________________
છે. જેની પ્રાચીનકાળમાં અપૂર્વ જાહેજલાલી હતી તે હાલમાં વિદ્યમાન તીર્થોમાં રહેલાં જૈન મંદિરેથી પાશ્ચાત્ય વિદ્યાને જોઈ શકે છે. ભારતવર્ષના ઐતિહાસિક વૃતાંત્તમાં જોએ ઘણો ફાળો આપે છે. હિન્દુઓના યજ્ઞમાં પૂર્વે પશુઓ હેમાતાં હતાં તે અધર્મ રીવાજને હઠાવીને દયાને ફેલાવો કરનાર જૈનાચાર્યો હતા. શિષ્ય–જેનધર્મની ચડતી ( ઉન્નતિ) ઉપર પ્રમાણે અવલોકતાં મા
લુમ પડે છે. જેની પડતીને આરંભ કેવી રીતે થયું તે કૃપા.
કરી જણાવશે . ગુરૂ– હે શિષ્ય! ચડતી અને પડતીનાં કાલચક્ર દુનિયામાં સર્વ વસ્તુ
એ પર છે. જેની ચડતી છે તેની પડતી છે. એક વખત આર્યાવર્ત યાને હિંદુસ્તાન દેશમાં રાજકીય ધર્મ તરીકે જન ધર્મ ગણાતે હતો. સર્વ રાજાઓ અને ચારે વર્ષો જૈનધર્મની આરાધના કરતી હતી. તે જૈનધર્મને હવે પ્રાયઃ વૈશ્ય વ્યાપારી વાણિયા તરીકે ગણાતી જાતિ પાળે છે. જૈનધર્મની પડતીને આરંભ વિક્રમની બીજી સદીથી દિગંબર પક્ષમત નીકળતાં આરેભા.જનમાં શ્વેતાંબર અને દિગંબરો એ બે પક્ષમાં સામાસામી કલેશ થવા લાગ્યો તેથી જૈનાચાર્યોનું બળ ઘટવા માંડયું તેમજ આન્તરિક ધર્મભેદ વિગ્રહથી તેઓએ અન્ય ધર્મીઓની ધાર્મિક હિલચાલ સંબંધી અલ્પલક્ષ આપ્યું. વિક્રમ સંવત્ ચાર બારમાં જનેમાં ચૈત્યવાસ નામને પક્ષ ઉભો થયો. શ્રીહરિભદ્રસૂરિજીના સમયમાં ચૈત્યવાસની વિદ્યમાનતા હતી. વિક્રમ સંવત બારમાં ચૈત્યવાસનું જોર વિશેષ પ્રકારે હઠવા લાગ્યું. ચૈત્યવાસીઓએ નિગમપર વિશેષ પ્રેમ દેખાડયો. ચૈત્યવાસીઓએ આગમને ભંડારોમાં દાબી રાખ્યાં હતાં. ચૈત્યવાસી આચાર્યો અને તેના સામા ચૈત્યવાસીઓથી વિરૂદ્ધ એવા આ--
