________________
સેાળમા વિશેષજ્ઞ ગુણનું સ્વરૂપ.
હવે સાળમા વિશેષજ્ઞ ગુણુ કહે છે—
वत्थूणं गुणदोसे, लक्खेइ पक्खवायभावेण । પાા વિષેસન્ન, ઉત્તમધમ્માદ્દિો તે ॥ ૨૩ ।।
( ૫ )
મૂલાય —વિશેષજ્ઞ પુરૂષ પ્રાયે કરીને પક્ષપાત રહિતપણે વસ્તુક્ષાના ગુણ દાષને જાણે છે, તેથી કરીને તે ઉત્તમ ધમ ના અધિકારી છે.
ટીકા —વસ્તુઓના—સચિત્ત અચિત્તા દ્રવ્યેાના અથવા ધ અધર્મીના હેતુરૂપ પદાર્થા ના ગુણ્ણાને તથા દોષાને પક્ષપાત રહિતપણેમધ્યસ્થ અને સ્વસ્થ ચિત્તે કરીને જાણે છે. પક્ષપાતવાળા માણસ દોષને ગુણુરૂપે અને ગુણુને દોષરૂપે દેખે છે તથા તેજ પ્રમાણે પ્રતિપાદન કરે છે. કહ્યું છે કે—“ આગ્રહી—પક્ષપાતી માણસ જ્યાં પેાતાની મતિ હાય, ત્યાંજ તે વિષયને સિદ્ધ કરવા યુક્તિને શાલ્યા કરે છે, અને પક્ષપાત રહિત જે હાય તેને તો જ્યાં યુક્તિ હાય—જે વિષય યુક્તિ યુક્ત જણાતો હેાય ત્યાં મતિ પ્રવર્તે છે. ” તેથી પ્રાયે કરીને એટલે હેાળતાએ વિશેષજ્ઞસાર અસારને જાણનાર પુરૂષ સુંદરીનઢની જેમ મધમાં —પ્રધાન ધર્મને ઊચત ( યાગ્ય ) થાય છે. અહીં મતિ-થાય છે એ પદ અધ્યાહાર છે કહ્યું છે કે—“ આનાથી આ સુંદર છે, અને આનાથી આ સુ ંદર છે, એમ જે વિશેષ પ્રકારે જાણે છે તે શ્રમણુધને પામે છે. અહીં સુંદરીનંદનું દૃષ્ટાંત છે. ’’
-SOK
હવે સતરમા વૃદ્ધાનુગ નામના ગુણ કહે છે— बुड्डो परिणयबुद्धी, पावायारे पवत्तई नेय ( ब ) | વુડ્ડાનુયોગને વં, સંસળિયા ગુચ્છા લે” || ૨૪ ॥
