________________
સતત-અાહરણ......ભ૮૮-૩
વિષય વિવશ આત્માઓની કરૂણ દશા આપણે જોઈ આવ્યા કે વિરાધની માફક સુગ્રીવને પણ તેનું રાજ્યાદિ શ્રી રામચંદ્રજીએ અપાવ્યું હવે આ દરમ્યાન લંકામાં શું બન્યું? તેનું વર્ણન શરૂ થાય છે. ખર આદિ હણાયાનો વૃત્તાંત જાણીને મંદોદરી આદિ શ્રી રાવણના અતઃપુરની સ્ત્રીઓ રૂદન કરવા લાગી. એ વખતે ચન્દ્રણખા અને સુદ બંને ત્યાં આવી પહોંચ્યા. વિરાધ
જ્યારે પાતાલલંક પાસે પહોંચ્યો. ત્યારે ખરપુત્ર સુદ તેની સાથે યુદ્ધ કરવા લાગ્યો. પરંતુ જ્યાં શ્રી લક્ષ્મણજી રણમાં આવ્યા એટલે તેની માતા ચદ્રણખાની સૂચનાથી સુદ ત્યાંથી નાઠો. તે પોતાના પુત્ર સુન્દની સાથે શ્રી રાવણની બેન ચન્દ્રણખા રડતી રડતી બે હાથોથી છતીને કૂટતી કૂટતી શ્રી રાવણના ઘરમાં આવી પહોંચી.
શ્રી રાવણને દેખતાંની સાથે જ તેના કંઠે વળગી પડીને ઉચ્ચ સ્વરે રડતી ચન્દ્રણખાએ કહ્યું કે, 'હે બંધુ ! અરે, દેવ વડે હું હણાઈ હું ગઈ. મારો પુત્ર હણાયો. મારા પતિ હણાયા. અને મારા બે દિયર પણ
હણાઈ ગયા. એટલું જ નહિ પણ ચૌદ હજાર સૈનિકો પણ હણાયા. અને હે ભાઈ ! તું જીવતો હોવા છતાં પણ ગર્વિષ્ઠ બનેલા દુશ્મનોએ તારી અર્પણ કરેલી પાતાલલંકાની રાજધાની પણ છીનવી લીધી. આથી હું ત્યાંથી મારા પુત્ર સુદની સાથે જીવ લઈને નાઠી અને અહીં તારે શરણે આવી છું. માટે હવે તું કહે કે મારે ક્યાં જઈને રહેવું?"
સૌષ્ઠવવાળા શ્રી રાવણે રડતી એવી પોતાની બેન ચન્દ્રણખાને આશ્વાસન આપતા હોય તેમ સમજાવ્યું કે "તારા પતિને અને તારા પુત્રને હણનારનો હું થોડા જ કાળમાં નાશ કરીશ.”
હવે આ શોકથી શ્રીમતી સીતાદેવીના વિરહની પીડાથી શ્રી રાવણ, ફળ ચૂકેલા વ્યાઘની જેમ શય્યામાં પડ્યા રહા છે. એ વખતે દેવી મંદોદરી ત્યાં આવીને શ્રી રાવણને કહે છે કે, “હે સ્વામિન્ ! એક સામાન્ય આદમીની જેમ નિચ્ચેષ્ટ થઈને આપ કેમ પડ્યા છો?”
