________________
પાંચ ભવનું સ્વરૂપ
૨૦૫ કષાય, ૩ વેદ ૬ વેશ્યા, અસિદ્ધત્વ અને અસંયમ એમ ૧૭ ભેદ. પારિણામિકભાવના ૨ ઔપથમિક અને ક્ષાયિકભાવનું સમ્યક્ત આ પ્રમાણે સર્વજીવ આશ્રયી મૂળભેદ પાંચ અને તેના ૧૩+૧૭+૨+ ૧+૧=૩૪ ઉત્તરભેદ હોય છે.
અહીં ચોથા ગુણની અપેક્ષાએ ઔદયિકભાવની ૨ ગતિ ન હોય અને ક્ષાયોપશમ ભાવનું દેશવિરતિપણું હોય.
(૬) પ્રમત્તસંયત ગુણસ્થાનકે :- ક્ષયોપશમભાવના મન:પર્યવજ્ઞાન સહિત ચાર જ્ઞાન, ૩ દર્શન, પાંચલબ્ધિ, સમ્યકત્વ અને દેશવિરતિને બદલે સર્વવિરતિ એમ ૧૪ ભેદ. ઔદયિકભાવના મનુષ્યગતિ, ૪ કષાય, ૩ વેદ ૬ વેશ્યા અને અસિદ્ધત્વ એમ ૧૫ ભેદ (અસંયમ ન હોય) પારિણામિકભાવે ર ઔપશમિક અને ક્ષાયિકભાવનું સમ્યકત્વ એ પ્રમાણે સર્વજીવ આશ્રયી મૂળ ભાવ પાંચ અને તેના ૧૪+૧૫+૨+૧+૧=૩૩ ઉત્તરભેદ હોય છે દેશવિરતિગુણની અપેક્ષાએ તિર્યંચગતિ અને અસંયમ ન હોય તથા મન:પર્યવજ્ઞાન હોય.
(૭) અપ્રમત્ત સંયત ગુણસ્થાનકે :- પ્રમત્તગુણસ્થાનકની જેમ જ જાણવું ફકત ઔદયિક ભાવમાં ૧૫ ભેદમાંથી પહેલી ત્રણ લેશ્યા ન હોય. જેથી સર્વજીવ આશ્રયી મૂળભાવ પાંચ અને તેના ૧૪+૧૨+૨+ ૧+૧=૩૦ ઉત્તરભેદ હોય છે. . (૮) અપૂર્વકરણ ગુણસ્થાનકે :- ક્ષાયોપશમભાવના ૪ જ્ઞાન, ૩ દર્શન, પાંચ લબ્ધિ અને સર્વવિરતિ એમ ૧૩ ભેદ ઔદયિકભાવના મનુષ્યગતિ, ૪ કષાય, ૩ વેદ, શુક્લલેશ્યા, અને અસિદ્ધત્વ એમ ૧૦ ભેદ, પારિણામિકભાવના ૨, ઔપથમિક અને ક્ષાયિકભાવનું સમ્યકત્વ આ પ્રમાણે સર્વજીવઆશ્રયી મૂળભેદ ૫ અને તેના ૧૩+૧૦+૨+૧+૧=૨૭ ઉત્તરભેદ જાણવા. અહીં અપ્રમત્તની અપેક્ષાએ બે વેશ્યા, અને ક્ષાયોપશમ સમ્યક્ત્વ વિના ભેદો જાણવા.
(૯) અનિવૃત્તિ ગુણસ્થાનકે - અપૂર્વકરણ ગુણસ્થાનકની જેમ જાણવું પરંતુ આંશિક ઔપથમિક ભાવનું ચારિત્ર પણ ગણવાથી એક ભેદ વધારે હોવાથી મૂળભાવ ૫ અને ૧૩+૧૦+૨+૨+૧=૨૮
