________________
કર્મગ્રંથકાર અને સિદ્ધાન્તકારના મતાન્તરો
सासणभावे नाणं, विउव्वाहारगे उरलं मिस्सं । नेगिंदिसु सासाणो, नेहाहिगयं सुयमपि ॥ ४९॥
શબ્દાર્થ
न इह अहि
મતાંતરની ગાથા.
-
અહીં સ્વીકાર્યું નથી. ||મુયમપિ
૧૧૧
શાસ્ત્રમાં કહ્યું હોવા છતાં
ગાથાર્થ :- સાસ્વાદન ગુણસ્થાનકે જ્ઞાન, વૈક્રિય અને આહા૨ક બનાવતી વખતે ઔદારિક મિશ્ર, તથા એકેન્દ્રિયમાં સાસ્વાદન ન હોવું. આ ત્રણ બાબતો સિદ્ધાતમાં હોવા છતાં કર્મગ્રંથકારે સ્વીકારી નથી. (૪૯)
વિવેચન :- આ કર્મગ્રંથમાં જ્યાં જ્યાં સિદ્ધાંતકાર એમ શબ્દ આવે ત્યાં ત્યાં આગમિક ગ્રંથો, પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર, વિવાહપન્નત્તિસૂત્ર આદિના અભિપ્રાયે ગ્રહણ કર્યું છે. એટલે અંગ અને ઉપાંગના આધારે ગ્રહણ કર્યું ત્યાં સિદ્ધાંતકાર શબ્દ મૂક્યો અને અગ્રાયણી પૂર્વના આધારે જે મળ્યું અને ગ્રહણ કર્યું ત્યાં કર્મગ્રંથકાર શબ્દ મૂક્યો છે. દેવેન્દ્રસૂરિ મહારાજા પ્રાચીન કર્મગ્રંથના અભિપ્રાયે જ ચાલ્યા છે. તેથી કોઈ કોઈ બાબતમાં વિવક્ષા જુદી પડે છે.
અહીં કર્મગ્રંથકાર અને સિદ્ધાન્તકારની માન્યતામાં એટલે અપેક્ષાભેદને કારણે જે મતાન્તરો કર્મગ્રંથાદિના અભ્યાસમાં ઉપયોગી છે તે સામ સામે આપવામાં આવ્યા છે.
