________________
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ / ગાથા : ૪ સાથે અવિનાભાવી એવી પુષ્પાદિની કિલામણા કરવાની શાસ્ત્રમાં અનુજ્ઞા છે ? તેથી કહે છે - ટીકાર્ચ -
સાવૃત્તિ ... વિધ્યાત્વાન્ ! અપ્રવૃત્તિની નિંદાના અર્થવાદનું અર્થતા કથનનું, વિધિઆક્ષેપકપણું છે. ઉત્થાન :
અહીં પ્રશ્ન થાય કે, પૂર્વમાં તમે સ્થાપન કર્યું, એ રીતે પૂજાપંચાશક ગાથા-૪૫ માં ભગવાનની પૂજામાં અપ્રવૃત્તિની નિંદા કરી, તેનાથી પૂજા કરવાની વિધિનું સ્થાપન થાય છે, તો પણ પૂજામાં પુષ્પાદિને જે કાંઈ કિલામણા થાય છે, તેનાથી કર્મબંધ થાય છે, તેમ માનીએ તો શું વાંધો આવે ? તેથી કહે છે - ટીકાર્ય :
વિધિસ્પષ્ટ ..... નિષેધાનાશાત્ ! ભગવાનની પૂજાની વિધિ સ્પષ્ટ હોતે છતે નિષેધનો અવકાશ નથી.
-: “કાં ભાવ થી નિથાનાશ” સુધીના કથનનો ભાવાર્થ :
શાસ્ત્રમાં કાયવધનો નિષેધ કરેલો છે, કેમ કે હિંસાને પાપરૂપે કહેલ છે અને જિનપૂજામાં અવશ્ય કાયવધ થાય છે, તેથી જિનપૂજા પરિશુદ્ધ છે, એમ કઈ રીતે કહી શકાય ? એ પ્રકારે પૂજા પંચાશકમાં શંકા કરી છે અને તેનો જવાબ પૂજા પંચાશક ગાથા-૪૨ માં આપેલ છે. તેનો ભાવ એ છે કે, જો કે જિનપૂજામાં કથંચિત કાયવધ છે, તો પણ ફપના ઉદાહરણથી ગૃહસ્થોની જિનપૂજા પરિશુદ્ધ છે. આ કથનથી એ જવાબ આપ્યો કે, જિનપૂજામાં કોઈક અપેક્ષાએ કાયવધ છે, તો પણ ગૃહસ્થને જિનપૂજા કરવાથી લાભ થાય છે.
પ્રસ્તુતમાં શંકાકારનો આશય એ હતો કે, પૂજામાં કાયવધ છે, માટે પૂજા દુષ્ટ છે, અને તેના સમાધાનમાં એ સ્થાપન કર્યું કે, પૂજામાં કથંચિત્ કાયવધ હોવા છતાં ગૃહસ્થને પૂજા લાભરૂપ છે. પૂજાપચાશક ગાથા-૪૨ માં જે “વિ' શબ્દ છે, તેનો અર્થ કરતાં પૂ. અભયદેવસૂરિ મહારાજે કહ્યું કે, શાસ્ત્રાનુસારી યતનાપૂર્વક કોઈ ગૃહસ્થ પૂજામાં યત્ન કરે, ત્યાં કાયવધ થતો નથી. તેથી પૂ. અભયદેવસૂરિ મહારાજના પૂજાપંચાશકના ગાથા-૪૨ ના કથનથી એ ફલિત થયું કે, વિધિની ખામીવાળી જિનપૂજામાં
