________________
૧૭૪ પ્રત્યુત્પન્ન એટલે હમણાં થયેલું વર્તમાન કાળનું પ્રાયશ્ચિત એટલે પ્રાયશ્ચિત્તને યોગ્ય અપરાધ, તેને વિશુદ્ધ કરે છે, અને પ્રાયશ્ચિત્ત વડે વિશુદ્ધ થયેલો જીવ નિવૃત્ત હૃદયી થાય છે એટલે પોતાના ચિત્તમાં નિવૃત્તિ આનંદ પામે છે, કોની જેમ ? તે કહે છે– ભાર ઉતારનાર ભારવાહકની જેમ અતિચારરૂપ ભાર ઉતારવાથી ચિત્તમાં નિવૃત્તિ પામે છે અને તેથી પ્રશસ્ત ધ્યાનને પામેલો સુખે સુખે વિચરે છે. ૧૨-૧૪.
કાયોત્સર્ગથી પણ જે શુદ્ધ ન થાય, તેને માટે પ્રત્યાખ્યાન કરવાનું હેય છે તેથી હવે પ્રત્યાખ્યાનને કહે છે –
पच्चक्खाणेणं भंते ! जीवे किं जणयइ ? पच्चक्खाणेणं आसवदाराइं निरंभइ ॥१३॥१५॥
અર્થ : હે ભગવંત ! પ્રત્યાખ્યાન વડે જીવ શું ઉત્પન્ન કરે અર્થાત પચ્ચખ્ખાણ કરવાથી કયો ગુણ ઉત્પન્ન થાય છે ?
ઉત્તર : પ્રત્યાખ્યાન વડે=પચ્ચખ્ખાણ વડે જીવ હિંસા આદિ આશ્રવના દ્વારોને રૂંધે છે. ઉપલક્ષણથી પૂર્વે ઉપાર્જન કરેલા કર્મોને ખપાવે છે.
અહીં નમસ્કારસહિત–નવકારસી વગેરે પચ્ચખાણોનો ઉત્તરગુણપ્રત્યાખ્યાનમાં સમાવેશ થાય છે. તથા પાંચ મહાવ્રત વગેરેનો મૂળગુણપ્રત્યાખ્યાનમાં સમાવેશ થાય છે. ૧૩-૧૫.
પ્રત્યાખ્યાન કર્યા પછી જો ત્યાં ચૈત્ય હોય તો તેનું વંદન કરવાનું છે, તે ચૈત્યવંદન સ્તુતિસ્તવમંગલ વિના થઈ શકતું નથી, તેથી હવે સ્તુતિસ્તવમંગલને કહે છે –
थयथुइमंगलेणं भंते ! जीवे किं जणयइ ?
थयथुइमंगलेणं नाणदंसण-चरित्तबोहिलाभं जणयइ, नाणदंसणचरित्त-बोहिलाभसंपण्णे णं जीवे अंतकिरिअं कप्पविमाणोववत्ति आराहणं आराहेइ ॥१४॥१६॥
