkha kapALe nathI ke gAle nathI. e ja pramANe kAna, nAka, mukha, kapALa badhuM vyavasthita pitapotAnA sthAne goThavAyeluM che; chatAM paNa ekanI AkRti bIjAnI sAthe nathI maLatI. bApanI dIkarI sAthe nathI maLatI, dIkarInI mA sAthe nathI maLatI. eka ja veMtanuM eka sarakhuM moDhuM hevA chatAM paNa keIne paNa meDhAM maLatAM nathI. kAraNa zuM che? jagatanI kaDo-abajonI vastI che chatAM paNa eka sarakhuM meTuM be jaNanuM paNa nathI. nathI te kaI vijJAna, nathI keI anya kartA, nathI mAtApitA paNa che je zarIra ghaDe che, te pachI A zarIra kevI rIte Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 bane che? ekeeka aMge pAMga zI rIte bane che? hADakAM-AkAra vagerenI racanA keNa kare che? A paNa eka addabhuta-AzcaryakArI racanA che. tenuM rahasya paNa jANavA jevuM che. keI dharmamAM Izvarane kartA mAnI A jijJAsAne aMta lAvyA. keIe kudaratanuM nAma laI enA upara cheDI buddhine takalIpha ApavAnuM jatuM karyuM. keIe mAtApitAne kAraNarUpa kartA mAnIne vicAra karavAnuM ja mAMDI vALyuM che. jyAre keI vijJAnanA nAmane yaza ApIne "yazakalagI" vijJAnane paherAvavAne prayatna kare che. parantu A aneka vikalpa sAme sAce niceDa ane spaSTa buddhigamya nirdeza jainazAsananuM karmavijJAna kevI rIte kare che te Aje ApaNe A vyAkhyAnamAM jovA bhegA thayA chIe. jaina kama vijJAna eka adabhuta pUrNa vijJAna karmavijJAna e jainazAsananI eka adbhuta dena che. AvI karma-vicAraNe jagatane keI dharma nathI karI. atyanta sUkSma ane ati vistArathI pUrNapaNe niceDa lAvavA sUkSmamAM sUkSma zodha ane buddhigamya saMtoSaprada vicAraNA jaina kamImAMsAmAM karavAmAM AvI che. A vijJAna ATaluM paripUrNa eTalA mATe che ke e sarvajJapraNIta che. sarvajJa evA kevalajJAnI bhagavatee je jIvanAM jevAM karmo jJAnabaLe jayAM tevA tene javAba ApyA. tethI tenI karma janya bhavaparaMparA kahI. ane pArjita karyajanya duHkhe, vyAdhio Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 vagere kAraNe sAthe jaNAvI AtmAne saMtuSTa karyo. A eka addabhuta siddhi che. svakarmakartA jIva- jIvanA potAnA ja duHkhanuM kAraNa jaNAvatA paramAtmAe kahyuM "he jIva! tuM svayaM ja tArA pitAnA sukha-duHkhane kartA che. sukha-duHkha ApavA karavAnI vAtane havAle keI uparavALA ke IzvaranA hAthamAM nAMkhavAnI meTI bhUla karate nahIM. sukha ane duHkha kAraNa nathI kArya che, kAraNa nathI paNa pariNAma ke phaLa che. tene kAraNarUpe te tArA pitAnAM ja bAMdhelAM zubha ke azubha karma (puNya-pApa) che. jevAM karma jIva bAMdhe che tevAM ja phaLa jIva bhegave che. tArAM pitAnAM bAMdhelAM kama tAre pote ja bhogavavAnAM che. bIjAnAM bAMdhelAM tuM nahIM bhegave ane tArAM bAMdhelAM karma paNa bIjo nahIM bhegave. tuM khAze te tAruM peTa bharAze ane bIje khAze te bIjAnuM peTa bharAze. emAM ekanI kriyAnuM bIjAne phaLa maLe evuM banatuM ja nathI. mATe jIva pote ja pitAnA karmane kartA che ane pite ja pitAnA karmanA phaLane bhaktA paNa che. he jIva! hasatAM te bAMdhyAM karma retA navi chUTe re prANiyA...! he jIva! karyA karma bhegavyAM vinA chUTake nathI. "kaDANa kammANa na mokkho asthi"-"kRtaM karma avazyameva bhoktavyam" je tArAM bAMdhyAM karma tAre ja bhegavavAnA che te bahu samajIne karma bAMdhaje. jevuM phaLa joIe che tevAM ja karma bAMdhaje. kerI joItI hoya te kAMTA vAvavAthI kerI nahIM maLe. sukha joItuM hoya te pApa kare nahIM vaLe. thavuM che sukhI ane karavA che pApa, A UlaTe nyAya ke UMdhI gaMgA kyAMthI cAle? Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 bhAgyazALI! jevuM joIe che tevuM ja kara. tArA bhAgyane vidhAtA tuM pite ja che. tArAM sukha-duHkhane kartA-bhaktA tuM ja che. tArAM karmane kartA-bhaktA tuM ja che. tArAM karma bAMdhanAra paNa tuM ja che ane tArAM karma khapAvanAra, bhagavanAra, ke choDanAra paNa tuM ja che. mATe tArI derI sArA ja hAthamAM che. keI uparavALA ke IzvaranA ke kudaratanA ke keIne paNa hAthamAM nathI. nAmakarma "nAmatanne jitti" jema eka citrakAra che. ane citra banAve citrakArajavuM che. badhI jAtanAM citra banAve che. sUryodayane avasara che-parvatanI bAjumAM kUve che ane eka strI pANI bharavA jaI rahI che. AvA citramAM citrakAra sUrya-prakAza, parvata, pRthvI kU..mATaluM ane strInuM citra banAvaze. nAma karma eka strInuM citra banAvatAM paNa nakha-zikha varNana karIne AbehUba varNana karavAne. banAvatA banAvatA mAthAnA vALa, kapALa, nAka, kAna, AMkha, meTuM, haTha, dAMta, hAtha-paga, nakha vagere aMge-pAMgAdinuM varNana citramAM banAvaze. temAM paNa cAmaDIne suMdara raMga vagere dekhADaze. va AdithI manahara banAvaze. eka citrakAra jema pUrI DITela sAthe varNana karI citra banAve che, paNa te te mAtra citra che-nirjIva che. paraMtu AvuM ja Abehuba vAstavika jIvatuMjAgatuM ane sajIva-hAlatuM-cAlatuM A zarIra je banAve chete banAvanAra karmane-"nAmakarma" kahevAmAM AvyuM che. A nAmakarma eka citrakAra jevuM hovAthI ene citrakAranI upamA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 ApavAmAM AvI che. citrakAra sAthe nAmakarmanA kAryanI sarakhAmaNItulanA karavAmAM AvI che. adbhuta zarIraracanAmAM, tema ja yaza-apayaza, sAro svara kharAba svara, saubhAgya-daurbhAgya, kALA-gerA, jADA-pAtaLA, UMcA-nIcA, nAnA-meTA, hInAdhika aMge pAMgAdivALe tema ja basa-sthAvara vagere aneka prakAranI vividha vicitratAvALuM zarIra nAmakarmane AbhArI che. zarIra e nAmakarmanI nIpaja che. nAmakarmamAM sArA-kharAbanA bane bhede che. nAmakamanI uttaraprakRtie - __ "bAyAla tinavaivihaM, tiuttarasayaM ca sattaTThI" 42 93 103 67 karmagranthakAra maharSi devendrasUri jaNAve che - 14 viMDaprakRtinAM nAme gaijAitaNuuvaMgA, baMdhaNasaMghAyaNANi saMghayaNA / saMThANavaNNagaMdharasa-phAsaaNupuvI vihagagaI // 8 pratyeka prakRtinAM nAme- piMDapayaDitti caudasa, paraghAussAsaAyavujjoaM / agurulahutitthanimiNo-baghAyamiya aTTa patteA // 10 trasa dazaka prakRtinAM nAme tasabAyarapajjataM, patteyathiraM subhaM ca subhagaM ca / susarAijjajasaM tapta-dasagaM thAvaradasaM tu imaM // 10 sthAvara dazaka prakRtinAM nAma thAvara suhuma apajjaM, sAhAraNaathiraasubhadubhagANi / dussaraNAijjAjasa-mia nAme searA pIsaM // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmakama piMDaprakRti 14 pratyeka prakRti trasadazaka sthAvaradazaka - 10 -1 gati-4 -1 parAghAta -1 basa - 1 sthAvara -2 jAti-5 F2 udhAsa -2 bAdara - 2 sUkSma -3 zarIra-5 -3 Atapa -3 paryApta - 3 aparyApta -4 aMgopAMga 3-4 udyota -4 pratyeka - 4 sAdhAraNa -5 baMdhana-5 (15) -pa agurulaghu -pa sthira - 5 asthira -6 saMghAtana-5-6 tIrthakara -6 zubha - 6 azubha -7 saMghayaNa-6 -7 nimaNa -7 saubhAgya - 7 daubhAMgya | (subhaga) -8 saMsthAna-6 -8 upaghAta -8 susvara - 8 duHsvara -9 varNa5 - Adeya - 9 anAdeya F10 gaMdha-2 -10 yaza -10 apayaza -11 rasa-5 -12 sparza-8 -13 AnupUrvaka -14 vihA si | I 65 + 8 + 10 + 1 = 3. ----TI 5 + 8 + 10+1 = 103. 65 (75) baMdhana 15 gaNatAM - 75 thAya. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra70 anukrame 14 piMDa prakRtionI kramazaH vicAraNA karIegatinAmakama| saMsAramAM gati cAra che. sarva saMsArI jI cAra gatimAM vaheMcAyelA che. ane jIva 84 lAkha ceninA cakkaramAM paribhramaNa kare che. eka gatimAMthI bIjI gatimAM, bIjImAMthI trIjImAM ane trIjImAMthI cethImAM ema cAre gatimAM bhaTakyA kare che. enuM paribhramaNa satata anAdi-anantakALathI cAlyA kare che-hajI sudhI te aTakyuM nathI. ane jyAre aTakaze, gatimAM paribhramaNane aMta Avaze tyAre kAyama mATe jIva mokSamAM birAjamAna thaI jaze. - gati 4 che- 1. manuSyagati, 2. devagati, 3 narakagati, tiryaMca gati jIvanuM cAre gatimAM gamana-Agamana paribhramaNa - 2.manuSyanuM cAreM gatimAM 3.tiryaMncanuM cAre gatimAM gamana gamana 1.cAra gati manuSya dva najIvana tiyenga naraka 4. devanuM be gatimAM gamana pa.narakanuM be gatimAM gamana. | ma de Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra71 jIve jevuM gatinAmakarma bAMdhyuM hoya te pramANe tene te te gatimAM janma maLe che. jIva kaI gatimAM jAya te kaMI uparavALAke Izvara ke kaIne hAthamAM nathI hotuM. jIva pite ja gatinAmakarma bAMdhe che. devagati nAmakarma bAMdhyuM hoya te svargamAM janma maLe, manuSyagati nAmakarma bAMdhyuM hoya te manuSyamAM janma maLe. tiryaMca gati nAma pramANe jIva ghaDe, gadheDe, hAthI, bakarI, mAchalI vagere thAya che. ane narakagati nAmakarma pramANe jIvane narakagatimAM javuM paDe che. maravA pahelAM jIva pitAnI gati nakkI kare che. te te gatinuM nAmakarma bAMdhI jIva pitAnI gati nakkI kare che. ane maryA pachI sIdhA jIva te gatimAM jaI janma dhAraNa kare che. cAra gatimAM 2 sArI sagati che ane 2 kharAba durgati che. devagati ane manuSyagatinI gaNanA sadgati (zubha gati) tarIke thAya che ane tiryaMca ne narakagati durgati (azubhagati) tarIke oLakhAya che. pitapatAnAM karmAnusAra jIva te te gatimAM jAya che ane gatisulabha sukha-du:kha bhogave che. maryA pachI bIjo janama te turaMta maLe che. je jIva maryo ke turaMta anyatra utpanna thAya che. je gatimAM gaye hoya tyAM te zarIra dhAraNa karI turaMta utpanna thAya che. ApaNe ahIMyA hajI te maDadAne snAna karAvazuM, vastra paherAvI zaNagArazuM, sagAMsaMbaMdhIone bolAvIzuM. kadAca eka-be divasa mRtakane rAkhIzuM. eTale zuM? jyAM sudhI mRtakane rAkhIe tyAM sudhI jIva bIje na janme ema? Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 nA, evuM kaMI ja nathI. jIva turaMta bIjI gatimAM jaIne janme che. ApaNe 24 kalAka ke pachI be divase samazAnayAtrA kADhIe tyAM sudhI te jIva bIje jaI janmIne 24 kalAka ke be divasane thaI paNa gaye. kadAca deva banyA hoya ane Ave te pite ja pitAnI smazAnayAtrA paNa joI zake. jema avaMtisukamAla muni kAyotsarga-dhyAnamAM hatA. ziyALaNu ane ziyALAe phADI khAdhA. muni jaMgalamAM rAtrIe ja mRtyu pAmyA. mAtra hADapiMjara paDayuM rahyuM. mRtyu pAmI nalinI gulma vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. deva turaMta tyAM pitAnA mRtyusthAne Ave che ane puSpavRSTi, sugaMdhI jaLane chaMTakAva karI gurumahArAjane vaMdana karI puna: devaleke cAlyA jAya che. vimatijhaforvinAmo " jAtinirNaya- jAtimAM ApaNI e savAla-piravAla ke dazA-vIzAnI gaNatarI nathI karI. paraMtu jAti pAMca gaNavAmAM AvI che. pAMca jAti pI ekendriya beIndriya teIndriya caurindriya paMcendriya jAti jAti jAti jAti jAti mRtyu pAmI je jIva bIjI gatimAM jAya che. te ja vakhate janma pahelAM jAti nakkI thaI jAya che. gati pramANe jAti ane jAti pramANe gati pAme che. manuSya deva athavA narakamAM jAya te pacendriya thAya che paratu je tiryaMcagatimAM jAya te ekendriya paNa bane, be, traNa, cAra athavA pAMca IndriyavALa paNa bane. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 1. ekendriyamAM-pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, jhADa vagere bane. 2. beIndriyamAM-kRmi, aLasiyAM, zaMkha-zaMkhalA vagere bane. 3. teindriyamAM-kIDI, jU, mAMkaDa, IyaLa, dhaneDe, maMkoDe vagere bane. 4. caurindriyamAM-mAkhI, macchara, bhamare, pataMgi vagere bane. pa. pacendriyamAM-jalacara, sthalacara, becara, mAchalI, magara, kAcaba, gAya, hAthI, UMTa, bakarI, vAMdaro, tema ja kAgaDe, kabUtara, pipaTa, cakalI, vagere pazu-pakSI banavuM paDe. nAsanAMkhavakrutraNa" Indriya nAma aMga viSaya saMkhyA 1 ekendriya-1 pahelI-sparzendriya cAmaDI-sparza-8 2 beIndriya-1+2 bIjI-rasanendriya jIbha - rasa - 3 teIndriya-1+2+3 trIjIdhrANendriya - nAka - baMdha -2 4 caurindriya-1+2+3+4. cothIcakSuIndriya - AMkha- varNa -5 5 pacendriya-1+2+3+45 pAMcamI-kaNendriya - kAna -zabda-3 (ndriyo viSaya-23 zarIra gaurAttivicAratainasANini zArIkha " orAlaviudhvAhAraga-teaphammaNa pnnsriiraa"|| Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra74 jema pahelAM kahI gayA tema saMsArI jIvamAtra kaMI ne kaMI zarIra dhAraNa karIne ja rahevAne che. gatimAM gaye eTale paheluM kAma ja zarIra banAvavAnuM che. dareka gatimAM zarIra che. keI gati evI nathI ke jyAM zarIra nathI. gati-anupama sarvatra zarIra che. phakta mekSamAM zarIra nathI mATe jIva tyAM azarIrI che. saMsAramAM jIva zarIramAM rahe che. zarIra e jIvane rahevA mATe bhADAnuM ghara che. keIne be thAMbhalA (be-paga) nuM te keIne cAra thAMbhalAnuM (4-paganuM), keIne sAva ja paga vinAnuMsApa vagerene, te keIne ghaNuM pagavALuM-kAnakhajurAnuM, ane keIne ATha pagavALuMkareLiyA vagerene zarIra te saMsAramAM sarvene maLe che, mATe ja jIva dehI-zarIradhArI kahevAya che. zarIra e AtmA nathI; ke AtmA e zarIra nathI. - AtmA zarIrathI jude che ane zarIra AtmAthI jude che. zarIra jaDa che, jyAre AtmA cetana che. saMsAramAM jIva zarIradhArI che. mekSamAM zarIrarahita azarIrI che. saMsAra jIva zarIrane saga che. jIva pitAne rahevA mATe zarIra banAve che ane AyuSyakarma pramANe teTalA kALanI avadhi sudhI jIva A dehamAM TakI rahe che, pachI choDIne cAlyA jAya che. jIva che te zarIranI kiMmata che, nahIM te ekalA mRtaka-maDadAnI zuM kiMmata? keI nathI rAkhatuM-"kADhe kADhe re sahu kahe " ane kADhI nAkhIe chIe, bALI nAkhIe chIe. zarIra baLe che, jIva nahIM. Rebirth-Re+Birth. pharIthI janma. punarjanma. puna =pharI. pharI koNa janme che? jIva ke zarIra ? zarIra te Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 baLI gayuM, rAkha thaI gayuM. te pachI kazuM jame? zarIra kyAMthI pharI janme ? janma-maraNa jIvanA che ke zarIranA? jIva navuM zarIra dhAraNa kare te---janma. ane jIva zarIra choDIne cAlyA jAya te- maraNa (mRtyu) zarIrane saga-viyoga ja janma-maraNa kahevAya che. mATe punarjanma e AtmAne che, nahIM ke zarIrane AthI AtmA ane punarjanma baMne siddha thAya che, saMsAramAM saMsArI che je zarIra dhAraNa kare che-banAve che te zarIra pAMca prakAranAM che. zarIra 1 audArika | 2 vaikriya 3 AhAraka || 4 tejasa | kAmaNa manuSya- deva ane 14 pUrvadhArI sarva | sarva pazu-pakSIne nArakane. - muni ja jIne. jIne. banAvI zake. gatinAmakarma pramANe-te te gatimAM jaI utpatti sthAnaka jIva zarIra banAvavA mATe te te zarIra 5 vargaNuone jaththa grahaNa kare che. pAchaLa citramAM batAvyA pramANe ATha mahAvaNAe che. ane jIva pitAne gya vargaNa grahaNa karIne pachI zarIrarUpe Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra76 piMDa banAve che. jema roTalI banAvavA mATe loTa laIne kaNaka bAMdhIe chIe ane pachI te piMDamAMthI AkAra ghaDI reTalI banAvIe chIe. te ja pramANe jIva paNa kare che. aSTa mahAvargaNA TAhika hoya Ahaka te kAga vANavaSya jA eta mAtA-pitAnA raja-vIryane soga thatAM jIva utpattisthAnamAM AvIne utpanna thAya che. ane tene ja garbha dhAraNa kahIe chIe. garbhAzayamAM jIva AhArage pudgalene grahaNa kare che. ane pachI tene zarIrarUpe pariNAve che. paryAti-jIvanAzyaka jarUriyAtane grahaNa karI zarIranI racanA karAya che. AvI paryApti 6 che. ane te krame jIva zarIrAdi banAve che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamazaH nirmANa thatI 6 paryApti - mana bhASA V zvAsevAsI IV 277 III zarIra II aAhAra | 1 2 3 4 5 I au. vai. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpattisthAne yogya AhAranAM pudgale grahaNa karavAmAM Ave che. grahaNa karelI te te vargaNa pramANe jIva zarIra banAve che. je audArika vargaNa grahaNa karI hoya temanuSya ke tiryaMcanuM zarIra banAve che, ane vaikriya vargaNAnAM pudgale grahaNa karyA heya te deva ke nArakanuM zarIra bane che. A zarIranI racanA vagere banatAM ja indriyane vicAra karavAmAM Ave che. jAtinAmakama pramANe jIva joItI indriya banAve che. jema makAna banAvavAnuM hoya te pahelAMthI ja bArI-bAraNAM vagere nakkI karI te pramANe banAvIe chIe. eja pramANe zarIramAM paNa bArIbAraNAM indriyAdinI jarUra paDe che, jyAMthI joI, sAMbhaLI, suMdhI, cAkhI, sparzI zakAya. mATe jIva tagya indriyanI racanA kare che, pachI zvAsozvAsa grahaNa kare che. ane jIvananI prakriyA cAlu thAya che. tyAra pachI bhASA ane mana banAve che. tIrthakaronA zarIranI racanA yaiH jAntarAgarucibhiH paramANubhistvaM, nirmApitatribhuvanaikalalAmabhUta / tAvanta eva khalu tepyaNavaH pRthivyAm ; yatte samAnamaparaM ma hi rUpamasti // -zrI mAnatuMgasUri mahArAja bhaktAmarastetramAM jaNAve che ke he trilekaziromaNI ! Ape rAgadveSa rahita evA zAntarasanA ujavala pugalaparamANuo vaDe je zarIranI racanA karI che, te Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 paramANuo jagatamAM eTalA ja hatA jeTalA vaDe tame zarIra banAvyuM che. agara je vadhAre heta te te ApanA jevuM adbhuta rUpayukta zarIra bIjA paNa banAvata. paraMtu ApanA jevuM advitIya anupama zarIra pRthvI upara bIjA keInuM nathI. zarIra dhAraNa karI AtmA zarIrane vikAsa-vistAra kare che. sADA nava mAsa mAtAnA udaramAM garbhapaNe UMdhA mAthe laTakI rahevuM paDe che. jIva garbhamAM prathama kSaNathI ja jIvaMta sajIva hoya che. ghaNuM nathI paNa mAnatA. keI kahe che trIjA mahine jIva Ave che, ane keI kahe che pAMcamA mahine jIva Ave che. vijJAna paNa pitAne siddhAnta badalatuM badalatuM Aje e mata upara AvyuM che ke jIva 36 mA divase saMbhavI zake che. paraMtu jIva te prathama kSaNathI ja heya che. jIva ja AgaLa vikAsa sAdhe che, zarIrAdinI racanA kare che. jIva na hoya te AgaLa kaMI ja na thAya. mATe garbhahatyA e mahApApa che. garbhamAM paNa jIva che ja. ane kAyA vistAre che. nava mAse te paripUrNa sarvAga saMpUrNa zarIranI racanA saMpUrNapaNe taiyAra thaI jAya che. garbhamAMthI janmyA pachI te mAtra have zarIrane krame krame kALAnusAra vikAsa ja thavAnuM che. have navI racanA kaMI ja na thAya. je racanA-navanirmANa thavAnuM hatuM te te badhuM garbhamAM thaI gayuM, have kaMI ja na thAya. basa, kALa pramANe bALaka vadhavAne, mATe thavAne. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zuM garbhamAM heya tyAre Abortion garbhapAta thaI zake ? ane jamyA pachI hatyA na karAya? jamyA pahelAM garbhamAM ja mArI nAkhavAmAM Ave te te hatyA na kahevAya? te gerakAnunI na kahevAya? temAM pApa na lAge? ane uparathI sarakAra garbhapAtane kAyadesara-kAnUnI banAve ane garbhapAta karAvanArane InAma maLe, badhuM ja maphatamAM thAya! ane-e ja bALaka jamyA pachI je mAravAmAM Ave te te hatyA-khUna gaNAya. temAM mahApApa lAge che. te kAnUnI nathI, gerakAnUnI che, tene khUna gaNa sajA thAya. A ke nyAya? zuM A nyAya che? bALaka ene e ja che. janma pahelAM paNa e ja che. e jIva ja che. ane jamyA pachI paNa e jIva ja che. ene e ja che. chatAM paNa mAnave daSTi badalI nAkhI che. ane pitAnI dRSTi pramANe varte che. paraMtu pApa e pApa ja che. jhera e jhera ja che. ene AMkha mIMcatAM ajANatAM pIo ke jANatAM pIe, pIdhA pachI jhera te pitAnI asara karavAnuM ja che. AvI bhayaMkara paMcendriyahatyAnuM mahApApa rakhe mAthe vaharatA! sarakAranI aMdha-pracAranI mAyAjALamAM rakhe phasAtA ! tattvArthAdhigama sUtramAM umAsvAtijI bhagavaMta sAme batAvyA pramANe janmanuM vargIkaraNa kare che. te te zarIra dhAraNa karI vividha prakAre janme che. samUchima janma- ekendriyAdi jIvane janma sammarhima janma kahevAya che. te te pudgala dravyamAM jIva turaMta zarIra dhAraNa karI janmI jAya che. jU vagere zarIra upara janme che te ityAdi. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma 15 garbhajajanma upapAtajanma samUchiMmajanma ekendriyathI caurindriya paryakta 281 manuSya + tiryaMca deva nAraka nArAvAnA mukhapata " jarAyuja aNDaja pitaja "narAdhyAhuvotAnAM jarma" Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 upapAtajanma develekamAM devatAne janma u5pAtajanma che. phUlenI zayyAmAM 16 varSanA rAjakumAranA jevuM ekAeka UbhA thaI javuM te upapAta janma che. jyAre kubhImAMthI nArakI cha janma dhAraNa kare che. tyAM deva-narakamAM manuSyanI jema sADAnava mahine janma nathI hote. gaja janma gheDA, gadheDA, hAthI, UMTa, baLada, bakarI, sApa vagere che tema ja manuSenA janma mAtAnA udarathI garbhathI thAya che. mATe temane garbha ja = garbhathI janmatA ema kahevAya che. A garbha- janmamAM traNa prakAre che. jarAyuja manuSya tathA gAya-baLada, bakarI, kUtarA vagerenA janma jarAyu ja hoya che. jarAyu eTale udaramAM garbhanI cAre tarapha eka thelI vizeSa hoya che. (vAna) jemAM bALaka surakSita lapaTAyela hoya che te. ane te rIte jame tene jarAyu ja janma kahevAya che. pitaja hAthI vagerenA janma pitaja janma kahevAya che. pitavizeSamAM hAthInAM baccAM vagere rahetAM hoya che. te vaDe janma te pitaja. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 aDaja-je pazu-pakSIo IMdha mUke che. ane pachI iMDAMmAMthI janma letA janmane askaja janma kahevAya che. maraghI, kabUtarI, keyala, sApa, vagere iMDAM mUke che. temane janma A prakAre anDaja che. temanA zarIramAM garbhastha jIva pitAnI cAre tarapha je AvaraNa kare che ane temAM surakSita rahe che te IMDuM kahevAya che. ane temAM jIva hoya che. temAM jIva jIvaMta che, tethI te IDuM sajIva hoya che. pachI mAtA tenuM pitAnA zarIranI garamIthI sevana kare che. ane cheDA divasa pachI jIva te IrAnuM kAcaluM pheDI bahAra nIkaLe che. te ja tene janma. te ja askaja janma. te IMDAne jIva IMDAmAM paNa zvAsozvAsa lete heya che, nahIM te marI jAya. IMDAnA sapheda phetarAmAM ApaNuM cAmaDI jevA asaMkhya bArIka chidro hoya che, je vaDe tenI zvasanakriyA cAlatI hoya che. A vAta AjanA vijJAne paNa kabUla karI che ke svIkArI che ke te iMDAne asaMkhya chidro hoya che. ApaNI jema ja jIva zvAsamAM Oxygen lete hoya che. ane Carbandy. Oxyied choDato hoya che. ApaNu jevI ja prakriyA hevA chatAM paNa temAM jIva nathI ane nirjIva che AvuM zA mATe kahevAya? hA, jema bALaka mAtAnA garbhamAM ja marI jAya ane marele avatare, kasuvAvaDa jema thAya tema iMDAmAM paNa jIva je marI jAya te te icchuM vikAsa nathI pAmatuM ane jIva bahAra nathI nIkaLate. te zuM te iMDAM zAkAhArI thaI gayAM? zuM te iMDAM khAvA yegya khAdya banI gayA? Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 hAya re! svAthI mAnavanI bAliza svArtha vRtti!na maryo hoya te paNa mArIne khAvA taiyAra thaI jAya che ane khAvuM hoya te nirjIva che ema kahevA taiyAra thaI jAya che. pracAra taMtre adhamakakSA paNa vaTAvI dIdhI che. te iMDAne zAkAhArI Vegetarian kahetA thaI gayA, lekhita chApa mArI dIdhI. ATalI adhama bAlizatA mUrkhatA. zAkAhArI hoya te zAkabhAjInI jema iMDAM jhADa para Uge che? zAkAhArI kahevuM che te meLavene jhADa uparathI ke bahArathI? zA mATe maraghIne satata uttejita karI tenA zarIramAMthI ja kema meLavAya che? AvI rIte halake. pracAra karIne mahApApa bAMdhanArA vyApArIo lekene chetare che. nirarthaka pracAranI jALamAM phasAvI bALajIne pApanA raste dere che. theDI buddhi ThekANe rAkhaje, jethI rakSaNa thAya, paDatA bace. AjanA kALamAM dhama AtmAne jIvavuM muzkela che. bAkI pApI-adhama-durAcArI-hiMsaka mAMsAhArIne te kaI prakana ja nathI. tenA mATe te badhuM ja sarala che. saMsAramAM pApa karavuM ja sarala che, saheluM che. puNya ke dharma kare kaparuM che, agharuM che. virala AtmAe ja dharmamAge prayANa karI zake che. mRgAputra-pApane vipAka- gurugautamasvAmInA praznanA uttaramAM jaNAvatA prabhue kahyuM, he gautama! pUrvajanmamAM IkAI rAThoDa nAme A rAjAne sevaka hate. te pAMcase gAmane adhipati hate. sAte vyasane pUre, badhA pApamAM zre, prANIvadha ane hiMsA karavI vageremAM khAsa Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 Asakta. prajA pAsethI kara vasUla karavA mATe lekene khUba pIDA Apate. AMkha-kAna vagere aMgopAMge chedI nAMkhate. ghaNuM AkarA meTA kara lete hate. 250 varSanuM AyuSya te IkAI rAThoDanA jIve dUra dazAmAM hiMsA Adi karI lokone mAravA-vAsa pamADavA vageremAM ja pUruM karyuM. tIvra anAcArAdi denA sevanathI te ja bhAvamAM seLa reganI vedanA bhegavI marIne pahelI narake gaye ane tyAMthI nIkaLI vijayarAjAnI patnI mRgArANInI kukSie jamyA. karelAM bhayaMkara pApanA vipAke janamatAM ja zarIra bahu vicitra maLyuM hAtha nathI, paga bane nathI, AMkha-kAna-nAka paNa nathI, te sthAne mAtra chidra ja che. mukhanA sthAne paNa mAtra chidra, janmathI maMge, baheze. bicAre tIvra vedanA bhegavI rahyo hate. zarIranI cAmaDI paNa pAradazI. AhAra mATe mAtA pravAhI mukhachidramAM nAMkhe. paNa zeDI ja vAramAM vamana thAya. pAchuM bahAra AvI jAya, gata janmamAM karelA bhayaMkara hiMsAdika pApanA pariNAme A janmamAM naraka jevAM bhayaMkara duHkha bhegavavAM paDyAM. jetA jetA gautamasvAmInA mukhethI nIkaLyuM--"are ! A te jIvatI sAkSAta naraka dekhAya che ke zuM ? samavasaraNe AvI prabhu AgaLa jevuM joyuM hatuM tevuM varNana karyuM ane enA bhAvi bha mATe pUchayuM. prabhue kahyuM--hajI te A jIva karelAM pApanI sajA bhegavavA keTalIya vAra narakamAM-tiryaMca gatimAM bhaTakI pArAvAra vedanA-duHkha bhegavaze, ane asaMkhya bhava pachI anukrame siddhipada pAmaze. baMdhana nAmakama- zarIra banAvavA mATe jIve grahaNa karela audArikAdi vargane have bAMdhIne piDa taiyAra karavAnI jarUra paDe che. jema loTamAM pANI Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAMkhI kaNaka bAMdhavAnI hoya che tema athavA jema lAkaDAne paraspara meLavavA mATe paNa lAkha vagere dravyonI jarUra paDe che, sImenTamAM pANI nAMkhIne banAvIne thAMbhalA vagere banI zake che. te ja pramANe audArika Adi vagaNanAM grahaNa karelAM pudgalene paraspara ekIbhUta karavAmAM je karma samartha che te "baMdhana nAmaka che. je A karma na hoya te rAkhanA DhagalAnI jema A zarIra saMbaMdha ja rahI jAta. A baMdhane mukhya pAMca gayAM. dArika baMdhana. vaikiya baMdhana. AhAraka baMdhana. taijasa baMdhana. kAmaNa baMdhana, A ja pAMca baMdhanene anya paraspara meLavatAM 15 baMdhane thAya che. 1. audArikaaudArika baMdhana. 2. vaikriya vaikriya baMdhana. 3. AhAraka+ AhArakabaMdhana. 4. taijasa+taijasabaMdhana. 5. kArpaNa+kAmaNabaMdhana. 6. audArika + taijasabaMdhana. 7. vaikriya+taijasabaMdhana. 8. AhAraka+taijasabaMdhana. 9 kAmaNa + taijasabaMdhana. 10. dArika+kArmabaMdhana. 11. vaikiya+kArmaNa baMdhana. 12. AhAraka+kArmaNabaMdhana 13. audArika taijasa+kArpaNa- 14. vaikriya+taijasa+kArmaNabaMdhana baMdhana. 15. AhAraka + taijasa +kAmaNabaMdhana. saMghAtana nAmakama-- zarIra yogya audArika Adi varganAM pugalene ekaThAMbhegAM karavAmAM kAraNabhUta karma te A"saMghAtana nAmakarma" arthAta Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 eka pradezane bIjAmAM jeDI karIne chidrarahitapaNe vyavasthita meLavI ApavAnuM kAma A karmanuM che. jema dantAlI hoya ane te ghAsanA badhA taNakhalAne bhegA kare che tema A kama dArikAdi pudgalene ekaThAM kare che. A paNa pAMca prakAre che. | 1 | 2 | 3 | 4 | | | dArika vekiya AhAraka taijasa kArpaNa saMghAtana. saMghAtana saMghAtana. saMghAtana. saMghAtana, saMghayaNa nAmakama baMdhana ane saMghAtanathI zarIra egya pudgalenuM ekatrIkaraNa thayuM, bhegA thayA. have zarIranuM baMdhAraNahADakAM vagerene bAMdhe ke heya, te kAma A saMghayaNa nAmakarmanuM che. hADakAMnA bandhavizeSane viziSTa racanAne saMghayaNa(saMhanana) kahevAmAM Ave che. hADakAMnA sAMdhAnAM baMdhanane ajaba majabUtI tarIke oLakhavAnuM che. zarIranAM hADakAMnI majabUtI darekanI bhinnabhinna hoya che. sarva jIvonI hAkkAMnA sAMdhAnI majabUtI che bhede varNavI che. 6 saMghayaNuM | 1 | 2 3 | | 5 | 6 vARSabha iSabha nArAca ardha kalikA chevaTuM nArAca nArAca saMghayaNamaTTimicao, taM chaddhA vagjarisahanArAyaM / taha risahaM nArAyaM, nArAyaM addhanArAyaM // kIliaM chevaTuM iha, risaho paTTo a kIliA bajja / ubhao makaDabaMdho, nArAyaM imamurAlaMge // nArAca Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varga- -nArI ardha-nArAca kIlikA 5 SSasa-nArajU )) Enjoyo sevAta 1. vajuraSabhanArAca-jema vAMdarInuM baccuM pitAnI mA vAMdarIne hAthanI AMTI mArI majabUta rIte vaLagI rahe che te ja prakAre be hADakAMne be cheDA paraspara ekabIjAne AMTI mArIne majabUta rIte vaLagI rahe che, baMdhAI rahe che te "markaTa baMdha kahevAya che. vaja eTale khIle, iSabha eTale pATe, ane nArAca eTale markaTa baMdha. citra naM. 1mAM batAvyA pramANe bane tarapha markaTabaMdha, tenA upara hADakAMne pATo, ane tenI vacce ArapAra nIkaLelI hADakAMnI khIlI evA atyanta majabUta hADakAMne bAMdhe te "vARSabhanArAca" paheluM saMghayaNa kahevAya.' A majabUtI eTalI gajabanI hoya che ke moTI paththaranI zilA nIce 6 mahinA sudhI kacaDavAmAM Ave te paNa na tUTe, Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 khase paNa nahIM. AvuM majabUta prathama saMghayaNavALuM zarIra hoya te ja mekSa maLe. tIrthakarane AvuM majabUta zarIra hoya che. ane Aje ApaNe kahIe ke nA, emAM zuM che? huM paNa Aje mekSa meLavI zakuM. paNa pahelI vAta te AvuM zarIra ja nathI te kayAMthI mokSa maLe? ApaNuM te paga lapase te ya hADakuM khasI jAya. 2. gaSabhanArAca-citra naM. 2 nI jema banne bAju markaTabaMdha ane tenA upara mAtra hADakAne pATe hoya paraMtu khIlI na hoya te bIju "jhASabhanArA saMghayaNa" 3. nArAca saMghayaNa-nArAjI saMghayaNavAlAne hADakAMnA sAMdhA banne bAju "markaTa-baMdha" jevA hoya paraMtu pATe ke khIlI vagere na hoya. 4. adhanArAca-A saMghayaNamAM mAtra eka bAju markaTabaMdha hoya. khalI-pATe bIjuM kaMI ja na heya. 5. kalikA saMghayaNa-phakta nI jema mAtra khIlInA sahAre phakta hADakAMnA sAMdhA majabUta rahelA hoya che, bIjuM kaMI ja nahIM. 6. cheva (sevA) saMghayaNa-AnuM bIjuM nAma "sevA" athavA "daskRSTa saMghayaNa paNa kahe che-AmAM hADakAMnA be cheDAo ukhalamAM rahelA musaLAnI jema phakta ekabIjAne sparzIne rahelA hoya che. vartamAnakALamAM ApaNuM sarva lokenuM A chelluM saMghayaNa heAya che. eTale hADakAMnI majabUtI bahu ja pikaLa heya che. paDatAM ke lapasI jatAM paNa jaldI phrekacara thaI jAya. saMsthAna nAmakarma samacauraMsaM niggoha, sAi khujjAi vAmaNaM huMDaM // hADakAnI majabUtI pachI zarIrane AkAravizeSa kevo hoya che tene vicAra A saMsthAna nAmakarmamAM karyo che. saMsthAna eTale Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 AkAravizeSa. ApaNe joyA che ghaNu khUba lAMbA, te keI sAva ThIMgaNuM vAmana vagere. je joIe chIe te AkAravizeSa. evA AkAra vizeSa-eTale saMsthAna-6 kahyAM che. o : 9) *tiesofiglis h eMesse essoya 19 samacaturastra nyagrodhaANO sAvitra 079 0800000000 %E02.gstons i.. S UNorchaSSION ' ( Sho (r)fo@rio /i63@ Y ja yAmanA 8 A kubjA Rs.50 ;oi sa0;&80 VNCoreea ANOXOXOXO N ONO 1. samacaturansa saMsthAna tIrthaMkara paramAtmA AdinuM prathama saMsthAna hoya che. bhagavAna jyAre padmAsane beThA hoya tyAre jamaNe khabhAthI DAbA DhIMcaNa sudhI, DAbA khabhAthI jamaNuM DhIMcaNa sudhI, ane banne DhIMcaNanI vaccenuM tema ja palAThInA madhya bhAgathI mastakanI zikhA sudhI ema cAre bAjuthI mApatAM ekasarakhuM mApa Ave tene tathA sarvAMgasuMdara evA AkAravizeSane samacaturastra saMsthAna kahevAya che. A saMsthAnanA mApAdi pramANe ja pratimA banAvavAmAM Ave che. sarvatra Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 dareka mUti vyavasthita mApa-AkAranI bane che. ane A ja saMsthAnavALA mekSa meLave che. 2. nyagrodha saMsthAna-nyagrodha eTale vaDalAnuM vRkSa. A saMsthAnamAM nAbhinI uparanA sarva avayave sapramANa suMdara hoya paraMtu nAbhithI nIce ochA-vadhAre haya, sapramANa na hoya tene nyagrodha saMsthAna kahevAya che. 3. sAdi saMsthAna-A nyagrodhathI viparIta che. nAbhithI nIceno bhAga sapramANa sAre hoya paNa uparane sAra sapramANa na hoya te. 4. vAmana saMsthAna-jemAM hRdaya tathA peTa sArAM sulakSaNa hoya ane hAtha-paga, zira ane Deka kulakSaNa apramANa hoya te vAmana saMsthAna kahevAya. 5. kuja saMsthAna-vAmanathI viparIta lakSaNavALo eTale hRdaya ane peTa apramANa kulakSaNa tathA hAtha, paga, zira, Deka vagere sArAM sapramANa sulakSaNa heya te kuja saMsthAna. 6. huMDaka saMsthAna-zarIranA sarva aMge lakSaNapramANa rahita hInAdhika hoya te "huMDaka" nAmanuM chelluM saMsthAna kahevAya che. sAmudrika zAstramAM zarIranI pramANapata AkRti-vizeSanI je vicAraNA karavAmAM AvI che te tadanurUpa ochA-vadhatA pramANa vALA AkAravALA zarIro hoya che. eTale te te AkAra vizeSa saMsthAna 6 prakAre mAnavAmAM AvyAM che. sarva devatAone paheluM samacaturasa saMsthAna hoya che. manuSya tathA pazupakSIone alaga-alaga chae saMsthAna hoya che. zeSa sarvene huMka saMsthAna hoya che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gf saujanya UR zeTha zrI amRtalAla govardhanadAsa bharavADA tathA a.sau. tArAmatIbena amRtalAla bharavADAnA 500 AyaMbilanI tapazcaryA tathA Do, kirITabhAIe, bharavADA a.sau. manISAbena ke. bharavADA ane tuSAra ke. bharavADAnI aTrAI tapanI anumadinAthe bharavADA parivAra taraphathI A pustikA prakAzita karavAmAM AvI che. SAtha5 mahApo Ithir235 ly , zALAkiyAbhyAM moTAsA vidhAyA vimuktAve cApanA vIsa rapa05 - prakAzaka :-zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra - saMcAlita - zrI mahAvIra jaina sAhitya prakAzana - kAryAlaya tathA prAptisthAna - 39, vasaMta vilAsa, bIje mALe, 133, gopAla nivAsa, 3. DI. DI. sAThe mArga, bIje mALe, vI. pI. reDa, prArthanA samAja, prinsesa sTrITa, muMbaI-4. muMbaI-400 002. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jainadarzananA adUbhata karma-vijJAnanA siddhAntone samajyA paNa 'zrI gopIpurA-surata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita 'sintra hendra vyAkhyAnamAlA | mukhyaviSaya-jImALIgalinkAra... 'pravaktI-papU.mubtkIS ALbaTTarNAghawyajI mahAjhAjha na (rASTrabhASA ratna-vavAM,sAhityaratna-prayAga) cAturmAsika ravivArIyaH zrI mahAvIra zikSaNa zibira 10 saMcAlakazrI mahAvIra vidhArthI kalyANakendra (muMbaI) | S pra. Aso suda 2 vyAkhyAna 11 muM ravi tA. 19-9-82 viSaya : abhuta zarIraracanA ane nAmakarma vyAkhyAtA : pa.pU. munirAja zrI aNuvijayajI mahArAja avataraNakAraH kapilarAya nAnAlAla ThAkura nAmakarmanI varNavyasthA- anAmI nAma vagaranA, tathA arUpIkarUpa-AkAra vagaranA evA AtmAne paNa nAmavALe ane rUpa-AkAravizeSavALe banAvanAra "nAmakarma" che. eTale ja ene "nAmakarma kahevAmAM Ave che. kharekhara ene citrakAranI upamA vAstavika ApavAmAM AvI che. varNa-gaMdha-rasa-spardhAdi guNe te pudgalanA che, AtmAnA nathI. paraMtu saMsAramAM AtamA pudgalanuM ja ghara eTale zarIra banAvIne temAM ja rahe che. eTale saMsAranA vyavahAramAM megya Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 sAruM-managamatuM ane sahune gamatuM evuM zarIra te joIe. ane zarIra AvyuM eTale zarIrane khAsa raMga te vyavahAramAM pahelAM AgaLa Ave che. varNavyavasthAmAM hiMdudharmamAM mAtra brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra evI cAturvarNavyavasthA karavAmAM AvI che. tevI ahIMyA nAmakarmamAM nathI. nAmakarma-varNAdi catuSTayanI vyavasthA kare che. varNa-pa- kALe, nIle, lAla, pILe ane sapheda-e pAMca varNa (raMga) che. gaMdha-2- sugaMdha ane durgadha. rasa-pa- tIkho, kaDe, kaSAyatUro, khATo ane mIThe - e pAMca rasa che. sparza--- guru (bhAre), laghuhalaka), zIta (ThaMDo), uSNa (garama), mRdu (kamaLo,kha karkaza (barachaTa),ane snigdha (cIkaNe), --- rukSa (kUkha). * vaUU-digda-na-sTodima-jhida-sigA , * baMdhA-surirI . * rA-A, tirahutAgraMjitrA mag II * varNAdimAM zubha-azubhanA bheda nIla-kasiNaM dugaMdhaM, titaM kaDuaM guruM kharaM rukkhaM / sIaM ca asuhanavagaM, ikkArasagaM subhaM sesaM // Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295 A vadi 20 mAM zubha-azubhanI prakRtiene bheda pADe che. zubha varga-3 - lAla, pILe ane sapheda gaMdha-1 - sugaMdha. rasa--3 - tUra, khATa, mIThe. sparza-4 - laghu (halaka), uSNu (garama), mRdu (kemaLa), -- snigdha (cIkaNe). 11 azubha varNa - 2 - nIle tathA kALa varNa. gaMdha - 1 - durgadha. - 2 - tIkhe, kaDa. parza - 4 - guru (bhAre), karkaza, rukSa ane zIta Tha). rasa zubhavadi 11ne puNya prakRtimAM gaNavAmAM Ave che. ane azubhavadi ne pApa prakRtimAM gaNavAmAM Ave che. puNya prakRtine udayavALAne zubhavadi 11mAMthI zarIrane raMga, gaMdha, rasa ane sparzAdi maLe che. jemake zarIrane gore raMga, gauravarNa vALI sapheda cAmaDI ane zarIramAMthI nIkaLatI sugaMdha, khATAmIThA vagere rasa ane kemala laghu Adi spaze. saMsAramAM aneka jAtio che. AphrikAnI hansI prajAne kALA kelasAnA raMga jevI cAmaDI maLe che, keIne jevI paNa na game tevI. jyAre amerikana prajA gerI hoya che. kALA-gerAne bheda te sarvatra che. gorApaNuM puNyaprakRti che. zarIranuM suMdara adUbhuta rUpa sauMdarya-puNyaprakRti AdhAre prApta thAya che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 suMdarInuM addabhuta rUpa-sauMdarya- bhagavAna AdinAthanI putrI suMdarIne abhuta rUpasauMdarya- lAvaNya prApta thayuM hatuM. e rUpa-saudarya bharata cakravatIne paNa eTaluM gamatuM hatuM ke rUpanA kAraNe bharata rAjA suMdarIne dIkSA levAnI rajA nahotA ApatA. suMdarInA suMdara rUpamAM Asakta thayelA, bhramaranI jema lubdha thayelA bharata mahArAjA suMdarIne dIkSA levAnI satata nA pADatA hatA. * eka vakhata cakavatI mahArAjA bharata digavijayArthI cha khaMDa sAdhavA nIkaLyA. tyAre suMdarI ekAte manamAM vicAre che ke are! A mane maLeluM rUpa ja mane cAritra prApta karavAmAM aMtarAya kare che. are A rUpa-sauMdaryane kAraNe ja huM cAritra nathI laI zakatI. ghaNAe paramAtmA pAse cAritradharma aMgIkAra karyo che. ane huM ja saMsAramAM rahI chuM. ane A rUpa te keTalA divasa TakavAnuM che. A soMdarya kyAM sudhI raheze? chevaTe te je kAyA ja anitya che, mATImAM maLavAnI che, baLIne agnimAM rAkha thavAnI che. are ! A kAyAthI sAdhI levAya te keTaluM sAruM. ema vicArI suMdarIe rUpa-sauMdarya ghaTADavA-ochuM karavA AyaMbilanI tapazcaryA zarU karI. ane lagabhaga 60 hajAra varSa sudhI suMdarIe AyaMbilanI dIrgha-lAMbI tapazcaryA karI. aMte mahArAjA bharata AvyA. karamAI gayelA phUlanI jema suMdarInuM rUpa joIne bharata Azcarya pAmyA. kAyA sukAI gaI, rUpa karamAI gayuM. are ! A zuM? - he suMdarI ! zuM mArA gayA pachI tane keIe khAvA nathI ApyuM? zuM keIe tAruM dhyAna na rAkhyuM? zuM keIe tArI saMbhALa na lIdhI? A thayuM zuM? tuM sAva karamAI gaI! suMdarIe samajAvatAM kahyuM, "A te vinAzI anitya nazvara kAyA che, have e karamAI gaI ke rUpa sauMdarya jhAMkhuM paDI gayuM Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 emAM ATaluM zeka-duHkha zuM kare che? aMte te agnimAM baLI rAkha ja thavAnI che ne?! ane vRddhAvasthAmAM A ja rUpa kevuM lAgaze? vairAgyAtmaka zabdothI bharatajIne suMdarIe khUba samajAvyA. chevaTe leke pAsethI rAjapurUSa pAsethI bharate jANyuM ke suMdarI te dehanA rAga utAravA, kAyAnI mAyA choDavA ATalI dIrgha AyaMbilanI tapazcaryA karI rahI che. aMte marma samajIne bharatajIe suMdarIne dikSA levAnI anumati ApI. adbhuta rUpa-sauMdaryane meha tajI suMdarI cAritradharma aMgIkAra karI...tapazcaryAthI nirjarA sAdhI mekSa prApta karyo dhanya e suMdarI strIratnane ke kAyAnI mAyA, dehanuM mamatva, deha rAga taja ane mekSa sAdhI sadA mATe arUpI-niraMjananirAkAra banyAM. zarIranA rUpa-raMga-gaMdha-sparzAdi pUrvakRta karmAnusAre prApta thAya che. ekendriya evA puSpane keTalA raMga hoya che. lAla, lIlA, pILA, sapheda ane dareka raMganI jAtanAM gulAbanAM phUla Ave che. enAthI ja gulAbanI keTalI jAte che te jaNAya che. vividharaMga sAthe paNa hoya che. merane tema ja raMgIna cakalI vagerene eka sAthe keTalA vividha raMge hoya che ! manuSyanA zarIramAM paNa badhA raMge che. mAthAnA vALa ane AMkhanI kIkI kALI hoya che. aMdara hADakAM sapheda, lehI lAla, keTalIka na lIlI, cAmaDI-gerI-kALI vagere raMge hoya che. Aje te mAtra rUpane saMsAra che. basa, rUpa gamyuM eTale vyakti gamI, pachI bhale game te thAya. Aje vadhu pramANe rUpajIvI banavA prayatna karavAmAM Ave che, paraMtu "rUpajIvI" eTale pitAnA rUpa vaDe jIvanArI, rUpa dekhADI AjIvikA calAvanArI. te te vezyA kahevAya. kAraNa ke vezyA te pitAnuM rUpa sajI, bIjAne rUpa dekhADI meha pamADI, kAya-vyapArathI pase kamAya Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 che. hAya! keTalI adhama avasthA. maLela rUpane upayoga paNa paisA kamAvavA mATe! - pazcimanA pradezamAM videzamAM kALA-gorAnAM yuddho cAle rUpanA mehane tyAga karatA cakavatI- Indra IndrasabhAmAM prazaMsA karI ke, pRthvItala upara sanakumAra cakravatI jevuM adbhuta rUpa-sauMdarya bIja keInuM nathI." A sAMbhaLI sahana na thatAM be devatAo brAhmaNanuM rUpa laI hastinApura cakravatInA prAsAdamAM AvyA. te samaye sanakumAra snAnAgAramAM snAna karatA hatA. sanakumAranuM adbhuta rUpa-sauMdarya joI devatAo paNa Azcarya pAmyA. tyAre sanakumAre kahyuM, "are ! hamaNAM zuM tame mAruM rUpa jue che?! hamaNuM te huM snAna karavA beThe chuM. jyAre snAna patAvI, veSabhUSA-AbhUSaNa mukuTa vagere dhAraNa karI sabhAmAM rAjasiMhAsana upara besuM tyAre tame jojo-mAruM rUpa. tyAre tamane khyAla Avaze." cakInA A zabda sAMbhaLIne devatAone manamAM duHkha thayuMare! mANasane pite ja pitAnI prazaMsA karavI e pya nathI lAgatuM, nathI zobhatu. guNa-stuti ke prazaMsA te bIjA kare te gya gaNAya. pite ja pitAnI prazaMsA na karavI. rAjasiMhAsane beThelA sanatyakIne jevA pharI te bane devatAo AvyA. paraMtu kheda pAmyA hoya tema meTuM bagADIne UbhA rahyA. cakIe kAraNa pUchayuM-kema bhAI? kema kheda pAmyA cho. devatAo-he cakrI! tamAruM je rUpa pahelAM joyuM hatuM, te atyAre nathI jaNAtuM. atyAre je tame pAna paNa khAI rahyA che te satata mukhamAM rahevAthI mukhamAM kIDA paNuM utpanna thaI jAya che ane tame pAna thaMko te tenA upara besIne mAkhI paNa marI Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 jaze...kAraNa ke tamArA zarIramAM sAta meTA raMge utpanna thayA che. eTale mukhanuM pAna-rasa paNa viSa jevuM banI gayuM che. A sAMbhaLI cakI Azcarya pAmyA. "are! tame zI rIte jANuM?" devatAo-avadhijJAnathI." - sanakumAracakI vicAre caDhyA. ahi ! A deha anitya che. A rUpa paNa kSaNajIvI che. kAyA te mATImAM ja maLavAnI che, agnimAM baLIne rAkha thavAnI che. AvI kAyAnI mAyA te choDavI ja sArI. ema vicArI-citana karI AtmAne vairAgyamAna banAvyo. ane 6 khaMDa-rAjapATa, vaibhava-dhanasaMpatti, strIratna Adi sarva aMta:purane parivAra vagere taja-cheDIne saMyama svIkAre che. cAritrajIvanamAM AvelA cakrI sanata have muni sanata banyA. vairAgyabhAvathI dehabhAva-deharAgane ekaThA karyo. anAdi-anantakALathI jIvane deharAga-dehabhAvanI Teva paDI che, te kADhavI ja paDaze. dehabhAva gayA vinA AtmA sAcI svabhAvadazAmAM AvI zake tema nathI. - sanata muni chaThanA pAraNe AyaMbila, ane AyaMbila upara pharI chaTha, ema tapazcaryA karavA lAgyA. aneka bhAre meTA rogo hevA chatAM paNa auSadha AdinI ciMtA karyA vagara tapazcaryAmAM magna rahevA lAgyA. bane devatAo pharI AvyA. vaidyanuM rUpa laIne AvyA. vinaMti karI-"he muni! tamAruM zarIra ghaNA rogothI gherAI gayuM che. tame piDAI rahyA che, duHkhI thatA haze. kahe te ame tamArI sevA-suzruSA karI rogamukta karIe. sanat munie kahyuM "are ! deha te anitya che, nazvara che, ene zuM vadhAre paMpALa dehaga te kADho sahelo che, paraMtu Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 anAdikALathI AtmAne lAgu paDele A "karmaga' kADhavAnI zakti tamArAmAM che?