________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/બ્લોક-ર૫૭-૫૮
૨૬૯ અસહ્ય વેદના થાય ત્યારે પણ હૃદયથી કોપ નહીં કરતાં સમતાની સમાધિમાં રહેલા તે મહાત્મા કોઈ પ્રકારના તાપને પામ્યા નહીં પરંતુ સુવિશુદ્ધ સમાધિના બળથી કેવલજ્ઞાનને પામ્યા. તેથી સમાધિના અર્થીએ દેહાદિથી આત્માના ભેદનું પરિભાવન કરીને આત્માની સર્વ સંયોગમાં નિરાકુળ અવસ્થા કઈ રીતે આત્મા માટે એકાંત સુખકારી છે, તેનું ભાન કરીને સમાધિ માટે ઉદ્યમ કરવો જોઈએ જેથી ઉત્તમપુરુષોનાં દષ્ટાંતોના બળથી તેવી ઉત્તમતાને અનુકૂળ શક્તિનો સંચય થાય. આપણા શ્લોક :
स्त्रीभ्रूणगोब्राह्मणघातजातपापादधःपातकृताभिमुख्याः । दृढप्रहारिप्रमुखाः समाधि
साम्यावलम्बात् पदमुच्चमापुः ।।२५८ ।। શ્લોકાર્ચ -
સ્ત્રી-ગર્ભ-ગાય-બ્રાહ્મણના ઘાતથી થયેલા પાપથી અધપાતને અનુકૂળ કરાયેલા અભિમુખ પરિણામવાળા એવા દઢપ્રહારી વગેરેએ સમાધિના સામ્યના અવલંબનથી ઉચ્ચપદને પ્રાપ્ત કર્યું. ર૫૮II ભાવાર્થ -
દૃઢપ્રહારી હિંસા કરવામાં દઢ પ્રહાર કરવાની શક્તિવાળા હતા, તેથી એક ઘાએ મનુષ્યના કે પશુના બે ટુકડા કરવા સમર્થ હતા.ચોરીના વ્યસનથી હિંસા કરીને ભોગવિલાસ કરનારા હતા. તેઓ પ્રસંગને પામીને બ્રાહ્મણને, બ્રાહ્મણની સ્ત્રીને, બ્રાહ્મણની સ્ત્રીના ગર્ભમાં રહેલ બાળકને અને સંમુખ આવતી ગાયને મારીને અતિ ક્લિષ્ટ આશયવાળા થયેલા, તેથી દુર્ગતિને અભિમુખ થયેલા પરિણામવાળા હતા. આમ છતાં તે પ્રકારની પોતાની હિંસાને જોઈને પાપ પ્રત્યે અત્યંત તિરસ્કારનો પરિણામ થયો અને સંયમ ગ્રહણ કરીને શુદ્ધ સમાધિમાં દઢ ઉદ્યમ કરનારા થયા, તેથી સમાધિના સામ્યના અવલંબનથી ઉચ્ચ એવા મોક્ષપદને પ્રાપ્ત કર્યું, તેથી સમાધિનું દઢ અવલંબન મહાપાપોનો પણ નાશ કરવા જીવને સમર્થ કરે છે, માટે દઢપ્રહારી વગેરે મહાત્માઓની સમાધિનું દૃઢ
