________________
( ૨૧૪)
ધર્મરત્ન પ્રકરણ.
શિવભૂતિના મેટા સાહસથી પ્રસન્ન થઈને તેને કહ્યું કે-“હે મહાબળવાન સુભટ ! મનવાંછિત વરદાન માગ.” શિવભૂતિએ કહ્યું કે-“હે દેવ! જે તમે સારી રીતે તુષ્ટમાન થયા હો તે રાત્રિ દિવસ નગરમાં હું મારી ઈચ્છાથી વિચરૂં, એ વરદાન મને આપે.” તે સાંભળી રાજાએ તેની માગણી અંગીકાર કરી, ત્યારે તે શિવભૂતિ નિર્ભય થઈને કાળ અકાળ ગણ્યા વિના નગરમાં વિચારવા લાગ્યો. નગરના આરક્ષકે પણ તેને અટકાવતા નહીં.
આ રીતે વિચરતે તે શિવભૂતિ કેવાર પિતાને ઘેર મધ્ય રાત્રિએ આવતે અને કેહવાર તેથી વહેલો કે મેડે પણ આવતો, તેથી તેના આવતાં સુધી તેની ભાર્યા જાગતી જ રહેતી હતી. તેથી તેણે ખેદ પામીને એકદા પિતાની સાસુને કહ્યું કે-“આ તમારે પુત્ર ઘણી મેડી રાતે આવે છે, અને ત્યાં સુધી મારે જાગવું પડે છે એ બહુ દુખ છે.” તે સાંભળી સાસુએ વિચાર કર્યો કે-“જો કે રાજા તેના પર પ્રસન્ન થયા છે તે પણ તેણે ઉદ્ધતપણે આ રીતે ભ્રમણ કરવું
ગ્ય નથી. તેથી પુત્રને મારે શિક્ષા આપવી જોઈયે.' એમ વિચારી તે બેલી કે-“હે વહુ ! તું સુઈ જા આજે હું જ જાગીશ.” એમ કહી ઘરનાં દ્વાર બંધ કરી તે જાગતી સુતી, અને વહુ સુઈ ગઈ. પછી મધ્યરાત્રે શિવભૂતિએ આવી બારણું ઉઘડાવ્યું, તેટલામાં રેષ પામેલી તેની માતાએ આવું વચન કહ્યું કે-“હે પુત્ર! આટલી મેડી રાત્રિએ જ્યાં તું દ્વાર ઉઘાડાં દેખે ત્યાં જા. આ ઘરમાં તો કઈ જાગતું નથી.” માતાનું આવું વચન સાંભળી તેના મનમાં એકદમ માન આવ્યું. તેથી તે પાછો ફરી નગરમાં ફરવા લાગ્યા. તેવામાં કેઈ ઠેકાણે નિરંતર ખુલ્લાંજ રહેતાં સાધુના ઉપાશ્રયનાં દ્વાર જોયાં. તેમાં ભય અને સંગને ત્યાગ કરનાર (નિર્ભય-નિ:સંગ) તથા કષાયને જીતનારા આયકૃષ્ણ નામના સૂરિને મધુર સ્વરે સ્વાધ્યાય કરતા જોયા. તેમને જોઈ તેણે વિચાર્યું કે-આ મુનિ ધન્ય છે, કૃતાર્થ છે તથા માન, અપમાન અને દુ:ખે કરીને રહિત છે.?? એમ વિચારી
