________________
પ્રમાણભૂત આચરણ કોને કહેવું? ( ૧૭૧) जं सव्वहा न सुत्ते, पडिसिद्धं नेय जीववहहेऊ । तं सव्वं पि पमाणं, चारित्तधणाण भणियं च ॥४॥
મૂલાથ–સૂત્રમાં જેનો સર્વથા પ્રકારે નિષેધ કરેલ ન હોય તથા જે જીવના વધનું કારણ ન હોય તે સર્વ ચારિત્ર રૂપી ધનવાળા સાધુઓને પ્રમાણભૂત છે. તે વિષે કહ્યું છે કે
ટીકાથ-જે વસ્તુ સર્વથા પ્રકારે સિદ્ધાંતમાં મૈથુનની જેમ નિષેધી ન હોય. કહ્યું છે કે –“જિનેશ્વરે એક મિથુનને મૂકીને બીજી કઈ પણ વસ્તુને સર્વથા નિષેધ કર્યો નથી, તથા અનુજ્ઞા પણ આપી નથી. કારણ કે તે મિથુન રાગ દ્વેષ વિના થઈ શકતું નથી તેથી તેનો સર્વથા નિષેધ છે.” તથા જે આધાકર્મના ગ્રહણની જેમ જીવવધને હેતુ ન હોય, તે સર્વ જીતવ્યવહાર ચારિત્ર રૂપી ધનવાળાને આગમની આજ્ઞા હોવાથી પ્રમાણભૂત છે. તે વિષે આગમમાં કહ્યું છે કે-૮૪
આગમમાં જે કહ્યું છે તેજ કહે છે – अवलंबिऊण कजं, जं कि पि समायरंति गीयत्था । थेवावराह बहुगुण, सव्वेसिं तं पमाणं तु ॥ ८५ ।।
મૂલાઈ-ગીતાર્થો કાર્યને આશ્રીને જે કાંઈ પણ થોડા દોષ વાળું અને ઘણા ગુણવાળું આચરણ કરે છે, તે સર્વને પ્રમાણભૂત છે.
ટીકાથ–આગમના તત્વને જાણનારા ગીતાર્થે કાર્યને આશ્રીને સંયમને ઉપકાર કરનાર કાંઈ પણ અલ્પ દોષવાળું અને બહુને ઉપકાર કરનારું આચરણ કરે છે, તે સર્વ ચારિત્રીઓને પ્રમાણે જ છે. અહીં તુ શબ્દ અવધારણ-નિશ્ચય અર્થમાં છે.
અહીં કેવક માણસ શંકા કરે છે કે જે આ પ્રમાણે આચરણને જ તમે પ્રમાણ કરતા હો તે અમારા પિતા, પિતામહ વિગેરે પૂર્વજો વિવિધ પ્રકારના આરંભ અને મિથ્યાત્વની ક્રિયામાં પ્રવર્તતા
