________________
અહં મંત્રનો જપ
૩૦૧ શાંત થઈને મંત્રોના અક્ષરમાં ચિત્તની વૃત્તિને પરેવી દેવી જોઈએ. જેમ સૂત્ર (દો) પરેવ્યા પછી માળાના મણકા જ્યાં ત્યાં વિખરાઈ જતા નથી, તેમ મનને મંત્રના અક્ષરોમાં પરોવ્યું કે તેની વૃત્તિ જ્યાં ત્યાં જતી નથી. જ્યારે મન વ્યાકુળ થાય, ત્યારે ડીવાર માટે જ છેડી. દેવે જોઈ એ. શ્રી હરિભદ્રસૂરિએ ગબિંદુમાં કહ્યું છે કે
વ્યાકુલ ચિત્ત વખતે જપને ત્યાગ કરવાથી (અંદરથી અશાંત છતાં બહારથી શાંત આકાર ધારણ કરવારૂપ) માયાચારને ત્યાગ થાય છે તથા વિશ્રાંતિ લેવાથી જપમાં. સારી રીતે પ્રવૃત્તિ થાય છે.”
ભૂતશુદ્ધિતત્રમાં કહ્યું છે કેमनः संहृत्य विषयान् मन्त्रार्थगत-मानसः । न द्रतं न विलम्ब च, जपेन् मौक्तिकहारवत् ॥
જપ કરતી વખતે બાહ્ય વિષયોને મનથી દૂર કરવા અર્થાત્ ઉખેડી નાખીને મંત્રના અર્થની ભાવનાપૂર્વક અતિ ઉતાવળે નહિ અને અતિ મંદ ગતિએ પણ નહિ, એટલે કે સરખી રીતે જેમ મેતીના હારમાં ધીમે ધીમે મેતી પરેવીએ છીએ, તે જ પ્રમાણે જપ કરે.”
તાત્પર્ય કે જપ કરતી વખતે મનને સમગતિએ. ચલાવવું, પણ તેને વેગ વધી જાય કે ઢીલો પડી જાય, એમ કરવું નહિ.
મનને સમગતિએ ચલાવવા માટે કેટલાક અભ્યાસની.
