________________
૨૯૮ : મત્સ્ય–ગલાગલ અર્પણ પ્રગટી ચૂક્યાં હતાં. લેકવાણી પ્રગટી કે વિશ્વ તે વિચાર ને આચાર પડઘમાત્ર બન્યું છે. જેવાં આચારવિચાર સારાં-નરસાં એ જ સારે-માઠા પડઘો !
આ સિદ્ધાંત સાચે પાડવા—મરીને માળ લેવા હિંમતભેર ચાલ્યા આવતાં રાજા ઉદયન અને વાસવદત્તાના મનમાં અનેક પ્રકારની શંકાએ ભરી હતી. પણ આજ પાછી પાની કરવાની નહોતી. મરજીવાઓએ ભગવાન મહાવીરના સિદ્ધાંતની સરાણ પર પિતાની કાયાને કસોટીએ ચડાવી હતી. અવન્તિના સીમાડા પર પગ દેતાં મન ધ્રૂજી ઊઠયું, બુદ્ધિ અનેક જાતની ચિત્રવિચિત્ર દલીલે કરવા લાગી, પણ બુદ્ધિની દલીલ પર મહાનુભાવ હદયે તરત વિજય મેળવ્યો. થોડી વારમાં એ ભય ચાલ્યો ગયો.
અવન્તિ નગરીના કાંગરા દેખાયા. સંગ્રામમાં જ સાહસ કરતાં શીખેલું મન આ નવા પ્રકારના સાહસ પાસે ઢીલુંઢસ બની ગયું. આજ તે મરીને માળ લેવાનાં પગરણુ હતાં. અચાનક અવન્તિના મંત્રી સ્વાગતે આવતા દષ્ટિએ પડયા. સન્માનસૂચક વાજિત્રાના નાદ ગાજી ઊઠયા.
બિલાડી હાથમાં આવેલા ઊંદરને મારતાં પહેલાં રમાડે છે-અરે, એવું તો નથી ને ! અવન્તિપતિ પ્રદ્યોતના ચંડ-પ્રચંડ કાપાનલને કશુંય અશક્ય નહોતું! અશક્યને શક્ય ને અસંભવિત ને સંભવિત કરવાને સંગ્રામ આજે મંડાયો હતો.
એક વાર સહુને અવન્તિના નગરદ્વારમાં પ્રવેશતાં કલ્પના આવી ગઈ કે જાણે જ્વાલામુખીના સળગતા પેટાળમાં પ્રવેશી