--bele. dehane rega te huM paNa maTADI zakuM chuM." ema kahI sanat munie TacalI AMgaLI mukhamAM nAkhI. tyAM te Azcarya ! ghUMkane sparzathI AMgaLIne bhAga sonerI kAyA je zebhavA lAgyuM. devene AMgaLI batAvI. devatAo Azcarya pAmyA. adbhuta zebhe che, labdhi che. devatAo cAlyA gayA. sanat muni sAta varSa sudhI rega-pIDA anubhavI eka lAkha varSa paryata cAritradharmanI ArAdhanA karI mRtyu pAmI trIje svargo utpanna thayA ane tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM manuSyabhava pAmI mekSe jaze. zubha-azubha karma puNya-pApa karmAnusAre maLatI kAyAne te te varNa-gaMdha-rasa-sparza maLe che. ApaNuM rUpa ghaNune jevuM paNa na game. ApaNI zarIranI gaMdha paNa vicitra prakAranI nIkaLatI heya. parasevAnI gaMdha, mukhamAMthI gaMdha, zvAsAdi mAge nIkaLatI gaMdha vagere bahu kharAba hoya che. jethI bIjAne pAse besavuM paNa na game. ApaNA rasa-parza paNa bIjAne na game, cAmaDI suMvALI-sukamaLa na hoya ghaNAne mAthAnA vALa paNa rIMcha jevA jADA-barachaTa hoya che, sparza paNa AhalAdaka nathI hotuM. A badhuM (pApakarma) azubha nAmakarmanA udaye prApta thAya che. jyAre tIrthakara bhagavaMtene "zvAsecchavAsa kamala same" hoya che. temanA dehanuM rUpa-sauMdarya addabhuta manahara hoya che, ramaNIya hoya che. temanA sparzAdi paNa AnaMdadAyi hoya che. A badhuM zubha nAmakarmanI puNyaprakRti che. AnupUrvI nAmakarma| mRtyu pAmyA pachI dehane cheDI AtmA pitAnA AgAmI janmasthAnane prApta karavA cAlyA jAya che. bhale ne deha ahIM paDyo rahe, bALavAnI hajI vAra paNa hoya. 2 kalAke ke 12 kalAke Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke pachI bhale ne kadAca 2 divase paNa bALavAmAM Ave. keI bALe che ane kaI dATe che (daphanAve che). parantu dehane choDI dIdhA pachI AtmAne dehanI ciMtA nathI. janma pachI mRtyu ane mRtyu pachI janma-A cakra te cAlyA ja kare che. jIva pitAnA janmasthAna tarapha cAlyo jAya che. paraMtu mRtyu pachI janma nathI pAmyA te vaccenA samayamAM jIvane gati karAvanAra, janmasthAna sudhI laI janAra karma te AnupUrvI nAmakarma" kahevAya che. 2-3-4-5-6 samaya vadhumAM vadhu pitAne utpattisthAna tarapha jatAM lAge che. eka ja samayamAM Rjugatie AtmA mekSa pAmI jAya che. tyAM kama nathI hotA. aMtargatimAM rahelA ane janmarahita AtmAne utpattisthAna prApta karavA mATe "AnupUrvI nAmakarma kAme Ave che. te paNa gati pramANe cAra che. devAnupUrvI, manuSyAnupUrvI, narakAnupUrvI ane tiryacaAnupUrvI nAmakarma. te te gatimAM javAvALA jIvane te te anupUrvI nAmakarma heya. vihAgati nAmakama-trasa jIvamAM sarvene cAla hoya che. cAlanArAnI cAla jovAya che. keTalAkanI cAla jotAM ja manehara lAge che. suMdara ramaNIya hoya che tene zubha cAla kahIe chIe. dA. ta. haMsa ane hAthI vagerenI cAla te zubha gaNAya che. ane azubha cAla je jevI paNa na game. dA. ta. UMTa, ziyALa, gadheDA vagerenI cAla jevI paNa na game tevI hoya che. A daSTie vihAgati nAmakarma zubha-azubha ema be prakAre hoya che. gajagAminI Adi nAmethI sArI cAlavALAne upamA ApavAmAM Ave che. evA prakAranI zubha-azubha cAla(gati )nuM niyAmaka vihAgati nAmakarma hoya che. jevuM karma jIve bAMdhyuM hoya tevI (gati) cAla prApta thAya che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 14 DiprakRtione vibhAga pUre the. piDIbhUta thaIne kArya karatI hatI tethI piMDa prakRti. A 14 piMDa prakRtinA avAntara bheda baMdhana pAMca gaNatAM 6pa thAya che. ane baMdhana 15 gaNavAmAM Ave te 75 thAya che. 8 pratyeka prakRtio - je pratyeka-svataMtra eka eka kAma kare che te pratyeka prakRtie kahevAya che. A prakRtie 8 che. 8 pratyeka prakRtie || 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 8 parAghAta ucchavAsa Atama udyota agurulaghu tIrthakara nirmANa upaghAta paraghAussAsa AyavujjoyaM agurulahutitthanimiNo-baghAyamia aTTha patteA // parAghAta nAmakarma- "gArativAtAvaranA " bIjAne trAsa pamADavAmAM ane pratighAta karavAmAM kAraNabhUta kamane parAghAta nAmakarma kahevAmAM Ave che. ghaNI vakhata jevA mAtrathI, belavA mAtrathI paNa bIjA kSebha pAmI jAya athavA bhayagrasta banI jAya te A parAghAta nAmakarma kahevAya che. be kurtIbAjonI kurtIne prasaMga geThavAye. khUba hiMmatathI taiyArI karIne banne ekabIjA sAmasAme laDavA medAne UtaryA. paraMtu ekanuM tejasvI mukha ane prauDha bharAvadAra ane pratibhA joIne ja bIje te DaghAI gaye, himmata hArI gaye, laDavA taiyAra na thaye. eka dasane bhAre paDayo- bhArata-cIna yuddhanI vAta che. himAlayanA sImAprAte bhAre Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 laDAI cAlI rahI hatI. eka bhAratIya sainika cInI sainikonA hAthamAM gherAI gayA. 10 cInI sainike e eka bhAratIyane cAre taraphathI gherI lIdho ane pakaDavA athavA mAravAno nirNaya karyo. paraMtu dazathI bha na pAmatAM pelo yukti laDAvate rahyo. anta e vIjaLInI jhaDape nIce namI ekanA paga vaccethI nIkaLI gaye ane enI baMduka kheMcIne daze ya sainikane pitAne para batAvyo. zvAsocchavAsa nAmakama- - jIvana jIvavA mATe zvAsecchavAsa te levuM paDe che. na le te mRtyune zaraNe thAya che. mATe paryAptimAM enI gaNanA karI. paraMtu zvAsa levA-mUkvAnI prakriyA karanAra zvasanataMtra je nAmakarma pramANe kArya kare che te che zvAsocchavAsa nAmakarma. arthAt prANa, apAna, ucchavAsa, niHzvAsa-gya evA pugalene grahaNa karanArI zaktinuM kAraNa "te zvAsocchavAsa nAmakama" arthAt A karma zvAsa levA-mUkavAnuM niyAmaka che. A karmanA udayathI jIvane zvAsocchavAsa labdhi prApta thAya che. jenA vaDe jIva zvAsa levAmUkavAnI kriyA karI zake che. dareka jIvane A karma udayamAM hoya che ane ethI ja jIve AyuSyakALaparyanta zvAsozvAsa le-mUke che. jhADa divase Oxygen le che ane te Carbondy-Oxyied cheDe che eTale ekendriyathI paMcendriya sudhInA sarva jI mATe zvAsa le e te jIvAdorI samAna Avazyaka che, enA upara ja jIvana che. parantu A kriyAo paNa kamadhIna che. hospiTalamAM maraNapathArIe chellI ghaDI sudhI dadIne Oxygen upara rAkhyA heya-Oxygen satata cAlu hoya chatAM paNa mANasa mRtyu te pAme che, karmAdhIna avasthA che mATe ja. A ja divasa sudhI e eka paNa kisso noMdhAyo nathI ke Oxygen satata Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 ApavAthI ke mRtyu pAmya ja nathI ane kAyama mATe te ja rahyo hoya-amara banyA heya..e saMbhava ja nathI. Apa nAmakarma- A eka viziSTa nAmakarma che. sAmAnyapaNe badhAne prApta thatuM nathI. paraMtu jaina karmazAstranA kahevA pramANe upara AkAzamAM dekhAtA sUryanA vimAnamAM bAdara pRthvIkAyanA jIva hoya che. temane A nAmakarmane udaya hoya che. A karmanA udayavALA te jI svayaM anuSNa eTale ThaMDA-zIta, ane uSNa prakAza karanArA, e emane svabhAva ja che. A karmanuM Azcarya te e che ke jI svayaM anuSNa-zIta che, paraMtu temanA zarIramAMthI nIkaLate prakAza uSNa che. jene ApaNe tApa-taDake kahIe chIe te. A ja "Apa" nuM "tApa" banyuM che ane jenA thakI ApaNane tApataDakAne anubhava thAya che. A jainazAstranI mAnyatA che. - vijJAnanI mAnyatA te AvI heya ja nahIM. vijJAnanA mAnavA pramANe sUrya upara Hydrogen nuM pramANa ghaNuM che ane jenA kAraNe sUrya upara garamI khUba che, ane tethI tene prakAza uSNa che. paNa vijJAne Aje e paNa jAhera karyuM che ke sUrya upara Hydrogen nuM pramANa ghaTI rahyuM che ane kadAca be hajAra varSa pachI sUrya ATale garama nahIM hoya, ThaMDA thate jaze. athavA je Hydrogen nuM pramANa vadhaze te tApa-garamI vadhatI jaze. je bane . paraMtu mAnyatA kaMIka AvI ja che. agni pite paNa uSNa che ane tene prakAza paNa uSNa che. te zuM agnikAya jIne paNa A Atapa nAmakarmane udaya mAnya che khare? nA, agnikAya jIvone A Atapa nAmakarmane udaya nathI hete. agni te svayaM garama ane prakAza paNa garama. jyAre Atapa nAmakarmanA kAraNe sUryamaMDaLanA bAdara pRthvIkAyanA Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 ja svayaM ThaMDA ane temanA zarIramAMthI nIkaLate prakAza garama (uSNa) heAya che ane karmagranthakAra spaSTa khulAse kare che ke A AtapanAmakarma sUryamaMDaLanA pRthvIkAyanA jI sivAya bIjA keIne paNa hotuM nathI. jene purA karmagranthakAra maharSi ApatA jaNAve che ke - ravibiMbe u jiaMga, tAvajuaM AyavA u na u jalaNe / jamusiNaphAsassa tahiM, lohiavaNNassa udautti // udyota nAmakama- aNusiNapayAsarUvaM, jiaMgamujjoae ihujjoaa| jaidevuttaravikkia - joisakhajjoamAivva // upara AkAzamAM dekhAtuM tiSka maMDaLa, jemAM caMdra-tArA AdinA vimAne che te jyotiSka vimAnanA caMdra-tArAdimAM bAdara pRthvIkAyika jIne A "udyotanAmakarmane udaya heya che. A karmanA udaye e jI svayaM zIta-ThaMDA ane temane prakAza paNa ThaMDe hoya che. te chAnuM zarIra ThaMDe prakAza pAthare che. te ja pramANe zlekamAM jaNAvyA pramANe yati eTale sAdhu ane devatAonuM uttarakriya zarIra paNa udyotanAmakarmavALuM hoya che. tema ja khadyota eTale eTale khajUe eTale Agiye je caurindriya prANI che tene paNa A nAmakarmane udaya hoya che. AgiyAnA zarIramAMthI paNa prakAza nIkaLe che, prakAzanA jhabakArA thAya che, emAM enI zarIraracanAvizeSanI ja viziSTatA che ane te A karmane AbhArI che. jainazAsanamAM AvI vAte kevalajJAnIpraNIta che. A viSaya sAmAnya mAnavIne nathI. sAmAnya mAnavI evA ApaNI pAse te mAtra indriyanI ja zakti che. indriya-pratyakSa ja karI zakIe chIe. jyAre kevalajJAnI sarvajJa paramAtmA anaMta jJAnathI jue Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 che. temanA anaMta jJAnanI bahAra jagatane kaI paNa padArtha nathI. ane teo vItarAgI hovAthI mRSAvAdanuM keI kAraNa ja nathI rahetuM. AgamazAstranI A vAte zraddhagamya che. agurulaghu nAmakarma saMsAramAM sarva zarIra dhAraNa karIne ja rahelA che. sarvene zarIra che. ane vajana-halakApaNuM ke bhArepaNuM te zarIranuM ja hoya che. AtmAnuM keI vajana nathI. AtmA nathI te halake ke nathI bhAre. ApaNe eka bAladI bharIne pANI paNa upADIe chIe te e paNa keTaluM vajanadAra hoya che. jamInanI mATI ke dhULanuM paNa vajana te hoya ja che. vajana-halakA-bhArepaNuM pugalano guNa che. ane zarIra pugalanuM ja baneluM che mATe zarIranuM vajana hoya che. dekhAtuM pANI paNa asaMkhya akAya chanuM zarIra che. eTale pANInuM vajana hoya che. vajana be prakAranuM che. guru eTale bhAre, ane laghu eTale halakuM. zarIranuM vajana paNa chane je karmanA kAraNe maLe che, te che "agurulaghu nAmakarma." guru-laghu eTale bhAre-halakuM. ane agurulaghu eTale je zarIra vadhAre bhAre paNa na hoya ane atyanta laghu eTale halakuM paNa na hoya arthAt-sama zarIra heya te agurulaghu nAmakarmanA udaye prApta thAya che. vizvanA dharmo ane bhagavAna vizvamAM aneka dharmo che. temAMnA mukhya dharmomAM-jaina dharma, krizciyana dharma, IslAma dharma, hiMdu dharma, bauddha dharma, zIkha dharma, jharASTrIyana dharma, bahAI dharma, jhena dharma Adi vizvanA pramukha dhame che. dareka dharmanA pravartaka bhinna bhinna bhagavAne che. temAM- Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 A krizciyana dharma temanA dharma pravartaka tarIke "IsAmasIsa"ne mAne che. A IslAma dharmanA pravartaka tarIke "mahammada paigambara"ne mAnavAmAM Ave che. * bhagavAna buddha bauddha dharmanA pravartaka mAnavAmAM Ave che. * gurunAnakane zIkhe pitAnA prathama guru mAne che. ja hindu dharmamAM viSNune vaiSNava saMpradAyavALA mAne che. ane zaMkarane zamatAnuyAyI mAne che. * paraMtu badhA dharmonI jema jainadharmanI vyavasthA nathI. evA keI nAmanA bhagavAna nathI ke jemanA nAme jaina dharma cAlyA hoya. mahAvIranA nAmane dharma ane pArzvanAthanA nAmane dharma jude nathI. ane temanA nAme dharma oLakhAte paNa nathI. eTalA mATe jaina dharmane vyakti paraka dharma na kahetAM guNuparaka dharma kahevAmAM Ave che. zrI navakAra mahAmaMtramAM-"name mahAvIrANuM" ke "name AdIsarANuM" evA pade nathI vAparavAmAM AvyAM. paraMtu "name arihaMtANuM" pada mUkavAmAM AvyuM che. "arihaMta' nAmanA keI bhagavAna thayA nathI. "arihaMta" e kaI bhagavAnanuM nAma nathI. "paratu guNa avasthA che. mahAvIra paNa aMte arihaMta banyA. tyAre bhagavAna tarIke pujAyA. avatAravAda- dareka dharmomAM " avatAravAda" Incarnation paddhati mAnavAmAM AvI che. "avatAravAda" eTale te ja bhagavAna pharI pharI janma dhAraNa kare che, saMsAramAM Ave che, evI mAnyatA itara dhamaeNnI che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 yadA yadA hi dharmasya glAnirbhavati bhArata / abhyutthAnamadharmasya tadAtmAnaM sRjAmyaham // paritrANAya sAdhUnAM vinAzAya ca duSkRtAm / / dharmasaMsthApanArthAya, saMbhavAmi yuge yuge || -gItAnA chaThThA adhyAyamAM zrIkRSNa arjunane upadeza ApatA kahe che, he arjuna! jyAre jyAre dharmanI glAni thaze, adharma vadhI jaze tyAre huM janma. laIza. sAdhuonA rakSaNa mATe duzenA damana mATe ane dharmasthApanA karavA mATe huM pharI pharI, dareka yugamAM janma (avatAra) laIza. A pramANe avatAravAda mAnavAmAM AvyuM che. Izvara eka ja hoya che. ane te pharI pharI janma le te "avatAravAda. hindudharmamAM mukhya Izvara-brahmAne mAnavAmAM AvyA che. ane te ja brahmA pharI pharI avatAra le che. evA 24 avatAra mAnavAmAM AvyA che. temAM prathama avatAra "AdinAtha"--AdIzvarane mAnavAmAM AvyA che. ane varAhAvatAra, masyAvatAra, kacchAvatAra paNa mAnavAmAM AvyA che. e ja eka avatAra dattAtreyane paNa mAnya che. ane rAmacaMdrajI, zrIkRSNa tema ja zaMkara vagerenA avatAra mAnyA che. paraMtu mULa Izvara te eka ja. e ja pramANe IslAma dharmamAM, kikicayana dharmamAM paNa avatAravAda mAnavAmAM AvyA che. jainadharma avatAravAdI ghama nathI. temAM avatAravAdI prakriyA nathI. jenadharma IzvarakartavavAdI dharma nathI. Izvara ja sukha-du:khane kartA che ane Izvara ja sRSTino kartA che - evI mAnyatA jaina dharmanI nathI. karmakatRtvavAdI jainadharma che. karmasattA jIvane AdhIna che. karyA karma pramANe java sukha-du:kha pAme che. thara ? Izvara ja sRSTinA che. mAnyatA jaina dha Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 keI paNa AtmA paramAtmA banI zake che- A saMsAra ananta AtmAothI bharelo che. vividha darzanamAM kaI "ekAtmavAdI" che ane keI "anekAtmavAdI" che. jainadharma "anantAtmavAdI" che. pAmara AtmA ane parama AtmA. pAmara hoya ke parama paratu Atmatava te samAna ja che. pAmarapaNuM nIkaLI jAya eTale paramapaNuM AvI jAya-pragaTa thAya. jema vAdaLAMthI DhaMkAyele sUrya ane vAdaLAnuM AvaraNa khasI jatAM dekhAte svaccha spaSTa sUrya. bannemAM sUrya te je che te ja che. sUryamAM pharaka nathI. sUrya nathI badalAye, avasthA badalAI che. e ja pramANe AmedaSTie--sava AtmA samAna guNavALA che-sAdazya guNanimittaka che. kaI vastune sAdezyanI upamA ApavAmAM Ave te ene artha e nathI ke te vastu ja te che. nA, te vastu te ja che ema na kahetAM "te vastu tenA jevI che? e vAkya taddana satya che. dA. ta. "AnuM moDhuM te candra jevuM geLa che." eTale Ano artha e nathI ke enuM meTuM candra ja che. nA, sAdRzya geLAInI ekadezIya levAmAM AvI che ane tene vyavahAra karyo che. eTale paramAtmA ane pAmara AtmA ane AtmadaSTie samAna che. pharaka mAtra eTale ja ke eka kamacchAdita che ane bIje karmarahita che. te karmAcchAdita ja karma rahita banavAne, apUrNa ja pUrNa banavAne, pAmara ja parama banavAne. mATe jainadharma kahe che ke "Each and every soul have a right to become a God... dareka bhavyAtmAmAM paramAtmA thavAnI mULabhUta bIjazakti te paDI ja che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 jema prakAza, pANI, mATI Adine yoga maLatAM bIja Uge che. te ja pramANe AtmAmAM paDelI zaktine paNa evA ja yege maLatAM te khIle che ane AtmA eka divasa pUrNa svarUpe pragaTa thAya che, pAmara parama banI jAya che, apUruM pUrNa banI jAya che. pUrNAnanda, saccidAnanda, Anandaghana, niraMjana-nirAkAra, avinAzI, akSayasthitine mAlika banI jAya che. tIrthakara banavAnI prakriyA* kAraNasaMge kArya nirmANa thAya che jagatamAM kaI dharmamAM Izvara-bhagavAna banavAnI prakriyA-paddhati batAvavAmAM AvI nathI. kAraNa ke avatAravAda che, ane bIjA bhagavAna banI zakatA ja nathI; mATe prakriyA batAvI ja nathI. ekamAtra jainadharmo arihaMta paramAtmA-bhagavAna tIrthakara banavAnI prakriyA-paddhati batAvI che. te mATe guNasthAnaka kramArehanI prakriyA samajavI paDe. samakti guNaThANe pariNamyA, vaLI vratadhara saMyama sukha ramyA che vizasthAnaka vidhie tapa karI, aisI bhAvadayA dilamAM dharI che je have muja zakti IsI, savi jIva karuM zAsanarasI . zucirasa Dhalate tihAM bAMdhatA, tIrthaMkara nAma nikAcatA / mithyAtvane nAza karI AtmA cethA guNasthAnake caDhI samyaktva prApta kare che. zuddha zraddhAvAna bane. pachI kame AgaLa vadhatA cAritradharma aMgIkAra karI sAdhu bane. ane vIzasthAnaka padanI vidhipUrvaka ArAdhanA kare che. ane abhuta tapazcaryA kare che. sAthe sAthe jagatanA kalyANanI evI bhAvadayAnI bhAvanA bhAve che-A jagata AkhuM duHkhamaya che. ATalA jIve duHkhamAM veLAya che. huM sarva jIne jinazAsananA rAgI banAvuM, dhamI banAvuM, pApa karatAM bacAvuM. sarva jIvone kalyANane mArga batAvuM." Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 AvI pavitra paramArthanI sarva kalyANanI bhAvanA bhAvatA bhAvatA AtmA tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe che. ane trIjA bhave nizcaya tIrthakara bane che. Aje ApaNe ApaNI bhAvanAne vicAra karIe. zuM ApaNane paNa sarva kalyANanI bhAvanA Ave che ke pachI vamaMgalamAMgalya, svakalyANakAraNama ane vicAra Ave che? sva = mAruM maMgala thaje. sva = mAruM kalyANa thaje. nahIM, A svArthavRtti che. A svArthavRttinI bhAvanAthI paramAtmA kyAreya paNa nathI banAtuM. te mATe svArthavRtti tajI nisvArtha banavuM paDaze, ane nisvArtha ja nahIM paramAthI banavuM paDaze te paramAtmA banI zakAze. mATe "svane badale sarvanA kalyANanI bhAvanA bhAvavAnuM kahyuM che. "sarvamAtramAM , sarvavalyANakAraF " sarvanuM maMgala ane sarvanuM kalyANa thAo"--evI bhAvanA rAkhavI ja paDaze. te ja tIrthakara banI zakAze. parantu ApaNuM mane vRtti bahuja halakI che. derANI-jeThANInA jevI IrSyA-daSTithI bharelI che. derANIe ISTadevanI sAdhanA karI mAMgaNI karI ke he deva ! tame jeThANane je Apa enA karatAM mane Dabala (bamaNuM) Apaje." sAruM" kahI deva adazya thaye. jeThANIne khabara paDI. yukti sAdhI. are ! mArA karatAM derANu vadhu sukhI-sampanna bane kema? he deva ! Aje mArI mAMgaNI evI che ke mArI eka AMkha pheDI nAkha." eTale manamAM te hatuM ja ke mArI te eka ja AMkha jaze, paNa derANInI te bane jazene? mArI eka jAya enuM mane duHkha nathI, paraMtu derANanI be AMkhe jAya emAM huM rAjI chuM. ema ja thayuM. hAya ! A kevI IrSyA-dveSanI Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 manavRtti. have jyAM AvI halakI manovRtti hoya tyAM kyAMthI uccabhAvanA Ave? mArA pADosI karatAM paNa mane pahelAM maLe evI mArI bhAvanA che. paraMtu tIrthakara nAmakarma ema ne ema evI bhAvanAmAM nathI baMdhAtuM. tIrthakara nAmakarma"titthenn tihuaNassa vi, pujjo se udao kevaliNo" savijIvanA kalyANanI bhAvanAthI pUrvanA trIjA bhave nikAcita karela tIrthaMkara nAmakarmanA udaye tIrthakara pada prApta thAya che, AtamA tIrthaMkara bane che. paraMtu A tIrthakara nAmakarmane radaya te kevalajJAna pAmyA pachI ja thAya che. kevalajJAna pAmyA pachI devatAo Ave che. samavasaraNanI traNa gaDhanI racanA thAya che. prabhu dezanA Ape che. dezanA niSphala jatI nathI. traNe bhuvana- lekanA devI-devatAo, manuSya, naranArIo, tiryaMca pazupakSIo, deva-dAnava-narendra-IndrAdi sarva mAne che, pUje che. A badhuM tIrthakara nAmakarmanI puNyAIthI prApta thAya che. - zreNika jevA mahArAjAe, sulasA jevI parama zrAvikAo ane rAvaNa jevA vidyAre paNa tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM che. ane Avate bhave tIrthakara banaze. * mahArAjA zreNika AvatI covIzImAM padmanAbhasvAmI nAme prathama tIrthakara banaze & rAvaNa jevo AtmA mahAvidehamAM tIrthakara banI mekSe jaze. * mahArAjA zrIkRSNa vAsudeva paNa AvatI covIzImAM zrIama svAmI nAme tIrthakara banaze. * tulasA, revati jevI zrAvikAo, kAkA supArzva, udAyi jevA rAjAo vagere paNa tIrthakara banI mekSe jaze. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 rAvaNa-maMdodarInI jinabhakti yadyapi rAvaNane kharAba citaravAmAM AvyuM che. te kharAba hate, ema ItihAsakAre lakhe che jarUra kharAba ! paNa kharAba keNa vyakti ke vyaktinI daSTi vyakti kyAreya paNa kharAba nathI hotI. ane janmajAta badhA ja kaMI sArA paNa nathI hotA. sArI ke kharAba te mAnavanI dRSTi ke vRtti hoya che bhale rAvaNa sItAne azokavATikAmAM laI AvyuM che. tIvra kAmecchA, bhegecchAne kAraNe Atura banyuM che, paraMtu parANe baLAtkAra nahIM! kharAba hovA chatAM rAvaNe sItAnI IcchA viruddha parANe baLAtkAra karyo paNa nathI. e ja rAvaNa svapatnI maMdodarI sAthe paramAtmAnI stuti karavA nIkaLyA. aSTApada parvate rAvaNa maMdodarI patnI sAthe nRtyabhaktimAM joDAye rAvaNa vINu vagADe che, jyAre maMdodarI prabhu AgaLa nAce che. nRtyabhaktimAM ekAgratA, tallInatA, tanmayatA, tadAkAratA sarjAvA mAMDI. bhaktimAM rAvaNa taraLa banI gaye hate. maMdodarI paNa nRtyabhaktimAM badhuM ja bhAna-meha bhUlI jaIne eka mAtra paramAtmAnI bhaktimAM lIna banI-ekarasa banIne bhakti karavA lAgyA. tyAM te Azcarya, rAvaNanA hAthamAMnI vINAne tAra tUTI gaye. tAra tUTatAM ja rAvaNe vicAra karyo,-have zuM karIzuM ? maMdodarInA zreSTha nRtyanI bhaktimAM khalela te na ja pahoMcavI joIe. turata nirNaya lIdho ane rAvaNe pagamAMthI nasa kheMcI kADhIne vINAmAM sAthe joDI dIdhI, bhakti akhaMDa rahI. suMdarabhAvanI vRddhi thavA lAgI. ane paramAtmAnI AvI addabhuta bhakti vaDe rAjana rAvaNe tIrthakara nAmakarma nikAcita karyuM. ane rAvaNane jIva paNa tIrthaMkarapada pAmI mahAvidehe mekSa pAmaze. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 mahAsatI sulasA zrAvikA nAgasArathinI dharmapatnI sulasI zrAvikA kevI dharmika ane aDaga zraddhALu zrAvikA ! paramAtmA mahAvIranI parama bhakta ane siddhAMtamAM daDha vizvAsu. pati-patnInA varSonA dAmpatya jIvananA phaLasvarUpe saMtAna-prAptinA manoratha pUrNa na thayA. tethI nAgasArathi patinuM mana ciMtAgrasta du:khI rahetuM hatuM. pati-"are sulasA ! tuM kaMI evuM kara. deva-devIonI mAnatA rAkha, AkhaDI mAna, jaMtara-maMtara kaMIka kara ke jethI saMtAnanI IcchA pUrI thAya" patnI-svAmInAtha ! mArAthI Apane maratha pUrNa na thatA hoya te Apa bIjI patnI karIne paNa ApanA mane pUrNa karI zake che. paraMtu huM te vItarAga paramAtmA sivAya anya rAgI-dveSI devadevIone mAnavAnI nathI. keI paNa saMjogomAM huM e mithyA mArge javAnI nathI. je che te vItarAgane ja mArga sAce che. dharma paNa vItarAgane ane paramAtmA paNa vItarAgI ! basa, huM te mArA dharmamAM ja vadhu ArAdhanA karIza.' ema kahI sulasA AyaMbilanI tapazcaryA tema ja zrI jinezvara paramAtmAnI bhakti vadhu ne vadhu karavA lAgI. prabhubhaktithI prasanna thaI keI deve pragaTa thaI daivI guTikA ApI. ane tenA sevanathI sulasAe 32 putra prApta karyA. varSothI IcchA pUrI nahatI thatI. te jinabhaktithI phaLI. paraMtu AzcaryanI vAta che ke zreNika ane ceDA mahArAjAnA yuddhamAM A batrIse putro mRtyu pAmyA. ane A samAcAra zreNikanA mukhe ja susAne maLyA. jarUra, ApaNuM jevAne 1 putranA mRtyunA samAcArathI paNa pArAvAra AghAta lAge. paraMtu sulatA te A samAcAra sAMbhaLIne paNa eTalI ja stabdha ane zAnta hatI. e paramAtmAnI bhaktimAM eTalI daDha rahI je bhAvi-bhAva banavAnuM hatuM te banyuM. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 aDaga dharmazraddhAmAM sthira rahelI sulasAnI parIkSA te aMbaDa parivrAjake paNa khUba karI chatAM paNa sulasA calita na thaI A ja sulasA zrAvikAe daDhazraddhAnA baLe sarva jIvarAzinA kalyANanI bhAvanAthI tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. ane AvatI vIzImAM te tIrthakara banavAnI. paramAtmA mahAvIranA kALamAM evA te nava puNyAtmAoe tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM che, je AgAmI vIzImAM tIrthakara banaze. * mahArAjA zreNike paNa samyaphazraddhAnA baLe tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM che. teo paNa AgAmI covIzInA prathama tIrthakara zrI "padmanAbhasvAmI" tarIke thaze. # mahArAjA zrIkRSNa paNa tIrthaMkara nAmakarma nikAcita karyuM che. ane AvatI vIzImAM teo bAramA "amamasvAmI tIrthakara thaIne mokSe jaze. A dhana sArthavAhanA bhavamAM bedhibIja pAmI, agyAramA bhavamAM tIrthakara nAmakarma nikAcita karI teramA bhave zrI bASabhadeva' bhagavAna thayA. * marabhUtinA bhavamAM belibIja pAmI, AThamA cakravartInA bhavamAM tIrthakara nAmakarma bAMdhI dazamA bhave te "pArzvanAtha bhagavAna banyA. 180645 mAsakSamaNa paramAtmA mahAvIra prabhu nayasAranA prathamabhave jaMgalamAM muni mahAtmAne paDilAbhI badhibIja pAmyA. ane kramazaH vikAsanI dizA sAdhI. paccIsame bhava naMdana rAjarSi tarIke tha. 25 lAkha varSanuM AyuSya ane temAM paNa 24 lAkha varSa te saMsAramAM cAlyAM gayAM. zeSa 1 lAkha varSa rahetA dIkSA aMgIkAra karI mAsakSamaNanA pAraNe mAsakSamaNanI ugra tapazcaryA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 AdarI. vIzasthAnaka padanI ArAdhanA zarU thaI ane 1 lAkha varSanA zeSa AyuSyamAM 180645 mAsakSamaNa karyo. ane sarva janA kalyANanI bhAvanAthI tIrthakara nAmakarma nikAcita karyuM ane sattAvIzamAM bhave bhagavAna mahAvIra banyA. nimaNu nAmakarma-- zarIraracanA karatI vakhate kyA aMgane kayAM gaThavavuM vagere vibhAga nirmANa karmanuM che. A karma sUtradhAra jevuM kAma kare che. ane dareka aMgone vyavasthita rIte pitA potAnA sthAne ge Thave che. jema suthAra mahelamAM gyasthAne dvArAdi gaThave che, jema zilpI mUrti ke pUtaLInA avaya grasthAne goThave che tevuM A karma kAma kare che. nahIM te pachI AMkha kapALa upara ane kAna Deka upara ane nAka khabhA upara, AvI rIte je avyavasthita alaga alaga goThavAyA hota te kevuM lAgata? mATe A karma vyavasthitapaNe AMkhAdi aMgopAMgane vyavasthita gyasthAne gaThave che. tyAre ApaNuM mukhAdi zarIra suvyavasthita suMdara zebhe che upaghAta nAmakama-- ghaNane joIe chIe. koIne 6 AMgalI hoya che, te ghaNane 4 AMgaLI hoya che. jethI khAtAM-pItAM ke lakhatAM vagere kAryamAM takalIpha anubhavavI paDe che. ghaNI vakhata ApaNuM peTa eTaluM moTuM vadheluM hoya che ke khamAsamaNa devAM hoya te paNa takalIpha. zarIranA ghaNuM avaye je ochA-vadhAre hoya jethI ApaNane pitAne ja takalIpha anubhavavI paDe che. dA. ta. dAMtA ghaNAne hoThanI bahAra rahe che. jethI khAvA-bolavAmAM takalIpha anubhavavI paDe che. evAM ja laMbikA-eTale paDachalI, rasolI, mase, harasa, ceradAMta, 6 AMgaLI, ke cAra AMgaLI vagere Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 hInAdhika aMgopAMga Adi, jenAthI pitAne upaghAta sahana kare paDe che te che upaghAta nAmakarma. A pramANe 8 pratyeka prakRtine vibhAga pUre thAya che. have DI pratidvandI prakRtio che, je puNya-pApAnusAra darekane zubhaazubharUpe maLe che ane jenA kAraNe jIvane sukhI-duHkhI thavuM paDe che, puNyazAlI ane pApaprakRtivAlA tarIke gaNatarI thAya che. je ApaNuM jIvanavyavahAramAM, zarIraprApti vageremAM bhAga bhajave che evI 20 prakRtio che temAM 10-10 nA be vibhAga che. ekane traNa dazaka = arthAt trasAdi 10 prakRtie kahIe chIe, je zubha che, sArI che. ane enAthI viparIta bIjI daza che, jene sthAvaradazaka 10 sthAvarAdinI kahIe chIe. A pahelAMthI sAva viparIta-UlaTI che, pApakArI azubha prakRtio che, jenA udaye jIvane badhuM azubha ja maLe che. trasa dazakanI trasAdi 10 prakRtio 1 trasa nAmakarma 2 bAdara nAmakarma 3 paryApta 4 pratyeka pa sthira 6 zubha 7 subhaga , (saubhAgya) 8 susvara 9 Adeya 10 yaza sthAvara dazakanI sthAvarAdi 10 prakRtio 1 sthAvara nAmakarma 2 sUkSma , 3 aparyApta che 4 sAdhAraNa 5 asthira 6 azubha 7 dubhaga , (daubhagya) 8 duHsvara 9 anAdeya che, 10 apayaza che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 trasa+sthAvara dazakanI zubha-azubha 10+10=20 prakRtionuM vivecana trasadazakanI zubha sthAvaradazakanI azubha 10 prakRtio 10 prakRtio 1. vasanAmakama 1. sthAvara nAmakarma : saMsArI jI mukhya be prakAre vasanAmakarmathI saMpUrNa che. trasa ane sthAvara. A be | viparIta sthAvara nAmakarmane prakAmAM sarva saMsArI jIna udaya hoya che. sthAvara=eTale samAveza thaI jAya che. trAsa= sthira. game tevI Aga lAgI eTale pIDA-duHkhAdi. Aga hAya, pANIne prakopa, athavA lAgavI, pANInA pUrane prapa, taDakA Adi kaI paNa duHkhanA taDake Adi sahana na thatAM je prasaMge pite duHkhathI bacavA jI chAyAmAM cAlyA jAya... sthAnAntara karIne jaI na zake arthAt duHkhathI bacavA sthAnA- | te sthAvara jI. sthAvara jI ntara karIne jaI zake evA | sarva ekendriya ja hoya che. jIne trasa jIvo kahIe chIe. | pRthvIkAya, apukAya, teukAya, beIndriyavALA-aLasiyA vagere, | vAyukAya, ane vanaspatikAyamAM teIndriyavALA kIDI-maMkaDA-jU- | jhADa-pAna vagere. game te mAMkaDa vagere, caurindriyavALA- sakhata taDake paNa hoya ke Aga mAkhI-macchara vagere, tema | lAgI hoya te jhADa kyAM jaI paMcendriyavALA - deva- manuSya- zake? hAlI-cAlI te zake ja nArakI ane tiryaMca pazu-pakSI | nahIM. AkhI jindagI emane vagere. A badhA jI trasa | ema taDakA-chAyA, ThaMDI-garamI kahevAya che. jemaNe A trasa ! varasAdamAM UbhA ja rahevuM, Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 nAmakarma bAMdhyuM hoya te trasa | sahana ja karavuM vagere. ene che. bahu sAruM kahevAya ke | azubha nAmakarma tarIke A saMsAramAM du:khathI bacavA cagya | sthAvarapAnuM maLyuM che. A pApanI te kAyA maLI che. te puNya prakRti che. e jIne sthAvara prakRti che. nAmakarmanA kAraNe sthAvarapaNuM maLe che. 2. bAdara nAmakarma | 2. sUma nAmakarma : jIvamAtrane saMsAramAM zarIra | bAdarathI taddana viparIta A dhAraNa karIne ja rahevuM paDe che. | sUkSma nAmakarma pramANe jIvane temAM zarIra paNa be prakAranAM che, | zarIra sUkSma maLe. AMkhe dekhAya AkAranI dRSTie. eka te paNa nahIM evuM sUma, nAnuM vyakta-dekhAya evA moTA-pUla | zarIra maLe-g[mA avaMti zarIre hoya che te. je zarIra meTuM niyamA paMca vi puDhavAiNo heya, AMkhe dekhI zakAya evuM sacaDhag" - pRthvI kA ya, hoya te sAruM. beIndriyathI | akAya, agnikAya, vAyukAya, paMcendriyAdinA zarIre meTA ane vanaspatikAyanA sUkSma jIve skUla sArA hoya che. te A | cauda rAjalokamAM sarvatra hoya bAdara nAmakarmanA kAraNe maLe che. che, temanI kAyA AMkhe dekhI paNa na zakAya evI hoya che. AMgaLInA asaMkhyAtamAM bhAga jeTaluM nAnuM zarIra hoya che. 3. paryApta nAmakarma : ' 3. aparyApta nAmakama: AhAra-zarIra-Indriya-zvAsa- | AhAra-(piSaNa), zarIra, zvAsa, bhASA ane mana A ' indriyo tathA bhASA ane Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 chaene banAvavA mATe utpatti , vicAra yogya manaHzaktine je sthAne jIva te te vargaNAnAM | jI pUrI banAvI nathI zakatA. pudagalene grahaNa karavAnI ane jIvavA-rahevA mATe A chaenI pariNamAvavAnI je zaktivizeSa | purepurI jarUriyAta che, paraMtu A utpanna thAya che te A paryApta chae paryAsio pUrI banAvI nAmakarmanA kAraNe maLe che. na zake ane vacamAM ja mRtyune nahIMtara na maLe. jenA thakI | zaraNe jato rahe te jIva jIva svayaMgya A chae aparyApyo jIva kahevAya. ane paryAptio pUrI karI zake te A ! A aparyAptapaNuM jIvane A paryApta nAmakarmane AbhArI che. "aparyApta nAmakarmanA kAraNe jIva pUrI karIne rahI zake che maLe che A azubha pApakarmanI mATe A zubha puNyanI sArI | prakRti che. zuM thAya?! jIvane prakRti che. banAvyA pahelAM ja cAlyA javuM paDe che. 4. pratyekanAmakarma : | 4. sAdhAraNa nAmakama: Jain Biology ane temAM jaina vanaspati vijJAnamAM paNa Jain Botony atyanta | adbhuta vAta jaNAvI che. ane sUkSma che. gahana che. ane karma vijJAna spaSTa kare che kekevaliprarUpita hovAthI saMpUrNa che. vanaspatikAyamAM jIva te che ja. je jI utpattisthAne rahevA | paraMtu kAMdA-baTATA-lasaNayegye zarIranI racanA kare che. | gAjara vagere evA vanaspatinA temAM paNa eka jIvane rahevA | jIve che, jemAM eka zarIramAM ekalAne AkhuM saMpUrNa sAruM | anantA jIve che eTale te zarIra maLe te jIne pratyekanA | sAdhAraNa kahevAya che. sAdhAraNa vibhAgamAM laI jaIe chIe. eTale anantA jIne rahevA Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 prati+eka, dareka zarIre eka mATe zarIra eka ja paNa jo jIva. eka zarIramAM ekalA | anantA. AtmAne svataMtrapaNe sArI rIte | vicAra karavA jevuM che. anantA rahevA te maLe che, te paNa bahu | jI eka sAthe nAnA zarIramAM sArI vAta che. zubha puNya prakRti | bhegA sAthe rahe, sAthe ja che. paraMtu e badhuM A pratyeka- | jIvavAnuM, sAthe ja zvAsa, nAmakarmane AbhArI che. ApaNe AhAra levAnuM. ane eka te badhA ja kharA, paraMtu cIku | sAthe ja maravAnuM. pANIpUrI ke masaMbI, sapharajana vageremAM eka | bheLapUrI khAtAM temAM paNa je bIjamAM eka jIva, ghauM, caNA, phaLAgAvelA maga ke caNa Ave maga vageremAM eka jIva hoya che. che temAM phUTelA aMkurA jeTalA "gwat go karavo ! nAnA zarIramAM paNa anantA tu te ja yA-eka zarIramAM ja bhegA sAthe rahe che. te svataMtra eka jIva hoya te pratyeka. A sAdhAraNa nAmakarmane udaya che. jef Mari tay gar sAdArA te 3 !A che jaina vijJAnanI jhINavaTabharI daSTi. sAdhAraNapaNuM bahu ja duHkhadAyI hoya che. eTale A azubha 5. sthira nAmakarma: 5. asthira nAmakama: zarIra racanA te thaI paraMtu A sthiranuM viparIta asthira zarIramAM paNa hADakAM, dAMta vagere nAmakarma che. zarIranA avAja avayane majabUta rAkhavA, hADakAM dAMta vagerenI majabUtIhAlavA na devA, dAMtAdi majabUta | sthiratA na rahe te A karmanuM sthira rahe che tenI pAchaLa paNa kAraNa che. khAtAM dAMta hAle-dAMta Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 kAma karanAruM A sthiranAmakarma vahelA paDI jAya vagere A che. bahu sArI puNyaprakRti che ke | karmanA kAraNe che. eTale Ane game te khAvA chatAM paNa hADakAM pApaprakRti gaNavAmAM AvI che. dAMta majabUta sthira che. hAlatAcAlatA nathI. nahIM to khavAya kevI rIte? 6. zubha nAmakama : 6 azala nAmakarma : zarIrAdithI ApaNuM zabhA zubha nAmakarmathI taddana viparIta che game eTaluM zarIra zaNagArIe A azubha nAmakarma che manuSyanA paraMtu zarIranA pitAnA avaye nAbhi uparanA mastakAdi aMgesArA suMdara suDoLa sapramANa heya avaya vagere suMdara, manahara, te zobhe te ja rUpa-sauMdarya ane priya na hoya. jenAthI zarIranI lAvaNya vadhe ane mAnava zebhA zobha na vadhatI hoya te azubha pAme eTale nAbhi uparanA sarva | nAmakarmanA kAraNe che. bhale ne avayavo sArA, suMdara AkAravALA game teTalA sauMdarya prasAdhane zubha maLe te badhuM A zubha nAma- vAparavAmAM Ave athavA karmane AbhArI che. eTale A dAgInA paheravAmAM Ave te zubha nAmakarma zarIranI zubhatAmAM | paNa rUpa-lAvaNya zobhA nathI zebhAmAM kAraNabhUta che. mastakAdi | vadhatI temAM A karma kAraNabhUta aMga-avaya 11 zubha manohara zubha manahara, che. A azubha hovAthI pApasArA-suMdara hoya temAM A zubha | karmanI prakRti tarIke oLakhAya che. nAmakarma bhAga bhajave che. mATe A puNya prakRti che. 7. subhaga eTale saubhAgya | 7. durbhAga eTale darbhAgya sane a.sau. eTale aMkhaDa nAmakarma : saubhAgyavaMtI lakhavuM game che. A sau=akhaMDa saubhAgyapaNuM sarve ne a ) nAmakarmo : Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asthira 4. ASHA apayaza durbhAgya Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oil for fiveovjI . jI: 00navAjha ofessocieldeit #Alex CCC rAjA ne ja saumAnya karatA PLE SCOTES DEO-0 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 divALIe copaDAmAM lakhIe na TakavA de, saubhAgyapaNuM cAlyuM chIe-kyavannA zeThanuM saubhAgya jAya, duHkhamAM divase kADhavA paDe, heje." te che A nAmakarma, keIne paNa te vyakti priya na jenA kAraNe jIvane saubhAgya paNuM hoya, dekhe na game, te prApta thAya. jenA kAraNe jIva A durbhaga nAmakarmane udaya sarvalekene priya-ISTa, mahArI samaja. jenA kAraNe jIva lAge. cAra mANase vacce sarva lekene ISTa priya game jatAM ja tene game, belAve- te na hoya te darbhAgyapaNuM mAna Ape vagere badhuM ja kahevAya. A kharAba azubha saubhAgya A subhaga nAmakarmane pApaprakRti che. kAraNe cheA sArI rIte zubha puNyaprakRti che. 8. susvara nAmakarma : 8. svara nAmakarma : mAnavajIvanane vyavahAra ghaNuM lekanA gaLAM kharAba vAcApradhAna che. belavA-cAlavA- hoya che, sAda besI gayela che, ne vyavahAra mukhya che. belavA- sArI rIte bolI paNa na zake, gAvA vageremAM kaMTha sAre joIe. | avAja-vani paNa karNapriya na sAre kaMTha hoya te sArI rIte | hoya, bole te sAMbhaLanArane na mIThA-madhura dhvanimAM keyalanI | game, sAMbhaLanAra kaMTALIne baMdha jema gAI zakAya, jethI zrotA- karAve-"bhAI basa kare, have ene phelAvI zakAya, AnaMda- baMdha kare, mAthuM duHkhaze .. vibhera karI zakAya, khUba suMdara- sAva ja bheMsAsura rAga hAyamIThe-madhurakaMTha-rAga A susvara | gadheDA je karkaza gheghare nAmakarmanA kAraNe maLe che. ghaNA | avAja nIkaLe te A duHsvara leka gayA tarIke mAtra kaMThanI | nAmakarmane udaya samaja, madhuratA upara ja AjIvikA ' kaMThanA rAga upara te jIvana che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 calAve che. kAraNa kaMTha sAre che, ethI te kaIne game ane sArI rIte gAI zake che. eTale koIne na game. sAMbhaLanArAne gamavAthI paisA duHsvara nAmakarmathI kaMTha mITho Ape che. bhaktimAM, gAnamAM madhura sAre na maLe, sAruM gAI kaMThanI madhuratA te pahelAM na zakAya. tethI A pApakarmanI joIe. te A karmanA kAraNe azubha prakRti che. maLe che. A sArI zubha puNyaprakRti che. 9 AdeyanAmakarma : | 9 anAdeya nAmakarma : kaMThanA rAga karatAM paNa A| A pApa prakRti che. pitA judI vAta che. mAtra kaMTha ke | putrane game eTalI zikhAmaNa rAga ja bIjAne priya hoya Ape, AjJA kare, paraMtu putra eTaluM ja nahIM paraMtu enuM | mAne ja nahIM, svIkAre ja nahIM. vacana keI utthApe nahIM. enA pitAnI putra upara keI asara ja belavA pramANe sAMbhaLanAra na thAya. pitAnI vANIne turaMta amala kare, enI AjJA prabhAva ja na paDe, te che pitAnuM mAne, enuM vacana mAnya rAkhe. anAdeya nAmakarma te che Adeya nAmakarma. jenAthI | jenuM yuktisaMgata vacana, belanArane prabhAva paDe asara | sAcI vAta, yogya salAha paNa paDe, evI kaI Adeya nAmakarma | sAmevALa na mAne,-te che vALI vyakti hoya jenuM badhA anAdeya nAmakarma. pAMca mANasa mAnatA hoya che. tethI A ke sabhAnI te kyAM vAta? puNyaprakRti che. orDara khAlI potAnA kuTuMbamAM putra-putrIna jAya. patnI nekara vagere keI na mAne. