________________
ક્રિયા સ્વપ્રમાદ ઇતિ ચતુર્થ લિંગનું સ્વરૂપ.
( ૨૦૧ )
,,
અહીં વિકથા એટલે વિરૂધ્ધ કથા, અને આદિ શબ્દ છે તેથી મદ્યાર્દિક જાણવા. કહ્યું છે કે મદ્ય, વિષય, કષાય, નિદ્રા અને પાંચમી વિથા એ પાંચ પ્રમાદા કહેલા છે, તે જીવને સંસારમાં પાડે છે.’’ તેમાં મદિરા સાધુને અકલ્પ્યજ છે. મદ્ય અને મદ્ય જેવા અન્ય રસાને સાધુ પોતાના આત્માના યશની રક્ષા માટે આત્મસાક્ષીએ પીવે નહિં. તથા વિષયરૂપ પ્રમાદ પણ વજ્ર વા યાગ્ય છે કહ્યુ છે કે-“ પુન્દ્ગળાના પરિણામ અનિત્ય છે એમ જાણીને મનેાજ્ઞ વિષયેા ઉપર પ્રેમના અભિનિવેશ ( આગ્રહ ) કરવા નહીં. તથા કષાયરૂપી પ્રમાદ પણ કરવા લાયક નથી. કહ્યું છે કે “ આત્માનું હિત કચ્છનાર પુરૂષે પાપને વધારનારા ક્રોધ, માન, માયા અને લાભ એ ચારે દાષા વસી નાંખવા– દૂર કરવા.” તથા નિદ્રાપી પ્રમાદ પણ ઉચિત હોય તેટલા જ કરવા. તે આ રીતે-“ રાત્રિની પહેલી પારસીએ સ્વાધ્યાય કરવા, ખીજી પારસીએ ધ્યાન ધરવું, ત્રીજીમાં નિદ્રાનુ સુખ લેવું અને ચાથી પારસીએ પાછે। સ્વાધ્યાય કરવા. કથાને વિષે પણ આવા ઉપદેશ છે.“ આક્ષેપ, વિક્ષેપ અને ઉન્માર્ગના નિષેધ કરવામાં જેની સ્થાપના સમર્થ છે. તથા માતાની જેમ જે Àાતાજનના શ્રેત્ર અને મનની પ્રસન્નતાને ઉત્પન્ન કરનારી છે એવી સ ંવેદની, નિવેદની અને ધર્માં એ નામની કથાએ સર્વદા કરવા લાયક છે. અને સ્રીકથા, ભક્તકથા, ચારકથા તથા દેશકથા દૂરથી જ ત્યાગ કરવા લાયક છે. ’’ આ પ્રમાણે આગમને વિષે નિષેધ કરેલા વિકથાદિક પ્રમાદવાળા પુરૂષાએ સ ંયમ પાળી શકાતા નથી, તેથી તે પ્રમાદ કરવા ચેાગ્ય નથી. એ આ ગાથાના ભાવાર્થ છે. ૧૧૦.
'
-
===
પ્રમાદ જ વિશેષે કરીને અનનુ કારણ છે એમ બતાવે છે–
पव्वजं विजं पिव, साहितो होइ जो पमाइलो । તસ ન સિøફ સા, જોડ્ મયં ચ અવચાર | ૨૨૨ ||
