________________
દ્વારોનો ઉપન્યાસ ક્રમ
૩
ઉદય, ઉદીરણા અને સત્તા પ્રાપ્ત કરે છે માટે સાતમું બંધાદિ દ્વાર છે.
(૮) કર્મોના તીવ્ર-મંદ અને મધ્યમ બંધના કારણે જીવો અલ્પ કે બહુ હોય તેથી આઠમું અલ્પબહુત્વ દ્વાર છે.
(૯) અલ્પબહુરૂપે વર્તતા જીવો ઔપશમિક આદિ કોઈ ભાવથી યુક્ત હોય માટે નવમું ભાવ દ્વાર છે.
(૧૦) પાંચે ભાવોમાં વર્તતા જીવો સંખ્યાતા આદિ કોઈ એક આંકથી નિયત હોય તે જણાવવા દસમું સંખ્યાતાદિ દ્વાર છે.
આ પ્રમાણે કુલ દશ દ્વાર છે. પણ ગ્રંથના વિષયને વધારે સ્પષ્ટ કરવા માટે ત્રણ ગાથા પ્રક્ષેપની (વધારાની) મૂકેલી છે. જે જીવવિજયજીકૃત ટબામાં આપેલ છે તેથી ગ્રંથને ત્રણ વિભાગમાં વહેંચી આપ્યો છે.
તેમાં પ્રથમ વિભાગમાં જીવસ્થાનક સમજાવી તેની ઉપર ગુણસ્થાનક, યોગ, ઉપયોગ, લેશ્યા, બંધ, ઉદય, ઉદીરણા, અને સત્તા એમ આઠ દ્વાર કહેવાશે.
પછી બાસઠ માર્ગણા ઉપર જીવસ્થાનક, ગુણસ્થાનક, યોગ, ઉપયોગ, લેશ્યા અને અલ્પબહુત્વ એમ છ દ્વાર કહેવાશે.
છેલ્લે ચૌદ ગુણસ્થાનકને વિશે જીવસ્થાનક, યોગ, ઉપયોગ, લેશ્યા, બંધહેતુ, બંધાદિચાર, અલ્પબહુત્વ, પાંચ ભાવ અને સંખ્યાતાદિનું સ્વરૂપ એમ કુલ ૧૨ દ્વાર કહેવાશે આ પ્રમાણે આ ત્રણ વિભાગમાં ૨૬ દ્વારો સમજાવાશે.
જીવસ્થાનક ઉપર આઠ દ્વાર ગાથા દ્વારા કહેવાય છે.
नमिय जिणं वत्तव्वा, चउदस जिअठाणएसु गुणठाणा । जोगुवओग लेसा, बंधुदओदीरणा सत्ता ॥१॥
અર્થ :- જિનેશ્વરભ૰ને નમસ્કાર કરીને ચૌદ જીવસ્થાનકને વિષે ગુણઠાણા, યોગ, ઉપયોગ, લેશ્યા, બંધ, ઉદય, ઉદીરણા, અને સતા એમ આઠ દ્વાર કહેવાશે.
