________________
૩૪૮ ૮. અનર્થદંડવિરમણ વ્રત ઉપર અશોકચંદ્રની કથા.
રાજગૃહી નગરીને વિષે અશોકચંદ્રરાજા રાજ્ય કરતે હિતે. તે રાજાનું બીજું નામ કેણિક કરીને પણ હતું. તેણે પૂર્વ જન્મને વિષે તાપસપણામાં માસક્ષપણાદિ ઉગ્ર તપ તપે હતું, તેના પુણ્ય કરી આ લોકને વિષે મોટા રાજ્યને પ્રાપ્ત થયે. એક દિવસે ચમરે તે કોણિકરાજાને ત્રિશુલ આપ્યું, તેના પ્રભાવથી બીજા રાજાઓએ વાસુદેવની પેઠે તેને ત્રિખંડના અધિપતિ તરીકે રાજ્ય ઉપર પટ્ટાભિષેક કર્યો. એક દિવસ શ્રી વીરપ્રભુને કેણિક રાજાએ પૂછયું, સ્વામી ! ચકવતી કેટલા થયા? ભગવાન બોલ્યા કે આ અવસર્પિણી કાલને વિષે બાર ચકવતી થયા છે. ત્યારે કેણિકે કહ્યું કે હું તેરમે ચકવતી થઈશ. એમ કહીને નવીન ચક રત્નાદિ ચક્રવતીને
ગ્ય બનાવ્યાં. પછી વૈતાઢયની ગુફાના દ્વાર પાસે ગયો. તિહાં દ્વારને દંડ મારવાથી અધિષ્ઠાયક દેવે દ્વાર ઉઘાડ્યું. તેની ઉષ્ણતાથી કોણિક રાજા તેજ સમયે બળીને ભસ્મીભૂત થઈ મરીને નરકે ગયે, માટે અનર્થદંડથી વિરામ પામવું, નહીં તે કણિકની પેઠે અવશ્ય નાશ થાય.
૮. ચિત્રગુપ્ત કુમારની કથા. કેશલ દેશમાં જયશિખર રાજા રાજ્ય કરતો હતો. તેને પુરૂષદત્ત અને પુરૂષસિંહ નામે બે પુત્રો હતા. સમાન ગુણ અને શીલવાળા તે બંનેને પરસ્પર મૈત્રી હતી. તે રાજાને વસુ નામે ગુરૂ હતા. તેને ચિત્રગુપ્ત નામે એક પુત્ર હતો. તેને કૌતુક જોવાં બહુ પ્રિય હતાં. જયશિખર રાજાના મરણ પછી અમાએ મોટા રાજપુત્ર પુરુષદત્તને રાજા તરીકે બેસાડયે અને પુરુષસિંહને યુવરાજ પદ આપ્યું. એક વખત
