________________
૬૦૧
બત્રીશી-૮, લેખાંક-૪૨ કહે છે ? એનો પણ પ્રસ્તુત શાસ્ત્રવચનના અર્થઘટન પર પ્રભાવ હોય છે. આ બધા જ શાસ્ત્રવચનોને-એના રહસ્યાર્થને ગીતાર્થો સિવાય અન્ય તો કોણ યથાર્થ રીતે જાણતા હોય ? એટલે અન્ય ક્ષેત્રમાં ગમે તેવી અગ્રણી- વિદ્વાન વ્યક્તિ પણ, એમને પ્રસ્તુત શાસ્ત્રવચનો આપવામાં આવે તો પણ, યથાર્થ અર્થઘટન જ કરશે એવી આશા શી રીતે રાખી શકાય? કારણકે એ ગીતાર્થ ન હોવાથી અન્ય શાસ્ત્રાર્થથી અજાણ છે. સૂરિપુરંદર શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે ઉપદેશપદમાં જે પદાર્થ, વાક્યાર્થ, મહાવાક્યર્થ અને ઔદંપર્યાર્થ જણાવેલ છે, એમાંથી પ્રસ્તુત વિદ્વાનું વધુમાં વધુ પદાર્થ સુધી જ પહોંચી શકે છે, કારણકે અન્ય શાસ્ત્રાર્થ એમને ઉપસ્થિત જ ન થવાથી વાક્યર્થ વગેરે સ્ફરવા સંભવિત હોતા નથી.
એમાં પણ જેમને સંસ્કૃત-પ્રાકૃતભાષાનો કશો પરિચય હોતો નથી, એમણે તો બીજાએ કરેલા તરજુમા પર જ આધાર રાખવાનો હોય છે. એટલે એમની પાસેથી પ્રસ્તુત શાસ્ત્રવચનનો રહસ્યાર્થ મળી શકે એવી આશા શું રાખી શકાય ?
એટલે જ, ભલે બે ગીતાર્થોના અર્થઘટનમાં ભેદ પડી શકે.. પણ જો બંને આત્માર્થી હોય ને તેથી તત્ત્વનિર્ણય કરવા ચાહતા હોય તેઓ તો સંવિગ્નગીતાર્થોને વાસ્તવિક નિર્ણય આપવાની વિનંતી કરે. ગીતાર્થોમાં સર્વાનુમતે એક નિર્ણય ન થાય તો બહુમતે નિર્ણય કરાય અને એ બધાએ માન્ય કરવાનો રહે. આ શ્રી જૈનશાસનની મર્યાદા છે. કારણકે શ્રી જૈનશાસનમાં ગીતાર્થોની સર્વાનુમતિની જેમ બહુમતિ પણ માન્ય જ છે, એ વાત શ્રી ધર્મરત પ્રકરણમાં કહેલ છે.
આના બદલે જો કોઈ, શાસ્ત્રીયવાતનો નિર્ણય કોર્ટમાં કેસ કરીને કોર્ટ દ્વારા મેળવવા માગે તો એમાં વાસ્તવિક તત્ત્વનિર્ણય મેળવવાની ઇચ્છા કરતાં પૈસા વગેરેના જોરે સ્વમાન્યતાનો નિર્ણય મેળવવાની ઇચ્છા હોવાની શંકા કેમ ન પડે ? “લાખો રૂપીયાનું દેવદ્રવ્ય પણ વેરીને પોતે લખી આપેલ ચુકાદો મેળવાય છે' આવું
