________________
( ૧૯૮ )
ધર્મરત્ન પ્રકરણું.
છે તે ભયસૂત્રેા જાણવાં. કેમકે તેના ભયથી પ્રાણીઓ પાપકર્માંથી નિવૃત્ત થઇ શકે છે. કેટલાંક ઉત્સર્ગ સૂત્રેા છે. જેમકે-“ ઇત્યાદિક આ છ જીવનિકાયના પાતે દંડ ન આરંભે '' ઇત્યાદિક છ જીવનિકાયની રક્ષા બતાવનારાં સુત્રા. કેટલાંક અપવાદનાં સૂત્રેા છે, તે પ્રાયે કરીને છેદ ગ્રંથમાં કહેલાં છે. અથવા ગુણાધિક કે સમાન ગુણવાળા નિપુણ સહાયકારક ન મળે તેા પાપકર્મીને વઈ તથા કામભાગને વિષે આસક્તિના ત્યાગ કરી એકલા પણ વિચરે. ” ઇત્યાદિક પણ અપવાદ સૂત્ર છે. તથા જેમાં ઉત્સર્ગ અને અપવાદ એકી સાથે કહેલા હાય તે તઃજય સૂત્રેા કહેવાય છે. જેમકે-“ આ ધ્યાન ન થતુ હોય તેા સમ્યક્ પ્રકારે વ્યાધિ સહન કરવા; પરંતુ આ ધ્યાન થાય તાવિધિપૂર્વક તેના પ્રતીકાર કરવા પ્રવવું. ” આવી રીતે ઘણાં પ્રકારનાં એટલે સ્વસમય, પરસમય, નિશ્ચય, વ્યવહાર, જ્ઞાન અને ક્રિયા વિગેરેવર્ડ નયના મતને પ્રકાશ કરનારાં સૂત્રેા સમયમાં એટલે જિનસિદ્ધાંતમાં ગંભીર ભાવા વાળાં એટલે સૂક્ષ્મબુદ્ધિથી અભિપ્રાય જાણી શકાય તેવાં છે. ૧૦૬.
તેથી કરીને પ્રકૃતમાં શું આવ્યું ? તે કહે છેઃ—
तेसिं विसयविभागं, अगंतो नाणवरणकम्मुदया । મુાર નીનો તત્વો, સસિમસળવું નાš || ૨૦૭ || જ્ઞાનાવરણ કર્યુંના ઉદયથી તે સુત્રાના વિષયના વિભાગ નહી. જાણવાથી જીવ મુંઝાય છે—માહુ પામે છે, અને તેથી કરીને સ્વ પરને અસદ્ધહુ ઉત્પન્ન કરેછે.
મૂલા
ટીકા—તે સુત્રાના વિષયના વિભાગ એટલે આ સૂત્રના આ વિષય છે, અને આને આ વિષય છે એમ જ્ઞાનાવરણ કર્મના ઉદયને લીધે નહિ જાણતા જીવ-પ્રાણી મુંઝાય છે-માહ પામે છે; અને તેથી
