________________
"
%
બળાત્કારે રમવાની વાતને ભેદનીતિમાં ગણી સામ દામ અને દંડ- એ ત્રણ નીતિ નિષ્ફળ નીવડી માટે ભેદનીતિનો શ્રી રાવણે ઉપયોગ ક્ય હોય એમ પણ બને.
કારણકે શ્રી રાવણે કદાચ એમ માન્યું હોય કે, “આ રીતે, કહેવાથી શ્રીમતી સીતાજી માની જશે અને જ્યારે બળાત્કારે પણ આધીન થવું પડશે, તો એચ્છિક આધીનતાને સ્વીકારી, પતિ અને દીયરને મરણમાંથી ઉગારી લેવા તે શું ખોટું?” એવો વિચાર કરી, મારી વાત સ્વીકારશે” એટલે જો એમ માને, તો નિયમભંગ કરવો પડે નહિ અને કામ થઈ જાય. શ્રી રાવણ નિયમભંગ કરવાના ઇરાદાવાળા નહોતા જ અને ભેદનીતિથી બળાત્કારનું કહયું હતું, એવો ઉલ્લેખ અહીં નથી. છતાં એવી કલ્પના કરી શકાય તેવો આ પ્રસંગ છે. કારણકે તે પછી શ્રીમતી સીતાજી મૂચ્છિત થવા છતાંય શ્રી રાવણે શ્રીમતી સીતાજીને સ્પર્શ સરખો ય કર્યો નથી એ વખતે સ્પર્શ કરે તો ત્યાં શ્રી રાવણને તેમ કરતાં રોકવાર કોઈ જ નહિ હતું. પણ શ્રી રાવણે તેમ કર્યું નથી. બાકી નિયમભંગ કરવાનો હાર્દિક નિર્ણય શ્રી રાવણે કર્યો જ હોય અને તેથી જ બળાત્કારનું કહ્યું હોય તો જ્ઞાની જાણે આમાં નિશ્ચયાત્મક કાંઈ કહી શકાય નહિ.
જીવન અને શીલ બંનેના રક્ષક શ્રીમતી સીતાજી શ્રી રાવણે જ્યારે શ્રીમતી સીતાજીને એમ કહયું કે, ઘણાં લાંબા કાળ સુધી મેં તારો અનુયય કર્યો છે, પણ હવે તારા પતિ તથા દીયરને હણીને અને નિયમ ભંગના ભીરપણાને તજી દઈને બળાત્કારે તારી સાથે હું રમીશ.' ત્યારે શ્રી રાવણના એ વચનોની શ્રીમતી સીતાજીના હૃદય ઉપર કારમી અસર થાય તે તદ્દન સંભવિત છે. શ્રી રાવણ પોતાના નિયમનો ભંગ કરવામાં ભીરૂ હતા. માટે જ શ્રીમતી સીતાજી પોતાના જીવન અને શીલ, એમ બંનેનો* સાથે બચાવ કરી શક્યાં હતાં. શ્રી રાવણને જો તેવો નિયમ ન હોત તો અથવા તો એ નિયમપાલનની અડગતા ન હોત, તો કાં તો શીલ અને કાં તો જીવન, બેમાંથી એકનું બલિદાન આપવાની શ્રીમતી સીતાજીને ફરજ
અવયંભાવિને અવ્યથા કોણ કરે....
,
