________________
૨૪૮
વૈરાગ્યકલ્પલતા/બ્લોક-૨૩૩-૨૩૪-૨૩૫ હતા ત્યારે તેમની સન્મુખ ભક્તિથી સીતાજીએ નૃત્ય કર્યું અને રામચંદ્રજીએ સંગીતરૂપે વાજિંત્રો વગાડ્યાં તોપણ તે મહાત્મા નિર્વિકલ્પ ઉપયોગના બળથી કેવલજ્ઞાનને પામ્યા. માટે નિર્વિકલ્પદશા આત્માની ગુણવૃદ્ધિનું પ્રબળ કારણ છે, તેવું પ્રબળ કારણ સરાગદશાવાળું સંયમ નથી. ૨૩૩ શ્લોક -
सुरासुराणां मिलितानि यानि, सुखानि भूयो गुणकारभाञ्जि । समाधिभाजां समतासुखस्य,
तान्येकभागेऽपि न संपतन्ति ।।२३४।। શ્લોકાર્ચ -
સુર-અસુરના જે મિલિત સુખો છે ફરી ગુણાકારને ભજનારા છે તે ગુણાકારને પામેલા સુર-અસુરના સુખો, સમાધિવાળા યોગીઓના સમતાસુખના એક ભાગમાં પણ પ્રાપ્ત થતાં નથી. ર૩૪. ભાવાર્થ -
સંસારમાં પ્રકૃષ્ટ સુખો દેવતાઓને છે અને જગતમાં જે સર્વ દેવતાઓ છે તેઓના સુખને કલ્પનાથી એક પુંજરૂપ કરવામાં આવે અને તે પુંજને ગુણાકાર કરીને અનેક ગુણો કરવામાં આવે અને જે સુખનો રાશિ પ્રાપ્ત થાય છે તે સુખની તુલના સમાધિવાળા યોગીના સમતાસુખની સાથે કરવામાં આવે તો તે યોગીના સમતાના સુખના એક ભાગમાં પણ સર્વ દેવતાઓનું ગુણાકારથી કરાયેલું સુખ પ્રાપ્ત થતું નથી; તેથી નક્કી થાય છે કે સંસારનાં સર્વ સુખોથી અતિશયિત સમતાનું સુખ છે અને જે સુખ નિર્વિકલ્પદશાવાળા મુનિઓમાં વર્તે છે. ૨૩૪ શ્લોક :
नूनं परोक्षं सुरसमसौख्यं, मोक्षस्य चात्यन्तपरोक्षमेव ।
