________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૨૧૨–૨૧૩
૨૨૭
અવક્રતારૂપ સત્ય છે અને મોક્ષ અર્થે સંયમ ગ્રહણ કરેલ છે તેને અનુરૂપ અવિસંવાદવાળી સર્વ પ્રવૃત્તિ કરે છે જે વિસંવાદના વિપર્યયરૂપ સત્ય છે જે ચાર સત્ય ચારગતિના છેદને કરનાર છે તેથી મોક્ષના અર્થી મહાત્મા ચાર સત્યના બળથી સતત મોક્ષમાર્ગમાં દૃઢ યત્નવાળા છે. II૨૧૨
અવતરણિકા :
શ્લોક-૨૧૨માં સાધુનો સત્યધર્મ બતાવ્યો. હવે સાધુનો તપધર્મ બતાવે
શ્લોક ઃ
आभ्यन्तरस्याभ्युदयाय बाह्यमाभ्यन्तरं बाह्यविशुद्धये च । तपः प्रकुर्वन्ति मनः समाधे
धृत्वाऽऽनुकूल्यं जिनशासनस्थाः ।। २१३ ।।
શ્લોકાર્થ ઃ
ભગવાનના શાસનમાં રહેલા મુનિઓ મનસમાધિના અનુકૂલપણાને ધારણ કરીને અત્યંતરના અભ્યુદય માટે=અંતરંગ તપને ઉલ્લસિત કરવા માટે બાહ્ય તપ કરે છે અને બાહ્યની વિશુદ્ધિ માટે=બાહ્ય આચાની વિશુદ્ધિ માટે, અત્યંતર તપ કરે છે. II૨૧૩]I
ભાવાર્થ:
ભગવાનના શાસનમાં રહેલા મુનિઓ મનને સ્વસ્થ-સ્વસ્થતર કરીને મોક્ષમાર્ગની આરાધના કરે છે તેથી મનસમાધિ જે રીતે વૃદ્ધિ પામે તે રીતે બાહ્ય અને અત્યંતર તપ કરે છે; કેમ કે સમાધિદશાને પામતો જ આત્મા ઉત્તર-ઉત્તરની સમાધિની વૃદ્ધિ દ્વારા મોક્ષને પ્રાપ્ત કરે છે અને તે સમાધિના વૃદ્ધિના અંગ રૂપે શક્તિ અનુસાર બાહ્ય અને અત્યંતર તપ કરે છે. તેમાં પણ જે કોઈ બાહ્ય તપ કરે છે તે અત્યંતર તપની વૃદ્ધિ માટે કરે છે તેથી અણસણ આદિ છ પ્રકારનો બાહ્ય તપ સેવીને પોતાના અમમત્વભાવની જ વૃદ્ધિ કરે છે, જે અત્યંતર
