________________
૧૩)
ષડશીતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ सदुमिस्स कम्म अजए अविरइ कम्मुरल मीस बिकसाए । मुत्तुं गुणचत देसे छवीस साहारदु पमत्ते ॥५६॥
શબ્દાર્થ મિસ વમ - બેમિશ્ર અને વિરફુ - ત્રસકાયની અવિરતિ કાર્પણ કાયયોગ સહિત વન્મુત્રિમીસ - કામણ અને ઔદા
મિશ્ર
ગાથાર્થ - બે મિશ્ર યોગ અને કાર્મણ કાયયોગ સહિત એમ અવિરત સમ્યગૃષ્ટિમાં છેતાલીસ બંધહેતુ હોય છે. ત્રસકાયની અવિરતિ, કાર્મણ, ઔદારિકમિશ્ર અને બીજા અપ્રત્યાખ્યાન કષાય એમ સાત વિના ઓગણચાલીશ બંધ હેતુ દેશવિરતિ ગુણસ્થાનકમાં હોય છે. તેમાં આહારકદ્ધિક સહિત (અને આગળની ગાથામાં કહેવાતી ૧૧ અવિરતિ અને ત્રીજા કષાય વિના) પ્રમત્ત ગુણઠાણે છવ્વીસ બંધહેતુ હોય છે. (પ)
વિવેચન :-ચોથા અવિરતિ ગુણઠાણામાં બે મિશ્ર અને કાર્પણ સહિત પૂર્વના હેતુ સાથે છેતાલીશ બંધ હેતુ છે. કારણ કે આ ગુણઠાણે વર્તતા જીવો મૃત્યુ પામે છે. આ ગુણ સહિત પરભવમાં જાય છે. તેથી વિગ્રહગતિ અને અપર્યાપ્તાવસ્થા હોવાથી ૩ યોગ સંભવે છે તેથી છેતાલીશ બંધહેતુ હોય છે.
પાંચમા દેશવિરતિ ગુણઠાણે ઓગણચાલીશ બંધહેતુ હોય છે. કારણકે પાંચમા ગુણઠાણામાં દેશવિરતિ છે. તેથી ત્યાં ત્રસકાયની અવિરતિ હોય નહિ. પાંચમા ગુણઠાણામાં મરણ સંભવે છે. પરંતુ દેશવિરતિગુણ માવજીવ જ હોય. ભવાંતરમાં જતા વિગ્રહગતિમાં અવિરતિપણે પામે છે. તેથી વિગ્રહગતિવાળા કાર્પણ અને ઔદારિકમિશ્ર સંભવે નહિ. વળી લબ્ધિધારી મનુષ્ય તિર્યંચ પાંચમાં ગુણઠાણે અંબડ શ્રાવકની જેમ વૈક્રિયલબ્ધિ ફોરવે છે. તેથી વૈક્રિયમિશ્રયોગ સંભવે છે. તથા બીજો અપ્રત્યાખ્યાન કષાય દેશવિરતિનો ઘાતક છે. અપ્રત્યાખ્યાનીયનો ઉદય હોય તો દેશવિરતિ ગુણ આવે નહિ. તેનો