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (325 10, yaza nAmakarma | 10, apayaza nAmakama : je karmanA AvirbhAvathI yaza- ghaNAne evA apayaza nAmakIrti prasare, guNatkIrtana thAya, karmane udaya hoya che ke loko leke prazaMsA kare, lekamAM emanI TIkA-niMdA karatA hoya prakhyAti pAme, badhAmAM prasiddhi che. cAra mANasa vacce enuM pAme, prazaMsApAtra bane.-te A nAma paNa nathI gamatuM, ene karma che "yaza nAmakarma. mATe be zabda paNa kaI sArA ghaNuM lokene suMdara yazarekhA belanAra nathI hotA. te A hoya che. jethI kaI paNa kAryamAM apayaza nAmakarmanA kAraNe bane che. saphaLatA maLe che, yaza-kIrti | game teTalI tanatoDa mahenata prApta thAya che, enuM nAma vadhe paNa kare, paisA TakA paNa vApare, che, enuM nAma leke yAda kare chatAM paNa yaza na maLe te na ja che, gauravathI enuM nAma le che. maLe. enuM kArya sAruM che chatAM dAnAdi karavAthI paNa yaza- leke vakhANe te nahIM, paNa kIrti-meTAI maLe che. te uparathI vakheDe. te che-A A karmane AbhArI che. mATe apayaza nAmakarma A azubha sArI zubha puNyaprakRti che. pApanI prakRti che. A trasadazaka ane sthAvara dazakanI 20 prakRtionA udayavALA jIvo vyavahAramAM saMsAramAM ja dekhAya che. kharekhara! karmanI addabhuta vicitratAne A saMsAra dekhAya che. A saMsAra karmamaya ja hoya che. saMsArI jIvamAtra karmAdhIna hoya che ane potapotAnA zubhA-zubha karma pramANe sukhI-duHkhI thatA hoya che. je zubha ke azubha karma bAMdhyAM hoya che te pramANe badhuM sAruMkharAba prApta thAya che. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | - 1 | jI | nAmakarmamAM puNya-pApa (zubhAzubha) prakRtinA bhedapuNyaprakRti | nAmakarmanI sarva prakRti | pApa prakRti 14 piMDa prakRti deva + manuSya 1 gati - 4 | - 2 narakagatimatiryaMcagati. paMcendriya jAti 2 jAti /> 1, 2, 3, 4. (4) jAti. sarva zarIra 5 - 3 zarIra traNa zarIranAM aMge pAMga 3 - 4 aMgopAMga sarva baMdhana 5 - 5 baMdhana sarva saMghAtana 5 - saMghAtana vajARSabhanArA saMghayaNa - 7 saMghayaNa > 1 sivAyanA 5 saMghayaNa. samacaturasa saMsthAna 1 - | 8 saMsthAnA = 1 sivAyanA 5 saMsthAna. lAla, pILe ane sapheda 3 - 1 9 varNa 5 | - 2 nIle kAle. >> | | - | | | Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sugaMdha 1 - / 10 gaMdha ! - 1 dudha. tUra, khATe ane mIThe 3 -- 11 rasa - -> 2 tIkhe ane ka rasa. laghu, mRdu, snigdha, uSNa 4 12 sparza - 4 guru, karkaza, rukSa ane zIta. deva-manuSya AnupUrvI 2 - 13 AnupUrvI - 4 |- 2 tiryaMca-narakAnupUrvI. zubha vihAgati 1 - [ 14 vihAgati- 2 | > 1 azubha vihAgati. agurulaghu, parAghAta, 7 - | - 8 piMDa prakRti - | - 1 upaghAta nAmakarma. nirmANa, zvAsocchavAsa, tIrthakara, Atapa, udyota. trasa dazakanI 10 dazeya 1 9- trasa dazaka-10 prakRtie puNya prakRti che. | sthAvara dazaka-10 = | > sthAvaradazakanI 10 dazeya prakRtio pApakarmanI azubha prakRtio che. 327 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 nAmakarmabaMdhanAM kAraNe saralo agAravillo, suhanAma annahA asuhaM // saraLasvabhAvI, mAyA ane kapaTavRtti rahita tathA traNeya prakAranA rasa, trAddhi ane zAtAgAravarahita svabhAvavALA ja nAmakarmamAM zubha nAmakarmanI prakRtio bAMdhe. jyAre enAthI viparIta arthAt mAyAvI-kapaTI, kharAba svabhAvavALo ane traNe gAravanA svabhAvavALo jIva azubha nAmakarmanI prakRtie bAMdhe che. nAmakarmanI ja zubha ke azubha bAMdhelI prakRti pramANe ja saMsAramAM sukha ke duHkha prApta thAya che. jI puNya ke pApa anubhave che. para saujanya thaa sva. suracaMdabhAI pAnAcaMda jhaverI ( -nI puNya smRtimAM- azvina mahetA pablika ceriTebala TrasTa taraphathI A pustikA prakAzita karavAmAM AvI che. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jainadarzAnanAM adbhuta karma-vijJAnanA siddhAntone samajavA che ke zrI gaupIparA-jharata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita ' Icatra jAhejha vyAkhyAkAmAtA mukhyaviSayaskamANIgalijyAra... 'pravaktA-pa5:rmAdAja zrI.paTTaNadhajayajI mahArAja bhASA2na-vaMdha,sAhityaratna-prayAga) ' cAturmAsika ravivArIyaH zrI mahAvIra zikSaNa zibie = " saMcAlaka zrI mahAvIra vidhArthI kalyANa kendra (muMbaI) - = pra. A suda 9 vyAkhyAna 12 muM ravi tA. 29-9-2 viSaya Ucca-nIcanA bheda ane-trakama vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aruNuvijayajI mahArAja avataraNakAraH kapilarAya nAnAlAla ThAkura goyaM kammaM duvihaM, ucca nIyaM ca Ahiya / ucca aTTavihaM hoi, evaM nIyaM pi AhiyaM // paramAtmAzrI mahAvIra prabhunI aMtimadezanA svarUpazrI uttarAdhyayana sUtranA kammapayaDI adhyayanamAM gatrakarmanuM svarUpa samajAvyuM che. uccagetrakama ane nIcagetrakarma ema trakarma be prakAre che. ane temAM paNa bane ATha ATha prakAranI pratidvandI pravRtio che. uccagotra paNa viziSTa-zubha jAti-kuLAdi ATha prakAre che. ane enAthI viparIta nIcagotrakarma e ja jAti-kuLAdi AThe hina prakAre che. evA prakAranA A gotrakarmane vicAra A vyAkhyAnamAM karavAmAM Ave che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 agurulaghu-guNa : anaMtajJAnAdi guNuvALA evA AtmAne "agurulaghupaNuM" paNa eka guNa che. guru eTale=bhAre, meTo. ane laghu eTale halake, nAne. A halakA-bhArepaNuM ane nAnA-moTApaNuM e te japudagala padArthamAM jovAmAM Ave che. keI paNa paugalika padArthane vajanamAM mApIe te te halake che. athavA bhAre paNa che. ochA vajanavALI vastu kAgaLa vagerene halakI kahIe chIe. ane sonA-hIrA vagere vadhAre vajanavALI vastune bhAre kahIe chIe. te ja pramANe vastu nAnI bheTI paNa hera che. AkAra ane pramANamAM nAnA-moTApaNuM hoya che. A kAgaLa nA che ane kAgaLa maTe che, A kapaDuM nAnuM che ane A kapaDuM moTuM che, eve vyavahAra thAya che. paraMtu AtmA mATe e vyavahAra thato nathI. AtmA halake ane bhAre paNa nathI, ane AtmA nA ke mATe paNa nathI. eTalA mATe agurulaghu na te bhAre ke na te halake, ane na te mATe ke na te nAne. mATe-agurulaghu kahyo. paraMtu agurulaghu svabhAvI evA AtmAne paNa A saMsAranA vyavahAramAM AvavuM paDyuM. kAraNa ke deha dhAraNa karyA vinA te koI jIva saMsAramAM rahI zakato ja nathI. deha vinAne AtmA te zuddha-buddha-mukta kahevAya che. tyAM agurulaghu Adi sarvaguNa pragaTapaNe rahe che. tyAre saMsAramAM e ja guNa AcchannapaNe rahe che, karmathI AvarAyelA rahe che. ane karmane kAraNe jIvane saMsAramAM bhaTakavuM paDe che rakhaDavuM paDe che. saMsAranA cakramAM ane saMsAra ane janma-jarA-maraNa badhuM ja AvyuM. karyuM? kyAM janme? kyA dezamAM? kayA kulamAM? kaI jAtimAM? Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 kenA ghare? vagere prazno uddabhavavA svAbhAvika che. kAraNa ke saMsAra deza, jAti, kula vagere pradhAna che. ane tene kAraNe ja manuSya oLakhAya che. - have prazna e thAya che ke deza, kaI jAti, kayuM kuLa vagere A badhuM nakkI karyuM keNe? AtmA te "agurulaghu " guNavALo che. zuM kaI "uparavALe che? zuM kaI bIje niyantA ke vyavasthApaka che? zuM kaI kudarata nAmanI sattA che? ke pachI Izvarane mAna che ke ne ? - je ke pitapatAnI matika95nA pramANe dareke alaga alaga kAraNe mAnyA che. keI uparavALA-Izvarane mAne che, keI ene ja niyantA ke vyavasthApaka mAne che, te keI kudarata, nasIba, bhAgya vagere upara bharoso mUke che, paraMtu bahu spaSTa ane tarka-yuktisaMgata vicAra karatAM AtmAnuM pitAnuM bAMdheluM karma ja emAM mukhya kAraNarUpe spaSTa jaNAya che. gotrakama-rAga-dveSAdinI pravRttimAM rata evA AtmAe svaguNaramaNatAthI bhinna bAhyavibhAvadazAnI ramaNatAmAM pravRtti karI ane rAga-dveSAdine vaza thaI AtmAe kameM upArjana karyA. ane A ja karmonAM AvaraNe AtmAnA te te guNone AvaranArAM thayAM, DhAMkanArAM thayAM. Aje te guNe DhaMkAyelA Acchanna paDyA che. guNe pragaTa nathI, paraMtu karmo-pragaTa che karmakRta bhAve vyavahAramAM pragaTa che. te ja AtmAne "agurulaghu guNa" paNa eka guNa che. ane A guNa AvarAI jatAM AtmA je karmane AdhIna bane che te "getrakama". ane have gotrakarmAdhIna AtmAne vyavahAra cAlavAne. eTale gotrakarma AtmAne saMsAramAM keIdeza, keI jAti, keI kula-vaMza vageremAM dhakelaze. tyAM tene janma vagere dhAraNa karIne rahevuM paDaze. ane te deza-kula-jAti kapUjya sArA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 maLyA te "ucca" (zubha) kahevAze, ane lekanijo, halakA maLyA te "nIca" kahevAze. eTalA mATe ucca ane nIca evA kula-jAti vagerenA kAraNe A karmanuM nAma "gotrakarma " pADyuM. netrakarma ja AtmAnA A "agurulaghu" guNane DhAMkanAraAvanAra che. ane te ja AtmAne ucca ke nIca halakI sArI jAti ke kulamAM laI janAra che. kuMbhakAra jevuM gevakarma : cakra-daMDa-saMgathI, ghaDate ghaTa kuMbhAra ! ghI bhariye ghaTa ekameM, ekameM madirA chAra ! uccanIca gotre karI, bhariye A saMsAra che karma dahana karavA bhaNI, pUjA aSTa prakAra che goaM duhuccanIaM, kulAla iva sughaDabhuMbhalAIaM // karmagraMthakAra devendrasUri mahArAjA jaNAve che ke jema eka kuMbhakAra kuMbhAranA ghaDA jevuM (kuMbhAra) sArA-UMcA, halakA vagere ghaDAo banAve che. keI ghaDA ghI vagere bharavAmAM kAme Ave che. koI ghaDAmAM senAmahora vagere bharI "carU" tarIke mUkIe chIe. ane kaI - gokame ghaDAmAM dArU vagere bharIne paNa rAkhIe chIe. dArU bharavAlAyaka ane ghI, dUdha vagere bharavAlAyaka te vastu legya ja ghaDA kuMbhAra banAve che. te ghaDAonI prasiddhi paNa saMsAramAM te kAraNe ja thAya che. te ja pramANe gotrakarmane kuMbhakAranI upamA ApI che. AtmAne rU5, baLa, cuta, kuLa, jAti vagere yogya sArA kapUjya Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 apAvavAM, athavA A ja kuLa, jAti, rUpa, baLa vagere leninda halakAM apAvavAM vagere kAma A zetrakarma kare che. ane tethI ja AtmAnI sAthe ucca-nIcane vyavahAra thAya che. mATe ucca ane nIca evA be prakAravALuM gotrakarma karyuM. - ghaNI vakhata saMsAramAM joIe chIe ke nirdhana rUpa, buddhi vagerethI hIna hoya te paNa manuSya sArA kuLa vagere kAraNe lokamAM prazaMsA pAme che, lekamAnya-lekapUjya bane che, gaNAya che. ane enAthI viparIta ghaNI vakhata dhanavAna surUpa, buddhizAlI vagere guNavAna paNa halakAM kuLa-jAti vagere kAraNe halake paDe che halakAI pAme che, viziSTa kuLanA abhAve nidAne pAtra bane che. ghaDAmAM jema madirA na bharI hoya te paNa jema ghaDe niMdAne pAtra gaNAya che tema A karmanA kAraNe jIva paNa deza, jAti rUpa kuLa vagerenAM kAraNe stuti athavA nidAne pAtra bane che. __" ucca aTTabihaM hoi, evaM nIyapi AhiyaM " uttarAdhyayanasUtramAM zrI vIraparamAtmAe kahyA pramANe saMsAramAM "uccapaNuM" AtmAne ATha prakAre maLe che. 1--viziSTa jAti pa-viziSTa tapa 2-viziSTa kuLa 6-viziSTa kRta 3-viziSTa baLa 7-viziSTa lAbha -viziSTa rUpa 8-viziSTa aizvarya jAti, kuLa, baLAdi ATha sArAM lekapUjya maLe te te ucca" kahevAya che, ane tene zubha kahevAya che. te "uccagotrakarmanA prabhAve maLe che. ane enAthI viparIta jAti, kuLAdi ATha je halakA, viparIta maLe te te "nIca" kahevAya che, ane te "nIcagotra" karmanA kAraNe maLe che. "ucagotra" karmanI prakRti e sArI-puNya prakRti che. ane Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 "nIcagetra" karmanI prakRti kharAba-pApanI prakRti che. bannenA vipAko ekabIjAthI viparIta che. gotrakama be ja prakAranuM che eTale saMsAramAM jIvenuM vagIkaraNa gatrakarmanI daSTie ucca-nIca evA be prakAre ja thAya che. jIve jevuM getrikarma bAMdhyuM hoya te pramANe Rasult maLe che. "uccagetrakama sAruM bAMdhyuM hoya te jAti-kuLa vagere sArAM maLe che. anyathA "nIcatrakarma kAraNe viparIta maLe che. jevuM vAvIe tevuM laNIe." "jevuM bAMdhIe tevuM ja bhegavIe." vAve tevuM pAme, ane bAMdhe tevuM bhega." cAturvaNuM vyavasthA-hindudharmamAM cAturvarNa vyavasthA che. vedokta che, ane "manusmRti mAM manue spaSTa karI che. emaNe cAra prakAre varNa vyavasthA karIne badhAne sthApyA che. (1) brAhmaNa, (2) kSatriya, (3) vaizya ane (4) zUdra. A cAreyamAM anukrame eka-eka sArA che ane enAthI bIjA UtaratA kharAba che. brAhmaNane sarvazreSTha sArA ucca mAnyA, paraMtu zudrane halakA mAnyA. mATe brAhmaNane sarvanA guru kahyA. sarvopari sattA brAhmaNane eNpI. kSatriya brAhmaNathI paNa UtaratA ane tethI (kSatriyathI) paNa vaizya utaratA ane zudra te sAva ja halakA-sathI nimnazreNinA.... eTale aspRzya mAnyA. varNa pramANe darekanA kAryanI vyavasthA paNu manue kahI che-brAhmaNa mATe vedanuM adhyayana-adhyApana zreSTha kArya ane deza rakSA, rAjakArya vagere kSatriya mATe yogya ane vyApAranI levaDa-devaDanuM kArya vaNika mATe yegya gaNavAmAM AvyuM. ane rahuM-kayuM sarva sApha-saphAI, ghAMcI, mecI, telI, vagerenI sarva kalAnAM kAryo mATe zUdrane niyukta karyA. ane tethI tene aspRzya gaNyA. sarvatra ucca-nIcanA bheda che? deva, manuSya, naraka ane tiryaMca ema gati cAra che. ane Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 ekendriya, beIndriya, tendriya, caurindriya ane paMcendriya ema jAti pAMca che. sarva jenuM mukhya vargIkaraNa ATalAmAM ja thAya che. ane AmAM te badhA samAI jAya che. devalekamAM paNa ucca-nIca paNuM che- * Indra, sAmAnika, aMgarakSaka vagere devatAo ucca gaNAya che. jyAre kilabISika vagere devatAo nIca gotranA udayavALA gaNAya che. jene devatAo AgaLa jhADu vagere kADhavuM paDe che. sAphasUphI rAkhavI paDe che. narakagatimAM paNa ucca-nIcanA bhede che. tiryaMcagatimAM pazupakSIomAM paNa ucca-nIcanA bheda che. gAya, baLada, bheMsa, hAthI vagere ucca gotrakarmavALA che. gAyane te keTalI pavitra mAnavAmAM AvI che. hindudharmavALA te tetrIsa karoDa devI-devatAone vAsa gAyamAM mAne che, gAyane pUjya mAnI. gAyanA maLa-mUtra paNa pavitra mAnyAM, gAyanuM dUdha paNa zreSTha mAnyuM. A pazuo pitAnA ucca gotrakarmanA kAraNe saMsAramAM pUjyapaNuM pAme che, mAna-sanmAna pAme che. jyAre gadheDe, bhUMDa, ziyALa vagere nIca gotranA udayavALA jIve che. gadheDAnI gaNatarI kevI halakI kakSAmAM karI che ane bhUDanI sthiti te bahu ja dayanIya che. bhUMDa sahuthI halakuM gaNAya che. manuSyanI maLa-viSTAmAM ja ene AnaMda Ave che. pakSIomAM paNa haMsa, pipaTa, keyala vagere uccatrakarmavALA lekaprazasya jAtivALA che ane sahune priyapasaMda che, jyAre kAgaDA pramukha halakA nIcagotravALA gaNAya che. nIcanI saMgatathI thatuM nukazAna zikArA jagalamAM nIkaLela rAjA vizrAnti mATe eka jhADa nIce ArAma karavA beThe. mitrabhAve sAthe rahetA evA eka haMsa ane eka kAgaDe te ja jhADa upara hatA. pitAnA svabhAva Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe kAva..kAva karate kAgaDe rAjA upara carakyo. tethI rAjAnA moDhA upara paDyuM. rAjA bagaDyo. khUba gusse thayA ane turaMta upara najara karI tIra choDyuM paraMtu atyanta capala e kAgaDe turaMta UDI gayo. ane tIra pelA haMsane lAgyuM. , haMsa bicAre nIce paDyo. haMsane jeIne rAjA Azcarya pAmyA. are! zuM kAgaDA paNa sapheda hoya che?! A sAMbhaLI haMsa bolyA : nAhaM kAko mahArAja / haMso'haM vimale jale / mIcasaMgaprasaMgena, mRtyureva na saMzayaH / / nA mahArAja huM kAgaDe nathI. te mAnasarovara jevA pavitra jelamAM vasanAre haMsa chuM. paraMtu zuM thAya? A kAgaDAnI sAthe mitratA karI... A nIca kahevAya, jAti ane svabhAve badhI rIte nIca kahevAya... ane nItikAro kahe che ke nIcanI saMgatathI mRtyu paNa Ave che emAM saMzaya nathI, nIca mANasanI sobata na karavI joIe. paraMtu kAgaDAnI saMgata karatAM phaLa mAre ja bhegavavuM paDayuM, caMcala ane capala pile te UDI gaye paNa mRtyu mArA mAthe AvyuM. nIca manuSya potAne deSa bIjAnA mAthe jaladI nAMkhIne bhAgavA mAMDe che. ucca kuLavALo AtmA gaMbhIra hoya che. tene svabhAva halake nathI hotuM. pitAnA de te nahIM paraMtu bIjAnA de-duHkha ane aparAdha paNa pite pitAnA mAthe laI le che. bIjA vatI pite dukha sahana karI le che, ekendriya jAtimAM ucca-nIcapaNuM : ekendriyAdika pAMca sthAvaramAM paNa A karmane udaya ene hoya che. ane te te gotrakama pramANe sarva sthAvara jIve uccanIcapaNuM pAme che. te pRthvIkAyamAM-hIrA, ratana, maNi, metI, sonuM, cAMdI, Arasa vagere ucca gotrakamanA kAraNe zubhapaNuM pAme che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 ane kALA patthara, kolasA, lokhaMDa vagere nIca gotra karmanA kAraNe nIcapaNuM-azubhapaNuM pAme che. apUkAyamAM-gaMgA-yamunAnuM jaLa, kSIrasamudranuM pANI, varSAnuM pANI vagere ucca gotrakarmanA prabhAve uccapaNuM, sarva zreSTapaNuM lekapUjyapaNuM pAme che. gaMgAnuM jaLa te keTaluM pavitra kahevAya che. eTale te "mAmA,ttira kAzImAM maravAthI mukti (hiMduomAM) mAnavAmAM AvI che. gaMgAnI pUjA namana vagere karAya che. ane lavaNasamudranuM khAruM jaLa vagere, gaTara, khALa vagerenuM jaLa nIcagotrakarmane AbhArI che. je lekanintapaNuM pAmyuM che. teukAyamAM-agnikAyamAM paNa evA bheda paDe che. ghIne dI vagere. vAyukAryamAM-ThaDe, gulAbI, maMda-maMda vAte vAyu e sAre uccagotrane vAyu gaNAya che. parvatAdi pradeza upara AvI havA vahetI hoya che. je AhalAdaka, AnaMdadAyaka ane priya lAge che. tethI zreSTha UMca gaNAya ane tethI viparIta sUsavATA mArate pavana, vaMTeLiye vagere nIcagotrakarmanA udayavALA gaNAya che. vanaspatikAyamAM-kerInuM jhADa, kalpavRkSa, gulAba, jAI, ketakI vagere sugaMdhI punAM vRkSa, sumadhura phaLanAM vRkSe vagere sArA uccagotrakarmanA udayavALI vanaspati kahevAya che. tulasI vagere vRkSonuM mahatva kaMI juduM ja che, leke pradakSiNA daIne pUje che. enAthI viparIta bAvaLa, lImaDA, kAMTALA thara vagere vanaspati nIcagotrakarmane udayavALI gaNAya che. A pramANe jotAM ema jarUra lAge che ke saMsArI sarva gati ane jAtinA cha gotrakarmapizAcagrasta che. ane tenA ucca-nIcanA vipAke bhagave che. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 marIcinA bhavamAM bAMdheluM nIcagotrakama paramAtmA zrI mahAvIra prabhune AtmA nayasAranA prathama bhavamAM mahAmaMtra namaskAranuM uttama ArAdhanA karIne devaloke gaye. tyAMthI cyavI puNyaprabhAve RSabhadeva bhagavAnanA putra bharatacakavatInA putrapaNe marIci nAme utpanna thayA. marIcie zrI AdIzvara prabhu pAse dIkSA dIdhI. sAthe ja vihArAdi kare che, paraMtu tIvra asahya garamInA kAraNe saMyamathI calita thayA, pariNAme sthira ne rahyA. paraMtu pitA cakravartInA bhayathI gRhapraveza na karI zakyA. paraMtu tridaMDI banIne rahyA. mAthe chatra, pagamAM lAkaDAnA khaDAu, bhagavAM vastra, vagere rIte tridaMDI banIne rahyA...chatAM paNa vihAra kare che. manamAM pariName hajI sArA hatA, tethI avAranavAra save.ne sAce dharmopadeza kare che. eka divasa mahArAjA bharate paramAtmA zrI RSabhadevane pUchayuM-"he prabho ! A parSadAmAM AgAmI tIrthakara thanAra e keI ucca AtmA che? he prabhu ! je hoya te batAve. jethI huM vaMdana-namana karI bahumAna karuM ? " " bhagavaMte kahyuM-"he bharata! tAre ja putra marIci je che te uttama puNyazALI jIve che. e vAsudeve thaze, cakravatI paNa thaze ane Aja avasarpiNIne aMtima tIrthaMkara paNa thaze. traNeya zreSTha ucca padavIo bhegavaze." * * * pitAnA putra mATe AvI bhaviSyavANI sAMbhaLI bharata AnaMdita thayA. harSane pAra na rahyo. bharata turaMta marIci pAse gayA, ane marIcine prardIkSaNa daI vadane karavA lAgyA. paNa marIcine sAvadhAna karatAM kahyuM he marIci! AM tamAre tridaMDIpaNune vaMdana nathI karatuM paraMtu prabhue kahyA mujaba tame vAsudeva, cakravartI ane chelA tIrthakara thavAnuM che mATe tamArI zreSThatAne atyAre huM chuM. " ke " ka " ja che , che ke : Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 - ema kahI traNa pradakSiNA daI vaMdIne bharata te pAchA vaLyA. ane A bAju marIci pitAnA viSe AvI bhaviSyavANuM sAMbhaLI khUba harSamAM AvyA, UchaLyA, daMDa-chatra hAthamAM laI nAcavA lAgyA ane pitAnA kulanI prazaMsA karavA lAgyA -"ho , ane yu.. AhA...hA...mAruM kuLa keTaluM uttama che? mArA dAdA tIrthakara, mArA pitA cakravartI ane huM paNa vAsudeva thaIza, huM cakravatI paNa thaIza. are vAha!...huM aMtima tIrthaMkara paNa thaIza. 'Adyo'haM vAsudevAnAM, pitA me cakravartInAm / pitAmahastIrthakRtAmaho me kulamuttamam // ' -ema kahetAM khUba abhimAnamAM kuLane mada karyo ane A kuLamadanA kAraNe nIcagotrakama baMdhAyuM. A nIcagotrakarmanA kAraNe hIna evA yAcaka kuLamAM janma maLyA . trIjA bhava pachI nIcagotrakarmanA udayanA kAraNe paMdaramA bhava sudhI te deva ane brAhmaNabhavamAM janma letA gayA. brAhmaNabhavamAM pAchA pharI tridaMDI thAya. pharI pAchA devaleke jAya. ema paMdaramA bhava sudhI cAlyuM. nIcagotrakarmanA kAraNe ATalA bhava bagaDyA. seLamA bhave nIcagotrakama udayamAMthI khasyuM ane rAjakumAra banAvyA. vizvabhUti rAjakumAra banyA. dIkSA lIdhI....vagere pachI 26mA bhava sudhI e karma pharI vacce udayamAM na AvyuM, paraMtu khapI paNa nahotuM gayuM; sattAmAM te paDayuM ja hatuM. 26 me prANuta nAmanA dazamA devalokane 20 sAgaropamane bhava pUre karI tyAMthI ccavatA hatA tyAM te e karma udayamAM AvyuM ane turata dizA badalI nAMkhI ane sIdhA devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM paTakI nAkhyA. karma pitAnI asara batAvyA vagara nathI choDatuM. kalpasUtramAM jaNAvyA pramANe tIrthakara tucacha, daridra, kRpaNa, bhikSuka, yAcaka, ane hIna kuLamAM AvatA nathI; kAraNa tIrthakaro Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 te audArya guNavALA hoya che. dIkSA letA pahelAM "varasIdAna" Ape che. eka eka divasa sADA bAra kareDa senaiyAnuM dAna Ape che. ane yAcaka-daridra-kRpaNa vagere kuLamAM Ave che te ApI kevI rIte zake? tyAM te mAMgavAno abhyAsa che, Adata che. eTalA mATe niyamAM tIrthakare uccakuLamAM, bhegakuLamAM, harivaMzakuLamAM, rAjakuLamAM ja janme che. paraMtu bhagavAna mahAvIra mATe A AcheruM banyuM (AzcaryakArI banAva) bhagavAnane pitAnA nIcatrakarmanA vipAke devAnaMdA brAhmaNanI kukSie AvavuM paDyuM-ane 82 divasa sudhI e karma jeTaluM zeSa rahyuM hatuM eTale kALa prabhune devAnaMdAnI kukSimAM rahevuM paDyuM, ane A karmane samaya pUro thaI jatAM Indra avadhijJAnathI jANI, hariNagamelI devane kahIne bhagavAnanuM gabha. paharaNa karAvI devAnaMdAnI kukSimAMthI trizalAnI kukSimAM mukAvyA. ane prabhu aMte rAjakuLamAM, kSatriyakuLamAM ucca kuLamAM janamyA. A hatI nIcagetrakarmanI asara ane ATale kALa rahI. trIjA bhavanuM bAMdheluM karma 27 mA bhave paNa udaye AvyuM. 24 bhava pachI paNa e karma udayamAM AvyuM. e kameM cheDyA nahIM. nikAcitakama bhegavyA sivAya chUTake nahIM. kALa keTale vItye? gotrakamanI sthiti- udahIsarinAmANaM vIsaI koddikoddio| nAmagottANaM ukkosA, aTTha muhuttA jahanniyA // I nAmamaorthiAta , che nAmakathA | uttarAdhyayanasUtramAM tathA tatvArthasUtrakAra maharSi nAma ane gotrakamanI sthiti batAvatAM kahe che. gotrakarmanI utkRSTa sthiti-20 kaDAkaDi sAgarepamapramANa kALanI che, ane getramanI jaghanya sthiti ATha muhUrta pramANa Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 341 che. utkRSTasthitinuM baMdhAyeluM karma 20 kaDAkaDi jeTalA kALa sudhI AtmA sAthe rahe. ane ochAmAM ochI sthiti baMdhAya te-ATha muhUrta te kharI ja. ethI ochI sthiti na baMdhAya. gotrakama bAMdhavAnAM kAraNe- guNapehI mayarahio, ajjhayaNajjhAvaNAI niccha / pakuNai (jiNAibhatto, ucca nIaM iarahA *u / uccagevakarmabaMdhanAM kAraNe nIcatrakamabaMdhanAM kAraNe tadviparyayo nIcaivatyanutseko parAtmanidAprazase sdsdgunnaarottAkya | chAnomAne ja nIraksa che (1) paraprazaMsA : (1) paraniMdA : hamezA paranI prazaMsA guNa | ISya, matsara ane dveSanA stuti karavAnuM mana thAya, te ja ] kAraNe pArakAnA guNe sahana na svabhAva hoya che. tema ja 1 thatAM paraparivAda eTale pArakAnI guNAnurAgI hoya, pArakAnA [ niMdA karavAthI. guNo joI Ana dita thAya, rAjI thAya te... | (2) AtmaniMdA : (2) AtmaprazaMsA : pite pitAnI niMdA karavAmAM kayAreya paNa pite ja pitAnA tatpara hoya, pitAne pitAnA | vakhANa karavA, pitAnA moDhe deze jevA tarapha lakSa heya. pitAnI prazaMsA karavI. khoTI ane je khoTuM che te ja ! baDAI hAMkavI vagere kAraNathI. che. pitAmAM paDelA de-durgaNe khoTA che, kharAba che tevI niMdA karavAthI Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 (3) saguNabhAvane ! (3) sadaguNa AcchAdana : hIre khALamAM paDyo haze te bIjAnA sArA guNene paNa paNa hIro e hIre ja che. DhAMkavA, IrSyA-dveSathI sahana na guNo keInA paNa haze te ! thatAM pragaTa na karavAthI guNe e guNe ja che. keIna paNa sArA guNone pragaTa karanAra, (4) asadaguNAcchAdakaH | (4) asadaguNadabhAvana : asaddaguNa eTale durguNa- | arthAta je guNe nathI te rAba deze... jANavA chatAM | guNe che ema kahe che. dene paNa ene pragaTa na karavA, 1 guNa kahIne pragaTa karavA vagere DhAMkI devA, dabAvI devAnI. kAraNathI, bhAvanAvALe. (5) guNanurAgI (5) durguNadoSa jenAra : guNene rAga, koInA paNa evI ja chidrAthI daSTi sArA guNe pratye AkarSaNa ane e svabhAva ghaNune jAge, bhAvanA thAya. jevA tene paDI jAya che ke pachI e guNe ja jevA. paraMtu deze vyaktine de ja dekhAya. jema dekhAtA hoya te paNa na jevA kamaLA - pILIyAvALAne badhuM evI bhAvanA rAkhavAthI..... | pILuM ja dekhAya tema, kALA cazmA paheryA hoya te badhuM kALuM ja dekhAya evI rIte chidrAdhIne badhAmAM de | durgaNe ja dekhAya. (6) aSTa mada rahita: [(6) aSTamada-kAraka : jAti, lAbha, kuLAdi ATheya jAti, lAbha, kuLa, AdinA prApta thavA chatAM paNa tenuM ATha mada karanArane paNa nIcasaheje abhimAna na karavAthI | netrakarma baMdhAya. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 7. adhyayana adhyApananI! 7. adhyayana-adhyApananI ruci : rucine abhAva : pite bhaNavuM tathA bIjAne ! ne te bhaNavAnI bhAvanA thAya bhaNAvavAnI rucivALA jI ! ane na te bhaNAvavAnI IcchA uccagotra bAMdhe. manamAM saheje ! thAya. ghaNuM jIvamAM ekane, paNa IrSyA-matsara nathI. bhaNavA te ghaNumAM banene abhAva ane bhaNAvavAne ja bhAva pradhAna! jaNAya. evA jI paNa nIca paNe heya te. gotrakarma bAMdhe. 8. jinAdinI bhaktimAM 8. jinAdinI bhaktine tAra : | abhAva : jinezvara paramAtmA, siddha jinezvara paramAtmA, siddha bhagavaMta, sAdhu, sAdharmika baMdhu bhagavaMta, sAdhu, sAdharmikAdinI AdinI bhakti, sevA, vaiyAvacca | bhakti, sevA, vaiyAvacca karavAnI karavAnI rucivALA jI, emAM. IcchA ja na jAge, prasaMga hevA tatpara jI, jinAdinI satata chatAM bhAvanA na thAya. ethI bhakti karanArA enA niyamAdi. | viparIta vartAte hoya te, vALA jarUra uccagotrakarma bAMdhe. | jinAdinI hIlanA, apabhrAjanA, jinavarane pUjatA, | niMdAdi karate heya, avahelanA ucca gotra baMdhAya ! karate hoya te.. uttama kuLamAM avatarI, jinavarane nidatAM, nIcagotra baMdhAya che karma rahita te thAya che nIca kuLamAM avatarI, . jJAnI gurunI sevA karavAthI, karmasahita te thAya che aNuvratAdi vrata-niyama-paccaphakhANa dhAraNa karavAthI. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 9 namratA-vinayaguNa: 9 uddhatAInA kAraNe : namratAne guNa hoya ane vinayane abhimAna ghamaMDa bhayaMkara hoya, svabhAva hoya, sarva sAthe namra-| namratA ane vinaya vivekane bhAve, vinayane vyavahAra karavAthI | chAMTe paNa na hoya. ane nAnAuddhatAIthI na vartavAthI abhi- | meTAne viveka na rAkhatAM mAnarahita bhAve vartavAthI-ucca | uddhatAIthI vartanAra nIcagotragotrakarma bAMdhe. | karma bAMdhe. uparokta gotrakamanA Azrava hatuo paraspara viruddhabhAvavALA che. nIcagotrakarmanAM je kAraNe che tenAthI nIca gotrakarma baMdhAya che. ane tenAthI viparIta ucca gotrabaMdhanA Azrava hetuo che, tenAthI jIva ucca gotrakarma bAMdhe che. saMsAramAM jI bhinna bhinna svabhAvavALA hoya che. ane tethI ja te te pravRtti-svabhAvAdi dvArA te te karma bAMdhe che ane pariNAme te te karmanA vipAka bhegavavAno vakhata Ave che. A baMne kAraNe ApyAM che. bahu sArI rIte vicAra karIne nIcagotra baMdhAvanAra kAraNa jANIne tenAthI bacavuM TALavuM ane uccagotrakama baMdhAvanAra kAraNene lakSamAM rAkhIne sevavAM, AcaraNamAM mUkavAM jethI uccagotrakama baMdhAya ane tene sArA vipAka maLe. jevAM phaLa joItAM hoya tevAM kAraNenuM sevana karavuM. uca-nIca gotrakamanA vipAke maLatA bhAve: "Aryadeza-sujAti-kulasthAna-satkAraizvaryAdyutkarSasampAdakatvamuccaitrikarmaNo lakSaNam / -arthAtu-Aryadeza, sArI jAti, sat kula, ucca sthAna, ucca padavI ane mAna-pAna satkAra tathA raddhi-siddhi-saMpatti Adi aizvaryAdinI prApti jIvane ucca gotrakane kAraNe prApta thAya che. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 kahyuM che kensara sAma, siddhakSetra samAdhAH | - saMghazcaturvidho loke, sakArA paMca durlabhA : // pAMca sakAre jIvane durlabha che-1. sArI saMpatti-sadudravya, ane 2. sArAkuLamAM janma thavuM, (dharmAdi saMskArI kuLa prApta thavuM), 3. siddhakSetra-zatruMjayanAM darzana, tathA 4. samAdhi ane 5. catuvidha saMghanI prApti A pAMca sAkAra (sa akSarathI zarU thatA bhAve ) maLavA durlabha che. "cANDAlamuSTikavyAdhamasyabandhadAsyAdibhAvasampAdakatvaM nIcairgotrasya lakSaNam " / jenAthI caDALa kuLamAM utpanna thavuM, muSTika, zikArI, mAchImAra, nekara, cAkara ityAdi prApta thAya che te nIcagotrakarmanA kAraNe maLe che. nIcagotrakarmanA udaye jIva mAtaMga (TreDa) thAya che. halakI jAtimAM utpanna thAya che. ane gaTara-khALa vagere sApha karavAnAM kAma karavAM paDe che. harijanAdi asapRzya thaIne durgachA upaje evAM kAmo karavAM paDe che. mALI, govALa, telI-ghaMcI, keLI, mecI, bhaMgI vagerepaNuM manuSyagatimAM paNa nIcagotrakamanA kAraNe pAme che. ane te kAraNe tevAM kAryo karavAM paDe che. tiryaMca gatimAM te bhUMDa-Dukakara, ziyALa, vagere thaIne manuSyanI viSTAdi khAvAM vagere duHkha sahana karavAM paDe che. nIcagotrakarmanA kAraNe yAcaka, daridra, bhikSuka, kRpaNa, rAMka, keLI vagere kuLamAM janma levA paDe che. - jyAre uccagotrakamane udaye jIvane jAti-kuLa vagere sArAM maLe che. ucca lekaprazasya kuLa-jAtimAM janma maLe. AcArya - upAdhyAyAdi padavI maLe che. sAdhupadavI prApta thAya, kAraNa ke Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 nIcovakarmane udaya pAMcamA guNasthAnaka sudhI ja che. sAdhu thayA pachI nIcagotrapaNuM nathI rahetuM. sAdhu thaI gayA eTale ghara-bAranA tyAgI aNagAra banyA. eTale sAdhune jAti-kuLa vagere na puchAya. kahyuM che ke jAti na pUchiyo sAdhu kI, pUcha lIjiyo jJAna / mola karo talavAra kA, paDA rahama do myAna // jema bajAramAM jaIe tyAre talavAra kharIdatI vakhate talavAranI kiMmata karAya che, kAraNa ke upayogamAM talavAra AvavAnI che. mATe dhAra joI ne talavAranI kimata thAya, nahIM ke-myAna (talavAra rAkhavAnA khA) nI. e ja pramANe sAdhu mahAtmA maLe tyAre sAdhune jJAna vagere puchAya, jenAthI jJAna vadhe tevA jijJAsAjanya prazno pUchavAnuM nahIM ke sAdhune jAta-nAta-kuLa vagere. te pUchavAne kaMI ja artha nathI. uccagotrakarmanA kAraNe zreSTha sattA-padavI prApta thAya. mAnapAna maLe moTAI maLe. jinezvare Adi, ugra-kuLa, bhegakuLa, rAyakuLa, kSatriyakuLa, harivaMzakuLa vageremAM janma maLe. devalekamAM IndrapaNuM maLe. vAsudeva, prativAsudeva, baLadeva, cakravartI paNuM, tIrthakarapaNuM vagere uccagotrakarmane kAraNe prApta thAya che. uccagotrakarmavALAmAM pramukhapaNe dharmAdinI ArAdhanA jovAmAM Ave che. pramANamAM nIcatrakarmavALAmAM dharmAdinI pravRtti jevAmAM ochI Ave che. sarvatra uccatrakarmane kAraNe jIva sarva sArA UMcA bhAve prApta kare che, jyAre nIcatrakarmanA kAraNe te ja hIna, ochA tathA nIcA bhAve prApta thAya che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 AThe mada jAtilAbhakulaizvaryabalarUpatapa:zrutaiH / kurvan madaM punastAni, hInAni labhate janaH // jAtyAdi-8 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 jAti lAbha kuLa aizvarya bala rUpa tapa kRta A jAtyAdi ATha uccagotrakarmanA vipAke jIvane zubha rUpe maLe che. eTalA mATe uccagevakarmanI puNyaprakRti tarIke gaNatarI thAya che. paraMtu A prApta thatAM je jIva enuM ja pharI abhimAna kare te e ja vastuo pharIthI hInapaNe prApta thAya che. e Tit for tato karmane svabhAva che. mATe A ATha prApta thAya te paNa abhimAna na karavuM. ane "abhimAna A AThanuM ja thAya che, AnuM ja karI zakAya che. A AThane mada karanAranA dawte joIe. ATha mada - karanAra vyakti 1. jAti mada- 1. harikezI muni 2. lAbha mada 2. sulUma cakravartI 3. kuLa mada- 3. marIci " 4. ezvarya mada- 4. dazArNabhadra pa bala mada- 5. zreNika mahArAjA 6. rUpa mada- 6. sanatku mAra cakravartI che. tapa mada- - 7. kuragaDu muni : zrata mada- 8. syulibhadra muni Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 (1) jAtimada-suMdara jAti, lekapUjya, lekamAnya, lekamAM prasiddha zreSTha jAti paNa jIvane uccatrakarmanA kAraNe prApta thAya che. paraMtu badhA ja jIne te maLI jAya che evuM nathI hatuM. saMsAramAM hIna, halakI jAtio paNa che, ane jIve e jAtimAM paNa janme che. paraMtu sArI ucca jAtimAM janmelAe bIjAnI halakI jAti joIne abhimAna paNa na karavuM joIe. ane halakI jAtivALAe bIjAnI ucca jAti joIne IrSyA-dveSa paNa na kara. harikeza muni tathA metAryamuni jevA jAtimadanA kAraNe halakI caMDALajAtimAM janamyA. harikezI muni-mathurA nagarInA rAjA zaMkhe dIkSA lIdhI. cAritradharmanI ArAdhanA karatA hatA. vihAra karatA zaMkhamuni hastinApura nagarImAM padhAryA. raste khabara na hovAthI mArgamAM maLelA eka "madeva" nAmanA purahitane raste pUcho. pureDite mArga batAvyuM. ane aMte muni zaMkha mahArAjanA upadezathI pratibaMdha pAmI "madeva purohite" muni pAse dIkSA lIdhI...ghaNAM varSo sudhI cAritra pALe che, paraMtu brAhmaNa purohita tarIke huM UMce, amArI jAti ja zreSTha gaNAya, bIjI badhI jAti te halakI gaNAya...vagere belatA. jAtinuM abhimAna karyuM semadevamuni cAritra pALI svage gayA. ane bAMdhelA nIcagotrakarmanA kAraNe pharIthI avataratA gaMgAnadIne kAMThe balakeTa nAmanA caMDALanA ghare tenI "gaurI patnInI kukSimAM janamyA ane "harikezI" evuM nAma paDyuM. ane hari kezIne pUrvajanmanuM jAtismaraNa jJAna thatAM vairAgyabhAva jA. dIkSA lIdhI ane sAthe Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 sAthe jAtimadathI nIcagetra karma bAMdhyuM che e paNa khyAla AvatAM saMyamanA mArge vadhu draDha thayA. metAryamuni-sAketapura nagaranA rAjA caMdrAvataMsaka ke jenuM kAryotsargamAM ekAgratA, tallInatA rAkhavA tarIke nAma prasiddha hatuM. temane "sAgaracaMdra" ane "municaMdra" be putra hatA. sAgaracaMdra dIkSA aMgIkAra karI. te vihAra karatA ujajayinI nagarImAM padhAryA. tyAM rAjakumAra ane purahitaputra baMnene pratibodha ApI dIkSA ApI. purahitaputra brAhmaNa hate teNe cAtrimAM evuM abhimAna satata rahetuM hatuM-'are ! brAhmaNa karatAM vaLI bIjo zreSTha keNa hoI zake?" huM brAhmaNa chuM, mArI jAti badhA karatAM UMcI ane bIjA badhA halakI jAtinA. AvA jAtimadane pariNAmamAM temaNe nIcagotrakarma bAMdhyuM ane te karmanA vipAke svargamAMthI vI rAjagRhI nagarImAM "mahera nAmanA caMDALanA gharamAM "metI" nAme tenI caMDALaNI patnInI kukSio utpanna thayA. nIcagetra karma bAMdhyuM hatuM tenA pariNAme caMDALa kulamAM utpanna thavuM paDayuM ane lekamAM caMDALaputra tarIke hIlanA pAye aMte mitradevanA kAraNe vairAgya pAmya ane bhagavAna mahAvIra svAmI pAse dIkSA laI metArya muni banyA. munipaNuM pAmyA pachI jAtikuLanuM nIcapaNuM nathI rahetuM. sAdhu te sarvane pUjya. nava pUrvane abhyAsa karI jinakalpapaNuM aMgIkAra karI mAsakSamaNanI tapazcaryA karatA. sanInA ghare pAraNuM karavA AvyA. ane te ja kSaNe krauMca pakSI sonInA senAnA javalA caNI gaye. sainIe metArya munine upasarga karyo. paraMtu samatAbhAve rahI muni kSapakazreNie caDhI karmakSaya karI kevalajJAna pAmI mekSe gayA. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 - (2) lAbhamada-hastinApuranA rAjA kRtavIryanA putra subhUma cakravatI banyA. parazurAme prathama sAta vAra pRthvI kSatriyarahita (niHkSatrI) karI hatI tene vairane badale vALavA ane pitRhatyAnuM vera levA subhUme parazurAmane paNa pitAnA cakraratnathI mArI nAkhyA. dhanasaMpatti, rAjya ane sattAnI khAtara saMsAramAM varSothI A ja cAlatuM AvyuM che. subhUme bharatakSetranA 6 khaMDa sAdhyA. ane cakravartI banyA. paraMtu ene lebha jAge. are 6 khaMDa te badhA cakavatI sAthe che, ane te ja meM paNa sAdhyA che, te emAM navAI zuM? mAre te dhAtakIkhaMDanA bIjA paNa bharata vagere kSetre jItavA joIe, te kaMIka lAge ke huM cakravartI banyo chuMA vicAra karI pitAnA sinya sAthe taiyAra thaI lavaNasamudranA kAMThe AvyuM. paraMtu devavANImAM nA pADavAmAM AvI. subhUma! cakravartInA niyama pramANe tame 6 khaMDa sAdhI lIdhA che. mATe have lobha karazo nahIM. 6 khaMDane tamane je lAbha thaye che temAM ja saMteSa rAkhe. AgaLa vadhaze nahIM." paraMtu lebhI kenuM mAne, kenuM sAMbhaLe? te AgaLa vadhe. ane devatAoe sAtha na Ape. devatAoe tene pAka. chevaTe 2 lAkha jananA vistAravALA lavaNasamudramAM paDIne subhUma cakavatI mRtyu pAmIne sAtamI narake gaye. sAtamo khaMDa meLavavA jatAM te sAtamI naraka maLI. bhayaMkara lebhanuM pariNAma viparIta ja AvyuM. (3) kuLa mada- kuLane mada karIne marIcie bhavaparaparA bagADI. nacatrakarmabadhI sattAvIsamA bhave paNa devAnaMda brAhmaNInI kukSimAM rahevuM paDyuM.. (vagere hakIkta pUrve ApaNe joI gayA chIe) Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa1 (4) aizvarya (ddhi-siddhi) mada- - dazArNa nagarIne rAjA dazArNabhadra bhagavAna mahAvIra prabhune vaMdana karavA nIkaLe. dazArNa bhadrane manamAM thayuM, "are! A ja sudhI keIe paNa na karI hoya tevI trAddhi-siddhi sAthe adbhuta aizvarya sAthe huM prabhunA darzana karavA jAuM." eTale 18 hajAra hAthI, 24 lAkha gheDA, 21 hajAra ratha, 91 karoDa paidala sainya, 16 hajAra davAonA moTA rAjazAhI ADaMbara sahita prabhunA darzane nIkaLe. paraMtu saudharma Indrane avadhijJAnathI A hakIkatanI khabara paDI. eTale IndramahArAjA paNa dazArNabhadrane mada utAravA Dabala Rddhi-siddhi vikUvane te paNa prabhunA darzane AvyA. banne samavasaraNa pAse AvyA. kharekhara! IndranI Rddhi-siddhi joIne dazArNabhadranuM abhimAna UtarI gayuM. ane tethI rAjAe vicAra karyo ke AvI rIte Rddhi-aizvarya vikUvIne te huM Indrane harAvI zakuM tema nathI. te enA karatAM te A badhI Rddhi-siddhi aizvarya tyAga karIne dIkSA laIne sAcA saMyamanA bhAvathI ja bhagavAnane vaMdana karuM te keTaluM sAruM. ane dazArNabhadra rAjAe tema ja karyuM. prabhu pAse dIkSA lIdhI, ogho hAthamAM laI sAcA bhAvathI bhagavaMtane vaMdana karyA. A joIne indra AzcaryamAM paDyo. ane nUtana muni evA dazArNabhadrane vaMdana-namana karI kahyuM "he muni! kharekhara te tame ja jItyA che, huM hAryo chuM. sAcAM darzana-vaMdana te A badhuM tyAga Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ghara karIne tame ja karI zakyA che. huM te tyAga nathI karI zakta, mATe huM hAryo chuM, tame jItyA.. tame ja sAcA vijayI banyA, dhanya che. (5) balamada-mahArAjA zreNike baLane mada karI zikAra karyo. zikAramAM tIra vAgatAM ja garbhiNa hariNI viMdhAI gaI, mRtyune zaraNe thaI aMte zreNike baLane mada karyo. "ahA. hA...kevI zakti? ! mAruM kevuM baLa? eka ja tIre acUkapaNe bene ghAta karyo" A pramANe abhimAna karatAM karatAM narakamAM javA gya AyuSyakarma tathA narakagati karma baMdhAyuM ane mahArAjA zreNikane prathama ratnaprabhA narakamAM javuM paDyuM. tyArapachI dharma pAmyA, tIrthakara nAmakarma paNa bAMdhyuM paraMtu pahelAM je karma nikAcita thaI gayuM tenuM zuM? te te bhagavyA vinA cAle tema ja nathI. eka sAmAnya vAtamAM karma kevuM nikAcita baMdhAI gayuM? rAjA je rAjA zreNika ane eka garbhiNI hariNIne zikAra karIne pitAnA baLa (zakti)ne mada-abhimAna kare che. pariNAme narakamAM paTakAI gaye. - hiTalara, carcila, lenina, meselina, vAhyAkhAna ane sikaMdara jevA mAMdhAtA samrATe vizva upara rAjya karavAnA svapnAMo jatA hatA. bhayaMkara yuddho khelyAM, dvitIya vizvayuddha vagerenI ghaNuM vAte Aje paNa tAjI thAya che. ApaNe spaSTa jANIe chIe ke hiTalara jevAne kevI rIte jhera pIne maravuM paDayuM ? ItihAsa A vAtane sAkSI che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 sikaMdara jevA samrATane paNa mRtyune zaraNe thaIne khAlI hAthe javuM paDayuM. yuddha cheDanAra kAkAne tenA bhatrIjA bhejakumAre ciThThImAM lakhIne samAcAra mekalyA. "mAMdhAtA jevA moTA mahArathI rAjAo paNa khAlI hAthe cAlyA gayA temanI sAthe te pRthvI gaI nathI ane mane lAge che ke tamArI sAthe te pRthvI cakkasa Avaze. tame te pRthvI jarUrI sAthe laI jaze. mATe ja ATalI pRthvI tamArI pAse hovA chatAM paNa mArI pRthvIne paDAvavA tame yuddha caDhyA cho?" basa, ATalA zabdothI kAkAnI AMkha UghaDI gaI ane yuddha baMdha karyuM. ATalI vAtamAM AMkha kholanAra mada ane naze utAranAra ghaNuM moTuM rahasya hatuM. (6) rUpamada-maLelI padgalika kAyAne thoDuMka geruM rUpa maLe eTale ghane abhimAna jAge che. e te varNa nAmakarmane zubha-azubha bheda pramANe jene sAruM kharAba rUpa maLe che, temAM vaLI abhimAna karavAnI jarUra zuM? ane maLa-mUtranI azucithI bharelI kAyA upara vaLI abhimAna karavAnuM hoya ja zenuM? ApaNe pUrve sanat kumAranI kathA joI gayA chIe. sanata kumAre pitAnA rUpanuM abhimAna kevuM karyuM hatuM? pitAnuM rUpa devatAone batAvavAmAM , eNe keTale mada karyo. paraMtu devatAoe rAjyasiMhAsane beThelA sananI prazaMsA na karI, rUpane na vakhANuM, vakhANavALAnA badale vakheDayuM, eTale sananI AMkha khUlI. teNe 6 khaMDane rAjavaibhava tajI dIdhe, dIkSA lIdhI. sanata cakravatI sanata muni banyA. tapa-tyAga ane vairAgyanA bhAvamAM kAyAnI zuzruSA ane meha tajI daI dehabhAvarahita banyA. ghaNuM rego utpanna thayA chatAM paNa samatAbhAve sahana karyA. pitAnI pAse reganivAraka zakti te gajabanI hatI. lUMka Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 lagADatAM ja kAyA kaMcana jevI thaI jAya.. theDI AMgaLI te devatAo samakSa karI batAvI paraMtu bIju kaI aMga nahIM. samatAbhAve sahana karI AtmakalyANa sAdhI gayA. upara cAle ja che. gerAone pitAnA gorApaNunA rUpanuM bhAre abhimAna hoya che. gorI rUpALI strIone paNa A abhimAna pADanAra bane che. rUpane mada na karavAnuM karmagraMthakAra maharSi jaNAve che. bAhubalI jevA mahAtmA abhimAnamAM bAra mahinA sudhI kAyetsarga dhyAnamAM UbhA rahyA. aMte bahena sAdhvIonAM vacane sAMbhaLyAM. "vIrA mArA gaja thakI Utare ! gaja caDhe kevaLa na heya re!.." basa, ATalA ja zabdonI jarUra hatI. A zabdanI jAduI asara thaI ane bAhubalI vAMdavA javA paga upADe che. tyAM te..."paga upADyo re.. vAMdavA...upanya kevaLajJAna..." bAhubaLI muni kevaLajJAna pAmI mekSe gayA. jeNe abhimAna karyuM teo taryA ane jeNe abhimAna karyuM teo DUkhyA-paDyA. (7) tapamadaghaNa bhAgyazALIe bahu sArI rIte sahelAIthI ramatamAM sArI-moTI tapazcaryA karI zakatA hoya che. jyAre ghaNuM jI sudhAvedanIyakarmanA udaye kahe yA aMtarAya karmanA kAraNe kahe, tapazcaryA nathI paNa karI zaktA. kuragaDu jevA muni bilakula tapazcaryA karI nahotA zakatA. chatAM paNa samatAne bhAva khUba U ce hate. te e kuragaDuM mahAtmA paNa kevaLajJAna pAmI tarI gayA. tapa karanArAe na karanArA pratye jeIne paNa abhimAna na karavuM. pitAthI sArI rIte thAya che, ethI tapanuM abhimAna Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 paNa na karavuM. nahIMtara e tapa madanA kAraNe nIcagetrakama paNa baMdhAI jAya ane pachI tapa thAya ja nahIM (8) zratamada-A che zratamada. jJAnanuM abhimAna-vadhu bhaNelAe jJAna-zrutanuM abhimAna paNa na karavuM. sthalibhadra munie siMhanuM rUpa karIne bahenane batAvyuM. ane eNa, veNu, reNu vagere sthUlibhadra muninI bahene bhadrabAhu sUrinI AjJAthI vaMdana karavA AvI. tyAM te sthUlibhadra munie siMhanuM rUpa karyuM. bahene te joIne ja gabharAI gaI DarIne pAchI gaI. bhadrabAhu sUrine kahevAthI pAchI gaI. vaMdana karyA....paraMtu bhadrabAhusUri syulibhadramunine A zrutamada-abhimAna jANIne Azcarya pAmyA. 