________________
૧૬૪
પડશીતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ
બાકી રહે ત્યારે મોહનીય કર્મ એક આવલિકા જેટલું જ બાકી હોવાથી અને શેષ મોહનીય કર્મ ઉપશાંત અથવા ક્ષીણ થયેલ હોવાથી મોહનીયકર્મની ઉદીરણા હોય નહિ. તેથી પાંચકર્મની ઉદીરણા હોય છે. ' ઉપશાંત મોહે તો મોહનીય કર્મ સર્વથા ઉપશાંત થયેલ હોવાથી ઉદય ન હોય તેથી ઉદીરણા પણ ન હોય. માટે વેદનીય તથા આયુષ્ય અને મોહનીય વિના પાંચ કર્મની ઉદીરણા હોય છે.
पणदो खीण दु जोगी णुदीरगु अजोगी थोव उवसंता । संखगुण खीण सुहुमा, नियट्टि अपुव्व सम अहिया ॥६२॥
શબ્દાર્થ
મુવીનું - અનુદીરક | સંમદિયા – પરસ્પર સમાન અને
વિશેષાધિક ગાથાર્થ - ક્ષીણમોહ ગુણસ્થાનકવાળા જીવોને પાંચ અને બેની ઉદીરણા હોય છે. સયોગી કેવલીને બેની ઉદીરણા હોય અને અયોગી ભગવાન અનુદીરક છે. ઉપશાંત મોહવાળા સર્વથી થોડા છે તેનાથી ક્ષીણમોલવાળા સંખ્યાતગુણ. તેનાથી સૂક્ષ્મ, અનિવૃત્તિ અને અપૂર્વકરણવાળા વિશેષ અધિક છે અને પરસ્પર સમાન છે. (૬૨)
વિવેચન :- બારમા ક્ષીણમોહ ગુણઠાણે જીવોને મોહનીય આયુષ્ય અને વેદનીય વિના શેષ પાંચ કર્મોની ઉદીરણા હોય છે. પરંતુ જયારે બારમા ગુણઠાણાની છેલ્લી એક આવલિકા બાકી રહે છે ત્યારે જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય અને અંતરાય એમ ત્રણ કર્મો હવે ક્ષય થવા આવ્યા છે. તેની સત્તા હવે માત્ર આવલિકા જ છે તેથી ઉદીરણા થાય નહિ. કારણકે આવલિકા બહાર કર્મ નથી માટે ઉદીરણા નથી તેથી છેલ્લી આવલિકામાં જ્ઞાનાવરણીય, આદિ ત્રણ કર્મ વિના નામ અને ગોત્ર એ બે જ કર્મની ઉદીરણા છે.
સયોગી ગુણઠાણે પણ નામ અને ગોત્ર એ બે કર્મની જ ઉદીરણા હોય છે જોકે ઉદય હોવા છતાં વેદનીય અને આયુષ્યની ઉદીરણા સાતમા ગુણઠાણાથી ન થાય. અને શેષ ઘાતી કર્મો સત્તામાંથી
