________________
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ, ગાથા : ૪ પૂજા પંચાશક ગાથા-૪રમાં ગ્રહણ છે, આ પ્રકારે પૂ. અભયદેવસૂરિ મહારાજ વડે વ્યાખ્યાત કરાયેલ છે=કહેવાયેલ છે. તેના વડે=પૂ. અભયદેવસૂરિ મહારાજના વ્યાખ્યાન વડે, વિધિના વિરહમાં જ કાયવધ પર્યવસાન પામે છે.
ઉત્થાન -
પૂર્વમાં કહ્યું કે, વિધિના વિરહમાં જ કાયવધ પર્યવસાન પામે છે, તેથી એ પ્રાપ્ત થયું કે, વિધિપૂર્વકની ભગવાનની પૂજામાં હિંસા નથી. ત્યાં પ્રશ્ન થાય કે, દ્રવ્યસ્તવ પુષ્પાદિથી થાય છે અને યતનાપૂર્વક પૂજા કરવામાં આવે તો પણ પુષ્પાદિના જીવોને અવશ્ય કિલામણા થાય છે. તેથી ત્યાં કાયવધ નથી, એમ કેવી રીતે કહી શકાય ? તેથી કહે છે - ટીકાર્ય :
પ્રમાવિયોગેન ...પ્રતિવૃધ્યત્વાન્ પ્રમાદયોગથી પ્રાણનું વ્યપરોપણ=પ્રાણનો નાશ કરવો (તે) હિંસા છે, એ પ્રમાણે તત્વાર્થસૂત્ર-૭/૮ માં કહેલા હિંસાના લક્ષણો સદ્ભાવ હોવાને કારણે હિંસારૂપ જ કાયવધનો અહીંયાં દ્રવ્યસ્તવમાં, પ્રતિષેધ છે. ઉત્થાન :
અહીં પ્રશ્ન થાય કે, ભગવાનની વિધિશુદ્ધ પૂજા કોઈ જીવ કરતો હોય, ત્યાં પ્રમાદયોગ નહિ હોવાને કારણે હિંસા નથી, એમ તમે સ્થાપન કર્યું, તો પણ પૂજાકાળમાં જલ-પુષ્પાદિ જીવોની હિંસા સ્પષ્ટ દેખાય છે, તેનો નિષેધ કેવી રીતે થઈ શકે ? તેથી કહે છે – ટીકાર્ય :
નન્નપુરિ અનુજ્ઞાનાન્ ! પૂજા પંચાશક ગાથા-૪૫ ઈત્યાદિ દ્વારા પૂજાના અત્યંતરીભૂત જલ, પુષ્પ, ઉપનયનાદિ રૂપ ઉપેયકરણની પણ અનુજ્ઞા છે.
પૂજાપંચાશક ગાથા-૪૫ નો અર્થ આ પ્રમાણે છે -
“હાફિનિમિત્ત ... મોદt I” દેહાદિના નિમિત્તે પણ કાયવધમાં જે તે પ્રકારે પ્રવર્તે છે, તેઓનું જિનપૂજાથી થતા કાયવધમાં અપ્રવર્તન મોહ છે.
ઉત્થાન :
પૂજા પંચાશક ગાથા-૪પથી એમ કઈ રીતે કહી શકાય કે, જાણીને પણ પૂજાની
