Page Text
________________
[૨૪]
અo
૦
* श्रीगुणस्थानक्रमारोहः - (श्लो. ५२-५३) । पुनः कथम्भूतः ? 'किञ्चिदुन्मीलितेक्षणः' किञ्चिदुन्मीलिते-अर्द्धविकसिते ईक्षणे यस्य स तथा, योगिनः समाधिसमये किञ्चिदुन्मीलिते अक्षिणी भवतः । यदाह -
"गम्भीरस्तम्भमूर्तिर्व्यपगतकरणव्यापृतिर्मन्दमन्दं, प्राणायामो ललाटस्थलनिहितमना दत्तनासाग्रदृष्टिः । नाप्युन्मीलन्निमीलन्नयनमतितरां बद्धपर्यङ्कबन्धो,
ध्यानं प्रध्याय शुक्लं सकलविदनवद्यः स पायाज्जिनो वः ॥१॥" पुनरपि कथम्भूतः ? 'दूरोत्सारितमानसो' विरलीकृतचित्तः, कस्मात् ? 'विकल्पवागुराजालात्' कल्पनावागुरिकाबन्धात्, यतो विकल्पा एव बाढं कर्मबन्धनहेतवः, યાદ -
—- ગુણતીર્થ – જોનારા.), (૫) પર્યકાસન દ્વારા શરીર પર જય મેળવીને) આતંકરહિત=પીડારહિત બનેલા, (૬) ઘન=નિબિડ એવા ઉચ્છવાસ અને નિઃશ્વાસ સંબંધી વાયુને વશ કરનારા, (૭) ઉત્તમ ધ્યાન પર ચડેલા આત્મસ્વરૂપમય મૂર્તિવાળા એવા હે જિનેશ્વર પરમાત્મા ! જન્મ-મરણના વિષચક્રોથી ઉત્પન્ન થનારા ભયથી અમારું સદાકાળ માટે રક્ષણ કરો.”
(૩) આંશિક નેત્રપ્રાગટ્ય :
યોગી મહાત્મા કંઈક ઉઘડેલી=અર્ધવિકસિત=અડધી ખુલેલી આંખવાળા હોય... કારણ કે, સમાધિ વખતે યોગી પુરુષોની આંખ કંઈક ખુલ્લી હોય છે. આ વિશે શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે –
(૧) ગંભીર અને સ્થિર મૂર્તિવાળા, (૨) કરણ=ઈન્દ્રિયોના વ્યાપારનો નાશ કર્યો છે જેણે તેવા, (૩) મંદ મંદ પ્રાણાયામવાળા, (૪) લલાટના ભાગ પર સ્થિરપણે મૂકાયેલા મનવાળા, (૫) નાસિકાના અગ્ર ભાગ પર સ્થાપન કરાયેલી દષ્ટિવાળા, (૬) આંખ અત્યંત ખુલ્લી કે બંધ જેની નથી તેવા, (૭) રચાયેલા પર્યકબંધરૂપ પર્યકાસનવાળા, (૮) શુક્લધ્યાન નામનું શ્રેષ્ઠ ધ્યાન કરીને, (૯) સર્વજ્ઞ બનેલા, અને (૧૦) અનવદ્ય=દોષરહિત થયેલા એવા તે જિનેશ્વર ભગવાન્ તમારું રક્ષણ કરો.”
(૪) વિકલ્પવિરહિત માનસસાધના :
સાધક પુરુષો કલ્પના-વિકલ્પરૂપી જાળના બંધનથી દૂર કરાયેલા મનવાળા હોય છે. અને આ રીતે મનને વિકલ્પોથી દૂર રાખવાનું કારણ એ કે, વિકલ્પો જ કર્મબંધનના ગાઢ હેતુ છે. આ વિશે ગ્રંથોમાં કહ્યું છે કે –
| SR No. | 022194 |
| Book Title | Gunsthan Kramaroh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 240 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |