________________
પાંચમા ક્રૂર ગુણનું સ્વરૂપ વર્ણન.
( ૨૯ )
આ પ્રમાણે જે લેાકપ્રિય હાય તે લેાકેા ધર્મને વિષે બહુમાન ઉત્પન્ન કરે છે. બીજાઓએ પણ કહ્યુંછે કે-“ શુદ્ધ રીતે લેાકપ્રિય થવુ તે ચેાગ્ય છે. કારણ કે તે અત્યંત ધર્મની સિદ્ધિના ફળને આપનાર છે, તથા ધર્મની પ્રશ ંસા કરવાથી તે એાધિમીજનું કારણ થાય છે. ’’
——
હવે પાંચમા અક્રૂર નામના ગુણ છે, તેને ક્રૂરનું સ્વરૂપ જણાવવા પૂક બતાવે છે.
कुरो किलिङ भावो. सम्मं धम्मं न साहिउं तरइ । इय सो न एत्थ जोगो, जोगो पुण होइ अक्कूरो ॥ १२ ॥ મૂલા —કર માણસ કિલષ્ટ પરિણામવાળા હાય છે, તેથી તે સમ્યક પ્રકારે ધર્મનું આરાધન કરી શકતા નથી. તેથી કરીને તે આ ધર્મને વિષે ચેાગ્ય નથી. પરંતુ અક્રૂર જ યાગ્ય છે.
""
ટીકા ક્રૂર માણસ વિન્નમાય:—ક્રોધાદિક દોષના પરિણામવાળા હાય છે, તે સમ્યક્—કલંક રહિત ( શુદ્ધ) ધર્મનુ ં આરાધન કરવા શક્તિમાન નથી. કારણકે તે ક્રૂર માસ પરના છિદ્ર જોવામાં લ’પટ અને કલુષ-મલિન મનવાળા હાવાથી ધર્મનું અનુષ્ઠાન કરતાં છતાં પણ ધર્મના મૂળના ભાગી થતા નથી. કહ્યું છે કે- ધર્મરૂપી રત્ન પ્રાપ્ત થયા છતાં પણ ક્રૂર માણસ ક્રોધ અને મેાહથી અંધ થઇને તેને હારી જાય છે—ગુમાવે છે. અહીં ગુરૂના દ્વેષી કુલવાલક નામના સાવાભાસનું ઉદાહરણ છે. કિલષ્ઠ પરિણામવાળાને તપ, શ્રુત, વિનય કે દેવપૂજા વગેરે કાંઇ પણ રક્ષણ કરતુ નથી. અહીં ક્ષપક-સાધુને વિનય કરનારી કુંતલદેવીનું ઉદાહરણ છે. ” આ હેતુથી આવા ક્રૂર માણસ આ શુદ્ધ ધર્મને વિષે યાગ્ય નથીજ. સત્ર એ સપ્તમી છે. પરંતુ સપ્તમી અને ષષ્ઠી વિભક્તિના અર્થ માં કાંઇ તફાવત નથી, ૧ માત્ર સાધુને આભાસ થાય તેવા.
