________________
•
(řો. ૮૨)
अथ क्षीणमोहान्त प्रकृतीनां सङ्ख्यामाह
* गुर्जरविवेचनादिसमलङ्कृतः *
एवं च क्षीणमोहान्ता, त्रिषष्टिप्रकृतिस्थितिः । पञ्चाशीतिर्जरद्वस्त्रप्रायाः शेषाः सयोगिनि ॥ ८२ ॥ ગુણતીર્થ
****
* ક્ષીણમોહે બંધ-ઉદય-સત્તા
બંધ : દસમે ગુણઠાણે બંધાતી ૧૭ પ્રકૃતિમાંથી (૧-૪) દર્શનાવરણચતુષ્ક, (૫-૯) પાંચ જ્ઞાનાવરણ, (૧૦-૧૪) પાંચ અંતરાય, (૧૫) ઉચ્ચગોત્ર, અને (૧૬) યશનામ આ ૧૬ પ્રકૃતિઓનો બંધવિચ્છેદ થવાથી, બાકી રહેલ માત્ર એક શાતાવેદનીય કર્મનો બંધ
થાય.
ગુણસ્થાન ક્ષીણમોહ
[ ૧૭ ]
-
ઉદય ઃ દસમે કહેલ ઉદયપ્રાયોગ્ય ૬૦ પ્રકૃતિમાંથી (૧) સંજ્વલનલોભ, (૨) ઋષભનારાચસંઘયણ, અને (૩) નારાચસંઘયણ - આ ત્રણ પ્રકૃતિઓનો ઉદયવિચ્છેદ થવાથી ક્ષીણમોહી જીવને ૫૭ પ્રકૃતિનો ઉદય હોય. (વાસ્તવમાં ક્ષપકને બીજા-ત્રીજા સંઘયણનો ઉદયવિચ્છેદ ૮મે ગુણઠાણે થયો છે.)
-
સત્તા ઃ દસમે કહેલ ૧૦૨ કર્મની સત્તામાંથી સંજવલન લોભનો સત્તાવિચ્છેદ થવાથી, બાકી રહેલ ૧૦૧ કર્મની સત્તા હોય છે... અને દ્વિચરમસમયે નિદ્રાદ્વિકનો પણ ક્ષય થતો હોવાથી, એના પછીના ચરમસમયે ૯૯ કર્મની સત્તા હોય.
બંધ | પ
આ પ્રમાણે બારમા ક્ષીણમોહ નામના ગુણઠાણાનું સ્વરૂપવર્ણન પૂર્ણ થયું. અને તે પૂર્ણ થતાં,
અપૂર્વકરણથી લઈને ક્ષીણમોહ સુધીના પાંચે ગુણઠાણાઓનું સ્વરૂપવર્ણન પૂર્ણ થયું.
(૧૩) સયોમીકેવળી પુણસ્થાનક
સત્તા
૧૦૧ ૯૯
-
હવે બારમા ક્ષીણમોહ ગુણઠાણા સુધી જ રહેનારી કર્મપ્રકૃતિઓ કેટલી ? અને ‘સયોગી’ નામના તેરમા ગુણઠાણે કેટલી કર્મપ્રકૃતિઓની સત્તા હોય ? એ બતાવવા ગ્રંથકારમહર્ષિ ફરમાવે છે
શ્લોકાર્થ : આ પ્રમાણે ૬૩ કર્મપ્રકૃતિની સ્થિતિસત્તા બારમા ક્ષીણમોહ ગુણઠાણા સુધી જ છે. (પછી તો એ તમામનો ક્ષય થઈ જતો હોવાથી) સયોગીગુણઠાણે જીર્ણવસ્રતુલ્ય બાકીની ૮૫ પ્રકૃતિની સત્તા હોય. (૮૨)
