________________
૧૧૬
....લંકા વિજય.... ભાગ-૪
પડી હોત અને એવો પ્રસંગ જો આવી જ લાગ્યો હોત, તો શ્રીમતી સીતાજી જેવા સતી શીલનો ત્યાગ નહિ કરતાં, જીવનનો ભોગ આપીને પણ, શીલની રક્ષા કરવાને માટે તત્પર જ રહેત, એ શંકા વિનાની વાત છે. શ્રીમતી સીતાજી મૂર્છાધીત
અને અનશનનો અભિગ્રહ
શ્રી રાવણ ‘બળાત્કાર કરીશ' એમ કહે, એ વાત શ્રીમતી સીતાજીને સાચી લાગે કારણકે પોતે બધી વિનવણીઓને ઠોકરે મારી છે એમ શ્રીમતી સીતાજી જાણે છે. શ્રીમતી સીતાજી એ પણ જાણે છે કે પોતાની ખાતર જ શ્રી રાવણે આ ઘોર સંગ્રામ આદર્યો છે, પોતાની ખાતર જ પોતાના ભાઈ શ્રી બિભીષણનો શ્રી રાવણે તિરસ્કાર ર્યો છે અને પોતાની ખાતર જ શ્રી રાવણે સ્વનોનો નાશ પણ થવા દીધો છે. આટલું કરનાર ઓછો વિષયાધીન બન્યો હશે ? અને એવી કારમી વિષયાધીનતાના યોગે, કદાચ નિયમભંગ કરે તો તેમાં પણ કાંઈ આશ્ચર્ય પામવા જેવું નથી ! આ પ્રકારના વિચારો શ્રીમતી સીતાજીને આવે એ બહુ જ શક્ય છે. વળી પોતાના પતિને અને દીયરને હણવાનું પણ શ્રી રાવણે કહ્યું, એથી શ્રીમતી સીતાજીને આઘાત થાય. હૈયામાં આઘાત મોટો થાય અને
છૂપો રહે એ પણ ન બને. શ્રી રાવણની આ પ્રકારની કઠોર અને નઠોર વાણી શ્રીમતી સીતાજીને વિષતુલ્ય લાગી. આવી શ્રી રાવણની વિષતુલ્ય વાણીથી શ્રીમતી સીતાજી તત્ક્ષણ મૂર્છાવશ બની જઈને, જમીન ઉપર પટકાઈ પડ્યા. એ પટકાયાં એટલે જાણે શ્રી રાવણની શ્રીમતી સીતાજી માટેની આશા પટકાઈ. આથી જ અહીં ગ્રન્થકાર પરમર્ષિએ ‘ટ્ટશાસ્યસ્ય તસ્યાનાશેવ' એમ કહ્યું છે. આ પછી જ્યારે શ્રીમતી સીતાજી કથંચિત્ સંજ્ઞાને પામ્યાં, ત્યારે શ્રીમતી સીતાજીએ એવો અભિગ્રહ ગ્રહણ કર્યો કે,
"मृत्युश्चेद्रामसौमित्र्योस्तदास्त्वनशनं मम।'
એટલે કે 'શ્રી રામચંદ્રજી અને શ્રી લક્ષ્મણજીનું મૃત્યુ થાય તો ત્યારથી મારે અનશન હો.'
"