'AvA dazapUrvI jevA muni paNa je gaMbhIra na bane ane abhimAna kare..are re..! A ke avasarpiNIkALano prabhAva che ?' -ema vicAra karI paDatA kALanI asara joI ne zrutamada karanArA muni sthUlibhadrane AgaLanA pUrve na zikhavADayAM. pachI saMghanA AgrahathI zeSa cAra pU sUtrathI ApyAM, paNa arthathI na ApyAM... A che zratamadanuM pariNAma rUpalAbhakulavikramavidyAzrItapovitaraNaprabhutAthaiH / kiM mada vahasi vetti na mUDhAnantarA : sma bhRzalAghavaduHkham // -adhyAtmakalpadrumamAM muni suMdarasUri mahArAja jaNAve che ke he jIva! anantIvAra AvA abhimAna-mada karIne te laghutAhInatAnAM ghaNAM duHkha sahana karyA che te pachI have zA mATe A rUpa-lAbhAdinuM abhimAna kare che? bhamai aNataM kAlaM, tamhAo mae vivajijA // -A madanA kAraNe ananta kALa saMsAramAM bhaTakavuM paDe che, mATe tene tyAga kare ja zreSTha che. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UF saujanya UR zeThazrI jayaMtilAla maphatalAla zAha khImatavAlA tathA zeThazrI candulAla kacarAlAla zAha nAnapurA-surata nA saujanyathI A pustikA prakAzita karavAmAM AvI che. kayA jo YN kra zALakiyA jyAM mahAsA vidhAyA vimuktaye prakAzaka :-zrI mahAvIra vidyAthI kalyANa kendra -: saMcAlita :- zrI mahAvIra jaina sAhitya prakAzana - kAryAlaya tathA prAptisthAna :39, vasaMta vilAsa, bIje mALe, 133, gopAla nivAsa, . DI. DI. sAThe mArga, bIje mALe, vI. pI. reDa, prArthanA samAja, prinsesa sTrITa, muMbaI-4. muMbaI-400 002. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata, Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che jainadarzananA adbhuta karma-vijJAnanA siddhAntone samajavA zrI gopIpurA-surata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita ' Itra jAhez ArSyAkAsANA mukhyaviSayakamANIgaliLyA... 'pravaktA-pau.bizA zrIaTTaNauvyajI mahAjAja 'rASTrabhASA sna-vava sAhityaratna-prayAga ) 'cAturmAsika ravivArIyaHzrI mahAvIra zikSaNa zibira * saMcAlaka zrI mahAvIra vidhAthI kalyANa kendra (muMbaI) pra. Aso suda 15 vyAkhyAna 13 muM ravi tA. 3-10-2 viSaya: sukha-duHkhanuM kAraNa - vedanIyakarma vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aruNavijayajI mahArAja avataraNakAraH kapilarAya nAnAlAla ThAkura veyaNIyaM pi ya duvihaM, sAyamasAyaM ca AhiyaM / sAyassa u bahU bheyA, emeva asAyassa vi // caramatIrtha pati paramAtmA zrI mahAvIra prabhunI aMtimadezanArUpa AgamagraMtha evA zrIuttarAdhyayanasUtranA kammapayaDI nAmanA tetrIsamA adhyayanamAM vedanIyakarmanuM svarUpa jaNAvatAM pharamAve che ke.. vedanIyakarma paNa be prakAre che. eka zAtA vedanIya ane bIju azAtAdanIya. zAtA vedanIyakarmanA paNa bahu bhede che, ane e ja pramANe azAtA vedanIyakarmanA paNa ghaNA bheda che. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 358. A zAtA ane azAtA zuM che? sukha ane duHkha zuM che tene cheDe vicAra Aje ApaNe ahiMyA kare che. | anAdi-anantakALathI A saMsAranA coryAsInA cakakaramAM janama-maraNa karate jIva paribhramaNa karI rahyo che. anaMtI vAra narakamAM gaye, anaMtI vAra svarga-devagatimAM gaye. tiryaMcanA - bhave paNa anaMtA karyA. ane manuSyagati paNa Aje kaMI navI nathI pAmyA. anaMtI vAra manuSya thaIne paNa bhaTakyo. cAre gati ane pAMceya jAtimAM anatI vAra pharyo, rakhaDyo.ane hajI paNa paribhramaNa cAlu ja che. zAstrakAra bhagavaMte pharamAve che ke... na sA jAI na tajoNi, na tat kulaM na tat ThANaM / jattha jIvo aNaMtaso, na jammo na muo // -kaI evI jAti nathI, keIevI utpattisthAnasvarUpani nathI, keI evuM kula nathI, ane kaI evuM sthAna paNa nathI, ke jyAM jIva anaMtAvAra na janmyA hoya ke na maryo hoya. ' bahu UMDANathI vicAra karIe ane joIe ke A jIve anaMtA janama-maraNanA A bhavamAM saMsAramAM karyuM zuM? meLavyuM zuM? " progrAmanuddipha moDa pravartate" vagara projane te mUrkha mANasa paNa pravRtti nathI karate. te zuM A jIva ATalA badhA bhava bhaTako chatAM paNa kaMI na sAdhyuM? zenA mATe bhaTakyo? zuM meLavavA mahenata karI? UMDA ciMtananA AdhAre eTaluM to jaNAya che ke game te gatimAM jIva gaye, game te jAtimAM gaye, nAno ke maTe game te bhava karyo... paraMtu sarvatra satata jIve mukhya mahenata te eka ja karI che ane te che-"sukhane meLavavAnI". A sukhane meLavavAne lakSa sAthe eka bIjuM paNa lakSa jIve satata sAthe rAkhyuM che...ane te che -"duHkha TALavAnuM." "sukha maLavuM joIe ane duHkha TALavuM joIe A lakSathI prayatna karatA jIve anaMtA Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 359 bha kADhI nAMkhyA. sukha maLe, paNa duHkha na TaLe, te paNa zuM kAmanuM? ane ghaNI vakhata duHkha TaLI paNa jAya che paraMtu sukha jevuM hAthamAM kaMI ja nathI AvatuM, te paNa nathI cAlatuM jIve duHkhane abhAva sukha mAnyuM che, evuM paNa nathI..hA...paraMtu sukhane abhAva jarUra duHkha mAnyuM che. kema? zA mATe? "sukha nathI mATe dukhI chIe." te pachI "duHkha nathI mATe sukhI chIe" ema kema nathI kahetA? nA... sukha abhAvAtmaka nathI, e te bhAvAtmaka che enI sattA che, enuM svarUpa che .. paraMtu jIvane pUcho ke anAdi anaMtakALathI ATalA badhA bhavonI satata mahenata karatA hovA chatAM paNa zuM sukha maLI gayuM che? je maLI gayuM hota te have jIva e mATe mahenata na karata. dekhItI vAta che ke maLyA pachI kaI meLavavA mahenata nathI karatuM. parIkSAmAM pAsa thayA pachI pAchuM e ja bhaNavA ke vAMcavA keI mahenata nathI karatuM, kAraNa ke meLavavAnuM lakSa hoya che ane meLavavAne anurUpa pravRtti hoya che. pravRtti-puruSArtha e kriyA che, mahenata che; jyAre "meLavavuM" e pariNAma-phaLa che, kriyAne aMta che je dareka bhavenI ATalI mahenata pachI paNa nathI maLyuM te kyAM ya khAmI hovI joIe ! ane hajI te A saMsAramAM keIe saMtoSI nara nathI dekhAte ke jene badhuM maLI gayuM che ane have meLavavAnI mahenata jeNe cheDI dIdhI heya. are! eka kIDI paNa meLavavA keTalI mahenata kare che! eka sAkaranA TukaDAnI gaMdha AvI ke turaMta de che meLavavA. ghaNI mahenata karIne e kaNane pitAnA daramAM lAve che, kAraNa ke kIDIne sAkaramAM sukha dekhAyuM che. ghaNuM pazupakSIone khAvAmAM sukha dekhAyuM che. devatAone svargamAM eza-ArAma...Rddhi-siddhi-samRddhimAM sukha dekhAyuM che... jyAre manuSyagatimAM koIne khAvA-pIvAmAM, keIne UMgha-ArAmamAM, Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 keIne dhana-saMpattimAM.. keIne viSaya -bhegamAM kaIne. sattAmAM..kaIne kuTuMba-parivAramAM sukha dekhAya che. jeNe jemAM mAnyuM te kharuM? ane temAM ja lakSa rAkhIne tenI pAchaLa satata mahenata cAlu rAkhI che. AvI tanatoDa mahenata ja kahI Ape che ke hajI enI mahenata phaLI nathI, hajI kaMI ja maLyuM nathI.... hajI te meLavavAnuM ghaNuM bAkI che. anAdikALanI ATalI mahenata hovA chatAM keIne saMsAramAM vAstavika sukha-zAnti maLI nathI e hakIkata bahu ja spaSTa ane sAcI lAge che. maLyuM hota te have meLavavA mahenata na karI hota. sukhane meLavavA jIve Aja divasa sudhI jeTalI mahenata karI che. are! enI eka TakA paNa mahenata jIve je dharmArAdhanA pAchaLa. karmakSayanA lakSa sAthe ..AtmakalyANanA athe karI hata te jIva kyAMya pahoMcI gayA hata..cekasapaNe enuM AtmakalyANa e sAdhI zakyA hota.... A sukha-duHkhanI ghaTamALa pAchaLa rahasya zuM che? kema sukha prayatnasAdhya nathI? chatI mahenate paNa kema maLatuM nathI ? kAraNa zuM che?....A badhAnA uttaramAM "karma taNuM gati nyArI".nA addabhuta karmacakramAM vedanIyakarmanuM svarUpa atre jevA jevuM che. jaina zAstrakAra maharSi bahu ja suMdara rIte A citra spaSTa kare che. anaMta sukha e AtmAne svabhAva che- anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra, anaMta virya, anAmi, arUpipaNuM, agurulaghupaNuM vagere jema AtmAnA guNe che, AtmAnA svabhAva tarIke che, te ja prakAre te ja eka viziSTa guNa AtmAne che ane te che "anaMta sukha".."avyAbAdha sukha cetanAzaktivALA cetana evA AtmAne ja A svabhAva che, guNa che. jaDamAM sukha-duHkhanI keI saMvedanA nathI hotI. nathI Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 te keI sukhanI lAgaNI ke nathI te kaI duHkhanI lAgaNI. . mAthAne eka vALa kheMcAya ke saMya bheMkAya te duHkha paNa jIva anubhave che, ane attara lagADe ke suMdara vastro paherAve, sarva prakAranA sukhanI saMvedanA paNa jIva ja anubhave che. AtmAnuM sukha anaMta che, zAzvata-nitya che-avyAbAdha che. svAdhIna-svavaza che. anaMta sukhane mAlika cetana-AtmA ja che. paraMtu saMsAranI paribhramaNavasthAmAM jIva svayaM pite ja evI kaI pravRtti karIne karma bAMdhe che ke jenA kAraNe AtmA pite ja tevA karmothI lepAya che, ane pariNAme sukha-duHkha bhegavavAM paDe che. sukha-dukha kamajanya che, Izvara prerita nathI. - ghaNAnI mAnyatA evI che ke "sukha-duHkha e te IzvaranA hAthamAM che. IzvaranI IcchAne AdhIna che. IzvaranI IcchA hoya te Izvara keIne duHkha-pIDA-trAsa Ape ane jIva te anubhave eTale duHkhI thAya...pIDAya... ane je IzvaranI maherabAnI hoya te Izvara sukha Ape, sukhI kare... ane cha rAjI rahe. eTale sukha-duHkhane kartA Izvarane ja mAnavAmAM Avyo che. basa, badhI IzvaranI ja lIlA che. enI IcchA pramANe ja keI sukhIane kaI dukhI bane che." paraMtu vicAra karIe te jaNAya ke Izvara je Izvara paramadayALu, paramakaruNALu, paramakRpALu, eka sarvopari sattA, niSpakSa, nisvArthI, paramAthI evA paramAtmA paNa zuM kaIne duHkha Ape kharA? ane e je dukha Ape te emanAmAM IzvarapaNuM rahe kharuM? duHkha ApavApaNuM ane paramakaruNALu, paramakRpALu, parama dayALupaNuM e paraspara viruddha-viparIta vAta che, virodhAbhAsI che. enI sAme bIje na rahe, ane bIjAnI sAme eka na rahe baMne sAthe te saMbhave ja nahIM. te pachI saMsAramAM Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 eka bIjAne je duHkha trAsa ke pIDA ApanArA manuSya ke pazuo che...te temane paNa Izvara kahevA paDaze. ghaNuM vAra mAkhI macchara ane mAMkaDane trAsa paNa ghaNuM hoya che te paNa duHkha-takalIpha ApatA hoya che. te zuM te paNa Izvara? ane zuM pitAnA sukha-duHkhanA kAraNa Izvarane kahIne kartA-hartA Izvarane banAvI daIe te ApaNe pite je kaMI paNa khUna, baLAtkAra, pApa je karIe te badhuM kaiNa bhagave? kyAM jAya? te pachI kahevuM paDe ke nA nA.. Izvara te sarva jIvanA pApa-puNya-ane zubhAzubha karma pramANe ja phaLa Ape che... te pachI "sanuM nidarama dRzvaraH" A kahIne Izvarane dayA, karuNA, kRpA karanArA ane te ja pramANe saMhAra-pralaya ane vinAza vagere karanArA mAnavA e keTale aMze regya gaNAya? | karmanI sattA te spaSTa jaNAve che ke jevAM bAMdhaze tevAM ja phaLa bhegavaze" "jevuM vAvaze tevuM laNaze" "jevuM karaze tevuM bharaze" emAM te kaI zaMkA ja nathI. vedanIyakarma-anaMta sukha... "avyAbAdha sukha'nA svabhAva vALo paNa jIva rAga-dveSa-meha-mAyA-lebha-karmAdine vaza paDIne evI vibhAvadazAnI pravRtti kare che ke jenA kAraNe pote ja pitAnAM karelAM karmathI baMdhAya che ane lepAya che. ane e ja bAMdhelAM karmo jyAre udayamAM Ave che tyAre sukha-ane duHkha bhegavavAM paDe che. sukha thoDuM anukULa sAruM rAgapradhAna lAge che, game che jyAre duHkha pratikULa, aNagamatuM hoya che. A sukhaane duHkhane apAvatuM karma te "vedanIyakarma. jenA vaDe AtmAne saMsAramAM vedanA, trAsa, takalIpha, pIDA athavA sukha zAtA anubhavavI paDe che te "vedanIyakarma'. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhulipta talavAra jevuM vedanIyakarma- .. mahulittakhaggadhArA,-lihaNaM va duhA u dheanniaN|| talavAranI dhAra upara madha lagADeluM hoya mAliptatalavAra jevuM ane koI te talavArane laImadha cATavA bese. DIvAra sudhI te madha hoya tyAM sudhI gaLapaNane svAda Ave, gaLyuM lAge paraMtu madha caTAI gayA pachI enA AsvAdanA - vedanIya karma hovAthI dhAradAra talavAranI dhAra upara jIbha kapAtAM bhAre vedanA thAya. cIsa paDI jAya. upamAnA A daSTAnta jevuM ja vedanIyakama che, te be prakAre che. 1 madha cATatAM je gaLapaNanA svAda jevuM mIThuM sAruM gaLyuM lAgatuM hatuM, te managamatuM priya anukULa hatuM tevuM zAtA-vedanIyakarma hoya ane tethI viparIta je talavAranI dhAra cATatA jema jIbha kapAI gaI che ane tIvra vedanA ke pIDA thAya che tevuM zAtA=eTale sukha. azAtA=eTale duHkha. saMsAranAM sukha ane bhege bhegavatA anubhavatA prathama sArA mIThA sukharUpa lAge che. paraMtu pAchaLathI e ja bhego duHkharUpa lAge che. zAtA vedanIya e sArI puNya prakRti che. jenA kAraNe jIvane managamatuM sAruM sukha maLe che. ane enAthI viparIta azAtA Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 vedanIya duHkharUpa pratikULa hoya che. eTale A pApanI prakRti che, azubha prakRti che. cAra gatimAM sukha-du:kha : osannaM suramaNue, sAyamasAyaM tu tirianiraesu / deva-manuSya-narakatiryaMcanI cAre gatimAM sukha-duHkhanA pramANanI vAta karatA karmagraMthakAra maharSi jaNAve che ke prAya: karIne devatA ane manuSyane zAtAne udaya hoya che. ane tiryaMca ane narakagatimAM azAtAdanIya duHkhanuM pramANa vadhAre hoya che. eTalA mATe deva ane manuSyanI gatine sArI uccagati-sadgati kahI che. sArI puNya prakRtimAM levAmAM AvI che. ane tiryaMca ane narakanI gatine azAtA-duHkha-vedanA pradhAna hovAthI pApaprakRti tarIke azubha gaNavAmAM AvI che. svargIya devagatinAM sukhe : devagatimAM svarganA devatAone sukha zAtAnuM pramANa vadhAre pramANamAM maLyuM che. yathecchavihAra karI zake che. kAyA vakriya zaktithI banelI che, dhAryA pramANe rUpAdinuM parivartana karI zake che. vaikiya zarIra hovAthI AhAra-nihAranI khAvA-pIvA-vagere maLa-mUtravisarjana AdinI temane kaI paMcAta nathI. lenI zacyAmAM ArAmathI sukha jogavavuM vagere dhana-saMpatti, aizvarya- bhega-vilAsanI sAdhana sAmagrI, saddhi-siddhi amApa-gajabanI heya che. hamezA 16 varSanA rAjakumAra jevA yuvAna lAgatA hoya che. AyuSya lAMbu sAruM hoya che. viSayabhegojanya vaiSayika sarvatra nathI hatuM. ( vivAra nA kAnAta) dehajanya viSaya Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha mAtra bIjA devaleka IzAnaka5 sudhI ja che. kapipanna ane kalpAtItamAM kramaza: jema jema upara jaIe tema tema sukha gajabanuM hoya che. game eTaluM hoya paraMtu siddhanA sukhanI sAme te eka taNakhalA jeTaluM paNa na gaNAya. chatAM paNa manuSyatiryaMcagati karatAM te moTA pramANamAM che. svargIya devakanAM devatAIsu jevuM ja sukha manuSyagatimAM hoya che. pharaka mAtra eTale ja ke te pramANamAM najIvuM hoya che. viSaya-bhegojanya viSayika sukha, dhana-saMpatti-aizvarya-bhegavilAsa, AdinuM sukha manuSyagatimAM bahu alpapramANamAM hoya che. devatAenI sAme manuSya pAse keTaluM? pramANamAM jovA jaIe te bahu apamAtra gaNAya. ane manuSya karatAM tiryaMcanI gatimAM pazu-pakSIone sukha-zAtAnuM pramANa te keTaluM a95mAtra che te te reja joIne ja kalpI zakAya che. sukha te najIvuM nAmamAtra che. viSaya-bhegejI vaiSayika sukha vagere te tiryaMcagatimAM paNa che. paraMtu duHkha gajabanuM che. paravazatA, parAdhInatA, trAsa, vedanA paNa gajabanI che. * ane tiryaMca karatAM narakagatimAM nArakI jIvone te sukhazAtAnuM nAmanizAna paNa nathI. eka mAtra duHkha-takalIpha, vedanA ane azAtA ja bhegavavAnI hoya che. paramAdhAmI kRta vedanA, kSetrakRta vedanA Adi bhayaMkara tIvra vedanAnuM duHkha narakagatimAM sahana karavAnuM hoya che. eTalA mATe duHkhavedanAnI bahulatAnA kAraNe tiryaMca ane narakagatine durgatimAM gaNavAmAM AvI che. ane tethI ja pApaprakRti, azubha prakRti tarIke gaNavAmAM AvI che. keIna Icche. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 zAtA ane azAtA vedanIya bAMdhavAnA kAraNe gurubhattikhaMtikarUNA-vayajogakasAyavijayadANajuo / daDhadhammAi ajjai, sAyamasAyaM vivajjayao // zAtA vedanIyakarmabaMdhanA | azAtA vedanIyakamabaMdhanAM kAraNe : kAraNe : bhUtavratyanukampAdAnaM sarAga- duHkhazokatApAkrandanavadhaparidevasaMyamAdiyogaH kSAnti : nAnyAtmaparobhayasthAnAnyazaucamiti sadvedyasya // karI che 1. gurubhakti: 1. guruSa : mAtA-pitA, dharmAcArya, tathA mAtA-pitA....dharmAcArya, tathA guruAdi vaDIlanI sevA, bhakti, guru, Adi vaDIlane saMtApavAthI, vaMcAvacca karavAthI.. temane duHkhI karavAthI... 2, kSAnti (kSamA) : | 2. kedhAdi kaSAyathI : svayaM samartha hovA chatAM svabhAva kaidhAdi kaSAyane paNa bIjAnA aparAdhane kSamA | bharela hoya. ghaDIe ghaDIe kare, sahana karI levAthI.. AvezamAM AvI keMdha kara. mATe ja kSamA vIranuM bhUSaNa kodhamAM mArakUTa, asabhya bhASA kahyuM che. kSamA vIca bhUpa' | vAparavI, tIvra kaSAyAnA kAraNe kSamAzIla zAnta svabhAvI zAtA | sva-para ubhayane nukazAna vedanIya bAMdhe. pahoMcADavAthI... 3. karuNu (dayA) : 7. kUratA (nirdaya) : sarva jI upara dayAbhAvI svabhAvamAM kUratA hoya. mana hAya, dilamAM karuNAbhAva heya. | nirdaya heya. nAnA-moTA kaI koIne paNa mAravA-haNavAnI ' jIva pratye dilamAM dayA ja na Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 vRtti na heya. sarva jIvone | Ave...mAravA-haNavAne ja pitAnA jevA samabhAve gaNI | vicAra heya. hiMsaka-vRttinA temanI sAthe te ja pramANe gya | kAraNe nirdaya-kUra banI jIvane vyavahAra karavAthI. jI upara ! mAravAthI, jIvadayA na pALavAthI anukazmAdAnanI pravRtti heya azAtA-vedanIyakarma baMdhAya che. te...jIvadayA ane ahiMsAbhAvanI pravRttithI. 4 zrata pAlana : 4. vratavirAdhaka (avrata): zramaNa jIvananAM pAMca mahA-! ahiMsA, satya, asteya, vata hoya ke zrAvaka jIvananAM ! brahmacarya, aparigraha A pAMceya pAMca aNuvrata hoya tene mahAvrata athavA aNuvratane pAlaka hoya. suMdara rIte ahiMsA, virAdhaka haya, sArI rIte na satya, asteya, brahmacarya, apa-| pALavAthI. tethI hiMsA, asatya, rigrahAdi pAMca vatene pAlaka steyavRtti (cerI) abrahmacarya hoya tene zAtA baMdhAya. durAcAra-vyabhicAra tathA parigraha saMgrahavRtti AdithI jIva azAtA bAMdhe. 5, yoga : 5. aga : manathI zubha vicAra, ciMtana, manathI azubha ciMtana, kharAba vacanathI zubha, sArI mIThI | vicAra, vacanathI hiMsAkArI madhura-niravadya bhASA, kAyAthI sAvadya apriya-asabhya bhASA, niravala paropakArI pravRtti. ema . tathA kAyAthI virAdhanA, pApa mana-vacana-kAyAnI zubha pravRtti | pravRtti Adi karavAthI tathA tathA dazavidha cakravAla samAcArI- dazavidha cakravAla samAcArIrUpa rUpa saMyamayeganuM suMdara pAlana | saMyamayeganI virAdhanA karavAthI karavAthI zAtA vedanIya baMdhAya.. sArI rIte na pALavAthI azAtA baMdhAya. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uhada 6. kaSAyane vijaya : 6. tIvra kapAyAdhanaH mULabhUta rAga-dveSAdi janya tIvra rAga-dveSAdi kaSAyane krodha-mAna-mAyA ane lebha di| svabhAva heya, bhAre dhInA cAreya kaSAyene vijetA hoya, kAraNe Akreza AvezamAM jitendriya heya, dhAdikaSAyone asabhya bhASA, gALa vagere jItI samatAdi svabhAvavALe bolavAthI....... tIvra mAnamAM heya. abhimAna karavAthI, mAyAnA krodha chatI kSamAbhAvavALa hoya kAraNe vizvAsaghAta, daga, chala, mAna jItI mRdu (namra) , , kapaTa karavAthI.. lebhanA kAraNe mAyA jItI sarala , , asatya vacana, saMgrahavRtti cerI lebha jItI saMteSa ,, ,, Adi karavAnA kAraNathI azAtAte zAtAdanIyakarma bAMdhe. vedanakarma baMdhAya 7. dAna : 7. kRpaNutA-(kaMjusAI) paranA upakArabhAvathI sva- kRpaNa svabhAvanA kAraNe dhanavastune bIjAnA upaga mATe saMpatti upara meha-mUcha khUba tyAga kare keInuM hita-bhaluM ! heya. jaladI pase chUTe nahIM. karavA mATe yathAzakya ApavuM. ApavAnuM mana na thAya dInavastra, pAtra, dhana-dhAnya, Adi duHkhI-garIba-daridra Adine jarUriyAtavALAne ApavuM dAna- yazAzakya paNa ApavAnI IcchA bhAvathI paNa zAtA vedanIya | na thAya. keIne duHkha-dAridrayane baMdhAya che. dUra karavA prayatna na karavAthI azAtA baMdhAya. 8, daDhadhamI : 8, dharmazithila : game tevI Apatti-duHkha ke dharmArAdhanAmAM joDAyo hoya takalIphamAM paNa dharma-ArAdhanAmAM paraMtu dharmapAlanamAM daDhatA na Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehatA evI ne evI ja hoya, | heya. parANe vrataniyama pALate duHkhamAM paNa dharma bhAvanA ke | heya, ane game tevA najIvA ArAdhanA ochI na thAya. e | nimitta paNa dharma -vrata-niyamadaDha dhamarAdhanAvALe vrata- | ArAdhanA vagere badhuM choDI de. niyamanI daDhatAvALo zAtA- | zithila-pariNAmI hoya tene vedanIya bAMdhe. azAtA baMdhAya. uparokta kAraNe sAthe ja zAtAthI viparIta kAraNasara dayA-dAna, sarAgasaMyama, deza- azAtA baMdhAya che. A virati cAritra, akAma nijerA, duHkha, zaka, tApa, Akrandana, bAla tapa, mana-vacana-kAyAnA vadha, baMdha, pari devana Adi zubhage, kSamA, zaucAdinI | kAraNe sva athavA para athavA pravRttithI paNa jIva zAtA. ubhayamAM AcaravAnA kAraNe vedanIya bAMdhe che evuM vAcaka- jIva azAtA vedanIyakarmane mukhyajI tavAmAM jaNAve che. zrava kare che. vedanIyakarmanI baMdhasthiti : - uparokta pravRtti sarva jIvonA jIvana-vyavahAramAM jovAmAM Ave che. keI svabhAve dayALu hoya, udAra hoya te dayA-dAnAdinI pravRtti kare che te tene zAtA baMdhAya. dA. ta. bharavADanA bhAvamAM suMdara khIranuM dAna ApavAthI bharavADanA jIvane zAlibhadranA bhAvamAM apAra-amApa dhana-saMpattinI Rddhi-siddhi prApta thaI9 peTIo svargamAMthI UtaratI hatI. aka9panIya evA gajabanA sukhano bhaktA zAlibhadra . keTalAka jIvo svabhAve kRpaNa-kaMjUsa heya te dAnAdi ApI nathI zakatA... dayA upakAra karI nathI zakatA ane pariNAme azAtA vedanIyakarma bAMdhe che jethI cha duHkhI thAya che, duHkha anubhave che. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 eka vAra baMdhAyela vedanIyakarma uNathI 30 kaDAkaDI sAgarapama kALa pramANa AtmA sAthe saMkaLAyeluM rahI zake che. jyAre jaghanyathI ochAmAM ochuM 12 aMtarmuhUrta sudhI ( "avri dArAmudUta veja') vedanIyakama AtmA sAthe rahe, uttarAdhyayane sthiti laghu, aMtamuhUrta kahAya ! pannavaNAmAM bAra te, zAtabaMdha saMparAya thoDAka matamatAMtara sAthe A vAta be AgamAM ghoDA taphAvata sAthe maLe che. uttarAdhyayana sUtramAM vedanIyakarmanI jaghanya sthiti 1 aMtamaMhatanI kahI che, jyAre pannavaNa sUtramAM A ja sthiti 12 aMtarmuhurtanI kahevAmAM AvI che A vAta zrI zubhavIravijayajI mahArAje 64 prakArI pUjAmAM nedhI che. zAtA ane azAtAnA vipAkedaye : baMdhAyela zAtA vedanIyakarmanA udaye jIne sukha-zAnti dehanI taMdurastI, nIrogI kAyA vagere suMdara maLe che. puNyane udaya sAre rahe che. dhana-dhAnya-sukha-saMpatti sAthe duHkha-pIDA-vedanAtrAsa-roga rahita sAruM zarIra maLe che. mATe ja vyavahAramAM paNa ema kahevAya che ke-"AmanuM zarIra te bahu sAruM nIrogI che, janamyA tyArathI ATalA varSo thayAM hajI sudhI koI davAnI TIkaDI paNa levI nathI paDI gayA bhavamAM sArI jIvadayA, jIvarakSA karI haze . koIne duHkha ke takalIpha nahIM ApI hAya" jyAre azAtA vedanIyakarmanA udaye rogI zarIra, trAsa-pIDAvedanA ane regathI gherAyelI kAyA maLe, jethI dukhe bhegavavAM paDe. dhana-dhAnya-saMpatti-AdinI anukULa puNyAI paNa prApta thatI nathI. azAtAnA vipAkedaye ghaNuM ane saMsAramAM joIe chIe ke teo keTalI bhayaMkara tIvra vedanA sahana karatA hoya che! keIna Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 cAmaDInuM kharajavuM thayuM hoya che te varSo sudhI maTatuM nathI ane pIDA sahana karavI ja paDe che. keIne varSo sudhI mAthuM duHkhatuM hoya che. te kaI kensara jevI jIvaleNa roganI pIDAthI varSo sudhI ribAya che, pIDAya che. hAya hAya karatAM paNa duHkha maTatuM nathI. navAM kama na baMdhAya tenuM dhyAna rAkhavA jevuM che. azAtAdanIyakarmanA udaye ghaNuM ja duHkhane sahana nathI karI zaktA. duHkha jyAre asahya banI jAya che tyAre ghaNuM bicArA hAya hAya . karatA hoya che, kaSAyamAM AvI jema-tema bolatA he che. paraMtu zAstrakAra bhagavaMte te ema jaNAve che ke duHkha azAtA udayamAM Ave tyAre rAjI thavA jevuM che. rAjI eTalA mATe thavuM joIe ke.. bahu sAruM thayuM. A eka karma hRdayamAM te AvI gayuM ane have te udayamAM che eTale bhagavAya che. A karma AtmAthI chUTuM paDIne khapI rahyuM che. mATe azAtA ke duHkhanA udaya samaye hAya.. hAya...karIne AdayAnamAM vadhAre navAM karma na baMdhAI jAya tenI khUba kALajI rAkhavA jevI che. kAraNa ke hAya..hAya.. karavAthI kaMI duHkha ke rega ochA thavAnA nathI. vedanA maTavAnI nathI. evA samaye te vadhu dhIraja rAkhavI joIe. hAya hAya karavA karatAM hoya hAya karIe te vadhAre sAruM. jIvane samajAvI laIe. hAtha, bhAI! hAya...A te tArAM ja bAMdhelAM karma che, pachI zuM kAma hAya-hAya kare che. rAjI thA, udayamAM AvI gayA che. khUba samatAthI azAtAne sahana karavI joIe. . . ane AtmAne samajAvavuM ke he jIva! te pote ja A karmo bAMdhyAM hatAM ane tArAM ja bAMdhelAM karmo tane udayamAM AvyAM che. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 jyAre bAMdhatI vakhate khUba rAjI thaIne hasatA hasatA bAMdhyAM hatAM te pachI have zA mATe raDe che? have paNa hasatA hasatA ja e kamenA vipAkane sahana kara... hasatA moDhe ja duHkhane paNa sahana karIne khAva...have sAva dIna zA mATe banyuM che. he. jIva ! rAjI thA...sAruM mAna. bahu sAruM thayuM ke A karma udayamAM AvI gayuM che. ane have AnaMdathI bhegavI le.. basa, have khapI jaze. mATe jJAnIo kahe che"sukhamAM lIna na thAo..ane du:khamAM dIna na thAo . jevuM azAtA che, evuM ja zAtA paNa che. azAtAmAM jIva raDe che, dIna bane che. jayAre sukha-zAtA bhegavavAmAM jIva lIna banI jAya che, masta banI jAya che. bhege ane sukha bhegavavAmAM Asakta banI jAya che, lIna banI jAya che te paNa pharIthI karma bAMdhaze. bhAgyazAlIo ! maLelI sukha-sAdhana sAmagrIne sArA dharmamAge vApare te puNyAnubaMdhI puNya bAMdhI zakAze, nahI te ema na mAnatA ke "puNya pApa nahIM baMdhAve." evuM kaMI ja nathI. A te bedhArI talavAra jevuM che. calAvatAM AvaDI te ThIka, nahIM te pitAne ja nAza. vIraprabhunA kAnamAM khIlA ThekAyA "za prati zAraze Tit for TatnA niyama jevo kamane niyama che. kamanI cAla evI ja che, mATe ja "karma taNuM gati nyArI..." kahevAyuM che. aDhAramA tripRSTha vAsudevanA bhavamAM zayyApAlikAnA kAnamAM je tapatuM garama-garama sIsu reDAvyuM hatuM te pApakAryamAM bAMdhela tIvra azAtA vedanIyakarma 20 mA bhave udayamAM AvyuM....ane prabhunA kAnamAM khIlA ThekAyA, Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 prabhu te janmathI traNa jJAnanA dhaNI che. eTale jJAnathI jANIne samabhAvamAM zAMtacitte sthira UbhA rahyA che. bahu sAruM thayuM ke A karma udayamAM AvI gayuM nahIMtara A karma je udayamAM na AvyuM hota te ane na khapyuM heta te kevalajJAna na thAta. A karma bAdhaka banata. mATe prabhu ene sAruM mAnatA hatA. - paramAtmA mahAvIre te jANIne anArya evI vajabhUmimAM lATapradezamAM paNa vihAra karyo. jethI vadhu upasargo thAya ane jaladIthI sahana karuM ane karmo khAvI zakuM. - kAnamAM khIlA ThekAyA ane khIlA pAchA kaDhAyA paNa kharA. khIlA kAnamAM ThekatA baMne khIlAnA cheDA aMdara sAmasAme maLI gayA ane kADhavAmAM AvatAM , mAMsanA lecA sAthe lehInI picakArIo sAthe e khIlA bahAra nIkaLyA. keTalI tIvra vedanA thaI haze...ApaNe te kalpanA paNa karI na zakIe. chatAM paNa prabhue e sarva samabhAve sahana karI. ane sarva ghanaghAtI cAreya karmo khapAvI kevalajJAna prApta karyuM. ' AvI ja tIvra azAtA bhagavaMtane gozAlAe mUkelI teje. lezyA vakhate sahana karavI paDI. gozAlAe mUkelI tejalezyAnA kAraNe bhagavaMtane 6 mahinA sudhI lehInA jhADA thayA. prabhue AvI pArAvAra vedanAne paNa sahana karI... prabhu te mekSe gayA paNa gozAlAnuM zuM thayuM ? - munirAjanI niMdA kIdha re, muni saMtApyA bahuvidha re. rAjA devasenAbhidha re, eka sariyazataka prasiddha re ! - zrI zubhavIra mahArAjA vedanIyakarmanI pUjAmAM ullekha karatAM jaNAve che ke zrI bhagavatIsUtramAM jenuM varNana karavAmAM AvyuM che evA gazAlAnI A vAta che. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30% makhalIputra zaizAlaka chadmasthAvasthAmAM ja prabhu mahAvIrane ziSya banI sAthe joDAye hate... teNe tejalezyAnI labdhi meLavI. zaizAlakanI mati badalAI gaI. te prabhunA siddhAntathI viparIta gaye. ane AjIvaka mata prarU. pitAnI jAtane bhagavAna tIrthakara kahevA lAgyA huM ja jina chuM. tIrthakara chuM. paraMtu mahAjJAnI prabhue jyAre satyane ghaTasphoTa karyo ke-"A jina nathI, paraMtu gozAlAmAM janmela makhalIputra gozAlaka che. paraMtu AthI gozAle khUba che che . bhAre krodhe bharAye... ane aMte paramAtmA mahAvIra upara tejalezyA mUkI. zItalezyAvALA paramAtmAne te gazAlAnI tejolesthAnI keI asara na thaI paraMtu vacce be sAdhuo baLIne rAkha thaI gayA. ane e tejolezyA prabhune pradakSiNa daIne gozAlAnA ja zarIramAM pravezI. dAjhate ane baLate gozAla bhA.. tIvra vedanAmAM mRtyune najadIka jete gozAle sAtamI rAtrie thaDe ThaDa paDyo ane manamAM cheDe pazcAttApa zarU thaye..arere!.. huM kharekhara jina nathI chatAM paNa meM "jina chuM-tIrthakara chuM evI beTI prasiddhi karI, be munione nAza karyo, prabhune niMdaka prabhune virodhI bane...arere ! nirarthaka mithyAbhiniveza vaDe meM mArI jAtane ja chetarI che. are ! huM mArI ja mUkelI tejolezyA vaDe mRtyu pAmI rahyo chuM...mahAvIra prabhu ja sAcA jina che, tIrthakara che. ( A pramANe manamAM jAgelA pazcAttApanA kAraNe aMta samaye zaizAlake AjIvikA matanA pitAnA ziSyAdine bolAvyA ane temane harAvIne kahyuM ke... "sAMbhaLe! huM kharekhara jina nathI. paraMtu mithyAbhASI cheTe gozAle ja chuM. sAcA jina tIrthakara te mahAvIra ja che. mATe he devAnupriye ! mArA maryA pachI tame mArA Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 DAbA page deraDuM bAMdhI mArA mRtakane kheMcaje. rastA upara ghasaDatA ghasaDatA zrAvastI nagarImAM pheravaje, ane cAra rastAnA cikamAM UbhA rahI mArA meDhAmAM cUMka ane jorathI kahejo ke "A te kaMkhalIputra gozAlaka che jina nathI.. sAcA jina tIrthakara te mahAvIra ja che-A pramANe balaje cakkasa karaje." ATaluM kahI zAle mRtyu pAmyA. paraMtu mRtyu pachI ziSyae te lajajAnA bhayathI e ja makAnamAM daravAjA baMdha karIne zrAvastI nagarInuM citra) nakazo derIne gozAlakanA kahyA pramANe tenuM maDaduM pheravI dIdhuM ane pachI agnisaMskAra karI dIdhA. gautamasvAmIe prabhu vIrane pUchayuM, "he bhagavana! gUzAle marIne kayAM utpanna thayA haze?? prabhue kahyuM- he gautama! te bAramA devalekamAM rara sAgare pamanA AyuSyavALA deva paNe utpanna thayA che.' gautamasvAmI..he prabhu! devabhava pUro karI te kyAM utpanna thaze?" vIra prabhu-"he gautama! A jaMbUhIpamAM bharatakSetramAM dezamAM sanmati rAjAne ghare putrapaNe utpanna thaze. mahApaddha tenuM mukhya nAma paDaze. tene rAjyAbhiSeka karI rAjA banAvavAmAM Avaze. ane mAMDalika sajAe "devasena" evuM nAma pADaze. hAthI upara besIne vAraMvAra karavA nIkaLaze tethI tenuM trIju nAma vimaLavAhana paNa paDaze. pUrve gozAlabhavamAM karelAM pApakarmane udaya zarU thaze. ane pachI te te rAjA "mahApa durAcArI banaze. sAdhuo sAthe nirdayI banI krUra banaze, Akraza karaze, mazkarI karaze, sAdhuone Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 bAMdhaze, mAraze vagere ghaNuM pApa karaze tene trAsadAyaka upadrava cAre tarapha vadhI jaze. eka vakhata chaThane pAraNe chaTha tapa karatA tapasvI sumaMgalamuni nagara bahAra udyAnamAM kAryo tsarga vagere karatA haze tyAre te devasena rAjA rathamAM besIne Avaze ane munine rathane dhakako mArI nIce pADaze. te paNa zAnta muni pharI AtApanA levA kAussagamAM UbhA raheze....ane te rAjAM pharI pADaze. muni pharI UbhA raheze ane avadhijJAnathI joI tene tene pUrvabhava gazAlakane yAda karAvaze. ane kaheze ke-he rAjA! tuM ja maMkhalIputra zAlaka che. te prabhune herAna karavA vagere ghaNAM pApa karyA che. have te zAMta thA." paraMtu rAjA devasena nathI mAnate eTale muni sumaMgaLa rAjAne rathe sAthe tejalezyA nAMkhI bALI nAMkhaze. ' gautamasvAmIe pUchayuM-"he prabhu! te rAjA devasana marIne kyAM jaze? ane mokSe jaze kharo ke nahIM?" prabhu mahAvIra-"he gautama! te devasena marIne sAtamI narake jaze. tyAMthI pAcho marI mAchalI thaI pharI sAtamI narakamAM, tyAMthI nIkaLI tiryaMcagatinA bha karI pharI narakamAM jaze. dareka narakamAM be be bha karaze. tyAra pachI ekendriya, vikalendriya vagere tiryaMcagatimAM khUba rakhaDI, devagati-manuSyagatimAM bha karI aMte mahAvideha kSetramAM manuSya thaI cAritra laI daDhapratijJa muni tarIke ghAtika khapAvI kevalajJAna pAmI mekSe jaze." A vAta paramAtmA mahAvIre gautamane kahI che te adhikAra zrI bhagavatI sUtramAM paMdaramA zatakamAM varNavavAmAM AvyA che. sud Tvr, suvaM vata' karmazAstrane A maMtra zAzvata maMtra che. sukha ane duHkha Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u9che. e kAraNa nathI kArya che ane kAya che mATe AnAM kAraNe spaSTa hovAM ja joIe. kAraNa ke jagatane niyama che ke kAraNa vinA kArya banatuM nathI. mATe kAraNa batAvatA jaina zAstrakAra bhagavaMta pharamAve che ke - 'duHkha pApAt , sukhaM dharmAt , sarvazAstreSu saMsthitiH' na kartavyamataH pApaM, kartavyo dharmasaMcaya: // kAraNa - puNya ane pApa kAya sukha ane duHkha * duHkhanuM kAraNa pApa che. pApapravRtti karI pApakarma bAMdhavAthI jIva duHkhI thAya che e vAta taddana spaSTa che. raka ane sukhanuM kAraNa puNya che. puNyanI zubha sArI pravRtti karI puNya bAMdhyuM te sukha jarUra maLaze. jIva sukhI thaze. A niyama mahAmaMtra navakAra je ja zAzvata che. mAnavI jo A vAkyane haiye karI rAkhe te kyAreya paNa pApa kare ja nahIM. kAraNa ke saMsAramAM sarva jIvamAtrane sukha ja game che. duHkha te koIne paNa gamatuM nathI. savve jIvA vi icchanti, jIviDaM, na marijiuM / tamhA pANivahaM ghoraM, nigaMthA vajayaMti NaM // zrI dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke sarva jIvamAtra jIvavA Icche che, keI maravA IcchatuM ja nathI. mATe nircantha evA sAdhuoe ghera prANivadha hiMsA)ne haMmezA tyAga kare. jIvanamAM sukha che, mRtyumAM duHkha che. je kaI pApa kare ja nahIM, te kaI duHkhI thAya ja nahIM. ane je sahu puNya ja kare, dharma ja kare, te sahu sukhI ja thAya. paraMtu A saMsAra bahu vicitra che. saMsAramAM lokone pApa mAM kahyuM che. rati , sAdhuo kaI karavA Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 khoTuM karIne paNa sukhI thavuM che. "bhale kAraNa che huM ke kharAba hoya paNa pariNAma te sAruM ja AvavuM joIe"--evI IcchA che. bhale ame kAMTA vAvIe paNa ugavA te AMbA ja joIe! parantu karmasiddhAntamAM AvI bhUla kyAre ya thatI ja nathI. bhUto bhaviSyati bhUtakALamAM kyAre ya thayuM nathI ane bhaviSyamAM kyAre ya thaze paNa nahIM. mATe ja haribhadrasUri mahArAjA pharamAve che kepunnysy phalamicchanti, puNyaM necchanti mAnavAH / phalaM pApasya necchanti, pApaM kurvanti sAdarAH // -puNyanuM phaLa te badhA ja Icche che kAraNa ke puNyanuM phaLa sukha che, sAruM che, paraMtu tene anurUpa kAraNabhUta puNya karavuM koIne pasaMda nathI. keTalI vicitra vAta che ! puNyanuM phaLa meLavavuM che, paNa puNya karavuM nathI. rasoI jamAvI che, paNa rasoI karavI nathI. kyAMthI bane ?! e ja pramANe pApanuM phaLa kaI IcchatuM nathI. kAraNa ke pApanuM phaLa "duHkha" che. paraMtu sAthe sAthe pApanI pravRtti paNa keIne choDavI nathI. choDavI gamatI paNa nathI. je pApa karavAM kharAM ane duHkha udayamAM na Ave e kema bane ? duHkha te. AvavAnAM ja, kAraNa ke jevuM vAve che tevuM ja pAmavAnA. te pachI pApa karaze te duHkhI ja thavAnA, ane dharma-puNya karaze te sukhI avazya thavAnA. have jenI je IcchA hoya te kare. sukha joIe che ke duHkha? pahelAM A nirNaya kare. pravRtti ke puruSArtha ja jIvanA hAthamAM che phaLa te karma sattAne AdhIna che. zuM meLavavuM che enI ciMtA na kare !-zuM karavAnuM che enI Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 379 ciMtA kare ! tamArI karaNI pramANe ja bharaNa thaze. emAM kaI zaMkA nathI. sukha joItuM hoya te pahelAM te bIjAne Ape- jema daDe bhIMta sAme phekIe te te pAche ApaNI pAse ja Ave che, ApaNane ja maLe che. Flash light paNa bhIMta upara pheMkIe eTale tene prakAza pAcho ApaNane ja maLe che. ApaNe upara ja Relect thaIne Ave che. Reflective Prayer-parAvartita prArthanAno paNa e ja niyama che. ApaNe bIjAnA hita mATe-sarvanA kalyANa mATe prArthanA karIe te te parAvartita thaIne ApaNuM upara Ave che. sarvamAM ApaNe paNa naMbara che ja. ane tethI sarvanA sukha mATe sarvanA kalyANa mATe karelI prArthanA ApaNane paNa sukha apAvaze ja. zivamastu sarva jJAtA-sarva vizvanuM kalyANa thAo, parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / -sarva jI paropakAramAM tatpara bane; ropA prayatu jAze - sarvanA pApa de nAza pAme, sarvara sula mavatu : II-sarvatra leke sukhI thAo. sarvekari tu avina-sarva jI sukhI thAo, sa ratu nirAmayA -sarva jI nirogI thAo; sarve mannAna --sarva jI kalyANane juo, mA kazcid duHkhabhAg bhavet // -koI paNa jIva duHkhI na thAo. