________________
(૧૬)
ધર્મરત્ન પ્રકરણ.
ઉત્પન્ન થયેલું દુઃખ છે, ત્યારપછી વૃદ્ધાવસ્થા અસાર છે. એ તે સ્પષ્ટ દેખાય છે. તો તે મનુષ્ય ! આ સંસારમાં જે લેશ માત્ર પણ સુખ હોય તો તે તમે કહો.” આવા સંસારથી વિરક્ત મનવાળો (ભાવશ્રાવક) આ લેગ ઉપગે એટલે-“જે આહાર, પુષ્પ વિગેરે એકજ વાર ભગવાય તે ભેગ કહેવાય છે, અને જે ઘર, સ્ત્રી વિગેરે વારંવાર ભેગવાય તે ઉપભેગ કહેવાય છે.” આ પ્રમાણે આગમને વિષે પ્રસિદ્ધ તે પ્રાણિઓને તૃપ્તિના હેતુરૂપ નથી. કહ્યું છે કે “જેમ સ્વપ્નમાં અનુભવેલું ઈચ્છિત સુખ સાચું નથી, તેમ આ ભૂતકાળમાં ભેગવેલું સુખ સ્વપ્ન જેવું જ છે.” તથા–“નિર્મળ દેવપણુમાં (દેવના ભવમાં) દેવાંગનાના સમૂહના શરીરાદિક વડે પવિત્ર અને મને હર ભેગને અનેક સાગરોપમ અને પોપમ સુધી ભોગવીને પણ મનુષ્ય જે અશુચિથી ભરેલા સ્ત્રીના કલેવરેને વિષે આસક્ત થાય છે. તે ઉપરથી હું માનું છું કે ભેગો ચિરકાળ સુધી ભગવ્યા છતાં પણ જીવને તૃપ્તિ કરનારા થતા નથી. આ પ્રમાણે ભગના સુખનું ફળ જાણીને ભાવશ્રાવક બીજાના અનુરોધથી એટલે અન્ય જનના દાક્ષિણ્યાદિકથી કામ ભેગમાં પ્રવર્તે છે. અહીં વજાસ્વામીના પિતા ધનગિરિનું દષ્ટાંત જાણવું.
તથા– वेस व्व निरासंसो, अजं कल्लं चयामि चिंतंतो । परकीयं पिव पालइ, गेहावासं सिढिलभावो ॥ ७६ ॥
મૂલા–વેશ્યાની જેમ આશંસા રહિત (ભાવશ્રાવક) “હુ આજ કાલ આ સંસારને તજીશ” એમ કરતે (કરી) જાણે પારકે હેય એમ હાસ્થાશ્રમને મંદ આદરથી પાળે છે.
ટીકાઈ–વેશ્યાની જેમ નિરાશંસ એટલે ( મારાપણાની ) આસ્થાની બુદ્ધિ રહિત, જેમ વેશ્યા નિર્ધન કામુક પાસેથી વિશેષ લાભની આશા નહીં રાખતી અને કાંઈક ધન તેની પાસેથી પામતી
