________________
ધર્મ નંથમાળા : ૩૪ : કરવાનાં અનેક કાર્યો કરે છે, તે હેતુ જ ભૂલભરેલો છે અથવા તે માત્ર કાલ્પનિક છે. વળી જીવનની મોજ માત્ર ખાવાપીવામાં, માત્ર વિષયભેગમાં કે તદ્દન અનિયંત્રિત સ્વચ્છેદી જીવનમાં રહેલી છે, એવું માનવું તે પણ સરાસર ભૂલ છે. એ તો અનાદિ કાલના કુસંસ્કારોને લીધે ઉત્પન્ન થતો અધ્યાસ માત્ર છે અને તેમાં વાસ્તવિક તત્ત્વ કાંઈ નથી. ખાવાપીવાને આનંદ કેટલે સમય પહેચે છે અને જેઓ બેકાબૂ બનીને તેમાં રચ્યાપચ્યા રહે છે, તેનું પરિણામ શું આવે છે ? તે જ સ્થિતિ વિષયભેગની છે, તે જ સ્થિતિ સ્વચ્છેદાચારની છે અને તે જ સ્થિતિ માની લીધેલાં સઘળાં કાલ્પનિક સુખની છે. એટલે તેને માટે જીવનને કિંમતી સમય બરબાદ કર અને મૂળ લક્ષ્યને ચૂકી જવું એ કોઈ પણ રીતે ડહાપણભરેલ વ્યવહાર નથી, કે ઉન્નતિ યા વિકાસ તરફ લઈ જનારી પ્રવૃત્તિ નથી. ઘડપણમાં ભગવાનનું ભજન કરવાની કે ઈશ્વરના ગુણ ગાવાની ઈચ્છા રાખનારાઓ ભરજુવાનીમાં મૃત્યુના મુખમાં સપડાઈ ગયા છે; વૃદ્ધાવસ્થામાં ધર્મનું આચરણ કરવાની આશા રાખનારાઓ યુવાનીની અધવચ્ચે જ કાળના કરાલ દંડથી મરણને શરણ થયા છે. એ વખતે તેઓએ પેટ ભરીને પસ્તાવો કર્યો છે કે “અરેરે! અમારી સર્વ આશાઓ અધૂરી રહી! અરેરે અમને પ્રાપ્ત થયેલો અમૂલ્ય મનુષ્ય ભવ અમે હારી ગયા!! પરંતુ આગ લાગી ગયા પછી કૂવે છેદવાનું પરિણામ શું આવે? તેઓ હાથ ઘસતા જ ચાલ્યા ગયા અને ફરીને લખચોરાશીના ચક્કરમાં આબાદ અટવાઈ ગયા. તેથી યુવાવસ્થામાં બને તેટલું ધમાચરણ કરી લેવું એ હિતાવહ છે.
