________________
શ્રાવકધમ રાજાની કથા.
(૧ર).
માટે તક્ષક નાગના મસ્તક પર રહેલા મણિનું જળ છાંટવાના ઉપદેશ સમાન માનતા હતા કારણ કે પવનથી ફરકતા વિજ પટના અગ્રભાગ જેવું ચંચળ ચિત્ત એક જ વિષયમાં સ્થિર કરવું અશક્ય છે, અને પોતપોતાના વિષયમાં દેડતી-પ્રવર્તતી ઇંદ્રિયેનું નિવારણ કરવું પણ અશકય છે. આ પ્રમાણે તે વાચાળપણુએ કરીને ધમી લોકોને પણ મોહ પમાડતો હતો. તેની રાજાને ખબર પડી, તેથી તેને સમજાવવાના હેતુથી રાજાએ જક્ષ નામના પિતાના સેવકને તે કાર્યમાં ની, તેને રોગ્ય શિક્ષા આપી મોટા મૂલ્યવાળું માણિકયનું એક આભૂષણ આપ્યું અને કહ્યું કે-“આ આભૂષણ તે શ્રેષ્ઠીપુત્રના રત્નના અલંકાની પેટીમાં ગુપ્ત રીતે નાંખીને મને ખબર આપવા.” તે સાંભળી ક્ષે પણ કહ્યું કે “આપને જે મત છે તે મારે પણ સંમત છે.” એમ કહી તેણે તે શ્રેષ્ઠીપુત્રની સાથે મૈત્રી કરી. કેઈ વખત અવસર જેમાં તેણે તે આભરણ તેના અલંકારની પેટીમાં નાંખ્યું, અને રાજાને તે વાત જણાવી. પછી રાજાએ પડહ વગડાવી સમગ્ર નગરમાં આઘોષણા કરાવી કે-“રાજાનું આભરણ ખેલાયેલું છે, તે જો કોઈને હાથ લાગ્યું હોય અથવા કેઈએ કોઈ પાસે વેચ્યું હોય તે તેણે હમણું લાવીને રાજાને આપવું. તેમ કરવાથી તેને અપરાધ ગણુશે નહીં, પરંતુ ઉલટ તેના પર રાજા પ્રસન્ન થશે. અને જે પાછળથી જાણવામાં આવશે તે તેને દેહાંત દંડ થશે.” આ પ્રમાણે ત્રણ વાર આઘેષણું કરાવી. પછી પુરના લકે સહિત પોતાના સેવકોને રાજાએ દરેક ઘરની જડતી લેવાની આજ્ઞા આપી. ત્યારે તેઓએ દરેક ઘરમાં ગષણા કરતાં અનુકમે તે શ્રેષ્ઠીપુત્રના ઘરની જડતી લેતાં તેની પેટમાં તે આભરણ જોયું. તેઓએ તેને પૂછયું કે –“આ અભરણ અહીં ક્યાંથી?” તે બોલ્યાહું કાંઈ જાણતા નથી, અને આ મારું પણ નથી.” તેઓએ પૂછ્યું– કેવું છે?” તેણે જવાબ આપે-“તે પણ હું જાણતો નથી.” તે સાંભળી “અરે! કેમ તું જાણતો નથી?” એમ કહી રાજાના સુભ