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 * jaina zAsananI AvI sarva hitakara, sarva kalyANakara prArthanA nitya karavI joIe. je stra ane para sarvanA kalyANa mATe nIvaDe. "sva-kalyANanI prArthanA e svArthabharI che. jyAre sarva kalyANanI prArthanA e paramArthavRttithI bharelI che. satata varSothI mAthuM dukhatAM muni mahArAje raste ze ke jemane jemane mAthuM dukhatuM haze te sarve munionuM mAthuM dabAvavA vagere sevA bhakti vaiyAvacca karyA pachI sUvuM ane temane khUba Ananda AvyuM. bIjAnI te ziraHzULa vedanA maTI kharI parantu sAthe sAthe vaiyAvacca sevA-bhakti karanArA munine paNa vane rega gaye. AmAM kaMI Azcarya nathI, A koI jAdu ke camatkAra nathI; vaiyAvacca sevA e AtyaMtara tapano bheda che, jenA vaDe addabhuta nijara thAya ane te azAtavedanIya karma khapI paNa gayuM hAya....jethI vedanA cAlI jAya. dukha ApyuM hoya to duHkhI thavAyasukha ApyuM hoya te sukhI thavAya abrAhama liMkana jyAre bahAra nIkaLe tyAre eka sajajane pUchyuM, 'tame haMmezAM kema hasatA meDhe AnaMdamAM he che?" liMkana, "bhAI! meM keIne paNa mAryA nathI, raDAvyA nathI, duHkhI karyA nathI te pachI mAre raDavAnA ke duHkhI thavAnA divase Ave ja zA mATe? mane te pUrepUrI zraddhA che A siddhAMtamAM." basa, ATaluM te ghaNuM thayuM. ATalI zraddhA paNa khUba che. gesvAmI tulasIdAsa paNa karmasiddhAMtanA mArganI AvI ja zikhAmaNa ApatAM kahe che - Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 jo toku kAMTA bUve, tAhi bova tU phUla / tAko phUla ke phUla hai, vAMko hai trizUla // are bhAI! je tArA rastAmAM keI kAMTA paNa pAthare, te paNa tuM te tene rastAmAM phUla ja pAtharaje. tArAM phUla te phUla ja raheze. pilAnA kAMTA pilA mATe trizUla banI jaze. hAthanAM karyA haiye ja vAge che. mATe karatAM pahelAM se vAra vicAra karIne pachI ja karaje. sukha-du:khanI sAcI vyAkhyA sarva svadhazameva sukhaM, sarva paravazameva duHkham / etaduktaM samAsena, lakSaNaM sukhaduHkhayoH // haribhadrasUri mahArAja sukha-duHkhanI vyAkhyA jaNAvatAM kahe che ke jeTaluM svavaza-svAdhIna-svataMtra che teTaluM ja sukha che ane enAthI viparIta jeTaluM paravaza-parAdhIna-paratantra che te badhuM dukha che. sukha kyAreya paNa paravaza hotuM nathI ane duHkha kayAreya paNa svavaza hetuM nathI. kavi kahe che : Apa mAva jhavadhu, sarA mAna che tanA terA hai so terI pAse, avara saba anerA // svavaza-svAdhIna te sukhaparavaza-parAdhIna te dukha "sva" eTale AtmA. basa, jeTaluM AbhAne pitAne AdhIna hoya, AtmAne vaza hAya, Atmagya hoya te ja sAcuM sukha che. ane je AtmAdhIna nathI, paravaza che, parane AdhIna che te badhuM duHkha che. para eTale-AtmAthI bhinna-deha, mana, indriye vagere. saMsAramAM saMsArI che manuSya vagere je sukhe bhegave che te badhA parAdhIna-paravaza ja che. keI paNa prakAranAM sukha bhegavavA-anubhavavA mATe jIva pAse sAdhanAmAM che zuM? Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u82 indriya, mana, vacana ane zarIra. basa, A sivAya vadhAre te keInI pAse nathI. hA, ochAM jarUra che. te pachI je sukha ApaNe bhegavavuM che te mAtra A ja sAdhana vaDe, indriya vaDe bhegavAtAM sukha. kevA heya? te te IndriyanA te te varNa-gaMdha-rasa-sparza-vaninA viSaye vaDe ja sukha bhagavAya che. Indriya te te viSayane AdhIna che. spazendriya-ThaMDu, suMvALuM, garama vagere sparzane ja anubhavI zake che. rasanendriya jAma-khATuM, mIThuM, tIkhuM, kaDavuM vagere rasane ja te anubhavI zake che. dhrANendriya nAka-sugaMdha, durgadhane ja anubhavI zake che. cakSuIndriya-varNa rUpane ja grahaNa karI zake che. kaNendriya kAna-zabdone ja grahaNa karI zake che. ane raheluM evuM atIndriyamana havAI kalapanAonA taraMgamAM UDI vicAre karI, svapnAo joIne rAjI thAya che. basa, ene emAM ja majA che. zarIra viSayabhegejanya vaiSayika sukha bhegavavAmAM ja masta che. parantu pite e vicAra nathI karate ke he jIva! A badhAM sAMsArika sukho kSaNika che, vaiSayika sukha paNa kSaNika che. eka kSaNa mAtranA sukhanI anubhUti haze. paraMtu sAthe sAthe pArAvAra duHkhanI paNa anubhUti che. mATeja jJAnIo kahe che ke "monA 7 mu, vAva mura"--are bhAI! bhege bhegavavA jatAM te ame ja bhagavAI gayA. bhege nathI bhegavyA, ame ja bhagavAI gayA. bahu vicAra karo.. UMDA ciMtanathI anubhave kharekhara vAta sAva sAcI lAgaze. saMsAranuM sukha evuM ja che. vastunA upara Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 ApaNe jIvIe chIe. vastu hoya te ApaNe sukhI ane vastu na hoya te ApaNe duHkhI, gADI, phIja, TI. vI reDiye, vagere sAdhanemAM ApaNe sukha mAnyuM che. ane mATe te sAdhane hevAM ja joIe. te hoya te ja ApaNe sukhI. mATe vasAvyA, rAkhyA. paratu pAchaLa najara karIe te TI. vI. nA kAraNe lAkha bALake AMdhaLA thaI gayA. A kevuM AkhI jindagInuM duHkha AvI paDyuM? saMsAranAM sukhe kharekhara sukha nathI. te te mAtra sukhAbhAsa che. duHkho ja che. dukhonI ja avasthAne ApaNe sukha mAnI laIe te pachI kyAM prazna rahyuM. vicAra kare che ...eka mANasa pAse kaMI ja nathI ... sAva bhikhArI che . khAvAnI paNa takalIpha che. bhAgye sAtha Ape nasIbe jera karyuM ane tene pAMca lAkhanI loTarI lAgI..... ahA...hA...ke rAjI thayeke UchaLyo gAMDA je thaI gaye...basa, ene AnaMda eno harSa sukha samAtuM ja nathI UchaLe che, nAce che...majA kare che. bhAgyayoge . puruSArtha karyo... have te lakSAdhipatinI zreNimAM nAma naMbara AvyuM. basa, Anandano pAra nathI zekhacalInA vicAro kare che... mahela baMdhAvIza...lagna karIza ...vagere seMkaDe havAI taraMge enA manamAM UThavA mAMDyA. parantu nasIbe yArI na ApI...bhAgya palaTe khAya che ane nukazAnane bhAre phaTako paDyo. pAMca lAkhanuM bhAre nukazAna thaI gayuM ... thAya. emAM koI Azcarya paNa nathI. AveluM ja jAya chene? paratu. vicAra kare.gayA keTalA? pAMca ja ne dazamAMthI pAMca gayA che te hajI bIjA pAMca lAkha te bacyA ja che ne? Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 te have sukha ke dukha? sukhI ke duHkhI ? sabhAmAMthI-dukhI." kema bhAI! zA mATe duHkhI ?" tame mAtra keTalA gayA tene ja juo che. paraMtu hajI keTalA che tene keI jevA taiyAra nathI. A saMsAramAM kene evuM ja gheluM lAgeluM che. pitA pAse keTaluM che te jovA keI taiyAra nathI. paraMtu keTaluM nathI tenI ja ciMtA che. keTaluM che tene saMteSa ke tene keI AnaMda-sukha nathI. A te lebha che. lebhIne saMteSa hete nathI..ane asaMtoSIne sukha-zAMti kyAMthI hoya? kAraNa, mAnava ema mAne che ke mArI pAse ghaNuM ochuM che, bIjA pAse ghaNuM vadhAre che. ochuM ane vadhAre che te sApekSa che. ekabIjAnI apekSAe che. paraMtu bhAI! tuM tArI vastune bIjAnI apekSAe jeze te te kAyama mATe asaMtoSa ja rahevAne, tuM kyAreya sukhI thaI ja nahi zake. lUkhA reTale UMgha AvI cInane dhanADhya bAdazAha pitAnI gADImAM nagarabahAra pharavA nIkaLyo che. rastAnI bAjumAM eka jhUMpaDI jue che. kaMIka saMgIta vAgI rahyuM che. bAdazAha UtarIne te jhUMpaDImAM jAya che. joIne tene dayA AvI. are re!... sAva cIMtharehAla mANasa... bicArA pAse kaMI ja nathI. are re! ke dukhI haze..bAdazAha ciMtAmAM paDyo. eTalAmAM te pelA bhikSuke atithisvAgata karavAne paDela khe reTalAne TukaDe AgaLa dharyo. mAruM ATaluM svIkAro... basa, bIjuM te mArI pAse kaI ja nathI.' rAjA vicAra kare che... are re! kayAM badAma ne dUdhapAka... Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 ane jyAM A lUkhe Tale? are! lUkhe Tale huM khAuM? mArAthI khavAya? paraMtu bhikSukanA AgrahathI rAjAe TukaDo khAdhe, ane sUrIluM saMgIta sAMbhaLavAmAM lIna thaye Aje varSo pachI rAjAne gADha nidrA AvI hatI....rAjA sukhethI UMghI zakyo hato... amApa dhana-saMpattimAM je UMgha rAjAne rAjamahelamAM kyAreya nahatI AvI te rAjAne Aje AvI hatI. - rAjAne eka vAta samajAI gaI sukha-zAMti dhanasaMpattimAM nathI, bhegavilAsamAM nathI, paraMtu A kaMIka judI ja vastu che. upAdhyAyajI mahArAja te pharamAve che ke niHspRha evA tyAgI sAdhune je sukha che te bIjA keIne paNa nathI. batrIza lAkha vimAnane adhipati Indra paNa sAdhu mahAtmAone namaskAra karIne siMhAsana upara bese che. devA vi taM namasaMti, jassa dhamme sayA maNo / devatAo paNa tene namaskAra kare che, jenA manamAM sadA ya dharma vase che. mATe je dunyavI-saMsArI sukha mATe jIve prayatna karyo che. have bahu samajIne e prayatna cheDIne sAcI dizAmAM lAgavuM joIe. "are nAre nathi kurda vada-ve-ghare"... jANato iha jIvo na kuNai jiNadesiyaM dhammaM // "Adhi-vyAdhi-upAdhi ane vedanAthI bharelA A saMsAramAM sukha bilakula nathI evuM jANavA chatAM paNa che jinezvara paramAtmAnA kahelA dharmanI ArAdhanA nathI karatA. kharekhara! bahu duHkhanI vAta che.. - tyAgamAM sukha che, rAgamAM duHkha che. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 vagara sAdhane mana, vacana, zarIra ane IndriyanI madada vinA je anubhavAya te ja sAcuM sukha te ja sAce AnaMda AtmA svayaM Direct je AnaMda anubhave te ja sAcuM sukha, te ja sAce AnaMda. sukhanI khAtara paNa sukha choDavuM paDe- jarA tamane navAI lAgaze, Azcarya pAmaze. are! sukhanI khAtara paNa sukha choDavuM paDaze? hA...vicAra karo...UMcA sukhanI khAtara, sAcA sukhanI khAtara khoTA sukhane, halakA sukhane choDavuM ja paDaze. tamane manamAM prazna thaze, "are! sukhamAM vaLI bhelaseLa hAya kharI? are ! sukhamAM paNa sAcA-khoTAnA bheda hoya kharA?'... hA. hAya che. ane anAdikALathI che ja. saMsAranAM sukha, viSayagajanya sukhe kheTAM che, halakAM che. kharekhara te saMsAramAM sukha che ja kyAM ? jJAnIbhagavaMte kahe che- A saMsAra pahelethI chelle sudhI duHkhathI ja bharele che" kahyuM che ke- duHkhaM strIkukSimadhye prathama mihabhave garbhavAse narANAm , bAlatve cA pe duHkha malalulitavapuH strIpayaHpAnamizram / tAruNye cApi duHkha bhavati viraha vRddhabhAvopyasAraH saMsAre re manuSyA vadata yadi sukha svalpamaNyasti kiNcit|| sarva prathama te manuSyabhavamAM strInI kukSimAM garbhavAsanuM duHkha sahana karavuM paDe che. bAlyAvasthAmAM maLamUtramAM ramavAthI viSTAthI zarIra kharaDAya che ane pachI mAtAnuM stanapAna yuvAvasthAmAM bheganAM virahajanya dukha hoya che, vRddhAvasthA te duHkhanI ja bharelI che. kharekhara ! A saMsAramAM alpa paNa sukha hoya te kahe..vicAra kare saMsAramAM kyAM sukha che?! kharekhara te je bhayaMkara duHkharUpa che evA saMsAramAMthI sukha meLavavA mahenata karavI e te pANI lAvIne mAkhaNa kADhavA Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 jevI vAta che. arthAt nirarthaka prayatna che. - saMsAranAM viSayabhegajanya sukha te kharekhara sukha nathI, te te sukhAbhAsa che. mATe tevAM sukhe te tajavA jevA che. sAcuM sukha AtmAnuM sukha che. bAkI, saMsAramAM koI e putra-putrI Adi kuTuMba parivAramAM, keIe patnImAM vaiSayika sukha, keIe bhautika-paugalika sukha, te keIe dhana-saMpattimAM aizvaryanuM sukha te kaI e InidrAmAM eNndriya sukha, A rIte dareke alaga-alaga buddhithI sukha mAnyuM che. ane vicAra kare ApaNuM pAse A saMsAranAM sAMsArika sukha bhegavavAnAM sAdhana tarIke mana-vacana ane zarIra-Indriye basa ATalAM ja sAdhana che ane te badhAM ja jaDa che, ekamAtra AtmA ja cetana che. saMsAranAM sukha paNa jaDasAdhana-janya ja che. te pachI jaDasAdhana-janya sukhane jaDa evA mana-Indriya zarIra zuM anubhavI zake ! anubhava karanAra te pAchaLa cetana e AtmA che. te pachI AtmA pite pitAne vAstavika sukha ke AnaMda na anubhave? zA mATe A bAhya kSaNika padArthomAM meTuM nAkhe. ane jIva je sukhanAM jaDa sAdhanamAM sukha mAnI beThe che, te ja enI meTI ajJAnatA che sAdhano e sAdhana che, sAdhanamAM sukha nathI. saMbhava che ke e ja sAdhana keIne duHkhanuM kAraNa bane. saMsAramAM sukha-dukhanI avasthAo paNa badalAtI hoya che. "saMyoge sukha ane vinege duHkha"--evI paNa mAnyatA che; paraMtu e paNa vyAkhyA sAcI nathI. tyAgI sAdhu jIvana te viyoge sukha ane saMge duHkha "--evuM paNa mAne che. aMte mokSanuM sukha ja sAcuM che. te ja meLavavA mahenata karavI joIe. duHkhane TALavA ane choDavA te ghaNuM bhavamAM mahenata karI, paraMtu have vItarAganuM zAsana pAmIne sukhane paNa choDavA mahenata karavAnI che. duHkhane choDavA TALavA mahenata karI Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 paNa nathI chUTayuM, paNa sukha te jarUra chUTaze. zAlibhadra sukha choDyuM hatuM. mokSanuM sukhamekSanuM sukha zAzvata che, nitya che, anaMta che, avyAbAdha che. kaIthI haNAya tema nathI. keI harI le tevuM nathI, svavaza che, svAdhIna che, svataMtra che. tyAM deha nathI, mana nathI, indriye nathI ane paugalika vastuo nathI... nathI janma-maraNa, nathI Adhi vyAdhi upAdhi... AtmA anaMtajJAnamAM lIna che. tethI ja anaMtanuM sukha bhegave che. mekSanuM sukha e sukha nathI, paraMtu AnaMda che, AnaMdaghana che. saccidAnanda, cidAnanda, cidAnandaghana che. e ja sAcuM sukha che, sAcI sukhanI avasthA che, e ja meLavavA sahue lakSa rAkhI prayatna karavo joIe. sarva jIvo AvuM zAzvata sukha pAme e ja abhyarthanA... | gg saujanya zeThazrI mehanalAla parasottamadAsa zAha tathA zeThazrI zAntilAla kacarAbhAI zAha nAnapurA-surata nA saujanyathI A pustikA prakAzita karavAmAM AvI che. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIcoka-surata. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jainadarzananA abhuta karma-vijJAnanA siddhAntone samajavA maNe 'zrI gaupIpurA-jhuta cAturmAsa daramyAna dara ravivAreM Ayojita ' rmAtra jAhejha vyAkhyAkAmAtA mukhyaviSayavAthIzaGijAva. pravaktI-papU.mubic ALENguwyajI mahArAja ' (ASTrabhASA 27-va,sAhityaratna-prayAga) 'cAturmAsika ravivArIyaHzrI mahAvIra zikSaNa zibira 'saMcAlaka zrI mahAvIra vidhArthI kalyANa kendra (muMbaI) che. A vada 8 vyAkhyAna 14 muM ravi tA. 10-10-82 viSaya: janma-maraNa ane AyuSyakarma vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aruNavijayajI mahArAja avataraNakAra : kapilarAya nAnAlAla ThAkura neraiyatirikkhAu, maNussAu taheva ya / devAuyaM cautyaM tu, AukammaM caunvihaM // -caramatIrthapati paramAtmA mahAvIra mahArAjA aMtima dezanA svarUpa zrIuttarAdhyayana sUtranA kammapayaDI adhyayanamAM "AyuSyakarma viSe jaNAvatAM bhede darzAvatA kahe che ke - narakanuM AyuSya, tiryaMcanuM AyuSya, manuSyanuM AyuSya tathA devanuM ANuya ema AyuSyakarma cAra prakAranuM che. gatinI apekSAe cAra gatimAM vaheMcAyelA che. jene ApaNe svastika-sAthiye kahIe chIe. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 390 manuSyagati << 1 2 -- devagati tiryaMcagati* 4 _| | >> narakagati che A cAra gatimAM vaheMcAyelA che. te jIva gati pramANe AyuSya bAMdhe che. te te gatimAM te te zarIramAM rahevAne kALa vizeSa-te AyuSya. jenA vaDe jIva vivakSitabhavamAM amuka kALa paryanta TakI zake che te "AyuSya" kahevAya che. athavA vivakSitabhavamAM jeTalA kALa sudhI jIva rahe te "AyuSyane kALa' kahevAya che. AyuSyakama-saMsAramAM ja anaMtA che. anaMtA jInA janma-maraNa saMsAramAM satata cAlyA ja kare che. jyAM janma-maraNa satata cAle tenuM ja nAma saMsAra ane jyAM janmamaraNa nathI tenuM nAma che mekSa. mukta thayA pachI AtmAne pharIthI janma levo nathI paDate, pAchuM saMsAramAM AvavuM ja nathI paDatuM. punarAvRtti" mekSane artha e thayo ke AtmAe A janmamaraNanI jaMjALamAMthI paNa sadAnA mATe chUTavuM joIe. ane jyAM sudhI nathI chUTyA tyAM sudhI saMsAramAM ja chIe, mATe ja janma-maraNane kama satata cAlu che. saMsAra ApaNane nathI cheDavAne, ApaNe ja saMsAra choDa paDaze. bhUtakALamAM anaMtA janma jIve karyA, ane saMsAramAM anaMtIvAra maryA paNa kharA. zuM hajI sudhI A janma-maraNanA cakathI kaMTALo Avyo che ke nahIM? gharamAM roja ekanI eka vastu roTalI khAvI paDe te paNa kaMTALo Ave che? paraMtu e kaMTALe khAvAne che ke roTalIne che? khAvAne nathI, vastune che, jeTalI che. have je vastunI vAnagI pheravIne ApavAmAM Ave te cAle ema che. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 ' hajI sudhI jIvane janma-maraNane kaMTALo ja nathI Avyo.' anaMtI vAra jape ane anaMtI vAra maryo. chatAM hajI e ja cakra cAlyA kare che. Aje A bhava che, jamyA chIe, jIvIe chIe ane eka divasa marI javAnA. paNa maryA pachI zuM? mRtyu pachI aMta AvI jAya che ? nA, maryA pachI pharI jamavAnuM te che ja. jIvane saheja ghaDIbhara paNa vizrAMti ke nirAMte ArAma nathI maLatuM. A jagyA ane thoDA divasa jIvI jaIe chIe. cAra divasanI cAMdanI jotajotAmAM pUrI thaI jAya che. ane aMte aMdhArI rAta. eka divasa metanA moDhAmAM jatA rahevuM paDe che. maryo eTale turaMta janmavAnuM ja che. keI gharamAM mRtyu pAmyA hoya ane hajI te badhAne khabara ApavAmAM Ave che. badhA bhegA thAya che. joke Ave che. dIkarA-dIkarIo vagere hajI AvavAnA che. marelA pitAnA mRtakane hajI te kAle kADhavAmAM Avaze. smazAnayAtrA nIkaLyA pachI agnisaMskAra thavAne che. eTale zuM ema mAnavuM ke jyAM sudhI agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI jIva bIje utpanna ja na thAya? nA, evuM nathI. tame agnisaMskAra kare ke na kare ! bhale ne gharamAM rAkhI mUke che, paraMtu jIva te bIje janmI ja gaye che. tame kadAca 2 divasa pachI ramazAna yAtrA kADhe ane pachI agnisaMskAra karo... paraMtu tyAM sudhI te jIva bIje janmI paNa gaye......ane be divasa-48 kalAkanuM AyuSya paNa bhegavAI gayuM. 48 kalAkanI uMmara paNa thaI gaI janma-maraNa satata jhaDapathI cAlyA kare che. nigadamAM te eka AMkhanA palakArAmAM sADA sattara vAra jIva janmIne marI paNa jAya che. keTalA jhaDapathI janama-maraNa karavAM paDe che. nAhya-ko mRtyu--gItAmAM arjunane upadeza ApatA zrIkRSNa kahyuM-jAtasya dhru mRtyuH--janmelAne avazya karavAnuM ja Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 che, emAM te kaI zaMkA ja nathI. mRtyu jeTaluM nizcita che eTalA ja leke mRtyuthI nizcita che, evI rIte jIvana jIvI rahyA che, evI rIte pitAnI pravRttimAM mazagUla che ke jANe meta AvavAnuM ja nathI. ghaNAne smazAnamAM bALI AvyA chIe chatAM paNa manamAM te evI dhAraNuM sthira thaI che ke nA "huM te maravAne ja nathI." are bhAI! A saMsAramAM keNu e amarapaTTo laIne AvyuM che ke nathI maravAne. jarUra ghaNu marIne paNa amara thaI jAya che. paraMtu amarapaNuM e dehanuM nathI, nAmanuM hoya che, kAryanuM hoya che, enA guNonuM hoya che. Aje e vyakti saMsAramAM ApaNI vacce nathI, chatAM paNa enuM nAma te levAya ja che, guNo gavAya che, enuM kArya Aje paNa leke yAda kare che, paraMtu dehane sAga have nathI hyo. janmelAnuM maravuM nizcita ja che. paraMtu marelAnuM janamavuM nizcita che paNa kharuM ane nathI paNa kharuM ? janmelA te maraze ja emAM kaI zaMkA nathI. paraMtu marelA janamaze ja evuM nizcita jakAravAcI nathI. kAraNa, ghaNA mRtyu pachI mekSe cAlyA jAya che te emane pharI janamavAnuM hatuM ja nathI. paraMtu je mele nathI jo ene te janamavAnuM nizcita ja che. janamyA vagara keI chUTake ja nathI. kyAM jAya? mekSamAM na jAya te saMsAramAM ja rakhaDe, ane saMsAramAM rakhaDavAne artha ja e che ke janamamaraNanA cakkaramAM bhaTakavuM. jema eTemeTika jhabakatI baMdha-cAlu thatI lAITane joIe chIe..keTalI jhaDapathI baMdha thAya che ane keTalI jhaDapathI cAlu paNa thAya che. vicAra kare te ApaNAM janama-maraNa paNa eTalA ja jhaDapathI cAlI rahyA che. ApaNane jhabakatI lAITa jema dekhAya che. te ja pramANe kevalajJAnI bhagavaMtanI. daSTimAM ApaNe anAdi-anaMtakALa ane temAM paNa ananta Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 393 janama-maraNa e keTalA jhaDapathI dekhAtA haze? bhagavAna je ApaNu janama-maraNanuM varNana karavA bese....... ane mAtra dareka bhavane nAmanirdeza mAtrathI IzAre ja kare te paNa anantA bhave kahetA-kahetA te kevaLajJAnI mahAtmAnuM AyuSya pUruM thaI jAya paNa ApaNA kahevAnA be pUrA na thAya. eTalA badhA anantA bhe che. A viSe bahu vistArathI ApaNe pahelA-bIjA vyAkhyAnamAM joDAI gayA chIe. mRtyune mArIne mare- maravuM te che ja maravAnA te chIe ja. mata te nizcita ja che. te pachI DaravuM zA mATe? A ja divasa sudhI anantI vAra maratA ja AvyA chIe... ane je vicAra kare te ema spaSTa lAge che ke mRtyu ApaNane mAratuM ja AvyuM ja che. paraMtu hajI sudhI ApaNe mRtyune mArI zakyA nathI. eka vAra paNa je ApaNe mRtyune mArI nAMkhIe te te kAyama mATe aMta ja AvI jAya, pachI te ApaNe maravuM ja nahIM paDe. ApaNe sadAne mATe ajara-amara. kAyara thaIne, nabaLA banIne, Darapoka thaIne matanI sAme mAthuM namAvI dIdhuM...basa, jANe katalakhAnAnA DheranI jema kapAI gayA...marI gayA...nA, have AvI rIte karavAthI nahIM cAle. nahIM te pachI A cakkaramAMthI chUTI ja nahI zakIe. have te mRtyune paNa aMta lAve che. The Anihilation of Death. basa, enuM ja nAma che- nirvANa. gRhastha saMsArI mare te leke kahe che "marI gayA "svargavAsa thayA" vagere.......ane sAdhu-saMta mahAtmA mare che tyAre kALadharma pAmyA. marI gayA ema paNa nahIM. "kALane je dharma" te kALadharma pAmyA. ane jyAre tIrthakara bhagavaMte athavA ta me kSagAmI jI jyAre AyuSya pUruM karI mRtyu pAme che tyAre "nirvANa pAmyA" kahIe Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 chIe. jarUra emane paNa maravAnuM te che ja. bhagavAnanuM AyuSyakama te hatuM ja ne? bhale keInuM ochuM hoya ke keInuM vadhAre hoya. dA.ta. mahAvIrasvAmInuM 72 varSanuM hatuM, ane pArzvanAtha prabhunuM 100 varSanuM hatuM, ane neminAtha bhagavaMtanuM 1000 varSanuM hatuM. ane zrI AdIzvara dAdAnuM 84 lAkha pUrvanuM hatuM..game teTaluM heya paNa pUrNa karIne te javAnuM ja che. maravAnuM te che ja....paNa teo maryA-ema nathI kahetA. teo "nirvANa=mekSa-siddhapada pAmyA-ema kahIe chIe. mRtyu maraNa janaro - | mRtyuthI DaravuM nathI. ghaNuM DaryA, ghaNIvAra vya, are ! anaMtI vAra DaryA. have DaravuM nathI. paNa mane DarAvavuM che. have maravuM nathI paNa tane mAravuM che.... raDatA raDatA te ghaNIvAra maryA chIe. hAya..hAya karatA te ghaNIvAra maryA. have hasatA...hasatA maravAnuM che. hasatA javAnuM che. kahevAyuM che ke jaba tuma jagatameM Ae, tuma roe jagata haMse / jaba karanI aisI karo, tuma haso aura jagata roe // ApaNe sahu janamyA tyAre badhA ja uMA uMA...karI raDyA hatA...raDatA...raDatA..janamyA hatA. zuM karIe bhAI! janamanuM duHkha ja eTaluM badhuM gajabanuM asahya hatuM ke raDyA vagara chUTako ja nahote.... raDyA vagara cAle ema ja nahatuM... paraMtu have... mRtyunI sAme ema nahIM belatA....ke zuM thAya ? hAya.. maravuM paDaze...ema kahI raDavA nahIM besatA... hasavA mAMDaje.. hasajo. jAo te che, javAnuM ja che. mATe bhale ja paraMtu hasatA meDhe jaje... janamyA tyAre tame raDatA hatA...khUba raDatA hatA. paraMtu Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamArI sAthe sAda milAvIne kaI raDatuM nahotuM badhA ja hasatA hatA..rAjI thatA hatA... "bA AvyA che ...badhAe haMsIkhuzInI khuzAlImAM peMDA vaheMcIne khAdhA hatA, hAya re! saMsAra keTale svAthI? ApaNe janamavAnA duHkhanI te keIe dayA paNa nathI khAdhI? keIe ApaNu duHkhanI noMdha paNa nathI lIdhI ? te pachI have thaI jAo taiyAra? theDI kamara kasI le... ane saMsArane sArI rIte oLakhI le. ane have evI karaNa kare..ke jethI saMsAramAMthI vidAya letI vakhate ApaNe khUba hasatA hasatA jaIe. ApaNA janama vakhate hasanArA badhAne raDAvatA jaIe.. have te e jagata upara upakAra karIne jAo.. ke AkhuM jagata tamAruM nAma yAda karatAM...paNa raDe... mRtyune mahotsava banAvIe. mota jyAre... Ave tyAre..rAjI thaI jAo. sAvadhAna banI jAo AnaMda manAvo. khuza thAo... are ! mare te paNa benDavAjA vAge leke nAce.. leke khabhe laIne nAce ..mastImAM Ave , gulAla uchALIne nAce...AnaMda manAve. ane sAthe sAthe "jaya jaya naMdA... jaya jaya bhadA "--A belAya. are maravuM te paNa mardAnagIthI maravuM. bahAdurIthI maravuM.. AnaMdathI hasatA maravuM Ane ja paMDitamaraNa kahyuM che. bhagavAnanI pAse paNa ApaNe ja prArthanA karIe chIe"mAghoDhiAme ramANivarakuttamaM riMtu..." legassAmAM. suvaNaraho unma , madira ja vohitrAmo ." jaya vIyarAyamAM. he bhagavana ! mane zreSTha samAdhimaraNanI prApti thAo maratAM paNa zIkhe. tamane A zabda sAMbhaLIne Azcarya lAgaze. are? bIjuM kaMI nahIM ne "maratAM zIkho?" kharekhara Azcarya che. paNa emAM Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 zIkhavA jevuM zuM che? mota Avaze eTale jatA rahevAnuM che ? paraMtu nAtame evuM kema mAnI lIdhuM che ke mane koI levA AvavAnuM che tenuM nAma che "meta che. hiMdu dharmamAM A sthAne yamarAja'thI kalapanA karI che. jamanAbajI AvyA 80 varSanI uMmaranA DezImA gharanA daravAjAmAM khATale nAMkhIne sUtA. paNa sUtI vakhate gharanI jALI baMdha karavAnuM bhUlI gayA hatA. ane rAtrInA samaye gAyanuM vAcharaDuM gharamAM ghUsI gayuM.. gharamAM AvyuM te kharuM, paraMtu rastAmAM jALI AgaLa daravAjAmAM ja DezImAne khATale eTale AgaLa te na javAyuM... bicAre pazu jIva eTale "je maLe te khAvAmAM meTuM nAkhavuM e enI Teva.ene te pitAnI Teva mujaba khAvAmAM me tuM nAMkhyuM.. paNa khAvAnuM te bIjuM kaMI hatuM nahIM. De zI mAne sADele moDhAmAM AvyuM....eTale te te khAvA mAMDyo...kheMcAvA lAgyuM. eTale dezamAM jAgyA.. aMdhArAmAM bIjuM te kaMI nahIM paNa pADAne AkAra dekhAye. ane DezImAM camakyA. bUma pADavA mAMDyA. are ! jamabAbajI AvyA..jamabAbajI AvyA. DIvAre DezImA dhIraja dharIne beThA thayA... ane pelA gAyanA vAcharaDAne kahyuM--e jamabAbajI! huM nathI mAMdI, mane tAva nathI AvyuM....tame mane kayAM upADI.. raste bhUlyA... bhIMta bhUlyA...jamabAbajI A bAju padhAre...pele kare mAMde che. ene tAva Ave che. ene laI jAo..vAre ene che. mAre te hajI vAra che...? vicAra kare 80 varSanA DezIne hajI javAnI vAra che .. ane pilA 8 varSanA chokarAne mekalavA taiyAra thayA..pelA chekarAne tAvamAM sAMbhaLIne zuM thayuM haze? keTaluM duHkha lAgyuM Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 haze? are bhAI! duHkha lAge ke na lAge paNa saMsAra ke svArthane bharyo che e spaSTa jaNAI Ave che. paramAtmAe dazavaikAlikamAM sAcuM ja kahyuM che ke- savve jIvA vi icchaMti jIviuM, na marijiu / tamhA pANivahaM ghoraM, nigganthA vajjayaMti gN|| sarva jIvamAtra jIvavA Icche che....maravA kaI IcchatuM nathI.. mATe nirca ghera e prANivadha-hiMsA vaje che. hiMsA AcaravAnI hotI nathI. maravAnI taiyArI keInI paNa hotI nathI. 80 varSanI uMmara hoya ke 100 varSanI uMmara hoya paraMtu maravAnI IcchA keInI paNa hotI nathI. maraNanA anaMta prakAre- maravuM-te samAdhimAM maravuM...ema ne ema zuM karavuM. A saMsAramAM janamane to eka ja prakAra che... mAtAnI kukSithI janma lIdho. paraMtu maraNane eka ja prakAra nathI..maraNanA te anaMtA prakAre che. kaI kaI rIte mare che te kaI kaI rIte mare che. kaI gADI nIce AvIne mare che, te kaI paccIsamA mALethI paDIne mare che. te koI pensIlanI aNIe mRtyune lAve che, te koI jhera pIne jIvanane aMta lAve che, te kaI dariyAmAM paDIne jIvanane TuMkAve che... AvI rIte maraNanA ananta prakAre che..... anantI rIte jIva maryo che. have A saMsAramAM kaI paNa prakAra bAkI rahyo nathI. keIe prakAra nathI ke je prakAre kaI maryo ja nathI. ane tame A duniyAmAM kaI vizvavikrama paNa karI zake tema nathI ke... nA, huM evI rIte maravAne che ke je rIte hajI sudhI saMsAramAM koI maryo ja na hoya evI kaI paNa rIta saMsAramAM nathI..badhI ja rIte jIve saMsAramAM marI cUkyA che. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 mATe e vizvavikrama karavA paNa jatA nahIM. hA, A vicAra jarUra karajo- mArA to che ja paranAare maravuM te AvI rIte zuM karavuM? kUtarAnI mete maravuM? zuM rastA upara maravuM? zuM akasmAtamAM gADI nIce AvIne maravuM? zuM gharanA bAtharUmamAM maravuM. zuM pANImAM DUbIne maravuM? zuM ghAsatela chAMTIne maravuM? zuM jhera pIne maravuM? are! nA, bhAI nA... AvI rIte kaMTALe lAvIne tane belAvavuM nathI. mRtyune AmaMtraNa ApavAnuM hoya... mare te "samAdhimaraNamAM maraje kaMIka jIvana sArthaka thAya. samAdhine artha che-aMta samaye paNa dharmamAM mananI ekAgratA rahe. bahu ja TUMkamAM samAdhinI nAnI vyAkhyA ApatAM kahyuM che kepatta vadhe mo' sadA ya dharmamAM jenuM mana rahetuM hoya te samAdhimAM che. praznamanamAM dharma rahe te sAruM! ke dharmamAM mana rahe te sAruM? jo ema kaheze ke manamAM dharma rahe te sAruM ? nA, mana te eTaluM vizAla ane vyApaka dariyA jeTaluM moTuM che ke A manamAM te dharma eka bAju khUNAmAM kyAM ya paDyo haze te khabara paNa nahIM paDe. kAraNa ke manamAM te ghaNuM badhuM paDayuM che. saMsAra paNa che, kaleza-kaSAya paNa che, kAma-krodhAdi paNa che... mATe manamAM dharma rahe te samAdhi nathI. samAdhi te che-dharmamAM sadA mananuM rahevuM. dharmamAM je mana parovAyeluM rahe te ekAgratA Ave. mana dharmamAM kendrita rahe te caMcalatA dUra thaI jAya, asthiratA maTI sthiratA AvI jAya. basa, dharmamAM mananI sthiratA e ja samAdhinI avasthA che. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 Aje pahelA tabakka ATaluM paNa je zIkhIe te ya ghaNuM paryApta che; bAkI samAdhinuM svarUpa te ghaNuM moTuM che. cathA matiH tathA ati: Aje te aMta samaye navakAra mahAmaMtra ApavAmAM Ave te paNa ghaNune nathI gamatuM.. bhAgyazAlI...! kharI rIte te aMta samaye tamAre jAte ja navakAra maMtranuM satata smaraNa karavuM joIe. sarva jI sAthe kSamApanA karavI joIe. pApanuM "micchA mi dukkaDaM" ApavuM joIe.. ane paramAtmAnA smaraNa sAthe dharmadhyAnamAM rahevuM joIe. kAraNa ke-cathA matiH tathA gatiH "--chelle jevI mati haze tevI gati thaze" evuM pradhAna paNe kahevAya che. mati eTale buddhi kahe, pariNati kaho... ane ApaNI bhASAmAM aMtima IcchA kahe ke bhAvane kahe, enA upara gati maLavAne mATe AdhAra che. je mati kharAba haze. bhAvanA kharAba haze ane AyuSyane baMdha e vakhate paDe te...jIvanI gati bagaDI jAya che. kyAMthI kyAM pheMkAI jaIe chIe....zuM hatA ane zuM banI jaIe chIe. eka sAdhvIjI marIne garoLI thayA eka zrAvikAe dIkSA lIdhIdIkSA letI vakhate gharamAMthI 4 mUlyavAna kiMmatI ratne sAthe laI lIdhAM... ane avasara maLatAM eka lAkaDAnI pahoLI DAMDI ke pATalImAM saMtADI dIdhAM. koIne paNa khabara na paDe keI joI na jAya te rIte ja joI letA. pUrepUruM dhyAna rAkhatA....ema ne ema varSo vItI gayAM, sAdhvIjIne mahadazA bhAre... mUcha vadhatI ja gaI ane AvA meha-mamatva ane rAga-mUchamAM AyuSya baMdhAI gayuM. ane sAdhvIjI AyuSya pUruM thatAM marIne garoLI thayAM. e ja upAzrayamAM gaLI thaIne pharavA mAMDyAM. gayA janamanI mUchanA kAraNe vAraMvAra AvIne e pATalI upara bese. bIjA sAdhvIjI Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 mahArAjee joyuM. vicAra karyo. are ! A garoLI vAraMvAra A pATalI upara kema bese che? avasare kaI jJAnI guru bhagavaMta padhAryA. tyAre temane garoLI viSe pUchavAmAM AvyuM. jJAnI bhagavaMte jaNAvatAM kahyuM ke pelA sAdhvIjI ratnanI mehadazAmAM mRtyu pAmI A gaLI thayA che. are re! ke kiMmatI janma..ke kiMmatI narabhava ane A suMdara vItarAgane cAritradharma. chatAM paNa ratnanI mehadazAnA kAraNe bhava hArI gayA... mAnavane janma maLe, mahAvIrane dharma maLe. A saMga nahIM Ave pharI vAra nahIM Ave pharI vAra.. -A te ApaNe gAIe chIe. paraMtu phakta gAvA mATe ja nathI...bahu UMDA cintanathI vicAravA jevuM che... aMte jJAnI gurunAM vacana sAMbhaLatAM gaLIne paNa jAtismaraNa jJAna thayuM...Akhare che te paMcendriya tiryaMcane! gaLI sAvadhAna thaI gaI, samajI gaI. are! A te mAre ja bhava bagADyo... have te sAdhI lauM. ane A vicArathI gaLIe aNasaNa karyuM. mRtyu pAmIne devagatimAM utpanna thaI. parigrahanI AvI mUccha jIvane tiryaMcanI gatinuM AyuSya baMdhAvI tiryaMca gatimAM jIvane ghasaDI jAya che. ane saMsAramAM rakhaDAve che.. bhava bagADe che. aMtasamaye navakAramaMtra- - antasamaye jyAre navakAra mahAmaMtra saMbhaLAvavAmAM Ave che tyAre paNa ghaNuM nArAja thaI jAya che....are re! A A badhA bhegA thaIne navakAra saMbhaLAve che. matalaba ke have te huM javAne. navakAra saMbhaLAvavAne matalaba ja lekoe e karI lIdhuM ke basa, have TikITa phATI.navakAra saMbhaLAvavAne artha e karI lIdhuM ke basa, maravAnA...have upaDavAnA...eTale Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 navakAra sAMbhaLavAnuM nathI gamatuM. paraMtu bhAgyazAlI ! e vicAra paNa zA mATe kare che? je kadAca AyuSya pUruM thavAnuM ja haze te kaI aTakAvI zakavAnuM nathI ane je pUruM thavAnuM haze te te...sAruM ne ke navakAra sAMbhaLatA gayA... chelle chelle paNa je pariNAma ke mati sArI thaI ane jo AyuSyane baMdha te ja vakhate paDavAne hoya te te. gati sudharI jaze. mATe vicAra kare ke bahu sAruM thayuM...mArI ATalI puNyAI te che ke chellI ghaDIe paNa keI navakAra saMbhaLAvanAra maLyA...ane kadAca AyuSya pUruM nahIM thayuM hoya te... mahAmaMtranA prabhAve rogamAMdagImAMthI sAjo paNa thaI jAya...matanA meDhAmAMthI pAcho paNa AvI jAya... paraMtu karmazAstrakAra ema paNa kahe che ke chellI ghaDIe kaMI navakAra sAMbhaLavAthI ja badhAnI gati sudharI ja jAya evuM paNa nathI...navakAra sAMbhaLavAthI ja je gati sudharI jatI hoya te te ghaNuM sAruM. te te pachI AjanA jamAnAmAM leke navakAra Tepa karIne maraNa pathArIe pAse ja rAkhI mUke. athavA saMbhaLAvanArane nakkI karI rAkhe...are ! chelle bhADe paNa bolAve... eTale ema sAMbhaLavAthI ja gati nathI sudharI jatI.. AkhI jindagI kadAca pApa ja karyA hoya, ja karyuM hoya...ghaNAne duHkha ApyuM hoya, ghaNune herAna karyA hoya cerIjUTha-hiMsA-durAcAra-vagere badhAM pApa karIne badhI rIte pUrA he...ane evA pApanA adhyavasAyamAM je AyuSyakarma baMdhAI gayuM haze. te te pachI have navakAra sAMbhaLI paNa zuM kAma? kaMI artha nahIM sare. pahelAM AyuSya na bAMdhyuM hoya ane chellI ghaDIe je AyuSya bAMdhavAnuM hoya te te phAyade thAya; anyathA kaMI nahIM. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 je pahelAM ja AyuSya baMdhAI gayuM haze te kaMI ja pharaka paDavAno nathI.., te pachI zuM navakAra na gaNavA? na sAMbhaLavA? ke aMtima ArAdhanA na karavI? zuM karavuM? nA evuM nathI. ApaNane ApaNI khabara nathI paDatI ke meM AyuSyakarma bAMdhyuM che ke nathI bAMdhyuM. tene khabara? kaI jJAnI bhagavaMta ja jANI zake che, ApaNe nathI jANatA. mATe ArAdhanA te avazya karavI ja joIe ane karAvavI ja joIe. je AyuSyakarma pahelAM nahIM baMdhAyuM hoya ane aMta samaye baMdhAvAnuM haze te lAbha cokkasa thaze- kAraNa ke AyuSya bAMdhyA vagara te kaI maratuM ja nathI. kaI paNa jIva AyuSyakarma bAMdhyA pachI ja maravAne. ane je pahelAM nahIM bAMdhyuM haze te chelalA aMtima aMtarmadUte te avazya bAMdhavAne ja. ane te vakhate aMtima ArAdhanAthI e jIvanI gatimAM parivartana jarUra paDe. prAya: pavatithie AyuSyane baMdha paDe- karI zake dharma karaNI sadA, te kare eha upadeza re.... sarva kALe karI navi zake, te kare parva savizeSa re...AvILA . jujuA parvaSarnA kahyAM, phaLa ghaNuM Agame jeya re ! vacana anusAra ArAdhatAM, sarvathA siddhi phaLa hAya re vagA. jIvane Ayu parabhavataNe, tithidine baMdha heya prAyaH re te bhaNI eha ArAdhatAM, prANIo sadgati jAya re..vInA dharmavAsita pazu paMkhiyA, eha tithe kare upavAsa re.... vratadhArI jIva pisaha kare, jehane dharma abhyAsa re....vI. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 jyotiSazAstranI daSTie tithionI vyavasthA kramazaH Ave che, paraMtu dharmazAtre temAM 2-5-vagere tithionI parva tithi tarIke vyavasthA karI che. parvatithinA kramamAM dara trIjA divase eka tithi parvatithi Ave che. 2 pachI trIjA divase 5 5 pachI trIjA divase 8 8 pachI trIjA divase 11 11 pachI trIjA divase 14 AvI rIte parvatithi kame Ave che. ArAdhanA mATe tithi ke tithi mATe ArAdhanA ? A prazna bahu ja mujhavaNabharyo lAge che. ghaNI vakhata vicAra karatAM javAba kaMI jude Ave che ane vyavahAra kaMIka jude ja dekhAya che, paraMtu eka vAta te dIvA jevI spaSTa ja che ke-ArAdhanA mahattvanI che. ArAdhanAthI taravAnuM che. ArAdhanA ja tAraka che, nahIM ke tithi. paraMtu ArAdhanAnI pradhAnatA rAkhIne tithine ArAdhanAnA hetuthI sAthe joDavAmAM AvI che. ArAdhanAne eka bAjumAM rAkhIne tithinuM mahattva vadhAravAnI jarUra nathI. eTalA mATe ArAdhanAnuM mahattva che. ArAdhanA mATe tithi che. prAyaH parvatithie AyuSyane baMdha paDe che. evuM zAstrakAra bhagavaMte jaNAve che. te pachI parva tithie AraMbha-samAraMbhahiMsAdi-pApa pravRtti karavI hitAvaha nathI. je jIva evI hiMsAdi pApapravRttimAM ja rAcelA haze te AyuSya durgatinuM baMdhAze. eTalA mATe parvatithie dharmadhyAna-ArAdhanA vadhAre karavAnuM kahyuM che. lIletarIne paNa tyAga karavAnuM kahyuM che. jethI lalerI zAka-bhAjI samAravA vagerene AraMbha-samAraMbha paNa na kara Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 paDe. ane sAthe tapazcaryA vagere karavI, sAmAyika-pauSadha-kAyetsarga- dhyAna-svAdhyAya vageremAM masta rahevuM, jethI sAmAyika vageremAM AyuSyane baMdha paNa paDe te sadgatinuM sAruM AyuSya baMdhAya. jemake 1 legassano kAussagamAM keTaluM AyuSya baMdhAya? te zAstrakAra bhagavaMte kahe che - 2454088 pApamanuM AyuSya-1 zvAsozvAsamAM baMdhAya ane 1963ra67 palyopamanuM AyuSya 1 legassano kAussagamAM baMdhAya. e ja pramANe sAmAyika tathA pauSadha vageremAM paNa kahevAmAM AvyuM che. mATe parvatithie ArAdhanAmAM udyamavaMta rahevuM joIe jethI sadgatinuM sAruM AyuSya baMdhAya. ane ArAdhanA-tapazcaryA vageremAM che chatAM paNa ArtadhyAna, durgAne ke raudradhyAna cintavyuM te durgatinuM AyuSya baMdhAya che, ane bhava bagaDe che. nandamaNikAra mArIne deDake thaye rAjagRhI nagarImAM naMdamaNikAra nAme dhanADhya zreSTi hate. bhagavAna mahAvIra pAse dezanA sAMbhaLIne te zrAvaka banyuM hatuM. eka vakhata unALAnA jeTha mahinAmAM temaNe vihAre aThThamatapa karyo hate. ane sAthe pauSadhavrata laIne upAzrayamAM rahyA hatA. aThThama nirjala cevihAre hate. ane garamI sakhata. eTale zeThane bhAre tarasa lAgI..paNa....paNa .." yAda karI rahyA hatA. mana AdhyAne caDhI gayuM. pANInI vAva ane kUvA najaramAM dekhAvA mAMDyA...yAda AvavA mAMDyuM..vAvamAM pANImAM rahetA deDakA vagere paNa...ane zeThe cintavyuM--"are ! kharekhara teo dhanya che ke je loke pANInI vAva ke kUvAo baMdhAve che." -ema pauSadhamAM vicAryuM. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 zeTha pauSadha pArIne ghare AvyA. ane zeThe eka moTI vAva nagaranI bahAra baMdhAvI. have ghaNu leke A vAvanA ane vAva baMdhAvanAra zeThanA vakhANa karavA lAgyA. naMdamaNikAra zeTha vakhANa sAMbhaLIne khUba rAjI thatA, Ananda thatuM. zeThe AyuSyakarma bAMdhyuM. ane pitAnI ja baMdhAvelI vAvamAM deDakA tarIke janamyA. ATalI tapazcaryA, pauSadha vagerenI ArAdhanA hevA chatAM paNa adhyavasAya-pariNAma bagaDyA-ane AvA eka zrImaMta zeThane paNa deDakA tarIke janamavuM paDyuM. ' are ! emanI kyAM vAta karavI? gautamasvAmI jevA paNa pUrvanA sumaMgaLa zeThanA bhAvamAM pANI-pANI karatA AyuSyakarma bAMdhIne mRtyu pAmyA ane dariyAmAM mAchalA tarIke janamavuM paDayuM. bhava bagaDI gaye. AvuM te ghaNAnuM jovAmAM Ave che. kyAre kenA kevA adhyavasAya thAya che, enA upara AyuSyane AdhAra che. AyuSyakama mukhyapaNe adhyavasAya upara baMdhAya che. zeTha to marIne deDako thayA, paNa deDake marIne deva thaye naMdamaNikAra zeThano jIva je deDake thayela hatuM. te ghaNuM lekenI Ava-jAthI ane vAvanA kAMThe besIne ghaNuM leke je zeThanA vakhANa karatA hatA-vAvanA vakhANa karatA hatA te sAMbhaLavAthI..pele deDake paMcendriya che. sAMbhaLatAM... sAMbhaLatAM ene jAtismaraNa jJAna thayuM. ane turaMta badhuM khyAlamAM AvI gayuM. have pazcAttApa zarU thaye-"are re! huM zeTha hatuM ane marIne deDaka thaye...mAre bhava bagaDe. are ! mane dhikkAra che. have te pharI A bhavamAM dharmArAdhanA karuM. ane pAchA vrata-niyama svIkAruM. A vicAra karI deDakAe chaThTha - aDramAdi tapa karavAno nirNaya karyo paccakkhANa karyA. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 deDakAnI prabhunA darzane javAnI bhAvanA thaI- eka vakhata zreNika mahArAjA paramAtmA zrI mahAvIra prabhune vaMdana karavA nIkaLyA. sAthe caturaMgI sainya, aMta:pura vagere mATe rasALe hate, ghaNuM leke samavasaraNe prabhunA darzane jaI rahyA hatA. tyAM te A prabhunA darzane javAnA zabdo dekAnA kAne paDyA. te paNa taiyAra thaye. darzana karavA javAnI bhAvanA thaI vAvamAMthI nIkaLI zreNika rAjAnA sinya sAthe joDAyeparatu lekane dayA AvavAthI tene pAcho laI jaIne vAvamAM nAMkhI dIdhe...pelo deDake pAchA AvyA. ane pharI vAra pAcho vAvamAM naMkhAyA. paraMtu prabhunA darzananI bhAvanA prabaLa hatI. deDako trIjI vAra Avyo..paratu zreNika rAjAnA gheDAnA paga nIce kacaDAI gaye.. mRtyu pAmyA....paratu paramAtmAnA darzananI suMdara bhAvanAnA pavitra adhyavasAyamAM AyuSya karma baMdhAyuM. darzana devadevasya, darzane pApanAzana .. darzana svargase pAna, darzana mekSasAdhanam In darzana te svarganuM sopAna paNa che. prabhunA darzanathI paNa devaloka-svarga prApta thAya che. pilA deDakAne hajI prabhunAM darzana te thayAM paNa nathI paraMtu mAtra darzananI pavitra bhAvanA ja hatI. hajI te mArgamAM hatuM ane mArgamAM ja mRtyu pAme chatAM deDake marIne deva thaye. je manuSyanA zeThanA bhavamAM na sAdhI zakyA te deDakAnA bhAvamAM sAdhyuM. ane darzananuM kharuM sAdhya kaI devaleka ke svarga nathI .. kharI rIte te cethA caraNamAM je "darzanaM mekSasAdhanaM kahyuM che te ja darzananuM kharuM sAdhya ke lakSa che. mekSa ja prApta karavAnuM lakSa hovuM joIe. deDake ke tiryaMca mekSa na sAdhI zake paraMtu svarga ke devaleka te sAdhI zake che. jyAre devaleka meLavavuM e Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 manuSya mATe kaMI moTI vAta nathI.. svarga meLavyuM eTale meTI dhADa pADI evuM mAnavAnI jarUra nathI. bhAgyazALI! svarga te kaMI ja nathI.... uparathI svargalekanA devatAo satata manuSyabhava meLavavAnI IcchA karatA hoya che. mATe manuSya te mokSanuM lakSa rAkhIne ja dharmArAdhanA karavI joIe. makSa maLe te ja khare saMteSa. paraMtu mekSamAM javA mATe ke mekSa meLavavA mATe AyuSyakarma bAMdhavAnI jarUra nathI. uparathI AyuSyakarma vagere ATheya karma sadaMtara-sarvathA khapAvI nAMkhavAM joIe... sarvakarmarahita avasthA eTale ja mekSa. mekSa te ajara-amara sthAna che. akSayasthitinuM sthAna che. ane e te AyuSyakarma rahita sthAna che. mekSa sarvataMtra-svataMtra sthAna che. tyAM kaI parAdhInatA nathI.... AtmA sarvataMtra-svataMtra che..... jyAre saMsAramAM te karmanI parAdhInatA che, AtmAne karmanI gulAmImAM rahevuM paDe che. karma AtmAne pakaDI rAkhe che, karma AtmAne pitAne AdhIna banAve che, mATe ja saMsAramAM AtmAe karmane paravaza-parAdhIna rahevuM paDe che. karmanI kevI bhayaMkara gulAmI che...! beDI jevuM AyuSyakama- AyuSyakarma beDI jevuM che. jema keIe baDIjevuM corI karI hoya ane polIsanA hAthamAM pakaDAI gaye hoya. te polIsa cerane hAthakaDI lagADIne laI jAya. ane aparAdhanI sajA pramANe jelamAM pUrI de. lekhaMDanI hAthakaDI hAthe lAgelI hoya ane pAcho 1. AyuSyakarma lekhaMDanA saLiyAnI jelamAM purAI rahevuM paDe. ane te paNa jeTalA samayanI sajA hoya Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 teTalo samaya. 