________________
ષડશીતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ કેવલદર્શન અને અચક્ષુદર્શની અનુક્રમે બન્ને અનંતગુણા છે. (૪૨)
વિવેચન :- યથાખ્યાત ચારિત્રાવાળા જીવો કરતા છેદોપસ્થાપનીયવાળા સંખ્યાતગુણા છે. તેઓની સંખ્યા ૨૦૦ ક્રોડથી ૯૦૦ ક્રોડ (કોટી શતપૃથફત્વ) શાસ્ત્રમાં કહેલ છે. આ ચારિત્રવાળા જીવો છેકે સાતમે ગુણઠાણે હોય છે. તેથી તેરમા ચૌદમા ગુણ વાળા કરતા સ્વાભાવિક રીતે વધારે હોય છે. છેદોપસ્થાપનીય કરતા સામાયિક ચારિત્રવાળા સંખ્યાતગુણા છે. તેઓની સંખ્યા શાસ્ત્રમાં ૨૦૦૦ ક્રોડથી ૯૦૦૦ ક્રોડા (કોટી સહગ્નપૃથત્વ) છે. છેદોપસ્થાપનીય ચારિત્ર તો મુખ્યતયા ભરત ઐરાવતમાં જ સંભવે છે. જ્યારે સામાયિક-ચારિત્ર તો મહાવિદેહની બત્રીસે વિજયમાં સદાકાળ હોય છે. તેમજ ભરત ઐરાવતમાં મધ્યના બાવીશ તીર્થકરના કાળમાં પણ હોય છે. તેથી સંખ્યાતગુણા છે.
સામાયિક ચારિત્રથી દેશવિરતિવાળા અસંખ્યાતગુણા છે. કારણકે દેશવિરતિ તો તિર્યંચ પંચેન્દ્રિયમાં પણ હોય છે. અને તે અસંખ્યાતા હોય છે. તેના કરતા અવિરતિ ચારિત્રવાળા અનંતગુણા છે. કારણકે મિથ્યાષ્ટિથી અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિ સુધીના જીવોનો તેમાં સમાવેશ થાય છે. તેમાં વનસ્પતિ કાયના જીવો અનંતાલોકકાશ જેટલા છે.
દર્શન માર્ગણા - અવધિદર્શનવાળા સર્વથી થોડા છે. કારણકે સમ્યગૃષ્ટિ દેવ નારકીને ભવપ્રત્યયિક અવધિજ્ઞાન અવધિદર્શન હોય તેમજ અવધિલબ્ધિવાળા કેટલાક સમ્યગ્દષ્ટિ તિર્યંચ, મનુષ્યને અવધિદર્શન હોય છે માટે, તેનાથી ચક્ષુદર્શનવાળા અસંખ્યાતગુણા છે. કારણકે સમ્યગૃષ્ટિ તથા મિથ્યાદષ્ટિ દેવ-નારકી, તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય, મનુષ્ય, અને પર્યાપ્તા ચઉરિન્દ્રિય સર્વને ચક્ષુદર્શન હોય. અને ચઉરિન્દ્રિય જીવો પણ અસંખ્યાતા હોય છે માટે. તેના કરતા કેવલદર્શનવાળા અનંતગુણા છે. કારણ કે તેમાં સિદ્ધના જીવોની સંખ્યા ગણી છે. તેના કરતા અચક્ષુદર્શનવાળા અનંતગુણા છે કારણકે વનસ્પતિકાયના સર્વ જીવો અચક્ષુદર્શનવાળા છે. અને તે અનંતાનંત છે. તેથી અનંતગુણા છે.
