________________
૧૪૮
leerdereerde eRLeRLercers
સીતાને કલંક...ભાગ-૬
વસ્તુને આગળ કરીને આજે કેટલાક વિષાનુષ્ઠાન અને ગરાનુષ્ઠાનનો પણ ઉપદેશ આપી રહ્યા છે; પરંતુ તેઓને એ તપ શાથી દર્શાવ્યો છે, કોના દ્વારા કયા હેતુથી અપાય છે અને કોને અપાય છે, તેનું ભાન જ નથી. મુગ્ધ આત્માઓને માર્ગમાં પ્રવેશ કરાવવાના હેતુથી જ ગીતાર્થ મહાત્માઓ તે તે તપનું દાન કરે છે; અને એ જ કારણે, એટલે કે માર્ગની પ્રાપ્તિ એ ફળ હોઈને, એ સૌભાગ્યાદિની કાંક્ષાવાળાને અપાયેલા હોવા છતાં, ત્યાં વિષાદિપણાનો પ્રસંગ કે તહેતુત્વના ભંગનો પ્રસંગ નથી ગણાતો.
લક્ષ્મીની કિંમત કચરા જેટલી અહીં તો શ્રીમતી સીતાદેવી શ્રી રામચંદ્રજીની સલાહ મુજબ વર્તવાને તત્પર બની જાય છે. શ્રીમતી સીતાદેવીએ ઘેર જઈને મોટા આડંબરપૂર્વક ભગવાન શ્રી જિનેશ્વરદેવની પૂજા કરી અને પુષ્કળ દાન કર્યું. ઘરમાંથી કચરો ફેંકી દેતાં બાઈઓને લેશ પણ સંકોચ થાય છે ? નહિ જ, કારણકે, એ ફેંકી દેવા જેવી જ વસ્તુ છે, એમ એ માને છે, લક્ષ્મીની મૂચ્છ નષ્ટપ્રાય: થાય છે અને ધર્મની પ્રીતિ જાગૃત થાય છે, ત્યારે સામગ્રીસંપન્ન આત્માઓનું દાન એવું બની જાય છે કે, જાણે તે કચરાને કાઢી રહેલ છે. એમને મન લક્ષ્મીની કિંમત કચરાથી અધિક નથી, એવું ઘન લેનારાઓને અગર દાન દેતા જોનારાઓને પણ લાગી જાય છે. એ વિના, દાન દાનધર્મ રૂપે થવું એ સહેલું નથી. કેટલીકવાર તપાલન અને તપ આદિ પણ જેટલી સહેલાઈથી થઈ શકે છે તેટલી સહેલાઈથી સાચું દાન થઈ શકતું નથી.
ભક્તિભાવ અને અનુકંપાભાવ સુપાત્રદાનમાં રહેલો ભક્તિભાવ અને અનુકંપાદાનમાં રહેલો દયાભાવ, આત્માને દાન દ્વારા પણ ઘણા જ સુંદર ફળને પમાડનાર બને છે. પરંતુ ભક્તિ પાત્રો પ્રત્યે દયાળું બનનારાઓ અથવા ભક્તિપાત્રો માટે ય દયાની જ વાતો કરનારાઓ અજ્ઞાન છે. શ્રાવકોને માટે શ્રાવકો એ દયાનું સ્થાન નહિ, પરંતુ ભક્તિનું જ સ્થાન છે સુશ્રાવક સુશ્રાવકોની ભક્તિ કરવામાં જ રાજી હોય છે. અનુકંપા ઘનમાં પાત્ર જોવાનું નહિ અને ભક્તિદાનમાં તો પાત્ર જોવાનું.