2 varasanI sajA heya te 2 varasa, 5 ke 25 varasanI paNa sajA phaTakAravAmAM Ave che, te teTale kALa paNa jelamAM rahevuM paDe che. kevI parAdhInatA-kevI kAramI gulAmI?! e ja pramANe AtmAne paNa bAMdhelA AyuSya pramANe A zarIrarUpI jelamAM baMdhAIne rahevuM paDe che-AmA mATe zarIra e jela che. ane amuka kALa sudhI A zarIramAM bharAI rahevuM te ene sajA che. keIne 50 varSa, keI ne 100 varSa ane keIne 80 varSa. ane bIjI gatimAM kaIne 3 divasa, keIne 6 mahinA evI rIte ochA vadhAre kALa pramANe darekane A zarIramAM rahevuM paDe che. ane je sajAne kALa pUre che ke turaMta A zarIranI jela cheDIne cAlyA javuM paDe che, e sajA pUrI thaI kALa (sajA) pUrI thayA pachI te 1 sekaMDa paNa kaI rAkhe ema nathI ane rahevAya tema nathI, akSayasthiti" guNavALo AtmA AyuSyakarmanI . jelamAM te AtmAnA mULabhUta 8 guNamAM AThame guNa akSayasthitine che. AtmAnI sthiti sadAnA mATe akSaya ja rahevAnI che. mekSe gayelA AtmAnI sthiti kyAreya paNa kSaya thavAnI nathI. mATe ja jamavA "akSaya" evuM vizeSaNa vAparavAmAM AvyuM che. je AtmAnI sthiti kSaya thaI jAya te te eka divasa mekSamAMthI paDIne AtmA pAche saMsAramAM Ave, paraMtu evuM banatuM nathI. AtmA eka vAra mekSa prApta kare eTale ananta kALa sudhI mekSamAM eka ja sthAne sthira thaI jAya che. pachI, ene halana-calana kaMI ja karavAnuM rahetuM nathI, ane te paNa anantakALa sudhI. je AkAzapradezane sparzIne rahyo hoya, te choDIne bIjA AkAza pradezane kyAre ya sparzate nathI, kAyama mATe sthira. e ja enI akSaya sthiti che. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409 paratuM saMsAramAM A guNa upara AvaraNa AvI gayuM che. ane e AvaraNathI AtmAnI sthiti akSayanA badale kSaya sthiti thaI gaI che. ane e AvaraNanuM nAma che AyuSya karma. A AyuSyakarmanA kAraNe AmAM kyAMya eka sthAne kAyama mATe sthira thaIne rahI zakatuM ja nathI. Aje ahIMyA te kAle tyAM, Aje A gatimAM te kyAreka bIjI gatimAM. Aje A bhavamAM che te pAche A bhava cheDIne bIjA bhavamAM jaze. AyuSyakarmanA kAraNe bhAva badalatuM ja rahe che. basa, A bhava badalavAnuM nAma ja che-janama ane maraNa" A bhavanuM zarIra choDavAnuM nAma chemaraNa" ane pharI pAchA bIjA bhavamAM jaIne navuM zarIra meLavavuM, banAvavuM, navA zarIramAM utpanna thavuM basa enuM nAma chejanama". arthAt zarIrano saMyega-viyoga ja anukrame janama-maraNa kahevAya che. ane A janama-maraNanuM caka anAdi-ananta kALathI cAlyA ja kare che. A janma maraNanuM cake ja pUpha kare che ke AmAM anAdianantakALathI AyuSyakarmathI baMdhAyele che, ene kAraNe A janma-maraNa thayA ja kare che. je A janama-maraNanA cakamAMthI chUTavuM hoya te have kaMTALIne paNa AyuSyakarmane sAtha sadAnA mATe choDavuM ja joIe. have pharIthI AyuSyakarma bAMdhavuM ja nahIM. ane AyuSya karma ja nahIM kaI paNa karma navAM bAMdhavAM ja nahIM, ane je pahelAMnA baMdhAyelAM che, tene khapAvavAM ja paDaze. khapAve ja chUTake. janama-jIvana ane maraNa -- jIvana - 2 prathama zarUAtane eka cheDe janamane. aMtima bIje cheDe maraNane. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 410 ane janamanA pahelA cheDA ane maraNanA chellA cheDAnI vaccenA kALane jIvanane kALa kahevAmAM Ave che. janama e te zarUAtane prAraMbhika kALa che. te vadhAre lAMbe kALa nathI. lA sADA nava mAsane garbhakALa, pachI thoDIka miniTe janamanI ane antamAM thoDIka ja miniTane kALa maraNane.. bAkI badhe vacce kALa jIvanane che. bane cheDA bhayaMkara duHkhadAyI che. garbhavAsa pArAvAra duHkhanI yAtanAne che. ane janama paNa asahya duHkha sahana karavAne samaya che. ane maraNa samaya paNa duHkhanI yAtanAne bharele che. keI hasatA meDhe nathI karatA. keI regathI ribAIne mare che, keI akasmAtamAM, koI ApaghAta karIne koI mahinAo sudhI bebhAna rahIne mare che, ane maraNapathArIe mahinAo sudhI ribAIne mahAduHkhe jIvadeha chUTe che. jene banne cheDe duHkha ja duHkha che. enI vaccenA jIvana kALamAM keTaluM sukha maLavAnuM? keTalA sukhanI AzA ke apekSA rAkhavI? je jIvana pratipaLa aMjalImAM rahelA pANInI jema Tapa Tapa gaLI rahyuM che. eka jhADa uparanuM pILuM pAMdaDuM kayAre kharI paDaze tenI keI nizcitatA nathI. te ja pramANe kaI vyakti kayAre mRtyu pAmaze tenI kaMI ja khabara paDatI nathI. AyuSya kyAre pUruM thaze te kaI jANatuM nathI...AvA asthira, kSaNika ane nAzavaMta anitya AyuSyakALanA jIvanamAM je nirAMte kSaNika sukha, viSayabheganA sukhamAM rAcyA che, masta banyA che, e ja moTuM Azcarya che. kalpanA karo ke traNa mALanA makAnamAM pahele mALe paNa Aga lAgI hoya ane trIjA mALe paNa Aga lAgI hoya te bIjA mALavALe keTale nizcita rahI zakaze? kyAMthI nirAMte Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 UMghI zakaze? evuM ja AyuSyakarma viSe che. paraMtu Azcarya te e che ke manuSya bahu ja nirAMte UMghI rahyA che. maraNa hAthamAM che, maraNane sudhAre janama ApaNuM hAthamAM nathI, ApaNA hAthanI vAta nathI; kAraNa ke ApaNe paravaza hatA. janamamAM ApaNo kaI prayatna nahote, ApaNe kaMI ja puruSArtha karavAne nAte janma ApavuM mAtAnA hAthamAM hatuM, ApaNe te mAtra duHkha ja bhegavavAnuM hatuM. paraMtu have bahu UMDANathI vicAra kare. maraNa ApaNuM hAthamAM che, ApaNe dhArIe te maraNa sudhArI zakIe ema chIe. hA ! jarUra 'kyAre maravuM--e ApaNA hAthamAM nathI, paraMtu "kevI rIte maravuM e ApaNA hAthamAM cakkasa che. maravAnI rIta zodhI kADhavI paDaze. have maravuM te, evI rIte maravuM ke jethI Avate bhava paNa sudhare, gati sudhare.paraloka sudhare. maraNa ApaNA hAthamAM che. jyAre maravAnA chIe-te bhalene khabara na hoya paraMtu "maravAnA chIe - e vAta te eTalI ja cakkasa che. "nAtakSya prava mRtyuH" kaho ke Every man is mortal' kaho badhI vAtane sAra te eka ja che ke mRtyu nizcita che.te pachI maraNane sudhAravA prayatna kema na kare? maraNane sudhAravAnA upAya| game tevI roganI tIvra vedanAmAM paNa jIvane samatAmAM rAkhe. azubha vicArane na AvavA de. manane prabhudhyAnamAM kendrita kare. sarvajI sAthe thayelA kaleza-kapAyAdijanya karmane khamA, paraspara kSamApanA karo, jIvamAtranA kalyANanI bhAvanA bhA, sarvakalyANanI bhAvanA rAkhe. jema padmAvatI rANee aMtima samaye jIne khamAvyA ane pApanI nidA-ga Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 AlecanA vagere karI, te pramANe aMta samaye padmAvatI stotra sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM sAcA bhAvathI kSamApana vagere karI deva-gurudharmanuM zaraNa svIkAre. je e vakhate AyuSyane baMdha paDavAne haze te cekasa sadgati sAre bhava maLaze. maraNane sudhAravA khUba kALajI rAkhavI paDaze. kahevAya che ke jenuM maraNa sudharyuM, ene Avate janama sudharyo. jenI mati sudharI, enI gati sudharI. mATe ja prabhune prArthanA karatAM kahevAya che ke tuM gati tuM mati Azare, tuM AlaMbana muja pyAre re...! vAMcaka jaza kahe mAhare, tuM jIva-jIvana AdhAre re giruAre... - he prabhu! A gatimAM ane A matimAM paNa eka mAtra tAre ja AdhAra che. eka mAtra tAruM AlaMbana ja mane game che. he prabhu! kharekhara jIva ane jIvana mATe tuM ekamAtra AdhAra che. tArA AdhAra vinA mAruM kalyANa thAya tema nathI." ATalI bhAvanA pUjya yazovijayajI mahopAdhyAya vyakta kare che.. anta samaye samAdhimAM rahevuM. dharmadhyAnamAM mana parevI rAkhavuM, basa, enuM ja nAma che-samAdhimaraNa-paMDitamaraNa; ane ene ja kahevAya-"maraNa sudhAravuM. chIMkanA AdhAre janama-maraNanuM bhaviSya kahyuM damaNikAra zeThane jIva je marIne vAvamAM deDako thaye hate ane deDake marIne durdarAMka deva banyA hate... devalekamAM puSpanI zayyAmAM utpanna thatAnI sAthe ja dudrAMka deva vicAra kare che,-"are ! huM deva kyA kAraNe bane? AhA.... ATalI gajabanI addhi-siddhi-apAra vaibhava kayA kAraNe pAmyo ? AvI suMdara devagati mane kayA kAraNe maLI? A pramANe vicAra karate hate -manamAM ne manamAM UhApoha cAlatuM hatuM, tyAM te Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 413 bhavapratyayika avadhijJAnathI khabara paDI dekhAyuM...o he ! A te prabhunA darzana karavA javAnI bhAvanA hatI ane mArgamAM ja mRtyu pAmyA, paraMtu darzananI pavitra bhAvanAnA kAraNe huM Aje ahIM deva banyo chuM. A pramANe badhe khyAla AvI gaye. deva cama!-"are! mArI bhAvanA te hatI paraMtu prabhunA darzana te thayAM nathI...avadhijJAnane upaga mUke che. prabhu atyAre kyAM haze? turaMta jaNAyuM dekhAyuM. paramAtmA mahAvIra prabhu rAjagRhI nagarInI bahAra padhAryA che. samavasaraNa racAyuM che ane prabhu dezanA ApI rahyA che. bAra parSadA bharAyelI che. ATaluM joyuM ane gayA bAvanAM rahI gayelAM darzana karavA pelo devadurdarAMka turaMta deDate AvyuM. rUpaparivartana karI ane indrajALa vaDe...pite te bhagavAnanI suMdara pUjA karavA lAge, uttama bAvanAcaMdananuM prabhune vilepana karavA lAgyA; parantu bIja jenArane ema lAge ke A te bhagavAnanA zarIre pitAnA zarIra uparathI paruM kADhIne lagADe che. A te IndrajALa. devadurdarAMke eka kuSTI jevuM rUpa banAvyuM hatuM. samavasaraNamAM dezanA sAMbhaLavA parSadAmAM beThelA zreNika mahArAjAne A joIne bahu kharAba lAgyuM. bahu duHkha thayuM are ! A vRddha purUSa keNa che ke AvI rIte bhagavAnanI pArAvAra AzAtanA karI rahyo che. are! A te khoTuM thaI rahyuM che. ene pakaDe joIe. ane zreNika te lAla-pILe thaI gaye, dhAtura banI gaye. durdarAMka paramAtmAnI pUjA karIne pAcho vaLe che tyAM te prabhune chIMka AvI eTale deva prabhu samakSa belya, tame marI jAo. ATaluM kahIne deva parSadAmAMthI AgaLa vadhyA. tyAM te rAjA zreNikane chIMka AvI eTale deva barle, "cirakALa jIve (ghaNuM jIvo)", ATaluM bolIne AgaLa cAle che tyAM te abhayakumAra che Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 maMtrIne chIMka AvI eTale deve abhayakumArane kahyuM, 'mare athavA che. ane aMtamAM kAlasaukarika kaSaI beThe hate. tene paNa chIMka AvI eTale deva balya, "na mara ke na jIva. tArA maravAmAM ya sAra nathI ane tArA jIvavAmAM paNa sAra nathI "to brijara"jIva hR, vira" "bricava vAge "mA nIva mA brigati ", to haze mR kRpa: / rAjA zreNike rAja sainikone IzAro karyo ane kahyuM-"A je bahAra nIkaLe eTale pakaDI le. sainike bahAra jaIne gherI vaLe che. tyAM te devadurdarAMka AkAzamAM UDI gaye, cAlyA gaye. keInA hAthamAM na AvyuM. rAja sainikoe AvIne nivedana karyuM. he rAjana! pele te AkAzamAM UDI gaye. eTale zreNika samajI gaye ke A kaI deva haze. eTale zreNika rAjAe bhagavAnane pUchayuM, "he bhagavaMta! e koNa hatA ane Apane "marI jAo" ema kema bolyo? bhagavAna, "he zreNika ! ahIM AvatA tArA ja gheDAnA paga nIce kacaDAIne marI gayela pele naMdamaNikAra zeThane jIva deDake che. ane te deDake marIne pahelA saudharma devalokamAM deva thayo che. ane te deva hamaNuM ahIM AvyuM che. teNe te uttama caMdana vaDe mArA zarIre vilepana karyuM che. ane mane je "marI jAo" ema kahyuM che tene bhAvArtha e che ke tame sarva karmane kSaya karIne janma-jarA-maraNathI rahita mokSapadane jaladI pAme." Apa maryA pachI mekSa pAmavAnA che, jyAM ananta sukha che. mATe deve kahyuM ke, "marI jAo." huM maruM te ja mokSa pAmI zakuM". - zreNika-"he prabhu! mane cirakALa che" ema zA mATe Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 bhagavAna-"he zreNika ! tame ahIM jIve che tyAM sudhI daDha zraddhAmAM samyakatvanA bhAvamAM khUba dharmArAdhanA kare che ane rAjyasukhamAM sukhI che, paraMtu maryA pachI bAMdhelAM karma pramANe narakagatimAM javAnA che. mATe tamane kahyuM ke-cirakALa jIve." bhagavAna-abhayakumAra ahIM jIve che tyAM sudhI suMdara dharmArAdhanA kare che, sukhI che ane maryA pachI dharmanA prabhAve sarvArthasiddha nAmanA pAMcamA anuttara vimAnamAM utpanna thavAnA che ane ghaNuM sukha anubhavavAnAM che. mATe kahyuM ke-"mare athavA jI" ane kAlazaukarika kaSAIne kahyuM ke-"na mara ke na jIva" kAraNa ke te ahIMyA jIve che tyAM sudhI roja pa00 pADAnI hiMsAnuM bhayaMkara ghera pApa kare che-ane maryA pachI A ghera pApanA kAraNe sAtamI narakamAM javAnuM che. mATe ja "mare te sAruM, ane na mare te paNa sAruM. paraMtu baMne te kyAMthI bane? bahu vicAra karavA jevuM che. A zabda je durdarAMka bolI gayo che te jAduI asara karanArA che. bahu gaMbhIra citana kare te spaSTa khyAla Ave che ke je kahevAyuM che te vyAjabI kahevAyuM che. A sAMbhaLatAMnI sAthe ja zreNika jevA rAjAnI AMkho UghaDI gaI ane khabara paDI ke "are! huM prathama narakamAM javAno chuM.' bhAna AvyuM, khyAla Avya. ane zreNikanA jIvananI dizAmAM palaTo Avya, parivartana AvyuM. ApaNane chIMka Ave tyAre uparanA cAra javAbamAMthI ApaNe ApaNA mATe ke uttara vicArIzuM? kaye uttara ApaNane vyAjabI lAge tema che ? bahu vicAravuM paDaze. ane jarUra AvuM vicAratAM AtmAne bhAna dazA AvI jAya, AtmA saceta-sAvadhAna banI jAya. ApaNuM bAMdhelAM karma pramANe ApaNuM bhAvi kahevAmAM Ave che. ane te ja bhaviSyakathana A ja uttaramAM che. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SR saujanya zeThazrI jitendra cImanalAla zAha mAlaNavAlA tathA zeThazrI rasikalAla bhIkhAlAla merakhIyA nAnapurA-surata nA saujanyathI A pustikA prakAzita karavAmAM AvI che. thAya laum culty riIka) ' 1zALA kiyAbhyAM moTA IsA vidhAyA vimuktaye rApanA karI rapa05 prakAzaka :-zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra - saMcAlita - zrI mahAvIra jaina sAhitya prakAzana - kAryAlaya tathA prAptisthAna - 39, vasaMta vilAsa, bIje mALe, 133, gopAla nivAsa, che. DI. DI. sAThe mArga, bIje mALe, vI. pI. roDa, prArthanA samAja, prinsesa sTrITa, muMbaI-4, muMbaI-400 002. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAja kalabAnanA milananI vagaranA, bhAgadarayAna gavavAva adaka yAtrAmAM thANA mAlA savAra zikSaNa zihi - - - mAyAvara viyAya kalyANakaeNndra muMbaI che | ki. A suda 1 vyAkhyAna 15 muM ravi tA. 19182 . viSaya: AyuSyakarmanuM spaSTa svarUpa vyAkhyAtAH 5.pU. munirAja zrI aruNuvijayajI mahArAja avataraNakAraH kapilarAya nAnAlAla ThAkura tettIsa sAgarovamA, ukkoseNa viyaahiyaa| Thii u Aukammassa, aMtomuhattaM jahanniyA // paramapitA paramAtmA caramatIrthakara zrI mahAvIra mahArAjA aMtimadezanAnA AgamagraMtha zrI uttarAdhyayana sUtramAM have AyuSyakarmanI sthiti jaNAve che. ApaNe AgaLanA vyAkhyAnamAM joI gayA tema AyuSyakarmane karmagraMthakAe beDI jevuM (sAMkaLa jevuM kahyuM che. te teTalA nizcita kALa sudhI AtmAne te zarIramAM bAMdhI rAkhe che. vadhumAM vadhu lAMbu (ma) AyuSya je keIne maLatuM hoya te te devatAo athavA nArakIone maLatuM hoya che. temanuM utkRSTa AyuSya 33 sAgaropamanuM Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 heya che. ane te ja pramANe AyuSyakarmanI ochAmAM ochI jaghanya sthiti mAtra aMtarmuhUrtanI heya che. AyuSyakarma ochAmAM ochuM ane vadhAremAM vadhAre ATaluM bhagavAya che. basa, tethI vadhAre nahIM ane tethI ochuM nahIM. nigadamAM ochAmAM ochuM AyuSya cauda rAjalakamAM rahelA nigadanA asaMkhya goLAomAM eka-eka geLAmAM anantA ja rahe che. tethI te "anantakAya kahevAya che. anantakAyane artha che, "jIvo anantA ane rahevA mATe kAyA eka." A sAdhAraNa vanaspatikAyane bheda che. sarvajInuM prAthamika mULabhUta astitvasthAna te nigada ja che. ane eka jIva siddha thAya tyAre eka jIva nigodamAMthI bahAra nIkaLe che. anyathA A nigadamAM ja anantakALa jIvane nIkaLI jAya che. para nigodamAM AyuSya ananta varSanuM nathI hotuM, bhale tene kALa ananta nIkaLe. A nigedanI avasthAmAM te AMkhanA eka palakArA jeTalA samayamAM te sADAsattara bhava thaI jAya che. arthAt sattara vAra janma ane sattara vAra mare .. arthAt 1 zvAsecchavAsa jeTalA kALamAM sattarathI kAMIka vadhAre kSullaka bhava (nAnAmAM nAnA bhava) thAya che. eka kSullaka bhava ochAmAM ochI 256 AvalikAne thAya che. evA eka aMtarmuhUrtamAM (2 ghaDImAM) te 16777216 AvalikAo thAya che. lagabhaga eTalI AvalikAmAM 65536 kSullaka nigadamAM thaI jAya che. ne jeTalI vAra janme eTalI vAra mare parata eTalA samayamAM paNa maratA pahelAM AyuSya te bAMdhavuM ja paDe che te ja pharI pAche nigadamAM jame, pharI pAcho jame, pharI AyuSyakarma bAMdhe ane pharI mare........... A kama jhaDapabhera nigedamAM cAlyA kare che. ane A ja nigadamAM ghaNe lAMbe kALa pasAra Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 karIne Aje ApaNe ahIM sudhI AvyA chIe. manuSya thayA chIe .. have bahu ja sAvacetI rAkhavA jevI che. kayAM ya evuM na thaI jAya ke pharIne pAchA nigadamAM jatA rahIe. je pAchA nigadamAM gayA... te nIkaLavuM bahu muzkela, mATe dharmadhyAna Adi karI karmakSaya-nirjarA karavA sivAya bIjo kaI rasto nathI. cAra gatimAM AyuSyanI sthiti- saMsAramAM paribhramaNa karatA je cAra gatimAM vaheMcAyelA che. deva, manuSya, nAraka ane tiryaca. pazu-pakSImAM sarvajIne samAveza thaI gaye ane saMsAra che eTale jIva AyuSyakarmathI baMdhAyela che. saMsAra na heta te karma na hatA ane karma na heta te saMsAra na heta. nAne ke meTe eka paNa jIva e nathI ke je karmathI baMdhAyela na hoya... eka paNa jIva e nathI ke jeNe AyuSyakarma bAMdheluM nathI... badhA ja AyuSyakarmathI baMdhAyelA che. enuM prapha e che ke badhA ja janme che ane mare che janma-maraNa ja AyuSyakarmanI moTAmAM moTI mupha che, pramANa che. eka jhADanuM pAMdaDuM paNa khare che, eka mAkhI paNa mare che, kIDI paNa mare che, samudramAM mAchalI paNa mare che, hAthI paNa mare che, manuSya paNa mare che, ane deva-nArakIo paNa mare che. nikI vijJAna- vijJAne plAsTIkanuM hArTa banAvyuM che, pesamekara mUke che, hArTanA vAlva cenja kare che, ane have te AkhA hArTa ja badalIne kRtrima hArTa mUkaze. chatAM paNa manuSya maravAnA te maravAnA ja che, keI amara rahevAne nathI... vijJAna varSothI prayatna karI rahyuM che ke "mANasane maravA na deve athavA maryA pachI paNa turaMta jIvate kare. eTale maryA pachI mRtakane eka davAyukta ke skulamAM surakSita rAkhavAmAM Ave Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 che ane pachI okisajana vagere ApavAnA prayoga karIne hArTa cAlu karavA vaijJAnike mathI rahyA che, paraMtu A AyuSyakarmane vicAra karatAM spaSTa jaNAya che ke " bhaviSyati.." bhUtakALamAM thayuM nathI ane bhaviSyamAM kyAre ya thavAnuM nathI." je jIvanuM AyuSya pUruM thaI gayuM te pharI jIvita thavAno nathI, keI lAkha prayatna paNa kare te paNa keI saMjogomAM te jIvita thAya tema nathI. - vijJAne ghaNI siddhio hAMsila karI paraMtu te badhI jaDabhautika siddhio che. kayA jIvanuM ochAmAM ochuM AyuSya keTaluM? ane vadhAremAM vadhAre AyuSya keTaluM? e te vijJAna lAkho varSo pachI paNa koI kALe zedhI zake tema nathI. alabatta vaijJAnikoe eka kAcanA silinDaramAM mAkhIne pUrIne zeAdhavA prayatna karyo ke enI uMmara keTalI? evA praga te uMdara upara, vAMdarA upara, sasalA upara ane kIDI-maMkaDA upara paNa karyA, paraMtu varSo pachI paNa vijJAna Aje ya AyuSya ke uMmara zodhavAmAM niSphaLa ja rahyuM che, ane kyAre ya zedhI zakaze paNa nahIM. kAraNa ke AyuSyanI zodha akhatarAo ke prayogo upara AdhArita nathI, paraMtu te te sarvajJa evA kevalajJAnIne ja gamya che, jJAnagamya vastu che. ane tethI ja jainazAstromAM sarvajJa bhagavaMte kahyA mujaba saMsArastha sarva jIvamAtranA jaghanya ane utkRSTa AyuSya spaSTa kahyAM che. ekendriyathI paMcendriya sudhInA savajInAM utkRSTa - AyuSya1- bAvIsA puDhavIe, satta ya Aussa tinni vAussa / vAsa sahassA dasa taru-gaNANa teu tirattAu / 2- vAsANi bArasAu beiMdiyANaM tei diyANaM tu / __ auNApanna diNAI, cauriMdINaM tu chammAsA || Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 rU-purANa di6, 3jA sAnarLa tittIsa cauppayatiriya-maNusA, tinni ya paliovamA huMti // 4- jalayara-urabhuyagANaM, paramAu hoi putvakoDIu / pakkhINaM puNa bhaNio, asaMkhabhAgo ya paliyassa // 5- savve suhumA sAhAraNA ya, samucchimA maNussA ya / ukkopta-jahanneNaM, aMtamuhuttaM ciya jiyaMti // 1. mATI, patthara, hIrA, suvarNAdi dhAtuo rUpa pRthvIkAyika jIvonuM utkRSTa AyuSya ra2000 varSa 2. akAya (pANInA) , " 6000 varSa 3. vAyukAya (havAnA) , , , 3000 varSa 4. teukAya (agnikAya) , , , mAtra 3 aherAtra 5. vaDalA, pIpaLI vagere, jhADe vagere pratyeka vanaspatikAya ,, ,, , 10000 varSa 6. zaMkhalA, aLasiyA vagere beIndriya e 7. kIDI, maMkoDA, mAMkaDa, jU, IyaLa, dhaneDA vagere teIndriya , , , 4 divasa 8. mAkhI, macchara, bhamarA, vagere caurindraya ,, ,, , 6 mahinA 9. svargIya devagatinA devatAonuM utkRSTa AyuSya 33 sAgarepama 10. narakagatinA nArakI nuM , 33 sAgare yama 11. gAya, baLada, hAthI, ghaDA vagere garbha ja catuSpada tiryaMcanuM , , 3 palyopama 12. garbha ja jalacara, uraparisarpa, bhujaparisarSa tiryacenuM , , pUrva koDa varSa 12 varSa Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 13. tiryaMca paMcendriya pakSIonuM utkRSTa AyuSya-palyopamane asaMkhyAtame bhAga 14. saMmuchima-catuSpada tiryacenuM ,, , -84000 varSa 15. >> pakSIonuM ,, ,, , -72000 , 16. , uraH5risarpa ,, ,, , -53000 , 17. , bhUja parisarpa , , , -42000 , 18. manuSyanuM utkRSTa AyuSya-3 papama 19. pRthvIkAyAdi sarva ekendriya sUkSma jInuM utkRSTa ane jaghanya-1 aMtarmuhUrta 20. sAdhAraNa vanaspatikAya jInuM ,, , -1 aMtarmuhUrta 21. saMma7ima manuSyanuM , , -1 aMtarmudra , 22. bhavanapati nikAyamAM asurakumArAdi devenuM utkRSTa AyuSya-1 sAgaropamathI vadhu 23. nAgakumArAdi nava nikAyanA devenuM, 2 papama 24. vyaMtarenuM utkRSTa AyuSya 1 pApama 25. jyotiSa nikAyamAM-caMdranuM ,, , 1 palyopama ane 1lAkha varSa >> , sUryanuM , , 1 che , 1000 , 27. 9 >> grahanuM che ke 1 ) 28. , , nakSatranuM , , , 29 sarvajJa trikALadazI-trikALajJAnI evA kevaLajJAnI bhagavaMtee anantajJAnathI joIne traNe kALanA, caude rAjakapramANa samarasa brahmAMDanA tathA aDhI dvIpa pramANa sarvakSetra Azrayi sarva jIvenuM utkRSTa tathA jaghanya AyuSya kahyuM che. A mAtra vaijJAnika prayogasAdhya vAta nathI, jJAnagamya che. Aje paNa amerikA-keliphorniyA vagere kSetramAM "reDavuDa" nAmanAM jhADe 3000 varSa jeTalA junAM paNa che. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422-A sAta narakatathA devalokamAM AyuSyapramANa 33mAna -pAMva anuttara vimAnamAM 72thI33NA. =ANa. hA RAra vAta thAya, lA a000nA - 9NA. -vANA, - umA. -daL -02aa. -18 - saL -14sA. 10sA, - sA. -T2 PIR 2sA| utkRSTa AyuSya 1sa.3NA7 bhA . L F10000 varSa ja unya AyuSya - 1 sAgaropama - to che. kakSA sA33zA - sAgaropama ' Page #445 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 nana pUjyazrI ratnazekharasUri mahArAja laghukSetrasamAsamAM keTalAka tiryaMca catuSpadonuM (pazu-pakSIonuM) AyuSya jaNAve che- maNuAusamagayAI, hayAI cauraMsajAI aTuMsA / gomahisuTTakharAI, paNaMsa sANAI dasamaMsA // iccAi tiracchANa vi pAyaM savvAraesu sAritthaM / taiyArasesi kulagaranayajiNadhammAiuppattI // manuSyanA AyuSya jeTaluM hAthI, siMha, aSTApada vagerenuM AyuSya hoya che. enAthI ceAthe bhAge gheDA vagerenuM heya, bakarAM, gheTAM, ziyALa, vagerenuM AThame bhAge hAya. gAya, bheMsa, haraNa, UMTa, gadheDA vagerenuM pAMcame bhAge ane kUtarA vagerenuM AyuSya dazame bhAge hoya che. A pAMcamA ArAnA vartamAna kALamAM prANuonuM vadhAremAM vadhAre AyuSyajIva varSa jIva varSa jIva varSa jIva varSa kAcabo 1000 haraNa 24 sArasa 60 samaDI 50 hAthI 120 gadheDe ra4 gaLI 1 vAgoLa 50 siMha 100 guMDe 20 uMdara 2 bapayA 30 vAgha 64 kUtaro 16 gheTuM 16 sUDe 12 suvara 50 bakarI 16 sasaluM 14 sarpa 120 40 ziyALa 13 kaoNcapakSI 60 mAchaluM 1000 gAya 25 bilADI 12 mara 60 vIMchI vA 25 haMsa 100 bagale 60. kAkI 1 25 kAgaDe 100 ghuvaDa 50 ju kaMsArI 1 UMTa 25 gIdha 100 cIbarI pa0 ghAsa bI bheMsa Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 kAlacakamAM ArAo pramANe AyuSyakALautsapiNuM-ane avasarpiNanA ArAomAM AyuSyanI vRddhi hAniA kAlacakra pamarara pahalA suSamasuSmA ArA javaze.. sAgara , yugalika jIvana je rAja che dUsarA suSA ArA 1 . . saropama *" yudhi jIvana ! tIsarA suSama dUSamaArA thI 2haze, e samI rijha yundridayano NI pahale tIrthakarakAjanma la'cauthA Tvama suSamaArA 1. vaze. saropama " [jUra0do | thaMkara kA jnm| pAMcavA dUSamaArA.21000 varSa Sama duSasa ArA.21000 jaina dharma kA abhAva -- Aja pramANe ArAonA krama pramANe utsarpiNI kALamAM paNa samajavuM. utsarpiNI kALamAM caDhatA krame hoya, jyAre avasarpiNI kALamAM UtaratA krame hoya. atyAre avasarpiNI kALa cAle che. ane tene paNa 21000 varSane duHkhama nAmane pAMcame Ara cAle che. emAM utkRSTa AyuSya 130 varSathI vadhAre na heya. 100, 101, 105, 19, 113 varSanA AyuSyavALA strIpuruSa te Aje paNa duniyAmAM jovA maLe che. ethI vadhAremAM vadhAre kaI virala mANasa 130 varSa sudhIne heI zake che, tethI vadhAre te zakya ja nathI, Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42pa chaThThA ArAmAM phakta 2 ja varSanuM kula AyuSya raheze. 6 varSanI uMmare te kanyA bALakane janma ApI mAtA banaze. ane 20 ja varSamAM saMpUrNa nATaka pUruM karIne ravAnA thavuM paDaze. cAra gatinAM AyuSyabaMdhanAM kAraNe - (1) narakagatiyogya AyuSyabaMdhanAM kAraNe "vahAmalvei vAkyapura" -tavArtha sUtra dhaMdhA nirAka mAmarisa jho " -karmagrantha -mahA AraMbha-samAraMbha karavAthI, mahAparigraha rAkhavAthI, tIvra dhAdi kaSAyavALA jI, raudradhyAnanA pariNAmavALA, kRSNalezyAvALA jI, hiMsAdi pravRttimAM rata rahenArA che, pacendriyAdine vadha-hiMsA karanArA, magha-mAMsAdinuM sevana karanArA jI, atyanta viSayI, mithyAtvI, munighAtaka, mahA cera, vrataghAtaka, rAtrIjana karanArA, guNIjananI niMdA karanArA, tIvra matsarabuddhivALA jI moTA bhAge narakagatinuM AyuSya bAMdhI narakamAM jAya che. (2) tiryaMcagatiyogya AyuSyabaMdhanAM kAraNe- mArA taionaja" | -tAvArthasUtra 'tiriAu gUDhahiao, saDho sasallo tahA mnnussaau|' -karmagrantha -mAyA-kapaTa, chala, prapaMca, daga, vizvAsaghAta karanArA, gUDha hRdayavALA, zaTha, mUrNa svabhAvI, zalyasahita buddhivALA, parane ThaganArA, zIyaLa vinAnA, mithyAtvane upadeza ApanArA, TAM tela-mAna-mApa vaDe vyApAra karanArA, kukarmanI vAte karanArA tathA prazaMsA karanArA, bheLaseLa karIne vecanArA beTI, sAkSI pUranArA, corI karanArA, niraMtara ArtadhyAnamAM rahenArA, Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 ati AhArAdi karanArA, nIla ane kAtilezyAnA cha maTA bhAge tiryaMcagatinuM AyuSya bAMdhI ghaDA-gadheDA-rUpa pazu-pakSInI tiryaMcagatimAM pheMkAI jAya che. (3) manuSyagatigya AyuSyabaMdhanA kAraNe- 'alpAraMbhaparigrahatvaM svabhAvamArdavArjavaM ca mAnuSasya / ' -tavArtha sUtra "taLu , vALa makAmaguno " -karmagraMtha ---atyanta a85 AraMbha - samAraMbhavALe. svabhAvathI vinayI, namra tathA rAju eTale sarala svabhAvI che, tema ja jenA krodhAdi kaSAya sAva pAtaLA paDI gayA che evA a5 kaSAyavALA jI, dAnAdi puNyakArya karavAnI rucivALA , mAdinA bhAvavALA, mRdutAdi madhyama guNavALA, jinezvara paramAtmAnI pUjA-bhakti karavAthI, dharmadhyAnanA karanArA, nyAyapriya heI keIne anyAya na karatAM sahune nyAya karanArA, nyAya-nItithI dhana kamAvanArA, jaya pALanArA, sAdhu-saMtone vaharAvanArA, bhadrika pariNAmI, pArakI niMdA na karanArA, parepakArI AvAM anekavidha kAraNothI manuSyagatigya AyuSya bAMdhI manuSya bane che. (4) devagatigya AyuSyabaMdhanAM kAraNe- 'sarAgasaMyamasaMyamAsaMyamAkAmanirjarAbAlatapAMsi devsy|' -tatvArtha virAmA kurA, vADhatoDa jAmanikA kA'! -karmagraMtha - rAgasaMyama cAritranI ArAdhanA, avirati samyagadaSTi, dezavirati zrAvaka jIvananI ArAdhanA, akAmanirjarA karavAthI, Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra7 bAlatapa karavAthI, eTale ajJAna kaSTa sahanapUrvakanAM tapa vagere karavAthI, dukhagarbha mehagarbha vairAgyavALA, zubhadhyAnAdi sAdhaka, jina-pUjA-bhakti-dhyAnathI, sAdhu-sAdavanI sevA - vaiyAvacca - bhaktithI, zeka-saMtApa ghaTADavAthI, guNAnurAgathI, ghata pAlanathI, jayaNAthI, jI upara anukaMpA karavAthI tathA guruvaMdanathI, laukika-le kettara guNadhAraka che devagatiyogya devanuM AyuSya bAMdhI deva bane che. ' -sUtrakAra maharSie sUtramAM je saMkSiptamAM te te gatiyogya che te AyuSyabaMdhanAM kAraNe jaNAvyAM che. temAM Adi karIne AgaLa kahyuM che te AgaLa zrI zubhavIravijayajI mahArAja pUjAnI DhALamAM je kAraNe kahe che te paNa atre ApyAM che. evAM te aneka kAraNa che ke je AyuSya bAMdhavAmAM nimittabhUta bane che. diyaranI pAchaLa bhAbhIe keTalA bhave bagADayA? vasaMtapuranagaramAM zivabhUti ane vasubhUti be bhAIo hatA. vasubhUti nA bhAI khUba rUpALa, deha dekhAvaDe manehara ane suMdara maLe. hRSTa-puSTa kAyA keIne paNa gamI jAya tevI. avasare baMne bhAIonAM lagna thayAM. paraMtu moTAbhAInI patnI kamaLazrInI najara-dAnata kAmadeva jevA nAnA bhAI vasubhUti upara bagaDI. ane ekAntane avasara meLavIne bhAbhIe diyarane kahyuM, "he diyara ! mArI IcchA tame saMte." ema kahI bhAbhIe diyara pAse bheganI prArthanA karI. paraMtu vivekI diyara vasubhUtie kahyuM, 'tame mArA moTAbhAInI patnI cho. tame paraNelA che, tame tamArA pati sAthe bhega bhega. mArA mATe te bhAbhI te mA samAna che, huM te tamAre sparza paNa nahIM karuM. are! mArI chAyA paNa tamAre sparza nahIM kare te rIte huM rahIza." Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 * paratu "kAmam taia mti nItikAnI A vAta bilakula beTI nathI lAgatI. mAyA-kapaTanI avatAra e strI jAti pitAnI kAmapIDA zAntakaravA badhuM ja karI chUTavA taiyAra, badhI ja ramata ene ramatAM AvaDe. ene te avasara joI badhA nATaka ramavA mAMDyAM. paraMtu virakta evA aDaga diyare antamAM vairAgyane vicAra karI ghara-bAra-saMsAra choDI dIkSA ja laI lIdhI. basa, AvA saMsAramAM rahevuM ja nathI. dIkSA laI sAdhumahAtmA banI jJAna-dhyAnanI sAdhanA karatA dUra dezamAM vihAra karavA lAgyA. paraMtu A bAju bhAbhIe diyaranA mehamAM khUba ArtadhyAna karIne......arere...!..hAya re.. AvA sarasa diyara hAthamAMthI cAlyA gayA...are ! have te e kyAM hAthamAM Avaze? dIkSA lIdhI ema khUba ArtadhyAnamAM tiryaMcagatinuM AyuSya bAMdhI marIne kUtarI thayAM. tiryaMcagatimAM paNa strI avatAra ja maLyo. nagaramAM vasubhUti munine gocarI mATe pharatA joIne te kUtarI mahArAjane vaLagI paDI...ane pachI te pAchaLa-pAchaLa ja cAle; basa, khase ja nahIM. reja javuM-AvavuM. UThavuM-besavuM, badhuM sAthe ja thoDA divasa pachI gAmanA chokarAo "kUtarIvALA mahArAja " (Ata eTale kUtarInA mAlika) ema kahevA lAgyA.. mahArAja samajI gayA. avasare vahelA kUtarIne sAtha bhulAvIne vihAra karI gayA. mahArAjane na jevAthI AdhyAnamAM kUtarI mRtyu pAmI vAnarI thaI ane vAnarI thaIne paNa te mahArAjane vaLagI, mahArAjanI sAthe ne sAthe ja. mahArAjanAM kapaDAM kheMce. muni mahArAje vicAra karyo-are, ApaNAthI te tiryaMcajIne sparza paNa na karAya. ane A te kUtarI gaI te pAchI vAnarI AvI. gAmamAM lokonA meDhe paNa bolAvA lAgyuM. are "vAnarIvALA mahArAja...' Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 429 chevaTe kaMTALIne mahArAja eka divasa guptapaNe vihAra karI gayA. ghaNe dUra pahoMcI gayA... mahArAjane na jevAthI...vAnarI valakhAM mAratI ArtadhyAnamAM marIne eka sarevaramAM haMsalI thaI muni mahAtmA vasubhUti vihAra karatAM tyAM padhAryA ane zIta pariSaha sahana karavA sarevaranA kAMThe kAtsargamAM rahyA. tyAM te pelI hiMsalI AvIne vaLagI. munine AliMgana karavA lAgI, pagamAM ALoTavA lAgI..muni te upasarga samajIne sthira aDaga rahyA paNa A te rAgane anukULa upasarga.....eTale muni kAussagga pArIne vihAra karI gayA. munine viyega sahana na karI zakatI ArtadhyAnamAM ja temanuM samaraNa karatI mRtyu pAmI cantarajAtimAM devI thaI. virbhAgajJAnathI joIne AvI. are ! diyare (munie) hajI sudhI mAruM vacana mAnyuM nahIM? devIe muni pAse divyazaktithI aneka strIonAM rUpi vikuvIne pharI bheganI prArthane karI .. are muni cheDe-have kAussaga cheDe zuM karavA kheTe tapa kare che .. basa, bahu thaI gayuM . have tamArA tapaprabhAvathI ATalI asarAo tamane prApta thaI che te bhega vagere khUba bolavA lAgI. parantu daDha vairAgI muni vasubhUti bilakula kSebha na pAmyA. karmanirjarAne suMdara avasara jANune AtmasvarUpamAM masta rahyA. saheje paNa na AkarSAyA. nirmaLa dhyAnasAdhanAmAM caDhyA. "davAnAninA rAte dhyAnarUpI agnivaDe karmone bhukko bolAvavA mAMDyA, kSapakazreNi maMDAI gaI zukaladhyAnamAM ramatA muni kevaLajJAna pAmyA... . basa, have te vyaMtarInA badhA bhave najara sAme dekhAvA lAgyA...are re! mArI pAchaLa marIne A mArI bhAbhI kUtarI thaI, vAnarI thaI haMsalI thaI ane Aje chevaTe vyaMtaradevI thaIne AvI che. te devIne upadeza ApIne kevaLamunie khUba Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 samajAvI... paraMtu bhArekama jIne kevaLajJAnInI dezanA paNa kyAMthI gaLe Utare?! muni mahAtmA te sarva karma khapAvI. mekSe cAlyA gayA. thaDe vicAra kare! vasubhUtimunine te eka ja bhava, parantu teTalA kALamAM te bhAbhIe keTalA bhava karyA? vasubhUti munine eka bhava jama makSa --bhAbhInA bha - kamaLazrI | kUtarI vAnarI hiMsalI vyaMtarI A pramANe bhAbhI te hajI keTalAya bhavamAM bhaTakatI raheze. paraMtu muni vasubhUti te AyuSyakarma paNa khapAvI (ATheya karmo khapAvI) akSayasthitinuM siddhigatinuM sthAna sadA mATe pAmI gayA. AyuSyabaMdhanA adhyavasAya maratI vakhate ghaDI pahelAM AyuSyabaMdha samaye jevA adhyavasAya hoya te pramANe AyuSya baMdhAya. upara kahelAM cAreya gati yaMgya AyuSyabaMdhanAM kAraNe spaSTa che. temAMthI jene je hoya te pramANe tenuM te gati egya AyuSya baMdhAze. mATe ja kahyuM che ke -"yathA matiH tathA jati:" jevI mati hoya che tevI gati prApta thAya che. AyuSya saMpUrNa bhavamAM eka ja vAra baMdhAya che. jyAre bIjA sAteya karmo dara samaye-samaye baMdhAya che. AyuSya tIvra saMkilaSTa adhyavasAyamAM baMdhAya che. ane aMtarmuhUrta pramANa kALa sudhI Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 jIva tevA zubha athavA azubha adhyavasAyamAM AyuSya bAMdhe tyAre AyuSyanA daLiyA ekaThA kare che. kAmaNavargaNuM kheMcI te kAzmaNavargane AyuSyanA daLiyArUpe sthira karI AyuSyakama baMdhe che. have kaI jIva AyuSyogya kArmaNavargaNAne jacce ghaNuM meTA pramANamAM kheMce che ane keI alpa pramANamAM. jema eka ja sAIjhanA eka sarakhA silinDaramAM kaImAM gesa vadhAre ane keImAM gesa o che bharavAmAM Ave tema. dekhItI vAta spaSTa che ke je silinDaramAM gesa vadhAre haze te silinDara vadhAre divasa cAlavAne ane bIje ochA divasa; kAraNa ke gesanuM pramANu ja ochuM che. A ja pramANe AyuSyanuM che. [ AmAM AyuSyanALIyAnuM AyuSyanA LIyAnuM AyuSyanA daLIyAnuM pramANa ochuM che je pramANa karatAM vadhAre che pramANa ghaNuM vadhAre che * AyuSya dravya-AyuSya kALa-AyuSya ne AyuSyakarma sthiti-AyuSya yogya pagalo bhogavavAno kALa (haLIyAo). te kALa- AyuSya karma mAtra pagalika che. AyuSyakama paNa pudagalane ja -samUha che. jemAM tela vinA dIvA baLI zakatuM nathI te ja pramANe Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 AyuSyanA pugala (daLiyAM) vinA jIva jIvI zakatuM nathI. dIvAne baLavA mATe tela joIe ja che. te ja pramANe jene saMsAramAM jIvavA mATe AyuSyanA pudgala-daLiyAo joIe ja. A AyuSyakarmanA pagale-daLiyA te-dravya-AyuSya." ane dravya-AyuSyanI sahAyathI jIva jeTale kALa jIve che te-kALaAyuSya. dravya-AyuSya pUruM thayA vinA jIvane kALa pUro thata nathI arthAt kaI marI zakatuM nathI. AyuSyane aMtima pudgala khalAsa thAya pachI ja jIva mare che. baMdhakALe jIve jeTalA AyuSyanA pudgala-paramANuo grahaNa karyA haze teTalA dareka paramANuone jIva vipAka-anubhava karIne ja jIva mare che. eka paNa paramANu kSaya karavAno bAkI hoya tyAM sudhI jIva jIvate hoya che ane sarva paramANunA kSaye ja jIva marIne anya gatimAM jAya che. kALa-AyuSyamAM te sekaDe varSonI paNa sthiti hoya che. 33 sAgaropama vagere je sthiti kahI che te kALa-AyuSya kaho athavA sthiti-AyuSya kaho, eka ja che. te kALanI sthitimAM te upakrama Adi lAgatAM pheraphAra paNa thAya. parantu dravya-AyuSyamAM te keI kALe pheraphAra nahIM, te te zeSa rahe ja nahIM; maratA sudhI saMpUrNa bhegave. vahelA maryA pachI bAkInA AyuSyanuM zuM? prazna-ghaNAnA manamAM evI paNa zaMkA hoya che ke 100 varSanI uMmara hoya ane je 60mA varSe akasmAta thAya ane je marI jAya te bAkInA 40 varSanA AyuSyanuM zuM? eTale bAkInuM 40 varSanuM AyuSya Avate bhave vadhAre maLe ke nahIM? AvatA bhavanuM AyuSya je 80 varSanuM bAMdhyuM hoya te 8040 eTale kula 120 varSa bhegavavA maLe ke nahIM? Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 433 uttara-nA. AyuSyakarmamAM evuM nathI. pahelI vAta te e che ke 60mA varSanA akasmAtanA samaye (te ja vakhate) bAkInA 40 varSanuM AyuSya paNa bhagavAI jAya che. jIva AyuSyanA badhA pudgale te ja vakhate kheMcIne paNa vAparI nAMkhe che, jethI AyuSyanA pudgalane eka paNa daLIye zeSa rahetuM nathI badhA ja khapI jAya che. 60 mA varSanA akasmAta samaye see se varSanuM AyuSya khalAsa thaI jAya che. eTale zeSa kaMI rahetuM ja nathI. jethI AvatA bhavamAM vadhAre kaMI paNa umere thatuM ja nathI. keI paNa jIvane jyAre upakrama naDe che tyAre te ja aMtima aMtarmuhUrtamAM ja sarvazeSa AyuSya bhegavAIne khalAsa thaI jAya che. sarvadravya AyuSya eTale AyuSyakarmanA pudgala daLiyA ApyA pachI kALaAyuSya bAkI rahetuM ja nathI. AgAmI janmanA AyuSyane AdhAra vartamAna bhava upara rahela che. AyuSya apavartanIya che ke anapavartanIya che tene AdhAra pariNAmanI taratamatA upara rahelo che. AyuSya bAMdhatI veLA pariNAma je maMda hoya te AyuSyane baMdha zithila thAya. ane je tIvra draDha pariNAma hoya te AyuSyane baMdha gADha thAya. AyuSya apavartanIya anapavartAnIya sepakama sepakrama nirapakrama Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 sApakrama = upakama sahita. | jo AyuSya bAMdhatI vakhate upakama eTale zastrAghAta Adi pariNAma tIvra hoya te AyuSyabAda nimitto ke jeno upakrama | no baMdha gADha thAya che. AnA pariNAme zasAdi bAhya upakamanAM AghAta lAgatAM ja AyuSya nimitto maLavA chatAM paNa samApta thaI jAya, tUTI jAya te AyuSya tUTatuM nathI. arthAt sepakrama AyuSya. baMdhakALanI maryAdA ghaTatI nathI. eTale badhelI AyuSyasthiti je AyuSyane bhegakALa pUrepUrI bhegave. AyuSyakALa baMdhakALanI sthitinI maryAdAthI pUro thayA pachI ja mare. A ocho hoya te apavartanIya pramANe jene bhegakALa ane AyuSya kahevAya che. apavartanIya | sthitikALa bane sarakhA hoya AyuSyavALAne zastrAdi upakrama- 1 te anapavartanIya AyuSya. vALA keI ne kaI nimitta maLI rahe che. jenA kAraNe akALa anapavartanIya AyuSyane zastrAdi upakramanA game eTalA nimitta maLe chatAM paNa AyuSya vartamAnakAlika ApaNuM sarva niyatakALa-maryAdAnI pahelAM pUrNa manuSyanuM tathA pazu-pakSI Adi thatuM ja nathI. tiryacenuM AyuSya sepakama zaurvintavaramadyattamapurahoya che. zAstrAdi upakramanuM ssaasNkhyeyvrssaayusso'npvaanimitta maLatAM tUTI jAya. jemanuM | yuSa tatvArthasUtra tathA zrIAvanirupakema kahyuM che te sivAya | zyakaniyuktimAM kahyuM che ke-- bAkInA sarva saMsArI jIna "revA jorathA vA 3idvA. nirupakama paNa hoI zake ane sADA ca tiriyamanu" sepakrama paNa heya. devatA, nArakI, asaMkhyavarSanA AyuSyavALA tiryaMce tathA Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 435 manuSyanuM, yugalikonuM, tIrthaka rAdi uttama puruSanuM cakravartI, baladeva, vAsudeva, gaNadhara, tathA caramadehInuM AyuSya nirupakrama hoya che. game tevA upakama lAge chatAM tUTe nahIM. - - sopakramI III * * * illlllliai[[]]NiI][Hill ltinikJjHRIIIIuttp:i/iIL. ja0" ROOM ' . che . IkA kara kaa KVSILIC DAYS - --- Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 . . nirUpakramI - AULI "Mes SATY Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sepakrama AyuSyane lagatA 7 upakrame - ajjhavasANa nimitta, AhAre veyaNA parAghAe / rNe mAnapAna, sAvi nirakSara 4 Avazyaka niryukti. 7 upakama nimitta 1 ati 3. | 4 | adhyavasAya AhAra | vedanA 5 zvAsocchavAsa parAghAta lAkaDI, cAmuka, ApadhAta. AhArathI, roga, kha UMchI, rokavAthI nadI, kuvA, rAgajanya: snehajanya, bhayajanya: zatra, | anazanathI, zaLa. | sarpanA ghaNA levAthI samudra rUpa, meha, | putra. patnI | kaInA akasmAta,| vikRta vagere lAgaNuM | AdinA | DarAvavAthI, AhArathI, DaMkhathI. paDavAthI. AdinA | mRtyuthI laya viSathI. kAraNe | athavA | pamADavAthI. mRtyu thAya.| samAcArathI. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 daMDa kasa sattha rajjU aggI udagapaDaNaM visa vAlA / sIuNhaM arai bhaya khuhApivAsA ya vAhI ya // muttapurIsaniroMhe jiNNAjiNNe ya bhoyaNe bahuso / ghasaNa gholaNa pIlaNa Aussa uvakkamA ete // A uparAMta Avazyaka niryuktimAM lAkaDI, cAbUka, zastra, doraDuM, Aga, pANImAM paDavuM, jhera, sApa, ThaMDI, garamI, arati, bIka, bhUkha, tarasa, roga, mala-mUtra kavAthI, bahuza: jIrNaajINuM bhejana, gharSaNa, ghAlana ane pIlana e AyuSyanA upakame kahyA che. AvA aneka upakrame che, jenA nimitte AyuSya vaheluM tUTI zake che. bhayanA kAraNe romila mRtyu pAmya zrIkRSNa vAsudevanA putra gajasukamAle dIkSA lIdhI, tyAre tenA sasarA semila brAhmaNe pitAnI putrIne vicAra karIne iMdhamAM ne kaidhamAM gajasukumAla muni jyAre smazAnamAM kAussaga dhyAnamAM sthira hatA tyAre AvIne temanA mAthA upara dhagadhagatA aMgArA bharI dIdhA. tethI samatAmAM rahelA muni te sAdhI gayA, paraMtu mila sasare jyAre A duSkRtya karIne jyAre nagaramAM praveza karI rahyo hato tyAre zrIkRSNa mahArAjAne sAme AvatA joyA. zrIkRSNane jotAMnI sAthe ja somilane bhaya vyApI gaye ane te turaMta tyAM ja mRtyu pAmyA. A che-bhaya-adhyavasAya bhedathI tAtkAlika thatuM mRtyu. * mRgAvatIne svAmI zatAnika rAjA hate. ekAeka caMDapradyota nAmanA rAjAne sainya sahita AvatA sAMbhaLatAMnI sAthe ja hRdaya phATI gayuM, bhAre bhaya vyApI gaye, ane tyAM ja maraNane zaraNa thayA. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 439 patinA mRtyunA vicArathI patnI mRtyu pAmI turaMgapura nagaramAM naravara nAmanA rAjAnA bhAnu nAmanA maMtrI hatA. temanI patnI sarasvatIne pati upara gADha sneha hate. ghaDIbhara paNa patine viga sahana kare Akare lAgatuM. paraMtu pati te rAjAnA maMtrI hatA. rAjakAryamAM javuM te paDe ja. eka divasa rAjA maMtrIne laIne jaMgalamAM zikAra karavA nIkaLyA. maMtrIne patnIne gADha snehanI parIkSA karavAnuM mana thayuM. eTale kaI prANInuM lehI rAjAe maMtrInA kapaDAM ane maMtrInA gheDA upara lagADIne gheDAne maMtrInA ghare mokalI Ape. gheDe maMtrIne ghare AvyA. sarasvatIe gharanA daravAje ghaDe che, ane patinAM vastro joyAM. lehIthI kharaDAyelAM hatAM. ane pati te nathI. eTale sarasvatIe vicAra karyo ke nakkI mArA patine kaI siMhAdike mArI nAkhyA lAge che, phADI khAdhA lAge che. are re! . hAya re! patinuM mRtyu?..basa, e kapaDAM ane ghoDA upara lehI jotAM jotAM ene khUba AghAta lAgyo ane tyAM ne tyAM mRtyu pAmIne marI gaI. rAjA ane maMtrI ghare AvyA. rAjAe kahyuM, "Aje tamArI patnInI parIkSA karI..!" paraMtu patnI te mRtyu pAmI gaI hatI. have zuM thAya? parIkSA bhAre paDI. A snehanA pariNAme upakrama naDyo ane AyuSya tUTI gayuM. eka paradeza gayelA pati turaMta ghera AvyA. paraMtu patnIne joI nahIM eTale eka pati patnIne mehamAM mRtyu pAmyA. * eka mA-bApane ekane eka kare hate. meTI uMmare lagna pachI 20 varSe saMtAnanI prApti thaI hatI... paraMtu karmataNI gati nyArI...eka vakhata acAnaka bALaka saMjogavaza mArganA akasmAtamAM mRtyu pAmyo. A samAcAra bIjA chokarAoe ghare AvIne kahyA, tyAM te mAtAnuM mRtyu thaI gayuM. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 ja basamAMthI UtarelA kaMDakaTare pAnavAlAnI dukAne UbhA rahI pAna khAdhuM, paraMtu 10 paisAnI vAta-vAtamAM kaMDakaTare basanuM henDala ugAmyuM, ane pAnavAlAe dAMtaraDuM. jotajotAmAM 10 miniTamAM baMne marI gayA. A che, zastranimitta upakrama jenAthI AyuSya vaheluM pUruM thayuM. April Fool-keIe TelIphanamAM eka strIne kahyuM "tamArA patinuM akasmAtamAM mRtyu thayuM che, ane basa upara pharI vaLI che, eTale mRtyu pAmyA che. ane ATaluM sAMbhaLatAM ja patnI gabharAI gaI kaMI AgaLa belI ja na zakI-hAthamAMthI phena paDI gaye. ane strI paNa jamIna upara DhaLI paDI... basa, sadAnA mATe AMkha mIMcAI gaI. pelA mANase DI vAra rahIne pharI phena jeDyo. manamAM ema hatuM ke kahI dauM,-"A te April fool banAvyA che-gammata hatI.5Nu phena keI upADatuM nathI... aMte ghare AvyA. ane joyuM te patnI marI gaI che. ane tyAMthI ophise patine phena karyo. patnIne mRtyunA samAcAranA AghAtathI pati ophisamAM ja hArTa phela thatAM DhaLI paDyo. gammata mazkarImAM benA prANa gayA. * yuddhanA medAnamAM ghaNuM laDe che, ane seMkaDe mare che. tenuM badhAnuM e ja divase maravAnuM eTaluM ja AyuSya hatuM? nA, paraMtu zastra-gaLI-tIra AdinA upakrame lAgatAM ghaNanAM mRtyu thAya che ane A upakramethI AyuSya TUMkAvI pUruM karIne ghaNu marI jAya che. * kaI Trenane ke vimAnane akasmAta thaye. temAM nAnA bALake, meTAo, proDhe tema ja gharaDAM resA-DesIo paNa hoya che. durbhAgyavaza akasmAtamAM badhA ja mAryA gayA. 1000 taruNavRddha-bALa, pauDha badhA kArIgare mAryA gayA. te zuM badhAnuM AyuSya teTaluM ja hatuM? nA. paranta upakrame naDatAM AyuSya pUruM Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441 thaI jAya che. mRtyune zaraNa thavuM paDe che. * kaI sApanA jherathI paNa mRtyu pAme che, ane kaI vIMchInA DaMkhathI paNa mRtyu pAme che. A paNa upakrama ja che. eka varasAda sakhata hevAthI be bhAIo eka jhADa nIce UbhA hatA. varasAdathI bacavA mATe....paranta zuM thAya nazIba AgaLa! kaDAkA-dhaDAkA sAthe vIjaLI paDI ane bane bhAIo tyAM ne tyAM mRtyu pAmyA. * vedanA upakramanA kAraNe paNa mRtyu thAya che. kensara jevA tIvra reganI bhayaMkara vedanA sahana karatAM AyuSya pUruM thaI jAya. ghaNI vakhata ghaNuM regenI ghaNI bhAre vedanA hoya che ane asahya avasthAmAM mRtyu paNa thaI jAya. * AhAranuM nimitta paNa AyuSya pUruM thavAmAM kAraNa banI jAya che. kAM te sAva AhAra le ja nahIM eTale upavAsa-anazana kare te paNa marI jAya, ane kAM te ati AhAra-khUba AhAra karate hoya te ajIrNa-apaco, jhADA AdinA kAraNe mRtyu pAme. athavA vikRta AhAra, viparIta AhAra athavA jherI khorAkanA kAraNe paNa mRtyu pAme. ghaNI vakhata sAMbhaLIe chIe ke-kherAkI jhera (Food Poision) ne kAraNe ghaNA marI gayA..eTale AhAra paNa eka jAtane upakrama che. * prahArAdi paNa upakrama tarIke bhAga bhajave che mArAmArImAM evA marmasthAnamAM vAgI jatAM paNa AyuSya tUTI jAya. paththara paDatAM, dharatIkaMpa thatAM, vIjaLI paDatAM, uparanuM chAparuM tUTatAM, zilA ke bhekhaDa dhasI paDatAM paNa AyuSya tUTI jAya che. zAha evuM paNa nathI ke upakrame badhA para-nimittajanya ja hoya athavA bAhya-nimitta-janya ja hoya. ne, upakame ApaNe pite UbhA karelA paNa hoI zake che. AtmahatyA, ApaghAta Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 te ApaNe pite nUtarIe chIe. jANI joIne AtmahatyA karIe chIe. kAM te premamAM niSphaLatAnA kAraNe athavA parIkSAmAM nApAsa thavAnA kAraNe, athavA moTA nukazAna vagerenAM kAraNe, athavA kaMTALe AvatAM, jIvanathI hArIne AtmahatyA karavAnA ghaNA prasaMge vartamAnamAM paNa bane che. * kudaratI prakepa-pANInuM pUra AvavAthI, dharatIkaMpa thavAthI, javAlAmukhI phATavAthI, Aga lAgavAthI, vagere aneka parAghAtanA upakramathI paNa AyuSya tUTI jAya- zvAsocchavAsa ane prANAyAma zvAsocchavAsa upara ja AyuSyane mukhya AdhAra rahyo che. zvAcchavAsa baMdha paDI jAya eTale AyuSya pUruM thayeluM (mRtyu pAmelo) jAhera karavAmAM Ave che. bAkI zvAsecchavAsa cAle che tyAM sudhI "jIva che", "jIve che, hajI AyuSya bAkI che, vagere vyavahAra karavAmAM Ave che. ekendriyathI mAMDIne paMcendriya sudhInA ane cAre gatinA sarva jI zvAcchavAsa le che, eka paNa jIva e nathI ke zvAsocchavAsa na lete heya. jaina zAstrakAroe 10 prANamAM zvAsocchavAsa ane AyuSyane paNa prANa gaNyA che. 10 prANa pAMca indriya traNa baLa zvAsocchavAsa AyuSya 1 spaze. 2 rasane. 3 ghANe. 4 cakSu pazretre. mana, vacana, kAya Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443 A daza prANamAM navama ane dazame prANa mahattvane che. bIjA prANa jAya, enA karatAM te zvAsocchavAsa ane AyuSya prANu khalAsa thaI jAya te tarata ja jIva marI jAya. pramattathata viLavathaviivi dina"--pramAdanA yegathI jIvane prANane viyAga karAvavuM te ja hiMsA che, ane hiMsAthI ja mare che. "jIviyAo vavaviyA" ApaNe IriyAvahimAM belIe chIe. arthAt "jIvitathI mukAvyA. " jIvanI sAthe prANene viga e ja mRtyu che. aSTAMgayegamAM--"prANAyAma" maharSi pataMjalie pAtaMjala yogasUtramAM aSTAMga yega batAvyA che. gama-niyama-tana-rroriyAma-pratyAhAra-dharAdayAnansamAdhiH " A ja vAtane yegazAstramAM hemacandrAcArye samarthana ApyuM che. ane yoganA ATha aMge mAnyA che. prANAyAma" A aSTAMgayegane cotho yuga che. prANAyAma= prANa+AyAma. AyAma eTale vistAra, laMbAI vagerenA arthamAM vaparAya che. arthAt prANa eTale zvAsocchavAsa ane tene vistAra te prANAyAma. zvAsocchavAsa te badhA le che, nAnA-meTA sarva jI le che. paraMtu Aje ApaNe vicAra karIe ke zuM kharekhara ! Aje ApaNane zvAsa letAM paNa AvaDe che ? A praznathI tamane Azcarya lAgaze? zuM zvAsa letAM amane nathI AvaDatuM? are! reja te laIe chIe. nathI zuM AvaDatuM? badhuM ja AvaDe che. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 paraMtu vicAra kare !--je rIte zvAsa levA joIe, e rItanI A vAta che. je ApaNe ja dhAsa laIe ja chIe te pachI "prANAyAma jevAne aSTAMga yegamAM zA mATe ? mATe ahIMyA e vicAra karavAne che ke zvAsa kevI rIte levA joIe? A saMsAramAM see navvANuM TakA jIve adhe ja zvAsa le che, pUre zvAsa paNa nathI letA. kharI rIte haMmezA dIrdha zvAsa UMDo zvAsa (Deep Breathing) le joIe. te kahevAya ke zvAsa pUre barebara lIdhe che. bAkI ghaNa te eTale TUMke zvAsa le che ke pUre hRdaya sudhI pahoMcatuM nathI tyAM te choDI de che. hakIkatamAM zvAsa hRdayamAM pahoMce ane tyAM zuddha okisajanathI "raktazuddhi thAya che. pachI raktanI azuddhio laIne ucchavAsa tarIke cheDI devAmAM Ave che. je UMDe, lAMbo zvAsa laIe te ja raktazuddhi mATe pUratuM maLe. mATe prANAyAmanI prakriyA pramANe zvAsa UMDo le, te pUraka kahevAya. tyAra pachI zvAsane DIvAra rekI rAkhave te kuMbhaka, ane aMtamAM dhIre dhIre...... choDI nAMkhave te-vecaka kahevAya. A pramANe pUraka-kuMbhaka-recakanI prakriyAthI zvAsacchavAsa levA-mUkavA joIe. zvAsocchavAsanA mAdhyamathI AyuSyakarmanA pugaladaLiyAo ApaNe cheDIe chIe. te te vakhate je zvAsa dhIre Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 445 dhIre levAya-mukAya te ghaNe pharaka paDe ane kuMbhakanI prakriyAmAM rakI rAkhavA jeTale samaya na rekAya te daLiyA na chUTe. eTalA mATe te yogIo pUraka-kuMbhaka-recakanI A prANAyAmanI prakriyA niyamita kare che, pachI te tanmaya banI jAya che. ane pachI ApaNI bhASAmAM vyavahAra karIe chIe ke rogIo vadhAre jIve che. are ! koI paNa vadhAre jIvI zake che. AyuSyanI vRddhi thaI zakatI ja nathI- ethI prANAyAmathI AyuSya vadhe che ke pachI "vRtamayurgharSa A badhI vAtane kaI artha ja nathI. eka vAta cekasa che ke AyuSyamAM kayAreya paNa eka kSaNane paNa vadhAre thaI zakatA ja nathI. paramAtmA mahAvIra prabhunA nivaNa samaye Indra mahArAjAe prabhune vinaMtI karI ke he prabhu! ApanI janmarAzi upara A bhasmagraha saMkrame che, ane tethI ApanA zAsanane ghaNI pIDA thaze, te kRpA karI Apa eka kSaNa mAtra AyuSya vadhArI A bhasmagraha upara najara kare jethI A pApagraha zAMta thAya, ane ApanA prabhAvathI enI pIDA zAsanane ochI thAya. bhagavaMte kahyuM-"he Indra! bhUto na bhaviSyati"--keI kALe thayuM nathI ane bhaviSyamAM kyAre ya thaze paNa nahIM. keI paNa tIrthakara ke bhagavAna ke IndrAdi kyAre ya AyuSya vadhArI zakaze ja nahIM. mATe "in mAre ta6 mavitA -je bhAvibhAva che, je bhavitavyatA che, je banavAnuM hoya che te bane ja che. A bhavanuM AyuSya pUrva bhavamAM bAMdhIne AvyA chIe. | pUrvabhava | | | vartamAnabhava AyuSyabaMdhakALa janma maraNa Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 eka vAta cokkasa che ke ApaNe kyAreya 1 miniTa paNa pAchaLa jaI zaktA ja nathI. je vItI gayuM te gayuM. gayele kALa kyAreya pAchA AvavAne nathI. je 1 miniTa pAchaLa nathI jaI zakatA te pachI pAchaLanA bhavamAM te kyAMthI javAya? je AyuSyamAM vadhAre ke pheraphAra je kare hoya te AyuSyabaMdhanA kALamAM jaIne karI zakAya. paraMtu tyAM te javAtuM ja nathI eTale "AyuSya vadhArI zakAya che"---e vAte khoTI. akasmAta naDyo ane bhAgyavaza bacI gayA... ghAta TaLI ane jIvatA rahI gayA. eTale zuM AyuSya vadhyuM ema?! nA, vadhyuM nathI. e te upakamanA nimitta lAgyA, paraMtu tamArI puNyAI prabaLa ke AyuSya tUTatAM bacI gayuM. ene kahevAya'tamArI ghAta TaLI...ane tame jIvI jaze." hastarekhA pramANe AyuSya (Palmostry) darekanA hAthamAM rekhAo hoya che. janmatAM ja bALaka rekhA laIne ja Ave che. keI hAthane kerIne banAvI nathI detuM. hAthamAM rahelI badhI rekhAomAM eka AyuSyanI rekhA paNa che, jene uparathI AyuSya jevAya che. kalpasUtra jevA sUtraziromaNimAM kahevAyuM che ke maNibandhAt piturlekhA, karabhAd vibhA''yuSoH / lekhe dve yAnti tisro'pi, tarjanyaguSThakAntaram / / yeSAM rekhA-imAstisraH, saMpUrNA doSavajitAH / tevAM ghara-dhanA-sscSi, pUnyathA na tu . -maNibaMdhathI (kAMDuM ane hathelInI vaccenA sAMdhAthI) pitAnI getrarekhA cAle che, ane karabha thakI dhana tathA AyuSyanI rekhA cAle che. evI rIte e traNe rekhA tarjanI ane aMguThAnI vacce jAya che. jeone e traNe rekhA saMpUrNa tathA deSarahita hoya teonAM gotra, dhana tathA AyuSya saMpUrNa jANavA, nahIMtara nahIM. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 447 ullaadhyante yAvatyo'Ggalyo ca jIvitarekhayA / paJcAvazatayo jJeyA-stAvatyaH zaradAM budhaiH // AyuSyanI rekhAthI jeTalI AMgaLIo olaMghAya teTalA paccIsa-paccIsa varasanuM AyuSya paMDita leke e jANavuM. eTale eka-eka AMgaLInA paccIsa-paccIsa varasa gaNavA ane jeTalI AMgaLIo oLaMgAya teTalA varSanuM AyuSya samajavuM. arekhaM bahurekhaM vA, yeSAM pANitalaM nRNAm / te syuralpAyuSo niHsvA, duHkhitA nA'tra saMzaya : // je mANasonA hAthanuM taLiyuM dekhA vinAnuM hoya, athavA ghaNI rekhAvALuM hoya, te mANasa a5 AyuSyavALA nirdhana ane duHkhI hoya che, temAM saMzaya nathI. gati ane AyuSyane sAthe sUcavatA kahyuM che ke saddharmaH subhago nIruka, susvapna : sunayaH kaviH / mUcayatyAtmanaH zrImAn , naraH svargagamA-''gamau // je manuSya sArI dharmArAdhanA karate hoya, sAre bhAgyazALI heya, zarIre nIrogI hoya, jene svapnAo paNa sArAM AvatAM hoya, sArI nIti-rItivALo hoya, ane kavi hoya te te puruSa svargamAMthI Ave che ane svargamAM javAnuM che, ema sUcave che. nirdambhaH sadayo dAnI, dAnto dakSaH sadA RjuH / martyayoneH samudbhUto, bhavitA ca punastathA // je niSkapaTa hoya, dayAlu-dAnavIra haya, Indriyane vazamAM rAkhanAra heya, DAhyo hoya, tathA sarala svabhAvI hoya te te jIva manuSyagatimAMthI Avele jANe ane pAcha manuSyamAM javAne che tema paNa jANo. mAyA-stroma-kSudhA-SSjarA-dvArikhitaiH tiryagyonisamutpatti, khyApayatyAtmanaH pumAn // Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 kapaTa, lobha, tIvra bhUkha, Alasya-pramAda, ghaNe AhAra vagere cihnothI te manuSyane tiryaMcagatimAMthI Avela tema ja pAcho tiryaMcagatimAM javAvALo jANa. sarAgaH svajanadveSI, durbhASo mUrkhasaGgakRt / / zAsti svasya gatA-''yAtaM, naro narakavarmani // : -tIvra rAgavALa, svajana-saMbaMdhI upara cheSavALa, kharAbagaMdI bhASA bolanAra, tathA mUrkhanI sabata karanAre mANasa narakagatimAMthI AvyuM che ane pAche narakagatimAM javAne che ema sUcave che - A pramANe pavitra sUtraziromaNi zrI kalpasUtramAM jaNAvavAmAM AvyuM che. AyuSyanI avasthA Tv | II it samAptikALa bhegakALa upAsakALa aMdhakALa janma maraNa baMdhakALa | utpattikALa (janma) maraNa - bhegakALa (jIvana)-- samAptikALa(mRtyu) Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSya ochuM thaI zake che tenAM dRSTAnta sepakrama AyuSyane upakama lAgatAM te pUruM thaI zake che. A vAta samajavA mATe thoDIka tarka-yuktiovALAM daSTAnta atre joIe. (1) dAkhalA tarIke vicAre ke eka mATalAmAMthI pANI kare che, Tapa-Tapa Tapake che. krame-kame eka eka TIpuM paDatAM e mATaluM kadAca eka divase paNa khAlI thAya. enA ThekANe e ja mATalAne eka jhaTake pheDI nAkhIe te phUTatAMnI sAthe ja khalAsa thaI jAya. pachI pANI kyAMthI rahe? ane mATaluM kyAMthI rahe? te ja pramANe AyuSya bAbata vicAra kara. (2) ghAsanI gaMjInI eka bAju Aga lAgI hoya te kramazaH dhIme dhIme Aga AgaLa vadhatAM badhuM ghAsa baLatAM ghaNe TAIma lAgaze. paraMtu badhuM ghAsa ekI sAthe bheguM karIne je cAre bAjuthI bALIe te te 10 miniTamAM badhuM baLI jAya. te ja pramANe AyuSyanI bAbatamAM vicAre. (3) dAkhalA tarIke eka tAra upara cAra-pAMca dhetiyAM sUkavyAM che. paheluM dhotiyuM eka paDa karI pUruM khelIne sUkavyuM che, bIjuM Dabala karIne, trIju traNa paDa karIne, ane cothuM pAMca paDa karIne ane chaThuM meLa Dra karIne bhIne ne bhIne mUme che, te vicAra kare ke pahelAM kayuM dhetiyuM sUkAze?" dekhItI vAta che ke je AkhuM oLeluM che-eka paDe sUkavyuM che te vaheluM jaldI sUkAze. jyAre bIjA-trIjAne kramaza: vAra lAgaze.. te ja pramANe AyuSyane vicAra kare. (4) 5 mAIlanA eka sarakhA aMtare javA mATe nIkaLelA pAMca mitrAmAMthI pahela keNa pahoMcaze ? cAla upara AdhAra che. je jeTaluM jhaDapI cAlaze te teTale vahele pahoMcaze. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 e ja pramANe je jeTalA vadhAre zvAcchavAsa leze te teTale vahele upara pahoMcaze. (5) gaNitamAM eka ja dAkhale be rIte thaI zake che. eka TUMkI rIta hoya ane bIjI lAMbI rIta hoya te TUMkI rIte jadI javAba AvI jAya te jaladI patI jAya. - te pramANe AyuSya vize vicAravuM. (6) dhAre ke ApaNI pAse 100 mITara lAMbI rassI che. AkhI rassI khe.nI lAMbI karIne pAtharIe ane eka cheDAthI Aga lagADIe te bIjA cheDA sudhI AkhI rassI kamazaH baLatAM keTale TAIma lAge ? - 3 | prathama cheDe rassI ( kamaza: baLe che) aMtima cheDe dhAre ke 10 mITara rassI baLatAM pA kalAka lAge te 100 mITara baLatAM lagabhaga aDhI kalAka lAgaze. eTale ApaNe ema nakkI karI laIe chIe ke 100 mITara lAMbI rasI, aDhI kalAke baLe. have prazna e thAya che ke zuM A ja 100 mITara rassI aDhI kalAka karatAM pahelAM paNa banI zake kharI ke nahIM? hA, je AkhI rasI goLa vIMTALIne mUkIne bALIe te te aDhI miniTamAM paNa AkhI rassI banI zake ema che. je aDhI kalAkamAM baLanArI 100 mITara lAMbI rassI aDhI miniTamAM baLI zake che, te pachI 100 varSanuM AyuSya aDhI varSe kema pUruM nahIM thAya? upakrama ke akasmAtanA samaye badhuM ja AyuSa jhaDapathI udayamAM Ave che ane badhuM ja jaladI bhegavAI jAya che. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa1 451 RAAMO ALLLLLLLLLLLL. A citramAM enA zvAsocchavAsane grApha batAvyuM che. rasInI jema ja A krama che. zvAsocchavAsa kevI rIte cAle che tenA upara AyuSyane AdhAra che. keIne AyuSya eka sarakhA vyavasthita cAle che. te te kramazaH bhagavatA niyatakALe mare che. bIjAnA zvAcchavAsa bahu jhaDapI cAle che, te te vahele maraze. ane trIjAnA zvAsecchavAsa Ama te sarakhA cAlyA. cAlIsa varasa te sarakhA cAlyA paNa 41mA varSe tene dama Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45ra asthamAne vyAdhi thaye.. have zvAsa-dama upaDavAne jhaDapI zvAsocchavAsa cAlaze. eTale AyuSyakALa nizcita kALa karatAM ocho thaze ane kyAreka damane hamale tIvra upaDatAM rega-zvAsanA upakramathI pUruM paNa thaI jAya. I II III (7) traNa dIvAnuM daSTAMta laIne vicAra karIe. traNa dIvA che ane traNeyamAM eka sarakhuM sapramANa tela bharavAmAM AvyuM che. paraMtu I ekanI vATa nAnI che tethI te paNa nAnI che ane prakAza paNa ocho che. II bIjAnI vATa maTI che, ane ta paNa vadhAre moTI che. III jyAre trIjAnI vATa ghaNI vadhAre bahAra che, jyata khUba moTI che. te vicAra kare ke kaye dIve jaldI olavAze? | vicAra kare, uttara spaSTa ja che. jenI vATa vadhu bahAra che ane ta meTI che te jaladI baLIne pUre thaze L bIjA naMbarane vadhAre cAlaze. ane A pahelA naMbarane sahuthI vadhAre cAlaze. Aja vAtane dIvAnA badale phaNasanA daSTAntathI laIe te paNa vAta ekanI eka ja che. basa, A ja deNAMtanI jema je vadhAre jhaDapathI phAsTa zvAsecchavAsa le che tene jIvanadIpaka vahele Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 453 olavAI jaze karma prakRti vagere graMthomAM kahyuM che ke tIvra rega, dukhAvasthA vageremAM zvAsozvAsa khUba jhaDapI ane vadhAre hoya che te Breathing Graf thI joyuM che. sAtamA divase bALaka bilADIthI mRtyu pAme- rAjAne tyAM janmelA putranI kuMDaLI kADhIne varAhamihira rAjatiSIe 100 varSanuM AyuSya kahyuM. jyAre te ja rAjaputra bALakanuM AyuSya pUjya bhadrabAhusvAmIe sAta divasanuM kahyuM, ane te paNa bilADIthI maraze. ATaluM spaSTa karyuM. paraMtu rAjA muMjhAye. are! konI vAta sAcI mAnavI ? nirNaya karyo ke pahelAM te sAta divasanI mudata che te sAta divasa sudhI te cAMpate pahere rAkhuM ke ane badhI ja bilADIone nagara bahAra dUra kaDhAvI mUkuM, jethI bilADI ja na hoya te bilADIthI maravAnI vAta ja na rahe ane baMdUkadhArI paheredAre goThavyA. 1-2, 3-4-5-6 ema karatAM 6 divasa vItI gayA. paraMtu sAtamA divase dhAvamAtA jyAM bALakane laIne daravAjAnA uMbare dUdha pivarAvavA beThAM tyAM te daravAjAnI upara lAkaDAmAM nakazIkAmamAM karela bilADInA AkArane AgaLa ThIka bALakanA mAthe paDyo ane janmathI sAtamA divase bALaka mRtyu pAmyA. badhuM ja AyuSya e vakhate bheguM thaIne khalAsa thaI jAya, upakramanA kAraNe tUTI jAya. taMdulIye masya magaramacchanI AMkhanI pAMpaNanA khUNAmAM rahenAre cekhAnA dANu je nAne taMdulya matsya bhayaMkara tIvra hiMsAnA vicAranA Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 pApe sAtamI narakanuM 33 sAgaropamanuM AyuSya badhe. vicAra kare, pite keTalA nAnA AyuSyavALe che chatAM pite AvatA bhavanuM keTaluM moTuM AyuSya bAMdhe che?! brahmadara cakavatanA pUrvabha- sAketanagaramAM caMdrAvataMsaka rAjAnA putra municaMdra sAgaracaMdra muninI pAse dIkSA lIdhI. temaNe vaLI bIjA cAra zevALanA putrane dIkSA ApI. temAMnA be sAdhuo tIvra mehanA udayanA kAraNe cAritradharmanI durga chA karIne mRtyu pAmI devaleke gayA. tyAMthI AvIne sAMtulya brAhmaNanA ghare jeDakA tarIke jamyA. tyAM sapanA DaMkhathI mRtyu pAmI mRgalInAM baccAM thayA, tyAM paNa pAradhinA tIrathI mRtyu pAmI haMsarUpe jamyA. tyAM paNa mAchImAre baMne haMsane pakaDI Doka maraDIne mArI nAMkhyA. te marIne bhUtadina caMDALanA ghare putrapaNe utpanna thayA. citra ane saMbhUti. baMne jaNue dIkSA lIdhI. saMbhUti munie niyANuM karyuM ane brahmadatta cakavatI thayA. keTalA jhaDapathI janma-maraNa thayAM. AyuSya bAMdhyuM ane AyuSya pUruM thayuM. AyuSyane baMdha kyAre paDe? zrI bhagavatI sUtranA 14mA zatakamAM kahyA pramANe devatAo, nArakIo, tathA asaMkhya varSanA AyuSyavALA tiryaMce ane manuSya chelle cha mahinAnuM AyuSya bAkI rahe tyAre niyamathI nizcita AgAmI bhavanuM AyuSya bAMdhe che, ane ochAmAM ochuM 1 a tame hUrta AyuSya bAkI rahe tyAre paNa chevaTe baMdhAya te kharuM ja. te AgAmi bhavanuM AyuSya bAMdhyA vinA maratA nathI. bIjA ja pitAnA AyuSyane trIjo bhAga bAkI rahe tyAre baMdhe che. mAne ke trIjA bhAge na bAMdhyuM te 6 bhAga kare. chaThThA bhAge bAMdhe, nava bhAga karo navamA bhAge bAMdhe, chevaTe sattAvIsa Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 455 bhAga kare, sattAvIsamA bhAge bAMdhe, ane temAM paNa na bAMdhe te aMte AyuSyanI samAptinA (maratA pahelAM) aMtima aMtamuM dUrtanA samaye te avazya ja bAMdhe. nirupakrama AyuSyavALA paMcendriya manuSya nakko trIjo bhAga bAkI rahetAM AyuSya avazya bAMdhe che. jyAre sepakrama AyuSyavALA mATe e niyama nathI. temanA mATe te sattAvIsamAM bhAga sudhI paNa AyuSya bAMdhavAno avakAza che. lekaprakAza granthamAM paNa uparokta hakIkata spaSTa karI che. kayA guNasthAnake AyuSya baMdhAya? 1, 2, 4, 5, 6, tathA 7 mAM guNasthAnake AyuSya baMdhAya. AgaLanA guNasthAnakomAM jIvanA pariNAma eTalA sthira tathA zuddha che ke jethI tyAM AyuSya bAMdhavA mATe avakAza ja nathI. manuSyanuM AyuSya te cethA guNasthAnaka sudhI ja che. samyagdaSTi jIva samyaktvanA bhAvamAM vartato hoya, ane chaThThA guNasthAnake sAdhumunibhagavaMte paNa munipaNAnA bhAvamAM vartatA hoya te devAyuSya bAMdhe che ane munipaNanA virAdhakabhAve manuSyAyuSya bAMdhe. AyuSyakarma bAMdhavA karatAM khapAvavAnuM lakSa rAkhe- nAgaketue zrI jinezvara paramAtmAnI pUjA-bhakti karatA karatA cAre ya ghAtakarmo khapAvyAM ane kevaLajJAna pAmyA. kevaLajJAna pAmyA pachI te AyuSyakarma baMdhAya ja nahIM. pachI te zeSa rahelAM cAreya aghAtI karmo paNa khapI jAya...ane AThe ya karmo khapI jatAM mekSaprApti thaI jAya che. nAgaketue ATheya karmo khapAvI mokSa prApta karyo... AyuSyakarma sarvanA aMte khape che.. ane AyuSyakarmane sarvathA kSaya thatAM ajara-amara-akSayasthitinuM dhAma mela turaMta avazya maLe che. sarva jI evuM akSayasthitinuM dhAma prApta kare eja zubhecchA. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SE saujanya thaR sva. jayakerabena kAntilAla zAha bhAluMzanAvALA tathA zrImatI lIlAvatIbena mehanalAla zAha pAlanapuravAlA nA udAra saujanyathI A pustikA prakAzita karavAmAM AvI che. mApaS kUkayA zALakiyAbhyAM moTA che vidhAyAvimukAze prakAzaka :-zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra - saMcAlita - zrI mahAvIra jaina sAhitya prakAzana - kAryAlaya tathA prAptisthAna - 39, vasaMta vilAsa, bIje mALe, 133, gepAla nivAsa, Da. DI. DI. sAThe mArga, bIje mALe, vI. pI. reDa, prArthanA samAja, prinsesa sTrITa, muMbaI-4, muMbaI-400 002. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u jainadarzananA adbhuta rma-vijJAnanA siddhAntone samajavA che zrI gopIpurA-rata cAturmAsa daramyAna dara ravivAre Ayojita ' IcaxjAhejha vyAkhyAmAmAnA mukhyaviSaya chaMvaNIgali kyArI.. pravakatI-papU.mubtab4 zradaAgNauwyajI mahAptAja * (zaSTrabhASA2sna-va,sAhityaratna-prayAga) 'cAturmAsika ravivArIyazrI mahAvIra zikSaNa zibira ' saMcAlaka zrI mahAvIra vidyArthI kalyANa kendra (muMbaI) .i A suda 7 vyAkhyAna 16 muM ravi tA. 24-10-2 viSaya: "savvapAvapaNuNe mekSasvarUpa vyAkhyAtA pa.pU. munirAja zrI aruNavijayajI mahArAja avataraNakAraH kapilarAya nAnAlAla ThAkura logasta sArI dhammo, dhamma pi ya nANasAriya biti / nANassa saMjamaM sAraM, saMjamasAraM ca niSvANaM // paramapitA paramAtmA caramatIrthapati zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIne namaskAra karIne zrI AcArAMga sUtranI niyuktimAM pUjyazrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja A lekamAM uttarottara lekamAM sArabhUta tava zuM che te jaNAvatAM pharamAve che ke-A samasta lekamAM ekameva sArabhUta tatva che--"dhama , ane dharmamAM paNa vizeSa karIne samyagajJAnaprAptine sArabhUta kahyuM che, ane dharmamAM maLatA jJAnane sAra bhagavaMte saMyama-cAritra batAvyuM che, ane aMtamAM saMyamacAritrane zreSTha sAra nirvA kahetAM mekSa thAmAM sArA kAma mAhitI samAja Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 batAvyuM che. arthAt kamazaH lekamAM sArabhUta tatva te dharma, dharmane sAra jJAnaprApti ane jJAnane sAra saMyama, ane saMyama sAdhanAne sAra che-nirvANa, mekSanI prApti thavI. mokSamArga- "sthAna-jJAna-cAritrAuna kSamA : .. pUjyazrI vAcakamukhyajIe tatvArtha maThAsUtra prAraMbha karatAM sarvaprathama A sUtra dvArA mokSane mArga batAvyo che-"samya darzana arthAt sAcI zraddhA, samyagU jJAna-sAcuM jJAna, tathA samyapha cAritra-sAcuM AcaraNa, saMyama. A ratnatrayInI ArAdhanAne ja makSaprAptine sAce mArga kahyo che. Aja mArga mokSa maLe che. - sAdhake nitya ciMtanamAM nIcenA cha vicAre upara te reja ciMtana karIne AmAne preraNa-protsAhana ApavAnuM che. - he Atmana !- 1 AtmA che ke karmane kartA-bhoktA che. 2 AtmA nitya che. A pe mekSa che. - 3 karma che. 6 mokSa meLavavAne upAya che. A cintanamAM AmA, karma ane mokSa traNe AvI gayA che. AtmAne khAtrI thaI gaI che ke mekSa cokkasa che, ane mokSa meLavavAne upAya-mArga paNa cakkasa che. ATale daDha nirdhAra thavAthI mekSa meLavavA mATe AtmA utsuka bane che. mekSanI zraddhAthI lAbha A sarvaprathama AtmAnuM pitAnuM zuddha svarUpa zuM che te khyAla Avo ja joIe, AtmAnuM mULa vAstavika ghara kayuM che te khyAla AvI ja joIe, te ja te meLavavAnI AtmAne utsuktA-jijJAsA jAgaze. jema eka strIne pitAnA piyara arthAta Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 mAtRgRhe jatAM manamAM je Ananda ane utsAha jAge che tenuM kAraNa ke te samaje che ke A mAruM mULa-janmagRha che. ahIMyA zvasuranA gharanAM lAja vagerenAM baMdhane nathI. te ja pramANe AtmAe samajI levuM joIe ke mAruM mULa nivAsasthAna te mekSa ja che. paraMtu "kasturI-mRga"nI jema huM karatUrI (mokSa) mArAmAM ja hovA chatAM paNa bahAra cAre tarapha rakhaDI rakhaDIne zodhI rahyo chuM te kayAMthI maLe?, je aMdara zevuM te hamaNuM maLe tema che. mATe mekSa aMtaradaSTAne AMtarakhejanI sAdhanAthI ja maLavAne che. mekSanI zraddhA-azraddhAthI ja jIvenuM vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che. je AtmA mekSa mAnate heya te ja, ane te paNa pAche je svarUpe je sarva kahyo che te ja je mekSa jIva mAnate hoya, zraddhA hoya te ja jIva samyaktvI che, evuM samyatvanI vyAkhyAmAM spaSTa karavAmAM AvyuM che. jIvAdi nava padArthonI daDha zraddhA, tathA " ja jihiM paiyaM tameva nisaMka sacca"nI mAnyatA hoya te sAcI zraddhA heya. sarvajJa bhagavaMte kahelA AvA mokSane prApta karavAnI yegyatAvALo jIva te ja "bhavI jIva" ane mekSa kyAre ya na pAmanAra, tema ja mekSa viSayaka zraddhA kyAreya na rAkhanAra e jIva te abhavI. A pramANe bhavI, abhavInA bhede mekSa viSayaka mAnyatAnA AdhAre ja paDe che. prazna- jeTalA bhavI teTalA mekSe javAnA ke jeTalA mekSe javAnA teTalA bhavI ja che uttara-cakakasa.vyAptinA niyama pramANe nirNaya karIe te jeTalA mekSe javAnA teTalA bhavI ja javAnA che, ahIMyA "jakAra abhavInA niSedha mATe che. eTale Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhavI anaMta kALe paNa mele nathI ja javAne, kAraNa ke tevI ja tenI pariNati che ane te anantA kALe paNa badalAvAnI ja nathI. ' ' paraMtu "jeTalA bhavI eTalA me kSe javAnA ja" ema A vAkyamAM kAra mUkavo ye.gya nathI. jarUra bhavI ja kSe javAnA che, paraMtu bhavI anantA ananta che, ane kALa anata che anantA kALe paNa badhA ja bhavI mekSe jatA raheze evuM paNa nathI. anantA kALa pachI anantA mekSe gayA pachI paNa saMsAramAM anantA bhavI che zeSa rahevAnA ja che. te mATe jeTalA mekSe javAnA ane gayA teTalA bhavI ja emAM zaMkA nahIM. - A ja vAtane vadhu cekasa vyAptithI bIjI rIte vicArIe. prazna- jeTalA samyaphalhI eTalA mekSe javAnA ja? ke pachI jeTalA mekSe gayA eTalA samyatvI ja? - - A banne vyAptio sAcI che. banne apekSAe vAta satya che. jarUra samyaphatava pAmyA eTale mekSa maLavAne ja, kSe javAnA ja. ane mekSe vAyA teTalA samyaphalhI je, kAraNa ke samyatvIja mekSe jAya che, mithyAtvI na ja jAya. mATe bane rIte vyApti sAcI che. eTalA mATe kahyuM ke-samyaphavaprAtine lAbha keTalo mahAna che ! jyAre jIva saMkhyatva pAme tyAre ja jIvane mekSa nI thaI jAya che. arthAta A samyakatva pAmele jIva cokasa mese - javAno ja, emAM koI zaMkA nahIM. samyaktva pAmavA - sAthe ja (spaze sAthe ja) jIvane mokSa nakakI thaI ja jAya che. A vAta navatatvamAM spaSTa jaNAvI che Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aMtomuttamittaM pi,. phAsigaM hujja jehiM sammataM / teti avaDDa-puggala-pariyaTTo ceva sNsaaro|| samyaktva prAptine A keTalo mahAna lAbha che?! mekSaprAptinI sAdhanA eka vakhata mekSa ApaNI zraddhAmAM AvI gaye eTale pachI ene lakSa dayeya banAvIne enI ja sAdhanA karavAnI che. e mATe ja jIve puruSArtha karavAnuM che. mokSa meLavavA ja satata prayatnazIla jAgRta rahevAnuM che. | 4 puruSArtha 11 Ii mokSa au kAma Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. , 462 jJAnI bhagavaMtee dharma-artha-kAma ane mokSa A cAra puruSArtha kahyA che. mekSa paNa mahatvanuM lakSyasthAna che. mekSa mATe te jIve satata jhajhumIne puruSArtha karavAno che. paraMtu mokSa dharma thakI ja maLavAne che. dharma vinA mokSa maLe ja nahIM. ane dharma thakI ja arthaane kAma paNa maLe che. paraMtu muMbaIthI dilhI jatAM jema amadAvAda te jakaMzana che, mAtra gADI badalavAnuM sthAna che. tyAM UtaryA, ane gADI cheDI eTale ene ja dilhI mAnI nahIM letA. "amI viThThI ghaduta dRra chuM." e ja pramANe dUdhamAMthI ghI meLavavAnI prakriyAmAM dahIMchAza-mAkhaNa e paNa vaccenI prakriyA che. tyAM ja aTakI nathI javuM. A te prakriyAne kama che. aMtima sAdhya "ghIne ja meLavavA mathavuM joIe. basa, Aja pramANe jIve dharmathI maLatA artha ane kAmamAM eNhita na thavuM, Asakta na thavuM..... hajI ApaNuM lakSasthAna te "gama vaDuta dUra hai"--mokSa che. ane tene ja meLavavA puruSArtha karavAnuM che. aTakI nathI javuM. jyAre paNa mekSa maLaze tyAre dharma thakI ja maLavAne che. mATe mekSae sAdhya che ane dharma e "sAdhana che, ane meLavanArA ApaNe "sAdhaka chIe.......ane meLavavAne mArga te sAdhanA che. sAdhananI sahAyathI sAdhanA karaze te sAdhaka avazya sAdhyane sAdhaze. sAdhyanuM lakSya hoya te ja sAdhaka sAco sAdhaka che. mATe kahyuM che ke-sAdhanA karavA pahelAM sAdhyane nakakI kare, pravRtti karavA pahelAM dhyeya nakakI kare. te ja sAdhanA sAcI lekhAze, ane saphaLa thaze. savApAvapaNAsaNIne eka mAtra lakSa dharma karanArA, dharma ArAdhanArA ApaNe sarve dhamI sAdhaka chIe. dharmArAdhanA sva-sva-ruci anusAra karIe chIe. dareka Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanI ruci bhinna bhinna hoya che. darzananI ruci, jJAnanI ruci, cAritranI ruci, ane tapanI ruci...basa, dharmakSetramAM A cAra ja ruci mukhya che. ane dharmanA sarva prakAramAM A cAranA ja bheda-prabhede che. daherAsare darzana-pUjA mATe javuM, jJAnaprAsthaLe adhyayana, abhyAsa-svAdhyAyAdi kare, cAritradharmanI ArAdhanA mATe sAmAyika, pratikramaNa-pauSadha Adi viratidharmamAM rahevuM, ane tapazcaryA vagere karavI te tapadharma, ityAdi karAtI dhamanI sarva ArAdhanA darzana-jJAna-cAritra-tapa dharmAtmaka ja che, enI bahAra nathI ane A ja dharmo ekSaprAptine sAco mArga che. - darzane-jJAna-cAritra-tapa ane vIrya e ja AtmAnA bhedaka lakSaNa tarIke che. ane e ja AtmAnA guNe paNa che ane e ja dharma paNa che. arthAt je guNe che te ja dharma paNa che. kAraNa ke nizcayadaSTithI te, je AtmAnA mULabhUta guNo che tene ja prApta karavA je prayatna-puruSArtha kare te ja sAco dharma chete ja sAcI sAdhanA che. ane tenI ja saMpUrNa svarUpe prApti e ja sAcuM sAdhya che. eTalA mATe je "paMciMdiya'mAM- paMjaviA-gAvA-pATaNa-sabhyo"--"jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra tathA vIcAra e pAMca prakAranA AcArane pALavAmAM samartha_e vizeSaNa gurupada mATe vAparyuM che. je lakSaNa che tene ja AcAra (dharma) banAvyA che. ane te ja sAco dharma. saMsAramAM jIva jJAnAcArAdi paMcAcArane ja kendramAM rAkhIne vividha prakAre dharmArAdhanA kare che... A dharmArAdhanA karatAM ApaNuM mukhya lakSya zuM hovuM joIe? ApaNane keI UMghamAMthI uThADIne pUche- kema bhAI! A badho dharma zA mATe kare che? zA mATe ATalI tapazcaryA kare che ? . zA mATe pUjA-pATha? zA mATe sAmAyika-pratikramaNa? vagere...." Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 te zuM uttara Apa? muMjhAze nahIM. ane Ileka-paralekanAM sukhe mATe, dunyavI bhautika sukha mATe, athavA duHkha nivRtti mATe... vagere uttara bhUlecUke paNa Apaze nahIM. e ApaNuM lakSya nathI. ApaNuM lakSya te mAtra eka ja che- savvapAvapaNusaNa" sarvathA-sarvapApakarmone nAza thAo, kSaya thAo, (pApa) karmanA nAza kSaya sivAya sAdhakane bIje lakSa he ja na joIe. e ja ApaNe aMtima lakSa kahe ke sAdhya kahe, te eka ja che. ane A ja lakSamAM mekSa che. mATe UMghamAMthI jagADIne paNa pUche te paNa sarva sAdhakanA mukhe A eka ja uttara nIkaLa joIe. "paNo paMcanAmu e pAMce parameSThIne karavAmAM AvatA namaskAranA phaLasvarupe eka mAtra AzA "vavaVTagorat" nI ja hevI joIe. he paMcaparameSTi bhagavaMte ! Apane karelA namaskArathI "amArA sarva pApakarmone nAza thAo"--evI ja huM IcchA rAkhuM chuM, evI ja mArI prArthanA che, bhAvanA che. ane e ja mAre lakSa che. savvapAvapaNuNe-sAdhya ane sAdhanAsarva pApakarmanA kSayanI prakriyA- anAdi-anantakALathI saMsArI avasthAmAM jIva karma bAMdhate ja Ave che. ghaNuM karmo bAMdhyAM. eka eka Atmapradeze anaMtI karmaNavargane Dhagale khaDakI nAMkhe che. anantA karmo jIve bAMdhyAM ane anantA kamenI nirjarA karIne jIve khapAvyAM paNa kharAM, chatAM paNa hajI ghaNuM ya karmo AtmA upara ceTelAM sattAmAM paDyAM che. kAzmaNavargaNa jaDa che, paugalika che. A jaDapudagalothI AtmAnuM kaMIhita thayuM ja nathI...paratu mahA-ahita, mahAanartha thayela che. A karmathI AtmAne jabaradasta nukazAna thayuM che. AtmA upara A jaDa pudgalene keI upakAra nathI. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAMdhele anantAkarmInI bhayaMkara sajA-ane dukhe vagere jIve anantI vAra bhegavyAM. anantI vAra jIvanaraka-tiye canI gatimAM bhaTakI AvyA . kyAM ya jIvane sukha-zAMti nathI maLI. " cAre gatinA paribhramaNa pachI have A aMtima manuSyane bhava maLyo che. A ja eka evo bhava che ke je bhava thakI jIva mokSa sAdhI zakaze ane je manuSyane bhava paNa hAthamAMthI gumAvI dIdhe te pachI durlabha e mAnavajanma pharI maLaze ke kema? ane kadAca mAnavajanma maLaze; parantu AryakuLa, AryakSetra, jina dharma, dharmazravaNa, dharmazraddhA, ane dharmaAcaraNa A badhuM maLaze ke kema. ane nirjarA thaze ke kema? e ja eka prazna che? ane e badhAM eka ekathI parama durlabha che. mATe maLelA A mahAmUlA mAnavajanmane sArthaka karIe.. ane sarva pApakarmanA kSayanI sAdhanAne sAdhI sAdhyane pAmIe. savvapAvapaNuNe ane nijara - sarva pApakarmane nAza kara... kSaya kara, khapAvavA e ja nirjarA che. ane nirjarA e ja eka mAtra mekSa meLavavAne upAya che. karmanirjarA sivAya mekSa maLatuM ja nathI. paraMtu nirjarA karavA pahelAM saMvaranI AvazyakatA paDe che. jema jhADu kADhavA pahelAM bArI-bAraNAM baMdha karIe chIe, jethI na Avate kacare aTake ane pachI jhADu kADhIe eTale jUne kacare nIkaLe. e ja pramANe saMvaradharmanI ArAdhanA karatAM, navA karmo AvatAM aTake ane nirjarA karavAthI jUnAM karmo khape, ane karmo khapaze, te ja mekSa maLaze. prazna-je nirjarAthI ja mokSa maLe che te nirjarAne ja sAdhya mAnIne mekSa na gaNI zakAya ? mekSatAva juduM kema pADayuM? Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-jarUra, nirjarAthI ja mokSa maLavAnuM che, emAM bemata nathI. paraMtu nirjarA eja mekSa nathI, nirjarA sAdhanA che-pravRtti che, jyAre mekSa sAdhya che, nivRtti pradhAna che. | eka vAra nirjarA karI ane ceDAM karma apyAM ethI kaMI mekSa nathI maLI jatuM. paraMtu sarvathA sarvakarmane kSaya thAya tyAre ja mekSa maLe che. mATe "savapAvapaNusa" padamAM AgaLa salva' zabda vAparyo che. thoDA-ghaNAM karmonI nijerAthI paNa mekSa na maLe. ane cAra ghAtakarmono kSaye paNa mekSa nathI maLatuM. tatvArthamAM umAsvAtivAcakajIe "sazva zabdanA arthamAM '' zabda vAparIne sUtra banAvyuM che- mokSa kRtnane artha che, sarvathA sarvakarmane saMpUrNapaNe nAza kSaya. siddhANa nasthi deho, na AU kammaM na paannjonniaa| sAi aNaMtA tesi, ThiI jiNidAgame bhaNiyA // hakIkatamAM mekSa che zu? . ' saMsArIjIne je deha=zarIra, AyuSya, prANa, ni tathA svakAsthiti vagere hoya che temAMnuM siddhane kaMI ja hetuM nathI. siddhone zarIra nathI-AyuSyakarma nathI, prANa nathI, utpatti ni nathI. ane temanI sthiti Adi-anaMta jinAgamamAM kahI che. cAra prakAranI sthiti 1. anAdi-ananta-saMsArI jIvane abhavI jIvanI. 2. anAdi-sAnta- bhavyAtmAne ' 3. sAdi-ananta-sUktAtmA-sine. . . . 4. sAdi-sAnta-samyaphavathI patita mithyAdaSTinuM mithyAtva. para muktAtmAne anAdi-anantakALa bhaTakavAnuM nathI. eka vAra mekSe gaye eTale sAMdi-zarUAta, paraMtu kyAreya pAchA AvavAnuM nathI, mATe anaMtakALa sudhI mokSamAM ja rahevAnuM che. ' Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te mATe ja "namuskurNa mAM kahyuM che- " siva - mayala - marua - maNuta - maphakhaya - mavAbAha mapuNarAvitti-siddhigaI. 1. siva-ziva-kalyANa svarUpa, 2, mayala-acala-nizcala, acala sthAna, 3. maa-asaha-pharIthI na UgavApaNuM, have kame pharI nathI ugavAnA, ! ! " 4. maNuta-ananta-anantakALa sudhI jyAM rahevAnuM che, 5. maphakhaya-akSaya-mekSanI sthiti akSaya che. kayAreya kSaya thavAnI nathI, 6. mavAlAha avyAbAdhakeIthI paNa bAdhA pAmanAra nathI, 7. mapuNarAvitti-apunarAvRtti-jyAM gayA pachI kyAreya pAchA AvavAnuM nathI, 8. siddhigaI-siddhigati-evI siddhigati. uparokta sarva vizeSaNo siddhigati evA mekSa mATe vAparavAmAM AvyA che. A AThe vizeSaNathI mekSanuM svarUpa kevuM che te nakkI thAya che. . . - "siddhANaM budvANuMmAM stuti karatAM svarUpa batAvyuM che- siddhANaM buddhANaM, pAragayANaM prNprgyaannN| . rogaguvArA, namo nA viddhA l ; 1. siddhA-je siddha thaI gayA che, siddhigatine pAmI ' ' gayA che, 2. zuddhA-je buddha che. dha = jJAna - dazane saMpUrNa | , pAmyA che. A . * 3. pArAyA-je saMsArane pAra pAmI gayA che, Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 4. gurum-karma ane bhavane kSaya karIne je paraMparAe pAra pAmI gayA che, 5 DhosA mukAyA-lekanA agrabhAge je pahoMcI gayA che, evA sarva siddha bhagavatene huM sadA namaskAra karuM chuM. badhAne mokSe laI jaIe rAjagRhI nagarInI bahAra vRkSa nIce dhyAna karatA tathAgata buddhane joI ne eka yuvAne pUchayuM-"mahAtmAjI! tame zuM kare che ? buddha- mekSa meLavavA dhyAna karuM chuM." yuvAna-'mahAtmAjI! mokSa vaLI zuM balA che ?" . buddha-"he yuvAna ! jyAM janma nathI, maraNa nathI, ananta sukha ja sukha che, duHkhane aMzamAtra paNa nathI, evuM dhAma te mokSa." yuvAna-zuM tame A dhyAna karIne mokSe javAnA che?" buddha-"hA." yuvAna-"mahAtmAjI! A saMsAramAM ghaNuM ja duHkhI che, sukha te meLavavA mathI rahyA che. te badhAne mekSamAM laI jAone! jethI badhA sukhI thaI jAya." buddha- hA, hajI beThe chuM, mekSe javAnI vAra che tyAM sudhI huM ahIM ja chuM. tuM nagaramAM jA. ane badhAne kaheje ke che jene AvavuM hoya te jaladI AvI jAya. ane te badhAne lete Avaje." (yuvAna nagaramAM jAya che. badhAne pUche che.. "tamAre mekSamAM javuM che?"... "tamAre javuM che?"paraMtu badhA sAmethI pUche che-"he yuvAna ! zuM tyAM gADI maLaze? zuM tyAM baMgale maLaze? tyAM lagna te thazene? paraNavA patnI te maLazene ?..) yuvAna-(pAcho buddhane pUchavA Avyo ...) "mahAtmAjI! tyAM 'gADI-baMgale, patnI-paisA- raI vagere badhuM ja maLazene Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhanA , bhAI! nA. tyAM kaMI ja nathI. tyAM janma-maraNa zarIra, Adhi-vyAdhi-upAdhi kaMI ja nathI; ekaluM ' sukha ja sukha che. yuvAna pAcho nagaramAM AvyuM . pharI leke AgaLa mokSa zuM che, kevo che, tenuM varNana karyuM -"tyAM kaMI ja nathI, paNa ekaluM sukha ja che." vagere kahyuM tyAre lekee kahyuM,-"are, mUrkha ! tyAM kaMIja nathI te che zuM? kaMI ja nathI te sukha vaLI zenuM hoya? tyAM gADI baMgale, patnI, paisA kaMI ja nathI te amAre evA mekSamAM nathI javuM, tAre javuM hoya te tuM jA. yuvAna-(pAcho buddha pAse AvyA. lekenA javAbo saMbhaLAvyA) "mahAtmAjI! zuM karuM, keI AvavA taiyAra nathI." buddha-kaMI vAMdho nathI paNa mitra! tuM te AvavA taiyAra che | ne? cAla, tane te laI jAuM...?" yuvAna-"nA, mahAtmAjI! hajI te mAre lagna karavAnA bAkI che. mAre nathI AvavuM. tame ekalA ja jAo" ema kahete bhAgI gaye. kalpanA kare ke e eka mAtra saMsAranAM sAdhanomAM ja sukhanI kalapanA karI che. sAdhana vinA, deha vinA. sukhanI kalpanA ja karI zaktA nathI. jyAM janma-maraNa-zarIra vagere kaMIja na hoya tyAM vaLI makSa heI zake khare? A temanA magajamAM na bese te na ja bese.mekSanI kalapanA saMsArI kevI rIte karI zake? umAsvAti mahArAja prazamarati prakaraNamAM kahe che - svargasukhAni parokSANyatyantaparokSameva mAkSasukham / pratyakSa prazamasukha na paravazaM na vyayaprAptam / / -ravarganAM sukha te parokSa che, ane mokSanAM sukha tA enAthI paNa atyaMta parokSa che. eka ja mAtra prazamarasanuM AnaMda-sukha pratyakSa che, je paravaza-parAdhIna nathI, svavaza- svAdhIna che ane vinAza pAmanAra nathI. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mekSa meLavavAnI nisaraNIAtmAne vikAsakrama-ane guNasthAnaka kamareha siddhabhagavAnanI sizilA--- - rCn +--- je 14 ayogI kvalI . -- - 13 sonI kevalI gu 12 kSINa moha zuM 11 uzakti moha nuM.. -- ---$ -- 10 sUkSma sapAya gu. 9 anivRttikaraNa athavA bhAre sahara DigTa 8apUrvakaraNa (nivRttikaraNa) 7 apramatta sarvavirati - pramatta sarva virata 5 dezavirati gra avirata samyaga daSTi gu. 3 mizraNasthAna 2 sAsvAdana guNasthAna 1mivyAtvaguNasthAna | ' , ' . Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 471 nA mokSa +. (mehanIya) mehakSaya =mekSa, - mekSa zabdano akSaranA zabdArthamAMthI Ave dhvani nIkaLe che. enA uparathI ema vicAra karIe ke mokSa meLavavA mATe mohane kSaya mukhyapaNe karavAnuM rahe che. hakIkatamAM mekSa meLavavA mATenI je mukhya sAdhana che temAM meha-mAyA-mamatA-mamatvamehanIyane ja kSaya mukhyatve karavAnuM che. mokSanI A nisaraNI juo. jema jema AtmA meha eche kare che, tema tema te zuddha thata thate AgaLa vadhe che. sarva prathama azuddha-sAva azuddhaavasthAmAM che. pitAnA dene, karmanA melane, azuddhine ochI kare che ane dhIre-dhIre AmA pitAnAM zuddha guNane pragaTa kare che. A ja che AtmAne vikAsakrama. (The Soul Evolution Theory) ane kramazaH dhIre-dhIre A nisaraNI upara vikAsa sAdhate sAdhate AgaLa vadhe che, ane pitAnA AMtarika mULabhUta guNone pragaTa kare che. eTalA mATe ene "guNasthAna " kahevAmAM Ave che. guNanuM eka eka sthAna, ane enA upara AtmAe caDhavAnuM hovAthI-"guNasthAna kramAreha kahevAya che. aMte caDhate caDhate AtmA e caDhI jAya che ke chelle che - chelle aMta-mokSa meLave che. AvAM guNasthAne jainazAsanamAM 14 batAvavAmAM AvyAM che. 14 guNasthAnaka mi chellA -mIre-vAya-le-para-gAma || 8 9 10 11 12 13 14 niaTTi-aniaTTi, suhumuvasama-khINa-sajogi-ajogi guNA // Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147ra 1. mithyAdaSTi guNasthAna, 2 sAsvAdana guNasthAna, 3 mizradaSTi guNasthAna, 4. avirata samyaguMdaSTi guNasthAna,padezavirati guNasthAna, 6. pramatta saMyata guNasthAna, 7apramatta saMvata guNasthAna, 8.nivRtti athavA apUrvakaraNa guNasthAna, 9 anivRtti bAdara saMparAya guNasthAna, 10. sUkSama saMparAya guNasthAna11. upazAMtamUha vItarAga guNasthAna, 12. kSINamaDa vItarAga guNasthAna, 13. sagI kevalI guNasthAna, 14. agI kevalI guNasthAna. A pramANe 14 guNasthAnenAM nAme che. (1) mithyAdaSTi guNasthAna adevAgurvadharmeSu, yA devagurudharmadhIH / . . tanmithyAtvaM bhavevyaktamavyaktaM mohalakSaNaM // asatyamAM satyane Arepa kare, athavA satyasAM asatyane Arepa karIne tevI buddhi rAkhavI te mithyAdaSTi che. dA. ta. je bhagavAna nathI, tene bhagavAna mAnavA. arihaMta tIrthakaranuM guNAtmaka sAcuM svarUpa jyAM na hoya ane tene bhagavAna mAnavA, te ja pramANe je kaMcana-kAminIne tyAgI paMcamahAvratadhArI Adi guNavAna sAcA guru nathI tene sAcA guru-mAnavA temaja hiMsAdinI pravRttivALe je adharma che tene dharma mAna, AvA viparItabhAvanI buddhi te miyAdaSTi kahevAya che. tene ApaNe vyakta mithyAtvanA nAme oLakhIe ane mithyAtva mehanIyakarma te avyakta mithyAtva che. azraddhA-viparIta zraddhA, viparIta-prarUpaNA saMzaya ane anAdaranI buddhi te vyakti mithyAtva kahevAya. zrI sarvajinezvarapraNIta jIvAdi navatamAM sAcI zraddhA na rAkhavI te A mithyAtva kahevAya. mithyAtvanA AbhigrahikAzi bhedanuM svarUpa sattamAM vyAkhyAnamAM ApaNe joI gayA chIe. eTale ahIM pharIthI, rIpiTa-nathI karatA. Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 473 anAdi avyakta mithyAtva te jIvanI sAthe sadAkALathI baMdhAyeluM ja che. eTalA mATe avyakta mithyAtvane guNasthAnaka tarIke nathI oLakhe. paraMtu leka vyavahArakALamAM paNa A manuSya che, A pazu che, ItyAdi pratIti je enAmAM paDelI che tethI vyakta mithyAtvane prathama guNasthAne sthAna ApavAmAM AvyuM che. abhavyajIvomAM te prazna ja nathI. A mithyAtva te abhavyamAM anAdi-anantakALa rahevAnuM ja che. paraMtu bhavyajIvomAM anAdisAnta. kAraNa ke eka divasa ene aMta Ave che. ApaNe samyagadarzananA pragaTIkaraNanA sAtamA vyAkhyAnamAM joI gayA tema yathApravRttikaraNa, apUrvakaraNa vagerenI kriyA karIne jIva mithyAtvanAM baMdhano teDI sIdhe the guNasthAne Ave che ane sabhyatvI bane che, sAcI zraddhA-samyagadarzana prApta kare che. ATale AtmAe vikAsa sAthe,-anaMtAnubaMdhI cAra kaSAye krodha-mAna-mAyA-lebha vagerene khalAsa karyA. 4 cothuM avirata samyagdaSTi guNasthAna- bIju guNasthAna sAsvAdana te jIvane paDatAM hoya che. jema parvata uparathI kaI gabaDe ane paDIne nIce Ave tema. samyaktvathI paDate jIva ahIMyA Ave. trIjA mizraguNasthAnake mizramehanIya karmanA udayathI jIvane samyakRtva ane mithyAtvanA baMne bhAva sAthe thAya te mizraguNasthAna kahevAya. meDhAmAM eka bAju dahIM ane bIjI bAju geLa baMne rAkhe te baMnenA mizraNamAM vaLI kaI trIje ja svAda Ave tema. mizrabhegA svAdavALe A trIjuM guNasthAna che. cothA guNasthAne jIva satyane samaje che, svIkAre che. jIvAdi navatattvane viSe sAcI zraddhA rAkhe che, deva ane gurunuM sAcuM svarUpa enI zraddhAno viSaya bane che. eTale cethA guNasthAne Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 jIva sAce zraddhALu bane che. dharma game, ce; paraMtu hajI AcaraNanI vAta nathI. dA.ta. jema zreNika mahArAjA Adi. 5 muM virata samyagadaSTi guNasthAna cethethI eka pagathiyuM AgaLa vadhe che ane apratyAkhyAnIya cAreya kaSAyenA javAthI jIva pAMcame guNasthAne Ave che hakIkatamAM sAce zrAvaka bane che. mAtra zraddhALu ja nahIM paNa AcaraNa paNa karate vrata-paccaphakhANavALe dezavirati jIvana jIvanAre sAce zrAvaka bane che. cethA ane pAMcamA baMne guNasthAne zrAvakanAM che. zrAvaka avirata samyagadaSTi zrAvaka dezaviratidhara zrAvaka mAtra zraddhALu, zraddhALu, tathA paNa vrata-paccakhANamAM . . . . vrata paccakkhANa AcaraNa nahIM ! AcaranAra. bAra vratadhArI zrAvaka. guNasthAna cothuM. guNasthAna cothuM ane pAMcamuM. zrAvaka AgaLa vadhI sAdhu bane che - anukaMpA-dayA, prazama, saMvega, nirveda ane AstikyanA suMdara lakSaNavALA bAravratadhArIzrAvaka paramAtmAe sthApelA caturvidha saMghanA sabhya banyA. saMghamAM emanI gaNatarI thaI jIve sAre evo vikAsa sAdhyo, paraMtu eTalethI saMtoSa mAnavAne nathI. have eka kUdako mArI AgaLanA guNasthAne caDhIne sAdhu banavAnuM che. kuTuMba-parivAra-dhana-saMpatti Adi saMsArane sadAnA Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 475 mATe tyAga karIne AgAravAsane tilAMjalI ApI aNugAra banavAnuM che. arthAt ghara-bAra vagaranA sAdhaka evA sAdhu banavAnuM che. cha kAyanA AraMbha-samAraMbha pApapravRttine tyAga karIne paMcamahAvratane yAvAjajIva pAlana karanArA zramaNa banavAnuM che. ' ' sAdhu munirAja * - * - chaThThA guNasthAnanA mAlika : sAtamAM guNasthAnanA mAlika pramatta saMyaMta sAdhu apramatta saMyata sAdhu - pratyAkhyAnI cAreya kaSAye javAthI arthAt kaSAya cAritramehanIyanI ATalI prakRti khalAsa thavAthI jIva chaThuM guNasthAne AvIne sAdhu banyA. have saMjavalana kaSAya te paDyA che, paNa saMjavalana kaSAnI sthiti keTalI?-15 divasa mAtranI ane te paNa pANImAM lAkaDI pheravatAM jema pAchaLa pharIthI pANuM bheguM thaI jAya tema. kaSA bahu pAtaLA che. hA, jarUra che te kharA, chaThTha sAdhu mahAtmA pramAdayukta che. hajI paNa aticAre lAgavAnI. saMbhAvanA ghaNI che. eTale temane pApanI AlocanAthe SaDAvazyakarUpa pratikramaNa avazya karavAnuM rahe che. jarUra ahIMyA hAsyAdi nekaSAnuM astitva hovAthI AdhyAnanI sthiti rahe che. dharmadhyAna jarUra che, paNa hajI ArtadhyAna paNa sAva gayuM nathI. dI oLavA nathI; paNa jhAMkho paDyo che, dhIme che, ThaMDe che. vartamAnakAlIna ame sAdhuo moTAbhAge vadhu paDate kALa A chaThThA guNasthAne kADhIe chIe. - jarUra, saMsAra choDIne AvyA chIe; paNa kadAca saMsAranA saMbaMdha, saMsArane meha satAvate paNa hoya te, kene khabara ? chevaTe, zrAvaka ke sAdhu bane chIe te eka nizALanA vidyArthIne pharaka mAtra ATale ja che ke-zrAvaka pAMcamA dhoraNamAM che ane Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAe sAdheluM suMdara vikAsa apramatta sAdhu * VII sAdhu VI vratadhArI zrAvaka 368 zriddhALu zrAvaka | bahu sAruM kahevAya, mArgonasArI| nigodamAMthI nIkaLI, 84nA cakkaramAM bhamatA jIve 'mithyAtvamAMthI nIkaLI samyaktva pAmI, dharmacivALe baLe. III mArgAnusArInA 35 guNone anusarato thaye. samyaktvI | ane AgaLa vadhI zraddhAlu, jinabhakta zrAvaka banya. emAMthI AgaLa vadhI, dezaviratidhara-bAravratadhArI zrAvaka banyo. mithyAtvanuM ane hajI vaNathaMbhI AgekUca cAlu rAkhI...... AtmavikAsa sAdhato sAdhu bane temAM paNa apramatta banyA. II Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 477 sAdhu chaThThA dhoraNamAM (guNasthAne che. eka dheraNa AgaLa-pAchaLane pharaka che. jyAre saMjavalana kaSAne udaya maMda thaI jAya ane Ata dhyAnanI sthiti na rahe, ane dharmadhyAnanI ciMtana-dhyAnadhArA vadhatI jAya tyAre-sAdhu cheThethI eka pagathiyuM AgaLa AvI sAtamA guNasthAne apramatta bane che. sAdhanAmAM-nirjarAmAM sAvadhAna bane che. enI jAgRti uttama hoya che. pramAdanA nAzathI vratAdinA pAlanamAM, zIlAdinI rakSAmAM udyata bane che, jJAnadhyAnanI sAdhanAmAM vadhu sakriya bane che. mehanIyakarmane bhukko belAvavA mATe kamara kase che. ane zreSTha dharmadhyAna sAdhavAno prayatna kare che. maunastha dhyAna-sAdhanAmAM ekAgracittavALo bane che. mukhyapaNe apramatta sAdhu mahAtmA dharmadhyAnanuM ciMtana kare. kamakSayane ekamAtra upAya-nirjarA - | navakAranuM sAtamuM pada che-savapAvapUNasa" ane navatatvamAM sAtamuM tattva che "nirjarA'. AtmA upara anaMtA janmathI lAgelA karmone khapAvavA mATe je ekameva keI upAya sarvajJa paramAtmAe batAvyuM hoya te te che-nirjarA. nirjarA arthAt AtmA sAthe joDAyelAM-saMkaLAyelAM karmone DhIlAM pADI jhADa uparathI pILuM pAMdaDuM kema kharI paDe che tema kheravI nAMkhavAM. vRddhAvasthAmAM jema zarIra uparathI cAmaDI jarjarita thavA mAMDe che, tema karmonA thara paNa AtmA uparathI jarjarita karI nAMkhavA. eTale ja vRddhAvasthAne jarAvasthA kahIe chIe. A nirjarAthI ja meM khapavAnAM ane karmo khapaze te ja AtmA zuddha thaze... siddha-buddha thaze. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sakAma akAmo : * ** . che bAtha 6 AtyaMtara . . * T T | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 anazana Udari vRttisaMkSepa rasatyAga kAyaleza saMlInatA 2 2 4 1 1 2=12 bheda 1 | 2 | 3 | 4 prAyazcita vinaya vaiyAvacca svAdhyAya 10 7 10 5 - 12 1 38 = 50 bheda kula || dhyAna 4 | . kAryotsarga 2 = 38 bheTa - , ' , ' , ' * Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 12+38=10 bheda kula- 6 bAhA ane 6 atyaMtara ema 12 bhede karavAmAM AvatI - nirjarAthI ja karma Ape che. jainazAsanamAM sarva prakAranA dharma nijerAne gya che. darzana-pUjA, AyaMbila-upavAsa, sAmAyikapratikramaNa-pauSadha, jJAna-dhyAna-svAdhyAya-ItyAdi sarva prakAranA dharme uttama nirjarA karAvanArA che. saMvara-nirjarA na karAvanAra hoya te dharma zuM kAmanA? dharma karma apAvanAra te he ja joIe. bAhya karatAM abhyatara tapane nirjarA karAvanAra tIvra ane amegha sAdhana mAnavAmAM AvyuM che. temAM paNa svAdhyAya, dhyAna ane kAryotsarga vagere te gajabanI nirjarA karAvanArA che. ahIM yA A guNazreNImAM AgaLa caDhavAmAM have te dayAnasAdhanA ghaNe moTo bhAga bhajavaze. gAnAnA re vArtha dhyAnarUpI agnithI jIvanAM karma baLe che. dhyAnasAdhanA bahu uccakoTinI sAdhanA che. tIrthakara bhagavaMte dhyAna sAdhanA vaDe ja karma khapAvI kevalajJAna meLave che. e ja rAjamArga che. varSothI tapazcaryAdi karIne jeTalI nirjarA nathI thatI teTalI nirjarA jJAnI-dhyAnI AtmA zvAse chavAsamAtramAM karI le che, kahyuM che ke- bahu ko vase khape, karma ajJAne jehA jJAnI zvAsozvAsamAM, karma khapAve teha / have pachI sAtamAthI AgaLanAM badhAM guNasthAne dhyAnapradhAna che. prabaLa dadhyAna sAdhanAthI ja karmo khapavatA-nirjarA karatAM AgaLa vadhavAnuM che- Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna zubha azubha aAla ArtadhyAna raudradhyAna , 1 2 * hiMsAnubaMdhI mRSAnubaMdhI teyAnubaMdhI viSayasaMrakSaNAnubaMdhI | 3 |. 4 aniSTasaMga ISTaviyega rogA niyANuM 480 dharmadhyAna zukaladhyAna 1 | 2 | 3 | ja AjJA vi. apAya vi. vipAka vi. saMsthAna vi. | pRthatvavitarka ekatvavitarka sUkSmakriyApratipAti vyuparatakriyA nivRtti Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTala 8muM (nivRtti) apUrvakaraNa guNarathAna- - - AnuM nAma ja che "apUrvakaraNa AtmAnA apUrva guNanI prApti hevAthI apUrvakaraNa nAma pADyuM. ahIMyA AtmAne apUrva evA AtmaguNonI prAptine bhAva thAya che. apUrva arthAt pUrve nahIM thayela evA, apUrva-parama, AlhAda-AnaMdaya pariNAma te apUrvakaraNa. karmane kSaya ane upazama karavAnA bhAvathI kSapakazreNi ane upazamaNi jIva AThamA guNasthAnethI ja nizcayathI zarU kare che. vikalpa jarUra thethI kare che. paraMtu nizcayathI mukhya te AThamethI ja. - karmone khapAvavA ke dabAvavA kramazaH AgaLa vadhavuM te zreNi. zreNI yAda : 6 ke , upara. ANA, upazama zreNI kapadyata - zuddha pANI lAkazreNI zupaNa kAdavakacakTa udadhakaraze. AkhyAnA DhagalA nIce , saLagatAMlasat pANI nAhIne saLagatA lakhI , ThArI devAnA. (9 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAchaLanA citramAM batAvyA pramANe juo: (1) eka pAtramAM phelAyeluM . (1) jyAre kSapakazreNivALAne ke ca ra vALuM pANI che, svabhAva jude che e te kahe paraMtu pInAre tarasanA kAraNe te che, nA... kAdava-kyare nIce bese vicAra kare che. je kAdava-kacare eTalA mAtrathI kema cAle? nIce besI jAya-TharI jAya, | je halI gaye te? ane pItAM jAmI jAya te upara-uparathI | haze te khare. mATe kacara pANI pI lauM. kacare ko | joIe ja nahIM. pANI ukALI nathI, dUra nathI karyo, paNa nIce | zuddha karI...kacaro dUra karIne besavAthI paNa saMtoSa mAnI, pachI ekaluM zuddha pANI pIvA lIdhe. prayatna kare che. (2) bIjA citramAM juo. | (2) pakavALAne svabhAva jUnA jamAnAmAM saMgaDInA | juo. sagaDImAM saLagatA saLagatA aMgArAne na ThAratAM aMgArA upara pANI nAMkhIne upara rAkhane hagale nAMkhIne olavI ja nAMkhavA. rAkhathI dabAvI devAmAM Ave che. A | | dabAvavA nahIM. paNa pANIthI upazama zreNivALAne svabhAva che. | ThArI ja nAMkhavA. jethI bIjI vAra hAtha-paga paDe te dAjhIe nahIM. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 483 (3) athavA trIjuM daSTAMta (3) yuddhanA medAnamAM zatrune juo-yuddhanA medAnamAM zatrune | nAza karIne ja AgaLa vadhavuM. phakta bebhAna karIne AgaLa zatrune bebhAna jeIne rAjI na vadhavuM. paraMtu e vicAra nA thavuM. je pAcho bhAnamAM AvyuM karyo ke je e pAche bhAnamAM te? enA karatAM pharI Ubhe Ave te? rAkhanA DhagalAmAM thaI ja na zake tevuM ja karavAne aMgArA dabAI te gayA che. lakSa: paraMtu hAtha mUkta.rAkha dabAI gaI te hAtha baLaze ke nahIM? ( A pramANe kSapakazreNivALAne lakSa jaDamULamAMthI ja ukheDI paraMtu zuM thAya? upazama | nAMkhave...khalAsa karI nAMkha, vALAne svabhAva e ja che,.. | pAchA svabhAve evI ja che,... | pAchaLa kaMI paNa rAkhavuM ja nahi, ene khalAsa karavA karatAM | kamene paNa khapAvavA te eka dabAvI rAkhavuM vadhAre pasaMda che. [vakhata pUrI mahenata karIne mULamAMthI ja karmo khapAvI upazamavALe te pitAnA nAkhavAM, kSaya kare. mATe kamene paNa zamAvate jAya che, kSapaka kahevAya che. dAbate jAya che. mULamAMthI khalAsa nathI karate, mATe ja paDe che. aMta sAdhI nathI zakta. | Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 LupazamaNi . Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 zreNinA zrIgaNeza uparanA citramAM batAvyA mujaba AThamAM apUrvakaraNa guNasthAnathI baMne zreNio zarU thAya che. eka upazama zreNi che ane bIjI kSepaka zreNi che. upazama zreNi AThamA guNasthAnathI zarU thAya che. ane jIva kamazaH karmone upazamAvate dabAvate AgaLa vadhI navame Ave ane tyAMthI dazame jAya. aMte agiyArame guNasthAne jAya che. basa, agiyAra methI AgaLa bArame nathI jate, na ja jAya...agiyAramethI enuM patana be rIte che. eka te je agiyArame AyuSya pUruM thaI jAya te te mRtyu pAmIne kapAtItanA anuttara vimAnamAM sarvArthasiddha devapaNe utpanna thAya che. ane tyAMthI bhava pUro karI eka ja bhava manuSyane karI mekSe cakkasa jAya...kAraNa ke anuttara vimAnavAsI devatAo ekAvanArI hoya che. eTale anuttara vimAnane devabhava mekSe javA mATe vizrAntine bhava gaNAya che. - AsaMsAraM caturvAra-meva syAcchamanAvalI / jIvasyaikavAra-dvayaM sA yadi jAyate // -AkhA saMsAracakramAM eka jIva upazamazreNi vadhumAM vadhu cAra vAra ja caDhI zake che, mAMDI zake che, paraMtu eka bhavamAM je mAMDe to be vAra mAMDI zake che. vRttamohodayaM prApyo-pazamI cyavate tataH / saH tama tAdya, punama sTicanu? . -have je 11 mA upazAnta guNasthAne AyuSya pUruM na thAya te kALakSaye paDe. aMtamuhUrtanI avadhi pUrI thaI jAya. pachI cAritra mehanIyakarmanA udaye nIce paDejemake ApaNe pahelA joyuM ke je kAdava kacara-mela karIne pANInI nIce beThe hate. te ja avasara maLatAM pAcho halI gaye... ane pANI malina Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 thaI gayuM. te ja dazA AtmAnI thAya che. paDate paDate cheka pahelA mithyAtva guNasthAnaka sudhI paNa pahoMcI zake che. kSapadmaNi upara ArUDha gI- karmakSayanI sAdhanAne lakSa rAkhI AThamethI kSapakazreNi prAraMbha kare che. ane kramazaH eka eka guNasthAna AgaLa caDhate caDhate. te te karmo khapAvate jAya che...pitAnI apUrva zakti pheravIne dharmadhyAnathI paNa AgaLa zukaladhyAnanA prathama caraNaNa dhyAna sAdhanA sAdhate pahelA saMghayaNavALe yegI padmAsana vagere Asana lagADI kAyAne sthira karI, nAsikAnA agrabhAge daSTi sthira karI... nizcala daDha thaIne manane sthira karIne bhegI (muni) dhyAnamAM sthira thAya che. prANAyAmAdi vaDe manane vAyunA mAdhyame sthira karI le che. je prANAyAmamAM pUraka-kuMbhakarecaka vagerenI prakriyA kare che.... ane cittane ekAgraciMtanane viSe sthira niSpakaMpa kare che.. sathava savitarka savicAravALA zukaladhyAnamAM sAdhaka ArUDha thAya che. jo ke karmakSaya karavA kSapakazreNivALA jIvane AsanaprANAyAma mahattvanuM nathI, nizcaya bhAva ja mahattavane che. ane karma khapAvate AgaLanuM navamuM anivRtti bAdara guNasthAna caDhe che. 9 muM anivRttibAdara guNasthAna mULamAMthI kameM khapAvavAnI dizAmAM AgaLa vadhate lapakazreNistha jIva navamA anivRtti guNasthAne AvIne nava bhAgamAM eka pachI eka ema vArApharatI mehanIyakarmanI prakRtione bhukko bolAve che. naraka ane tipaMcanI gati ane AnupUrvI, sAdhAraNa nAmakarma, udyota, sUma, be-traNa - cAra indriyapaNuM, Atapa, thINuddhi Adi 3 ane sthAvara vagere 16 pravRtio khapAve che. pachI AtmadhyAnanI ativizuddhi sAthe AgaLa vadhatuM jIva strI, puruSa ane napuMsakanA traNe veda khalAsa kare che. vedamehanIya khalAsa thayA pachI, keNa strI-kaNa puruSa, vagereno, Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 bheda ja nathI rahetuM. vAsanA-kAmanA marI gayA pachI kaI prazna ja nathI, ane tyAra bAda saMjavalana kaeNdha, mAna, ane mAyAno nAza kare che, hAsya-rati-arati vagere hAsyAdi chae khalAsa thayA pachI hasavA-raDavA vagerenuM ahIMyA kaMI rahetuM ja nathI. mukhya meTA meTA kaSAye te khalAsa thaI gayA, paraMtu have bahu jhINe eka sUma lebha bAkI rahI gaye. mATe dazame guNasthAne AgaLa caDhe che. 10. sUkSma saMparAya guNasthAna ahIMyA saM5rAyane artha che kaSAya. ane te paNa sAva sUkSma. ApaNe jANIe chIe ke kAcanI jhINuM karaca paNa pagamAM rahI gaI hoya te kevI khUMce che? ane iMjekazana ApatAM kadAca seyanI aNu tUTI gaI hoya ane nasamAM rahI gaI te zuM thAya ? kahevAya sAva jhINI vastu, paNa mRtyu nAMtaranArI banI jAya te ja pramANe sUkSma zeDo paNa lobha zA mATe rAkhave? je moTAmoTA badhA kaSAye khalAsa karI nAMkhyA te pachI sUkSma lebhanI vaLI zuM jarUra?...mATe kSepaka zreNistha jIva dazame guNasthAne AvIne te paNa khalAsa karI nAMkhe che. kintu sa sUkSmalobhAMzAn, kSapayana bAdazaM vrajet // have zrapakazreNivALe jIva meTI, jampa mAre che. ane dazamethI kUdIne sIdhe bArame guNasthAne Ave che. kAraNa ke 11muM te upazamavALAnuM che ane te te badhA karmo dabAve che ane kSapakavALAne te dabAvavAnI vAta ja nathI e te khalAsa ja karate jAya che. bAramuM kSINumeha gusthAna eka aMtarmuhUrta kALapramANa A bArame guNasthAne zrapakazreNivALo jIva dazamethI sIdhe kudako mArIne Ave che. ahIMyA Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 mehanIyanI rahelI asara paNa badhI khalAsa thAya che. ativizuddha bhAvavALo zukaladhyAnanA bIjA prakArane aMgIkAra kare che. A kSINameha guNasthAne mehanIya kSINa thatAM arthAt khalAsa thatAM AtmAne vAstavika guNa vItarAgatA pragaTa thAya che. rAga gaye eTale vItarAga, ane dveSa ga eTale vItaSa; eTale jIva vItarAgadveSa sarvathA rAga ane dveSa vagarane bane che. vItarAgatAnI sAdhanA- AdhyAtmika kSetre ArAdhaka AtmAne mukhya lakSa vItarAgatA prApta karavAne huM joIe. kAraNa ke "vItarAgatA" ja sAdhanAnI prApti meha-avasthAnA kSaye thAya che. jema jema mehanIya naSTa thatuM jaze, tema tema AtmaguNa-vItarAgatA teTalA teTalA aMze pragaTa thatI jaze. ane bArame guNasthAne saMpUrNa vItarAgatA pragaTa thaI jAya che. have kaI rAga-dveSane avakAza ja nahIM rahe, mATe mehanIyanA kSayanI sAdhanAne lakSa rAkhavo joIe. e ja sAcI sAdhanA che. sarvendhanaikarAzIkRtasandIpto hyanantaguNatejaH / dhyAnAnalastapaH prazamasaMvarahavirvRddhibalaH // kSapakazreNimupagataH sa samarthaH sarvakarmiNAM karma / kSapayitumeko yadi karmasaMkramaH syAt parakutasya // umAsvAti mahArAja prathamaratimAM pharamAve che ke jemAM badhAM ja lAkaDAM bhegAM karIne temAM Aga lagADavAthI te baLe che, te ja pramANe anaMta guNa tejavALuM tapa, vairAgya, ane saMvararUpI ghI homavAthI ghaNuM ja zaktizAlI evI kSapakazreNimAM prApta thayela dhyAnarUpI agni e evo tIvra agni che ke temAM je badhA jIvenAM karmo nAMkhavAmAM Ave te paNa te badhAM ja bALI zakavA Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 samartha che, paraMtu bIjAnAM karmo jIva pitAmAM saMkramAvI nathI zakate. dareka jIva pitAnAM ja karmo khapAve che, ane bhagave che. mehanIyanA kSaye bIjAne kSaya mastakasUcipinAzAttAlasya yathA dhruvo bhavati nAzaH / tatkarmavinAzo hi mohanIyakSaye nityam // -jema tADa vRkSanI Toca upara je sUci athavA zAkhAbhAra Uge che te bhAganA nAzathI saMpUrNa tADavRkSane nAza thaI jAya che. te ja pramANe mehanIya karmane nAzathI bIjA karmone nAza avazya thAya che. chadmasthavItarAgaH kAlaM so'ntamuhUrtamatha bhUtvA / yugapadvividhAvaraNAntarAyakarmakSayamavApya // zAzvatamanantamanatizayamanupamamanuttaraM niravazeSam / sampUrNamapratihata samprAptaH kevalajJAnam // mAdA jJAnAvarAta kSAra vastra ' 13 mAM guNasthAne kevalajJAnanI prApti - bAramAM guNasthAne aMtarmuhUrta kALa pramANa chadmastha jIva (je hajI kevalajJAna nathI pAmyA te) vItarAga tarIke rahIne, bAramAnA aMte bIjA AvaraNIyakarmo jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya tathA aMtarAyakarmanI sarva prakRtimAM khapAve che tasvArthanA A sUtramAM paMcamI vibhakti vAparIne bheda ane krama spaSTa karatAM kahyuM che keprathama mehanIyakarmane kSaya karI, pachI jIva jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyane kSaya kare che. ane tenA phaLa svarUpe anaMta kevalajJAna, anaMta kevaladarzana tathA dAnAdi labdhio anaMta svarUpe prApta kare che. te sarva kSAyikabhAve pragaTa thAya che. A kevalajJAnAdi nitya, ananta, niratizaya, anupama, anuttara, niravazeSa, saMpUrNa ane apratihata hoya che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 zukaladhyAnanA be pAyA vaTAvIne trIjA pAye caDhate jIva cAre ghanaghAtI karmone kSaya karIne AtmAnA mULabhUta guNa jJAnadarzanAdine saMpUrNa paNe anaMtanA rUpamAM kSAyikabhAve sarva prApta kare che. A teramuM guNasthAna sagI kevalInA nAme oLakhAya che. ahIMyA pahoMcI AtmA sarvajJa kevalI bane che. kAlekavyApI jJAnavAna bane che. kevalIne kalekanA sarva padArtho pratyakSa daSTi gecara thAya che. ane je tIrthakara nAmakarma bAMdhela hoya te A guNasthAne tIrthakara bane che, dharma tIrthanI sthApanA kare che, samavasaraNamAM dezanA Ape che. A teramA guNasthAne sarvajJa bhagavAna ATha varSa ochA evA pUrva keDa varSa sudhI ahIMyA rahI zake che vihAra kare...dezanA Ape vagere kare. kevalajJAna pAmyA eTale mekSa avazya. cAra ghAtakarmo khappA eTale bIjA cAra aghAtI te avazya khapavAnAM ja che. 14 muM aAgI kevalI guNasthAna- samudaghAtAdi je karavAnuM hoya te patAvIne have kevalI ganiSedha kare che. zukaladhyAnanA AgaLanA caraNe caDhe che. ane aMte zukaladhyAnanA cethA caraNe ArUDha thaIne manavacana-kAyAgane nirodha karIne, rekIne aMtima kSaNe pAMca hastAkSara arthAt a, I, u, 4, lU A pAMca akSare jhaDapathI bolIe teTalA kALamAM te deha choDIne eka ja samayamAM mekSamAM cAlyA jAya che. narmakSa mokSaH " bAkI rahelA cAra aghAtIka nAma, gotra, vedanIya ane AyuSyakarmane saMpUrNa kSaya karIne sadAnA mATe mekSamAM birAjamAna thaI jAya che. ema 4 ghAtI + 4 aghAtI ema kulle ATha karmone saMpUrNa kSaya eTale "kRtna zabda vAparyo che. kRtna" kahe ke "sava kahe eka ja che. arthAt sarvakarmone saMpUrNapaNe Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 - sidhdha zilA \............5 abutara 9 jhaveyaka S ' ... --------kilbiSika lokAMtika - kaM----..kilbiSika vyaMtara - bhavanapati .kilbiSika cara-sthira jyotiSTha 'dvIpa samudra naraka 1 naraka 2 Tarladalallan naraka 3 naraka 4 nakka 5 VIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII \naraka ke - C * * * I I : ''K , , , ET , , raka7 , basanADI ? Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 sarvathA kSaya karI le tenuM nAma "mokSa. ane "savvapAvapaNusaNa pada vApare te paNa eka ja artha che. sarvathA sarva pApakarmone nAza. mekSa zuM che? anAdi anantakALathI jIva-karmane je saMga te saMsAra, ane have jIva-karmane sadaMtara viga thaI je tenuM nAma che mekSa." sadA mATe have pachI pharI jIva-karma sAthe kayAre ya nahIM baMdhAya. anaMtakALe paNa nahIM baMdhAya. kAraNa, rAga dveSa ja mULamAM nathI te pachI karma baMdhAya ja kyAMthI? ane karma na baMdhAya te pharI saMsAramAM AvavAnuM ke rakhaDavAnuM te hoya ja nahIM. basa, pAyAmAM karmabaMdha ja nathI te pachI karmajanya saMsAra, janma, maraNa, rAga-dveSa, kaleza-kaSAya, zarIra, AyuSya, prANa, ni, svakAsthiti vagere kaMI ja nathI rahetuM. AtmA saMsArane chellI salAma bharI sadA mATe deha ane karmo sAthe saMbaMdha teDI mokSamAM sthira thAya che mekSe jIva kevI rIte jAya che? mekSe javA mATe manuSyagati-manuSya zarIra ja joIe. parantu ochAmAM ochuM 2 hAtha pramANa zarIra ane vadhAremAM vadhAre 500 dhanuSyanI kAyA hoya te ja mekSe javAya. chaThThA ArAmAM mekSe na ja javAya. kAraNa 1 ja hAthanuM zarIra che. zileSIkaraNa Adi kriyA karI anta deha cheDatI vakhate zarIranI aMdaranA pilANa bhAga pUrI nAkhe che. tethI Atmapradeze ghanAkAra sthitimAM AvI jAya. ane mULa zarIranI avagAhanA ekatRtIyAMza bhAga ghaTe che ane betRtIyAMza zeSa rahe che, ane sIdhe jIva mekSe cAlyA jAya che. te ja pramANe 500 dhanuSyanI kAyA hoya te 333 dhanuSya 1 hAtha 8 aMgula pramANa avagAhanA zeSa rahe che. ane eTalI jagyA jIva siddhazilA upara reke che. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mekSe javA mATe joItI jarUriyAto - ' ' manuSyagati, pacendriyapaNuM, trasakAya, kevaLajJAna, yathAkhyAta cAritra, kevaLadarzana, bhavyatvapaNuM, kSAyika samyaphave, saMkSipaNuM ane aNahArIpaNuM A pramANe mukhya 14 vargaNAmAMthI ATaluM te mekSe javA mATe avazya hovuM ja joIe, te ja mekSanI prApti thAya che. mekSanI vicAraNuM- mokSanI vicAraNA nava rIte karI zakAya che? ( 1 ) satpada-arthAt mokSa e asat pada nathI, satA sAcuM pada che, vidyamAna astitva dharAvatuM pada che. ( 2 ) dravyapramANa-saMkhyAthI siddhanA jIvo vagere, . ( 3 ) kSetradvAra-siddhanA jIvane rahevAnI jagyA siddhazilA vagerenuM svarUpa. ( 4) sparzanA dvAra--siddhazilA upara siddhAtmA keTalA AkAzapradezane sparzIne rahe che tene vicAra. (5) kALadvAra-melamAM keTale kALa rahe che tene vicAra (6) aMtaradvAra-paraspara aMtara keTaluM che, tema ja kALa aMtara keTaluM che, vagerene vicAra (7) bhAgadvAra-siddhanA cha saMsArInI apekSAe keTalAmA bhAge che vagere. . . (8) bhAva dvAra-pAMcamAMthI siddha kayA bhAve mekSe gayA che. | (9) a5bahatvadvAra-je 15 bhede siddhapada maLe che, temAM ochA-vattApaNAne vicAra kare te bahu vistArathI A navadvAra vaDe vicAra karatAM mokSanuM spaSTa svarUpa najara sAme Ave. ' Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 siddhAtmAnuM Urdhvagamana- , tattarNa jIrAvAttArA" I Proprio E === upara citramAM batAvyA pramANe vicAra kare-eka korsa khAlI mATaluM pANI upara UMdhuM mUkatAM te tare che, DUbatuM nathI. paraMtu tenA upara simenTa ke mATInA thara lagADatA te pANImAM DUbavA mAMDe che. te ja pramANe A 8 karmathI bhAre AtmA saMsAramAM DUbavA mAMDe che. paraMtu DUkhyA pachI dhImedhIme jyAre mATalA uparathI mATIne thara ogaLI jAya che, chUTe paDe che, tyAre pharIthI te mATaluM upara Ave che, dariyAnA taLiyethI mAchalI upara Ave che tema ja sarva karmo AtmA uparathI kharI paDatAM, kSaya thatAM Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AtmA saMsArathI chUTIne upara jAya che, UrdhvagatigAmI bane che. parantu upara jatAM jatAM kyAM sudhI upara jaze? mAchalI upara jatAM jatAM kyAM sudhI keTale sudhI upara jaze? dekhItI vAta che ke pANInI sapATI haze tyAM sudhI ja jaze. ethI vadhAre upara te kyAMthI jaI zake? pANI ja nathI, te kevI rIte jAya? alokADAza zUnyAkaza zilA amastikAya dharmAstikAya AkAzAstikAya kija -zsanADI AkAzastikAya mokSagamana sI S9 lokANa I/AAT ZIZIY / 4 - A citramAM juo. AtmA deha choDIne upara jAya che. A citramAM bahAra alakAkAza che. alokAkAza anaMta che. enI aMdara puruSAkRtimAM kAkAza che. te mAtra 14 rAjalaka pramANa che. ane temAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya che. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 JI ane manuSyalekamAMthI jIva siddhazilAe jAya che. 14 rAjelekanA uparanA cheDe siddhazilA che, te 45 lAkha jananI che. ane siddhazilAthI 1 jana pramANa UMce sudhI kAkAza che, tyAra pachI lekAkAzanI limiTa pUrI thAya che, ane alakAkAza zarU thAya che. alakAkAzamAM dharmAstikAya vagere dravya nathI. dharmAstikAya jIvane gati karavAmAM sahAyaka che. dharmAstikAyanI sahAyathI jIva sIdhe gati karate karate jyAM sudhI dhamastikAya che tyAM sudhI ja jAya che. ane adharmAstikAya-sthitisahAyaka dravya paNa tyAM sudhI ja che tethI jIva tyAM rokAI jAya che. je alakAkAzamAM dharmAstikAya vagere dravya AgaLa heta te te jIva hajI paNa AgaLa jAta. paraMtu nathI mATe tyAM ja aTakI jAya che. e ja bhaugolika daSTie jIvanuM mekSasthAna che, kSetra che. mATe ja A lekAgrabhAge aTakI jAya che. eTale kahyuM che ke 'sAkuvAvALa." tyAM siddhazilA che. eTale siddhazilA upara siMddha paramAtmAno vAsa hoya che. tIrthayAtrAe javAnuM kAraNa citramAM batAvyA mujaba jIva trAju gatie sIdho jAya che. 90 90deg DigrIe sIdho jIva jAya che. eTale je sthAnethI gaye che, ThIka te ja sthAnanI sIdhA upara sthira rahe che. eTalA mATe ApaNe tIrthayAtrAe jaIe chIe. je nirvANa kalyANakabhUmio kahI che, tyAMthI je sthaLethI AtmA mekSe gayA hoya Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 497 te tyAMthI 90deg DigrInI sIdhI dizAmAM hoya che. dA. ta. vAdaLA je bhAgamAM haze te varasAdanuM pANI te bhUmi upara ja paDaze. havAnA kAraNe bIje phekAya te vAta judI che. te ja pramANe siddhakSetra bhUmie jaIe te siddha paramAtmAnI sIdhI kRpA prApta thAya che. pAlItANAnI bhUmie te "kAMkare kAMkare siddhayA anaMtA" kahIe chIe. nizcala-acala-siddha paramAtmA- " eka vakhata mekSe jaIne sthira thaI gayA pachI, jeTalA AkAzapradezane avagAhIne rahyA hoya teTalA ja bhAgamAM sthiraacala rahevAnuM che. anantAkALe paNa tyAMthI halavAnuM nathI. eka sthAnethI je mekSe gayA te ja sthAnethI kALAMtare bIjA mekSe jaze, trIjA, cethA ema ghaNuM mekSe jaze. jyAre kAMkare kAMkare anaMtA siddhayA ema belIe chIe te eno artha ja e thaye ke eka eka kAMkarA jeTalI bhUmi uparathI ananta siddha thayA che, mokSe gayA che. te eka ja jagyAe badhA bhegA rahe che. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 dA. ta. eka dIvAnI tamAM bIjA dIvAnI jyota, temAM vaLI trIjA, cothA, pAMcamA, ema keTalA ya dIvAnI jyoti bhegI eka sAthe rahI zake che. te ja pramANe siddha AtmAo eka upara bIjA, bIjA upara trIjA, ema anaMta sAthe rahe te paNa cAle. jIvane avyAbAdha svabhAva che. 15 bhede siddha jIvavicAramAM jIvanA mukhya be bheda pADyA che. eka siddha ane bIjo saMsArI. atre siddhanA jIvanA bheda 15 batAvyA che. paNa A 15 bheda upara mekSe gayA pachI nathI, paraMtu ahIMthI javAnA kramanA kAraNe che. navatattvakAre A 15 bheda A pramANe batAvyA che. te udAharaNa sAthe joIe. 1. jinasiddha-sarva tIrthakare. je tIrthaMkarapaNe mekSe jAya che. 2. ajinasiddha-tIrthakara sivAyanA puMDarIka svAmI vagere. 3. tIrthasiddha-tIrthakALamAM mekSe jAya te gaNadhare vagere. 4. atIrthasiddha-tIrthaviccheda tathA tIrtha sthApanA pahelAM mekSe . jAya te marudevA mAtA. 'pa. gRhasthasiddha-bAhya rIte gRhasthapaNe jAya te bharata cakravatI . vigere. 6. anyaliMgasiddha-tApasAdi je anya dhamanA vezamAM jAya te. 7. svaliMgasiddha-sAdhuvezamAM je mokSe jAya che. jaina sAdhu prasanacaMdra vagere 8. strIliMgasiddha-strIpaNe je mekSe jAya te caMdanabALA vagere. 9. puruSaliMgasiddhapuruSapaNe je mekSe jAya te gautamasvAmI vagere. 10. najkaliMgasiddha kRtrima napuMsakapaNe je siddha thAya te gAMgeya muni. 11. pratyeka siddha-pitAnI jAte bedha pAmI mekSe jAya te karakaMDumuni. 12 svayaM buddhasiddha-svayaMskUraNathI vairAgya pAmI mekSe jAya te kapilakevaLI, Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. buddhAdhitasiddha-gurunA upadezathI bodha pAmIne mekSe jAya te gautamasvAmI vigere 14. eka siddha-eka samaye eka mekSe jAya te mahAvIrasvAmI bhagavAna. 15. aneka siddha-eka samaye vadhAre mekSe jAya te aSabhadeva prabhu. mekSanuM sukha mekSamAM jyAM janma-maraNa, duHkha-dAridraya deha vagere kaMI ja nathI, AtmA anaMtajJAna darzanamAM ja masta che. tyAM te duHkhanI vAta ja kyAMthI hoya? anaMta sukha, avyAbAdha sukha hoya che. saccidAnaMda svarUpamAM, AnaMdaghana, cidAnaMdasvarUpI AtmA heya che. niraMjana nirAkAra siddhAtmAnuM sukha anaMta svarUpe che. aImuttAmuni, bharata mahArAjA, marudevAmAtA, IlAcIkumAra, bAhubalIjI, prasannacaMdra rAjarSi vagere anaMta AtmAo kSe gayA che. zarIra choDIne mokSe jatI vakhate zarIranI je avasthA heya arthAt je AsanamAM sthira hoya te ja aMtima Asana pramANe mUrti bane che. dA. ta. je padmAsanamAM deha choDIne mekSe jAya te padmAsanAkAranI prabhunI mUrti bane che. ane jinamudrAmAM UbhA UbhA kAryotsargamAM mokSe jAya te prabhunI UbhI kAryotsargavALI jinamudrAnI mUrti banAvavAmAM Ave che. ethI dayAnAdimAM e avasthA ane e bhAva Ave. mekSe gayelA muktAtmAne namaskAra bhavabIjAMkurajanaka-rAgAdayo kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNu rvA haro vA jino vA namastasmai // -bhavarUpa bIjanA aMkurAonA janaka evA rAga-dveSa jemane kSaya thaI gayA che, te pachI brahmA heya, viSNu hoya, mahAdeva haya, athavA zrI jinabhagavAna hoya temane mArA namaskAra thAo. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 dagdhe bIje yathAtyantaM, prAdubhavati nAGkuraH / karmavIje tathA'tyantaM. na rohati bhavAkuraH / / -jema bIja baLI gayuM hoya te aMkarAo na phUTe, te ja. pramANe jenA karmarUpI bIja je baLI ja gayAM che te pachI bhavasaMsArarUpa aMkurAo kyAMthI phUTe? bhava-saMsAra pharIthI UgavAne prazna ja nathI. mATe AtmA pAche saMsAramAM Ave ja nahIM. aMtima prAthanA- " siddhA tif mama rivaMtu" -evA he siddha bhagavaMte! mane siddhigati dekhADe. sarva jI siddhigati pAme e ja aMtarecchA. kama taNuM gati nyArInI A jAhera vyAkhyAnamALAnI pravacana zreNimAM mati bhrama ke cittaSathI zrI jinAjJA tathA jinAgamaviruddha kaMI paNa belAyuM ke lakhAyuM hoya te badala aMtaHkaraNapUrvaka "micchA mi dukkaDaM............ saujanya para zeThazrI kezavalAla mohanalAla zAha . tathA zeThazrI kakalabhAI hakamacaMda zAha nA udAra saujanyathI A pustikA pragaTa karavAmAM AvI che. mahAvIra prinTarsa, gAMdhIceka-surata. Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A "zamogal Tarmasir fans." ictz berete Plk / kheid ka dazana) devagati zvanuSyagati Dhe narakagati tiryaMcagati